| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
૩. મહાકચ્ચાનભદ્દેકરત્તસુત્તવણ્ણના
3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
૨૭૯. ઉણ્હભાવેન તપનતો તપં ઉદકં એતસ્સાતિ તપોદા, રહદો. તેનાહ ‘‘તત્તોદકસ્સ રહદસ્સા’’તિ. સઙ્ખેપેન વુત્તમત્થં વિત્થારતો દસ્સેતું, ‘‘વેભારપબ્બતસ્સા’’તિઆદિ વુત્તં. તતો ઉદકરહદતો, તં રહદં ઉપનિસ્સાયાતિ અત્થો. નાગભવનાગતોપિ હિ સો રહદો તતો ઉપરિ મનુસ્સલોકે જલાસયેન સમ્બદ્ધો હોતિ. તેન વુત્તં – ‘‘તપોદા નામ નદી સન્દતી’’તિ. એદિસાતિ કુથિતા ઉણ્હા, અન્વત્થનામવસેન તપોદાતિ ચ વુચ્ચતીતિ અત્થો. પેતલોકોતિ પેતાનં વસનટ્ઠાનં પચ્ચેકનિરયં સન્ધાયાહ. ઇમસ્સ પન આરામસ્સાતિ તપોદારામસ્સ. તતોતિ તપોદાસઙ્ખાતનદિતો. મહાઉદકરહદોતિ મહાઉદકભરિતં પલ્લલં.
279. Uṇhabhāvena tapanato tapaṃ udakaṃ etassāti tapodā, rahado. Tenāha ‘‘tattodakassa rahadassā’’ti. Saṅkhepena vuttamatthaṃ vitthārato dassetuṃ, ‘‘vebhārapabbatassā’’tiādi vuttaṃ. Tato udakarahadato, taṃ rahadaṃ upanissāyāti attho. Nāgabhavanāgatopi hi so rahado tato upari manussaloke jalāsayena sambaddho hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘tapodā nāma nadī sandatī’’ti. Edisāti kuthitā uṇhā, anvatthanāmavasena tapodāti ca vuccatīti attho. Petalokoti petānaṃ vasanaṭṭhānaṃ paccekanirayaṃ sandhāyāha. Imassa pana ārāmassāti tapodārāmassa. Tatoti tapodāsaṅkhātanadito. Mahāudakarahadoti mahāudakabharitaṃ pallalaṃ.
૨૮૦. સમિદ્ધોતિ ઉળારો, પરિપુણ્ણોયેવાતિ અત્થો. આદિમ્હિ બ્રહ્મચરિયમસ્સાતિ આદિબ્રહ્મચરિયો, સો એવ આદિબ્રહ્મચરિયકો. તેનાહ ‘‘પુબ્બભાગપ્પટિપત્તિભૂતો’’તિ. ‘‘અતીતં અનાગતં પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ અદ્ધભેદમુખેન સઙ્ખતધમ્મબોધવચનં.
280.Samiddhoti uḷāro, paripuṇṇoyevāti attho. Ādimhi brahmacariyamassāti ādibrahmacariyo, so eva ādibrahmacariyako. Tenāha ‘‘pubbabhāgappaṭipattibhūto’’ti. ‘‘Atītaṃ anāgataṃ paccuppanna’’nti addhabhedamukhena saṅkhatadhammabodhavacanaṃ.
૨૮૨. કામં ખન્ધાદિવસેન વિભજનં સાધારણં, પઠમદુતિયચતુત્થસુત્તેસુ પન ખન્ધવસેન વિભજનં કત્વા ઇધ તથા અકત્વા એવં દેસનાય ઠપનં તતો અઞ્ઞથા આયતનવસેન વિભજનત્થં. એવં વિભિન્ના હિ સઙ્ખેપવિત્થારતો અનવસેસા સમ્મસનુપગા ધમ્મા વિભજિત્વા દસ્સિતા હોન્તિ; અયં કિરેત્થ ભગવતો અજ્ઝાસયો થેરેન નયતો ગહિતોતિ દસ્સેતું, ‘‘ઇમસ્મિં કિરા’’તિઆદિ વુત્તં. તત્થ દ્વાદસાયતનવસેનેવ માતિકં ઠપેસીતિ લોકિયાનિ દ્વાદસાયતનાનિ એવ સન્ધાય માતિકં ઠપેસિ, યથા તીસુ સુત્તેસુ ખન્ધવસેન વિભત્તં, એવં યદિ ભગવતા ઇધાપિ વિભજનં ઇચ્છિતં સિયા, તથા વિભજેય્ય, યસ્મા પન તથા અવિભજિત્વાવ ગન્ધકુટિં પવિટ્ઠો, તસ્મા દ્વાદસાયતનવસેનેવેત્થ વિભજનં ભગવતા ચ અધિપ્પેતન્તિ નયગ્ગાહે ઠત્વા થેરો વિભજિ. તેનાહ – ‘‘નયં પટિલભિત્વા એવમાહા’’તિ. ભારિયં કતન્તિ દુક્કરં કતં. અપદે પદં દસ્સિતં આકાસે પદં કતં સાધારણસ્સ અત્થસ્સ વિસિટ્ઠવિસયતાય દસ્સિતત્તા. નિકન્તિવિઞ્ઞાણન્તિ નિકન્તિતણ્હાય સમ્પયુત્તં વિઞ્ઞાણં, ‘‘છન્દરાગપ્પટિબદ્ધં હોતી’’તિ વચનતો. મનોતિ ભવઙ્ગચિત્તં મનોદ્વારિકજવનાનં દ્વારભૂતં.
282. Kāmaṃ khandhādivasena vibhajanaṃ sādhāraṇaṃ, paṭhamadutiyacatutthasuttesu pana khandhavasena vibhajanaṃ katvā idha tathā akatvā evaṃ desanāya ṭhapanaṃ tato aññathā āyatanavasena vibhajanatthaṃ. Evaṃ vibhinnā hi saṅkhepavitthārato anavasesā sammasanupagā dhammā vibhajitvā dassitā honti; ayaṃ kirettha bhagavato ajjhāsayo therena nayato gahitoti dassetuṃ, ‘‘imasmiṃ kirā’’tiādi vuttaṃ. Tattha dvādasāyatanavaseneva mātikaṃ ṭhapesīti lokiyāni dvādasāyatanāni eva sandhāya mātikaṃ ṭhapesi, yathā tīsu suttesu khandhavasena vibhattaṃ, evaṃ yadi bhagavatā idhāpi vibhajanaṃ icchitaṃ siyā, tathā vibhajeyya, yasmā pana tathā avibhajitvāva gandhakuṭiṃ paviṭṭho, tasmā dvādasāyatanavasenevettha vibhajanaṃ bhagavatā ca adhippetanti nayaggāhe ṭhatvā thero vibhaji. Tenāha – ‘‘nayaṃ paṭilabhitvā evamāhā’’ti. Bhāriyaṃ katanti dukkaraṃ kataṃ. Apade padaṃ dassitaṃ ākāse padaṃ kataṃ sādhāraṇassa atthassa visiṭṭhavisayatāya dassitattā. Nikantiviññāṇanti nikantitaṇhāya sampayuttaṃ viññāṇaṃ, ‘‘chandarāgappaṭibaddhaṃ hotī’’ti vacanato. Manoti bhavaṅgacittaṃ manodvārikajavanānaṃ dvārabhūtaṃ.
૨૮૩. પત્થનાવસેન ઠપેસીતિ પત્થનાવસેન ચિત્તં પવત્તેસિ.
283.Patthanāvasena ṭhapesīti patthanāvasena cittaṃ pavattesi.
મહાકચ્ચાનભદ્દેકરત્તસુત્તવણ્ણનાય લીનત્થપ્પકાસના
Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā
સમત્તા.
Samattā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૩. મહાકચ્ચાનભદ્દેકરત્તસુત્તં • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૩. મહાકચ્ચાનભદ્દેકરત્તસુત્તવણ્ણના • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
