| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚರಿಯಾಪಿಟಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā |
೧೫. ಮಹಾಲೋಮಹಂಸಚರಿಯಾವಣ್ಣನಾ
15. Mahālomahaṃsacariyāvaṇṇanā
೧೧೯. ಪನ್ನರಸಮೇ ‘‘ಸುಸಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ –
119. Pannarasame ‘‘susāne seyyaṃ kappemī’’ti etthāyaṃ anupubbikathā –
ಮಹಾಸತ್ತೋ ಹಿ ತದಾ ಮಹತಿ ಉಳಾರಭೋಗೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಗರುವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪಾನಂ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ಕುಲಘರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಞಾತಕೇಹಿ ‘‘ಕುಟುಮ್ಬಂ ಸಣ್ಠಪೇಹೀ’’ತಿ ಯಾಚಿಯಮಾನೋಪಿ ಅನಿಚ್ಚತಾಮನಸಿಕಾರಮುಖೇನ ಸಬ್ಬಭವೇಸು ಅಭಿವಡ್ಢಮಾನಸಂವೇಗೋ ಕಾಯೇ ಚ ಅಸುಭಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಪಲಿಬೋಧಾಧಿಭೂತಂ ಕಿಲೇಸಗಹನಂ ಅನೋಗಾಹೇತ್ವಾವ ಚಿರಕಾಲಸಮ್ಪರಿಚಿತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಜ್ಝಾಸಯಂ ಉಪಬ್ರೂಹಯಮಾನೋ ಮಹನ್ತಂ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗುಣಸಮ್ಭಾವನಾಪಾಕಟೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
Mahāsatto hi tadā mahati uḷārabhoge kule nibbattitvā vuddhimanvāya disāpāmokkhassa ācariyassa santike garuvāsaṃ vasanto sabbasippānaṃ nipphattiṃ patvā kulagharaṃ āgantvā mātāpitūnaṃ accayena ñātakehi ‘‘kuṭumbaṃ saṇṭhapehī’’ti yāciyamānopi aniccatāmanasikāramukhena sabbabhavesu abhivaḍḍhamānasaṃvego kāye ca asubhasaññaṃ paṭilabhitvā gharāvāsapalibodhādhibhūtaṃ kilesagahanaṃ anogāhetvāva cirakālasamparicitaṃ nekkhammajjhāsayaṃ upabrūhayamāno mahantaṃ bhogakkhandhaṃ pahāya pabbajitukāmo hutvā puna cintesi – ‘‘sacāhaṃ pabbajissāmi, guṇasambhāvanāpākaṭo bhavissāmī’’ti.
ಸೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಂ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅನುಪಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪಹೋಮಿ ಚಾಹಂ ಲಾಭಾಲಾಭಾದೀಸು ನಿಬ್ಬಿಕಾರೋ ಹೋತು’’ನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ತಕ್ಕೇನ್ತೋ ‘‘ವಿಸೇಸತೋ ಪರಪರಿಭವಸಹನಾದಿಪಟಿಪದಂ ಪೂರೇನ್ತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮಿಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿವತ್ಥವತ್ಥೇನೇವ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪರಮಸಲ್ಲೇಖವುತ್ತಿಕೋಪಿ ಅಬಲಬಲೋ ಅಮನ್ದಮನ್ದೋ ವಿಯ ಪರೇಸಂ ಅಚಿತ್ತಕರೂಪೇನ ಹೀಳಿತಪರಿಭೂತೋ ಹುತ್ವಾ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನೀಸು ಏಕರತ್ತಿವಾಸೇನೇವ ವಿಚರತಿ। ಯತ್ಥ ಪನ ಮಹನ್ತಂ ಪರಿಭವಂ ಪಟಿಲಭತಿ, ತತ್ಥ ಚಿರಮ್ಪಿ ವಸತಿ। ಸೋ ನಿವತ್ಥವತ್ಥೇ ಜಿಣ್ಣೇ ಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡೇನ ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಜಿಣ್ಣೇ ಕೇನಚಿ ದಿನ್ನಂ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಹಿರಿಕೋಪೀನಪಟಿಚ್ಛಾದನಮತ್ತೇನೇವ ಚರತಿ। ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಏಕಂ ನಿಗಮಗಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ।
So lābhasakkāraṃ jigucchanto pabbajjaṃ anupagantvā ‘‘pahomi cāhaṃ lābhālābhādīsu nibbikāro hotu’’nti attānaṃ takkento ‘‘visesato paraparibhavasahanādipaṭipadaṃ pūrento upekkhāpāramiṃ matthakaṃ pāpessāmī’’ti nivatthavattheneva gehato nikkhamitvā paramasallekhavuttikopi abalabalo amandamando viya paresaṃ acittakarūpena hīḷitaparibhūto hutvā gāmanigamarājadhānīsu ekarattivāseneva vicarati. Yattha pana mahantaṃ paribhavaṃ paṭilabhati, tattha cirampi vasati. So nivatthavatthe jiṇṇe pilotikakhaṇḍena tasmimpi jiṇṇe kenaci dinnaṃ aggaṇhanto hirikopīnapaṭicchādanamatteneva carati. Evaṃ gacchante kāle ekaṃ nigamagāmaṃ agamāsi.
ತತ್ಥ ಗಾಮದಾರಕಾ ಧುತ್ತಜಾತಿಕಾ ವೇಧವೇರಾ ಕೇಚಿ ರಾಜವಲ್ಲಭಾನಂ ಪುತ್ತನತ್ತುದಾಸಾದಯೋ ಚ ಉದ್ಧತಾ ಉನ್ನಳಾ ಚಪಲಾ ಮುಖರಾ ವಿಕಿಣ್ಣವಾಚಾ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಕೀಳಾಬಹುಲಾ ವಿಚರನ್ತಿ। ದುಗ್ಗತೇ ಮಹಲ್ಲಕೇ ಪುರಿಸೇ ಚ ಇತ್ಥಿಯೋ ಚ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಭಸ್ಮಪುಟೇನ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಕೇತಕೀಪಣ್ಣಂ ಕಚ್ಛನ್ತರೇ ಓಲಮ್ಬೇನ್ತಿ, ತೇನ ವಿಪ್ಪಕಾರೇನ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೇ ಯಥಾವಜ್ಜಕೀಳಿತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಉಪಹಸನ್ತಿ। ಮಹಾಪುರಿಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಗಮೇ ತೇ ಏವಂ ವಿಚರನ್ತೇ ಧುತ್ತದಾರಕೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಲದ್ಧೋ ವತ ದಾನಿ ಮೇ ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮಿಯಾ ಪರಿಪೂರಣೂಪಾಯೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಿಹಾಸಿ। ತಂ ತೇ ಧುತ್ತದಾರಕಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಆರಭನ್ತಿ।
Tattha gāmadārakā dhuttajātikā vedhaverā keci rājavallabhānaṃ puttanattudāsādayo ca uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā kālena kālaṃ kīḷābahulā vicaranti. Duggate mahallake purise ca itthiyo ca gacchante disvā bhasmapuṭena piṭṭhiyaṃ ākiranti, ketakīpaṇṇaṃ kacchantare olambenti, tena vippakārena parivattetvā olokente yathāvajjakīḷitaṃ dassetvā upahasanti. Mahāpuriso tasmiṃ nigame te evaṃ vicarante dhuttadārake disvā ‘‘laddho vata dāni me upekkhāpāramiyā paripūraṇūpāyo’’ti cintetvā tattha vihāsi. Taṃ te dhuttadārakā passitvā vippakāraṃ kātuṃ ārabhanti.
ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಅಸಹನ್ತೋ ವಿಯ ಚ ತೇಹಿ ಭಾಯನ್ತೋ ವಿಯ ಚ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇ ತಂ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ। ಸೋ ತೇಹಿ ಅನುಬನ್ಧಿಯಮಾನೋ ‘‘ಏತ್ಥ ನತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ಪಟಿವತ್ತಾ’’ತಿ ಸುಸಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಕಂ ಸೀಸೂಪಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸಯತಿ। ಧುತ್ತದಾರಕಾಪಿ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಓಟ್ಠುಭನಾದಿಕಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಏವಂ ತೇ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಕರೋನ್ತಿ ಏವ। ಯೇ ಪನ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸಾ, ತೇ ಏವಂ ಕರೋನ್ತೇ ಪಸ್ಸನ್ತಿ। ತೇ ತೇ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಹಾನುಭಾವೋ ತಪಸ್ಸೀ ಮಹಾಯೋಗೀ’’ತಿ ಚ ಞತ್ವಾ ಉಳಾರಂ ಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಏಕಸದಿಸೋವ ಹೋತಿ ಮಜ್ಝತ್ತಭೂತೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಸಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿಆದಿ।
Mahāsatto taṃ asahanto viya ca tehi bhāyanto viya ca uṭṭhahitvā gacchati. Te taṃ anubandhanti. So tehi anubandhiyamāno ‘‘ettha natthi koci paṭivattā’’ti susānaṃ gantvā aṭṭhikaṃ sīsūpadhānaṃ katvā sayati. Dhuttadārakāpi tattha gantvā oṭṭhubhanādikaṃ nānappakāraṃ vippakāraṃ katvā pakkamanti. Evaṃ te divase divase karonti eva. Ye pana viññū purisā, te evaṃ karonte passanti. Te te paṭibāhitvā ‘‘ayaṃ mahānubhāvo tapassī mahāyogī’’ti ca ñatvā uḷāraṃ sakkārasammānaṃ karonti. Mahāsatto pana sabbattha ekasadisova hoti majjhattabhūto. Tena vuttaṃ ‘‘susāne seyyaṃ kappemī’’tiādi.
ತತ್ಥ ಸುಸಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ, ಛವಟ್ಠಿಕಂ ಉಪನಿಧಾಯಾತಿ ಆಮಕಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಿತಕಳೇವರತೋ ಸೋಣಸಿಙ್ಗಾಲಾದೀಹಿ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ವಿಕ್ಖಿತ್ತೇಸು ಅಟ್ಠಿಕೇಸು ಏಕಂ ಅಟ್ಠಿಕಂ ಸೀಸೂಪಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸುಚಿಮ್ಹಿ ಚ ಅಸುಚಿಮ್ಹಿ ಚ ಸಮಾನಚಿತ್ತತಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಸುಸಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ, ಸಯಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗಾಮಣ್ಡಲಾತಿ ಗಾಮದಾರಕಾ। ರೂಪಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿನಪ್ಪಕನ್ತಿ ಯಥಾವಜ್ಜಕೀಳಿತಾಯ ಓಟ್ಠುಭನಉಪಹಸನಉಮ್ಮಿಹನಾದೀಹಿ ಕಣ್ಣಸೋತೇ ಸಲಾಕಪ್ಪವೇಸನಾದೀಹಿ ಚ ಅತಿಕಕ್ಖಳಂ ಅನಪ್ಪಕಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ರೂಪಂ ವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ।
Tattha susāne seyyaṃ kappemi, chavaṭṭhikaṃ upanidhāyāti āmakasusāne chaḍḍitakaḷevarato soṇasiṅgālādīhi tahiṃ tahiṃ vikkhittesu aṭṭhikesu ekaṃ aṭṭhikaṃ sīsūpadhānaṃ katvā sucimhi ca asucimhi ca samānacittatāya tasmiṃ susāne seyyaṃ kappemi, sayāmīti attho. Gāmaṇḍalāti gāmadārakā. Rūpaṃ dassentinappakanti yathāvajjakīḷitāya oṭṭhubhanaupahasanaummihanādīhi kaṇṇasote salākappavesanādīhi ca atikakkhaḷaṃ anappakaṃ nānappakāraṃ rūpaṃ vikāraṃ karonti.
೧೨೦. ಅಪರೇತಿ ತೇಸು ಏವ ಗಾಮದಾರಕೇಸು ಏಕಚ್ಚೇ। ಉಪಾಯನಾನೂಪನೇನ್ತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಇಮೇಸು ಪರಿಭವವಸೇನ ಏವರೂಪಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇಸು ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಸಮ್ಮಾನನೇ ನು ಖೋ ಕೀದಿಸೋ’’ತಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ವಿವಿಧಂ ಬಹುಂ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ಭೋಜನಂ ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಉಪಾಯನಾನಿ ಪಣ್ಣಾಕಾರಾನಿ ಉಪನೇನ್ತಿ ಉಪಹರನ್ತಿ। ಅಪರೇಹಿ ವಾ ತೇಹಿ ಅನಾಚಾರಗಾಮದಾರಕೇಹಿ ಅಞ್ಞೇ ವಿಞ್ಞೂ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಅಯಂ ಇಮೇಸಂ ಏವಂ ವಿವಿಧಮ್ಪಿ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾನುದ್ದಯಂಯೇವ ತೇಸು ಉಪಟ್ಠಪೇತಿ, ಅಹೋ ಅಚ್ಛರಿಯಪುರಿಸೋ’’ತಿ ಹಟ್ಠಾ ‘‘ಬಹು ವತಿಮೇಹಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ವಿಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೇಹಿ ಅಪುಞ್ಞಂ ಪಸುತ’’ನ್ತಿ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸಾವ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ವಿವಿಧಂ ಭೋಜನಂ ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಉಪಾಯನಾನಿ ಉಪನೇನ್ತಿ ಉಪಹರನ್ತಿ।
120.Apareti tesu eva gāmadārakesu ekacce. Upāyanānūpanentīti ‘‘ayaṃ imesu paribhavavasena evarūpaṃ vippakāraṃ karontesu na kiñci vikāraṃ dasseti, sammānane nu kho kīdiso’’ti pariggaṇhantā vividhaṃ bahuṃ gandhamālaṃ bhojanaṃ aññāni ca upāyanāni paṇṇākārāni upanenti upaharanti. Aparehi vā tehi anācāragāmadārakehi aññe viññū manussā ‘‘ayaṃ imesaṃ evaṃ vividhampi vippakāraṃ karontānaṃ na kuppati, aññadatthu khantimettānuddayaṃyeva tesu upaṭṭhapeti, aho acchariyapuriso’’ti haṭṭhā ‘‘bahu vatimehi etasmiṃ vippaṭipajjantehi apuññaṃ pasuta’’nti saṃviggamānasāva hutvā bahuṃ gandhamālaṃ vividhaṃ bhojanaṃ aññāni ca upāyanāni upanenti upaharanti.
೧೨೧. ಯೇ ಮೇ ದುಕ್ಖಂ ಉಪಹರನ್ತೀತಿ ಯೇ ಗಾಮದಾರಕಾ ಮಯ್ಹಂ ಸರೀರದುಕ್ಖಂ ಉಪಹರನ್ತಿ ಉಪನೇನ್ತಿ। ‘‘ಉಪದಹನ್ತೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೇ ಚ ದೇನ್ತಿ ಸುಖಂ ಮಮಾತಿ ಯೇ ಚ ವಿಞ್ಞೂ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಮ ಮಯ್ಹಂ ಸುಖಂ ದೇನ್ತಿ, ಮಾಲಾಗನ್ಧಭೋಜನಾದಿಸುಖೂಪಕರಣೇಹಿ ಮಮ ಸುಖಂ ಉಪಹರನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕೋ ಹೋಮೀತಿ ಕತ್ಥಚಿಪಿ ವಿಕಾರಾನುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮಾನಚಿತ್ತತಾಯ ವಿವಿಧಾನಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಜನಾನಂ ಸಮಕೋ ಏಕಸದಿಸೋ ಹೋಮಿ ಭವಾಮಿ। ದಯಾ ಕೋಪೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಾರಕೇ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತತಾಸಙ್ಖಾತಾ ದಯಾ, ಅಪಕಾರಕೇ ಮನೋಪದೋಸಸಙ್ಖಾತೋ ಕೋಪೋಪಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕೋ ಹೋಮೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
121.Yeme dukkhaṃ upaharantīti ye gāmadārakā mayhaṃ sarīradukkhaṃ upaharanti upanenti. ‘‘Upadahantī’’tipi pāṭho, uppādentīti attho. Ye ca denti sukhaṃ mamāti ye ca viññū manussā mama mayhaṃ sukhaṃ denti, mālāgandhabhojanādisukhūpakaraṇehi mama sukhaṃ upaharanti. Sabbesaṃ samako homīti katthacipi vikārānuppattiyā samānacittatāya vividhānampi tesaṃ janānaṃ samako ekasadiso homi bhavāmi. Dayā kopo na vijjatīti yasmā mayhaṃ upakārake mettacittatāsaṅkhātā dayā, apakārake manopadosasaṅkhāto kopopi na vijjati, tasmā sabbesaṃ samako homīti dasseti.
೧೨೨. ಇದಾನಿ ಭಗವಾ ತದಾ ಉಪಕಾರೀಸು ಅಪಕಾರೀಸು ಚ ಸತ್ತೇಸು ಸಮುಪಚಿತಞಾಣಸಮ್ಭಾರಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಸಮಾನಚಿತ್ತತಾ ವಿಕಾರಾಭಾವೋ ಯಾ ಚ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಸು ಅನುಪಲಿತ್ತತಾ ಅಹೋಸಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸುಖದುಕ್ಖೇ ತುಲಾಭೂತೋ’’ತಿ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ।
122. Idāni bhagavā tadā upakārīsu apakārīsu ca sattesu samupacitañāṇasambhārassa attano samānacittatā vikārābhāvo yā ca lokadhammesu anupalittatā ahosi, taṃ dassetuṃ ‘‘sukhadukkhe tulābhūto’’ti osānagāthamāha.
ತತ್ಥ ಸುಖದುಕ್ಖೇತಿ ಸುಖೇ ಚ ದುಕ್ಖೇ ಚ। ತುಲಾಭೂತೋತಿ ಸಮಕಂ ಗಹಿತತುಲಾ ವಿಯ ಓನತಿಉನ್ನತಿಅಪನತಿಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝತ್ತಭೂತೋ, ಸುಖದುಕ್ಖಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಚೇತ್ಥ ತಂನಿಮಿತ್ತಭಾವತೋ ಲಾಭಾಲಾಭಾಪಿ ಗಹಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯಸೇಸೂತಿ ಕಿತ್ತೀಸು। ಅಯಸೇಸೂತಿ ನಿನ್ದಾಸು। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಸುಖಾದೀಸು ಲೋಕಧಮ್ಮೇಸು। ಇತಿ ಭಗವಾ ತದಾ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಸಬ್ಬಲೋಕಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಅನಞ್ಞಸಾಧಾರಣಂ ಅತ್ತನೋ ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಅತ್ತನೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮಿಯಾ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಭಾವಂ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ‘‘ಏಸಾ ಮೇ ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮೀ’’ತಿ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ।
Tattha sukhadukkheti sukhe ca dukkhe ca. Tulābhūtoti samakaṃ gahitatulā viya onatiunnatiapanatiṃ vajjetvā majjhattabhūto, sukhadukkhaggahaṇeneva cettha taṃnimittabhāvato lābhālābhāpi gahitāti veditabbaṃ. Yasesūti kittīsu. Ayasesūti nindāsu. Sabbatthāti sabbesu sukhādīsu lokadhammesu. Iti bhagavā tadā sabbasattesu sabbalokadhammesu ca anaññasādhāraṇaṃ attano majjhattabhāvaṃ kittetvā tena tasmiṃ attabhāve attano upekkhāpāramiyā sikhāppattabhāvaṃ vibhāvento ‘‘esā me upekkhāpāramī’’ti desanaṃ niṭṭhāpesi.
ಇಧಾಪಿ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪಠಮಂ ದಾನಪಾರಮೀ ನಾಮ ವಿಸೇಸತೋ ಸಬ್ಬವಿಭವಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಇಮಂ ಸರೀರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಇಚ್ಛಿತಂ ಕರೋನ್ತೂ’’ತಿ ಅನಪೇಕ್ಖಭಾವೇನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತಭಾವಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ಚ ದಾನಪಾರಮೀ, ಹೀನಾದಿಕಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅಕತ್ತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಕರಣಂ ಸೀಲಪಾರಮೀ, ಕಾಮಸ್ಸಾದವಿಮುಖಸ್ಸ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಸತೋ ಕಾಯೇ ಅಸುಭಸಞ್ಞಾನುಬ್ರೂಹನಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಾರಮೀ, ಸಮ್ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಾನಂ ಉಪಕಾರಧಮ್ಮಪರಿಗ್ಗಹಣೇ ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಪ್ಪಹಾನೇ ಚ ಕೋಸಲ್ಲಂ ಅವಿಪರೀತತೋ ಧಮ್ಮಸಭಾವಚಿನ್ತನಾ ಚ ಪಞ್ಞಾಪಾರಮೀ , ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿವಿನೋದನಂ ದುಕ್ಖಾಧಿವಾಸನವೀರಿಯಞ್ಚ ವೀರಿಯಪಾರಮೀ, ಸಬ್ಬಾಪಿ ಅಧಿವಾಸನಖನ್ತಿ ಖನ್ತಿಪಾರಮೀ, ವಚೀಸಚ್ಚಂ ಸಮಾದಾನಾವಿಸಂವಾದನೇನ ವಿರತಿಸಚ್ಚಞ್ಚ ಸಚ್ಚಪಾರಮೀ , ಅನವಜ್ಜಧಮ್ಮೇ ಅಚಲಸಮಾದಾನಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪಾರಮೀ, ಅನೋಧಿಸೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಮೇತ್ತಾನುದ್ದಯಭಾವೋ ಮೇತ್ತಾಪಾರಮೀ, ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮೀ ಪನಸ್ಸ ಯಥಾವುತ್ತವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ ದಸ ಪಾರಮಿಯೋ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮೀ ಚೇತ್ಥ ಅತಿಸಯವತೀತಿ ಕತ್ವಾ ಸಾಯೇವ ದೇಸನಂ ಆರುಳ್ಹಾ। ತಥಾ ಇಧ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಮಹನ್ತಞ್ಚ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಸದಿಸಂ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖಮನಂ, ತಥಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಂ ಜಿಗುಚ್ಛತೋ ಪರೇಸಂ ಸಮ್ಭಾವನಂ ಪರಿಹರಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಲಿಙ್ಗಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಅನವಸೇಸಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಗುಣೇ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಮಸುಖವಿಹಾರೋ, ಪರಮಪ್ಪಿಚ್ಛತಾ, ಪವಿವೇಕಾಭಿರತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಣಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅತ್ತನೋ ಕಾಯಜೀವಿತನಿರಪೇಕ್ಖಾ, ಪರೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಉಪರಿ ಕತವಿಪ್ಪಕಾರಾಧಿವಾಸನಂ, ಉಕ್ಕಂಸಗತಸಲ್ಲೇಖವುತ್ತಿ, ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಪಟಿಪಕ್ಖಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ತನುಭಾವೇನ ಖೀಣಾಸವಾನಂ ವಿಯ ಪರೇಸಂ ಉಪಕಾರಾಪಕಾರೇಸು ನಿಬ್ಬಿಕಾರಭಾವಹೇತುಭೂತೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವೇನ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತೋ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಅನುಪಲೇಪೋ, ಸಬ್ಬಪಾರಮೀನಂ ಮುದ್ಧಭೂತಾಯ ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮಿಯಾ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತೀತಿ ಏವಮಾದಯೋ ಗುಣಾನುಭಾವಾ ವಿಭಾವೇತಬ್ಬಾತಿ।
Idhāpi mahāsattassa paṭhamaṃ dānapāramī nāma visesato sabbavibhavapariccāgo ‘‘ye keci imaṃ sarīraṃ gahetvā yaṃkiñci attano icchitaṃ karontū’’ti anapekkhabhāvena attano attabhāvapariccāgo ca dānapāramī, hīnādikassa sabbassa akattabbassa akaraṇaṃ sīlapāramī, kāmassādavimukhassa gehato nikkhantassa sato kāye asubhasaññānubrūhanā nekkhammapāramī, sambodhisambhārānaṃ upakāradhammapariggahaṇe tappaṭipakkhappahāne ca kosallaṃ aviparītato dhammasabhāvacintanā ca paññāpāramī , kāmavitakkādivinodanaṃ dukkhādhivāsanavīriyañca vīriyapāramī, sabbāpi adhivāsanakhanti khantipāramī, vacīsaccaṃ samādānāvisaṃvādanena viratisaccañca saccapāramī , anavajjadhamme acalasamādānādhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānapāramī, anodhiso sabbasattesu mettānuddayabhāvo mettāpāramī, upekkhāpāramī panassa yathāvuttavaseneva veditabbāti dasa pāramiyo labbhanti. Upekkhāpāramī cettha atisayavatīti katvā sāyeva desanaṃ āruḷhā. Tathā idha mahāsattassa mahantaṃ bhogakkhandhaṃ mahantañca ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahābhinikkhamanasadisaṃ gehato nikkhamanaṃ, tathā nikkhamitvā lābhasakkāraṃ jigucchato paresaṃ sambhāvanaṃ pariharitukāmassa pabbajjāliṅgaṃ aggahetvā citteneva anavasesaṃ pabbajjāguṇe adhiṭṭhahitvā paramasukhavihāro, paramappicchatā, pavivekābhirati, upekkhaṇādhippāyena attano kāyajīvitanirapekkhā, parehi attano upari katavippakārādhivāsanaṃ, ukkaṃsagatasallekhavutti, bodhisambhārapaṭipakkhānaṃ kilesānaṃ tanubhāvena khīṇāsavānaṃ viya paresaṃ upakārāpakāresu nibbikārabhāvahetubhūtena sabbattha majjhattabhāvena samuṭṭhāpito lokadhammehi anupalepo, sabbapāramīnaṃ muddhabhūtāya upekkhāpāramiyā sikhāppattīti evamādayo guṇānubhāvā vibhāvetabbāti.
ಮಹಾಲೋಮಹಂಸಚರಿಯಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahālomahaṃsacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮೀ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Upekkhāpāramī niṭṭhitā.
ತತಿಯವಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tatiyavaggassa atthavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಚರಿಯಾಪಿಟಕಪಾಳಿ • Cariyāpiṭakapāḷi / ೧೫. ಮಹಾಲೋಮಹಂಸಚರಿಯಾ • 15. Mahālomahaṃsacariyā
