| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi |
५४. कच्चायनवग्गो
54. Kaccāyanavaggo
१. महाकच्चायनत्थेरअपदानं
1. Mahākaccāyanattheraapadānaṃ
१.
1.
‘‘पदुमुत्तरो नाम जिनो, अनेजो अजितं जयो।
‘‘Padumuttaro nāma jino, anejo ajitaṃ jayo;
सतसहस्से कप्पानं, इतो उप्पज्जि नायको॥
Satasahasse kappānaṃ, ito uppajji nāyako.
२.
2.
‘‘वीरो कमलपत्तक्खो, ससङ्कविमलाननो।
‘‘Vīro kamalapattakkho, sasaṅkavimalānano;
३.
3.
‘‘सत्तनेत्तमनोहारी, वरलक्खणभूसितो।
‘‘Sattanettamanohārī, varalakkhaṇabhūsito;
सब्बवाक्यपथातीतो, मनुजामरसक्कतो॥
Sabbavākyapathātīto, manujāmarasakkato.
४.
4.
‘‘सम्बुद्धो बोधयं सत्ते, वागीसो मधुरस्सरो।
‘‘Sambuddho bodhayaṃ satte, vāgīso madhurassaro;
करुणानिबन्धसन्तानो, परिसासु विसारदो॥
Karuṇānibandhasantāno, parisāsu visārado.
५.
5.
‘‘देसेति मधुरं धम्मं, चतुसच्चूपसंहितं।
‘‘Deseti madhuraṃ dhammaṃ, catusaccūpasaṃhitaṃ;
निमुग्गे मोहपङ्कम्हि, समुद्धरति पाणिने॥
Nimugge mohapaṅkamhi, samuddharati pāṇine.
६.
6.
‘‘तदा एकचरो हुत्वा, तापसो हिमवालयो।
‘‘Tadā ekacaro hutvā, tāpaso himavālayo;
नभसा मानुसं लोकं, गच्छन्तो जिनमद्दसं॥
Nabhasā mānusaṃ lokaṃ, gacchanto jinamaddasaṃ.
७.
7.
‘‘उपेच्च सन्तिकं तस्स, अस्सोसिं धम्मदेसनं।
‘‘Upecca santikaṃ tassa, assosiṃ dhammadesanaṃ;
वण्णयन्तस्स वीरस्स, सावकस्स महागुणं॥
Vaṇṇayantassa vīrassa, sāvakassa mahāguṇaṃ.
८.
8.
‘‘सङ्खित्तेन मया वुत्तं, वित्थारेन पकासयं।
‘‘Saṅkhittena mayā vuttaṃ, vitthārena pakāsayaṃ;
परिसं मञ्च तोसेति, यथा कच्चायनो अयं॥
Parisaṃ mañca toseti, yathā kaccāyano ayaṃ.
९.
9.
१०.
10.
‘‘तदाहं विम्हितो हुत्वा, सुत्वा वाक्यं मनोरमं।
‘‘Tadāhaṃ vimhito hutvā, sutvā vākyaṃ manoramaṃ;
११.
11.
‘‘पूजेत्वा लोकसरणं, तं ठानमभिपत्थयिं।
‘‘Pūjetvā lokasaraṇaṃ, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ;
तदा ममासयं ञत्वा, ब्याकासि स रणञ्जहो॥
Tadā mamāsayaṃ ñatvā, byākāsi sa raṇañjaho.
१२.
12.
‘‘‘पस्सथेतं इसिवरं, निद्धन्तकनकत्तचं।
‘‘‘Passathetaṃ isivaraṃ, niddhantakanakattacaṃ;
उद्धग्गलोमं पीणंसं, अचलं पञ्जलिं ठितं॥
Uddhaggalomaṃ pīṇaṃsaṃ, acalaṃ pañjaliṃ ṭhitaṃ.
१३.
13.
‘‘‘हासं सुपुण्णनयनं, बुद्धवण्णगतासयं।
‘‘‘Hāsaṃ supuṇṇanayanaṃ, buddhavaṇṇagatāsayaṃ;
१४.
14.
‘‘कच्चानस्स गुणं सुत्वा, तं ठानं पत्थयं ठितो।
‘‘Kaccānassa guṇaṃ sutvā, taṃ ṭhānaṃ patthayaṃ ṭhito;
अनागतम्हि अद्धाने, गोतमस्स महामुने॥
Anāgatamhi addhāne, gotamassa mahāmune.
१५.
15.
‘‘तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो।
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
कच्चानो नाम नामेन, हेस्सति सत्थु सावको॥
Kaccāno nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
१६.
16.
‘‘बहुस्सुतो महाञाणी, अधिप्पायविदू मुने।
‘‘Bahussuto mahāñāṇī, adhippāyavidū mune;
पापुणिस्सति तं ठानं, यथायं ब्याकतो मया॥
Pāpuṇissati taṃ ṭhānaṃ, yathāyaṃ byākato mayā.
१७.
17.
‘‘सतसहस्सितो कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा।
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
१८.
18.
‘‘दुवे भवे संसरामि, देवत्ते अथ मानुसे।
‘‘Duve bhave saṃsarāmi, devatte atha mānuse;
अञ्ञं गतिं न गच्छामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Aññaṃ gatiṃ na gacchāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
१९.
19.
‘‘दुवे कुले पजायामि, खत्तिये अथ ब्राह्मणे।
‘‘Duve kule pajāyāmi, khattiye atha brāhmaṇe;
नीचे कुले न जायामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Nīce kule na jāyāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
२०.
20.
२१.
21.
माता च चन्दिमा नाम, कच्चानोहं वरत्तचो॥
Mātā ca candimā nāma, kaccānohaṃ varattaco.
२२.
22.
‘‘वीमंसनत्थं बुद्धस्स, भूमिपालेन पेसितो।
‘‘Vīmaṃsanatthaṃ buddhassa, bhūmipālena pesito;
दिस्वा मोक्खपुरद्वारं, नायकं गुणसञ्चयं॥
Disvā mokkhapuradvāraṃ, nāyakaṃ guṇasañcayaṃ.
२३.
23.
‘‘सुत्वा च विमलं वाक्यं, गतिपङ्कविसोसनं।
‘‘Sutvā ca vimalaṃ vākyaṃ, gatipaṅkavisosanaṃ;
पापुणिं अमतं सन्तं, सेसेहि सह सत्तहि॥
Pāpuṇiṃ amataṃ santaṃ, sesehi saha sattahi.
२४.
24.
‘‘अधिप्पायविदू जातो, सुगतस्स महामते।
‘‘Adhippāyavidū jāto, sugatassa mahāmate;
ठपितो एतदग्गे च, सुसमिद्धमनोरथो॥
Ṭhapito etadagge ca, susamiddhamanoratho.
२५.
25.
‘‘किलेसा झापिता मय्हं, भवा सब्बे समूहता।
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
नागोव बन्धनं छेत्वा, विहरामि अनासवो॥
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
२६.
26.
‘‘स्वागतं वत मे आसि, मम बुद्धस्स सन्तिके।
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
‘‘स्वागतं वत मे आसि, मम बुद्धस्स सन्तिके। तिस्सो विज्जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं॥
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike; Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
२७.
27.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे।
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
इत्थं सुदं आयस्मा महाकच्चायनो थेरो इमा गाथायो
Itthaṃ sudaṃ āyasmā mahākaccāyano thero imā gāthāyo
अभासित्थाति।
Abhāsitthāti.
महाकच्चायनत्थेरस्सापदानं पठमं।
Mahākaccāyanattherassāpadānaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā / १. महाकच्चायनत्थेरअपदानवण्णना • 1. Mahākaccāyanattheraapadānavaṇṇanā
