Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൫൪. കച്ചായനവഗ്ഗോ
54. Kaccāyanavaggo
൧. മഹാകച്ചായനത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
1. Mahākaccāyanattheraapadānavaṇṇanā
ചതുപഞ്ഞാസമവഗ്ഗേ പഠമാപദാനേ പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോതിആദികം ആയസ്മതോ മഹാകച്ചായനത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഗഹപതിമഹാസാലകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വുദ്ധിപ്പത്തോ ഏകദിവസം സത്ഥു സന്തികേ ധമ്മം സുണന്തോ സത്ഥാരാ സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജന്താനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിയമാനം ഏകം ഭിക്ഖും ദിസ്വാ സയമ്പി തം ഠാനന്തരം പത്ഥേന്തോ പണിധാനം കത്വാ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ സുമേധസ്സ ഭഗവതോ കാലേ വിജ്ജാധരോ ഹുത്വാ ആകാസേന ഗച്ഛന്തോ ഏകസ്മിം വനസണ്ഡേ നിസിന്നം ഭഗവന്തം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ കണികാരപുപ്ഫേഹി പൂജം അകാസി.
Catupaññāsamavagge paṭhamāpadāne padumuttaro nāma jinotiādikaṃ āyasmato mahākaccāyanattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle gahapatimahāsālakule nibbattitvā vuddhippatto ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthārā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapiyamānaṃ ekaṃ bhikkhuṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento paṇidhānaṃ katvā dānādīni puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle vijjādharo hutvā ākāsena gacchanto ekasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso kaṇikārapupphehi pūjaṃ akāsi.
സോ തേന പുഞ്ഞേന അപരാപരം സുഗതീസുയേവ പരിവത്തേന്തോ കസ്സപദസബലസ്സ കാലേ ബാരാണസിയം കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ പരിനിബ്ബുതേ ഭഗവതി സുവണ്ണചേതിയകമ്മട്ഠാനേ സതസഹസ്സഗ്ഘനികായ സുവണ്ണിട്ഠകായ പൂജം കത്വാ ‘‘ഇമസ്സ നിസ്സന്ദേന നിബ്ബത്തനിബ്ബത്തട്ഠാനേ സരീരം മേ സുവണ്ണവണ്ണം ഹോതൂ’’തി പത്ഥനം അകാസി. തതോ യാവജീവം കുസലകമ്മം കത്വാ ഏകം ബുദ്ധന്തരം ദേവമനുസ്സേസു സംസരിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ ഉജ്ജേനിയം രഞ്ഞോ ചണ്ഡപജ്ജോതസ്സ പുരോഹിതഗേഹേ നിബ്ബത്തി, തസ്സ നാമഗ്ഗഹണദിവസേ മാതാ ‘‘മയ്ഹം പുത്തോ സുവണ്ണവണ്ണോ, അത്തനോ നാമം ഗഹേത്വാ ആഗതോ’’തി കഞ്ചനമാണവോത്വേവ നാമം അകാസി. സോ വുദ്ധിമന്വായ തയോ വേദേ ഉഗ്ഗണ്ഹിത്വാ പിതു അച്ചയേന പുരോഹിതട്ഠാനം ലഭി. സോ ഗോത്തവസേന കച്ചായനോതി പഞ്ഞായിത്ഥ. അഥ രാജാ ചണ്ഡപജ്ജോതോ ബുദ്ധുപ്പാദം സുത്വാ, ‘‘ആചരിയ, തുമ്ഹേ തത്ഥ ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം ഇധാനേഥാ’’തി പേസേസി. സോ അത്തട്ഠമോ സത്ഥു സന്തികം ഉപഗതോ തസ്സ സത്ഥാ ധമ്മം ദേസേസി, ദേസനാപരിയോസാനേ സത്തഹി ജനേഹി സദ്ധിം സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തേ പതിട്ഠാസി.
So tena puññena aparāparaṃ sugatīsuyeva parivattento kassapadasabalassa kāle bārāṇasiyaṃ kulagehe nibbattitvā parinibbute bhagavati suvaṇṇacetiyakammaṭṭhāne satasahassagghanikāya suvaṇṇiṭṭhakāya pūjaṃ katvā ‘‘imassa nissandena nibbattanibbattaṭṭhāne sarīraṃ me suvaṇṇavaṇṇaṃ hotū’’ti patthanaṃ akāsi. Tato yāvajīvaṃ kusalakammaṃ katvā ekaṃ buddhantaraṃ devamanussesu saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde ujjeniyaṃ rañño caṇḍapajjotassa purohitagehe nibbatti, tassa nāmaggahaṇadivase mātā ‘‘mayhaṃ putto suvaṇṇavaṇṇo, attano nāmaṃ gahetvā āgato’’ti kañcanamāṇavotveva nāmaṃ akāsi. So vuddhimanvāya tayo vede uggaṇhitvā pitu accayena purohitaṭṭhānaṃ labhi. So gottavasena kaccāyanoti paññāyittha. Atha rājā caṇḍapajjoto buddhuppādaṃ sutvā, ‘‘ācariya, tumhe tattha gantvā satthāraṃ idhānethā’’ti pesesi. So attaṭṭhamo satthu santikaṃ upagato tassa satthā dhammaṃ desesi, desanāpariyosāne sattahi janehi saddhiṃ saha paṭisambhidāhi arahatte patiṭṭhāsi.
൧. സോ ഏവം പത്തഅരഹത്തഫലോ അത്തനോ പുബ്ബകമ്മം സരിത്വാ സോമനസ്സജാതോ പുബ്ബചരിതാപദാനം പകാസേന്തോ പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോതിആദിമാഹ. തം ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥമേവ. അഥ സത്ഥാ ‘‘ഏഥ, ഭിക്ഖവോ’’തി ഹത്ഥം പസാരേസി. തേ താവദേവ ദ്വങ്ഗുലമത്തകേസമസ്സുഇദ്ധിമയപത്തചീവരധരാ വസ്സസട്ഠികത്ഥേരാ വിയ അഹേസും. ഏവം ഥേരോ സദത്ഥം നിപ്ഫാദേത്വാ, ‘‘ഭന്തേ, രാജാ പജ്ജോതോ തുമ്ഹാകം പാദേ വന്ദിതും ധമ്മഞ്ച സോതും ഇച്ഛതീ’’തി ആരോചേസി. സത്ഥാ ‘‘ത്വംയേവ, കച്ചാന, തത്ഥ ഗച്ഛ, തയി ഗതേ രാജാ പസീദിസ്സതീ’’തി ആഹ. ഥേരോ സത്ഥു ആണായ അത്തട്ഠമോ തത്ഥ ഗന്ത്വാ രാജാനം പസാദേത്വാ അവന്തീസു സാസനം പതിട്ഠാപേത്വാ പുന സത്ഥു സന്തികമേവ ആഗതോ. അത്തനോ പുബ്ബപത്ഥനാവസേന കച്ചായനപ്പകരണം മഹാനിരുത്തിപ്പകരണം നേത്തിപ്പകരണന്തി പകരണത്തയം സങ്ഘമജ്ഝേ ബ്യാകാസി. അഥ സന്തുട്ഠേന ഭഗവതാ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജന്താനം യദിദം മഹാകച്ചാനോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൮൮, ൧൯൭) ഏതദഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപിതോ അഗ്ഗഫലസുഖേന വിഹാസീതി.
1. So evaṃ pattaarahattaphalo attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttatthameva. Atha satthā ‘‘etha, bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi. Te tāvadeva dvaṅgulamattakesamassuiddhimayapattacīvaradharā vassasaṭṭhikattherā viya ahesuṃ. Evaṃ thero sadatthaṃ nipphādetvā, ‘‘bhante, rājā pajjoto tumhākaṃ pāde vandituṃ dhammañca sotuṃ icchatī’’ti ārocesi. Satthā ‘‘tvaṃyeva, kaccāna, tattha gaccha, tayi gate rājā pasīdissatī’’ti āha. Thero satthu āṇāya attaṭṭhamo tattha gantvā rājānaṃ pasādetvā avantīsu sāsanaṃ patiṭṭhāpetvā puna satthu santikameva āgato. Attano pubbapatthanāvasena kaccāyanappakaraṇaṃ mahāniruttippakaraṇaṃ nettippakaraṇanti pakaraṇattayaṃ saṅghamajjhe byākāsi. Atha santuṭṭhena bhagavatā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ yadidaṃ mahākaccāno’’ti (a. ni. 1.188, 197) etadaggaṭṭhāne ṭhapito aggaphalasukhena vihāsīti.
മഹാകച്ചായനത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Mahākaccāyanattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൧. മഹാകച്ചായനത്ഥേരഅപദാനം • 1. Mahākaccāyanattheraapadānaṃ