| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೪. ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತಂ
4. Mahāmoggallānasuttaṃ
೩೪. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಕತಮೇಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ 1 ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ ? ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ತಿಸ್ಸೋ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು ಅಧುನಾಕಾಲಙ್ಕತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತತ್ರಪಿ ನಂ ಏವಂ ಜಾನನ್ತಿ – ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿ।
34. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘katamesānaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma 2 avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti ? Tena kho pana samayena tisso nāma bhikkhu adhunākālaṅkato aññataraṃ brahmalokaṃ upapanno hoti. Tatrapi naṃ evaṃ jānanti – ‘‘tisso brahmā mahiddhiko mahānubhāvo’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ 3 ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಂ – ಜೇತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ತಿಸ್ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏಹಿ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ; ಸ್ವಾಗತಂ 4, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ; ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ; ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸಿ, ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನಾಯ। ನಿಸೀದ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಇದಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ। ನಿಸೀದಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ತಿಸ್ಸಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಏತದವೋಚ –
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ 5 vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – jetavane antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosi. Addasā kho tisso brahmā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘ehi kho, mārisa moggallāna; svāgataṃ 6, mārisa moggallāna; cirassaṃ kho, mārisa moggallāna; imaṃ pariyāyamakāsi, yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīda, mārisa moggallāna, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi kho āyasmā mahāmoggallāno paññatte āsane. Tissopi kho brahmā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho tissaṃ brahmānaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca –
‘‘ಕತಮೇಸಾನಂ ಖೋ, ತಿಸ್ಸ, ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ? ‘‘ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ।
‘‘Katamesānaṃ kho, tissa, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Cātumahārājikānaṃ kho, mārisa moggallāna, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
‘‘ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಞೇವ ನು ಖೋ, ತಿಸ್ಸ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’ತಿ। ಯೇ ಖೋ ತೇ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ದೇವಾ ಬುದ್ಧೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ ಧಮ್ಮೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ ಸಙ್ಘೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಕನ್ತೇಹಿ ಸೀಲೇಹಿ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ ನ ತೇಸಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’ತಿ। ಯೇ ಚ ಖೋ ತೇ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ದೇವಾ ಬುದ್ಧೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಧಮ್ಮೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಸಙ್ಘೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಕನ್ತೇಹಿ ಸೀಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ತೇಸಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ।
‘‘Sabbesaññeva nu kho, tissa, cātumahārājikānaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Na kho, mārisa moggallāna, sabbesaṃ cātumahārājikānaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye kho te, mārisa moggallāna, cātumahārājikā devā buddhe aveccappasādena asamannāgatā dhamme aveccappasādena asamannāgatā saṅghe aveccappasādena asamannāgatā ariyakantehi sīlehi asamannāgatā na tesaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye ca kho te, mārisa moggallāna, cātumahārājikā devā buddhe aveccappasādena samannāgatā, dhamme aveccappasādena samannāgatā, saṅghe aveccappasādena samannāgatā ariyakantehi sīlehi samannāgatā, tesaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
‘‘ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಞ್ಞೇವ ನು ಖೋ, ತಿಸ್ಸ, ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’ತಿ ಉದಾಹು ತಾವತಿಂಸಾನಮ್ಪಿ ದೇವಾನಂ…ಪೇ॰… ಯಾಮಾನಮ್ಪಿ ದೇವಾನಂ… ತುಸಿತಾನಮ್ಪಿ ದೇವಾನಂ… ನಿಮ್ಮಾನರತೀನಮ್ಪಿ ದೇವಾನಂ… ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಮ್ಪಿ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ? ‘‘ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಮ್ಪಿ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ।
‘‘Cātumahārājikānaññeva nu kho, tissa, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti udāhu tāvatiṃsānampi devānaṃ…pe… yāmānampi devānaṃ… tusitānampi devānaṃ… nimmānaratīnampi devānaṃ… paranimmitavasavattīnampi devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Paranimmitavasavattīnampi kho, mārisa moggallāna, devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
‘‘ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಞೇವ ನು ಖೋ, ತಿಸ್ಸ, ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’ತಿ। ಯೇ ಖೋ ತೇ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀ ದೇವಾ ಬುದ್ಧೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಧಮ್ಮೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಸಙ್ಘೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಅರಿಯಕನ್ತೇಹಿ ಸೀಲೇಹಿ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾ, ನ ತೇಸಂ ದೇವಾನಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’ತಿ। ಯೇ ಚ ಖೋ ತೇ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀ ದೇವಾ ಬುದ್ಧೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಧಮ್ಮೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಸಙ್ಘೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಅರಿಯಕನ್ತೇಹಿ ಸೀಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ತೇಸಂ ಏವಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ – ‘ಸೋತಾಪನ್ನಾ ನಾಮ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ’’’ತಿ।
‘‘Sabbesaññeva nu kho, tissa, paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti? ‘‘Na kho, mārisa moggallāna, sabbesaṃ paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye kho te, mārisa moggallāna, paranimmitavasavattī devā buddhe aveccappasādena asamannāgatā, dhamme aveccappasādena asamannāgatā, saṅghe aveccappasādena asamannāgatā, ariyakantehi sīlehi asamannāgatā, na tesaṃ devānaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti. Ye ca kho te, mārisa moggallāna, paranimmitavasavattī devā buddhe aveccappasādena samannāgatā, dhamme aveccappasādena samannāgatā, saṅghe aveccappasādena samannāgatā, ariyakantehi sīlehi samannāgatā tesaṃ evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘sotāpannā nāma avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಂ – ‘ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಜೇತವನೇ ಪಾತುರಹೋಸೀ’’’ತಿ। ಚತುತ್ಥಂ।
Atha kho āyasmā mahāmoggallāno tissassa brahmuno bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā – ‘‘seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evamevaṃ – ‘brahmaloke antarahito jetavane pāturahosī’’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Mahāmoggallānasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧-೪. ಸೇಖಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 1-4. Sekhasuttādivaṇṇanā
