Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    ၂. မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā

    ၃၃၂. ဧဝံ မေ သုတန္တိ မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တံ။ တတ္ထ ဂောသိင္ဂသာလဝနဒာယေတိ ဣဒံ ဝသနဋ္ဌာနဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အညေသု ဟိ သုတ္တေသု, ‘‘သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ’’တိ ဧဝံ ပဌမံ ဂောစရဂာမံ ဒသ္သေတ္ဝာ ပစ္ဆာ ဝသနဋ္ဌာနံ ဒသ္သေတိ။ ဣမသ္မိံ ပန မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တေ ဘဂဝတော ဂောစရဂာမော အနိဗန္ဓော, ကောစိဒေဝ ဂောစရဂာမော ဘဝိသ္သတိ။ တသ္မာ ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ပရိဒီပိတံ။ အရညနိဒာနကံ နာမေတံ သုတ္တန္တိ။ သမ္ဗဟုလေဟီတိ ဗဟုကေဟိ။ အဘိညာတေဟိ အဘိညာတေဟီတိ သဗ္ဗတ္ထ ဝိသ္သုတေဟိ ပာကဋေဟိ။ ထေရေဟိ သာဝကေဟိ သဒ္ဓိန္တိ ပာတိမောက္ခသံဝရာဒီဟိ ထိရကာရကေဟေဝ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ ထေရေဟိ, သဝနန္တေ ဇာတတ္တာ သာဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော။ ဣဒာနိ တေ ထေရေ သရူပတော ဒသ္သေန္တော, အာယသ္မတာ စ သာရိပုတ္တေနာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အတ္တနော သီလာဒီဟိ ဂုဏေဟိ ဗုဒ္ဓသာသနေ အဘိညာတော။ စက္ခုမန္တာနံ ဂဂနမဇ္ဈေ ဌိတော သူရိယော ဝိယ စန္ဒော ဝိယ, သမုဒ္ဒတီရေ ဌိတာနံ သာဂရော ဝိယ စ ပာကဋော ပညာတော။ န ကေဝလဉ္စသ္သ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဂုဏဝသေနေဝ မဟန္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဣတော အညေသံ ဓမ္မဒာယာဒသုတ္တံ အနင္ဂဏသုတ္တံ သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တံ သီဟနာဒသုတ္တံ ရထဝိနီတံ မဟာဟတ္ထိပဒောပမံ မဟာဝေဒလ္လံ စာတုမသုတ္တံ ဒီဃနခံ အနုပဒသုတ္တံ သေဝိတဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗသုတ္တံ သစ္စဝိဘင္ဂသုတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပာရိသုဒ္ဓိ သမ္ပသာဒနီယံ သင္ဂီတိသုတ္တံ ဒသုတ္တရသုတ္တံ ပဝာရဏာသုတ္တံ (သံ. နိ. ၁.၂၁၅ အာဒယော) သုသိမသုတ္တံ ထေရပဉ္ဟသုတ္တံ မဟာနိဒ္ဒေသော ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂော ထေရသီဟနာဒသုတ္တံ အဘိနိက္ခမနံ ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဣမေသမ္ပိ သုတ္တာနံ ဝသေန ထေရသ္သ မဟန္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတဒဂ္ဂသ္မိဉ္ဟိ, ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ မဟာပညာနံ ယဒိဒံ သာရိပုတ္တော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၈၈-၁၈၉) ဝုတ္တံ။

    332.Evaṃme sutanti mahāgosiṅgasuttaṃ. Tattha gosiṅgasālavanadāyeti idaṃ vasanaṭṭhānadassanatthaṃ vuttaṃ. Aññesu hi suttesu, ‘‘sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme’’ti evaṃ paṭhamaṃ gocaragāmaṃ dassetvā pacchā vasanaṭṭhānaṃ dasseti. Imasmiṃ pana mahāgosiṅgasutte bhagavato gocaragāmo anibandho, kocideva gocaragāmo bhavissati. Tasmā vasanaṭṭhānameva paridīpitaṃ. Araññanidānakaṃ nāmetaṃ suttanti. Sambahulehīti bahukehi. Abhiññātehi abhiññātehīti sabbattha vissutehi pākaṭehi. Therehi sāvakehi saddhinti pātimokkhasaṃvarādīhi thirakārakeheva dhammehi samannāgatattā therehi, savanante jātattā sāvakehi saddhiṃ ekato. Idāni te there sarūpato dassento, āyasmatā ca sāriputtenātiādimāha. Tatthāyasmā sāriputto attano sīlādīhi guṇehi buddhasāsane abhiññāto. Cakkhumantānaṃ gaganamajjhe ṭhito sūriyo viya cando viya, samuddatīre ṭhitānaṃ sāgaro viya ca pākaṭo paññāto. Na kevalañcassa imasmiṃ sutte āgataguṇavaseneva mahantatā veditabbā, ito aññesaṃ dhammadāyādasuttaṃ anaṅgaṇasuttaṃ sammādiṭṭhisuttaṃ sīhanādasuttaṃ rathavinītaṃ mahāhatthipadopamaṃ mahāvedallaṃ cātumasuttaṃ dīghanakhaṃ anupadasuttaṃ sevitabbāsevitabbasuttaṃ saccavibhaṅgasuttaṃ piṇḍapātapārisuddhi sampasādanīyaṃ saṅgītisuttaṃ dasuttarasuttaṃ pavāraṇāsuttaṃ (saṃ. ni. 1.215 ādayo) susimasuttaṃ therapañhasuttaṃ mahāniddeso paṭisambhidāmaggo therasīhanādasuttaṃ abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi suttānaṃ vasena therassa mahantatā veditabbā. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ sāriputto’’ti (a. ni. 1.188-189) vuttaṃ.

    မဟာမောဂ္ဂလ္လာနောပိ သီလာဒိဂုဏေဟိ စေဝ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဂုဏေဟိ စ ထေရော ဝိယ အဘိညာတော ပာကဋော မဟာ။ အပိစသ္သ အနုမာနသုတ္တံ, စူဠတဏ္ဟာသင္ခယသုတ္တံ မာရတဇ္ဇနိယသုတ္တံ ပာသာဒကမ္ပနံ သကလံ ဣဒ္ဓိပာဒသံယုတ္တံ နန္ဒောပနန္ဒဒမနံ ယမကပာဋိဟာရိယကာလေ ဒေဝလောကဂမနံ ဝိမာနဝတ္ထု ပေတဝတ္ထု ထေရသ္သ အဘိနိက္ခမနံ ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဣမေသမ္ပိ ဝသေန မဟန္တဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော ။ ဧတဒဂ္ဂသ္မိဉ္ဟိ, ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ယဒိဒံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၀) ဝုတ္တံ။

    Mahāmoggallānopi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa anumānasuttaṃ, cūḷataṇhāsaṅkhayasuttaṃ māratajjaniyasuttaṃ pāsādakampanaṃ sakalaṃ iddhipādasaṃyuttaṃ nandopanandadamanaṃ yamakapāṭihāriyakāle devalokagamanaṃ vimānavatthu petavatthu therassa abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo . Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ mahāmoggallāno’’ti (a. ni. 1.190) vuttaṃ.

    မဟာကသ္သပောပိ သီလာဒိဂုဏေဟိ စေဝ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဂုဏေဟိ စ ထေရော ဝိယ အဘိညာတော ပာကဋော မဟာ။ အပိစသ္သ စီဝရပရိဝတ္တနသုတ္တံ ဇိဏ္ဏစီဝရသုတ္တံ (သံ. နိ. ၂.၁၅၄ အာဒယော) စန္ဒောပမံ သကလံ ကသ္သပသံယုတ္တံ မဟာအရိယဝံသသုတ္တံ ထေရသ္သ အဘိနိက္ခမနံ ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဣမေသမ္ပိ ဝသေန မဟန္တဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတဒဂ္ဂသ္မိဉ္ဟိ, ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ , ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဓုတဝာဒာနံ ယဒိဒံ မဟာကသ္သပော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၁) ဝုတ္တံ။

    Mahākassapopi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa cīvaraparivattanasuttaṃ jiṇṇacīvarasuttaṃ (saṃ. ni. 2.154 ādayo) candopamaṃ sakalaṃ kassapasaṃyuttaṃ mahāariyavaṃsasuttaṃ therassa abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ , bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhutavādānaṃ yadidaṃ mahākassapo’’ti (a. ni. 1.191) vuttaṃ.

    အနုရုဒ္ဓတ္ထေရောပိ သီလာဒိဂုဏေဟိ စေဝ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဂုဏေဟိ စ ထေရော ဝိယ အဘိညာတော ပာကဋော မဟာ။ အပိစသ္သ စူဠဂောသိင္ဂသုတ္တံ နဠကပာနသုတ္တံ အနုတ္တရိယသုတ္တံ ဥပက္ကိလေသသုတ္တံ အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တံ မဟာပုရိသဝိတက္ကသုတ္တံ ထေရသ္သ အဘိနိက္ခမနံ ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဣမေသမ္ပိ ဝသေန မဟန္တဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတဒဂ္ဂသ္မိဉ္ဟိ, ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဒိဗ္ဗစက္ခုကာနံ ယဒိဒံ အနုရုဒ္ဓော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၂) ဝုတ္တံ။

    Anuruddhattheropi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa cūḷagosiṅgasuttaṃ naḷakapānasuttaṃ anuttariyasuttaṃ upakkilesasuttaṃ anuruddhasaṃyuttaṃ mahāpurisavitakkasuttaṃ therassa abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho’’ti (a. ni. 1.192) vuttaṃ.

    အာယသ္မတာ စ ရေဝတေနာတိ ဧတ္ထ ပန ဒ္ဝေ ရေဝတာ ခဒိရဝနိယရေဝတော စ ကင္ခာရေဝတော စ။ တတ္ထ ခဒိရဝနိယရေဝတော ဓမ္မသေနာပတိတ္ထေရသ္သ ကနိဋ္ဌဘာတိကော, န သော ဣဓ အဓိပ္ပေတော။ ‘‘အကပ္ပိယော ဂုဠော, အကပ္ပိယာ မုဂ္ဂာ’’တိ (မဟာဝ. ၂၇၂) ဧဝံ ကင္ခာဗဟုလော ပန ထေရော ဣဓ ရေဝတောတိ အဓိပ္ပေတော။ သောပိ သီလာဒိဂုဏေဟိ စေဝ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဂုဏေဟိ စ ထေရော ဝိယ အဘိညာတော ပာကဋော မဟာ။ အပိစသ္သ အဘိနိက္ခမနေနပိ ဧတဒဂ္ဂေနပိ မဟန္တဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတဒဂ္ဂသ္မိဉ္ဟိ, ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဈာယီနံ ယဒိဒံ ကင္ခာရေဝတော’’တိ (အ. နိ. ၁.၂၀၄) ဝုတ္တံ။

    Āyasmatā ca revatenāti ettha pana dve revatā khadiravaniyarevato ca kaṅkhārevato ca. Tattha khadiravaniyarevato dhammasenāpatittherassa kaniṭṭhabhātiko, na so idha adhippeto. ‘‘Akappiyo guḷo, akappiyā muggā’’ti (mahāva. 272) evaṃ kaṅkhābahulo pana thero idha revatoti adhippeto. Sopi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa abhinikkhamanenapi etadaggenapi mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ kaṅkhārevato’’ti (a. ni. 1.204) vuttaṃ.

    အာနန္ဒတ္ထေရောပိ သီလာဒိဂုဏေဟိ စေဝ ဣမသ္မိံ သုတ္တေ အာဂတဂုဏေဟိ စ ထေရော ဝိယ အဘိညာတော ပာကဋော မဟာ။ အပိစသ္သ သေက္ခသုတ္တံ ဗာဟိတိကသုတ္တံ အာနေဉ္ဇသပ္ပာယံ ဂောပကမောဂ္ဂလ္လာနံ ဗဟုဓာတုကံ စူဠသုညတံ မဟာသုညတံ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတသုတ္တံ ဘဒ္ဒေကရတ္တံ မဟာနိဒာနံ မဟာပရိနိဗ္ဗာနံ သုဘသုတ္တံ စူဠနိယလောကဓာတုသုတ္တံ အဘိနိက္ခမနံ ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဣမေသမ္ပိ ဝသေန မဟန္တဘာဝော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတဒဂ္ဂသ္မိဉ္ဟိ, ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဗဟုသ္သုတာနံ ယဒိဒံ အာနန္ဒော’’တိ (အ. နိ. ၁.၂၁၉-၂၂၃) ဝုတ္တံ။

    Ānandattheropi sīlādiguṇehi ceva imasmiṃ sutte āgataguṇehi ca thero viya abhiññāto pākaṭo mahā. Apicassa sekkhasuttaṃ bāhitikasuttaṃ āneñjasappāyaṃ gopakamoggallānaṃ bahudhātukaṃ cūḷasuññataṃ mahāsuññataṃ acchariyabbhutasuttaṃ bhaddekarattaṃ mahānidānaṃ mahāparinibbānaṃ subhasuttaṃ cūḷaniyalokadhātusuttaṃ abhinikkhamanaṃ etadagganti imesampi vasena mahantabhāvo veditabbo. Etadaggasmiñhi, ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando’’ti (a. ni. 1.219-223) vuttaṃ.

    အညေဟိ စ အဘိညာတေဟိ အဘိညာတေဟီတိ န ကေဝလဉ္စ ဧတေဟေဝ, အညေဟိ စ မဟာဂုဏတာယ ပာကဋေဟိ အဘိညာတေဟိ ဗဟူဟိ ထေရေဟိ သာဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ဘဂဝာ ဂောသိင္ဂသာလဝနဒာယေ ဝိဟရတီတိ အတ္ထော။ အာယသ္မာ ဟိ သာရိပုတ္တော သယံ မဟာပညော အညေပိ ဗဟူ မဟာပညေ ဘိက္ခူ ဂဟေတ္ဝာ တဒာ ဒသဗလံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ဝိဟာသိ။ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော သယံ ဣဒ္ဓိမာ, အာယသ္မာ မဟာကသ္သပော သယံ ဓုတဝာဒော, အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော သယံ ဒိဗ္ဗစက္ခုကော, အာယသ္မာ ရေဝတော သယံ ဈာနာဘိရတော, အာယသ္မာ အာနန္ဒော သယံ ဗဟုသ္သုတော အညေပိ ဗဟူ ဗဟုသ္သုတေ ဘိက္ခူ ဂဟေတ္ဝာ တဒာ ဒသဗလံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ဝိဟာသိ, ဧဝံ တဒာ ဧတေ စ အညေ စ အဘိညာတာ မဟာထေရာ တိံသသဟသ္သမတ္တာ ဘိက္ခူ ဒသဗလံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ဝိဟရိံသူတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    Aññehi ca abhiññātehi abhiññātehīti na kevalañca eteheva, aññehi ca mahāguṇatāya pākaṭehi abhiññātehi bahūhi therehi sāvakehi saddhiṃ bhagavā gosiṅgasālavanadāye viharatīti attho. Āyasmā hi sāriputto sayaṃ mahāpañño aññepi bahū mahāpaññe bhikkhū gahetvā tadā dasabalaṃ parivāretvā vihāsi. Āyasmā mahāmoggallāno sayaṃ iddhimā, āyasmā mahākassapo sayaṃ dhutavādo, āyasmā anuruddho sayaṃ dibbacakkhuko, āyasmā revato sayaṃ jhānābhirato, āyasmā ānando sayaṃ bahussuto aññepi bahū bahussute bhikkhū gahetvā tadā dasabalaṃ parivāretvā vihāsi, evaṃ tadā ete ca aññe ca abhiññātā mahātherā tiṃsasahassamattā bhikkhū dasabalaṃ parivāretvā vihariṃsūti veditabbā.

    ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတောတိ ဖလသမာပတ္တိဝိဝေကတော ဝုဋ္ဌိတော။ ယေနာယသ္မာ မဟာကသ္သပော တေနုပသင္ကမီတိ ထေရော ကိရ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ပစ္ဆိမလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တော ဝနန္တေ ကီဠန္တသ္သ မတ္တခတ္တိယသ္သ ကဏ္ဏတော ပတမာနံ ကုဏ္ဍလံ ဝိယ, သံဟရိတ္ဝာ သမုဂ္ဂေ ပက္ခိပမာနံ ရတ္တကမ္ဗလံ ဝိယ, မဏိနာဂဒန္တတော ပတမာနံ သတသဟသ္သဂ္ဃနိကံ သုဝဏ္ဏပာတိံ ဝိယ စ အတ္ထံ ဂစ္ဆမာနံ ပရိပုဏ္ဏပဏ္ဏာသယောဇနံ သူရိယမဏ္ဍလံ အဒ္ဒသ။ တဒနန္တရံ ပာစီနလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တော နေမိယံ ဂဟေတ္ဝာ ပရိဝတ္တယမာနံ ရဇတစက္ကံ ဝိယ, ရဇတကူဋတော နိက္ခမန္တံ ခီရဓာရာမဏ္ဍံ ဝိယ, သပက္ခေ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ ဂဂနတလေ ပက္ခန္ဒမာနံ သေတဟံသံ ဝိယ စ မေဃဝဏ္ဏာယ သမုဒ္ဒကုစ္ဆိတော ဥဂ္ဂန္တ္ဝာ ပာစီနစက္ကဝာဠပဗ္ဗတမတ္ထကေ သသလက္ခဏပ္ပဋိမဏ္ဍိတံ ဧကူနပဏ္ဏာသယောဇနံ စန္ဒမဏ္ဍလံ အဒ္ဒသ။ တတော သာလဝနံ ဩလောကေသိ။ တသ္မိဉ္ဟိ သမယေ သာလရုက္ခာ မူလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဂ္ဂာ သဗ္ဗပာလိဖုလ္လာ ဒုကူလပာရုတာ ဝိယ, မုတ္တာကလာပဝိနဒ္ဓာ ဝိယ စ ဝိရောစိံသု။ ဘူမိတလံ ပုပ္ဖသန္ထရပူဇာယ ပဋိမဏ္ဍိတံ ဝိယ, တတ္ထ တတ္ထ နိပတန္တေန ပုပ္ဖရေဏုနာ လာခာရသေန သိဉ္စမာနံ ဝိယ စ အဟောသိ။ ဘမရမဓုကရဂဏာ ကုသုမရေဏုမဒမတ္တာ ဥပဂာယမာနာ ဝိယ ဝနန္တရေသု ဝိစရန္တိ။ တဒာ စ ဥပောသထဒိဝသောဝ ဟောတိ။ အထ ထေရော, ‘‘ကာယ နု ခော အဇ္ဇ ရတိယာ ဝီတိနာမေသ္သာမီ’’တိ စိန္တေသိ, အရိယသာဝကာ စ နာမ ပိယဓမ္မသ္သဝနာ ဟောန္တိ။ အထသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဇ္ဇ မယ္ဟံ ဇေဋ္ဌဘာတိကသ္သ ဓမ္မသေနာပတိတ္ထေရသ္သ သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ ဓမ္မရတိယာ ဝီတိနာမေသ္သာမီ’’တိ။ ဂစ္ဆန္တော ပန ဧကကောဝ အဂန္တ္ဝာ ‘‘မယ္ဟံ ပိယသဟာယံ မဟာကသ္သပတ္ထေရံ ဂဟေတ္ဝာ ဂမိသ္သာမီ’’တိ နိသိန္နဋ္ဌာနတော ဝုဋ္ဌာယ စမ္မခဏ္ဍံ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ ယေနာယသ္မာ မဟာကသ္သပော တေနုပသင္ကမိ။

    Paṭisallānā vuṭṭhitoti phalasamāpattivivekato vuṭṭhito. Yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkamīti thero kira paṭisallānā vuṭṭhito pacchimalokadhātuṃ olokento vanante kīḷantassa mattakhattiyassa kaṇṇato patamānaṃ kuṇḍalaṃ viya, saṃharitvā samugge pakkhipamānaṃ rattakambalaṃ viya, maṇināgadantato patamānaṃ satasahassagghanikaṃ suvaṇṇapātiṃ viya ca atthaṃ gacchamānaṃ paripuṇṇapaṇṇāsayojanaṃ sūriyamaṇḍalaṃ addasa. Tadanantaraṃ pācīnalokadhātuṃ olokento nemiyaṃ gahetvā parivattayamānaṃ rajatacakkaṃ viya, rajatakūṭato nikkhamantaṃ khīradhārāmaṇḍaṃ viya, sapakkhe papphoṭetvā gaganatale pakkhandamānaṃ setahaṃsaṃ viya ca meghavaṇṇāya samuddakucchito uggantvā pācīnacakkavāḷapabbatamatthake sasalakkhaṇappaṭimaṇḍitaṃ ekūnapaṇṇāsayojanaṃ candamaṇḍalaṃ addasa. Tato sālavanaṃ olokesi. Tasmiñhi samaye sālarukkhā mūlato paṭṭhāya yāva aggā sabbapāliphullā dukūlapārutā viya, muttākalāpavinaddhā viya ca virociṃsu. Bhūmitalaṃ pupphasantharapūjāya paṭimaṇḍitaṃ viya, tattha tattha nipatantena pupphareṇunā lākhārasena siñcamānaṃ viya ca ahosi. Bhamaramadhukaragaṇā kusumareṇumadamattā upagāyamānā viya vanantaresu vicaranti. Tadā ca uposathadivasova hoti. Atha thero, ‘‘kāya nu kho ajja ratiyā vītināmessāmī’’ti cintesi, ariyasāvakā ca nāma piyadhammassavanā honti. Athassa etadahosi – ‘‘ajja mayhaṃ jeṭṭhabhātikassa dhammasenāpatittherassa santikaṃ gantvā dhammaratiyā vītināmessāmī’’ti. Gacchanto pana ekakova agantvā ‘‘mayhaṃ piyasahāyaṃ mahākassapattheraṃ gahetvā gamissāmī’’ti nisinnaṭṭhānato vuṭṭhāya cammakhaṇḍaṃ papphoṭetvā yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami.

    ဧဝမာဝုသောတိ ခော အာယသ္မာ မဟာကသ္သပောတိ ထေရောပိ ယသ္မာ ပိယဓမ္မသ္သဝနောဝ အရိယသာဝကော, တသ္မာ တသ္သ ဝစနံ သုတ္ဝာ ဂစ္ဆာဝုသော, တ္ဝံ, မယ္ဟံ သီသံ ဝာ ရုဇ္ဇတိ ပိဋ္ဌိ ဝာတိ ကိဉ္စိ လေသာပဒေသံ အကတ္ဝာ တုဋ္ဌဟဒယောဝ, ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိအာဒိမာဟ။ ပဋိသ္သုတ္ဝာ စ နိသိန္နဋ္ဌာနတော ဝုဋ္ဌာယ စမ္မခဏ္ဍံ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ အနုဗန္ဓိ။ တသ္မိံ သမယေ ဒ္ဝေ မဟာထေရာ ပဋိပာဋိယာ ဌိတာနိ ဒ္ဝေ စန္ဒမဏ္ဍလာနိ ဝိယ, ဒ္ဝေ သူရိယမဏ္ဍလာနိ ဝိယ, ဒ္ဝေ ဆဒ္ဒန္တနာဂရာဇာနော ဝိယ, ဒ္ဝေ သီဟာ ဝိယ, ဒ္ဝေ ဗ္ယဂ္ဃာ ဝိယ စ ဝိရောစိံသု။ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရောပိ တသ္မိံ သမယေ ဒိဝာဋ္ဌာနေ နိသိန္နော ဒ္ဝေ မဟာထေရေ သာရိပုတ္တတ္ထေရသ္သ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တေ ဒိသ္ဝာ ပစ္ဆိမလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တော သူရိယံ ဝနန္တံ ပဝိသန္တံ ဝိယ, ပာစီနလောကဓာတုံ ဩလောကေန္တော စန္ဒံ ဝနန္တတော ဥဂ္ဂစ္ဆန္တံ ဝိယ, သာလဝနံ ဩလောကေန္တော သဗ္ဗပာလိဖုလ္လမေဝ သာလဝနဉ္စ ဒိသ္ဝာ အဇ္ဇ ဥပောသထဒိဝသော, ဣမေ စ မေ ဇေဋ္ဌဘာတိကာ ဓမ္မသေနာပတိသ္သ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တိ, မဟန္တေန ဓမ္မသ္သဝနေန ဘဝိတဗ္ဗံ, အဟမ္ပိ ဓမ္မသ္သဝနသ္သ ဘာဂီ ဘဝိသ္သာမီတိ နိသိန္နဋ္ဌာနတော ဝုဋ္ဌာယ စမ္မခဏ္ဍံ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ မဟာထေရာနံ ပဒာနုပဒိကော ဟုတ္ဝာ နိက္ခမိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အထ ခော အာယသ္မာ စ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အာယသ္မာ စ မဟာကသ္သပော အာယသ္မာ စ အနုရုဒ္ဓော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင္ကမိံသူ’’တိ။ ဥပသင္ကမိံသူတိ။ ပဋိပာဋိယာ ဌိတာ တယော စန္ဒာ ဝိယ, သူရိယာ ဝိယ, သီဟာ ဝိယ စ ဝိရောစမာနာ ဥပသင္ကမိံသု။

    Evamāvusotikho āyasmā mahākassapoti theropi yasmā piyadhammassavanova ariyasāvako, tasmā tassa vacanaṃ sutvā gacchāvuso, tvaṃ, mayhaṃ sīsaṃ vā rujjati piṭṭhi vāti kiñci lesāpadesaṃ akatvā tuṭṭhahadayova, ‘‘evamāvuso’’tiādimāha. Paṭissutvā ca nisinnaṭṭhānato vuṭṭhāya cammakhaṇḍaṃ papphoṭetvā mahāmoggallānaṃ anubandhi. Tasmiṃ samaye dve mahātherā paṭipāṭiyā ṭhitāni dve candamaṇḍalāni viya, dve sūriyamaṇḍalāni viya, dve chaddantanāgarājāno viya, dve sīhā viya, dve byagghā viya ca virociṃsu. Anuruddhattheropi tasmiṃ samaye divāṭṭhāne nisinno dve mahāthere sāriputtattherassa santikaṃ gacchante disvā pacchimalokadhātuṃ olokento sūriyaṃ vanantaṃ pavisantaṃ viya, pācīnalokadhātuṃ olokento candaṃ vanantato uggacchantaṃ viya, sālavanaṃ olokento sabbapāliphullameva sālavanañca disvā ajja uposathadivaso, ime ca me jeṭṭhabhātikā dhammasenāpatissa santikaṃ gacchanti, mahantena dhammassavanena bhavitabbaṃ, ahampi dhammassavanassa bhāgī bhavissāmīti nisinnaṭṭhānato vuṭṭhāya cammakhaṇḍaṃ papphoṭetvā mahātherānaṃ padānupadiko hutvā nikkhami. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho āyasmā ca mahāmoggallāno āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca anuruddho yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsū’’ti. Upasaṅkamiṃsūti. Paṭipāṭiyā ṭhitā tayo candā viya, sūriyā viya, sīhā viya ca virocamānā upasaṅkamiṃsu.

    ၃၃၃. ဧဝံ ဥပသင္ကမန္တေ ပန တေ မဟာထေရေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အတ္တနော ဒိဝာဋ္ဌာနေ နိသိန္နောယေဝ ဒိသ္ဝာ, ‘‘အဇ္ဇ မဟန္တံ ဓမ္မသ္သဝနံ ဘဝိသ္သတိ, မယာပိ တသ္သ ဘာဂိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ, န ခော ပန ဧကကောဝ ဂမိသ္သာမိ, မယ္ဟံ ပိယသဟာယမ္ပိ ရေဝတတ္ထေရံ ဂဟေတ္ဝာ ဂမိသ္သာမီ’’တိ သဗ္ဗံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသ္သ မဟာကသ္သပသ္သ အနုရုဒ္ဓသ္သ ဥပသင္ကမနေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတိ တေ ဒ္ဝေ ဇနာ ပဋိပာဋိယာ ဌိတာ ဒ္ဝေ စန္ဒာ ဝိယ, သူရိယာ ဝိယ, သီဟာ ဝိယ စ ဝိရောစမာနာ ဥပသင္ကမိံသု။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အဒ္ဒသာ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော’’တိအာဒိ ။ ဒိသ္ဝာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစာတိ ဒူရတောဝ ဒိသ္ဝာ အနုက္ကမေန ကထာဥပစာရံ သမ္ပတ္တမေတံ, ‘‘ဧတု ခော အာယသ္မာ’’တိအာဒိဝစနံ အဝောစ။ ရမဏီယံ, အာဝုသောတိ ဧတ္ထ ဒုဝိဓံ ရာမဏေယ္ယကံ ဝနရာမဏေယ္ယကံ ပုဂ္ဂလရာမဏေယ္ယကဉ္စ။ တတ္ထ ဝနံ နာမ နာဂသလဠသာလစမ္ပကာဒီဟိ သဉ္ဆန္နံ ဟောတိ ဗဟလစ္ဆာယံ ပုပ္ဖဖလူပဂံ ဝိဝိဓရုက္ခံ ဥဒကသမ္ပန္နံ ဂာမတော နိသ္သဋံ, ဣဒံ ဝနရာမဏေယ္ယကံ နာမ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ –

    333. Evaṃ upasaṅkamante pana te mahāthere āyasmā ānando attano divāṭṭhāne nisinnoyeva disvā, ‘‘ajja mahantaṃ dhammassavanaṃ bhavissati, mayāpi tassa bhāginā bhavitabbaṃ, na kho pana ekakova gamissāmi, mayhaṃ piyasahāyampi revatattheraṃ gahetvā gamissāmī’’ti sabbaṃ mahāmoggallānassa mahākassapassa anuruddhassa upasaṅkamane vuttanayeneva vitthārato veditabbaṃ. Iti te dve janā paṭipāṭiyā ṭhitā dve candā viya, sūriyā viya, sīhā viya ca virocamānā upasaṅkamiṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘addasā kho āyasmā sāriputto’’tiādi . Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocāti dūratova disvā anukkamena kathāupacāraṃ sampattametaṃ, ‘‘etu kho āyasmā’’tiādivacanaṃ avoca. Ramaṇīyaṃ, āvusoti ettha duvidhaṃ rāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ puggalarāmaṇeyyakañca. Tattha vanaṃ nāma nāgasalaḷasālacampakādīhi sañchannaṃ hoti bahalacchāyaṃ pupphaphalūpagaṃ vividharukkhaṃ udakasampannaṃ gāmato nissaṭaṃ, idaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ nāma. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –

    ‘‘ရမဏီယာနိ အရညာနိ၊ ယတ္ထ န ရမတီ ဇနော။

    ‘‘Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;

    ဝီတရာဂာ ရမိသ္သန္တိ၊ န တေ ကာမဂဝေသိနော’’တိ။ (ဓ. ပ. ၉၉)။

    Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino’’ti. (dha. pa. 99);

    ဝနံ ပန သစေပိ ဥဇ္ဇင္ဂလေ ဟောတိ နိရုဒကံ ဝိရလစ္ဆာယံ ကဏ္ဋကသမာကိဏ္ဏံ, ဗုဒ္ဓာဒယောပေတ္ထ အရိယာ ဝိဟရန္တိ, ဣဒံ ပုဂ္ဂလရာမဏေယ္ယကံ နာမ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ –

    Vanaṃ pana sacepi ujjaṅgale hoti nirudakaṃ viralacchāyaṃ kaṇṭakasamākiṇṇaṃ, buddhādayopettha ariyā viharanti, idaṃ puggalarāmaṇeyyakaṃ nāma. Yaṃ sandhāya vuttaṃ –

    ‘‘ဂာမေ ဝာ ယဒိ ဝာရညေ၊ နိန္နေ ဝာ ယဒိ ဝာ ထလေ။

    ‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;

    ယတ္ထ အရဟန္တော ဝိဟရန္တိ၊ တံ ဘူမိရာမဏေယ္ယက’’န္တိ။ (ဓ. ပ. ၉၈)။

    Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyaka’’nti. (dha. pa. 98);

    ဣဓ ပန တံ ဒုဝိဓမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ တဒာ ဟိ ဂောသိင္ဂသာလဝနံ သဗ္ဗပာလိဖုလ္လံ ဟောတိ ကုသုမဂန္ဓသုဂန္ဓံ, သဒေဝကေ စေတ္ထ လောကေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော တိံသသဟသ္သမတ္တေဟိ အဘိညာတဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ရမဏီယံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဂောသိင္ဂသာလဝန’’န္တိ။

    Idha pana taṃ duvidhampi labbhati. Tadā hi gosiṅgasālavanaṃ sabbapāliphullaṃ hoti kusumagandhasugandhaṃ, sadevake cettha loke aggapuggalo sammāsambuddho tiṃsasahassamattehi abhiññātabhikkhūhi saddhiṃ viharati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘ramaṇīyaṃ, āvuso ānanda, gosiṅgasālavana’’nti.

    ဒောသိနာတိ ဒောသာပဂတာ, အဗ္ဘံ မဟိကာ ဓူမော ရဇော ရာဟူတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ ဝိရဟိတာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သဗ္ဗပာလိဖုလ္လာတိ သဗ္ဗတ္ထ ပာလိဖုလ္လာ, မူလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဂ္ဂာ အပုပ္ဖိတဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထိ။ ဒိဗ္ဗာ မညေ ဂန္ဓာ သမ္ပဝန္တီတိ ဒိဗ္ဗာ မန္ဒာရပုပ္ဖကောဝိဠာရပာရိစ္ဆတ္တကစန္ဒနစုဏ္ဏဂန္ဓာ ဝိယ သမန္တာ ပဝာယန္တိ, သက္ကသုယာသန္တုသိတနိမ္မာနရတိပရနိမ္မိတမဟာဗ္ရဟ္မာနံ ဩတိဏ္ဏဋ္ဌာနံ ဝိယ ဝာယန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

    Dosināti dosāpagatā, abbhaṃ mahikā dhūmo rajo rāhūti imehi pañcahi upakkilesehi virahitāti vuttaṃ hoti. Sabbapāliphullāti sabbattha pāliphullā, mūlato paṭṭhāya yāva aggā apupphitaṭṭhānaṃ nāma natthi. Dibbā maññe gandhā sampavantīti dibbā mandārapupphakoviḷārapāricchattakacandanacuṇṇagandhā viya samantā pavāyanti, sakkasuyāsantusitanimmānaratiparanimmitamahābrahmānaṃ otiṇṇaṭṭhānaṃ viya vāyantīti vuttaṃ hoti.

    ကထံရူပေန , အာဝုသော အာနန္ဒာတိ အာနန္ဒတ္ထေရော တေသံ ပဉ္စန္နံ ထေရာနံ သင္ဃနဝကောဝ။ ကသ္မာ ထေရော တံယေဝ ပဌမံ ပုစ္ဆတီတိ? မမာယိတတ္တာ။ တေ ဟိ ဒ္ဝေ ထေရာ အညမညံ မမာယိံသု။ သာရိပုတ္တတ္ထေရော, ‘‘မယာ ကတ္တဗ္ဗံ သတ္ထု ဥပဋ္ဌာနံ ကရောတီ’’တိ အာနန္ဒတ္ထေရံ မမာယိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ဘဂဝတော သာဝကာနံ အဂ္ဂောတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရံ မမာယိ, ကုလဒာရကေ ပဗ္ဗာဇေတ္ဝာ သာရိပုတ္တတ္ထေရသ္သ သန္တိကေ ဥပဇ္ဈံ ဂဏ္ဟာပေသိ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ တထေဝ အကာသိ။ ဧဝံ ဧကမေကေန အတ္တနော ပတ္တစီဝရံ ဒတ္ဝာ ပဗ္ဗာဇေတ္ဝာ ဥပဇ္ဈံ ဂဏ္ဟာပိတာနိ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ အဟေသုံ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပဏီတာနိ စီဝရာဒီနိပိ လဘိတ္ဝာ ထေရသ္သေဝ ဒေတိ။

    Kathaṃrūpena, āvuso ānandāti ānandatthero tesaṃ pañcannaṃ therānaṃ saṅghanavakova. Kasmā thero taṃyeva paṭhamaṃ pucchatīti? Mamāyitattā. Te hi dve therā aññamaññaṃ mamāyiṃsu. Sāriputtatthero, ‘‘mayā kattabbaṃ satthu upaṭṭhānaṃ karotī’’ti ānandattheraṃ mamāyi. Ānandatthero bhagavato sāvakānaṃ aggoti sāriputtattheraṃ mamāyi, kuladārake pabbājetvā sāriputtattherassa santike upajjhaṃ gaṇhāpesi. Sāriputtattheropi tatheva akāsi. Evaṃ ekamekena attano pattacīvaraṃ datvā pabbājetvā upajjhaṃ gaṇhāpitāni pañca bhikkhusatāni ahesuṃ. Āyasmā ānando paṇītāni cīvarādīnipi labhitvā therasseva deti.

    ဧကော ကိရ ဗ္ရာဟ္မဏော စိန္တေသိ – ‘‘ဗုဒ္ဓရတနသ္သ စ သင္ဃရတနသ္သ စ ပူဇာ ပညာယတိ, ကထံ နု ခော ဓမ္မရတနံ ပူဇိတံ နာမ ဟောတီ’’တိ? သော ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိ။ ဘဂဝာ အာဟ – ‘‘သစေသိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဓမ္မရတနံ ပူဇိတုကာမော, ဧကံ ဗဟုသ္သုတံ ပူဇေဟီ’’တိ ဗဟုသ္သုတံ, ဘန္တေ, အာစိက္ခထာတိ ဘိက္ခုသင္ဃံ ပုစ္ဆတိ။ သော ဘိက္ခုသင္ဃံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဗဟုသ္သုတံ, ဘန္တေ, အာစိက္ခထာတိ အာဟ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ဗ္ရာဟ္မဏာတိ။ ဗ္ရာဟ္မဏော ထေရံ သဟသ္သဂ္ဃနိကေန စီဝရေန ပူဇေသိ။ ထေရော တံ ဂဟေတ္ဝာ ဘဂဝတော သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဘဂဝာ ‘‘ကုတော, အာနန္ဒ, လဒ္ဓ’’န္တိ အာဟ။ ဧကေန, ဘန္တေ, ဗ္ရာဟ္မဏေန ဒိန္နံ, ဣဒံ ပနာဟံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဒာတုကာမောတိ။ ဒေဟိ, အာနန္ဒာတိ။ စာရိကံ ပက္ကန္တော, ဘန္တေတိ။ အာဂတကာလေ ဒေဟီတိ။ သိက္ခာပဒံ, ဘန္တေ, ပညတ္တန္တိ။ ကဒာ ပန သာရိပုတ္တော အာဂမိသ္သတီတိ? ဒသာဟမတ္တေန, ဘန္တေတိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, အာနန္ဒ, ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ နိက္ခိပိတု’’န္တိ (ပာရာ. ၄၆၁; မဟာဝ. ၃၄၇) သိက္ခာပဒံ ပညပေသိ။ သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ တထေဝ ယံကိဉ္စိ မနာပံ လဘတိ, တံ အာနန္ဒတ္ထေရသ္သ ဒေတိ။ ဧဝံ တေ ထေရာ အညမညံ မမာယိံသု, ဣတိ မမာယိတတ္တာ ပဌမံ ပုစ္ဆိ။

    Eko kira brāhmaṇo cintesi – ‘‘buddharatanassa ca saṅgharatanassa ca pūjā paññāyati, kathaṃ nu kho dhammaratanaṃ pūjitaṃ nāma hotī’’ti? So bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchi. Bhagavā āha – ‘‘sacesi, brāhmaṇa, dhammaratanaṃ pūjitukāmo, ekaṃ bahussutaṃ pūjehī’’ti bahussutaṃ, bhante, ācikkhathāti bhikkhusaṅghaṃ pucchati. So bhikkhusaṅghaṃ upasaṅkamitvā bahussutaṃ, bhante, ācikkhathāti āha. Ānandatthero brāhmaṇāti. Brāhmaṇo theraṃ sahassagghanikena cīvarena pūjesi. Thero taṃ gahetvā bhagavato santikaṃ agamāsi. Bhagavā ‘‘kuto, ānanda, laddha’’nti āha. Ekena, bhante, brāhmaṇena dinnaṃ, idaṃ panāhaṃ āyasmato sāriputtassa dātukāmoti. Dehi, ānandāti. Cārikaṃ pakkanto, bhanteti. Āgatakāle dehīti. Sikkhāpadaṃ, bhante, paññattanti. Kadā pana sāriputto āgamissatīti? Dasāhamattena, bhanteti. ‘‘Anujānāmi, ānanda, dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ nikkhipitu’’nti (pārā. 461; mahāva. 347) sikkhāpadaṃ paññapesi. Sāriputtattheropi tatheva yaṃkiñci manāpaṃ labhati, taṃ ānandattherassa deti. Evaṃ te therā aññamaññaṃ mamāyiṃsu, iti mamāyitattā paṭhamaṃ pucchi.

    အပိစ အနုမတိပုစ္ဆာ နာမေသာ ခုဒ္ဒကတော ပဋ္ဌာယ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ ဟောတိ။ တသ္မာ ထေရော စိန္တေသိ – ‘‘အဟံ ပဌမံ အာနန္ဒံ ပုစ္ဆိသ္သာမိ, အာနန္ဒော အတ္တနော ပဋိဘာနံ ဗ္ယာကရိသ္သတိ။ တတော ရေဝတံ, အနုရုဒ္ဓံ, မဟာကသ္သပံ, မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ပုစ္ဆိသ္သာမိ။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အတ္တနော ပဋိဘာနံ ဗ္ယာကရိသ္သတိ။ တတော ပဉ္စပိ ထေရာ မံ ပုစ္ဆိသ္သန္တိ, အဟမ္ပိ အတ္တနော ပဋိဘာနံ ဗ္ယာကရိသ္သာမီ’’တိ။ ဧတ္တာဝတာပိ အယံ ဓမ္မဒေသနာ သိခာပ္ပတ္တာ ဝေပုလ္လပ္ပတ္တာ န ဘဝိသ္သတိ, အထ မယံ သဗ္ဗေပိ ဒသဗလံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆိသ္သာမ, သတ္ထာ သဗ္ဗညုတညာဏေန ဗ္ယာကရိသ္သတိ။ ဧတ္တာဝတာ အယံ ဓမ္မဒေသနာ သိခာပ္ပတ္တာ ဝေပုလ္လပ္ပတ္တာ ဘဝိသ္သတိ။ ယထာ ဟိ ဇနပဒမ္ဟိ ဥပ္ပန္နော အဋ္ဋော ဂာမဘောဇကံ ပာပုဏာတိ, တသ္မိံ နိစ္ဆိတုံ အသက္ကောန္တေ ဇနပဒဘောဇကံ ပာပုဏာတိ, တသ္မိံ အသက္ကောန္တေ မဟာဝိနိစ္ဆယအမစ္စံ, တသ္မိံ အသက္ကောန္တေ သေနာပတိံ, တသ္မိံ အသက္ကောန္တေ ဥပရာဇံ, တသ္မိံ ဝိနိစ္ဆိတုံ အသက္ကောန္တေ ရာဇာနံ ပာပုဏာတိ, ရညာ ဝိနိစ္ဆိတကာလတော ပဋ္ဌာယ အဋ္ဋော အပရာပရံ န သဉ္စရတိ, ရာဇဝစနေနေဝ ဆိဇ္ဇတိ။ ဧဝမေဝံ အဟဉ္ဟိ ပဌမံ အာနန္ဒံ ပုစ္ဆိသ္သာမိ။ပေ.။ အထ မယံ သဗ္ဗေပိ ဒသဗလံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆိသ္သာမ, သတ္ထာ သဗ္ဗညုတညာဏေန ဗ္ယာကရိသ္သတိ။ ဧတ္တာဝတာ အယံ ဓမ္မဒေသနာ သိခာပ္ပတ္တာ ဝေပုလ္လပ္ပတ္တာ ဘဝိသ္သတိ။ ဧဝံ အနုမတိပုစ္ဆံ ပုစ္ဆန္တော ထေရော ပဌမံ အာနန္ဒတ္ထေရံ ပုစ္ဆိ။

    Apica anumatipucchā nāmesā khuddakato paṭṭhāya pucchitabbā hoti. Tasmā thero cintesi – ‘‘ahaṃ paṭhamaṃ ānandaṃ pucchissāmi, ānando attano paṭibhānaṃ byākarissati. Tato revataṃ, anuruddhaṃ, mahākassapaṃ, mahāmoggallānaṃ pucchissāmi. Mahāmoggallāno attano paṭibhānaṃ byākarissati. Tato pañcapi therā maṃ pucchissanti, ahampi attano paṭibhānaṃ byākarissāmī’’ti. Ettāvatāpi ayaṃ dhammadesanā sikhāppattā vepullappattā na bhavissati, atha mayaṃ sabbepi dasabalaṃ upasaṅkamitvā pucchissāma, satthā sabbaññutaññāṇena byākarissati. Ettāvatā ayaṃ dhammadesanā sikhāppattā vepullappattā bhavissati. Yathā hi janapadamhi uppanno aṭṭo gāmabhojakaṃ pāpuṇāti, tasmiṃ nicchituṃ asakkonte janapadabhojakaṃ pāpuṇāti, tasmiṃ asakkonte mahāvinicchayaamaccaṃ, tasmiṃ asakkonte senāpatiṃ, tasmiṃ asakkonte uparājaṃ, tasmiṃ vinicchituṃ asakkonte rājānaṃ pāpuṇāti, raññā vinicchitakālato paṭṭhāya aṭṭo aparāparaṃ na sañcarati, rājavacaneneva chijjati. Evamevaṃ ahañhi paṭhamaṃ ānandaṃ pucchissāmi…pe… atha mayaṃ sabbepi dasabalaṃ upasaṅkamitvā pucchissāma, satthā sabbaññutaññāṇena byākarissati. Ettāvatā ayaṃ dhammadesanā sikhāppattā vepullappattā bhavissati. Evaṃ anumatipucchaṃ pucchanto thero paṭhamaṃ ānandattheraṃ pucchi.

    ဗဟုသ္သုတော ဟောတီတိ ဗဟု အသ္သ သုတံ ဟောတိ, နဝင္ဂံ သတ္ထုသာသနံ ပာဠိအနုသန္ဓိပုဗ္ဗာပရဝသေန ဥဂ္ဂဟိတံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သုတဓရောတိ သုတသ္သ အာဓာရဘူတော။ ယသ္သ ဟိ ဣတော ဂဟိတံ ဣတော ပလာယတိ, ဆိဒ္ဒဃဋေ ဥဒကံ ဝိယ န တိဋ္ဌတိ, ပရိသမဇ္ဈေ ဧကံ သုတ္တံ ဝာ ဇာတကံ ဝာ ကထေတုံ ဝာ ဝာစေတုံ ဝာ န သက္ကောတိ, အယံ န သုတဓရော နာမ။ ယသ္သ ပန ဥဂ္ဂဟိတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဟိတကာလသဒိသမေဝ ဟောတိ, ဒသပိ ဝီသတိပိ ဝသ္သာနိ သဇ္ဈာယံ အကရောန္တသ္သ န နသ္သတိ, အယံ သုတဓရော နာမ။ သုတသန္နိစယောတိ သုတသ္သ သန္နိစယဘူတော။ ယထာ ဟိ သုတံ ဟဒယမဉ္ဇူသာယ သန္နိစိတံ သိလာယံ လေခာ ဝိယ, သုဝဏ္ဏဃဋေ ပက္ခိတ္တသီဟဝသာ ဝိယ စ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ, အယံ သုတသန္နိစယော နာမ။ ဓာတာတိ ဌိတာ ပဂုဏာ။ ဧကစ္စသ္သ ဟိ ဥဂ္ဂဟိတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဓာတံ ပဂုဏံ နိစ္စလိတံ န ဟောတိ, အသုကသုတ္တံ ဝာ ဇာတကံ ဝာ ကထေဟီတိ ဝုတ္တေ သဇ္ဈာယိတ္ဝာ သံသန္ဒိတ္ဝာ သမနုဂ္ဂာဟိတ္ဝာ ဇာနိသ္သာမီတိ ဝဒတိ။ ဧကစ္စသ္သ ဓာတံ ပဂုဏံ ဘဝင္ဂသောတသဒိသံ ဟောတိ, အသုကသုတ္တံ ဝာ ဇာတကံ ဝာ ကထေဟီတိ ဝုတ္တေ ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ တမေဝ ကထေတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဓာတာ’’တိ။

    Bahussuto hotīti bahu assa sutaṃ hoti, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ pāḷianusandhipubbāparavasena uggahitaṃ hotīti attho. Sutadharoti sutassa ādhārabhūto. Yassa hi ito gahitaṃ ito palāyati, chiddaghaṭe udakaṃ viya na tiṭṭhati, parisamajjhe ekaṃ suttaṃ vā jātakaṃ vā kathetuṃ vā vācetuṃ vā na sakkoti, ayaṃ na sutadharo nāma. Yassa pana uggahitaṃ buddhavacanaṃ uggahitakālasadisameva hoti, dasapi vīsatipi vassāni sajjhāyaṃ akarontassa na nassati, ayaṃ sutadharo nāma. Sutasannicayoti sutassa sannicayabhūto. Yathā hi sutaṃ hadayamañjūsāya sannicitaṃ silāyaṃ lekhā viya, suvaṇṇaghaṭe pakkhittasīhavasā viya ca ajjhosāya tiṭṭhati, ayaṃ sutasannicayo nāma. Dhātāti ṭhitā paguṇā. Ekaccassa hi uggahitaṃ buddhavacanaṃ dhātaṃ paguṇaṃ niccalitaṃ na hoti, asukasuttaṃ vā jātakaṃ vā kathehīti vutte sajjhāyitvā saṃsanditvā samanuggāhitvā jānissāmīti vadati. Ekaccassa dhātaṃ paguṇaṃ bhavaṅgasotasadisaṃ hoti, asukasuttaṃ vā jātakaṃ vā kathehīti vutte uddharitvā tameva katheti. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘dhātā’’ti.

    ဝစသာ ပရိစိတာတိ သုတ္တဒသက-ဝဂ္ဂဒသက-ပဏ္ဏာသဒသကာနံ ဝသေန ဝာစာယ သဇ္ဈာယိတာ။ မနသာနုပေက္ခိတာတိ စိတ္တေန အနုပေက္ခိတာ, ယသ္သ ဝာစာယ သဇ္ဈာယိတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ မနသာ စိန္တေန္တသ္သ တတ္ထ တတ္ထ ပာကဋံ ဟောတိ။ မဟာဒီပံ ဇာလေတ္ဝာ ဌိတသ္သ ရူပဂတံ ဝိယ ပညာယတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ’’တိ။ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓာတိ အတ္ထတော စ ကာရဏတော စ ပညာယ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓာ။ ပရိမဏ္ဍလေဟိ ပဒဗ္ယဉ္ဇနေဟီတိ ဧတ္ထ ပဒမေဝ အတ္ထသ္သ ဗ္ယဉ္ဇနတော ပဒဗ္ယဉ္ဇနံ, တံ အက္ခရပာရိပူရိံ ကတ္ဝာ ဒသဝိဓဗ္ယဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယော အပရိဟာပေတ္ဝာ ဝုတ္တံ ပရိမဏ္ဍလံ နာမ ဟောတိ, ဧဝရူပေဟိ ပဒဗ္ယဉ္ဇနေဟီတိ အတ္ထော။ အပိစ ယော ဘိက္ခု ပရိသတိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော သုတ္တံ ဝာ ဇာတကံ ဝာ နိက္ခပိတ္ဝာ အညံ ဥပာရမ္ဘကရံ သုတ္တံ အာဟရတိ, တသ္သ ဥပမံ ကထေတိ, တဒတ္ထံ ဩဟာရေတိ, ဧဝမိဒံ ဂဟေတ္ဝာ ဧတ္ထ ခိပန္တော ဧကပသ္သေနေဝ ပရိဟရန္တော ကာလံ ဉတ္ဝာ ဝုဋ္ဌဟတိ။ နိက္ခိတ္တသုတ္တံ ပန နိက္ခတ္တမတ္တမေဝ ဟောတိ, တသ္သ ကထာ အပရိမဏ္ဍလာ နာမ ဟောတိ။ ယော ပန သုတ္တံ ဝာ ဇာတကံ ဝာ နိက္ခိပိတ္ဝာ ဗဟိ ဧကပဒမ္ပိ အဂန္တ္ဝာ ပာဠိယာ အနုသန္ဓိဉ္စ ပုဗ္ဗာပရဉ္စ အမက္ခေန္တော အာစရိယေဟိ ဒိန္နနယေ ဌတ္ဝာ တုလိကာယ ပရိစ္ဆိန္ဒန္တော ဝိယ, ဂမ္ဘီရမာတိကာယ ဥဒကံ ပေသေန္တော ဝိယ, ပဒံ ကောဋ္ဋေန္တော သိန္ဓဝာဇာနီယော ဝိယ ဂစ္ဆတိ, တသ္သ ကထာ ပရိမဏ္ဍလာ နာမ ဟောတိ။ ဧဝရူပိံ ကထံ သန္ဓာယ – ‘‘ပရိမဏ္ဍလေဟိ ပဒဗ္ယဉ္ဇနေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။

    Vacasā paricitāti suttadasaka-vaggadasaka-paṇṇāsadasakānaṃ vasena vācāya sajjhāyitā. Manasānupekkhitāti cittena anupekkhitā, yassa vācāya sajjhāyitaṃ buddhavacanaṃ manasā cintentassa tattha tattha pākaṭaṃ hoti. Mahādīpaṃ jāletvā ṭhitassa rūpagataṃ viya paññāyati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘vacasā paricitā manasānupekkhitā’’ti. Diṭṭhiyā suppaṭividdhāti atthato ca kāraṇato ca paññāya suppaṭividdhā. Parimaṇḍalehipadabyañjanehīti ettha padameva atthassa byañjanato padabyañjanaṃ, taṃ akkharapāripūriṃ katvā dasavidhabyañjanabuddhiyo aparihāpetvā vuttaṃ parimaṇḍalaṃ nāma hoti, evarūpehi padabyañjanehīti attho. Apica yo bhikkhu parisati dhammaṃ desento suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhapitvā aññaṃ upārambhakaraṃ suttaṃ āharati, tassa upamaṃ katheti, tadatthaṃ ohāreti, evamidaṃ gahetvā ettha khipanto ekapasseneva pariharanto kālaṃ ñatvā vuṭṭhahati. Nikkhittasuttaṃ pana nikkhattamattameva hoti, tassa kathā aparimaṇḍalā nāma hoti. Yo pana suttaṃ vā jātakaṃ vā nikkhipitvā bahi ekapadampi agantvā pāḷiyā anusandhiñca pubbāparañca amakkhento ācariyehi dinnanaye ṭhatvā tulikāya paricchindanto viya, gambhīramātikāya udakaṃ pesento viya, padaṃ koṭṭento sindhavājānīyo viya gacchati, tassa kathā parimaṇḍalā nāma hoti. Evarūpiṃ kathaṃ sandhāya – ‘‘parimaṇḍalehi padabyañjanehī’’ti vuttaṃ.

    အနုပ္ပဗန္ဓေဟီတိ ဧတ္ထ ယော ဘိက္ခု ဓမ္မံ ကထေန္တော သုတ္တံ ဝာ ဇာတကံ ဝာ အာရဘိတ္ဝာ အာရဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ တုရိတတုရိတော အရဏိံ မန္ထေန္တော ဝိယ, ဥဏ္ဟခာဒနီယံ ခာဒန္တော ဝိယ, ပာဠိယာ အနုသန္ဓိပုဗ္ဗာပရေသု ဂဟိတံ ဂဟိတမေဝ အဂ္ဂဟိတံ အဂ္ဂဟိတမေဝ စ ကတ္ဝာ ပုရာဏပဏ္ဏန္တရေသု စရမာနံ ဂောဓံ ဥဋ္ဌပေန္တော ဝိယ တတ္ထ တတ္ထ ပဟရန္တော ဩသာပေန္တော ဩဟာယ ဂစ္ဆတိ။ ယောပိ ဓမ္မံ ကထေန္တော ကာလေန သီဃံ ကာလေန ဒန္ဓံ ကာလေန မဟာသဒ္ဒံ ကာလေန ခုဒ္ဒကသဒ္ဒံ ကရောတိ။ ယထာ ပေတဂ္ဂိ ကာလေန ဇလတိ, ကာလေန နိဗ္ဗာယတိ, ဧဝမေဝ ဣဓ ပေတဂ္ဂိဓမ္မကထိကော နာမ ဟောတိ, ပရိသာယ ဥဋ္ဌာတုကာမာယ ပုနပ္ပုနံ အာရဘတိ။ ယောပိ ကထေန္တော တတ္ထ တတ္ထ ဝိတ္ထာယတိ, နိတ္ထုနန္တော ကန္ဒန္တော ဝိယ ကထေတိ, ဣမေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကထာ အပ္ပဗန္ဓာ နာမ ဟောတိ။ ယော ပန သုတ္တံ အာရဘိတ္ဝာ အာစရိယေဟိ ဒိန္နနယေ ဌိတော အစ္ဆိန္နဓာရံ ကတ္ဝာ နဒီသောတံ ဝိယ ပဝတ္တေတိ, အာကာသဂင္ဂတော ဘသ္သမာနံ ဥဒကံ ဝိယ နိရန္တရံ ကထံ ပဝတ္တေတိ, တသ္သ ကထာ အနုပ္ပဗန္ဓာ ဟောတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အနုပ္ပဗန္ဓေဟီ’’တိ။ အနုသယသမုဂ္ဃာတာယာတိ သတ္တန္နံ အနုသယာနံ သမုဂ္ဃာတတ္ထာယ။ ဧဝရူပေနာတိ ဧဝရူပေန ဗဟုသ္သုတေန ဘိက္ခုနာ တထာရူပေနေဝ ဘိက္ခုသတေန ဘိက္ခုသဟသ္သေန ဝာ သင္ဃာဋိကဏ္ဏေန ဝာ သင္ဃာဋိကဏ္ဏံ, ပလ္လင္ကေန ဝာ ပလ္လင္ကံ အာဟစ္စ နိသိန္နေန ဂောသိင္ဂသာလဝနံ သောဘေယ္ယ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝာရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

    Anuppabandhehīti ettha yo bhikkhu dhammaṃ kathento suttaṃ vā jātakaṃ vā ārabhitvā āraddhakālato paṭṭhāya turitaturito araṇiṃ manthento viya, uṇhakhādanīyaṃ khādanto viya, pāḷiyā anusandhipubbāparesu gahitaṃ gahitameva aggahitaṃ aggahitameva ca katvā purāṇapaṇṇantaresu caramānaṃ godhaṃ uṭṭhapento viya tattha tattha paharanto osāpento ohāya gacchati. Yopi dhammaṃ kathento kālena sīghaṃ kālena dandhaṃ kālena mahāsaddaṃ kālena khuddakasaddaṃ karoti. Yathā petaggi kālena jalati, kālena nibbāyati, evameva idha petaggidhammakathiko nāma hoti, parisāya uṭṭhātukāmāya punappunaṃ ārabhati. Yopi kathento tattha tattha vitthāyati, nitthunanto kandanto viya katheti, imesaṃ sabbesampi kathā appabandhā nāma hoti. Yo pana suttaṃ ārabhitvā ācariyehi dinnanaye ṭhito acchinnadhāraṃ katvā nadīsotaṃ viya pavatteti, ākāsagaṅgato bhassamānaṃ udakaṃ viya nirantaraṃ kathaṃ pavatteti, tassa kathā anuppabandhā hoti. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘anuppabandhehī’’ti. Anusayasamugghātāyāti sattannaṃ anusayānaṃ samugghātatthāya. Evarūpenāti evarūpena bahussutena bhikkhunā tathārūpeneva bhikkhusatena bhikkhusahassena vā saṅghāṭikaṇṇena vā saṅghāṭikaṇṇaṃ, pallaṅkena vā pallaṅkaṃ āhacca nisinnena gosiṅgasālavanaṃ sobheyya. Iminā nayena sabbavāresu attho veditabbo.

    ၃၃၄. ပဋိသလ္လာနံ အသ္သ အာရာမောတိ ပဋိသလ္လာနာရာမော။ ပဋိသလ္လာနေ ရတောတိ ပဋိသလ္လာနရတော

    334. Paṭisallānaṃ assa ārāmoti paṭisallānārāmo. Paṭisallāne ratoti paṭisallānarato.

    ၃၃၅. သဟသ္သံ လောကာနန္တိ သဟသ္သံ လောကဓာတူနံ။ ဧတ္တကဉ္ဟိ ထေရသ္သ ဓုဝသေဝနံ အာဝဇ္ဇနပဋိဗဒ္ဓံ, အာကင္ခမာနော ပန ထေရော အနေကာနိပိ စက္ကဝာဠသဟသ္သာနိ ဝောလောကေတိယေဝ။ ဥပရိပာသာဒဝရဂတောတိ သတ္တဘူမကသ္သ ဝာ နဝဘူမကသ္သ ဝာ ပာသာဒဝရသ္သ ဥပရိ ဂတော။ သဟသ္သံ နေမိမဏ္ဍလာနံ ဝောလောကေယ္ယာတိ ပာသာဒပရိဝေဏေ နာဘိယာ ပတိဋ္ဌိတာနံ နေမိဝဋ္ဋိယာ နေမိဝဋ္ဋိံ အာဟစ္စ ဌိတာနံ နေမိမဏ္ဍလာနံ သဟသ္သံ ဝာတပာနံ ဝိဝရိတ္ဝာ ဩလောကေယ္ယ, တသ္သ နာဘိယောပိ ပာကဋာ ဟောန္တိ, အရာပိ အရန္တရာနိပိ နေမိယောပိ။ ဧဝမေဝ ခော, အာဝုသောတိ, အာဝုသော, ဧဝံ အယမ္ပိ ဒိဗ္ဗစက္ခုကော ဘိက္ခု ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ အတိက္ကန္တမာနုသကေန သဟသ္သံ လောကာနံ ဝောလောကေတိ။ တသ္သ ပာသာဒေ ဌိတပုရိသသ္သ စက္ကနာဘိယော ဝိယ စက္ကဝာဠသဟသ္သေ သိနေရုသဟသ္သံ ပာကဋံ ဟောတိ။ အရာ ဝိယ ဒီပာ ပာကဋာ ဟောန္တိ။ အရန္တရာနိ ဝိယ ဒီပဋ္ဌိတမနုသ္သာ ပာကဋာ ဟောန္တိ။ နေမိယော ဝိယ စက္ကဝာဠပဗ္ဗတာ ပာကဋာ ဟောန္တိ။

    335.Sahassaṃlokānanti sahassaṃ lokadhātūnaṃ. Ettakañhi therassa dhuvasevanaṃ āvajjanapaṭibaddhaṃ, ākaṅkhamāno pana thero anekānipi cakkavāḷasahassāni voloketiyeva. Uparipāsādavaragatoti sattabhūmakassa vā navabhūmakassa vā pāsādavarassa upari gato. Sahassaṃ nemimaṇḍalānaṃ volokeyyāti pāsādapariveṇe nābhiyā patiṭṭhitānaṃ nemivaṭṭiyā nemivaṭṭiṃ āhacca ṭhitānaṃ nemimaṇḍalānaṃ sahassaṃ vātapānaṃ vivaritvā olokeyya, tassa nābhiyopi pākaṭā honti, arāpi arantarānipi nemiyopi. Evameva kho, āvusoti, āvuso, evaṃ ayampi dibbacakkhuko bhikkhu dibbena cakkhunā atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Tassa pāsāde ṭhitapurisassa cakkanābhiyo viya cakkavāḷasahasse sinerusahassaṃ pākaṭaṃ hoti. Arā viya dīpā pākaṭā honti. Arantarāni viya dīpaṭṭhitamanussā pākaṭā honti. Nemiyo viya cakkavāḷapabbatā pākaṭā honti.

    ၃၃၆. အာရညိကောတိ သမာဒိဏ္ဏအရညဓုတင္ဂော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။

    336.Āraññikoti samādiṇṇaaraññadhutaṅgo. Sesapadesupi eseva nayo.

    ၃၃၇. နော စ သံသာဒေန္တီတိ န ဩသာဒေန္တိ။ သဟေတုကဉ္ဟိ သကာရဏံ ကတ္ဝာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတုံ ဝိသ္သဇ္ဇိတုမ္ပိ အသက္ကောန္တော သံသာဒေတိ နာမ။ ဧဝံ န ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ ပဝတ္တိနီ ဟောတီတိ နဒီသောတောဒကံ ဝိယ ပဝတ္တတိ။

    337.No ca saṃsādentīti na osādenti. Sahetukañhi sakāraṇaṃ katvā pañhaṃ pucchituṃ vissajjitumpi asakkonto saṃsādeti nāma. Evaṃ na karontīti attho. Pavattinī hotīti nadīsotodakaṃ viya pavattati.

    ၃၃၈. ယာယ ဝိဟာရသမာပတ္တိယာတိ ယာယ လောကိယာယ ဝိဟာရသမာပတ္တိယာ, ယာယ လောကုတ္တရာယ ဝိဟာရသမာပတ္တိယာ။

    338.Yāyavihārasamāpattiyāti yāya lokiyāya vihārasamāpattiyā, yāya lokuttarāya vihārasamāpattiyā.

    ၃၃၉. သာဓု သာဓု သာရိပုတ္တာတိ အယံ သာဓုကာရော အာနန္ဒတ္ထေရသ္သ ဒိန္နော။ သာရိပုတ္တတ္ထေရေန ပန သဒ္ဓိံ ဘဂဝာ အာလပတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ယထာ တံ အာနန္ဒောဝာတိ ယထာ အာနန္ဒောဝ သမ္မာ ဗ္ယာကရဏမာနော ဗ္ယာကရေယ္ယ, ဧဝံ ဗ္ယာကတံ အာနန္ဒေန အတ္တနော အနုစ္ဆဝိကမေဝ, အဇ္ဈာသယာနုရူပမေဝ ဗ္ယာကတန္တိ အတ္ထော။ အာနန္ဒတ္ထေရော ဟိ အတ္တနာပိ ဗဟုသ္သုတော, အဇ္ဈာသယောပိသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သာသနေ သဗ္ရဟ္မစာရီ ဗဟုသ္သုတာ ဘဝေယ္ယု’’န္တိ။ ကသ္မာ? ဗဟုသ္သုတသ္သ ဟိ ကပ္ပိယာကပ္ပိယံ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇံ, ဂရုကလဟုကံ သတေကိစ္ဆာတေကိစ္ဆံ ပာကဋံ ဟောတိ။ ဗဟုသ္သုတော ဥဂ္ဂဟိတဗုဒ္ဓဝစနံ အာဝဇ္ဇိတ္ဝာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ သီလံ ကထိတံ, ဣမသ္မိံ သမာဓိ, ဣမသ္မိံ ဝိပသ္သနာ, ဣမသ္မိံ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနီတိ သီလသ္သ အာဂတဋ္ဌာနေ သီလံ ပူရေတ္ဝာ, သမာဓိသ္သ အာဂတဋ္ဌာနေ သမာဓိံ ပူရေတ္ဝာ ဝိပသ္သနာယ အာဂတဋ္ဌာနေ ဝိပသ္သနာဂဗ္ဘံ ဂဏ္ဟာပေတ္ဝာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတ္ဝာ ဖလံ သစ္ဆိကရောတိ။ တသ္မာ ထေရသ္သ ဧဝံ အဇ္ဈာသယော ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သဗ္ရဟ္မစာရီ ဧကံ ဝာ ဒ္ဝေ ဝာ တယော ဝာ စတ္တာရော ဝာ ပဉ္စ ဝာ နိကာယေ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ အာဝဇ္ဇန္တာ သီလာဒီနံ အာဂတဋ္ဌာနေသု သီလာဒီနိ ပရိပူရေတ္ဝာ အနုက္ကမေန မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ သစ္ဆိကရေယ္ယု’’န္တိ။ သေသဝာရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

    339.Sādhu sādhu sāriputtāti ayaṃ sādhukāro ānandattherassa dinno. Sāriputtattherena pana saddhiṃ bhagavā ālapati. Esa nayo sabbattha. Yathā taṃ ānandovāti yathā ānandova sammā byākaraṇamāno byākareyya, evaṃ byākataṃ ānandena attano anucchavikameva, ajjhāsayānurūpameva byākatanti attho. Ānandatthero hi attanāpi bahussuto, ajjhāsayopissa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sāsane sabrahmacārī bahussutā bhaveyyu’’nti. Kasmā? Bahussutassa hi kappiyākappiyaṃ sāvajjānavajjaṃ, garukalahukaṃ satekicchātekicchaṃ pākaṭaṃ hoti. Bahussuto uggahitabuddhavacanaṃ āvajjitvā imasmiṃ ṭhāne sīlaṃ kathitaṃ, imasmiṃ samādhi, imasmiṃ vipassanā, imasmiṃ maggaphalanibbānānīti sīlassa āgataṭṭhāne sīlaṃ pūretvā, samādhissa āgataṭṭhāne samādhiṃ pūretvā vipassanāya āgataṭṭhāne vipassanāgabbhaṃ gaṇhāpetvā maggaṃ bhāvetvā phalaṃ sacchikaroti. Tasmā therassa evaṃ ajjhāsayo hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ekaṃ vā dve vā tayo vā cattāro vā pañca vā nikāye uggahetvā āvajjantā sīlādīnaṃ āgataṭṭhānesu sīlādīni paripūretvā anukkamena maggaphalanibbānāni sacchikareyyu’’nti. Sesavāresupi eseva nayo.

    ၃၄၀. အာယသ္မာ ဟိ ရေဝတော ဈာနဇ္ဈာသယော ဈာနာဘိရတော, တသ္မာသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သဗ္ရဟ္မစာရီ ဧကိကာ နိသီဒိတ္ဝာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတ္ဝာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ ဈာနပဒဋ္ဌာနံ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ သစ္ဆိကရေယ္ယု’’န္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ဗ္ယာကာသိ။

    340. Āyasmā hi revato jhānajjhāsayo jhānābhirato, tasmāssa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ekikā nisīditvā kasiṇaparikammaṃ katvā aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā jhānapadaṭṭhānaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ၃၄၁. အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓော ဒိဗ္ဗစက္ခုကော, တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သဗ္ရဟ္မစာရီ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ အနေကေသု စက္ကဝာဠသဟသ္သေသု စဝမာနေ စ ဥပပဇ္ဇမာနေ စ သတ္တေ ဒိသ္ဝာ ဝဋ္ဋဘယေန စိတ္တံ သံဝေဇေတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ သစ္ဆိကရေယ္ယု’’န္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ဗ္ယာကာသိ။

    341. Āyasmā anuruddho dibbacakkhuko, tassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ālokaṃ vaḍḍhetvā dibbena cakkhunā anekesu cakkavāḷasahassesu cavamāne ca upapajjamāne ca satte disvā vaṭṭabhayena cittaṃ saṃvejetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ၃၄၂. အာယသ္မာ မဟာကသ္သပော ဓုတဝာဒော, တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သဗ္ရဟ္မစာရီ ဓုတဝာဒာ ဟုတ္ဝာ ဓုတင္ဂာနုဘာဝေန ပစ္စယတဏ္ဟံ မိလာပေတ္ဝာ အပရေပိ နာနပ္ပကာရေ ကိလေသေ ဓုနိတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ သစ္ဆိကရေယ္ယု’’န္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ဗ္ယာကာသိ။

    342. Āyasmā mahākassapo dhutavādo, tassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī dhutavādā hutvā dhutaṅgānubhāvena paccayataṇhaṃ milāpetvā aparepi nānappakāre kilese dhunitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ၃၄၃. အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော သမာဓိပာရမိယာ မတ္ထကံ ပတ္တော, သုခုမံ ပန စိတ္တန္တရံ ခန္ဓန္တရံ ဓာတ္ဝန္တရံ အာယတနန္တရံ ဈာနောက္ကန္တိကံ အာရမ္မဏောက္ကန္တိကံ အင္ဂဝဝတ္ထာနံ အာရမ္မဏဝဝတ္ထာနံ အင္ဂသင္ကန္တိ အာရမ္မဏသင္ကန္တိ ဧကတောဝဍ္ဎနံ ဥဘတောဝဍ္ဎနန္တိ အာဘိဓမ္မိကဓမ္မကထိကသ္သေဝ ပာကဋံ။ အနာဘိဓမ္မိကော ဟိ ဓမ္မံ ကထေန္တော – ‘‘အယံ သကဝာဒော အယံ ပရဝာဒော’’တိ န ဇာနာတိ။ သကဝာဒံ ဒီပေသ္သာမီတိ ပရဝာဒံ ဒီပေတိ, ပရဝာဒံ ဒီပေသ္သာမီတိ သကဝာဒံ ဒီပေတိ, ဓမ္မန္တရံ ဝိသံဝာဒေတိ။ အာဘိဓမ္မိကော သကဝာဒံ သကဝာဒနိယာမေနေဝ , ပရဝာဒံ ပရဝာဒနိယာမေနေဝ ဒီပေတိ, ဓမ္မန္တရံ န ဝိသံဝာဒေတိ။ တသ္မာ ထေရသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သဗ္ရဟ္မစာရီ အာဘိဓမ္မိကာ ဟုတ္ဝာ သုခုမေသု ဌာနေသု ဉာဏံ ဩတာရေတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ သစ္ဆိကရေယ္ယု’’န္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ဗ္ယာကာသိ။

    343. Āyasmā mahāmoggallāno samādhipāramiyā matthakaṃ patto, sukhumaṃ pana cittantaraṃ khandhantaraṃ dhātvantaraṃ āyatanantaraṃ jhānokkantikaṃ ārammaṇokkantikaṃ aṅgavavatthānaṃ ārammaṇavavatthānaṃ aṅgasaṅkanti ārammaṇasaṅkanti ekatovaḍḍhanaṃ ubhatovaḍḍhananti ābhidhammikadhammakathikasseva pākaṭaṃ. Anābhidhammiko hi dhammaṃ kathento – ‘‘ayaṃ sakavādo ayaṃ paravādo’’ti na jānāti. Sakavādaṃ dīpessāmīti paravādaṃ dīpeti, paravādaṃ dīpessāmīti sakavādaṃ dīpeti, dhammantaraṃ visaṃvādeti. Ābhidhammiko sakavādaṃ sakavādaniyāmeneva , paravādaṃ paravādaniyāmeneva dīpeti, dhammantaraṃ na visaṃvādeti. Tasmā therassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī ābhidhammikā hutvā sukhumesu ṭhānesu ñāṇaṃ otāretvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ၃၄၄. အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပညာပာရမိယာ မတ္ထကံ ပတ္တော, ပညဝာယေဝ စ စိတ္တံ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတုံ သက္ကောတိ, န ဒုပ္ပညော။ ဒုပ္ပညော ဟိ ဥပ္ပန္နသ္သ စိတ္တသ္သ ဝသေ ဝတ္တေတ္ဝာ ဣတော စိတော စ ဝိပ္ဖန္ဒိတ္ဝာပိ ကတိပာဟေနေဝ ဂိဟိဘာဝံ ပတ္ဝာ အနယဗ္ယသနံ ပာပုဏာတိ။ တသ္မာ ထေရသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟော ဝတ သဗ္ရဟ္မစာရီ အစိတ္တဝသိကာ ဟုတ္ဝာ စိတ္တံ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတ္ဝာ သဗ္ဗာနသ္သ ဝိသေဝိတဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ ဘဉ္ဇိတ္ဝာ ဤသကမ္ပိ ဗဟိ နိက္ခမိတုံ အဒေန္တာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ သစ္ဆိကရေယ္ယု’’န္တိ။ တသ္မာ ဧဝံ ဗ္ယာကာသိ။

    344. Āyasmā sāriputto paññāpāramiyā matthakaṃ patto, paññavāyeva ca cittaṃ attano vase vattetuṃ sakkoti, na duppañño. Duppañño hi uppannassa cittassa vase vattetvā ito cito ca vipphanditvāpi katipāheneva gihibhāvaṃ patvā anayabyasanaṃ pāpuṇāti. Tasmā therassa evaṃ hoti – ‘‘aho vata sabrahmacārī acittavasikā hutvā cittaṃ attano vase vattetvā sabbānassa visevitavipphanditāni bhañjitvā īsakampi bahi nikkhamituṃ adentā vipassanaṃ vaḍḍhetvā lokuttaradhammaṃ sacchikareyyu’’nti. Tasmā evaṃ byākāsi.

    ၃၄၅. သဗ္ဗေသံ ဝော, သာရိပုတ္တ, သုဘာသိတံ ပရိယာယေနာတိ သာရိပုတ္တ, ယသ္မာ သင္ဃာရာမသ္သ နာမ ဗဟုသ္သုတဘိက္ခူဟိပိ သောဘနကာရဏံ အတ္ထိ, ဈာနာဘိရတေဟိပိ, ဒိဗ္ဗစက္ခုကေဟိပိ, ဓုတဝာဒေဟိပိ, အာဘိဓမ္မိကေဟိပိ, အစိတ္တဝသိကေဟိပိ သောဘနကာရဏံ အတ္ထိ။ တသ္မာ သဗ္ဗေသံ ဝော သုဘာသိတံ ပရိယာယေန, တေန တေန ကာရဏေန သုဘာသိတမေဝ, နော ဒုဗ္ဘာသိတံ။ အပိစ မမပိ သုဏာထာတိ အပိစ မမပိ ဝစနံ သုဏာထ။ န တာဝာဟံ ဣမံ ပလ္လင္ကံ ဘိန္ဒိသ္သာမီတိ န တာဝ အဟံ ဣမံ စတုရင္ဂဝီရိယံ အဓိဋ္ဌာယ အာဘုဇိတံ ပလ္လင္ကံ ဘိန္ဒိသ္သာမိ, န မောစေသ္သာမီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ကိရ ဘဂဝာ ပရိပာကဂတေ ဉာဏေ ရဇ္ဇသိရိံ ပဟာယ ကတာဘိနိက္ခမနော အနုပုဗ္ဗေန ဗောဓိမဏ္ဍံ အာရုယ္ဟ စတုရင္ဂဝီရိယံ အဓိဋ္ဌာယ အပရာဇိတပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာ ဒဠ္ဟသမာဒာနော ဟုတ္ဝာ နိသိန္နော တိဏ္ဏံ မာရာနံ မတ္ထကံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပစ္စူသသမယေ ဒသသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဥန္နာဒေန္တော သဗ္ဗညုတညာဏံ ပဋိဝိဇ္ဈိ, တံ အတ္တနော မဟာဗောဓိပလ္လင္ကံ သန္ဓာယ ဧဝမာဟ။ အပိစ ပစ္ဆိမံ ဇနတံ အနုကမ္ပမာနောပိ ပဋိပတ္တိသာရံ ပုထုဇ္ဇနကလ္ယာဏကံ ဒသ္သေန္တော ဧဝမာဟ။ ပသ္သတိ ဟိ ဘဂဝာ – ‘‘အနာဂတေ ဧဝံ အဇ္ဈာသယာ ကုလပုတ္တာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိသ္သန္တိ, ‘ဘဂဝာ မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တံ ကထေန္တော ဣဓ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု ပစ္ဆာဘတ္တံ။ပေ.။ ဧဝရူပေန ခော, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ဂောသိင္ဂသာလဝနံ သောဘေယ္ယာတိ အာဟ, မယံ ဘဂဝတော အဇ္ဈာသယံ ဂဏ္ဟိသ္သာမာ’တိ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တာ စတုရင္ဂဝီရိယံ အဓိဋ္ဌာယ ဒဠ္ဟသမာဒာနာ ဟုတ္ဝာ ‘အရဟတ္တံ အပ္ပတ္ဝာ ဣမံ ပလ္လင္ကံ န ဘိန္ဒိသ္သာမာ’တိ သမဏဓမ္မံ ကာတဗ္ဗံ မညိသ္သန္တိ, တေ ဧဝံ ပဋိပန္နာ ကတိပာဟေနေဝ ဇာတိဇရာမရဏသ္သ အန္တံ ကရိသ္သန္တီ’’တိ, ဣမံ ပစ္ဆိမံ ဇနတံ အနုကမ္ပမာနော ပဋိပတ္တိသာရံ ပုထုဇ္ဇနကလ္ယာဏကံ ဒသ္သေန္တော ဧဝမာဟ။ ဧဝရူပေန ခော, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ဂောသိင္ဂသာလဝနံ သောဘေယ္ယာတိ, သာရိပုတ္တ, ဧဝရူပေန ဘိက္ခုနာ နိပ္ပရိယာယေနေဝ ဂောသိင္ဂသာလဝနံ သောဘေယ္ယာတိ ယထာနုသန္ဓိနာဝ ဒေသနံ နိဋ္ဌပေသီတိ။

    345.Sabbesaṃ vo, sāriputta, subhāsitaṃ pariyāyenāti sāriputta, yasmā saṅghārāmassa nāma bahussutabhikkhūhipi sobhanakāraṇaṃ atthi, jhānābhiratehipi, dibbacakkhukehipi, dhutavādehipi, ābhidhammikehipi, acittavasikehipi sobhanakāraṇaṃ atthi. Tasmā sabbesaṃ vo subhāsitaṃ pariyāyena, tena tena kāraṇena subhāsitameva, no dubbhāsitaṃ. Apica mamapi suṇāthāti apica mamapi vacanaṃ suṇātha. Na tāvāhaṃ imaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmīti na tāva ahaṃ imaṃ caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya ābhujitaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmi, na mocessāmīti attho. Idaṃ kira bhagavā paripākagate ñāṇe rajjasiriṃ pahāya katābhinikkhamano anupubbena bodhimaṇḍaṃ āruyha caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya aparājitapallaṅkaṃ ābhujitvā daḷhasamādāno hutvā nisinno tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ bhinditvā paccūsasamaye dasasahassilokadhātuṃ unnādento sabbaññutaññāṇaṃ paṭivijjhi, taṃ attano mahābodhipallaṅkaṃ sandhāya evamāha. Apica pacchimaṃ janataṃ anukampamānopi paṭipattisāraṃ puthujjanakalyāṇakaṃ dassento evamāha. Passati hi bhagavā – ‘‘anāgate evaṃ ajjhāsayā kulaputtā iti paṭisañcikkhissanti, ‘bhagavā mahāgosiṅgasuttaṃ kathento idha, sāriputta, bhikkhu pacchābhattaṃ…pe… evarūpena kho, sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyāti āha, mayaṃ bhagavato ajjhāsayaṃ gaṇhissāmā’ti pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya daḷhasamādānā hutvā ‘arahattaṃ appatvā imaṃ pallaṅkaṃ na bhindissāmā’ti samaṇadhammaṃ kātabbaṃ maññissanti, te evaṃ paṭipannā katipāheneva jātijarāmaraṇassa antaṃ karissantī’’ti, imaṃ pacchimaṃ janataṃ anukampamāno paṭipattisāraṃ puthujjanakalyāṇakaṃ dassento evamāha. Evarūpena kho, sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyāti, sāriputta, evarūpena bhikkhunā nippariyāyeneva gosiṅgasālavanaṃ sobheyyāti yathānusandhināva desanaṃ niṭṭhapesīti.

    ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၂. မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တံ • 2. Mahāgosiṅgasuttaṃ

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၂. မဟာဂောသိင္ဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact