Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi |
౫౩౪. మహాహంసజాతకం (౨)
534. Mahāhaṃsajātakaṃ (2)
౮౯.
89.
‘‘ఏతే హంసా పక్కమన్తి, వక్కఙ్గా భయమేరితా;
‘‘Ete haṃsā pakkamanti, vakkaṅgā bhayameritā;
హరిత్తచ హేమవణ్ణ, కామం సుముఖ పక్కమ.
Harittaca hemavaṇṇa, kāmaṃ sumukha pakkama.
౯౦.
90.
‘‘ఓహాయ మం ఞాతిగణా, ఏకం పాసవసం గతం;
‘‘Ohāya maṃ ñātigaṇā, ekaṃ pāsavasaṃ gataṃ;
అనపేక్ఖమానా గచ్ఛన్తి, కిం ఏకో అవహీయసి.
Anapekkhamānā gacchanti, kiṃ eko avahīyasi.
౯౧.
91.
‘‘పతేవ పతతం సేట్ఠ, నత్థి బద్ధే సహాయతా;
‘‘Pateva patataṃ seṭṭha, natthi baddhe sahāyatā;
మా అనీఘాయ హాపేసి, కామం సుముఖ పక్కమ’’.
Mā anīghāya hāpesi, kāmaṃ sumukha pakkama’’.
౯౨.
92.
జీవితం మరణం వా మే, తయా సద్ధిం భవిస్సతి.
Jīvitaṃ maraṇaṃ vā me, tayā saddhiṃ bhavissati.
౯౩.
93.
‘‘నాహం దుక్ఖపరేతోపి, ధతరట్ఠ తువం జహే;
‘‘Nāhaṃ dukkhaparetopi, dhataraṭṭha tuvaṃ jahe;
న మం అనరియసంయుత్తే, కమ్మే యోజేతుమరహసి.
Na maṃ anariyasaṃyutte, kamme yojetumarahasi.
౯౪.
94.
ఞాతో సేనాపతి త్యాహం, హంసానం పవరుత్తమ.
Ñāto senāpati tyāhaṃ, haṃsānaṃ pavaruttama.
౯౫.
95.
తం హిత్వా పతతం సేట్ఠ, కిం తే వక్ఖామితో గతో;
Taṃ hitvā patataṃ seṭṭha, kiṃ te vakkhāmito gato;
౯౬.
96.
‘‘ఏసో హి ధమ్మో సుముఖ, యం త్వం అరియపథే ఠితో;
‘‘Eso hi dhammo sumukha, yaṃ tvaṃ ariyapathe ṭhito;
యో భత్తారం సఖారం మం, న పరిచ్చత్తుముస్సహే.
Yo bhattāraṃ sakhāraṃ maṃ, na pariccattumussahe.
౯౭.
97.
‘‘తఞ్హి మే పేక్ఖమానస్స, భయం నత్వేవ జాయతి;
‘‘Tañhi me pekkhamānassa, bhayaṃ natveva jāyati;
అధిగచ్ఛసి త్వం మయ్హం, ఏవం భూతస్స జీవితం’’.
Adhigacchasi tvaṃ mayhaṃ, evaṃ bhūtassa jīvitaṃ’’.
౯౮.
98.
౯౯.
99.
౧౦౦.
100.
‘‘మా భాయి పతతం సేట్ఠ, న హి భాయన్తి తాదిసా;
‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;
అహం యోగం పయుఞ్జిస్సం, యుత్తం ధమ్మూపసంహితం;
Ahaṃ yogaṃ payuñjissaṃ, yuttaṃ dhammūpasaṃhitaṃ;
౧౦౧.
101.
‘‘తస్స తం వచనం సుత్వా, సుముఖస్స సుభాసితం;
‘‘Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, sumukhassa subhāsitaṃ;
పహట్ఠలోమో నేసాదో, అఞ్జలిస్స పణామయి.
Pahaṭṭhalomo nesādo, añjalissa paṇāmayi.
౧౦౨.
102.
‘‘న మే సుతం వా దిట్ఠం వా, భాసన్తో మానుసిం దిజో;
‘‘Na me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, bhāsanto mānusiṃ dijo;
౧౦౩.
103.
‘‘కిన్ను తాయం దిజో హోతి, ముత్తో బద్ధం ఉపాససి;
‘‘Kinnu tāyaṃ dijo hoti, mutto baddhaṃ upāsasi;
ఓహాయ సకుణా యన్తి, కిం ఏకో అవహీయసి’’.
Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ eko avahīyasi’’.
౧౦౪.
104.
‘‘రాజా మే సో దిజామిత్త, సేనాపచ్చస్స కారయిం;
‘‘Rājā me so dijāmitta, senāpaccassa kārayiṃ;
తమాపదే పరిచ్చత్తుం, నుస్సహే విహగాధిపం.
Tamāpade pariccattuṃ, nussahe vihagādhipaṃ.
౧౦౫.
105.
‘‘మహాగణాయ భత్తా మే, మా ఏకో బ్యసనం అగా;
‘‘Mahāgaṇāya bhattā me, mā eko byasanaṃ agā;
తథా తం సమ్మ నేసాద, భత్తాయం అభితో రమే’’.
Tathā taṃ samma nesāda, bhattāyaṃ abhito rame’’.
౧౦౬.
106.
‘‘అరియవత్తసి వక్కఙ్గ, యో పిణ్డమపచాయసి;
‘‘Ariyavattasi vakkaṅga, yo piṇḍamapacāyasi;
౧౦౭.
107.
‘‘సచే అత్తప్పయోగేన, ఓహితో హంసపక్ఖినం;
‘‘Sace attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;
పటిగణ్హామ తే సమ్మ, ఏతం అభయదక్ఖిణం.
Paṭigaṇhāma te samma, etaṃ abhayadakkhiṇaṃ.
౧౦౮.
108.
‘‘నో చే అత్తప్పయోగేన, ఓహితో హంసపక్ఖినం;
‘‘No ce attappayogena, ohito haṃsapakkhinaṃ;
అనిస్సరో ముఞ్చమమ్హే, థేయ్యం కయిరాసి లుద్దక’’.
Anissaro muñcamamhe, theyyaṃ kayirāsi luddaka’’.
౧౦౯.
109.
౧౧౦.
110.
‘‘ఇచ్చేవం వుత్తో నేసాదో, హేమవణ్ణే హరిత్తచే;
‘‘Iccevaṃ vutto nesādo, hemavaṇṇe harittace;
౧౧౧.
111.
‘‘తే పఞ్జరగతే పక్ఖీ, ఉభో భస్సరవణ్ణినే;
‘‘Te pañjaragate pakkhī, ubho bhassaravaṇṇine;
సుముఖం ధతరట్ఠఞ్చ, లుద్దో ఆదాయ పక్కమి’’.
Sumukhaṃ dhataraṭṭhañca, luddo ādāya pakkami’’.
౧౧౨.
112.
‘‘హరీయమానో ధతరట్ఠో, సుముఖం ఏతదబ్రవి;
‘‘Harīyamāno dhataraṭṭho, sumukhaṃ etadabravi;
బాళ్హం భాయామి సుముఖ, సామాయ లక్ఖణూరుయా;
Bāḷhaṃ bhāyāmi sumukha, sāmāya lakkhaṇūruyā;
అస్మాకం వధమఞ్ఞాయ, అథత్తానం వధిస్సతి.
Asmākaṃ vadhamaññāya, athattānaṃ vadhissati.
౧౧౩.
113.
‘‘పాకహంసా చ సుముఖ, సుహేమా హేమసుత్తచా;
‘‘Pākahaṃsā ca sumukha, suhemā hemasuttacā;
కోఞ్చీ సముద్దతీరేవ, కపణా నూన రుచ్ఛతి’’.
Koñcī samuddatīreva, kapaṇā nūna rucchati’’.
౧౧౪.
114.
‘‘ఏవం మహన్తో లోకస్స, అప్పమేయ్యో మహాగణీ;
‘‘Evaṃ mahanto lokassa, appameyyo mahāgaṇī;
ఏకిత్థిమనుసోచేయ్య, నయిదం పఞ్ఞవతామివ.
Ekitthimanusoceyya, nayidaṃ paññavatāmiva.
౧౧౫.
115.
‘‘వాతోవ గన్ధమాదేతి, ఉభయం ఛేకపాపకం;
‘‘Vātova gandhamādeti, ubhayaṃ chekapāpakaṃ;
బాలో ఆమకపక్కంవ, లోలో అన్ధోవ ఆమిసం.
Bālo āmakapakkaṃva, lolo andhova āmisaṃ.
౧౧౬.
116.
కిచ్చాకిచ్చం న జానాసి, సమ్పత్తో కాలపరియాయం.
Kiccākiccaṃ na jānāsi, sampatto kālapariyāyaṃ.
౧౧౭.
117.
‘‘అడ్ఢుమ్మత్తో ఉదీరేసి, యో సేయ్యా మఞ్ఞసిత్థియో;
‘‘Aḍḍhummatto udīresi, yo seyyā maññasitthiyo;
బహుసాధారణా హేతా, సోణ్డానంవ సురాఘరం.
Bahusādhāraṇā hetā, soṇḍānaṃva surāgharaṃ.
౧౧౮.
118.
‘‘మాయా చేసా మరీచీ చ, సోకో రోగో చుపద్దవో;
‘‘Māyā cesā marīcī ca, soko rogo cupaddavo;
తాసు యో విస్ససే పోసో, సో నరేసు నరాధమో’’.
Tāsu yo vissase poso, so naresu narādhamo’’.
౧౧౯.
119.
‘‘యం వుద్ధేహి ఉపఞ్ఞాతం, కో తం నిన్దితుమరహతి;
‘‘Yaṃ vuddhehi upaññātaṃ, ko taṃ ninditumarahati;
మహాభూతిత్థియో నామ, లోకస్మిం ఉదపజ్జిసుం.
Mahābhūtitthiyo nāma, lokasmiṃ udapajjisuṃ.
౧౨౦.
120.
‘‘ఖిడ్డా పణిహితా త్యాసు, రతి త్యాసు పతిట్ఠితా;
‘‘Khiḍḍā paṇihitā tyāsu, rati tyāsu patiṭṭhitā;
బీజాని త్యాసు రూహన్తి, యదిదం సత్తా పజాయరే;
Bījāni tyāsu rūhanti, yadidaṃ sattā pajāyare;
౧౨౧.
121.
‘‘త్వమేవ నఞ్ఞో సుముఖ, థీనం అత్థేసు యుఞ్జసి;
‘‘Tvameva nañño sumukha, thīnaṃ atthesu yuñjasi;
తస్స త్యజ్జ భయే జాతే, భీతేన జాయతే మతి.
Tassa tyajja bhaye jāte, bhītena jāyate mati.
౧౨౨.
122.
‘‘సబ్బో హి సంసయం పత్తో, భయం భీరు తితిక్ఖతి;
‘‘Sabbo hi saṃsayaṃ patto, bhayaṃ bhīru titikkhati;
౧౨౩.
123.
‘‘ఏతదత్థాయ రాజానో, సూరమిచ్ఛన్తి మన్తినం;
‘‘Etadatthāya rājāno, sūramicchanti mantinaṃ;
పటిబాహతి యం సూరో, ఆపదం అత్తపరియాయం.
Paṭibāhati yaṃ sūro, āpadaṃ attapariyāyaṃ.
౧౨౪.
124.
‘‘మా నో అజ్జ వికన్తింసు, రఞ్ఞో సూదా మహానసే;
‘‘Mā no ajja vikantiṃsu, rañño sūdā mahānase;
తథా హి వణ్ణో పత్తానం, ఫలం వేళుంవ తం వధి.
Tathā hi vaṇṇo pattānaṃ, phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi.
౧౨౫.
125.
సోపజ్జ సంసయం పత్తో, అత్థం గణ్హాహి మా ముఖం’’.
Sopajja saṃsayaṃ patto, atthaṃ gaṇhāhi mā mukhaṃ’’.
౧౨౬.
126.
తవ పరియాపదానేన, మమ పాణేసనం చర’’.
Tava pariyāpadānena, mama pāṇesanaṃ cara’’.
౧౨౭.
127.
‘‘మా భాయి పతతం సేట్ఠ, న హి భాయన్తి తాదిసా;
‘‘Mā bhāyi patataṃ seṭṭha, na hi bhāyanti tādisā;
మమ పరియాపదానేన, ఖిప్పం పాసా పమోక్ఖసి’’.
Mama pariyāpadānena, khippaṃ pāsā pamokkhasi’’.
౧౨౮.
128.
పటివేదేథ మం రఞ్ఞో, ధతరట్ఠాయమాగతో’’.
Paṭivedetha maṃ rañño, dhataraṭṭhāyamāgato’’.
౧౨౯.
129.
ఖలు సంయమనో రాజా, అమచ్చే అజ్ఝభాసథ.
Khalu saṃyamano rājā, amacce ajjhabhāsatha.
౧౩౦.
130.
‘‘దేథ లుద్దస్స వత్థాని, అన్నం పానఞ్చ భోజనం;
‘‘Detha luddassa vatthāni, annaṃ pānañca bhojanaṃ;
కామం కరో హిరఞ్ఞస్స, యావన్తో ఏస ఇచ్ఛతి’’.
Kāmaṃ karo hiraññassa, yāvanto esa icchati’’.
౧౩౧.
131.
‘‘దిస్వా లుద్దం పసన్నత్తం, కాసిరాజా తదబ్రవి;
‘‘Disvā luddaṃ pasannattaṃ, kāsirājā tadabravi;
౧౩౨.
132.
‘‘కథం రుచిమజ్ఝగతం, పాసహత్థో ఉపాగమి;
‘‘Kathaṃ rucimajjhagataṃ, pāsahattho upāgami;
౧౩౩.
133.
పదమేతస్స అన్వేసం, అప్పమత్తో ఘటస్సితో.
Padametassa anvesaṃ, appamatto ghaṭassito.
౧౩౪.
134.
‘‘అథస్స పదమద్దక్ఖిం, చరతో అదనేసనం;
‘‘Athassa padamaddakkhiṃ, carato adanesanaṃ;
౧౩౫.
135.
‘‘లుద్ద ద్వే ఇమే సకుణా, అథ ఏకోతి భాససి;
‘‘Ludda dve ime sakuṇā, atha ekoti bhāsasi;
౧౩౬.
136.
‘‘యస్స లోహితకా తాలా, తపనీయనిభా సుభా;
‘‘Yassa lohitakā tālā, tapanīyanibhā subhā;
ఉరం సంహచ్చ తిట్ఠన్తి, సో మే బన్ధం ఉపాగమి.
Uraṃ saṃhacca tiṭṭhanti, so me bandhaṃ upāgami.
౧౩౭.
137.
‘‘అథాయం భస్సరో పక్ఖీ, అబద్ధో బద్ధమాతురం;
‘‘Athāyaṃ bhassaro pakkhī, abaddho baddhamāturaṃ;
అరియం బ్రువానో అట్ఠాసి, చజన్తో మానుసిం గిరం’’.
Ariyaṃ bruvāno aṭṭhāsi, cajanto mānusiṃ giraṃ’’.
౧౩౮.
138.
అదు మే పరిసం పత్తో, భయా భీతో న భాససి’’.
Adu me parisaṃ patto, bhayā bhīto na bhāsasi’’.
౧౩౯.
139.
‘‘నాహం కాసిపతి భీతో, ఓగయ్హ పరిసం తవ;
‘‘Nāhaṃ kāsipati bhīto, ogayha parisaṃ tava;
నాహం భయా న భాసిస్సం, వాక్యం అత్థమ్హి తాదిసే’’.
Nāhaṃ bhayā na bhāsissaṃ, vākyaṃ atthamhi tādise’’.
౧౪౦.
140.
‘‘న తే అభిసరం పస్సే, న రథే నపి పత్తికే;
‘‘Na te abhisaraṃ passe, na rathe napi pattike;
నాస్స చమ్మం వ కీటం వా, వమ్మితే చ ధనుగ్గహే.
Nāssa cammaṃ va kīṭaṃ vā, vammite ca dhanuggahe.
౧౪౧.
141.
‘‘న హిరఞ్ఞం సువణ్ణం వా, నగరం వా సుమాపితం;
‘‘Na hiraññaṃ suvaṇṇaṃ vā, nagaraṃ vā sumāpitaṃ;
ఓకిణ్ణపరిఖం దుగ్గం, దళ్హమట్టాలకోట్ఠకం;
Okiṇṇaparikhaṃ duggaṃ, daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ;
యత్థ పవిట్ఠో సుముఖ, భాయితబ్బం న భాయసి’’.
Yattha paviṭṭho sumukha, bhāyitabbaṃ na bhāyasi’’.
౧౪౨.
142.
‘‘న మే అభిసరేనత్థో, నగరేన ధనేన వా;
‘‘Na me abhisarenattho, nagarena dhanena vā;
అపథేన పథం యామ, అన్తలిక్ఖేచరా మయం.
Apathena pathaṃ yāma, antalikkhecarā mayaṃ.
౧౪౩.
143.
భాసేమత్థవతిం వాచం, సచ్చే చస్స పతిట్ఠితో.
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sacce cassa patiṭṭhito.
౧౪౪.
144.
‘‘కిఞ్చ తుయ్హం అసచ్చస్స, అనరియస్స కరిస్సతి;
‘‘Kiñca tuyhaṃ asaccassa, anariyassa karissati;
ముసావాదిస్స లుద్దస్స, భణితమ్పి సుభాసితం’’.
Musāvādissa luddassa, bhaṇitampi subhāsitaṃ’’.
౧౪౫.
145.
అభయఞ్చ తయా ఘుట్ఠం, ఇమాయో దసధా దిసా.
Abhayañca tayā ghuṭṭhaṃ, imāyo dasadhā disā.
౧౪౬.
146.
‘‘ఓగయ్హ తే పోక్ఖరణిం, విప్పసన్నోదకం సుచిం;
‘‘Ogayha te pokkharaṇiṃ, vippasannodakaṃ suciṃ;
పహూతం చాదనం తత్థ, అహింసా చేత్థ పక్ఖినం.
Pahūtaṃ cādanaṃ tattha, ahiṃsā cettha pakkhinaṃ.
౧౪౭.
147.
‘‘ఇదం సుత్వాన నిగ్ఘోసం, ఆగతమ్హ తవన్తికే;
‘‘Idaṃ sutvāna nigghosaṃ, āgatamha tavantike;
తే తే బన్ధస్మ పాసేన, ఏతం తే భాసితం ముసా.
Te te bandhasma pāsena, etaṃ te bhāsitaṃ musā.
౧౪౮.
148.
‘‘ముసావాదం పురక్ఖత్వా, ఇచ్ఛాలోభఞ్చ పాపకం;
‘‘Musāvādaṃ purakkhatvā, icchālobhañca pāpakaṃ;
ఉభో సన్ధిమతిక్కమ్మ, అసాతం ఉపపజ్జతి’’.
Ubho sandhimatikkamma, asātaṃ upapajjati’’.
౧౪౯.
149.
‘‘నాపరజ్ఝామ సుముఖ, నపి లోభావ మగ్గహిం;
‘‘Nāparajjhāma sumukha, napi lobhāva maggahiṃ;
సుతా చ పణ్డితాత్యత్థ, నిపుణా అత్థచిన్తకా.
Sutā ca paṇḍitātyattha, nipuṇā atthacintakā.
౧౫౦.
150.
తథా తం సమ్మ నేసాదో, వుత్తో సుముఖ మగ్గహి’’.
Tathā taṃ samma nesādo, vutto sumukha maggahi’’.
౧౫౧.
151.
భాసేమత్థవతిం వాచం, సమ్పత్తా కాలపరియాయం.
Bhāsematthavatiṃ vācaṃ, sampattā kālapariyāyaṃ.
౧౫౨.
152.
‘‘యో మిగేన మిగం హన్తి, పక్ఖిం వా పన పక్ఖినా;
‘‘Yo migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;
౧౫౩.
153.
ఉభో సో ధంసతే లోకా, ఇధ చేవ పరత్థ చ.
Ubho so dhaṃsate lokā, idha ceva parattha ca.
౧౫౪.
154.
వాయమేథేవ కిచ్చేసు, సంవరే వివరాని చ.
Vāyametheva kiccesu, saṃvare vivarāni ca.
౧౫౫.
155.
‘‘యే వుద్ధా అబ్భతిక్కన్తా 89, సమ్పత్తా కాలపరియాయం;
‘‘Ye vuddhā abbhatikkantā 90, sampattā kālapariyāyaṃ;
౧౫౬.
156.
‘‘ఇదం సుత్వా కాసిపతి, ధమ్మమత్తని పాలయ;
‘‘Idaṃ sutvā kāsipati, dhammamattani pālaya;
ధతరట్ఠఞ్చ ముఞ్చాహి, హంసానం పవరుత్తమం’’.
Dhataraṭṭhañca muñcāhi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.
౧౫౭.
157.
‘‘ఆహరన్తుదకం పజ్జం, ఆసనఞ్చ మహారహం;
‘‘Āharantudakaṃ pajjaṃ, āsanañca mahārahaṃ;
పఞ్జరతో పమోక్ఖామి, ధతరట్ఠం యసస్సినం.
Pañjarato pamokkhāmi, dhataraṭṭhaṃ yasassinaṃ.
౧౫౮.
158.
‘‘తఞ్చ సేనాపతిం ధీరం, నిపుణం అత్థచిన్తకం;
‘‘Tañca senāpatiṃ dhīraṃ, nipuṇaṃ atthacintakaṃ;
౧౫౯.
159.
‘‘ఏదిసో ఖో అరహతి, పిణ్డమస్నాతు భత్తునో;
‘‘Ediso kho arahati, piṇḍamasnātu bhattuno;
యథాయం సుముఖో రఞ్ఞో, పాణసాధారణో సఖా’’.
Yathāyaṃ sumukho rañño, pāṇasādhāraṇo sakhā’’.
౧౬౦.
160.
‘‘పీఠఞ్చ సబ్బసోవణ్ణం, అట్ఠపాదం మనోరమం;
‘‘Pīṭhañca sabbasovaṇṇaṃ, aṭṭhapādaṃ manoramaṃ;
౧౬౧.
161.
‘‘కోచ్ఛఞ్చ సబ్బసోవణ్ణం, వేయ్యగ్ఘపరిసిబ్బితం;
‘‘Kocchañca sabbasovaṇṇaṃ, veyyagghaparisibbitaṃ;
౧౬౨.
162.
‘‘తేసం కఞ్చనపత్తేహి, పుథూ ఆదాయ కాసియో;
‘‘Tesaṃ kañcanapattehi, puthū ādāya kāsiyo;
హంసానం అభిహారేసుం, అగ్గరఞ్ఞో పవాసితం’’.
Haṃsānaṃ abhihāresuṃ, aggarañño pavāsitaṃ’’.
౧౬౩.
163.
‘‘దిస్వా అభిహటం అగ్గం, కాసిరాజేన పేసితం;
‘‘Disvā abhihaṭaṃ aggaṃ, kāsirājena pesitaṃ;
కుసలో ఖత్తధమ్మానం, తతో పుచ్ఛి అనన్తరా.
Kusalo khattadhammānaṃ, tato pucchi anantarā.
౧౬౪.
164.
‘‘కచ్చిన్ను భోతో కుసలం, కచ్చి భోతో అనామయం;
‘‘Kaccinnu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;
కచ్చి రట్ఠమిదం ఫీతం, ధమ్మేన మనుసాససి’’.
Kacci raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammena manusāsasi’’.
౧౬౫.
165.
‘‘కుసలఞ్చేవ మే హంస, అథో హంస అనామయం;
‘‘Kusalañceva me haṃsa, atho haṃsa anāmayaṃ;
అథో రట్ఠమిదం ఫీతం, ధమ్మేనం మనుసాసహం.
Atho raṭṭhamidaṃ phītaṃ, dhammenaṃ manusāsahaṃ.
౧౬౬.
166.
‘‘కచ్చి భోతో అమచ్చేసు, దోసో కోచి న విజ్జతి;
‘‘Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati;
కచ్చి చ తే తవత్థేసు, నావకఙ్ఖన్తి జీవితం’’.
Kacci ca te tavatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.
౧౬౭.
167.
‘‘అథోపి మే అమచ్చేసు, దోసో కోచి న విజ్జతి;
‘‘Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati;
అథోపి తే మమత్థేసు, నావకఙ్ఖన్తి జీవితం’’.
Athopi te mamatthesu, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ’’.
౧౬౮.
168.
‘‘కచ్చి తే సాదిసీ భరియా, అస్సవా పియభాణినీ;
‘‘Kacci te sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
పుత్తరూపయసూపేతా, తవ ఛన్దవసానుగా’’.
Puttarūpayasūpetā, tava chandavasānugā’’.
౧౬౯.
169.
‘‘అథో మే సాదిసీ భరియా, అస్సవా పియభాణినీ;
‘‘Atho me sādisī bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
పుత్తరూపయసూపేతా, మమ ఛన్దవసానుగా’’.
Puttarūpayasūpetā, mama chandavasānugā’’.
౧౭౦.
170.
‘‘కచ్చి రట్ఠం అనుప్పీళం, అకుతోచిఉపద్దవం;
‘‘Kacci raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;
అసాహసేన ధమ్మేన, సమేన మనుసాససి’’.
Asāhasena dhammena, samena manusāsasi’’.
౧౭౧.
171.
‘‘అథో రట్ఠం అనుప్పీళం, అకుతోచిఉపద్దవం;
‘‘Atho raṭṭhaṃ anuppīḷaṃ, akutociupaddavaṃ;
అసాహసేన ధమ్మేన, సమేన మనుసాసహం’’.
Asāhasena dhammena, samena manusāsahaṃ’’.
౧౭౨.
172.
‘‘కచ్చి సన్తో అపచితా, అసన్తో పరివజ్జితా;
‘‘Kacci santo apacitā, asanto parivajjitā;
౧౭౩.
173.
‘‘సన్తో చ మే అపచితా, అసన్తో పరివజ్జితా;
‘‘Santo ca me apacitā, asanto parivajjitā;
ధమ్మమేవానువత్తామి, అధమ్మో మే నిరఙ్కతో’’.
Dhammamevānuvattāmi, adhammo me niraṅkato’’.
౧౭౪.
174.
౧౭౫.
175.
౧౭౬.
176.
‘‘దానం సీలం పరిచ్చాగం, అజ్జవం మద్దవం తపం;
‘‘Dānaṃ sīlaṃ pariccāgaṃ, ajjavaṃ maddavaṃ tapaṃ;
౧౭౭.
177.
‘‘ఇచ్చేతే కుసలే ధమ్మే, ఠితే పస్సామి అత్తని;
‘‘Iccete kusale dhamme, ṭhite passāmi attani;
తతో మే జాయతే పీతి, సోమనస్సఞ్చనప్పకం.
Tato me jāyate pīti, somanassañcanappakaṃ.
౧౭౮.
178.
భావదోసమనఞ్ఞాయ, అస్మాకాయం విహఙ్గమో.
Bhāvadosamanaññāya, asmākāyaṃ vihaṅgamo.
౧౭౯.
179.
‘‘సో కుద్ధో ఫరుసం వాచం, నిచ్ఛారేసి అయోనిసో;
‘‘So kuddho pharusaṃ vācaṃ, nicchāresi ayoniso;
౧౮౦.
180.
‘‘అత్థి మే తం అతిసారం, వేగేన మనుజాధిప;
‘‘Atthi me taṃ atisāraṃ, vegena manujādhipa;
ధతరట్ఠే చ బద్ధస్మిం, దుక్ఖం మే విపులం అహు.
Dhataraṭṭhe ca baddhasmiṃ, dukkhaṃ me vipulaṃ ahu.
౧౮౧.
181.
‘‘త్వం నో పితావ పుత్తానం, భూతానం ధరణీరివ;
‘‘Tvaṃ no pitāva puttānaṃ, bhūtānaṃ dharaṇīriva;
అస్మాకం అధిపన్నానం, ఖమస్సు రాజకుఞ్జర’’.
Asmākaṃ adhipannānaṃ, khamassu rājakuñjara’’.
౧౮౨.
182.
ఖిలం పభిన్దసి పక్ఖి, ఉజుకోసి విహఙ్గమ’’.
Khilaṃ pabhindasi pakkhi, ujukosi vihaṅgama’’.
౧౮౩.
183.
‘‘యం కిఞ్చి రతనం అత్థి, కాసిరాజ నివేసనే;
‘‘Yaṃ kiñci ratanaṃ atthi, kāsirāja nivesane;
రజతం జాతరూపఞ్చ, ముత్తా వేళురియా బహూ.
Rajataṃ jātarūpañca, muttā veḷuriyā bahū.
౧౮౪.
184.
‘‘మణయో సఙ్ఖముత్తఞ్చ, వత్థకం హరిచన్దనం;
‘‘Maṇayo saṅkhamuttañca, vatthakaṃ haricandanaṃ;
అజినం దన్తభణ్డఞ్చ, లోహం కాళాయసం బహుం;
Ajinaṃ dantabhaṇḍañca, lohaṃ kāḷāyasaṃ bahuṃ;
ఏతం దదామి వో విత్తం, ఇస్సరియం 119 విస్సజామి వో’’.
Etaṃ dadāmi vo vittaṃ, issariyaṃ 120 vissajāmi vo’’.
౧౮౫.
185.
‘‘అద్ధా అపచితా త్యమ్హా, సక్కతా చ రథేసభ;
‘‘Addhā apacitā tyamhā, sakkatā ca rathesabha;
ధమ్మేసు వత్తమానానం, త్వం నో ఆచరియో భవ.
Dhammesu vattamānānaṃ, tvaṃ no ācariyo bhava.
౧౮౬.
186.
‘‘ఆచరియ సమనుఞ్ఞాతా, తయా అనుమతా మయం;
‘‘Ācariya samanuññātā, tayā anumatā mayaṃ;
౧౮౭.
187.
‘‘సబ్బరత్తిం చిన్తయిత్వా, మన్తయిత్వా యథాతథం;
‘‘Sabbarattiṃ cintayitvā, mantayitvā yathātathaṃ;
కాసిరాజా అనుఞ్ఞాసి, హంసానం పవరుత్తమం’’.
Kāsirājā anuññāsi, haṃsānaṃ pavaruttamaṃ’’.
౧౮౮.
188.
౧౮౯.
189.
‘‘తే అరోగే అనుప్పత్తే, దిస్వాన పరమే దిజే;
‘‘Te aroge anuppatte, disvāna parame dije;
కేకాతి మకరుం హంసా, పుథుసద్దో అజాయథ.
Kekāti makaruṃ haṃsā, puthusaddo ajāyatha.
౧౯౦.
190.
‘‘తే పతీతా పముత్తేన, భత్తునా భత్తుగారవా;
‘‘Te patītā pamuttena, bhattunā bhattugāravā;
సమన్తా పరికిరింసు, అణ్డజా లద్ధపచ్చయా’’.
Samantā parikiriṃsu, aṇḍajā laddhapaccayā’’.
౧౯౧.
191.
‘‘ఏవం మిత్తవతం అత్థా, సబ్బే హోన్తి పదక్ఖిణా;
‘‘Evaṃ mittavataṃ atthā, sabbe honti padakkhiṇā;
హంసా యథా ధతరట్ఠా, ఞాతిసఙ్ఘం ఉపాగము’’న్తి.
Haṃsā yathā dhataraṭṭhā, ñātisaṅghaṃ upāgamu’’nti.
మహాహంసజాతకం దుతియం.
Mahāhaṃsajātakaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౩౪] ౨. మహాహంసజాతకవణ్ణనా • [534] 2. Mahāhaṃsajātakavaṇṇanā