Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၈. အဋ္ဌကနိပာတော

    8. Aṭṭhakanipāto

    ၁. မဟာကစ္စာယနတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    1. Mahākaccāyanattheragāthāvaṇṇanā

    အဋ္ဌကနိပာတေ ကမ္မံ ဗဟုကန္တိအာဒိကာ အာယသ္မတော မဟာကစ္စာယနတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဂဟပတိမဟာသာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော, ဧကဒိဝသံ သတ္ထု သန္တိကေ ဓမ္မံ သုဏန္တော သတ္ထာရာ သံခိတ္တေန ဘာသိတသ္သ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇန္တာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပိယမာနံ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဒိသ္ဝာ, သယမ္ပိ တံ ဌာနံ ပတ္ထေန္တော ပဏိဓာနံ ကတ္ဝာ, ဒာနာဒီနိ ပုညာနိ ကတ္ဝာ, ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော သုမေဓသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဝိဇ္ဇာဓရော ဟုတ္ဝာ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တော သတ္ထာရံ ဟိမဝန္တပဗ္ဗတေ ဧကသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိသိန္နံ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော ကဏိကာရပုပ္ဖေဟိ ပူဇံ အကာသိ။

    Aṭṭhakanipāte kammaṃ bahukantiādikā āyasmato mahākaccāyanattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro padumuttarassa bhagavato kāle gahapatimahāsālakule nibbattitvā vuddhippatto, ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthārā saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapiyamānaṃ ekaṃ bhikkhuṃ disvā, sayampi taṃ ṭhānaṃ patthento paṇidhānaṃ katvā, dānādīni puññāni katvā, devamanussesu saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle vijjādharo hutvā ākāsena gacchanto satthāraṃ himavantapabbate ekasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ disvā pasannamānaso kaṇikārapupphehi pūjaṃ akāsi.

    သော တေန ပုညကမ္မေန အပရာပရံ သုဂတီသုယေဝ ပရိဝတ္တေန္တော ကသ္သပဒသဗလသ္သ ကာလေ ဗာရာဏသိယံ ကုလဃရေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ သုဝဏ္ဏစေတိယကရဏဋ္ဌာနေ သတသဟသ္သဂ္ဃနိကာယ သုဝဏ္ဏိဋ္ဌကာယ ပူဇံ ကတ္ဝာ, ‘‘ဘဂဝာ မယ္ဟံ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ သရီရံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ဟောတူ’’တိ ပတ္ထနံ အကာသိ။

    So tena puññakammena aparāparaṃ sugatīsuyeva parivattento kassapadasabalassa kāle bārāṇasiyaṃ kulaghare nibbattitvā parinibbute bhagavati suvaṇṇacetiyakaraṇaṭṭhāne satasahassagghanikāya suvaṇṇiṭṭhakāya pūjaṃ katvā, ‘‘bhagavā mayhaṃ nibbattanibbattaṭṭhāne sarīraṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ hotū’’ti patthanaṃ akāsi.

    တတော ယာဝဇီဝံ ကုသလကမ္မံ ကတ္ဝာ ဧကံ ဗုဒ္ဓန္တရံ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရိတ္ဝာ ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ဥဇ္ဇေနိယံ ရညော စဏ္ဍပဇ္ဇောတသ္သ ပုရောဟိတဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တသ္သ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ မာတာ ‘‘မယ္ဟံ ပုတ္တော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော, အတ္တနော နာမံ ဂဟေတ္ဝာ အာဂတော’’တိ ကဉ္စနမာဏဝော တ္ဝေဝ နာမံ အကာသိ။ သော ဝုဍ္ဎိမန္ဝာယ တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဟေတ္ဝာ ပိတု အစ္စယေန ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ လဘိ။ သော ဂောတ္တဝသေန ကစ္စာယနောတိ ပညာယိတ္ထ။ တံ ရာဇာ စဏ္ဍပဇ္ဇောတော ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒံ သုတ္ဝာ, ‘‘အာစရိယ, တ္ဝံ တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ သတ္ထာရံ ဣဓာနေဟီ’’တိ ပေသေသိ။ သော အတ္တဋ္ဌမော သတ္ထု သန္တိကံ ဥပဂတော။ တသ္သ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဒေသနာပရိယောသာနေ သော သတ္တဟိ ဇနေဟိ သဒ္ဓိံ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒာဟိ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာသိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၅၄.၁-၂၇) –

    Tato yāvajīvaṃ kusalakammaṃ katvā ekaṃ buddhantaraṃ devamanussesu saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde ujjeniyaṃ rañño caṇḍapajjotassa purohitagehe nibbatti. Tassa nāmaggahaṇadivase mātā ‘‘mayhaṃ putto suvaṇṇavaṇṇo, attano nāmaṃ gahetvā āgato’’ti kañcanamāṇavo tveva nāmaṃ akāsi. So vuḍḍhimanvāya tayo vede uggahetvā pitu accayena purohitaṭṭhānaṃ labhi. So gottavasena kaccāyanoti paññāyittha. Taṃ rājā caṇḍapajjoto buddhuppādaṃ sutvā, ‘‘ācariya, tvaṃ tattha gantvā satthāraṃ idhānehī’’ti pesesi. So attaṭṭhamo satthu santikaṃ upagato. Tassa satthā dhammaṃ deseti. Desanāpariyosāne so sattahi janehi saddhiṃ saha paṭisambhidāhi arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.54.1-27) –

    ‘‘ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော၊ အနေဇော အဇိတံ ဇယော။

    ‘‘Padumuttaro nāma jino, anejo ajitaṃ jayo;

    သတသဟသ္သေ ကပ္ပာနံ၊ ဣတော ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။

    Satasahasse kappānaṃ, ito uppajji nāyako.

    ‘‘ဝီရော ကမလပတ္တက္ခော၊ သသင္ကဝိမလာနနော။

    ‘‘Vīro kamalapattakkho, sasaṅkavimalānano;

    ကနကာစလသင္ကာသော၊ ရဝိဒိတ္တိသမပ္ပဘော။

    Kanakācalasaṅkāso, ravidittisamappabho.

    ‘‘သတ္တနေတ္တမနောဟာရီ၊ ဝရလက္ခဏဘူသိတော။

    ‘‘Sattanettamanohārī, varalakkhaṇabhūsito;

    သဗ္ဗဝာက္ယပထာတီတော၊ မနုဇာမရသက္ကတော။

    Sabbavākyapathātīto, manujāmarasakkato.

    ‘‘သမ္ဗုဒ္ဓော ဗောဓယံ သတ္တေ၊ ဝာဂီသော မဓုရသ္သရော။

    ‘‘Sambuddho bodhayaṃ satte, vāgīso madhurassaro;

    ကရုဏာနိဗန္ဓသန္တာနော၊ ပရိသာသု ဝိသာရဒော။

    Karuṇānibandhasantāno, parisāsu visārado.

    ‘‘ဒေသေတိ မဓုရံ ဓမ္မံ၊ စတုသစ္စူပသံဟိတံ။

    ‘‘Deseti madhuraṃ dhammaṃ, catusaccūpasaṃhitaṃ;

    နိမုဂ္ဂေ မောဟပင္ကမ္ဟိ၊ သမုဒ္ဓရတိ ပာဏိနေ။

    Nimugge mohapaṅkamhi, samuddharati pāṇine.

    ‘‘တဒာ ဧကစရော ဟုတ္ဝာ၊ တာပသော ဟိမဝာလယော။

    ‘‘Tadā ekacaro hutvā, tāpaso himavālayo;

    နဘသာ မာနုသံ လောကံ၊ ဂစ္ဆန္တော ဇိနမဒ္ဒသံ။

    Nabhasā mānusaṃ lokaṃ, gacchanto jinamaddasaṃ.

    ‘‘ဥပေစ္စ သန္တိကံ တသ္သ၊ အသ္သောသိံ ဓမ္မဒေသနံ။

    ‘‘Upecca santikaṃ tassa, assosiṃ dhammadesanaṃ;

    ဝဏ္ဏယန္တသ္သ ဝီရသ္သ၊ သာဝကသ္သ မဟာဂုဏံ။

    Vaṇṇayantassa vīrassa, sāvakassa mahāguṇaṃ.

    ‘‘သံခိတ္တေန မယာ ဝုတ္တံ၊ ဝိတ္ထာရေန ပကာသယံ။

    ‘‘Saṃkhittena mayā vuttaṃ, vitthārena pakāsayaṃ;

    ပရိသံ မဉ္စ တောသေတိ၊ ယထာ ကစ္စာယနော အယံ။

    Parisaṃ mañca toseti, yathā kaccāyano ayaṃ.

    ‘‘နာဟံ ဧဝမိဓေကစ္စံ၊ အညံ ပသ္သာမိ သာဝကံ။

    ‘‘Nāhaṃ evamidhekaccaṃ, aññaṃ passāmi sāvakaṃ;

    တသ္မာတဒဂ္ဂေ ဧသဂ္ဂော၊ ဧဝံ ဓာရေထ ဘိက္ခဝော။

    Tasmātadagge esaggo, evaṃ dhāretha bhikkhavo.

    ‘‘တဒာဟံ ဝိမ္ဟိတော ဟုတ္ဝာ၊ သုတ္ဝာ ဝာက္ယံ မနောရမံ။

    ‘‘Tadāhaṃ vimhito hutvā, sutvā vākyaṃ manoramaṃ;

    ဟိမဝန္တံ ဂမိတ္ဝာန၊ အာဟိတ္ဝာ ပုပ္ဖသဉ္စယံ။

    Himavantaṃ gamitvāna, āhitvā pupphasañcayaṃ.

    ‘‘ပူဇေတ္ဝာ လောကသရဏံ၊ တံ ဌာနမဘိပတ္ထယိံ။

    ‘‘Pūjetvā lokasaraṇaṃ, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ;

    တဒာ မမာသယံ ဉတ္ဝာ၊ ဗ္ယာကာသိ သ ရဏဉ္ဇဟော။

    Tadā mamāsayaṃ ñatvā, byākāsi sa raṇañjaho.

    ‘‘ပသ္သထေတံ ဣသိဝရံ၊ နိဒ္ဓန္တကနကတ္တစံ။

    ‘‘Passathetaṃ isivaraṃ, niddhantakanakattacaṃ;

    ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမံ ပီဏံသံ၊ အစလံ ပဉ္ဇလိံ ဌိတံ။

    Uddhaggalomaṃ pīṇaṃsaṃ, acalaṃ pañjaliṃ ṭhitaṃ.

    ‘‘ဟာသံ သုပုဏ္ဏနယနံ၊ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏဂတာသယံ။

    ‘‘Hāsaṃ supuṇṇanayanaṃ, buddhavaṇṇagatāsayaṃ;

    ဓမ္မဇံ ဥဂ္ဂဟဒယံ၊ အမတာသိတ္တသန္နိဘံ။

    Dhammajaṃ uggahadayaṃ, amatāsittasannibhaṃ.

    ‘‘ကစ္စာနသ္သ ဂုဏံ သုတ္ဝာ၊ တံ ဌာနံ ပတ္ထယံ ဌိတော။

    ‘‘Kaccānassa guṇaṃ sutvā, taṃ ṭhānaṃ patthayaṃ ṭhito;

    အနာဂတမ္ဟိ အဒ္ဓာနေ၊ ဂောတမသ္သ မဟာမုနေ။

    Anāgatamhi addhāne, gotamassa mahāmune.

    ‘‘တသ္သ ဓမ္မေသု ဒာယာဒော၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    ကစ္စာနော နာမ နာမေန၊ ဟေသ္သတိ သတ္ထု သာဝကော။

    Kaccāno nāma nāmena, hessati satthu sāvako.

    ‘‘ဗဟုသ္သုတော မဟာဉာဏီ၊ အဓိပ္ပာယဝိဒူ မုနေ။

    ‘‘Bahussuto mahāñāṇī, adhippāyavidū mune;

    ပာပုဏိသ္သတိ တံ ဌာနံ၊ ယထာယံ ဗ္ယာကတော မယာ။

    Pāpuṇissati taṃ ṭhānaṃ, yathāyaṃ byākato mayā.

    ‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ကမ္မမကရိံ တဒာ။

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamakariṃ tadā;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ဒုဝေ ဘဝေ သံသရာမိ၊ ဒေဝတ္တေ အထ မာနုသေ။

    ‘‘Duve bhave saṃsarāmi, devatte atha mānuse;

    အညံ ဂတိံ န ဂစ္ဆာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။

    Aññaṃ gatiṃ na gacchāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ဒုဝေ ကုလေ ပဇာယာမိ၊ ခတ္တိယေ အထ ဗ္ရာဟ္မဏေ။

    ‘‘Duve kule pajāyāmi, khattiye atha brāhmaṇe;

    နီစေ ကုလေ န ဇာယာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။

    Nīce kule na jāyāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ပစ္ဆိမေ စ ဘဝေ ဒာနိ၊ ဇာတော ဥဇ္ဇေနိယံ ပုရေ။

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, jāto ujjeniyaṃ pure;

    ပဇ္ဇောတသ္သ စ စဏ္ဍသ္သ၊ ပုရောဟိတဒိဇာဓိနော။

    Pajjotassa ca caṇḍassa, purohitadijādhino.

    ‘‘ပုတ္တော တိရိဋိဝစ္ဆသ္သ၊ နိပုဏော ဝေဒပာရဂူ။

    ‘‘Putto tiriṭivacchassa, nipuṇo vedapāragū;

    မာတာ စ စန္ဒိမာ နာမ၊ ကစ္စာနောဟံ ဝရတ္တစော။

    Mātā ca candimā nāma, kaccānohaṃ varattaco.

    ‘‘ဝီမံသနတ္ထံ ဗုဒ္ဓသ္သ၊ ဘူမိပာလေန ပေသိတော။

    ‘‘Vīmaṃsanatthaṃ buddhassa, bhūmipālena pesito;

    ဒိသ္ဝာ မောက္ခပုရဒ္ဝာရံ၊ နာယကံ ဂုဏသဉ္စယံ။

    Disvā mokkhapuradvāraṃ, nāyakaṃ guṇasañcayaṃ.

    ‘‘သုတ္ဝာ စ ဝိမလံ ဝာက္ယံ၊ ဂတိပင္ကဝိသောသနံ။

    ‘‘Sutvā ca vimalaṃ vākyaṃ, gatipaṅkavisosanaṃ;

    ပာပုဏိံ အမတံ သန္တံ၊ သေသေဟိ သဟ သတ္တဟိ။

    Pāpuṇiṃ amataṃ santaṃ, sesehi saha sattahi.

    ‘‘အဓိပ္ပာယဝိဒူ ဇာတော၊ သုဂတသ္သ မဟာမတေ။

    ‘‘Adhippāyavidū jāto, sugatassa mahāmate.

    ဌပိတော ဧတဒဂ္ဂေ စ၊ သုသမိဒ္ဓမနောရထော။

    Ṭhapito etadagge ca, susamiddhamanoratho.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အထ သတ္ထာ ‘‘ဧထ, ဘိက္ခဝော’’တိ ဟတ္ထံ ပသာရေသိ။ တေ တာဝဒေဝ ဒ္ဝင္ဂုလမတ္တကေသမသ္သုကာ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရဓရာ ဝသ္သသဋ္ဌိကတ္ထေရာ ဝိယ အဟေသုံ။ ဧဝံ ထေရော သဒတ္ထံ နိပ္ဖာဒေတ္ဝာ, ‘‘ဘန္တေ, ရာဇာ ပဇ္ဇောတော တုမ္ဟာကံ ပာဒေ ဝန္ဒိတုံ ဓမ္မဉ္စ သောတုံ ဣစ္ဆတီ’’တိ သတ္ထု အာရောစေသိ။ သတ္ထာ, ‘‘တ္ဝံယေဝ, ဘိက္ခု, တတ္ထ ဂစ္ဆ, တယိ ဂတေပိ ရာဇာ ပသီဒိသ္သတီ’’တိ အာဟ။ ထေရော သတ္ထု အာဏာယ အတ္တဋ္ဌမော တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ရာဇာနံ ပသာဒေတ္ဝာ အဝန္တီသု သာသနံ ပတိဋ္ဌာပေတ္ဝာ ပုန သတ္ထု သန္တိကမေဝ ဂတော။ သော ဧကဒိဝသံ သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ သမဏဓမ္မံ ပဟာယ ကမ္မာရာမေ သင္ဂဏိကာရာမေ ရသတဏ္ဟာနုဂတေ စ ပမာဒဝိဟာရိနော ဒိသ္ဝာ တေသံ ဩဝာဒဝသေန –

    Atha satthā ‘‘etha, bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi. Te tāvadeva dvaṅgulamattakesamassukā iddhimayapattacīvaradharā vassasaṭṭhikattherā viya ahesuṃ. Evaṃ thero sadatthaṃ nipphādetvā, ‘‘bhante, rājā pajjoto tumhākaṃ pāde vandituṃ dhammañca sotuṃ icchatī’’ti satthu ārocesi. Satthā, ‘‘tvaṃyeva, bhikkhu, tattha gaccha, tayi gatepi rājā pasīdissatī’’ti āha. Thero satthu āṇāya attaṭṭhamo tattha gantvā rājānaṃ pasādetvā avantīsu sāsanaṃ patiṭṭhāpetvā puna satthu santikameva gato. So ekadivasaṃ sambahule bhikkhū samaṇadhammaṃ pahāya kammārāme saṅgaṇikārāme rasataṇhānugate ca pamādavihārino disvā tesaṃ ovādavasena –

    ၄၉၄.

    494.

    ‘‘ကမ္မံ ဗဟုကံ န ကာရယေ၊ ပရိဝဇ္ဇေယ္ယ ဇနံ န ဥယ္ယမေ။

    ‘‘Kammaṃ bahukaṃ na kāraye, parivajjeyya janaṃ na uyyame;

    သော ဥသ္သုက္ကော ရသာနုဂိဒ္ဓော၊ အတ္ထံ ရိဉ္စတိ ယော သုခာဓိဝာဟော။

    So ussukko rasānugiddho, atthaṃ riñcati yo sukhādhivāho.

    ၄၉၅.

    495.

    ‘‘ပင္ကောတိ ဟိ နံ အဝေဒယုံ၊ ယာယံ ဝန္ဒနပူဇနာ ကုလေသု။

    ‘‘Paṅkoti hi naṃ avedayuṃ, yāyaṃ vandanapūjanā kulesu;

    သုခုမံ သလ္လံ ဒုရုဗ္ဗဟံ၊ သက္ကာရော ကာပုရိသေန ဒုဇ္ဇဟော’’တိ။ –

    Sukhumaṃ sallaṃ durubbahaṃ, sakkāro kāpurisena dujjaho’’ti. –

    ဒ္ဝေ ဂာထာ အဘာသိ။

    Dve gāthā abhāsi.

    တတ္ထ ကမ္မံ ဗဟုကံ န ကာရယေတိ နဝာဝာသကာရာပနာဒိံ သမဏဓမ္မကရဏသ္သ ပရိဗန္ဓဘူတံ မဟန္တံ နဝကမ္မံ န ပဋ္ဌပေယ္ယ, ခုဒ္ဒကံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ခဏ္ဍဖုလ္လပဋိသင္ခရဏာဒိံ သတ္ထု ဝစနပဋိပူဇနတ္ထံ ကာတဗ္ဗမေဝ။ ပရိဝဇ္ဇေယ္ယ ဇနန္တိ ဂဏသင္ဂဏိကဝသေန ဇနံ ဝိဝဇ္ဇေယ္ယ။ ဇနန္တိ ဝာ ယာဒိသံ သံသေဝတော ဘဇတော ပယိရုပာသတော ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, တာဒိသံ အကလ္ယာဏမိတ္တဘူတံ ဇနံ ပရိဝဇ္ဇေယ္ယ။ န ဥယ္ယမေတိ, ပစ္စယုပ္ပာဒနတ္ထံ ကုလသင္ဂဏ္ဟနဝသေန န ဝာယမေယ္ယ, ယသ္မာ သော ဥသ္သုက္ကော ရသာနုဂိဒ္ဓော, အတ္ထံ ရိဉ္စတိ ယော သုခာဓိဝာဟောတိ ယော ရသာနုဂိဒ္ဓော ရသတဏ္ဟာဝသိကော ဘိက္ခု ပစ္စယုပ္ပာဒနပသုတော, သော ကုလသင္ဂဏ္ဟနတ္ထံ ဥသ္သုက္ကော, တေသု သုခိတေသု သုခိတော, ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု အတ္တနာ ယောဂံ အာပဇ္ဇတိ, ယော သုခာဓိဝာဟော သမထဝိပသ္သနာမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနသုခာဝဟော သီလာဒိအတ္ထော, တံ ရိဉ္စတိ ပဇဟတိ ဧကံသေန အတ္တာနံ တတော ဝိဝေစေတီတိ အတ္ထော။

    Tattha kammaṃ bahukaṃ na kārayeti navāvāsakārāpanādiṃ samaṇadhammakaraṇassa paribandhabhūtaṃ mahantaṃ navakammaṃ na paṭṭhapeyya, khuddakaṃ appasamārambhaṃ khaṇḍaphullapaṭisaṅkharaṇādiṃ satthu vacanapaṭipūjanatthaṃ kātabbameva. Parivajjeyya jananti gaṇasaṅgaṇikavasena janaṃ vivajjeyya. Jananti vā yādisaṃ saṃsevato bhajato payirupāsato kusalā dhammā parihāyanti, akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, tādisaṃ akalyāṇamittabhūtaṃ janaṃ parivajjeyya. Na uyyameti, paccayuppādanatthaṃ kulasaṅgaṇhanavasena na vāyameyya, yasmā so ussukko rasānugiddho, atthaṃ riñcati yo sukhādhivāhoti yo rasānugiddho rasataṇhāvasiko bhikkhu paccayuppādanapasuto, so kulasaṅgaṇhanatthaṃ ussukko, tesu sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu attanā yogaṃ āpajjati, yo sukhādhivāho samathavipassanāmaggaphalanibbānasukhāvaho sīlādiattho, taṃ riñcati pajahati ekaṃsena attānaṃ tato vivecetīti attho.

    ဧဝံ ပဌမဂာထာယ ‘‘ကမ္မာရာမတံ သင္ဂဏိကာရာမတံ ပစ္စယဂေဓဉ္စ ဝဇ္ဇေထာ’’တိ ဩဝဒိတ္ဝာ ဣဒာနိ သက္ကာရာဘိလာသံ ဂရဟန္တော ဒုတိယံ ဂာထမာဟ။ တသ္သတ္ထော – ယာ အယံ ဘိက္ခာယ ဥပဂတာနံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ကုလေသု ဂေဟဝာသီဟိ ဂုဏသမ္ဘာဝနာယ ကရီယမာနာ ဝန္ဒနာ ပူဇနာ စ, ယသ္မာ တံ အဘာဝိတတ္တာနံ ဩသီဒာပနဋ္ဌေန မလိနဘာဝကရဏဋ္ဌေန စ ပင္ကော ကဒ္ဒမောတိ ဗုဒ္ဓာဒယော အရိယာ ပဝေဒယုံ အဗ္ဘညံသု ပဝေဒေသုံ ဝာ, ယသ္မာ စ အပရိညာတက္ခန္ဓာနံ အန္ဓပုထုဇ္ဇနာနံ သက္ကာရာဘိလာသံ ဒုဝိညေယ္ယသဘာဝတာယ ပီဠာဇနနတော အန္တော တုဒနတော ဒုရုဒ္ဓရဏတော စ သုခုမံ သလ္လံ ဒုရုဗ္ဗဟံ ပဝေဒယုံ, တတော ဧဝ သက္ကာရော ကာပုရိသေန ဒုဇ္ဇဟော ဒုပ္ပဇဟေယ္ယော တသ္သ ပဟာနပဋိပတ္တိယာ အပ္ပဋိပဇ္ဇနတော။ သက္ကာရာဘိလာသပ္ပဟာနေန ဟိ သက္ကာရော ပဟီနော ဟောတိ, တသ္မာ တသ္သ ပဟာနာယ အာယောဂော ကရဏီယောတိ ဒသ္သေတိ –

    Evaṃ paṭhamagāthāya ‘‘kammārāmataṃ saṅgaṇikārāmataṃ paccayagedhañca vajjethā’’ti ovaditvā idāni sakkārābhilāsaṃ garahanto dutiyaṃ gāthamāha. Tassattho – yā ayaṃ bhikkhāya upagatānaṃ pabbajitānaṃ kulesu gehavāsīhi guṇasambhāvanāya karīyamānā vandanā pūjanā ca, yasmā taṃ abhāvitattānaṃ osīdāpanaṭṭhena malinabhāvakaraṇaṭṭhena ca paṅko kaddamoti buddhādayo ariyā pavedayuṃ abbhaññaṃsu pavedesuṃ vā, yasmā ca apariññātakkhandhānaṃ andhaputhujjanānaṃ sakkārābhilāsaṃ duviññeyyasabhāvatāya pīḷājananato anto tudanato duruddharaṇato ca sukhumaṃ sallaṃ durubbahaṃ pavedayuṃ, tato eva sakkāro kāpurisena dujjaho duppajaheyyo tassa pahānapaṭipattiyā appaṭipajjanato. Sakkārābhilāsappahānena hi sakkāro pahīno hoti, tasmā tassa pahānāya āyogo karaṇīyoti dasseti –

    ၄၉၆.

    496.

    ‘‘န ပရသ္သုပနိဓာယ၊ ကမ္မံ မစ္စသ္သ ပာပကံ။

    ‘‘Na parassupanidhāya, kammaṃ maccassa pāpakaṃ;

    အတ္တနာ တံ န သေဝေယ္ယ၊ ကမ္မဗန္ဓူ ဟိ မာတိယာ။

    Attanā taṃ na seveyya, kammabandhū hi mātiyā.

    ၄၉၇.

    497.

    ‘‘န ပရေ ဝစနာ စောရော၊ န ပရေ ဝစနာ မုနိ။

    ‘‘Na pare vacanā coro, na pare vacanā muni;

    အတ္တာ စ နံ ယထာ ဝေဒိ၊ ဒေဝာပိ နံ တထာ ဝိဒူ။

    Attā ca naṃ yathā vedi, devāpi naṃ tathā vidū.

    ၄၉၈.

    498.

    ‘‘ပရေ စ န ဝိဇာနန္တိ၊ မယမေတ္ထ ယမာမသေ။

    ‘‘Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase;

    ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တိ၊ တတော သမ္မန္တိ မေဓဂာ။

    Ye ca tattha vijānanti, tato sammanti medhagā.

    ၄၉၉.

    499.

    ‘‘ဇီဝတေ ဝာပိ သပ္ပညော၊ အပိ ဝိတ္တပရိက္ခယော။

    ‘‘Jīvate vāpi sappañño, api vittaparikkhayo;

    ပညာယ စ အလာဘေန၊ ဝိတ္တဝာပိ န ဇီဝတိ။

    Paññāya ca alābhena, vittavāpi na jīvati.

    ၅၀၀.

    500.

    ‘‘သဗ္ဗံ သုဏာတိ သောတေန၊ သဗ္ဗံ ပသ္သတိ စက္ခုနာ။

    ‘‘Sabbaṃ suṇāti sotena, sabbaṃ passati cakkhunā;

    န စ ဒိဋ္ဌံ သုတံ ဓီရော၊ သဗ္ဗံ ဥဇ္ဈိတုမရဟတိ။

    Na ca diṭṭhaṃ sutaṃ dhīro, sabbaṃ ujjhitumarahati.

    ၅၀၁.

    501.

    ‘‘စက္ခုမာသ္သ ယထာ အန္ဓော၊ သောတဝာ ဗဓိရော ယထာ။

    ‘‘Cakkhumāssa yathā andho, sotavā badhiro yathā;

    ပညဝာသ္သ ယထာ မူဂော၊ ဗလဝာ ဒုဗ္ဗလောရိဝ။

    Paññavāssa yathā mūgo, balavā dubbaloriva;

    အထ အတ္ထေ သမုပ္ပန္နေ၊ သယေထ မတသာယိက’’န္တိ။ –

    Atha atthe samuppanne, sayetha matasāyika’’nti. –

    ဣမာ ဆ ဂာထာ ရညော ပဇ္ဇောတသ္သ ဩဝာဒဝသေန အဘာသိ။ သော ကိရ ဗ္ရာဟ္မဏေ သဒ္ဒဟိတ္ဝာ ပသုဃာတယညံ ကာရေတိ, ကမ္မံ အသောဓေတ္ဝာဝ အစောရေ စောရသညာယ ဒဏ္ဍေသိ, အဋ္ဋကရဏေ စ အသ္သာမိကေ သာမိကေ ကရောတိ, သာမိကေ စ အသ္သာမိကေ။ တတော နံ ထေရော ဝိဝေစေတုံ ‘‘န ပရသ္သာ’’တိအာဒိနာ ဆ ဂာထာ အဘာသိ။

    Imā cha gāthā rañño pajjotassa ovādavasena abhāsi. So kira brāhmaṇe saddahitvā pasughātayaññaṃ kāreti, kammaṃ asodhetvāva acore corasaññāya daṇḍesi, aṭṭakaraṇe ca assāmike sāmike karoti, sāmike ca assāmike. Tato naṃ thero vivecetuṃ ‘‘na parassā’’tiādinā cha gāthā abhāsi.

    တတ္ထ န ပရသ္သုပနိဓာယ, ကမ္မံ မစ္စသ္သ ပာပကန္တိ ပရသ္သ မစ္စသ္သ သတ္တသ္သ ဥပနိဓာယ ဥဒ္ဒိသ္သ ကာရဏံ ကတ္ဝာ ပာပကံ ဝဓဗန္ဓာဒိကမ္မံ န သေဝေယ္ယ, ပရေန န ကာရာပေယ္ယာတိ အတ္ထော။ အတ္တနာ တံ န သေဝေယ္ယာတိ အတ္တနာပိ တံ ပာပကံ န ကရေယ္ယ။ ကသ္မာ? ကမ္မဗန္ဓူ ဟိ မာတိယာ ဣမေ မာတိယာ မစ္စာ ကမ္မဒာယာဒာ, တသ္မာ အတ္တနာ စ ကိဉ္စိ ပာပကမ္မံ န ကရေယ္ယ, ပရေနပိ န ကာရာပေယ္ယာတိ အတ္ထော။

    Tattha na parassupanidhāya, kammaṃ maccassa pāpakanti parassa maccassa sattassa upanidhāya uddissa kāraṇaṃ katvā pāpakaṃ vadhabandhādikammaṃ na seveyya, parena na kārāpeyyāti attho. Attanā taṃ na seveyyāti attanāpi taṃ pāpakaṃ na kareyya. Kasmā? Kammabandhū hi mātiyā ime mātiyā maccā kammadāyādā, tasmā attanā ca kiñci pāpakammaṃ na kareyya, parenapi na kārāpeyyāti attho.

    န ပရေ ဝစနာ စောရောတိ အတ္တနာ စောရိယံ အကတ္ဝာ ပရဝစနာ ပရသ္သ ဝစနမတ္တေန စောရော နာမ န ဟောတိ, တထာ န ပရေ ဝစနာ မုနိ ပရသ္သ ဝစနမတ္တေန မုနိ သုဝိသုဒ္ဓကာယဝစီမနောသမာစာရော န ဟောတိ။ ဧတ္ထ ဟိ ပရေတိ ဝိဘတ္တိအလောပံ ကတ္ဝာ နိဒ္ဒေသော။ ကေစိ ပန ‘‘ပရေသန္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ပရေတိ သံ-ကာရလောပံ ကတ္ဝာ နိဒ္ဒိဋ္ဌ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အတ္တာ စ နံ ယထာ ဝေဒီတိ နံ သတ္တံ တသ္သ အတ္တာ စိတ္တံ ယထာ ‘‘အဟံ ပရိသုဒ္ဓော, အပရိသုဒ္ဓော ဝာ’’တိ ယာထာဝတော အဝေဒိ ဇာနာတိ။ ဒေဝာပိ နံ တထာ ဝိဒူတိ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝာ, ဥပပတ္တိဒေဝာ စ တထာ ဝိဒူ ဝိဒန္တိ ဇာနန္တိ, တသ္မာ သယံ တာဒိသာ ဒေဝာ စ ပမာဏံ သုဒ္ဓာသုဒ္ဓာနံ သုဒ္ဓာသုဒ္ဓဘာဝဇာနနေ, န ယေ ကေစိ ဣစ္ဆာဒောသပရေတာ သတ္တာတိ အဓိပ္ပာယော။

    Na pare vacanā coroti attanā coriyaṃ akatvā paravacanā parassa vacanamattena coro nāma na hoti, tathā na pare vacanā muni parassa vacanamattena muni suvisuddhakāyavacīmanosamācāro na hoti. Ettha hi pareti vibhattialopaṃ katvā niddeso. Keci pana ‘‘paresanti vattabbe pareti saṃ-kāralopaṃ katvā niddiṭṭha’’nti vadanti. Attā ca naṃ yathā vedīti naṃ sattaṃ tassa attā cittaṃ yathā ‘‘ahaṃ parisuddho, aparisuddho vā’’ti yāthāvato avedi jānāti. Devāpi naṃ tathā vidūti visuddhidevā, upapattidevā ca tathā vidū vidanti jānanti, tasmā sayaṃ tādisā devā ca pamāṇaṃ suddhāsuddhānaṃ suddhāsuddhabhāvajānane, na ye keci icchādosaparetā sattāti adhippāyo.

    ပရေတိ ပဏ္ဍိတေ ဌပေတ္ဝာ တတော အညေ, ကုသလာကုသလသာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇံ ကမ္မံ ကမ္မဖလံ ကာယသ္သ အသုဘတံ သင္ခာရာနံ အနိစ္စတံ အဇာနန္တာ ဣဓ ပရေ နာမ။ တေ မယမေတ္ထ ဣမသ္မိံ ဇီဝလောကေ ယမာမ ဥပရမာမ, ‘‘သတတံ သမိတံ မစ္စု သန္တိကံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ န ဇာနန္တိ။ ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တီတိ ယေ စ တတ္ထ ပဏ္ဍိတာ ‘‘မယံ မစ္စု သမီပံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝိဇာနန္တိ။ တတော သမ္မန္တိ မေဓဂာတိ ဧဝဉ္ဟိ တေ ဇာနန္တာ မေဓဂာနံ ပရဝိဟိံသနာနံ ဝူပသမာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ, အတ္တနာ ပရေ စ အညေ န မေဓန္တိ န ဗာဓေန္တီတိ အတ္ထော။ တ္ဝံ ပန ဇီဝိတနိမိတ္တံ အစောရေ စောရေ ကရောန္တောပိ ဒဏ္ဍနေန သာမိကေ အသ္သာမိကေ ကရောန္တောပိ ဓနဇာနိယာ ဗာဓသိ ပညာဝေကလ္လတော။ တထာ အကရောန္တောပိ ဇီဝတေ ဝာပိ သပ္ပညော, အပိ ဝိတ္တပရိက္ခယော ပရိက္ခီဏဓနောပိ သပ္ပညဇာတိကော ဣတရီတရသန္တောသေန သန္တုဋ္ဌော အနဝဇ္ဇာယ ဇီဝိကာယ ဇီဝတိယေဝ။ တသ္သ ဟိ ဇီဝိတံ နာမ။ တေနာဟ ဘဂဝာ – ‘‘ပညာဇီဝိံ ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌ’’န္တိ (သံ. နိ. ၁.၇၃, ၂၄၆; သု. နိ. ၁၈၄)။ ဒုမ္မေဓပုဂ္ဂလော ပန ပညာယ စ အလာဘေန ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ သမ္ပရာယိကဉ္စ အတ္ထံ ဝိရာဓေန္တော ဝိတ္တဝာပိ န ဇီဝတိ ဂရဟာဒိပဝတ္တိယာ ဇီဝန္တော နာမ န ဟောတိ, အနုပာယညုတာယ ယထာဓိဂတံ ဓနံ နာသေန္တော ဇီဝိတမ္ပိ သန္ဓာရေတုံ န သက္ကောတိယေဝ။

    Pareti paṇḍite ṭhapetvā tato aññe, kusalākusalasāvajjānavajjaṃ kammaṃ kammaphalaṃ kāyassa asubhataṃ saṅkhārānaṃ aniccataṃ ajānantā idha pare nāma. Te mayamettha imasmiṃ jīvaloke yamāma uparamāma, ‘‘satataṃ samitaṃ maccu santikaṃ gacchāmā’’ti na jānanti. Ye ca tattha vijānantīti ye ca tattha paṇḍitā ‘‘mayaṃ maccu samīpaṃ gacchāmā’’ti vijānanti. Tato sammanti medhagāti evañhi te jānantā medhagānaṃ paravihiṃsanānaṃ vūpasamāya paṭipajjanti, attanā pare ca aññe na medhanti na bādhentīti attho. Tvaṃ pana jīvitanimittaṃ acore core karontopi daṇḍanena sāmike assāmike karontopi dhanajāniyā bādhasi paññāvekallato. Tathā akarontopi jīvate vāpi sappañño, api vittaparikkhayo parikkhīṇadhanopi sappaññajātiko itarītarasantosena santuṭṭho anavajjāya jīvikāya jīvatiyeva. Tassa hi jīvitaṃ nāma. Tenāha bhagavā – ‘‘paññājīviṃ jīvitamāhu seṭṭha’’nti (saṃ. ni. 1.73, 246; su. ni. 184). Dummedhapuggalo pana paññāya ca alābhena diṭṭhadhammikaṃ samparāyikañca atthaṃ virādhento vittavāpi na jīvati garahādipavattiyā jīvanto nāma na hoti, anupāyaññutāya yathādhigataṃ dhanaṃ nāsento jīvitampi sandhāretuṃ na sakkotiyeva.

    ဣမာ ကိရ စတသ္သောပိ ဂာထာ ထေရော သုပိနန္တေန ရညော ကထေသိ။ ရာဇာ သုပိနံ ဒိသ္ဝာ ထေရံ နမသ္သန္တောယေဝ ပဗုဇ္ဈိတ္ဝာ ပဘာတာယ ရတ္တိယာ ထေရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ အတ္တနာ ဒိဋ္ဌနိယာမေန သုပိနံ ကထေသိ။ တံ သုတ္ဝာ ထေရော တာ ဂာထာ ပစ္စုနုဘာသိတ္ဝာ ‘‘သဗ္ဗံ သုဏာတီ’’တိအာဒိနာ ဒ္ဝီဟိ ဂာထာဟိ ရာဇာနံ ဩဝဒိ။ တတ္ထ သဗ္ဗံ သုဏာတိ သောတေနာတိ ဣဓ သောတဗ္ဗံ သဒ္ဒံ အာပာထဂတံ သဗ္ဗံ သုဘာသိတံ ဒုဗ္ဘာသိတဉ္စ အဗဓိရော သောတေန သုဏာတိ။ တထာ သဗ္ဗံ ရူပံ သုန္ဒရံ အသုန္ဒရမ္ပိ စက္ခုနာ အနန္ဓော ပသ္သတိ, အယမိန္ဒ္ရိယာနံ သဘာဝော။ တတ္ထ ပန န စ ဒိဋ္ဌံ သုတံ ဓီရော, သဗ္ဗံ ဥဇ္ဈိတုန္တိ စ နိဒသ္သနမတ္တမေတံ။ ယဉ္ဟိ တံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ ဝာ, န တံ သဗ္ဗံ ဓီရော သပ္ပညော ဥဇ္ဈိတုံ ပရိစ္စဇိတုံ ဂဟေတုံ ဝာ အရဟတိ။ ဂုဏာဂုဏံ ပန တတ္ထ ဥပပရိက္ခိတ္ဝာ ဥဇ္ဈိတဗ္ဗမေဝ ဥဇ္ဈိတုံ ဂဟေတဗ္ဗဉ္စ ဂဟေတုံ အရဟတိ, တသ္မာ စက္ခုမာသ္သ ယထာ အန္ဓော စက္ခုမာပိ သမာနော ဥဇ္ဈိတဗ္ဗေ ဒိဋ္ဌေ အန္ဓော ယထာ အသ္သ အပသ္သန္တော ဝိယ ဘဝေယ္ယ, တထာ ဥဇ္ဈိတဗ္ဗေ သုတေ သောတဝာပိ ဗဓိရော ယထာ အသ္သ အသုဏန္တော ဝိယ ဘဝေယ္ယ။ ပညဝာသ္သ ယထာ မူဂောတိ ဝိစာရဏပညာယ ပညဝာ ဝစနကုသလောပိ အဝတ္တဗ္ဗေ မူဂော ဝိယ ဘဝေယ္ယ။ ဗလဝာ ထာမသမ္ပန္နောပိ အကတ္တဗ္ဗေ ဒုဗ္ဗလောရိဝ, ရကာရော ပဒသန္ဓိကရော, အသမတ္ထော ဝိယ ဘဝေယ္ယ။ အထ အတ္ထေ သမုပ္ပန္နေ, သယေထ မတသာယိကန္တိ အတ္တနာ ကာတဗ္ဗကိစ္စေ ဥပ္ပန္နေ ဥပဋ္ဌိတေ မတသာယိကံ သယေထ, မတသာယိကံ သယိတ္ဝာပိ တံ ကိစ္စံ တီရေတဗ္ဗမေဝ, န ဝိရာဓေတဗ္ဗံ။ အထ ဝာ အထ အတ္ထေ သမုပ္ပန္နေတိ အတ္တနာ အကရဏီယေ အတ္ထေ ကိစ္စေ ဥပ္ပန္နေ ဥပဋ္ဌိတေ မတသာယိကံ သယေထ, မတသာယိကံ သယိတ္ဝာပိ တံ န ကာတဗ္ဗမေဝ။ န ဟိ ပဏ္ဍိတော အယုတ္တံ ကာတုမရဟတီတိ ဧဝံ ထေရေန ဩဝဒိတော ရာဇာ အကတ္တဗ္ဗံ ပဟာယ ကာတဗ္ဗေယေဝ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော အဟောသီတိ။

    Imā kira catassopi gāthā thero supinantena rañño kathesi. Rājā supinaṃ disvā theraṃ namassantoyeva pabujjhitvā pabhātāya rattiyā theraṃ upasaṅkamitvā vanditvā attanā diṭṭhaniyāmena supinaṃ kathesi. Taṃ sutvā thero tā gāthā paccunubhāsitvā ‘‘sabbaṃ suṇātī’’tiādinā dvīhi gāthāhi rājānaṃ ovadi. Tattha sabbaṃ suṇāti sotenāti idha sotabbaṃ saddaṃ āpāthagataṃ sabbaṃ subhāsitaṃ dubbhāsitañca abadhiro sotena suṇāti. Tathā sabbaṃ rūpaṃ sundaraṃ asundarampi cakkhunā anandho passati, ayamindriyānaṃ sabhāvo. Tattha pana na ca diṭṭhaṃ sutaṃ dhīro, sabbaṃ ujjhitunti ca nidassanamattametaṃ. Yañhi taṃ diṭṭhaṃ sutaṃ vā, na taṃ sabbaṃ dhīro sappañño ujjhituṃ pariccajituṃ gahetuṃ vā arahati. Guṇāguṇaṃ pana tattha upaparikkhitvā ujjhitabbameva ujjhituṃ gahetabbañca gahetuṃ arahati, tasmā cakkhumāssa yathā andho cakkhumāpi samāno ujjhitabbe diṭṭhe andho yathā assa apassanto viya bhaveyya, tathā ujjhitabbe sute sotavāpi badhiro yathā assa asuṇanto viya bhaveyya. Paññavāssa yathā mūgoti vicāraṇapaññāya paññavā vacanakusalopi avattabbe mūgo viya bhaveyya. Balavā thāmasampannopi akattabbe dubbaloriva, rakāro padasandhikaro, asamattho viya bhaveyya. Atha atthe samuppanne, sayetha matasāyikanti attanā kātabbakicce uppanne upaṭṭhite matasāyikaṃ sayetha, matasāyikaṃ sayitvāpi taṃ kiccaṃ tīretabbameva, na virādhetabbaṃ. Atha vā atha atthe samuppanneti attanā akaraṇīye atthe kicce uppanne upaṭṭhite matasāyikaṃ sayetha, matasāyikaṃ sayitvāpi taṃ na kātabbameva. Na hi paṇḍito ayuttaṃ kātumarahatīti evaṃ therena ovadito rājā akattabbaṃ pahāya kātabbeyeva yuttappayutto ahosīti.

    မဟာကစ္စာယနတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Mahākaccāyanattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၁. မဟာကစ္စာယနတ္ထေရဂာထာ • 1. Mahākaccāyanattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact