| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi |
५३९. महाजनकजातकं (२)
539. Mahājanakajātakaṃ (2)
१२३.
123.
‘‘कोयं मज्झे समुद्दस्मिं, अपस्सं तीरमायुहे।
‘‘Koyaṃ majjhe samuddasmiṃ, apassaṃ tīramāyuhe;
१२४.
124.
‘‘निसम्म वत्तं लोकस्स, वायामस्स च देवते।
‘‘Nisamma vattaṃ lokassa, vāyāmassa ca devate;
तस्मा मज्झे समुद्दस्मिं, अपस्सं तीरमायुहे’’॥
Tasmā majjhe samuddasmiṃ, apassaṃ tīramāyuhe’’.
१२५.
125.
‘‘गम्भीरे अप्पमेय्यस्मिं, तीरं यस्स न दिस्सति।
‘‘Gambhīre appameyyasmiṃ, tīraṃ yassa na dissati;
मोघो ते पुरिसवायामो, अप्पत्वाव मरिस्ससि’’॥
Mogho te purisavāyāmo, appatvāva marissasi’’.
१२६.
126.
करं पुरिसकिच्चानि, न च पच्छानुतप्पति’’॥
Karaṃ purisakiccāni, na ca pacchānutappati’’.
१२७.
127.
‘‘अपारणेय्यं यं कम्मं, अफलं किलमथुद्दयं।
‘‘Apāraṇeyyaṃ yaṃ kammaṃ, aphalaṃ kilamathuddayaṃ;
१२८.
128.
‘‘अपारणेय्यमच्चन्तं , यो विदित्वान देवते।
‘‘Apāraṇeyyamaccantaṃ , yo viditvāna devate;
न रक्खे अत्तनो पाणं, जञ्ञा सो यदि हापये॥
Na rakkhe attano pāṇaṃ, jaññā so yadi hāpaye.
१२९.
129.
‘‘अधिप्पायफलं एके, अस्मिं लोकस्मि देवते।
‘‘Adhippāyaphalaṃ eke, asmiṃ lokasmi devate;
पयोजयन्ति कम्मानि, तानि इज्झन्ति वा न वा॥
Payojayanti kammāni, tāni ijjhanti vā na vā.
१३०.
130.
‘‘सन्दिट्ठिकं कम्मफलं, ननु पस्ससि देवते।
‘‘Sandiṭṭhikaṃ kammaphalaṃ, nanu passasi devate;
सन्ना अञ्ञे तरामहं, तञ्च पस्सामि सन्तिके॥
Sannā aññe tarāmahaṃ, tañca passāmi santike.
१३१.
131.
‘‘सो अहं वायमिस्सामि, यथासत्ति यथाबलं।
‘‘So ahaṃ vāyamissāmi, yathāsatti yathābalaṃ;
१३२.
132.
‘‘यो त्वं एवं गते ओघे, अप्पमेय्ये महण्णवे।
‘‘Yo tvaṃ evaṃ gate oghe, appameyye mahaṇṇave;
धम्मवायामसम्पन्नो, कम्मुना नावसीदसि।
Dhammavāyāmasampanno, kammunā nāvasīdasi;
सो त्वं तत्थेव गच्छाहि, यत्थ ते निरतो मनो’’॥
So tvaṃ tattheva gacchāhi, yattha te nirato mano’’.
१३३.
133.
पस्सामि वोहं अत्तानं, यथा इच्छिं तथा अहु॥
Passāmi vohaṃ attānaṃ, yathā icchiṃ tathā ahu.
१३४.
134.
‘‘आसीसेथेव पुरिसो, न निब्बिन्देय्य पण्डितो।
‘‘Āsīsetheva puriso, na nibbindeyya paṇḍito;
पस्सामि वोहं अत्तानं, उदका थलमुब्भतं॥
Passāmi vohaṃ attānaṃ, udakā thalamubbhataṃ.
१३५.
135.
‘‘वायमेथेव पुरिसो, न निब्बिन्देय्य पण्डितो।
‘‘Vāyametheva puriso, na nibbindeyya paṇḍito;
पस्सामि वोहं अत्तानं, यथा इच्छिं तथा अहु॥
Passāmi vohaṃ attānaṃ, yathā icchiṃ tathā ahu.
१३६.
136.
‘‘वायमेथेव पुरिसो, न निब्बिन्देय्य पण्डितो।
‘‘Vāyametheva puriso, na nibbindeyya paṇḍito;
पस्सामि वोहं अत्तानं, उदका थलमुब्भतं॥
Passāmi vohaṃ attānaṃ, udakā thalamubbhataṃ.
१३७.
137.
‘‘दुक्खूपनीतोपि नरो सपञ्ञो, आसं न छिन्देय्य सुखागमाय।
‘‘Dukkhūpanītopi naro sapañño, āsaṃ na chindeyya sukhāgamāya;
बहू हि फस्सा अहिता हिता च, अवितक्किता मच्चुमुपब्बजन्ति 11॥
Bahū hi phassā ahitā hitā ca, avitakkitā maccumupabbajanti 12.
१३८.
138.
‘‘अचिन्तितम्पि भवति, चिन्तितम्पि विनस्सति।
‘‘Acintitampi bhavati, cintitampi vinassati;
न हि चिन्तामया भोगा, इत्थिया पुरिसस्स वा’’॥
Na hi cintāmayā bhogā, itthiyā purisassa vā’’.
१३९.
139.
१४०.
140.
मूगोव तुण्हिमासीनो, न अत्थमनुसासति’’॥
Mūgova tuṇhimāsīno, na atthamanusāsati’’.
१४१.
141.
१४२.
142.
‘‘अतिक्कन्तवनथा धीरा, नमो तेसं महेसिनं।
‘‘Atikkantavanathā dhīrā, namo tesaṃ mahesinaṃ;
ये उस्सुकम्हि लोकम्हि, विहरन्ति मनुस्सुका॥
Ye ussukamhi lokamhi, viharanti manussukā.
१४३.
143.
१४४.
144.
१४५.
145.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, विसालं सब्बतोपभं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, visālaṃ sabbatopabhaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१४६.
146.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, बहुपाकारतोरणं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, bahupākāratoraṇaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१४७.
147.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, दळ्हमट्टालकोट्ठकं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१४८.
148.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, सुविभत्तं महापथं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, suvibhattaṃ mahāpathaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१४९.
149.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, सुविभत्तन्तरापणं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, suvibhattantarāpaṇaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५०.
150.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, गवस्सरथपीळितं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, gavassarathapīḷitaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५१.
151.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, आरामवनमालिनिं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, ārāmavanamāliniṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५२.
152.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, उय्यानवनमालिनिं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, uyyānavanamāliniṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५३.
153.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, पासादवनमालिनिं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, pāsādavanamāliniṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५४.
154.
‘‘कदाहं मिथिलं फीतं, तिपुरं राजबन्धुनिं।
‘‘Kadāhaṃ mithilaṃ phītaṃ, tipuraṃ rājabandhuniṃ;
मापितं सोमनस्सेन, वेदेहेन यसस्सिना।
Māpitaṃ somanassena, vedehena yasassinā;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५५.
155.
‘‘कदाहं वेदेहे फीते, निचिते धम्मरक्खिते।
‘‘Kadāhaṃ vedehe phīte, nicite dhammarakkhite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५६.
156.
‘‘कदाहं वेदेहे फीते, अजेय्ये धम्मरक्खिते।
‘‘Kadāhaṃ vedehe phīte, ajeyye dhammarakkhite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५७.
157.
‘‘कदाहं अन्तेपुरं 33 रम्मं, विभत्तं भागसो मितं।
‘‘Kadāhaṃ antepuraṃ 34 rammaṃ, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५८.
158.
‘‘कदाहं अन्तेपुरं रम्मं, सुधामत्तिकलेपनं।
‘‘Kadāhaṃ antepuraṃ rammaṃ, sudhāmattikalepanaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१५९.
159.
‘‘कदाहं अन्तेपुरं रम्मं, सुचिगन्धं मनोरमं।
‘‘Kadāhaṃ antepuraṃ rammaṃ, sucigandhaṃ manoramaṃ;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६०.
160.
‘‘कदाहं कूटागारे च, विभत्ते भागसो मिते।
‘‘Kadāhaṃ kūṭāgāre ca, vibhatte bhāgaso mite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६१.
161.
‘‘कदाहं कूटागारे च, सुधामत्तिकलेपने।
‘‘Kadāhaṃ kūṭāgāre ca, sudhāmattikalepane;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६२.
162.
‘‘कदाहं कूटागारे च, सुचिगन्धे मनोरमे।
‘‘Kadāhaṃ kūṭāgāre ca, sucigandhe manorame;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६३.
163.
‘‘कदाहं कूटागारे च, लित्ते चन्दनफोसिते।
‘‘Kadāhaṃ kūṭāgāre ca, litte candanaphosite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६४.
164.
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६५.
165.
१६६.
166.
‘‘कदाहं कप्पासकोसेय्यं, खोमकोटुम्बरानि च।
‘‘Kadāhaṃ kappāsakoseyyaṃ, khomakoṭumbarāni ca;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६७.
167.
मन्दालकेहि सञ्छन्ना, पदुमुप्पलकेहि च।
Mandālakehi sañchannā, padumuppalakehi ca;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१६८.
168.
‘‘कदाहं हत्थिगुम्बे च, सब्बालङ्कारभूसिते।
‘‘Kadāhaṃ hatthigumbe ca, sabbālaṅkārabhūsite;
सुवण्णकच्छे मातङ्गे, हेमकप्पनवाससे॥
Suvaṇṇakacche mātaṅge, hemakappanavāsase.
१६९.
169.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, तोमरङ्कुसपाणिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, tomaraṅkusapāṇibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१७०.
170.
‘‘कदाहं अस्सगुम्बे च, सब्बालङ्कारभूसिते।
‘‘Kadāhaṃ assagumbe ca, sabbālaṅkārabhūsite;
आजानीयेव जातिया, सिन्धवे सीघवाहने॥
Ājānīyeva jātiyā, sindhave sīghavāhane.
१७१.
171.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, इल्लियाचापधारिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, illiyācāpadhāribhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१७२.
172.
‘‘कदाहं रथसेनियो, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ rathaseniyo, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१७३.
173.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१७४.
174.
‘‘कदाहं सोवण्णरथे, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ sovaṇṇarathe, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१७५.
175.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१७६.
176.
‘‘कदाहं सज्झुरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ sajjhurathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१७७.
177.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१७८.
178.
‘‘कदाहं अस्सरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ assarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१७९.
179.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१८०.
180.
‘‘कदाहं ओट्ठरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ oṭṭharathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१८१.
181.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१८२.
182.
‘‘कदाहं गोणरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ goṇarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१८३.
183.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१८४.
184.
‘‘कदाहं अजरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ ajarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१८५.
185.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१८६.
186.
‘‘कदाहं मेण्डरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ meṇḍarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१८७.
187.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१८८.
188.
‘‘कदाहं मिगरथे च, सन्नद्धे उस्सितद्धजे।
‘‘Kadāhaṃ migarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje;
दीपे अथोपि वेय्यग्घे, सब्बालङ्कारभूसिते॥
Dīpe athopi veyyagghe, sabbālaṅkārabhūsite.
१८९.
189.
‘‘आरूळ्हे गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhe gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९०.
190.
‘‘कदाहं हत्थारोहे च, सब्बालङ्कारभूसिते।
‘‘Kadāhaṃ hatthārohe ca, sabbālaṅkārabhūsite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९१.
191.
‘‘कदाहं अस्सारोहे च, सब्बालङ्कारभूसिते।
‘‘Kadāhaṃ assārohe ca, sabbālaṅkārabhūsite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९२.
192.
‘‘कदाहं रथारोहे च, सब्बालङ्कारभूसिते।
‘‘Kadāhaṃ rathārohe ca, sabbālaṅkārabhūsite;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९३.
193.
नीलवम्मधरे सूरे, चापहत्थे कलापिने।
Nīlavammadhare sūre, cāpahatthe kalāpine;
१९४.
194.
‘‘कदाहं राजपुत्ते च, सब्बालङ्कारभूसिते।
‘‘Kadāhaṃ rājaputte ca, sabbālaṅkārabhūsite;
चित्रवम्मधरे सूरे, कञ्चनावेळधारिने।
Citravammadhare sūre, kañcanāveḷadhārine;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९५.
195.
हरिचन्दनलित्तङ्गे, कासिकुत्तमधारिने।
Haricandanalittaṅge, kāsikuttamadhārine;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९६.
196.
१९७.
197.
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९८.
198.
‘‘कदाहं 63 सत्तसता भरिया, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा।
‘‘Kadāhaṃ 64 sattasatā bhariyā, susaññā tanumajjhimā;
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
१९९.
199.
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२००.
200.
पहाय पब्बजिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Pahāya pabbajissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२०१.
201.
‘‘कदास्सु मं हत्थिगुम्बा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ hatthigumbā, sabbālaṅkārabhūsitā;
सुवण्णकच्छा मातङ्गा, हेमकप्पनवाससा॥
Suvaṇṇakacchā mātaṅgā, hemakappanavāsasā.
२०२.
202.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, तोमरङ्कुसपाणिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, tomaraṅkusapāṇibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२०३.
203.
‘‘कदास्सु मं अस्सगुम्बा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ assagumbā, sabbālaṅkārabhūsitā;
आजानीयाव जातिया, सिन्धवा सीघवाहना॥
Ājānīyāva jātiyā, sindhavā sīghavāhanā.
२०४.
204.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, इल्लियाचापधारिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, illiyācāpadhāribhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२०५.
205.
‘‘कदास्सु मं रथसेनी, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ rathasenī, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२०६.
206.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२०७.
207.
‘‘कदास्सु मं सोण्णरथा 69, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ soṇṇarathā 70, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२०८.
208.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२०९.
209.
‘‘कदास्सु मं सज्झुरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ sajjhurathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२१०.
210.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२११.
211.
‘‘कदास्सु मं अस्सरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ assarathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२१२.
212.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२१३.
213.
‘‘कदास्सु मं ओट्ठरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ oṭṭharathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२१४.
214.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२१५.
215.
‘‘कदास्सु मं गोणरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ goṇarathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२१६.
216.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२१७.
217.
‘‘कदास्सु मं अजरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ ajarathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२१८.
218.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२१९.
219.
‘‘कदास्सु मं मेण्डरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ meṇḍarathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२२०.
220.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२१.
221.
‘‘कदास्सु मं मिगरथा, सन्नद्धा उस्सितद्धजा।
‘‘Kadāssu maṃ migarathā, sannaddhā ussitaddhajā;
दीपा अथोपि वेय्यग्घा, सब्बालङ्कारभूसिता॥
Dīpā athopi veyyagghā, sabbālaṅkārabhūsitā.
२२२.
222.
‘‘आरूळ्हा गामणीयेहि, चापहत्थेहि वम्मिभि।
‘‘Ārūḷhā gāmaṇīyehi, cāpahatthehi vammibhi;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२३.
223.
‘‘कदास्सु मं हत्थारोहा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ hatthārohā, sabbālaṅkārabhūsitā;
नीलवम्मधरा सूरा, तोमरङ्कुसपाणिनो।
Nīlavammadharā sūrā, tomaraṅkusapāṇino;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२४.
224.
‘‘कदास्सु मं अस्सारोहा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ assārohā, sabbālaṅkārabhūsitā;
नीलवम्मधरा सूरा, इल्लियाचापधारिनो।
Nīlavammadharā sūrā, illiyācāpadhārino;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२५.
225.
‘‘कदास्सु मं रथारोहा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ rathārohā, sabbālaṅkārabhūsitā;
नीलवम्मधरा सूरा, चापहत्था कलापिनो।
Nīlavammadharā sūrā, cāpahatthā kalāpino;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२६.
226.
‘‘कदास्सु मं धनुग्गहा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ dhanuggahā, sabbālaṅkārabhūsitā;
नीलवम्मधरा सूरा, चापहत्था कलापिनो।
Nīlavammadharā sūrā, cāpahatthā kalāpino;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२७.
227.
‘‘कदास्सु मं राजपुत्ता, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ rājaputtā, sabbālaṅkārabhūsitā;
चित्रवम्मधरा सूरा, कञ्चनावेळधारिनो।
Citravammadharā sūrā, kañcanāveḷadhārino;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२८.
228.
‘‘कदास्सु मं अरियगणा, वतवन्ता अलङ्कता।
‘‘Kadāssu maṃ ariyagaṇā, vatavantā alaṅkatā;
हरिचन्दनलित्तङ्गा, कासिकुत्तमधारिनो।
Haricandanalittaṅgā, kāsikuttamadhārino;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२२९.
229.
‘‘कदास्सु मं अमच्चगणा, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ amaccagaṇā, sabbālaṅkārabhūsitā;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२३०.
230.
‘‘कदास्सु मं सत्तसता भरिया, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Kadāssu maṃ sattasatā bhariyā, sabbālaṅkārabhūsitā;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२३१.
231.
‘‘कदास्सु मं सत्तसता भरिया, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा।
‘‘Kadāssu maṃ sattasatā bhariyā, susaññā tanumajjhimā;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२३२.
232.
‘‘कदास्सु मं सत्तसता भरिया, अस्सवा पियभाणिनी।
‘‘Kadāssu maṃ sattasatā bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
यन्तं मं नानुयिस्सन्ति, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Yantaṃ maṃ nānuyissanti, taṃ kudāssu bhavissati.
२३३.
233.
‘‘कदाहं पत्तं गहेत्वान, मुण्डो सङ्घाटिपारुतो।
‘‘Kadāhaṃ pattaṃ gahetvāna, muṇḍo saṅghāṭipāruto;
पिण्डिकाय चरिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Piṇḍikāya carissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२३४.
234.
सङ्घाटिं धारयिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Saṅghāṭiṃ dhārayissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२३५.
235.
पिण्डिकाय चरिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Piṇḍikāya carissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२३६.
236.
‘‘कदाहं सब्बत्थ गन्त्वा 77, रुक्खा रुक्खं वना वनं।
‘‘Kadāhaṃ sabbattha gantvā 78, rukkhā rukkhaṃ vanā vanaṃ;
अनपेक्खो गमिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Anapekkho gamissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२३७.
237.
‘‘कदाहं गिरिदुग्गेसु, पहीनभयभेरवो।
‘‘Kadāhaṃ giriduggesu, pahīnabhayabheravo;
२३८.
238.
चित्तं उजुं करिस्सामि, तं कुदास्सु भविस्सति॥
Cittaṃ ujuṃ karissāmi, taṃ kudāssu bhavissati.
२३९.
239.
‘‘कदाहं रथकारोव, परिकन्तं उपाहनं।
‘‘Kadāhaṃ rathakārova, parikantaṃ upāhanaṃ;
कामसञ्ञोजने छेच्छं 83, ये दिब्बे ये च मानुसे’’॥
Kāmasaññojane checchaṃ 84, ye dibbe ye ca mānuse’’.
२४०.
240.
‘‘ता च सत्तसता भरिया, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Tā ca sattasatā bhariyā, sabbālaṅkārabhūsitā;
बाहा पग्गय्ह पक्कन्दुं, कस्मा नो विजहिस्ससि॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.
२४१.
241.
‘‘ता च सत्तसता भरिया, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा।
‘‘Tā ca sattasatā bhariyā, susaññā tanumajjhimā;
बाहा पग्गय्ह पक्कन्दुं, कस्मा नो विजहिस्ससि॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.
२४२.
242.
‘‘ता च सत्तसता भरिया, अस्सवा पियभाणिनी।
‘‘Tā ca sattasatā bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
बाहा पग्गय्ह पक्कन्दुं, कस्मा नो विजहिस्ससि॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.
२४३.
243.
‘‘ता च सत्तसता भरिया, सब्बालङ्कारभूसिता।
‘‘Tā ca sattasatā bhariyā, sabbālaṅkārabhūsitā;
२४४.
244.
‘‘ता च सत्तसता भरिया, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा।
‘‘Tā ca sattasatā bhariyā, susaññā tanumajjhimā;
हित्वा सम्पद्दवी राजा, पब्बज्जाय पुरक्खतो॥
Hitvā sampaddavī rājā, pabbajjāya purakkhato.
२४५.
245.
‘‘ता च सत्तसता भरिया, अस्सवा पियभाणिनी।
‘‘Tā ca sattasatā bhariyā, assavā piyabhāṇinī;
हित्वा सम्पद्दवी राजा, पब्बज्जाय पुरक्खतो’’॥
Hitvā sampaddavī rājā, pabbajjāya purakkhato’’.
२४६.
246.
‘‘हित्वा सतपलं कंसं, सोवण्णं सतराजिकं।
‘‘Hitvā satapalaṃ kaṃsaṃ, sovaṇṇaṃ satarājikaṃ;
अग्गही मत्तिकं पत्तं, तं दुतियाभिसेचनं’’॥
Aggahī mattikaṃ pattaṃ, taṃ dutiyābhisecanaṃ’’.
२४७.
247.
रजतं जातरूपञ्च, मुत्ता वेळुरिया बहू॥
Rajataṃ jātarūpañca, muttā veḷuriyā bahū.
२४८.
248.
‘‘मणयो सङ्खमुत्ता च, वत्थिकं हरिचन्दनं।
‘‘Maṇayo saṅkhamuttā ca, vatthikaṃ haricandanaṃ;
अजिनं दण्डभण्डञ्च, लोहं काळायसं बहू।
Ajinaṃ daṇḍabhaṇḍañca, lohaṃ kāḷāyasaṃ bahū;
२४९.
249.
‘‘सुसुखं वत जीवाम, येसं नो नत्थि किञ्चनं।
‘‘Susukhaṃ vata jīvāma, yesaṃ no natthi kiñcanaṃ;
मिथिलाय दय्हमानाय, न मे किञ्चि अदय्हथ’’॥
Mithilāya dayhamānāya, na me kiñci adayhatha’’.
२५०.
250.
‘‘अटवियो समुप्पन्ना, रट्ठं विद्धंसयन्ति तं।
‘‘Aṭaviyo samuppannā, raṭṭhaṃ viddhaṃsayanti taṃ;
एहि राज निवत्तस्सु, मा रट्ठं विनसा इदं’’॥
Ehi rāja nivattassu, mā raṭṭhaṃ vinasā idaṃ’’.
२५१.
251.
‘‘सुसुखं वत जीवाम, येसं नो नत्थि किञ्चनं।
‘‘Susukhaṃ vata jīvāma, yesaṃ no natthi kiñcanaṃ;
२५२.
252.
‘‘सुसुखं वत जीवाम, येसं नो नत्थि किञ्चनं।
‘‘Susukhaṃ vata jīvāma, yesaṃ no natthi kiñcanaṃ;
पीतिभक्खा भविस्साम, देवा आभस्सरा यथा’’॥
Pītibhakkhā bhavissāma, devā ābhassarā yathā’’.
२५३.
253.
२५४.
254.
‘‘ममं ओहाय गच्छन्तं, एत्थेसो अभिसटो जनो।
‘‘Mamaṃ ohāya gacchantaṃ, ettheso abhisaṭo jano;
सीमातिक्कमनं यन्तं, मुनिमोनस्स पत्तिया।
Sīmātikkamanaṃ yantaṃ, munimonassa pattiyā;
मिस्सं नन्दीहि गच्छन्तं, किं जानमनुपुच्छसि’’॥
Missaṃ nandīhi gacchantaṃ, kiṃ jānamanupucchasi’’.
२५५.
255.
२५६.
256.
‘‘को नु मे परिपन्थस्स, ममं एवंविहारिनो।
‘‘Ko nu me paripanthassa, mamaṃ evaṃvihārino;
यो नेव दिट्ठे नादिट्ठे, कामानमभिपत्थये’’॥
Yo neva diṭṭhe nādiṭṭhe, kāmānamabhipatthaye’’.
२५७.
257.
‘‘निद्दा तन्दी विजम्भिता, अरती भत्तसम्मदो।
‘‘Niddā tandī vijambhitā, aratī bhattasammado;
आवसन्ति सरीरट्ठा, बहू हि परिपन्थयो’’॥
Āvasanti sarīraṭṭhā, bahū hi paripanthayo’’.
२५८.
258.
ब्राह्मण तेव 103 पुच्छामि, को नु त्वमसि मारिस’’॥
Brāhmaṇa teva 104 pucchāmi, ko nu tvamasi mārisa’’.
२५९.
259.
भोतो सकासमागच्छिं, साधु सब्भि समागमो॥
Bhoto sakāsamāgacchiṃ, sādhu sabbhi samāgamo.
२६०.
260.
‘‘तस्स ते सब्बो आनन्दो, विहारो उपवत्ततु।
‘‘Tassa te sabbo ānando, vihāro upavattatu;
२६१.
261.
कम्मं विज्जञ्च धम्मञ्च, सक्कत्वान परिब्बज’’॥
Kammaṃ vijjañca dhammañca, sakkatvāna paribbaja’’.
२६२.
262.
‘‘बहू हत्थी च अस्से च, नगरे जनपदानि च।
‘‘Bahū hatthī ca asse ca, nagare janapadāni ca;
२६३.
263.
‘‘कच्चि नु ते जानपदा, मित्तामच्चा च ञातका।
‘‘Kacci nu te jānapadā, mittāmaccā ca ñātakā;
दुब्भिमकंसु जनक, कस्मा ते तं अरुच्चथ’’॥
Dubbhimakaṃsu janaka, kasmā te taṃ aruccatha’’.
२६४.
264.
अधम्मेन जिने ञातिं, न चापि ञातयो ममं॥
Adhammena jine ñātiṃ, na cāpi ñātayo mamaṃ.
२६५.
265.
‘‘दिस्वान लोकवत्तन्तं, खज्जन्तं कद्दमीकतं।
‘‘Disvāna lokavattantaṃ, khajjantaṃ kaddamīkataṃ;
हञ्ञरे बज्झरे चेत्थ, यत्थ सन्नो 115 पुथुज्जनो।
Haññare bajjhare cettha, yattha sanno 116 puthujjano;
एताहं उपमं कत्वा, भिक्खकोस्मि मिगाजिन’’॥
Etāhaṃ upamaṃ katvā, bhikkhakosmi migājina’’.
२६६.
266.
‘‘को नु ते भगवा सत्था, कस्सेतं वचनं सुचि।
‘‘Ko nu te bhagavā satthā, kassetaṃ vacanaṃ suci;
न हि कप्पं वा विज्जं वा, पच्चक्खाय रथेसभ।
Na hi kappaṃ vā vijjaṃ vā, paccakkhāya rathesabha;
समणं आहु वत्तन्तं, यथा दुक्खस्सतिक्कमो’’॥
Samaṇaṃ āhu vattantaṃ, yathā dukkhassatikkamo’’.
२६७.
267.
‘‘न मिगाजिन जातुच्छे, अहं कञ्चि कुदाचनं।
‘‘Na migājina jātucche, ahaṃ kañci kudācanaṃ;
समणं ब्राह्मणं वापि, सक्कत्वा अनुपाविसिं’’॥
Samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vāpi, sakkatvā anupāvisiṃ’’.
२६८.
268.
‘‘महता चानुभावेन, गच्छन्तो सिरिया जलं।
‘‘Mahatā cānubhāvena, gacchanto siriyā jalaṃ;
गीयमानेसु गीतेसु, वज्जमानेसु वग्गुसु॥
Gīyamānesu gītesu, vajjamānesu vaggusu.
२६९.
269.
स मिगाजिन मद्दक्खिं, फलिं 119 अम्बं तिरोच्छदं।
Sa migājina maddakkhiṃ, phaliṃ 120 ambaṃ tirocchadaṃ;
२७०.
270.
‘‘सो खोहं तं सिरिं हित्वा, ओरोहित्वा मिगाजिन।
‘‘So khohaṃ taṃ siriṃ hitvā, orohitvā migājina;
मूलं अम्बस्सुपागच्छिं, फलिनो निप्फलस्स च॥
Mūlaṃ ambassupāgacchiṃ, phalino nipphalassa ca.
२७१.
271.
‘‘फलिं 123 अम्बं हतं दिस्वा, विद्धंस्तं विनळीकतं।
‘‘Phaliṃ 124 ambaṃ hataṃ disvā, viddhaṃstaṃ vinaḷīkataṃ;
२७२.
272.
अमित्ता नो वधिस्सन्ति, यथा अम्बो फली हतो॥
Amittā no vadhissanti, yathā ambo phalī hato.
२७३.
273.
‘‘अजिनम्हि हञ्ञते दीपि, नागो दन्तेहि हञ्ञते।
‘‘Ajinamhi haññate dīpi, nāgo dantehi haññate;
धनम्हि धनिनो हन्ति, अनिकेतमसन्थवं।
Dhanamhi dhanino hanti, aniketamasanthavaṃ;
फली अम्बो अफलो च, ते सत्थारो उभो मम’’॥
Phalī ambo aphalo ca, te satthāro ubho mama’’.
२७४.
274.
‘‘सब्बो जनो पब्याधितो, राजा पब्बजितो इति।
‘‘Sabbo jano pabyādhito, rājā pabbajito iti;
हत्थारोहा अनीकट्ठा, रथिका पत्तिकारका॥
Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā.
२७५.
275.
‘‘अस्सासयित्वा जनतं, ठपयित्वा पटिच्छदं।
‘‘Assāsayitvā janataṃ, ṭhapayitvā paṭicchadaṃ;
पुत्तं रज्जे ठपेत्वान, अथ पच्छा पब्बजिस्ससि’’॥
Puttaṃ rajje ṭhapetvāna, atha pacchā pabbajissasi’’.
२७६.
276.
‘‘चत्ता मया जानपदा, मित्तामच्चा च ञातका।
‘‘Cattā mayā jānapadā, mittāmaccā ca ñātakā;
सन्ति पुत्ता विदेहानं, दीघावु रट्ठवड्ढनो।
Santi puttā videhānaṃ, dīghāvu raṭṭhavaḍḍhano;
ते रज्जं कारयिस्सन्ति, मिथिलायं पजापति’’॥
Te rajjaṃ kārayissanti, mithilāyaṃ pajāpati’’.
२७७.
277.
‘‘एहि तं अनुसिक्खामि, यं वाक्यं मम रुच्चति।
‘‘Ehi taṃ anusikkhāmi, yaṃ vākyaṃ mama ruccati;
२७८.
278.
‘‘परदिन्नकेन परनिट्ठितेन, पिण्डेन यापेहि स धीरधम्मो’’॥
‘‘Paradinnakena paraniṭṭhitena, piṇḍena yāpehi sa dhīradhammo’’.
२७९.
279.
‘‘योपि चतुत्थे भत्तकाले न भुञ्जे, अजुट्ठमारीव 133 खुदाय मिय्ये।
‘‘Yopi catutthe bhattakāle na bhuñje, ajuṭṭhamārīva 134 khudāya miyye;
न त्वेव पिण्डं लुळितं अनरियं, कुलपुत्तरूपो सप्पुरिसो न सेवे।
Na tveva piṇḍaṃ luḷitaṃ anariyaṃ, kulaputtarūpo sappuriso na seve;
तयिदं न साधु तयिदं न सुट्ठु, सुनखुच्छिट्ठकं जनक भुञ्जसे तुवं’’॥
Tayidaṃ na sādhu tayidaṃ na suṭṭhu, sunakhucchiṭṭhakaṃ janaka bhuñjase tuvaṃ’’.
२८०.
280.
‘‘न चापि मे सीवलि सो अभक्खो, यं होति चत्तं गिहिनो सुनस्स वा।
‘‘Na cāpi me sīvali so abhakkho, yaṃ hoti cattaṃ gihino sunassa vā;
ये केचि भोगा इध धम्मलद्धा, सब्बो सो भक्खो अनवयोति 135 वुत्तो’’॥
Ye keci bhogā idha dhammaladdhā, sabbo so bhakkho anavayoti 136 vutto’’.
२८१.
281.
‘‘कुमारिके उपसेनिये, निच्चं निग्गळमण्डिते।
‘‘Kumārike upaseniye, niccaṃ niggaḷamaṇḍite;
कस्मा ते एको भुजो जनति, एको ते न जनती भुजो’’॥
Kasmā te eko bhujo janati, eko te na janatī bhujo’’.
२८२.
282.
२८३.
283.
‘‘इमस्मिं मे समण हत्थे, पटिमुक्को एकनीवरो 141।
‘‘Imasmiṃ me samaṇa hatthe, paṭimukko ekanīvaro 142;
सो अदुतियो न जनति, मुनिभूतोव तिट्ठति॥
So adutiyo na janati, munibhūtova tiṭṭhati.
२८४.
284.
तस्स ते सग्गकामस्स, एकत्तमुपरोचतं’’॥
Tassa te saggakāmassa, ekattamuparocataṃ’’.
२८५.
285.
२८६.
286.
‘‘अयं द्वेधापथो भद्दे, अनुचिण्णो पथाविहि।
‘‘Ayaṃ dvedhāpatho bhadde, anuciṇṇo pathāvihi;
तेसं त्वं एकं गण्हाहि, अहमेकं पुनापरं॥
Tesaṃ tvaṃ ekaṃ gaṇhāhi, ahamekaṃ punāparaṃ.
२८७.
287.
‘‘इममेव कथयन्ता, थूणं नगरुपागमुं॥
‘‘Imameva kathayantā, thūṇaṃ nagarupāgamuṃ.
२८८.
288.
‘‘कोट्ठके उसुकारस्स, भत्तकाले उपट्ठिते।
‘‘Koṭṭhake usukārassa, bhattakāle upaṭṭhite;
एकञ्च चक्खुं निग्गय्ह, जिम्हमेकेन पेक्खति’’॥
Ekañca cakkhuṃ niggayha, jimhamekena pekkhati’’.
२८९.
289.
‘‘एवं नो साधु पस्ससि, उसुकार सुणोहि मे।
‘‘Evaṃ no sādhu passasi, usukāra suṇohi me;
यदेकं चक्खुं निग्गय्ह, जिम्हमेकेन पेक्खसि’’॥
Yadekaṃ cakkhuṃ niggayha, jimhamekena pekkhasi’’.
२९०.
290.
‘‘द्वीहि समण चक्खूहि, विसालं विय खायति।
‘‘Dvīhi samaṇa cakkhūhi, visālaṃ viya khāyati;
२९१.
291.
‘‘एकञ्च चक्खुं निग्गय्ह, जिम्हमेकेन पेक्खतो।
‘‘Ekañca cakkhuṃ niggayha, jimhamekena pekkhato;
सम्पत्वा परमं लिङ्गं, उजुभावाय कप्पति॥
Sampatvā paramaṃ liṅgaṃ, ujubhāvāya kappati.
२९२.
292.
तस्स ते सग्गकामस्स, एकत्तमुपरोचतं’’॥
Tassa te saggakāmassa, ekattamuparocataṃ’’.
२९३.
293.
पेसिया मं गरहित्थो, दुतियस्सेव सा गति॥
Pesiyā maṃ garahittho, dutiyasseva sā gati.
२९४.
294.
‘‘अयं द्वेधापथो भद्दे, अनुचिण्णो पथाविहि।
‘‘Ayaṃ dvedhāpatho bhadde, anuciṇṇo pathāvihi;
तेसं त्वं एकं गण्हाहि, अहमेकं पुनापरं॥
Tesaṃ tvaṃ ekaṃ gaṇhāhi, ahamekaṃ punāparaṃ.
२९५.
295.
‘‘मावच मं त्वं पति मेति, नाहं भरियाति वा पुन’’।
‘‘Māvaca maṃ tvaṃ pati meti, nāhaṃ bhariyāti vā puna’’;
‘‘मुञ्जावेसिका पवाळ्हा, एका विहर सीवली’’ति॥
‘‘Muñjāvesikā pavāḷhā, ekā vihara sīvalī’’ti.
महाजनकजातकं दुतियं।
Mahājanakajātakaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५३९] २. महाजनकजातकवण्णना • [539] 2. Mahājanakajātakavaṇṇanā
