Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya

    ૪. મહામાલુક્યસુત્તં

    4. Mahāmālukyasuttaṃ

    ૧૨૯. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ – ‘‘ધારેથ નો તુમ્હે, ભિક્ખવે, મયા દેસિતાનિ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાની’’તિ?

    129. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘dhāretha no tumhe, bhikkhave, mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?

    એવં વુત્તે, આયસ્મા માલુક્યપુત્તો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અહં ખો, ભન્તે, ધારેમિ ભગવતા દેસિતાનિ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાની’’તિ. ‘‘યથા કથં પન ત્વં, માલુક્યપુત્ત, ધારેસિ મયા દેસિતાનિ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાની’’તિ? ‘‘સક્કાયદિટ્ઠિં ખો અહં, ભન્તે, ભગવતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં દેસિતં ધારેમિ; વિચિકિચ્છં ખો અહં, ભન્તે, ભગવતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં દેસિતં ધારેમિ; સીલબ્બતપરામાસં ખો અહં, ભન્તે, ભગવતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં દેસિતં ધારેમિ; કામચ્છન્દં ખો અહં, ભન્તે, ભગવતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં દેસિતં ધારેમિ; બ્યાપાદં ખો અહં, ભન્તે, ભગવતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં દેસિતં ધારેમિ. એવં ખો અહં, ભન્તે, ધારેમિ ભગવતા દેસિતાનિ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાની’’તિ.

    Evaṃ vutte, āyasmā mālukyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mālukyaputta, dhāresi mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti? ‘‘Sakkāyadiṭṭhiṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; vicikicchaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; sīlabbataparāmāsaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; kāmacchandaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; byāpādaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.

    ‘‘કસ્સ ખો નામ ત્વં, માલુક્યપુત્ત, ઇમાનિ એવં પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાનિ દેસિતાનિ ધારેસિ? નનુ, માલુક્યપુત્ત , અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા ઇમિના તરુણૂપમેન ઉપારમ્ભેન ઉપારમ્ભિસ્સન્તિ? દહરસ્સ હિ, માલુક્યપુત્ત, કુમારસ્સ મન્દસ્સ ઉત્તાનસેય્યકસ્સ સક્કાયોતિપિ ન હોતિ, કુતો પનસ્સ ઉપ્પજ્જિસ્સતિ સક્કાયદિટ્ઠિ? અનુસેત્વેવસ્સ 1 સક્કાયદિટ્ઠાનુસયો. દહરસ્સ હિ, માલુક્યપુત્ત, કુમારસ્સ મન્દસ્સ ઉત્તાનસેય્યકસ્સ ધમ્માતિપિ ન હોતિ, કુતો પનસ્સ ઉપ્પજ્જિસ્સતિ ધમ્મેસુ વિચિકિચ્છા? અનુસેત્વેવસ્સ વિચિકિચ્છાનુસયો. દહરસ્સ હિ, માલુક્યપુત્ત, કુમારસ્સ મન્દસ્સ ઉત્તાનસેય્યકસ્સ સીલાતિપિ ન હોતિ, કુતો પનસ્સ ઉપ્પજ્જિસ્સતિ સીલેસુ સીલબ્બતપરામાસો? અનુસેત્વેવસ્સ સીલબ્બતપરામાસાનુસયો . દહરસ્સ હિ, માલુક્યપુત્ત, કુમારસ્સ મન્દસ્સ ઉત્તાનસેય્યકસ્સ કામાતિપિ ન હોતિ, કુતો પનસ્સ ઉપ્પજ્જિસ્સતિ કામેસુ કામચ્છન્દો? અનુસેત્વેવસ્સ કામરાગાનુસયો. દહરસ્સ હિ, માલુક્યપુત્ત, કુમારસ્સ મન્દસ્સ ઉત્તાનસેય્યકસ્સ સત્તાતિપિ ન હોતિ, કુતો પનસ્સ ઉપ્પજ્જિસ્સતિ સત્તેસુ બ્યાપાદો? અનુસેત્વેવસ્સ બ્યાપાદાનુસયો. નનુ, માલુક્યપુત્ત, અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા ઇમિના તરુણૂપમેન ઉપારમ્ભેન ઉપારમ્ભિસ્સન્તી’’તિ? એવં વુત્તે, આયસ્મા આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘એતસ્સ, ભગવા, કાલો, એતસ્સ, સુગત, કાલો યં ભગવા પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાનિ દેસેય્ય. ભગવતો સુત્વા ભિક્ખૂ ધારેસ્સન્તી’’તિ. ‘‘તેન હાનન્દ, સુણાહિ, સાધુકં મનસિ કરોહિ; ભાસિસ્સામી’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવતો પચ્ચસ્સોસિ. ભગવા એતદવોચ –

    ‘‘Kassa kho nāma tvaṃ, mālukyaputta, imāni evaṃ pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni desitāni dhāresi? Nanu, mālukyaputta , aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissanti? Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sakkāyotipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sakkāyadiṭṭhi? Anusetvevassa 2 sakkāyadiṭṭhānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa dhammātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati dhammesu vicikicchā? Anusetvevassa vicikicchānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sīlātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sīlesu sīlabbataparāmāso? Anusetvevassa sīlabbataparāmāsānusayo . Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāmātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati kāmesu kāmacchando? Anusetvevassa kāmarāgānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sattātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sattesu byāpādo? Anusetvevassa byāpādānusayo. Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissantī’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni deseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

    ૧૩૦. ‘‘ઇધાનન્દ , અસ્સુતવા પુથુજ્જનો અરિયાનં અદસ્સાવી અરિયધમ્મસ્સ અકોવિદો અરિયધમ્મે અવિનીતો, સપ્પુરિસાનં અદસ્સાવી સપ્પુરિસધમ્મસ્સ અકોવિદો સપ્પુરિસધમ્મે અવિનીતો સક્કાયદિટ્ઠિપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ સક્કાયદિટ્ઠિપરેતેન; ઉપ્પન્નાય ચ સક્કાયદિટ્ઠિયા નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. તસ્સ સા સક્કાયદિટ્ઠિ થામગતા અપ્પટિવિનીતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં. વિચિકિચ્છાપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ વિચિકિચ્છાપરેતેન; ઉપ્પન્નાય ચ વિચિકિચ્છાય નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. તસ્સ સા વિચિકિચ્છા થામગતા અપ્પટિવિનીતા ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં. સીલબ્બતપરામાસપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ સીલબ્બતપરામાસપરેતેન; ઉપ્પન્નસ્સ ચ સીલબ્બતપરામાસસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. તસ્સ સો સીલબ્બતપરામાસો થામગતો અપ્પટિવિનીતો ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં. કામરાગપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ કામરાગપરેતેન ; ઉપ્પન્નસ્સ ચ કામરાગસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. તસ્સ સો કામરાગો થામગતો અપ્પટિવિનીતો ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં. બ્યાપાદપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ બ્યાપાદપરેતેન; ઉપ્પન્નસ્સ ચ બ્યાપાદસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ. તસ્સ સો બ્યાપાદો થામગતો અપ્પટિવિનીતો ઓરમ્ભાગિયં સંયોજનં.

    130. ‘‘Idhānanda , assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa sā sakkāyadiṭṭhi thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa sā vicikicchā thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so sīlabbataparāmāso thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena ; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so kāmarāgo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so byāpādo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.

    ૧૩૧. ‘‘સુતવા ચ ખો, આનન્દ, અરિયસાવકો અરિયાનં દસ્સાવી અરિયધમ્મસ્સ કોવિદો અરિયધમ્મે સુવિનીતો, સપ્પુરિસાનં દસ્સાવી સપ્પુરિસધમ્મસ્સ કોવિદો સપ્પુરિસધમ્મે સુવિનીતો ન સક્કાયદિટ્ઠિપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ ન સક્કાયદિટ્ઠિપરેતેન; ઉપ્પન્નાય ચ સક્કાયદિટ્ઠિયા નિસ્સરણં યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્સ સા સક્કાયદિટ્ઠિ સાનુસયા પહીયતિ. ન વિચિકિચ્છાપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ ન વિચિકિચ્છાપરેતેન; ઉપ્પન્નાય ચ વિચિકિચ્છાય નિસ્સરણં યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્સ સા વિચિકિચ્છા સાનુસયા પહીયતિ. ન સીલબ્બતપરામાસપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ ન સીલબ્બતપરામાસપરેતેન; ઉપ્પન્નસ્સ ચ સીલબ્બતપરામાસસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્સ સો સીલબ્બતપરામાસો સાનુસયો પહીયતિ. ન કામરાગપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ ન કામરાગપરેતેન; ઉપ્પન્નસ્સ ચ કામરાગસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્સ સો કામરાગો સાનુસયો પહીયતિ . ન બ્યાપાદપરિયુટ્ઠિતેન ચેતસા વિહરતિ ન બ્યાપાદપરેતેન; ઉપ્પન્નસ્સ ચ બ્યાપાદસ્સ નિસ્સરણં યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્સ સો બ્યાપાદો સાનુસયો પહીયતિ.

    131. ‘‘Sutavā ca kho, ānanda, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati na sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa sā sakkāyadiṭṭhi sānusayā pahīyati. Na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa sā vicikicchā sānusayā pahīyati. Na sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati na sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so sīlabbataparāmāso sānusayo pahīyati. Na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so kāmarāgo sānusayo pahīyati . Na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati na byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so byāpādo sānusayo pahīyati.

    ૧૩૨. ‘‘યો, આનન્દ, મગ્ગો યા પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય તં મગ્ગં તં પટિપદં અનાગમ્મ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાનિ ઞસ્સતિ વા દક્ખતિ વા પજહિસ્સતિ વાતિ – નેતં ઠાનં વિજ્જતિ. સેય્યથાપિ, આનન્દ, મહતો રુક્ખસ્સ તિટ્ઠતો સારવતો તચં અચ્છેત્વા ફેગ્ગું અચ્છેત્વા સારચ્છેદો ભવિસ્સતીતિ – નેતં ઠાનં વિજ્જતિ; એવમેવ ખો, આનન્દ, યો મગ્ગો યા પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય તં મગ્ગં તં પટિપદં અનાગમ્મ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાનિ ઞસ્સતિ વા દક્ખતિ વા પજહિસ્સતિ વાતિ – નેતં ઠાનં વિજ્જતિ.

    132. ‘‘Yo, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ acchetvā phegguṃ acchetvā sāracchedo bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

    ‘‘યો ચ ખો, આનન્દ, મગ્ગો યા પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય તં મગ્ગં તં પટિપદં આગમ્મ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાનિ ઞસ્સતિ વા દક્ખતિ વા પજહિસ્સતિ વાતિ – ઠાનમેતં વિજ્જતિ. સેય્યથાપિ, આનન્દ, મહતો રુક્ખસ્સ તિટ્ઠતો સારવતો તચં છેત્વા ફેગ્ગું છેત્વા સારચ્છેદો ભવિસ્સતીતિ – ઠાનમેતં વિજ્જતિ; એવમેવ ખો, આનન્દ, યો મગ્ગો યા પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય તં મગ્ગં તં પટિપદં આગમ્મ પઞ્ચોરમ્ભાગિયાનિ સંયોજનાનિ ઞસ્સતિ વા દક્ખતિ વા પજહિસ્સતિ વાતિ – ઠાનમેતં વિજ્જતિ. સેય્યથાપિ, આનન્દ, ગઙ્ગા નદી પૂરા ઉદકસ્સ સમતિત્તિકા કાકપેય્યા. અથ દુબ્બલકો પુરિસો આગચ્છેય્ય – ‘અહં ઇમિસ્સા ગઙ્ગાય નદિયા તિરિયં બાહાય સોતં છેત્વા સોત્થિના પારં ગચ્છિસ્સામી’તિ 3; સો ન સક્કુણેય્ય ગઙ્ગાય નદિયા તિરિયં બાહાય સોતં છેત્વા સોત્થિના પારં ગન્તું. એવમેવ ખો, આનન્દ, યેસં કેસઞ્ચિ 4 સક્કાયનિરોધાય ધમ્મે દેસિયમાને ચિત્તં ન પક્ખન્દતિ નપ્પસીદતિ ન સન્તિટ્ઠતિ ન વિમુચ્ચતિ; સેય્યથાપિ સો દુબ્બલકો પુરિસો એવમેતે દટ્ઠબ્બા. સેય્યથાપિ, આનન્દ, ગઙ્ગા નદી પૂરા ઉદકસ્સ સમતિત્તિકા કાકપેય્યા. અથ બલવા પુરિસો આગચ્છેય્ય – ‘અહં ઇમિસ્સા ગઙ્ગાય નદિયા તિરિયં બાહાય સોતં છેત્વા સોત્થિના પારં ગચ્છિસ્સામી’તિ; સો સક્કુણેય્ય ગઙ્ગાય નદિયા તિરિયં બાહાય સોતં છેત્વા સોત્થિના પારં ગન્તું. એવમેવ ખો, આનન્દ, યેસં કેસઞ્ચિ સક્કાયનિરોધાય ધમ્મે દેસિયમાને ચિત્તં પક્ખન્દતિ પસીદતિ સન્તિટ્ઠતિ વિમુચ્ચતિ; સેય્યથાપિ સો બલવા પુરિસો એવમેતે દટ્ઠબ્બા.

    ‘‘Yo ca kho, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ chetvā phegguṃ chetvā sāracchedo bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā. Atha dubbalako puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti 5; so na sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ. Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci 6 sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati; seyyathāpi so dubbalako puriso evamete daṭṭhabbā. Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā. Atha balavā puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti; so sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ. Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati; seyyathāpi so balavā puriso evamete daṭṭhabbā.

    ૧૩૩. ‘‘કતમો ચાનન્દ, મગ્ગો, કતમા પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય? ઇધાનન્દ, ભિક્ખુ ઉપધિવિવેકા અકુસલાનં ધમ્માનં પહાના સબ્બસો કાયદુટ્ઠુલ્લાનં પટિપ્પસ્સદ્ધિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ વિવિચ્ચ અકુસલેહિ ધમ્મેહિ સવિતક્કં સવિચારં વિવેકજં પીતિસુખં પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. સો યદેવ તત્થ હોતિ રૂપગતં વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં તે ધમ્મે અનિચ્ચતો દુક્ખતો રોગતો ગણ્ડતો સલ્લતો અઘતો આબાધતો પરતો પલોકતો સુઞ્ઞતો અનત્તતો સમનુપસ્સતિ. સો તેહિ ધમ્મેહિ ચિત્તં પટિવાપેતિ 7. સો તેહિ ધમ્મેહિ ચિત્તં પટિવાપેત્વા અમતાય ધાતુયા ચિત્તં ઉપસંહરતિ – ‘એતં સન્તં એતં પણીતં યદિદં સબ્બસઙ્ખારસમથો સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગો તણ્હાક્ખયો વિરાગો નિરોધો નિબ્બાન’ન્તિ. સો તત્થ ઠિતો આસવાનં ખયં પાપુણાતિ; નો ચે આસવાનં ખયં પાપુણાતિ તેનેવ ધમ્મરાગેન તાય ધમ્મનન્દિયા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પરિક્ખયા ઓપપાતિકો હોતિ, તત્થ પરિનિબ્બાયી, અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયમ્પિ ખો, આનન્દ, મગ્ગો અયં પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય.

    133. ‘‘Katamo cānanda, maggo, katamā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya? Idhānanda, bhikkhu upadhivivekā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānā sabbaso kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpeti 8. So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpetvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti. So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti; no ce āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī, anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.

    ‘‘પુન ચપરં, આનન્દ, ભિક્ખુ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે॰… દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ… તતિયં ઝાનં… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. સો યદેવ તત્થ હોતિ રૂપગતં વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં… અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયમ્પિ ખો, આનન્દ, મગ્ગો અયં પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય.

    ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.

    ‘‘પુન ચપરં, આનન્દ, ભિક્ખુ સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં અમનસિકારા ‘અનન્તો આકાસો’તિ આકાસાનઞ્ચાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. સો યદેવ તત્થ હોતિ વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં…પે॰… અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયમ્પિ ખો, આનન્દ, મગ્ગો અયં પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય.

    ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.

    ‘‘પુન ચપરં, આનન્દ, ભિક્ખુ સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ ‘અનન્તં વિઞ્ઞાણ’ન્તિ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. સો યદેવ તત્થ હોતિ વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં…પે॰… અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયમ્પિ ખો, આનન્દ, મગ્ગો અયં પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય.

    ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.

    ‘‘પુન ચપરં, આનન્દ, ભિક્ખુ સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ ‘નત્થિ કિઞ્ચી’તિ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. સો યદેવ તત્થ હોતિ વેદનાગતં સઞ્ઞાગતં સઙ્ખારગતં વિઞ્ઞાણગતં…પે॰… અનાવત્તિધમ્મો તસ્મા લોકા. અયમ્પિ ખો, આનન્દ, મગ્ગો અયં પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાયા’’તિ.

    ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyā’’ti.

    ‘‘એસો ચે, ભન્તે, મગ્ગો એસા પટિપદા પઞ્ચન્નં ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં પહાનાય, અથ કિઞ્ચરહિ ઇધેકચ્ચે ભિક્ખૂ ચેતોવિમુત્તિનો એકચ્ચે ભિક્ખૂ પઞ્ઞાવિમુત્તિનો’’તિ? ‘‘એત્થ ખો પનેસાહં 9, આનન્દ, ઇન્દ્રિયવેમત્તતં વદામી’’તિ.

    ‘‘Eso ce, bhante, maggo esā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya, atha kiñcarahi idhekacce bhikkhū cetovimuttino ekacce bhikkhū paññāvimuttino’’ti? ‘‘Ettha kho panesāhaṃ 10, ānanda, indriyavemattataṃ vadāmī’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમનો આયસ્મા આનન્દો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દીતિ.

    Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    મહામાલુક્યસુત્તં નિટ્ઠિતં ચતુત્થં.

    Mahāmālukyasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.







    Footnotes:
    1. અનુસેતિ ત્વેવસ્સ (સી॰ પી॰)
    2. anuseti tvevassa (sī. pī.)
    3. ગચ્છામીતિ (સી॰ પી॰)
    4. યસ્સ કસ્સચિ (સબ્બત્થ)
    5. gacchāmīti (sī. pī.)
    6. yassa kassaci (sabbattha)
    7. પટિપાપેતિ (સ્યા॰), પતિટ્ઠાપેતિ (ક॰)
    8. paṭipāpeti (syā.), patiṭṭhāpeti (ka.)
    9. એત્થ ખો તેસાહં (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    10. ettha kho tesāhaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. મહામાલુક્યસુત્તવણ્ણના • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૪. મહામાલુક્યસુત્તવણ્ણના • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact