Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / દીઘનિકાય • Dīghanikāya |
૬. મહાલિસુત્તં
6. Mahālisuttaṃ
બ્રાહ્મણદૂતવત્થુ
Brāhmaṇadūtavatthu
૩૫૯. એવં મે સુતં – ઉએકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તેન ખો પન સમયેન સમ્બહુલા કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા વેસાલિયં પટિવસન્તિ કેનચિદેવ કરણીયેન. અસ્સોસું ખો તે કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા – ‘‘સમણો ખલુ, ભો, ગોતમો સક્યપુત્તો સક્યકુલા પબ્બજિતો વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. તં ખો પન ભવન્તં ગોતમં એવં કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગતો – ‘ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’. સો ઇમં લોકં સદેવકં સમારકં સબ્રહ્મકં સસ્સમણબ્રાહ્મણિં પજં સદેવમનુસ્સં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેતિ. સો ધમ્મં દેસેતિ આદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં પકાસેતિ. સાધુ ખો પન તથારૂપાનં અરહતં દસ્સનં હોતી’’તિ.
359. Evaṃ me sutaṃ – uekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena sambahulā kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā vesāliyaṃ paṭivasanti kenacideva karaṇīyena. Assosuṃ kho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
૩૬૦. અથ ખો તે કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા યેન મહાવનં કૂટાગારસાલા તેનુપસઙ્કમિંસુ. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા નાગિતો ભગવતો ઉપટ્ઠાકો હોતિ. અથ ખો તે કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા યેનાયસ્મા નાગિતો તેનુપસઙ્કમિંસુ. ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં નાગિતં એતદવોચું – ‘‘કહં નુ ખો, ભો નાગિત, એતરહિ સો ભવં ગોતમો વિહરતિ? દસ્સનકામા હિ મયં તં ભવન્તં ગોતમ’’ન્તિ. ‘‘અકાલો ખો, આવુસો, ભગવન્તં દસ્સનાય, પટિસલ્લીનો ભગવા’’તિ. અથ ખો તે કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા તત્થેવ એકમન્તં નિસીદિંસુ – ‘‘દિસ્વાવ મયં તં ભવન્તં ગોતમં ગમિસ્સામા’’તિ.
360. Atha kho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkamiṃsu. Tena kho pana samayena āyasmā nāgito bhagavato upaṭṭhāko hoti. Atha kho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā yenāyasmā nāgito tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgitaṃ etadavocuṃ – ‘‘kahaṃ nu kho, bho nāgita, etarahi so bhavaṃ gotamo viharati? Dassanakāmā hi mayaṃ taṃ bhavantaṃ gotama’’nti. ‘‘Akālo kho, āvuso, bhagavantaṃ dassanāya, paṭisallīno bhagavā’’ti. Atha kho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā tattheva ekamantaṃ nisīdiṃsu – ‘‘disvāva mayaṃ taṃ bhavantaṃ gotamaṃ gamissāmā’’ti.
ઓટ્ઠદ્ધલિચ્છવીવત્થુ
Oṭṭhaddhalicchavīvatthu
૩૬૧. ઓટ્ઠદ્ધોપિ લિચ્છવી મહતિયા લિચ્છવીપરિસાય સદ્ધિં યેન મહાવનં કૂટાગારસાલા યેનાયસ્મા નાગિતો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં નાગિતં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ. એકમન્તં ઠિતો ખો ઓટ્ઠદ્ધોપિ લિચ્છવી આયસ્મન્તં નાગિતં એતદવોચ – ‘‘કહં નુ ખો, ભન્તે નાગિત, એતરહિ સો ભગવા વિહરતિ અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો, દસ્સનકામા હિ મયં તં ભગવન્તં અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધ’’ન્તિ. ‘‘અકાલો ખો, મહાલિ, ભગવન્તં દસ્સનાય, પટિસલ્લીનો ભગવા’’તિ. ઓટ્ઠદ્ધોપિ લિચ્છવી તત્થેવ એકમન્તં નિસીદિ – ‘‘દિસ્વાવ અહં તં ભગવન્તં ગમિસ્સામિ અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધ’’ન્તિ.
361. Oṭṭhaddhopi licchavī mahatiyā licchavīparisāya saddhiṃ yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā yenāyasmā nāgito tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgitaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho oṭṭhaddhopi licchavī āyasmantaṃ nāgitaṃ etadavoca – ‘‘kahaṃ nu kho, bhante nāgita, etarahi so bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho, dassanakāmā hi mayaṃ taṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddha’’nti. ‘‘Akālo kho, mahāli, bhagavantaṃ dassanāya, paṭisallīno bhagavā’’ti. Oṭṭhaddhopi licchavī tattheva ekamantaṃ nisīdi – ‘‘disvāva ahaṃ taṃ bhagavantaṃ gamissāmi arahantaṃ sammāsambuddha’’nti.
૩૬૨. અથ ખો સીહો સમણુદ્દેસો યેનાયસ્મા નાગિતો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં નાગિતં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ. એકમન્તં ઠિતો ખો સીહો સમણુદ્દેસો આયસ્મન્તં નાગિતં એતદવોચ – ‘‘એતે, ભન્તે કસ્સપ, સમ્બહુલા કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા ઇધૂપસઙ્કન્તા ભગવન્તં દસ્સનાય; ઓટ્ઠદ્ધોપિ લિચ્છવી મહતિયા લિચ્છવીપરિસાય સદ્ધિં ઇધૂપસઙ્કન્તો ભગવન્તં દસ્સનાય, સાધુ, ભન્તે કસ્સપ, લભતં એસા જનતા ભગવન્તં દસ્સનાયા’’તિ.
362. Atha kho sīho samaṇuddeso yenāyasmā nāgito tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgitaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho sīho samaṇuddeso āyasmantaṃ nāgitaṃ etadavoca – ‘‘ete, bhante kassapa, sambahulā kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā idhūpasaṅkantā bhagavantaṃ dassanāya; oṭṭhaddhopi licchavī mahatiyā licchavīparisāya saddhiṃ idhūpasaṅkanto bhagavantaṃ dassanāya, sādhu, bhante kassapa, labhataṃ esā janatā bhagavantaṃ dassanāyā’’ti.
‘‘તેન હિ, સીહ, ત્વઞ્ઞેવ ભગવતો આરોચેહી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો સીહો સમણુદ્દેસો આયસ્મતો નાગિતસ્સ પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ. એકમન્તં ઠિતો ખો સીહો સમણુદ્દેસો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘એતે, ભન્તે, સમ્બહુલા કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા ઇધૂપસઙ્કન્તા ભગવન્તં દસ્સનાય, ઓટ્ઠદ્ધોપિ લિચ્છવી મહતિયા લિચ્છવીપરિસાય સદ્ધિં ઇધૂપસઙ્કન્તો ભગવન્તં દસ્સનાય. સાધુ, ભન્તે, લભતં એસા જનતા ભગવન્તં દસ્સનાયા’’તિ. ‘‘તેન હિ, સીહ, વિહારપચ્છાયાયં આસનં પઞ્ઞપેહી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો સીહો સમણુદ્દેસો ભગવતો પટિસ્સુત્વા વિહારપચ્છાયાયં આસનં પઞ્ઞપેસિ.
‘‘Tena hi, sīha, tvaññeva bhagavato ārocehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sīho samaṇuddeso āyasmato nāgitassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho sīho samaṇuddeso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ete, bhante, sambahulā kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā idhūpasaṅkantā bhagavantaṃ dassanāya, oṭṭhaddhopi licchavī mahatiyā licchavīparisāya saddhiṃ idhūpasaṅkanto bhagavantaṃ dassanāya. Sādhu, bhante, labhataṃ esā janatā bhagavantaṃ dassanāyā’’ti. ‘‘Tena hi, sīha, vihārapacchāyāyaṃ āsanaṃ paññapehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sīho samaṇuddeso bhagavato paṭissutvā vihārapacchāyāyaṃ āsanaṃ paññapesi.
૩૬૩. અથ ખો ભગવા વિહારા નિક્ખમ્મ વિહારપચ્છાયાયં પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો તે કોસલકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા માગધકા ચ બ્રાહ્મણદૂતા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિંસુ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. ઓટ્ઠદ્ધોપિ લિચ્છવી મહતિયા લિચ્છવીપરિસાય સદ્ધિં યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ.
363. Atha kho bhagavā vihārā nikkhamma vihārapacchāyāyaṃ paññatte āsane nisīdi. Atha kho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Oṭṭhaddhopi licchavī mahatiyā licchavīparisāya saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
૩૬૪. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ઓટ્ઠદ્ધો લિચ્છવી ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘પુરિમાનિ, ભન્તે, દિવસાનિ પુરિમતરાનિ સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં એતદવોચ – ‘યદગ્ગે અહં, મહાલિ, ભગવન્તં ઉપનિસ્સાય વિહરામિ, ન ચિરં તીણિ વસ્સાનિ, દિબ્બાનિ હિ ખો રૂપાનિ પસ્સામિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો ચ ખો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ સુણામિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાની’તિ. સન્તાનેવ નુ ખો, ભન્તે, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ નાસ્સોસિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, ઉદાહુ અસન્તાની’’તિ?
364. Ekamantaṃ nisinno kho oṭṭhaddho licchavī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘purimāni, bhante, divasāni purimatarāni sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ etadavoca – ‘yadagge ahaṃ, mahāli, bhagavantaṃ upanissāya viharāmi, na ciraṃ tīṇi vassāni, dibbāni hi kho rūpāni passāmi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni saddāni suṇāmi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyānī’ti. Santāneva nu kho, bhante, sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, udāhu asantānī’’ti?
એકંસભાવિતસમાધિ
Ekaṃsabhāvitasamādhi
૩૬૫. ‘‘સન્તાનેવ ખો, મહાલિ, સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ નાસ્સોસિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો અસન્તાની’’તિ. ‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, હેતુ, કો પચ્ચયો, યેન સન્તાનેવ સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ નાસ્સોસિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો અસન્તાની’’તિ?
365. ‘‘Santāneva kho, mahāli, sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no asantānī’’ti. ‘‘Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo, yena santāneva sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no asantānī’’ti?
૩૬૬. ‘‘ઇધ , મહાલિ, ભિક્ખુનો પુરત્થિમાય દિસાય એકંસભાવિતો સમાધિ હોતિ દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. સો પુરત્થિમાય દિસાય એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. પુરત્થિમાય દિસાય દિબ્બાનિ રૂપાનિ પસ્સતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો ચ ખો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ સુણાતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, મહાલિ, હોતિ ભિક્ખુનો પુરત્થિમાય દિસાય એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં.
366. ‘‘Idha , mahāli, bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. So puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Puratthimāya disāya dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
૩૬૭. ‘‘પુન ચપરં, મહાલિ, ભિક્ખુનો દક્ખિણાય દિસાય…પે॰… પચ્છિમાય દિસાય … ઉત્તરાય દિસાય… ઉદ્ધમધો તિરિયં એકંસભાવિતો સમાધિ હોતિ દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. સો ઉદ્ધમધો તિરિયં એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. ઉદ્ધમધો તિરિયં દિબ્બાનિ રૂપાનિ પસ્સતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો ચ ખો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ સુણાતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, મહાલિ, હોતિ ભિક્ખુનો ઉદ્ધમધો તિરિયં એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં.
367. ‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya disāya…pe… pacchimāya disāya … uttarāya disāya… uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. So uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Uddhamadho tiriyaṃ dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
૩૬૮. ‘‘ઇધ , મહાલિ, ભિક્ખુનો પુરત્થિમાય દિસાય એકંસભાવિતો સમાધિ હોતિ દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. સો પુરત્થિમાય દિસાય એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. પુરત્થિમાય દિસાય દિબ્બાનિ સદ્દાનિ સુણાતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો ચ ખો દિબ્બાનિ રૂપાનિ પસ્સતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, મહાલિ, હોતિ ભિક્ખુનો પુરત્થિમાય દિસાય એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં.
368. ‘‘Idha , mahāli, bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. So puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Puratthimāya disāya dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
૩૬૯. ‘‘પુન ચપરં, મહાલિ, ભિક્ખુનો દક્ખિણાય દિસાય…પે॰… પચ્છિમાય દિસાય… ઉત્તરાય દિસાય… ઉદ્ધમધો તિરિયં એકંસભાવિતો સમાધિ હોતિ દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. સો ઉદ્ધમધો તિરિયં એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. ઉદ્ધમધો તિરિયં દિબ્બાનિ સદ્દાનિ સુણાતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો ચ ખો દિબ્બાનિ રૂપાનિ પસ્સતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, મહાલિ, હોતિ ભિક્ખુનો ઉદ્ધમધો તિરિયં એકંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનં સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, નો ચ ખો દિબ્બાનં રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં.
369. ‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya disāya…pe… pacchimāya disāya… uttarāya disāya… uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. So uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Uddhamadho tiriyaṃ dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no ca kho dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
૩૭૦. ‘‘ઇધ , મહાલિ, ભિક્ખુનો પુરત્થિમાય દિસાય ઉભયંસભાવિતો સમાધિ હોતિ દિબ્બાનઞ્ચ રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં દિબ્બાનઞ્ચ સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. સો પુરત્થિમાય દિસાય ઉભયંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનઞ્ચ રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, દિબ્બાનઞ્ચ સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. પુરત્થિમાય દિસાય દિબ્બાનિ ચ રૂપાનિ પસ્સતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, દિબ્બાનિ ચ સદ્દાનિ સુણાતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, મહાલિ, હોતિ ભિક્ખુનો પુરત્થિમાય દિસાય ઉભયંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનઞ્ચ રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં દિબ્બાનઞ્ચ સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં.
370. ‘‘Idha , mahāli, bhikkhuno puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. So puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Puratthimāya disāya dibbāni ca rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, dibbāni ca saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ.
૩૭૧. ‘‘પુન ચપરં, મહાલિ, ભિક્ખુનો દક્ખિણાય દિસાય…પે॰… પચ્છિમાય દિસાય… ઉત્તરાય દિસાય… ઉદ્ધમધો તિરિયં ઉભયંસભાવિતો સમાધિ હોતિ દિબ્બાનઞ્ચ રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, દિબ્બાનઞ્ચ સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. સો ઉદ્ધમધો તિરિયં ઉભયંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનઞ્ચ રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં દિબ્બાનઞ્ચ સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. ઉદ્ધમધો તિરિયં દિબ્બાનિ ચ રૂપાનિ પસ્સતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, દિબ્બાનિ ચ સદ્દાનિ સુણાતિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, મહાલિ, હોતિ ભિક્ખુનો ઉદ્ધમધો તિરિયં ઉભયંસભાવિતે સમાધિમ્હિ દિબ્બાનઞ્ચ રૂપાનં દસ્સનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં, દિબ્બાનઞ્ચ સદ્દાનં સવનાય પિયરૂપાનં કામૂપસંહિતાનં રજનીયાનં. અયં ખો મહાલિ, હેતુ, અયં પચ્ચયો, યેન સન્તાનેવ સુનક્ખત્તો લિચ્છવિપુત્તો દિબ્બાનિ સદ્દાનિ નાસ્સોસિ પિયરૂપાનિ કામૂપસંહિતાનિ રજનીયાનિ, નો અસન્તાની’’તિ.
371. ‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhuno dakkhiṇāya disāya…pe… pacchimāya disāya… uttarāya disāya… uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. So uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Uddhamadho tiriyaṃ dibbāni ca rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, dibbāni ca saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, mahāli, hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ, dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasaṃhitānaṃ rajanīyānaṃ. Ayaṃ kho mahāli, hetu, ayaṃ paccayo, yena santāneva sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasaṃhitāni rajanīyāni, no asantānī’’ti.
૩૭૨. ‘‘એતાસં નૂન, ભન્તે, સમાધિભાવનાનં સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ ભગવતિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તી’’તિ. ‘‘ન ખો, મહાલિ, એતાસં સમાધિભાવનાનં સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ. અત્થિ ખો, મહાલિ, અઞ્ઞેવ ધમ્મા ઉત્તરિતરા ચ પણીતતરા ચ, યેસં સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તી’’તિ.
372. ‘‘Etāsaṃ nūna, bhante, samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantī’’ti. ‘‘Na kho, mahāli, etāsaṃ samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. Atthi kho, mahāli, aññeva dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca, yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantī’’ti.
ચતુઅરિયફલં
Catuariyaphalaṃ
૩૭૩. ‘‘કતમે પન તે, ભન્તે, ધમ્મા ઉત્તરિતરા ચ પણીતતરા ચ, યેસં સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ ભગવતિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તી’’તિ? ‘‘ઇધ, મહાલિ, ભિક્ખુ તિણ્ણં સંયોજનાનં પરિક્ખયા સોતાપન્નો હોતિ અવિનિપાતધમ્મો નિયતો સમ્બોધિપરાયણો. અયમ્પિ ખો, મહાલિ, ધમ્મો ઉત્તરિતરો ચ પણીતતરો ચ, યસ્સ સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ.
373. ‘‘Katame pana te, bhante, dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca, yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantī’’ti? ‘‘Idha, mahāli, bhikkhu tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Ayampi kho, mahāli, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca, yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti.
‘‘પુન ચપરં, મહાલિ, ભિક્ખુ તિણ્ણં સંયોજનાનં પરિક્ખયા રાગદોસમોહાનં તનુત્તા સકદાગામી હોતિ, સકિદેવ 1 ઇમં લોકં આગન્ત્વા દુક્ખસ્સન્તં કરોતિ. અયમ્પિ ખો, મહાલિ, ધમ્મો ઉત્તરિતરો ચ પણીતતરો ચ, યસ્સ સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhu tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva 2 imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayampi kho, mahāli, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca, yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti.
‘‘પુન ચપરં, મહાલિ, ભિક્ખુ પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પરિક્ખયા ઓપપાતિકો હોતિ, તત્થ પરિનિબ્બાયી, અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયમ્પિ ખો, મહાલિ, ધમ્મો ઉત્તરિતરો ચ પણીતતરો ચ, યસ્સ સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ.
‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī, anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, mahāli, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca, yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti.
‘‘પુન ચપરં, મહાલિ, ભિક્ખુ આસવાનં ખયા અનાસવં ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. અયમ્પિ ખો, મહાલિ, ધમ્મો ઉત્તરિતરો ચ પણીતતરો ચ, યસ્સ સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તિ. ઇમે ખો તે, મહાલિ, ધમ્મા ઉત્તરિતરા ચ પણીતતરા ચ, યેસં સચ્છિકિરિયાહેતુ ભિક્ખૂ મયિ બ્રહ્મચરિયં ચરન્તી’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ, mahāli, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayampi kho, mahāli, dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca, yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. Ime kho te, mahāli, dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca, yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantī’’ti.
અરિયઅટ્ઠઙ્ગિકમગ્ગો
Ariyaaṭṭhaṅgikamaggo
૩૭૪. ‘‘અત્થિ પન, ભન્તે, મગ્ગો અત્થિ પટિપદા એતેસં ધમ્માનં સચ્છિકિરિયાયા’’તિ? ‘‘અત્થિ ખો, મહાલિ, મગ્ગો અત્થિ પટિપદા એતેસં ધમ્માનં સચ્છિકિરિયાયા’’તિ.
374. ‘‘Atthi pana, bhante, maggo atthi paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāyā’’ti? ‘‘Atthi kho, mahāli, maggo atthi paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāyā’’ti.
૩૭૫. ‘‘કતમો પન, ભન્તે, મગ્ગો કતમા પટિપદા એતેસં ધમ્માનં સચ્છિકિરિયાયા’’તિ? ‘‘અયમેવ અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો. સેય્યથિદં – સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાચા સમ્માકમ્મન્તો સમ્માઆજીવો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ. અયં ખો, મહાલિ, મગ્ગો અયં પટિપદા એતેસં ધમ્માનં સચ્છિકિરિયાય.
375. ‘‘Katamo pana, bhante, maggo katamā paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāyā’’ti? ‘‘Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Ayaṃ kho, mahāli, maggo ayaṃ paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya.
દ્વેપબ્બજિતવત્થુ
Dvepabbajitavatthu
૩૭૬. ‘‘એકમિદાહં, મહાલિ, સમયં કોસમ્બિયં વિહરામિ ઘોસિતારામે . અથ ખો દ્વે પબ્બજિતા – મુણ્ડિયો ચ પરિબ્બાજકો જાલિયો ચ દારુપત્તિકન્તેવાસી યેનાહં તેનુપસઙ્કમિંસુ. ઉપસઙ્કમિત્વા મયા સદ્ધિં સમ્મોદિંસુ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં અટ્ઠંસુ. એકમન્તં ઠિતા ખો તે દ્વે પબ્બજિતા મં એતદવોચું – ‘કિં નુ ખો, આવુસો ગોતમ, તં જીવં તં સરીરં, ઉદાહુ અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ?
376. ‘‘Ekamidāhaṃ, mahāli, samayaṃ kosambiyaṃ viharāmi ghositārāme . Atha kho dve pabbajitā – muṇḍiyo ca paribbājako jāliyo ca dārupattikantevāsī yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho te dve pabbajitā maṃ etadavocuṃ – ‘kiṃ nu kho, āvuso gotama, taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ, udāhu aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti?
૩૭૭. ‘‘‘તેન હાવુસો, સુણાથ સાધુકં મનસિ કરોથ ભાસિસ્સામી’’તિ. ‘એવમાવુસો’તિ ખો તે દ્વે પબ્બજિતા મમ પચ્ચસ્સોસું. અહં એતદવોચં – ઇધાવુસો તથાગતો લોકે ઉપ્પજ્જતિ અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો…પે॰… (યથા ૧૯૦-૨૧૨ અનુચ્છેદેસુ એવં વિત્થારેતબ્બં). એવં ખો, આવુસો, ભિક્ખુ સીલસમ્પન્નો હોતિ…પે॰… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. યો ખો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ, કલ્લં નુ ખો તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ? યો સો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ, કલ્લં તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા, ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ. અહં ખો પનેતં, આવુસો, એવં જાનામિ એવં પસ્સામિ. અથ ચ પનાહં ન વદામિ – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વા…પે॰… દુતિયં ઝાનં…પે॰… તતિયં ઝાનં…પે॰… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. યો ખો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ, કલ્લં નુ ખો તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ? યો સો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ , કલ્લં તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ. અહં ખો પનેતં, આવુસો, એવં જાનામિ એવં પસ્સામિ. અથ ચ પનાહં ન વદામિ – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વા…પે॰… ઞાણદસ્સનાય ચિત્તં અભિનીહરતિ અભિનિન્નામેતિ…પે॰… યો ખો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ, કલ્લં નુ ખો તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ? યો સો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ, કલ્લં 3 તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ. અહં ખો પનેતં, આવુસો, એવં જાનામિ એવં પસ્સામિ. અથ ચ પનાહં ન વદામિ – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વા…પે॰… નાપરં ઇત્થત્તાયાતિ પજાનાતિ. યો ખો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ, કલ્લં નુ ખો તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ? યો સો, આવુસો, ભિક્ખુ એવં જાનાતિ એવં પસ્સતિ ન કલ્લં તસ્સેતં વચનાય – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વાતિ. અહં ખો પનેતં, આવુસો, એવં જાનામિ એવં પસ્સામિ. અથ ચ પનાહં ન વદામિ – ‘તં જીવં તં સરીર’ન્તિ વા ‘અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીર’ન્તિ વા’’તિ. ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો ઓટ્ઠદ્ધો લિચ્છવી ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દીતિ.
377. ‘‘‘Tena hāvuso, suṇātha sādhukaṃ manasi karotha bhāsissāmī’’ti. ‘Evamāvuso’ti kho te dve pabbajitā mama paccassosuṃ. Ahaṃ etadavocaṃ – idhāvuso tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu evaṃ vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu sīlasampanno hoti…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yo kho, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati, kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti? Yo so, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati, kallaṃ tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti. Ahaṃ kho panetaṃ, āvuso, evaṃ jānāmi evaṃ passāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yo kho, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati, kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti? Yo so, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati , kallaṃ tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti. Ahaṃ kho panetaṃ, āvuso, evaṃ jānāmi evaṃ passāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā…pe… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… yo kho, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati, kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti? Yo so, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati, kallaṃ 4 tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti. Ahaṃ kho panetaṃ, āvuso, evaṃ jānāmi evaṃ passāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. Yo kho, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati, kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti? Yo so, āvuso, bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vāti. Ahaṃ kho panetaṃ, āvuso, evaṃ jānāmi evaṃ passāmi. Atha ca panāhaṃ na vadāmi – ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’nti vā ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’nti vā’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamano oṭṭhaddho licchavī bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
મહાલિસુત્તં નિટ્ઠિતં છટ્ઠં.
Mahālisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / દીઘ નિકાય (અટ્ઠકથા) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ૬. મહાલિસુત્તવણ્ણના • 6. Mahālisuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / દીઘનિકાય (ટીકા) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ૬. મહાલિસુત્તવણ્ણના • 6. Mahālisuttavaṇṇanā