Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ૨. મહાગોસિઙ્ગસુત્તવણ્ણના

    2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā

    ૩૩૨. કોચિદેવાતિ ગોસિઙ્ગસાલવનસામન્તતો નિવિટ્ઠેસુ યો કોચિ ગામો ગોચરગામો ભવિસ્સતિ, તસ્મા અનિબદ્ધભાવતો ગોચરગામો ન ગહિતો, વસનટ્ઠાનમેવ પરિદીપિતં, તતો એવ અરઞ્ઞનિદાનકં નામેતં. સબ્બત્થાતિ દેવલોકે મનુસ્સલોકે ચ. થિરકારકેહીતિ સાસને થિરભાવકારકેહિ. સવનન્તે જાતત્તાતિ ચતુસચ્ચગબ્ભસ્સ ધમ્મસ્સવનસ્સ પરિયોસાને અરિયાય જાતિયા જાતત્તા. યથા પટિવેધબાહુસચ્ચં ઇજ્ઝતિ, તથા ધમ્મસ્સ સવનતો સાવકા . સૂરિયો વિય ભાસુરગુણરંસિતાય મોહન્ધકારવિધમનતો. ચન્દો વિય રમણીયમનોહરસીતલગુણતાય કિલેસપરિળાહવૂપસમતો. સાગરો વિય ગમ્ભીરથિરવિપુલાનેકગુણતાય ઠિતધમ્મસભાવતો. ગુણમહન્તતાય થેરસ્સ અભિઞ્ઞાતતા, ગુણમહન્તતા ચ સુત્તેસુ આગતનયેનેવ ઞાતબ્બાતિ તં વિત્થારતો દસ્સેતું ‘‘ન કેવલ’’ન્તિઆદિ વુત્તં. સીહનાદસુત્તન્તિ મજ્ઝિમનિકાયે આગતં મહાસીહનાદસુત્તં (મ॰ નિ॰ ૧.૧૪૬). થેરપઞ્હસુત્તન્તિ સુત્તનિપાતે અટ્ઠકવગ્ગે આગતં સારિપુત્તસુત્તં (સુ॰ નિ॰ ૯૬૧-૯૮૧). થેરસીહનાદસુત્તન્તિ ઇમસ્સ ચ થેરસ્સ જનપદચારિકાય સત્થુ સમ્મુખા સીહનાદસુત્તં. અભિનિક્ખમનન્તિ થેરસ્સેવ મહતા ઞાતિપરિવટ્ટેન મહતા ચ ભોગપરિવટ્ટેન સહ ઘરાવાસપરિચ્ચાગો અભિનિક્ખમનં. એસ નયો ઇતો પરેસુપિ. યદિદન્તિ નિપાતો, યો અયન્તિ અત્થો.

    332.Kocidevāti gosiṅgasālavanasāmantato niviṭṭhesu yo koci gāmo gocaragāmo bhavissati, tasmā anibaddhabhāvato gocaragāmo na gahito, vasanaṭṭhānameva paridīpitaṃ, tato eva araññanidānakaṃ nāmetaṃ. Sabbatthāti devaloke manussaloke ca. Thirakārakehīti sāsane thirabhāvakārakehi. Savanante jātattāti catusaccagabbhassa dhammassavanassa pariyosāne ariyāya jātiyā jātattā. Yathā paṭivedhabāhusaccaṃ ijjhati, tathā dhammassa savanato sāvakā . Sūriyo viya bhāsuraguṇaraṃsitāya mohandhakāravidhamanato. Cando viya ramaṇīyamanoharasītalaguṇatāya kilesapariḷāhavūpasamato. Sāgaro viya gambhīrathiravipulānekaguṇatāya ṭhitadhammasabhāvato. Guṇamahantatāya therassa abhiññātatā, guṇamahantatā ca suttesu āgatanayeneva ñātabbāti taṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘na kevala’’ntiādi vuttaṃ. Sīhanādasuttanti majjhimanikāye āgataṃ mahāsīhanādasuttaṃ (ma. ni. 1.146). Therapañhasuttanti suttanipāte aṭṭhakavagge āgataṃ sāriputtasuttaṃ (su. ni. 961-981). Therasīhanādasuttanti imassa ca therassa janapadacārikāya satthu sammukhā sīhanādasuttaṃ. Abhinikkhamananti therasseva mahatā ñātiparivaṭṭena mahatā ca bhogaparivaṭṭena saha gharāvāsapariccāgo abhinikkhamanaṃ. Esa nayo ito paresupi. Yadidanti nipāto, yo ayanti attho.

    મહાપઞ્ઞે ભિક્ખૂ ગહેત્વાતિ આયસ્મતો કિર સારિપુત્તત્થેરસ્સ પરિવારભિક્ખૂપિ મહાપઞ્ઞા એવ અહેસું. ધાતુસો હિ સત્તા સંસન્દન્તિ. સયં ઇદ્ધિમાતિઆદીસુપિ એસેવ નયો. અયં પનત્થો ધાતુસંયુત્તેન (સં॰ નિ॰ ૨.૯૯) દીપેતબ્બો – ગિજ્ઝકૂટપબ્બતે ગિલાનસેય્યાય નિસિન્નો ભગવા આરક્ખત્થાય પરિવારેત્વા વસન્તેસુ સારિપુત્તમોગ્ગલ્લાનાદીસુ એકમેકં અત્તનો પરિસાય સદ્ધિં ચઙ્કમન્તં વોલોકેત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘પસ્સથ નો તુમ્હે, ભિક્ખવે, સારિપુત્તં સમ્બહુલેહિ ભિક્ખૂહિ સદ્ધિં ચઙ્કમન્તન્તિ. એવં, ભન્તે. સબ્બે ખો એતે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ મહાપઞ્ઞા’’તિ સબ્બં વિત્થારેતબ્બં.

    Mahāpaññe bhikkhū gahetvāti āyasmato kira sāriputtattherassa parivārabhikkhūpi mahāpaññā eva ahesuṃ. Dhātuso hi sattā saṃsandanti. Sayaṃ iddhimātiādīsupi eseva nayo. Ayaṃ panattho dhātusaṃyuttena (saṃ. ni. 2.99) dīpetabbo – gijjhakūṭapabbate gilānaseyyāya nisinno bhagavā ārakkhatthāya parivāretvā vasantesu sāriputtamoggallānādīsu ekamekaṃ attano parisāya saddhiṃ caṅkamantaṃ voloketvā bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, sāriputtaṃ sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ caṅkamantanti. Evaṃ, bhante. Sabbe kho ete, bhikkhave, bhikkhū mahāpaññā’’ti sabbaṃ vitthāretabbaṃ.

    વનન્તેતિ ઉપવનન્તે. મેઘવણ્ણાયાતિ નીલાભાય. સમુદ્દકુચ્છિતો ઉગ્ગચ્છન્તસ્સ વિય ઉપટ્ઠાનં સન્ધાય વુત્તં. ચક્કવાળપબ્બતમત્થકસમીપે આભાફરણવસેન પવત્તિયા ‘‘પાચીનચક્કવાળપબ્બતમત્થકે’’તિ વુત્તં, ન ચક્કવાળપબ્બતમત્થકે ચન્દમણ્ડલસ્સ વિચરણતો. તથા સતિ લોકન્તરિકનિરયેસુપિ ચન્દિમસૂરિયાનં આભા ફરેય્ય. ઉબ્બેધવસેન હિ ચક્કવાળપબ્બતસ્સ વેમજ્ઝતો ચન્દિમસૂરિયા વિચરન્તિ. સાલકુસુમપભાનં અતિરત્તતાય વુત્તં ‘‘લાખારસેન સિઞ્ચમાનં વિયા’’તિ. ઉપગાયમાના વિયાતિ પયિરુપાસનવસેન ઉપેચ્ચ ગાયમાના વિય . કાય નુ ખો અજ્જ રતિયાતિ અજ્જ ઝાનસમાપત્તિરતિયા એવ નુ ખો, ઉદાહુ ધમ્મસાકચ્છારતિયા ધમ્મદેસનારતિયાતિ ચિન્તેસિ.

    Vananteti upavanante. Meghavaṇṇāyāti nīlābhāya. Samuddakucchito uggacchantassa viya upaṭṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ. Cakkavāḷapabbatamatthakasamīpe ābhāpharaṇavasena pavattiyā ‘‘pācīnacakkavāḷapabbatamatthake’’ti vuttaṃ, na cakkavāḷapabbatamatthake candamaṇḍalassa vicaraṇato. Tathā sati lokantarikanirayesupi candimasūriyānaṃ ābhā phareyya. Ubbedhavasena hi cakkavāḷapabbatassa vemajjhato candimasūriyā vicaranti. Sālakusumapabhānaṃ atirattatāya vuttaṃ ‘‘lākhārasena siñcamānaṃ viyā’’ti. Upagāyamānā viyāti payirupāsanavasena upecca gāyamānā viya . Kāya nu kho ajja ratiyāti ajja jhānasamāpattiratiyā eva nu kho, udāhu dhammasākacchāratiyā dhammadesanāratiyāti cintesi.

    દ્વે ચન્દમણ્ડલાનિ વિય પરમસોભગ્ગપ્પત્તાય કન્તિયા. દ્વે સૂરિયમણ્ડલાનિ વિય અતિવિય સુવિસુદ્ધસમુજ્જલાય ગુણવિભૂતિયા. દ્વે છદ્દન્તનાગરાજાનો વિય મહાનુભાવતાય. દ્વે સીહા વિય તેજુસ્સદતાય. દ્વે બ્યગ્ઘા વિય અનોલીનવુત્તિતાય. સબ્બપાલિફુલ્લમેવાતિ સબ્બમેવ સમન્તતો વિકસિતં.

    Dve candamaṇḍalāni viya paramasobhaggappattāya kantiyā. Dve sūriyamaṇḍalāni viya ativiya suvisuddhasamujjalāya guṇavibhūtiyā. Dve chaddantanāgarājāno viya mahānubhāvatāya. Dve sīhā viya tejussadatāya. Dve byagghā viya anolīnavuttitāya. Sabbapāliphullamevāti sabbameva samantato vikasitaṃ.

    ૩૩૩. કથા ઉપચરતિ પવત્તતિ એત્થાતિ કથાઉપચારો, સવનૂપચારો પદેસો, તં કથાઉપચારં. રમણીયમેવ રામણેય્યકં. ઉજ્જઙ્ગલેતિ લૂખપદેસે કઠિનપદેસે. દોસેહિ ઇતા અપગતાતિ દોસિના ત-કારસ્સ ન-કારં કત્વા. દિબ્બા મઞ્ઞે ગન્ધાતિ દેવલોકે ગન્ધા વિય. દિવિ ભવાતિ દિબ્બા. દ્વે થેરાતિ સારિપુત્તત્થેરઆનન્દત્થેરા. આનન્દત્થેરો તાવ મમાયતુ અખીણાસવભાવતો, સારિપુત્તત્થેરો કથન્તિ? ન ઇદં મમાયનં ગેહસ્સિતપેમવસેન, અથ ખો ગુણભત્તિવસેનાતિ નાયં દોસો.

    333. Kathā upacarati pavattati etthāti kathāupacāro, savanūpacāro padeso, taṃ kathāupacāraṃ. Ramaṇīyameva rāmaṇeyyakaṃ. Ujjaṅgaleti lūkhapadese kaṭhinapadese. Dosehi itā apagatāti dosinā ta-kārassa na-kāraṃ katvā. Dibbā maññe gandhāti devaloke gandhā viya. Divi bhavāti dibbā. Dve therāti sāriputtattheraānandattherā. Ānandatthero tāva mamāyatu akhīṇāsavabhāvato, sāriputtatthero kathanti? Na idaṃ mamāyanaṃ gehassitapemavasena, atha kho guṇabhattivasenāti nāyaṃ doso.

    અનુમતિયા પુચ્છા અનુમતિપુચ્છા, અનુમતિગ્ગહણત્થં પુચ્છનં. તત્થ યસ્મા અધમ્મિકમ્પિ વુદ્ધસ્સ અનુમતિં ઇતરો પટિક્ખિપિતું ન લભતિ, તેન સા અનુજાનિતબ્બાવ હોતિ, તસ્મા સઙ્ઘખુદ્દકતો પટ્ઠાય અનુમતિ પુચ્છિતબ્બા. તેનાહ ‘‘અનુમતિપુચ્છા નામેસા’’તિઆદિ. ખુદ્દકતો પટ્ઠાયાતિ કણિટ્ઠતો પટ્ઠાય. પટિભાતિ ઉપટ્ઠાતીતિ પટિભાનં, યથાધિપ્પેતો અત્થો, તં પટિભાનં. સિખાપ્પત્તા વેપુલ્લપ્પત્તા ન ભવિસ્સતિ પદેસઞાણે ઠિતેહિ ભાસિતત્તા. સિખાપ્પત્તા વેપુલ્લપ્પત્તા ભવિસ્સતિ સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણેન સંસન્દિતત્તા. વુત્તમેવત્થં ઉપમાય વિભાવેતું ‘‘યથા હી’’તિઆદિ વુત્તં. તત્થ પચ્ચત્થિકા અટ્ટિયન્તિ દુક્ખાયન્તિ એતેનાતિ અટ્ટો, વિનિચ્છિતબ્બવોહારો. ગામભોજકન્તિ યસ્મિં ગામે સો ઉપ્પન્નો, તં ગામભોજકં. જનપદભોજકન્તિ યસ્મિં જનપદે સો ઉપ્પન્નો, તં જનપદભોજકં. મહાવિનિચ્છયઅમચ્ચન્તિ યસ્મિં રજ્જે સો જનપદો, તસ્સ રાજધાનિયં મહાવિનિચ્છયઅમચ્ચં. સેનાપતિન્તિ યસ્સ રઞ્ઞો સો અમચ્ચો, તસ્સ સેનાપતિં. તથા ઉપરાજન્તિ . ઇદં પનેત્થ પકતિચારિત્તવસેન વુત્તં ઉપમેય્યત્થાનુરૂપતોતિ દટ્ઠબ્બં. અપરાપરં ન સઞ્ચરતિ વિનિચ્છયનારહેન વિનિચ્છિતભાવતો.

    Anumatiyā pucchā anumatipucchā, anumatiggahaṇatthaṃ pucchanaṃ. Tattha yasmā adhammikampi vuddhassa anumatiṃ itaro paṭikkhipituṃ na labhati, tena sā anujānitabbāva hoti, tasmā saṅghakhuddakato paṭṭhāya anumati pucchitabbā. Tenāha ‘‘anumatipucchā nāmesā’’tiādi. Khuddakato paṭṭhāyāti kaṇiṭṭhato paṭṭhāya. Paṭibhāti upaṭṭhātīti paṭibhānaṃ, yathādhippeto attho, taṃ paṭibhānaṃ. Sikhāppattā vepullappattā na bhavissati padesañāṇe ṭhitehi bhāsitattā. Sikhāppattā vepullappattā bhavissati sabbaññutaññāṇena saṃsanditattā. Vuttamevatthaṃ upamāya vibhāvetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Tattha paccatthikā aṭṭiyanti dukkhāyanti etenāti aṭṭo, vinicchitabbavohāro. Gāmabhojakanti yasmiṃ gāme so uppanno, taṃ gāmabhojakaṃ. Janapadabhojakanti yasmiṃ janapade so uppanno, taṃ janapadabhojakaṃ. Mahāvinicchayaamaccanti yasmiṃ rajje so janapado, tassa rājadhāniyaṃ mahāvinicchayaamaccaṃ. Senāpatinti yassa rañño so amacco, tassa senāpatiṃ. Tathā uparājanti . Idaṃ panettha pakaticārittavasena vuttaṃ upameyyatthānurūpatoti daṭṭhabbaṃ. Aparāparaṃ na sañcarati vinicchayanārahena vinicchitabhāvato.

    પકટ્ઠાનં (અ॰ નિ॰ ટી॰ ૨.૪.૨૨) ઉક્કટ્ઠાનં સીલાદિઅત્થાનં બોધનતો, સભાવનિરુત્તિવસેન બુદ્ધાદીહિ ભાસિતત્તા ચ પકટ્ઠાનં વચનપ્પબન્ધાનં આળીતિ પાળિ, પરિયત્તિધમ્મો. પુરિમસ્સ અત્થસ્સ પચ્છિમેન અત્થેન અનુસન્ધાનં અનુસન્ધિ. અત્થમુખેન પન પાળિપદેસાનમ્પિ અનુસન્ધિ હોતિયેવ, સો ચ પુબ્બાપરાનુસન્ધિ-પુચ્છાનુસન્ધિ-અજ્ઝાસયાનુસન્ધિ-યથાનુસન્ધિવસેન ચતુબ્બિધો. તંતંદેસનાનં પન પુબ્બાપરસંસન્દનં પુબ્બાપરં. પાળિવસેન અનુસન્ધિવસેન પુબ્બાપરવસેનાતિ પચ્ચેકં યોજેતબ્બં. ઉગ્ગહિતન્તિ બ્યઞ્જનસો અત્થસો ચ ઉદ્ધં ઉદ્ધં ગહિતં, પરિયાપુણનવસેન ચેવ પરિપુચ્છાવસેન ચ હદયેન ગહિતન્તિ અત્થો. વટ્ટદુક્ખનિસ્સરણત્થિકેહિ સોતબ્બતો સુતં, પરિયત્તિધમ્મો, તં ધારેતીતિ સુતધરો. યો હિ સુતધરો, સુતં તસ્મિં પતિટ્ઠિતં હોતિ સુપ્પતિટ્ઠિતં, તસ્મા વુત્તં ‘‘સુતસ્સ આધારભૂતો’’તિ. તેનાહ ‘‘યસ્સ હી’’તિઆદિ. એકપદં એકક્ખરમ્પિ અવિનટ્ઠં હુત્વા સન્નિચીયતીતિ સન્નિચયો, સુતં સન્નિચયો એતસ્મિન્તિ સુતસન્નિચયો. અજ્ઝોસાયાતિ અનુપવિસિત્વા. તિટ્ઠતીતિ ન મુસ્સતિ.

    Pakaṭṭhānaṃ (a. ni. ṭī. 2.4.22) ukkaṭṭhānaṃ sīlādiatthānaṃ bodhanato, sabhāvaniruttivasena buddhādīhi bhāsitattā ca pakaṭṭhānaṃ vacanappabandhānaṃ āḷīti pāḷi, pariyattidhammo. Purimassa atthassa pacchimena atthena anusandhānaṃ anusandhi. Atthamukhena pana pāḷipadesānampi anusandhi hotiyeva, so ca pubbāparānusandhi-pucchānusandhi-ajjhāsayānusandhi-yathānusandhivasena catubbidho. Taṃtaṃdesanānaṃ pana pubbāparasaṃsandanaṃ pubbāparaṃ. Pāḷivasena anusandhivasena pubbāparavasenāti paccekaṃ yojetabbaṃ. Uggahitanti byañjanaso atthaso ca uddhaṃ uddhaṃ gahitaṃ, pariyāpuṇanavasena ceva paripucchāvasena ca hadayena gahitanti attho. Vaṭṭadukkhanissaraṇatthikehi sotabbato sutaṃ, pariyattidhammo, taṃ dhāretīti sutadharo. Yo hi sutadharo, sutaṃ tasmiṃ patiṭṭhitaṃ hoti suppatiṭṭhitaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘sutassa ādhārabhūto’’ti. Tenāha ‘‘yassa hī’’tiādi. Ekapadaṃ ekakkharampi avinaṭṭhaṃ hutvā sannicīyatīti sannicayo, sutaṃ sannicayo etasminti sutasannicayo. Ajjhosāyāti anupavisitvā. Tiṭṭhatīti na mussati.

    ઠિતા પગુણાતિ પગુણા વાચુગ્ગતા. નિચ્ચલિતન્તિ અપરિવત્તિતં. સંસન્દિત્વાતિ અઞ્ઞેહિ સંસન્દિત્વા. સમનુગ્ગાહિત્વાતિ પરિપુચ્છાવસેન અત્થં ઓગાહેત્વા. પબન્ધસ્સ વિબન્ધાભાવતો ગઙ્ગાસોતસદિસં, ‘‘ભવઙ્ગસોતસદિસ’’ન્તિ વા પાઠો, અકિત્તિમં સુખપ્પવત્તીતિ અત્થો. સુત્તેકદેસસ્સ સુત્તસ્સ ચ વચસા પરિચયો ઇધ નાધિપ્પેતો, વગ્ગાદિવસેન પન અધિપ્પેતોતિ આહ ‘‘સુત્તદસક…પે॰… સજ્ઝાયિતા’’તિ, ‘‘દસ સુત્તાનિ ગતાનિ, દસ વગ્ગાગતા’’તિઆદિના સલ્લક્ખેત્વા વાચાય સજ્ઝાયિતાતિ અત્થો. મનસા અનુ અનુ પેક્ખિતા ભાગસો નિજ્ઝાયિતા ચિન્તિતા મનસાનુપેક્ખિતા. રૂપગતં વિય પઞ્ઞાયતીતિ રૂપગતં વિય ચક્ખુસ્સ વિભૂતં હુત્વા પઞ્ઞાયતિ. સુપ્પટિવિદ્ધાતિ નિજ્જટં નિગ્ગુમ્બં કત્વા સુટ્ઠુ યાથાવતો પટિવિદ્ધા.

    Ṭhitā paguṇāti paguṇā vācuggatā. Niccalitanti aparivattitaṃ. Saṃsanditvāti aññehi saṃsanditvā. Samanuggāhitvāti paripucchāvasena atthaṃ ogāhetvā. Pabandhassa vibandhābhāvato gaṅgāsotasadisaṃ, ‘‘bhavaṅgasotasadisa’’nti vā pāṭho, akittimaṃ sukhappavattīti attho. Suttekadesassa suttassa ca vacasā paricayo idha nādhippeto, vaggādivasena pana adhippetoti āha ‘‘suttadasaka…pe… sajjhāyitā’’ti, ‘‘dasa suttāni gatāni, dasa vaggāgatā’’tiādinā sallakkhetvā vācāya sajjhāyitāti attho. Manasā anu anu pekkhitā bhāgaso nijjhāyitā cintitā manasānupekkhitā. Rūpagataṃ viya paññāyatīti rūpagataṃ viya cakkhussa vibhūtaṃ hutvā paññāyati. Suppaṭividdhāti nijjaṭaṃ niggumbaṃ katvā suṭṭhu yāthāvato paṭividdhā.

    પજ્જતિ અત્થો ઞાયતિ એતેનાતિ પદં, તદેવ અત્થં બ્યઞ્જેતીતિ બ્યઞ્જનન્તિ આહ ‘‘પદમેવ અત્થસ્સ બ્યઞ્જનતો પદબ્યઞ્જન’’ન્તિ. અક્ખરપારિપૂરિયા પદબ્યઞ્જનસ્સ પરિમણ્ડલતા, સા પન પારિપૂરી એવં વેદિતબ્બાતિ આહ ‘‘દસવિધબ્યઞ્જનબુદ્ધિયો અપરિહાપેત્વા’’તિ. અઞ્ઞં ઉપારમ્ભકરન્તિ યથાનિક્ખિત્તસુત્તતો અઞ્ઞં તસ્સ અનનુલોમકં સુત્તં આહરતિ. તદત્થં ઓતારેતીતિ તસ્સ આહટસુત્તસ્સેવ અત્થં વિચારેતિ. તસ્સ કથા અપરિમણ્ડલા નામ હોતિ અત્થસ્સ અપરિપુણ્ણભાવતો. યથાનિક્ખિત્તસ્સ સુત્તસ્સ અત્થસંવણ્ણનાવસેનેવ સુત્તન્તરમ્પિ આનેન્તો બહિ એકપદમ્પિ ન ગચ્છતિ નામ. અમક્ખેન્તોતિ અવિનાસેન્તો. તં તં અત્થં સુટ્ઠુ વવત્થિતં કત્વા દસ્સેન્તો તુલિકાય પરિચ્છિન્દન્તો વિય. ગમ્ભીરતરમત્થં ગમેન્તો ગમ્ભીરમાતિકાય ઉદકં પેસેન્તો વિય. ઉત્તાનમાતિકાય હિ મરિયાદં ઓત્થરિત્વા ઉદકં અઞ્ઞથા ગચ્છેય્ય. એકંયેવ પદં અનેકેહિ પરિયાયેહિ પુનપ્પુનં સંવણ્ણેન્તો પદં કોટ્ટેન્તો સિન્ધવાજાનીયો વિય. સો હિ વગ્ગિતાય ગતિયા પદે પદં કોટ્ટેન્તો ગચ્છતિ. કથામગ્ગેન તસ્સ કથા પરિમણ્ડલા નામ હોતિ ધમ્મતો અત્થતો અનુસન્ધિતો પુબ્બાપરતો આચરિયુગ્ગહતોતિ સબ્બસો પરિપુણ્ણભાવતો.

    Pajjati attho ñāyati etenāti padaṃ, tadeva atthaṃ byañjetīti byañjananti āha ‘‘padameva atthassa byañjanato padabyañjana’’nti. Akkharapāripūriyā padabyañjanassa parimaṇḍalatā, sā pana pāripūrī evaṃ veditabbāti āha ‘‘dasavidhabyañjanabuddhiyo aparihāpetvā’’ti. Aññaṃ upārambhakaranti yathānikkhittasuttato aññaṃ tassa ananulomakaṃ suttaṃ āharati. Tadatthaṃ otāretīti tassa āhaṭasuttasseva atthaṃ vicāreti. Tassa kathā aparimaṇḍalā nāma hoti atthassa aparipuṇṇabhāvato. Yathānikkhittassa suttassa atthasaṃvaṇṇanāvaseneva suttantarampi ānento bahi ekapadampi na gacchati nāma. Amakkhentoti avināsento. Taṃ taṃ atthaṃ suṭṭhu vavatthitaṃ katvā dassento tulikāya paricchindanto viya. Gambhīrataramatthaṃ gamento gambhīramātikāya udakaṃ pesento viya. Uttānamātikāya hi mariyādaṃ ottharitvā udakaṃ aññathā gaccheyya. Ekaṃyeva padaṃ anekehi pariyāyehi punappunaṃ saṃvaṇṇento padaṃ koṭṭento sindhavājānīyo viya. So hi vaggitāya gatiyā pade padaṃ koṭṭento gacchati. Kathāmaggena tassa kathā parimaṇḍalā nāma hoti dhammato atthato anusandhito pubbāparato ācariyuggahatoti sabbaso paripuṇṇabhāvato.

    અનુપ્પબન્ધેહીતિ વિસ્સટ્ઠેહિ આસજ્જમાનેહિ. નાતિસીઘં નાતિસણિકં નિરન્તરં એકરસઞ્ચ કત્વા પરિસાય અજ્ઝાસયાનુરૂપં ધમ્મં કથેન્તો વિસ્સટ્ઠાય કથાય કથેતિ નામ, ન અઞ્ઞથાતિ દસ્સેન્તો ‘‘યો ભિક્ખૂ’’તિઆદિમાહ. અરણિં મન્થેન્તો વિય, ઉણ્હખાદનીયં ખાદન્તો વિયાતિ સીઘં સીઘં કથનસ્સ ઉદાહરણં, ગહિતં ગહિતમેવાતિઆદિ લઙ્ઘેત્વા કથનસ્સ. પુરાણપણ્ણન્તરેસુ હિ પરિપાતિયમાનગોધા કદાચિ દિસ્સતિ, એવમેકચ્ચસ્સ અત્થવણ્ણના કત્થચિ ન દિસ્સતિ. ઓહાયાતિ ઠપેત્વા. યોપીતિઆદિના એકરૂપેન કથાય અકથનં દસ્સેતિ. પેતગ્ગિ નિજ્ઝામતણ્હિકપેતસ્સ મુખતો નિચ્છરણકઅગ્ગિ. વિત્થાયતીતિ અપ્પટિતાનતમાપજ્જતિ. કેનચિ રોગેન દુક્ખં પત્તો વિય નિત્થુનન્તો. કન્દન્તો વિયાતિ ઉક્કુટ્ઠિં કરોન્તો વિય. અપ્પબન્ધા નામ હોતિ સુખેન અપ્પવત્તભાવતો. આચરિયેહિ દિન્નનયે ઠિતોતિ આચરિયુગ્ગહં અમુઞ્ચન્તો, યથા ચ આચરિયા તં તં સુત્તં સંવણ્ણેસું, તેનેવ નયેન સંવણ્ણેન્તોતિ અત્થો. અચ્છિન્નધારં કત્વાતિ ‘‘નાતિસીઘં નાતિસણિક’’ન્તિઆદિના હેટ્ઠા વુત્તનયેન અવિચ્છિન્નં કથાપબન્ધં કત્વા. અનુસયસમુગ્ઘાતાયાતિ ઇમિના તસ્સા કથાય અરહત્તપરિયોસાનતં દસ્સેતિ . એવરૂપેનાતિ નયિદં એકવચનં તત્તકવસેન ગહેતબ્બં, અથ ખો લક્ખણે પવત્તન્તિ દસ્સેન્તો ‘‘તથારૂપેનેવ ભિક્ખુસતેન ભિક્ખુસહસ્સેન વા’’તિ વુત્તં. પલ્લઙ્કેનાતિ પલ્લઙ્કપદેસેન, પલ્લઙ્કાસનન્તેનાતિ અત્થો. ઇમિના નયેનાતિ વારન્તરસાધારણં અત્થં અતિદિસતિ, અસાધારણં પન વક્ખતેવાતિ.

    Anuppabandhehīti vissaṭṭhehi āsajjamānehi. Nātisīghaṃ nātisaṇikaṃ nirantaraṃ ekarasañca katvā parisāya ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ kathento vissaṭṭhāya kathāya katheti nāma, na aññathāti dassento ‘‘yo bhikkhū’’tiādimāha. Araṇiṃ manthento viya, uṇhakhādanīyaṃ khādanto viyāti sīghaṃ sīghaṃ kathanassa udāharaṇaṃ, gahitaṃ gahitamevātiādi laṅghetvā kathanassa. Purāṇapaṇṇantaresu hi paripātiyamānagodhā kadāci dissati, evamekaccassa atthavaṇṇanā katthaci na dissati. Ohāyāti ṭhapetvā. Yopītiādinā ekarūpena kathāya akathanaṃ dasseti. Petaggi nijjhāmataṇhikapetassa mukhato niccharaṇakaaggi. Vitthāyatīti appaṭitānatamāpajjati. Kenaci rogena dukkhaṃ patto viya nitthunanto. Kandanto viyāti ukkuṭṭhiṃ karonto viya. Appabandhā nāma hoti sukhena appavattabhāvato. Ācariyehi dinnanaye ṭhitoti ācariyuggahaṃ amuñcanto, yathā ca ācariyā taṃ taṃ suttaṃ saṃvaṇṇesuṃ, teneva nayena saṃvaṇṇentoti attho. Acchinnadhāraṃ katvāti ‘‘nātisīghaṃ nātisaṇika’’ntiādinā heṭṭhā vuttanayena avicchinnaṃ kathāpabandhaṃ katvā. Anusayasamugghātāyāti iminā tassā kathāya arahattapariyosānataṃ dasseti . Evarūpenāti nayidaṃ ekavacanaṃ tattakavasena gahetabbaṃ, atha kho lakkhaṇe pavattanti dassento ‘‘tathārūpeneva bhikkhusatena bhikkhusahassena vā’’ti vuttaṃ. Pallaṅkenāti pallaṅkapadesena, pallaṅkāsanantenāti attho. Iminā nayenāti vārantarasādhāraṇaṃ atthaṃ atidisati, asādhāraṇaṃ pana vakkhatevāti.

    ૩૩૪. આરમતિ એતેનાતિ આરામો.

    334. Āramati etenāti ārāmo.

    ૩૩૫. ધુવસેવનન્તિ નિયતસેવિતં. પાસાદપરિવેણેતિ પાસાદઙ્ગણે. નાભિયા પતિટ્ઠિતાનન્તિ નાભિયા ભૂમિયં પતિટ્ઠિતાનં. અરન્તરાનીતિ અરવિવરાનિ તંતંઅરાનં વેમજ્ઝટ્ઠાનાનિ.

    335.Dhuvasevananti niyatasevitaṃ. Pāsādapariveṇeti pāsādaṅgaṇe. Nābhiyā patiṭṭhitānanti nābhiyā bhūmiyaṃ patiṭṭhitānaṃ. Arantarānīti aravivarāni taṃtaṃarānaṃ vemajjhaṭṭhānāni.

    ૩૩૬. સમાદિન્નઅરઞ્ઞધુતઙ્ગો આરઞ્ઞિકો, ન અરઞ્ઞવાસમત્તેન.

    336.Samādinnaaraññadhutaṅgo āraññiko, na araññavāsamattena.

    ૩૩૭. ઓસાદેન્તીતિ ન અવસાદેન્તિ, ન અવસાદનાપેક્ખા અઞ્ઞમઞ્ઞં પઞ્હં પુચ્છન્તીતિ અત્થો. પવત્તિનીતિ પગુણા.

    337.Naosādentīti na avasādenti, na avasādanāpekkhā aññamaññaṃ pañhaṃ pucchantīti attho. Pavattinīti paguṇā.

    ૩૩૮. લોકુત્તરા વિહારસમાપત્તિ નામ થેરસ્સ અરહત્તફલસમાપત્તિયો, પરિયાયતો પન નિરોધસમાપત્તિપિ વેદિતબ્બા.

    338.Lokuttarā vihārasamāpatti nāma therassa arahattaphalasamāpattiyo, pariyāyato pana nirodhasamāpattipi veditabbā.

    ૩૩૯. સાધુકારો આનન્દત્થેરસ્સ દિન્નો. તેનાહ ભગવા ‘‘યથા તં આનન્દોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્યા’’તિઆદિ. સમ્માતિ સુટ્ઠુ, યથાઅજ્ઝાસયન્તિ અધિપ્પાયો. યેન હિ યં યથાચિત્તં કથિતં, તં સમ્મા કથિતં નામ હોતિ. સમ્પત્તવસેન હિ યથાકારી તથાવાદી સોભતિ. તેનાહ ‘‘અત્તનો અનુચ્છવિકમેવા’’તિઆદિ. બહુસ્સુતો ભિક્ખુ તત્થ તત્થ સુત્તે સીલાદીનં આગતટ્ઠાને તેસં સુવિદિતત્તા યથાનુસિટ્ઠં પટિપજ્જમાનો તાનિ પરિપૂરેતીતિ આહ ‘‘સીલસ્સ આગતટ્ઠાને’’તિઆદિ. મગ્ગાદિપસવનાય વિપસ્સનાગબ્ભં ગણ્હાપેત્વા પરિપાકં ગમેત્વાતિ અત્થો.

    339.Sādhukāro ānandattherassa dinno. Tenāha bhagavā ‘‘yathā taṃ ānandova sammā byākaramāno byākareyyā’’tiādi. Sammāti suṭṭhu, yathāajjhāsayanti adhippāyo. Yena hi yaṃ yathācittaṃ kathitaṃ, taṃ sammā kathitaṃ nāma hoti. Sampattavasena hi yathākārī tathāvādī sobhati. Tenāha ‘‘attano anucchavikamevā’’tiādi. Bahussuto bhikkhu tattha tattha sutte sīlādīnaṃ āgataṭṭhāne tesaṃ suviditattā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamāno tāni paripūretīti āha ‘‘sīlassa āgataṭṭhāne’’tiādi. Maggādipasavanāya vipassanāgabbhaṃ gaṇhāpetvā paripākaṃ gametvāti attho.

    ૩૪૦. ‘‘એસેવ નયો’’તિ અતિદેસવસેન સઙ્ખેપતો વુત્તમત્થં વિવરન્તો ‘‘આયસ્મા હિ રેવતો’’તિઆદિમાહ.

    340. ‘‘Eseva nayo’’ti atidesavasena saṅkhepato vuttamatthaṃ vivaranto ‘‘āyasmā hi revato’’tiādimāha.

    ૩૪૨. અપરેપિ નાનપ્પકારે કિલેસેતિ અપરેપિ નાનપ્પકારે દોસમોહાદિકિલેસે. ધુનિત્વાતિ વિધમેત્વા.

    342.Aparepinānappakāre kileseti aparepi nānappakāre dosamohādikilese. Dhunitvāti vidhametvā.

    ૩૪૩. આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો એવં બ્યાકાસીતિ સમ્બન્ધો. સકલમ્પિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણવીથિગતં ચિત્તં ચક્ખુવિઞ્ઞાણન્તિ અગ્ગહેત્વા ચક્ખુસન્નિસ્સિતમેવ પન વિઞ્ઞાણં ચક્ખુવિઞ્ઞાણં, તદનન્તરં સમ્પટિચ્છનં, તદનન્તરં સન્તીરણન્તિઆદિના સણ્હં સુખુમં અતિઇત્તરખણવન્તં ચિત્તન્તરં ચિત્તનાનત્તં. ખન્ધાદીનઞ્ચ નાનત્તસઙ્ખાતં ખન્ધન્તરાદિ. પથવીકસિણે પઠમજ્ઝાનં સમાપજ્જિત્વા તથેવ તતિયં ઝાનન્તિઆદિના આરમ્મણં અનુક્કમિત્વા ઝાનસ્સેવ એકન્તરિકભાવેન ઉક્કમનં ઝાનોક્કન્તિકં નામ. પથવીકસિણે પઠમં ઝાનં સમાપજ્જિત્વા પુન તદેવ તેજોકસિણેતિઆદિના ઝાનં અનુક્કમિત્વા આરમ્મણસ્સેવ એકન્તરિકભાવેન ઉક્કમનં આરમ્મણોક્કન્તિકં નામ. ‘‘પઠમજ્ઝાનં પઞ્ચઙ્ગિક’’ન્તિઆદિના યાવ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં દુવઙ્ગિકન્તિ ઝાનઙ્ગમત્તસ્સેવ વવત્થાપનં અઙ્ગવવત્થાનં. ‘‘ઇદં પથવીકસિણં…પે॰… ઇદં ઓદાતકસિણ’’ન્તિ આરમ્મણમત્તસ્સેવ વવત્થાપનં આરમ્મણવવત્થાનં. પથવીકસિણે પઠમં ઝાનં સમાપજ્જિત્વા તત્થેવ ઇતરેસમ્પિ સમાપજ્જનં અઙ્ગસઙ્કન્તિ. પથવીકસિણે પઠમં ઝાનં સમાપજ્જિત્વા તદેવ આપોકસિણેતિ એવં સબ્બકસિણેસુ એકસ્સેવ ઝાનસ્સ સમાપજ્જનં આરમ્મણસઙ્કન્તિ. એકતોવડ્ઢનં ઉભતોવડ્ઢનન્તિ ઇદં ખન્ધાદિદેસનાયં લબ્ભતિ. અભિધમ્મભાજનીયે હિ વેદનાક્ખન્ધં ભાજેન્તો ભગવા તિકે ગહેત્વા દુકેસુ પક્ખિપિ, દુકે ગહેત્વા તિકેસુ પક્ખિપિ, ઇદં એકતોવડ્ઢનં. તિકે ચ દુકે ચ ઉભતોવડ્ઢનનીહારેન કથેસિ, ઇદં ઉભતોવડ્ઢનં. એવં સેસખન્ધેસુ ધાતાયતનાદીસુ ચ યથારહં વિભઙ્ગપ્પકરણે (વિભ॰ ૩૨-૩૩; ૧૫૫-૧૫૬, ૧૮૩-૧૮૪) અભિધમ્મભાજનીયે આગતનયેન વેદિતબ્બં. તેનાહ ‘‘આભિધમ્મિકધમ્મકથિકસ્સેવ પાકટ’’ન્તિ. ખન્ધાદીસુ સભાવધમ્મેસુ તીસુ લક્ખણેસુ પઞ્ઞત્તિયં સમયન્તરેસુ ચ કોસલ્લાભાવતો અયં સકવાદો અયં પરવાદોતિ ન જાનાતિ. તતો એવ સકવાદં…પે॰… ધમ્મન્તરં વિસંવાદેતિ. ખન્ધાદીસુ પન કુસલતાય આભિધમ્મિકો સકવાદં…પે॰… ન વિસંવાદેતિ.

    343. Āyasmā mahāmoggallāno evaṃ byākāsīti sambandho. Sakalampi cakkhuviññāṇavīthigataṃ cittaṃ cakkhuviññāṇanti aggahetvā cakkhusannissitameva pana viññāṇaṃ cakkhuviññāṇaṃ, tadanantaraṃ sampaṭicchanaṃ, tadanantaraṃ santīraṇantiādinā saṇhaṃ sukhumaṃ atiittarakhaṇavantaṃ cittantaraṃ cittanānattaṃ. Khandhādīnañca nānattasaṅkhātaṃ khandhantarādi. Pathavīkasiṇe paṭhamajjhānaṃ samāpajjitvā tatheva tatiyaṃ jhānantiādinā ārammaṇaṃ anukkamitvā jhānasseva ekantarikabhāvena ukkamanaṃ jhānokkantikaṃ nāma. Pathavīkasiṇe paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjitvā puna tadeva tejokasiṇetiādinā jhānaṃ anukkamitvā ārammaṇasseva ekantarikabhāvena ukkamanaṃ ārammaṇokkantikaṃ nāma. ‘‘Paṭhamajjhānaṃ pañcaṅgika’’ntiādinā yāva nevasaññānāsaññāyatanaṃ duvaṅgikanti jhānaṅgamattasseva vavatthāpanaṃ aṅgavavatthānaṃ. ‘‘Idaṃ pathavīkasiṇaṃ…pe… idaṃ odātakasiṇa’’nti ārammaṇamattasseva vavatthāpanaṃ ārammaṇavavatthānaṃ. Pathavīkasiṇe paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjitvā tattheva itaresampi samāpajjanaṃ aṅgasaṅkanti. Pathavīkasiṇe paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjitvā tadeva āpokasiṇeti evaṃ sabbakasiṇesu ekasseva jhānassa samāpajjanaṃ ārammaṇasaṅkanti. Ekatovaḍḍhanaṃ ubhatovaḍḍhananti idaṃ khandhādidesanāyaṃ labbhati. Abhidhammabhājanīye hi vedanākkhandhaṃ bhājento bhagavā tike gahetvā dukesu pakkhipi, duke gahetvā tikesu pakkhipi, idaṃ ekatovaḍḍhanaṃ. Tike ca duke ca ubhatovaḍḍhananīhārena kathesi, idaṃ ubhatovaḍḍhanaṃ. Evaṃ sesakhandhesu dhātāyatanādīsu ca yathārahaṃ vibhaṅgappakaraṇe (vibha. 32-33; 155-156, 183-184) abhidhammabhājanīye āgatanayena veditabbaṃ. Tenāha ‘‘ābhidhammikadhammakathikasseva pākaṭa’’nti. Khandhādīsu sabhāvadhammesu tīsu lakkhaṇesu paññattiyaṃ samayantaresu ca kosallābhāvato ayaṃ sakavādo ayaṃ paravādoti na jānāti. Tato eva sakavādaṃ…pe… dhammantaraṃ visaṃvādeti. Khandhādīsu pana kusalatāya ābhidhammiko sakavādaṃ…pe… na visaṃvādeti.

    ૩૪૪. ચિત્તં અત્તનો વસે વત્તેતું સક્કોતિ પટિસઙ્ખાનભાવનાબલેહિ પરિગ્ગણ્હનસમત્થત્તા. ઇદાનિ તમત્થં બ્યતિરેકતો અન્વયતો ચ વિભાવેતું ‘‘દુપ્પઞ્ઞો હી’’તિઆદિમાહ. તત્થ સબ્બાનસ્સાતિ સબ્બાનિ અસ્સ. વિસેવિતવિપ્ફન્દિતાનીતિ કિલેસવિસૂકાયિકાનિ ચેવ દુચ્ચરિતવિપ્ફન્દિતાનિ ચ. ભઞ્જિત્વાતિ મદ્દિત્વા. બહીતિ કમ્મટ્ઠાનતો બહિ પુથુત્તારમ્મણે.

    344.Cittaṃattano vase vattetuṃ sakkoti paṭisaṅkhānabhāvanābalehi pariggaṇhanasamatthattā. Idāni tamatthaṃ byatirekato anvayato ca vibhāvetuṃ ‘‘duppañño hī’’tiādimāha. Tattha sabbānassāti sabbāni assa. Visevitavipphanditānīti kilesavisūkāyikāni ceva duccaritavipphanditāni ca. Bhañjitvāti madditvā. Bahīti kammaṭṭhānato bahi puthuttārammaṇe.

    ૩૪૫. પરિયાયેનાતિ એત્થ પરિયાય-સદ્દો ‘‘અત્થિ ખ્વેસ, બ્રાહ્મણ, પરિયાયો’’તિઆદીસુ (અ॰ નિ॰ ૮.૧૧; પારા॰ ૩-૯) વિય કારણત્થોતિ આહ ‘‘સોભનકારણં અત્થી’’તિ. યદિ ભગવા – ‘‘ઇધ, સારિપુત્ત, ભિક્ખુ પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો’’તિઆદિના અત્તનો મહાબોધિપલ્લઙ્કં સન્ધાયાહ, એવં સન્તે સમ્માસમ્બુદ્ધેહેવ સઙ્ઘારામો સોભેતબ્બો, ન અઞ્ઞેહીતિ આપન્નન્તિ આહ ‘‘અપિચ પચ્છિમં જનત’’ન્તિઆદિ. નિબ્બાનત્થાય પટિપત્તિસારં એતસ્સાતિ પટિપત્તિસારો, તં પટિપત્તિસારં. નિપ્પરિયાયેનેવાતિ કેનચિ પરિયાયેન લેસેન વિના મુખ્યેન નયેનેવ. યો ‘‘અરહત્તં અપ્પત્વા ન વુટ્ઠહિસ્સામી’’તિ દળ્હસમાદાનં કત્વા નિસિન્નો તં અધિગન્ત્વાવ ઉટ્ઠહતિ. એવરૂપેન ઇદં ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભતિ, સાસને સબ્બારમ્ભાનં તદત્થત્તાતિ અત્થો. આસવક્ખયાવહં પટિપત્તિં આરભિત્વા આસવક્ખયેનેવ દેસનાય પરિયોસાપિતત્તા યથાનુસન્ધિનાવ દેસનં નિટ્ઠપેસીતિ.

    345.Pariyāyenāti ettha pariyāya-saddo ‘‘atthi khvesa, brāhmaṇa, pariyāyo’’tiādīsu (a. ni. 8.11; pārā. 3-9) viya kāraṇatthoti āha ‘‘sobhanakāraṇaṃ atthī’’ti. Yadi bhagavā – ‘‘idha, sāriputta, bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto’’tiādinā attano mahābodhipallaṅkaṃ sandhāyāha, evaṃ sante sammāsambuddheheva saṅghārāmo sobhetabbo, na aññehīti āpannanti āha ‘‘apica pacchimaṃ janata’’ntiādi. Nibbānatthāya paṭipattisāraṃ etassāti paṭipattisāro, taṃ paṭipattisāraṃ. Nippariyāyenevāti kenaci pariyāyena lesena vinā mukhyena nayeneva. Yo ‘‘arahattaṃ appatvā na vuṭṭhahissāmī’’ti daḷhasamādānaṃ katvā nisinno taṃ adhigantvāva uṭṭhahati. Evarūpena idaṃ gosiṅgasālavanaṃ sobhati, sāsane sabbārambhānaṃ tadatthattāti attho. Āsavakkhayāvahaṃ paṭipattiṃ ārabhitvā āsavakkhayeneva desanāya pariyosāpitattā yathānusandhināva desanaṃ niṭṭhapesīti.

    મહાગોસિઙ્ગસુત્તવણ્ણનાય લીનત્થપ્પકાસના સમત્તા.

    Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૨. મહાગોસિઙ્ગસુત્તં • 2. Mahāgosiṅgasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૨. મહાગોસિઙ્ગસુત્તવણ્ણના • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact