Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / దీఘనికాయ • Dīghanikāya

    నమో తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    దీఘనికాయో

    Dīghanikāyo

    మహావగ్గపాళి

    Mahāvaggapāḷi

    ౧. మహాపదానసుత్తం

    1. Mahāpadānasuttaṃ

    పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తకథా

    Pubbenivāsapaṭisaṃyuttakathā

    . ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే కరేరికుటికాయం. అథ ఖో సమ్బహులానం భిక్ఖూనం పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తానం కరేరిమణ్డలమాళే సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తా ధమ్మీ కథా ఉదపాది – ‘‘ఇతిపి పుబ్బేనివాసో, ఇతిపి పుబ్బేనివాసో’’తి.

    1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme karerikuṭikāyaṃ. Atha kho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ karerimaṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ pubbenivāsapaṭisaṃyuttā dhammī kathā udapādi – ‘‘itipi pubbenivāso, itipi pubbenivāso’’ti.

    . అస్సోసి ఖో భగవా దిబ్బాయ సోతధాతుయా విసుద్ధాయ అతిక్కన్తమానుసికాయ తేసం భిక్ఖూనం ఇమం కథాసల్లాపం. అథ ఖో భగవా ఉట్ఠాయాసనా యేన కరేరిమణ్డలమాళో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది, నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కాయనుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా; కా చ పన వో అన్తరాకథా విప్పకతా’’తి?

    2. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya tesaṃ bhikkhūnaṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā uṭṭhāyāsanā yena karerimaṇḍalamāḷo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi, nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāyanuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā; kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?

    ఏవం వుత్తే తే భిక్ఖూ భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇధ, భన్తే, అమ్హాకం పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తానం కరేరిమణ్డలమాళే సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తా ధమ్మీ కథా ఉదపాది – ‘ఇతిపి పుబ్బేనివాసో ఇతిపి పుబ్బేనివాసో’తి. అయం ఖో నో, భన్తే, అన్తరాకథా విప్పకతా. అథ భగవా అనుప్పత్తో’’తి.

    Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ karerimaṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ pubbenivāsapaṭisaṃyuttā dhammī kathā udapādi – ‘itipi pubbenivāso itipi pubbenivāso’ti. Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā. Atha bhagavā anuppatto’’ti.

    . ‘‘ఇచ్ఛేయ్యాథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తం ధమ్మిం కథం సోతు’’న్తి? ‘‘ఏతస్స, భగవా, కాలో; ఏతస్స, సుగత, కాలో; యం భగవా పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తం ధమ్మిం కథం కరేయ్య, భగవతో సుత్వా 1 భిక్ఖూ ధారేస్సన్తీ’’తి. ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, సుణాథ,సాధుకం మనసి కరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –

    3. ‘‘Iccheyyātha no tumhe, bhikkhave, pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ sotu’’nti? ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyya, bhagavato sutvā 2 bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha,sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    . ‘‘ఇతో సో, భిక్ఖవే, ఏకనవుతికప్పే యం 3 విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. ఇతో సో, భిక్ఖవే, ఏకతింసే కప్పే 4 యం సిఖీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. తస్మిఞ్ఞేవ ఖో, భిక్ఖవే, ఏకతింసే కప్పే వేస్సభూ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. ఇమస్మిఞ్ఞేవ 5 ఖో, భిక్ఖవే, భద్దకప్పే కకుసన్ధో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. ఇమస్మిఞ్ఞేవ ఖో, భిక్ఖవే, భద్దకప్పే కోణాగమనో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. ఇమస్మిఞ్ఞేవ ఖో, భిక్ఖవే, భద్దకప్పే కస్సపో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. ఇమస్మిఞ్ఞేవ ఖో, భిక్ఖవే, భద్దకప్పే అహం ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉప్పన్నో.

    4. ‘‘Ito so, bhikkhave, ekanavutikappe yaṃ 6 vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Ito so, bhikkhave, ekatiṃse kappe 7 yaṃ sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Tasmiññeva kho, bhikkhave, ekatiṃse kappe vessabhū bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva 8 kho, bhikkhave, bhaddakappe kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva kho, bhikkhave, bhaddakappe koṇāgamano bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva kho, bhikkhave, bhaddakappe kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva kho, bhikkhave, bhaddakappe ahaṃ etarahi arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno.

    . ‘‘విపస్సీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసి, ఖత్తియకులే ఉదపాది. సిఖీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసి, ఖత్తియకులే ఉదపాది. వేస్సభూ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసి, ఖత్తియకులే ఉదపాది. కకుసన్ధో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బ్రాహ్మణో జాతియా అహోసి, బ్రాహ్మణకులే ఉదపాది. కోణాగమనో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బ్రాహ్మణో జాతియా అహోసి, బ్రాహ్మణకులే ఉదపాది. కస్సపో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బ్రాహ్మణో జాతియా అహోసి, బ్రాహ్మణకులే ఉదపాది. అహం, భిక్ఖవే, ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసిం, ఖత్తియకులే ఉప్పన్నో.

    5. ‘‘Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Sikhī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Vessabhū, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Kakusandho, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brāhmaṇo jātiyā ahosi, brāhmaṇakule udapādi. Koṇāgamano, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brāhmaṇo jātiyā ahosi, brāhmaṇakule udapādi. Kassapo, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brāhmaṇo jātiyā ahosi, brāhmaṇakule udapādi. Ahaṃ, bhikkhave, etarahi arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosiṃ, khattiyakule uppanno.

    . ‘‘విపస్సీ , భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కోణ్డఞ్ఞో గోత్తేన అహోసి. సిఖీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కోణ్డఞ్ఞో గోత్తేన అహోసి. వేస్సభూ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కోణ్డఞ్ఞో గోత్తేన అహోసి. కకుసన్ధో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కస్సపో గోత్తేన అహోసి. కోణాగమనో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కస్సపో గోత్తేన అహోసి. కస్సపో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కస్సపో గోత్తేన అహోసి. అహం, భిక్ఖవే, ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో గోతమో గోత్తేన అహోసిం.

    6. ‘‘Vipassī , bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Sikhī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Vessabhū, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Kakusandho, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kassapo gottena ahosi. Koṇāgamano, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kassapo gottena ahosi. Kassapo, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kassapo gottena ahosi. Ahaṃ, bhikkhave, etarahi arahaṃ sammāsambuddho gotamo gottena ahosiṃ.

    . ‘‘విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసీతివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. సిఖిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సత్తతివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. వేస్సభుస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సట్ఠివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. కకుసన్ధస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స చత్తాలీసవస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. కోణాగమనస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తింసవస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. కస్సపస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స వీసతివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. మయ్హం, భిక్ఖవే, ఏతరహి అప్పకం ఆయుప్పమాణం పరిత్తం లహుకం; యో చిరం జీవతి, సో వస్ససతం అప్పం వా భియ్యో.

    7. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa sattativassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa saṭṭhivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa cattālīsavassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tiṃsavassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa vīsativassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ; yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo.

    . ‘‘విపస్సీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో పాటలియా మూలే అభిసమ్బుద్ధో. సిఖీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో పుణ్డరీకస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. వేస్సభూ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో సాలస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. కకుసన్ధో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో సిరీసస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. కోణాగమనో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఉదుమ్బరస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. కస్సపో, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో నిగ్రోధస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. అహం, భిక్ఖవే, ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అస్సత్థస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో.

    8. ‘‘Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Sikhī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho puṇḍarīkassa mūle abhisambuddho. Vessabhū, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho sālassa mūle abhisambuddho. Kakusandho, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho sirīsassa mūle abhisambuddho. Koṇāgamano, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho udumbarassa mūle abhisambuddho. Kassapo, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho nigrodhassa mūle abhisambuddho. Ahaṃ, bhikkhave, etarahi arahaṃ sammāsambuddho assatthassa mūle abhisambuddho.

    . ‘‘విపస్సిస్స , భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఖణ్డతిస్సం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. సిఖిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అభిభూసమ్భవం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. వేస్సభుస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సోణుత్తరం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. కకుసన్ధస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స విధురసఞ్జీవం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. కోణాగమనస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స భియ్యోసుత్తరం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. కస్సపస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తిస్సభారద్వాజం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. మయ్హం, భిక్ఖవే, ఏతరహి సారిపుత్తమోగ్గల్లానం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం.

    9. ‘‘Vipassissa , bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa abhibhūsambhavaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa soṇuttaraṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa vidhurasañjīvaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bhiyyosuttaraṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tissabhāradvājaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.

    ౧౦. ‘‘విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి భిక్ఖుసతసహస్సం, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అసీతిభిక్ఖుసహస్సాని. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఇమే తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    10. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘సిఖిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి భిక్ఖుసతసహస్సం, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అసీతిభిక్ఖుసహస్సాని, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సత్తతిభిక్ఖుసహస్సాని. సిఖిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఇమే తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    ‘‘Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sattatibhikkhusahassāni. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘వేస్సభుస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అసీతిభిక్ఖుసహస్సాని, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సత్తతిభిక్ఖుసహస్సాని, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సట్ఠిభిక్ఖుసహస్సాని. వేస్సభుస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఇమే తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    ‘‘Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sattatibhikkhusahassāni, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi saṭṭhibhikkhusahassāni. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘కకుసన్ధస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి చత్తాలీసభిక్ఖుసహస్సాని. కకుసన్ధస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అయం ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    ‘‘Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi cattālīsabhikkhusahassāni. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘కోణాగమనస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి తింసభిక్ఖుసహస్సాని. కోణాగమనస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అయం ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    ‘‘Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi tiṃsabhikkhusahassāni. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘కస్సపస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి వీసతిభిక్ఖుసహస్సాని. కస్సపస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అయం ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    ‘‘Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi vīsatibhikkhusahassāni. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘మయ్హం, భిక్ఖవే, ఏతరహి ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అడ్ఢతేళసాని భిక్ఖుసతాని. మయ్హం, భిక్ఖవే, అయం ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం.

    ‘‘Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni. Mayhaṃ, bhikkhave, ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ౧౧. ‘‘విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసోకో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. సిఖిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఖేమఙ్కరో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. వేస్సభుస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఉపసన్తో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. కకుసన్ధస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బుద్ధిజో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. కోణాగమనస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సోత్థిజో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. కస్సపస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సబ్బమిత్తో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. మయ్హం, భిక్ఖవే, ఏతరహి ఆనన్దో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో.

    11. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khemaṅkaro nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa upasanto nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa buddhijo nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa sotthijo nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa sabbamitto nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi ānando nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko.

    ౧౨. ‘‘విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బన్ధుమా నామ రాజా పితా అహోసి. బన్ధుమతీ నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి 9. బన్ధుమస్స రఞ్ఞో బన్ధుమతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    12. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi. Bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti 10. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘సిఖిస్స , భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అరుణో నామ రాజా పితా అహోసి. పభావతీ నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. అరుణస్స రఞ్ఞో అరుణవతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    ‘‘Sikhissa , bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa aruṇo nāma rājā pitā ahosi. Pabhāvatī nāma devī mātā ahosi janetti. Aruṇassa rañño aruṇavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘వేస్సభుస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సుప్పతితో నామ 11 రాజా పితా అహోసి. వస్సవతీ నామ 12 దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. సుప్పతితస్స రఞ్ఞో అనోమం నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    ‘‘Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa suppatito nāma 13 rājā pitā ahosi. Vassavatī nāma 14 devī mātā ahosi janetti. Suppatitassa rañño anomaṃ nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘కకుసన్ధస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అగ్గిదత్తో నామ బ్రాహ్మణో పితా అహోసి. విసాఖా నామ బ్రాహ్మణీ మాతా అహోసి జనేత్తి. తేన ఖో పన, భిక్ఖవే, సమయేన ఖేమో నామ రాజా అహోసి. ఖేమస్స రఞ్ఞో ఖేమవతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    ‘‘Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa aggidatto nāma brāhmaṇo pitā ahosi. Visākhā nāma brāhmaṇī mātā ahosi janetti. Tena kho pana, bhikkhave, samayena khemo nāma rājā ahosi. Khemassa rañño khemavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘కోణాగమనస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స యఞ్ఞదత్తో నామ బ్రాహ్మణో పితా అహోసి. ఉత్తరా నామ బ్రాహ్మణీ మాతా అహోసి జనేత్తి. తేన ఖో పన, భిక్ఖవే, సమయేన సోభో నామ రాజా అహోసి. సోభస్స రఞ్ఞో సోభవతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    ‘‘Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa yaññadatto nāma brāhmaṇo pitā ahosi. Uttarā nāma brāhmaṇī mātā ahosi janetti. Tena kho pana, bhikkhave, samayena sobho nāma rājā ahosi. Sobhassa rañño sobhavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘కస్సపస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బ్రహ్మదత్తో నామ బ్రాహ్మణో పితా అహోసి. ధనవతీ నామ బ్రాహ్మణీ మాతా అహోసి జనేత్తి. తేన ఖో పన, భిక్ఖవే, సమయేన కికీ నామ 15 రాజా అహోసి. కికిస్స రఞ్ఞో బారాణసీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    ‘‘Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa brahmadatto nāma brāhmaṇo pitā ahosi. Dhanavatī nāma brāhmaṇī mātā ahosi janetti. Tena kho pana, bhikkhave, samayena kikī nāma 16 rājā ahosi. Kikissa rañño bārāṇasī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘మయ్హం, భిక్ఖవే, ఏతరహి సుద్ధోదనో నామ రాజా పితా అహోసి. మాయా నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. కపిలవత్థు నామ నగరం రాజధానీ అహోసీ’’తి. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో ఉట్ఠాయాసనా విహారం పావిసి.

    ‘‘Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi suddhodano nāma rājā pitā ahosi. Māyā nāma devī mātā ahosi janetti. Kapilavatthu nāma nagaraṃ rājadhānī ahosī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.

    ౧౩. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం అచిరపక్కన్తస్స భగవతో అయమన్తరాకథా ఉదపాది – ‘‘అచ్ఛరియం, ఆవుసో, అబ్భుతం, ఆవుసో, తథాగతస్స మహిద్ధికతా మహానుభావతా. యత్ర హి నామ తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరిస్సతి, నామతోపి అనుస్సరిస్సతి, గోత్తతోపి అనుస్సరిస్సతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరిస్సతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరిస్సతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరిస్సతి – ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’’’తి.

    13. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato ayamantarākathā udapādi – ‘‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā. Yatra hi nāma tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarissati, nāmatopi anussarissati, gottatopi anussarissati, āyuppamāṇatopi anussarissati, sāvakayugatopi anussarissati, sāvakasannipātatopi anussarissati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti.

    ‘‘కిం ను ఖో, ఆవుసో, తథాగతస్సేవ ను ఖో ఏసా ధమ్మధాతు సుప్పటివిద్ధా, యస్సా ధమ్మధాతుయా సుప్పటివిద్ధత్తా తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి – ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’తి, ఉదాహు దేవతా తథాగతస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం, యేన తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి – ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’’’తి. అయఞ్చ హిదం తేసం భిక్ఖూనం అన్తరాకథా విప్పకతా హోతి.

    ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, tathāgatasseva nu kho esā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti, udāhu devatā tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti. Ayañca hidaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ antarākathā vippakatā hoti.

    ౧౪. అథ ఖో భగవా సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన కరేరిమణ్డలమాళో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కాయనుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా; కా చ పన వో అన్తరాకథా విప్పకతా’’తి?

    14. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena karerimaṇḍalamāḷo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāyanuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā; kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?

    ఏవం వుత్తే తే భిక్ఖూ భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇధ, భన్తే, అమ్హాకం అచిరపక్కన్తస్స భగవతో అయం అన్తరాకథా ఉదపాది – ‘అచ్ఛరియం, ఆవుసో, అబ్భుతం, ఆవుసో, తథాగతస్స మహిద్ధికతా మహానుభావతా, యత్ర హి నామ తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరిస్సతి, నామతోపి అనుస్సరిస్సతి, గోత్తతోపి అనుస్సరిస్సతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరిస్సతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరిస్సతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరిస్సతి – ‘‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి , ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’’తి. కిం ను ఖో, ఆవుసో, తథాగతస్సేవ ను ఖో ఏసా ధమ్మధాతు సుప్పటివిద్ధా, యస్సా ధమ్మధాతుయా సుప్పటివిద్ధత్తా తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి – ‘‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’’తి. ఉదాహు దేవతా తథాగతస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం, యేన తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి – ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’తి? అయం ఖో నో, భన్తే, అన్తరాకథా విప్పకతా, అథ భగవా అనుప్పత్తో’’తి.

    Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato ayaṃ antarākathā udapādi – ‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarissati, nāmatopi anussarissati, gottatopi anussarissati, āyuppamāṇatopi anussarissati, sāvakayugatopi anussarissati, sāvakasannipātatopi anussarissati – ‘‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi , evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’ti. Kiṃ nu kho, āvuso, tathāgatasseva nu kho esā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’ti. Udāhu devatā tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti? Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā, atha bhagavā anuppatto’’ti.

    ౧౫. ‘‘తథాగతస్సేవేసా, భిక్ఖవే, ధమ్మధాతు సుప్పటివిద్ధా, యస్సా ధమ్మధాతుయా సుప్పటివిద్ధత్తా తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి – ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’తి. దేవతాపి తథాగతస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం, యేన తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి – ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’తి.

    15. ‘‘Tathāgatassevesā, bhikkhave, dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti. Devatāpi tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti.

    ‘‘ఇచ్ఛేయ్యాథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, భియ్యోసోమత్తాయ పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తం ధమ్మిం కథం సోతు’’న్తి? ‘‘ఏతస్స, భగవా, కాలో; ఏతస్స, సుగత, కాలో; యం భగవా భియ్యోసోమత్తాయ పుబ్బేనివాసపటిసంయుత్తం ధమ్మిం కథం కరేయ్య, భగవతో సుత్వా భిక్ఖూ ధారేస్సన్తీ’’తి. ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే , సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –

    ‘‘Iccheyyātha no tumhe, bhikkhave, bhiyyosomattāya pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ sotu’’nti? ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā bhiyyosomattāya pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyya, bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ౧౬. ‘‘ఇతో సో, భిక్ఖవే, ఏకనవుతికప్పే యం విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. విపస్సీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసి, ఖత్తియకులే ఉదపాది. విపస్సీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కోణ్డఞ్ఞో గోత్తేన అహోసి. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసీతివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. విపస్సీ, భిక్ఖవే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో పాటలియా మూలే అభిసమ్బుద్ధో. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే , భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఖణ్డతిస్సం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి భిక్ఖుసతసహస్సం, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అసీతిభిక్ఖుసహస్సాని. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఇమే తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసోకో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. విపస్సిస్స, భిక్ఖవే, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బన్ధుమా నామ రాజా పితా అహోసి. బన్ధుమతీ నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. బన్ధుమస్స రఞ్ఞో బన్ధుమతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి.

    16. ‘‘Ito so, bhikkhave, ekanavutikappe yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Vipassissa, bhikkhave , bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi. Bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    బోధిసత్తధమ్మతా

    Bodhisattadhammatā

    ౧౭. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ బోధిసత్తో తుసితా కాయా చవిత్వా సతో సమ్పజానో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కమి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    17. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bodhisatto tusitā kāyā cavitvā sato sampajāno mātukucchiṃ okkami. Ayamettha dhammatā.

    ౧౮. ‘‘ధమ్మతా, ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో తుసితా కాయా చవిత్వా మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కమతి. అథ సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ అప్పమాణో ఉళారో ఓభాసో పాతుభవతి అతిక్కమ్మేవ దేవానం దేవానుభావం. యాపి తా లోకన్తరికా అఘా అసంవుతా అన్ధకారా అన్ధకారతిమిసా , యత్థ పిమే చన్దిమసూరియా ఏవంమహిద్ధికా ఏవంమహానుభావా ఆభాయ నానుభోన్తి, తత్థపి అప్పమాణో ఉళారో ఓభాసో పాతుభవతి అతిక్కమ్మేవ దేవానం దేవానుభావం. యేపి తత్థ సత్తా ఉపపన్నా, తేపి తేనోభాసేన అఞ్ఞమఞ్ఞం సఞ్జానన్తి – ‘అఞ్ఞేపి కిర, భో, సన్తి సత్తా ఇధూపపన్నా’తి. అయఞ్చ దససహస్సీ లోకధాతు సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అప్పమాణో చ ఉళారో ఓభాసో లోకే పాతుభవతి అతిక్కమ్మేవ దేవానం దేవానుభావం. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    18. ‘‘Dhammatā, esā, bhikkhave, yadā bodhisatto tusitā kāyā cavitvā mātukucchiṃ okkamati. Atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā , yattha pime candimasūriyā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā ābhāya nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yepi tattha sattā upapannā, tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti. Ayañca dasasahassī lokadhātu saṅkampati sampakampati sampavedhati. Appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Ayamettha dhammatā.

    ౧౯. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కన్తో హోతి, చత్తారో నం దేవపుత్తా చతుద్దిసం 17 రక్ఖాయ ఉపగచ్ఛన్తి – ‘మా నం బోధిసత్తం వా బోధిసత్తమాతరం వా మనుస్సో వా అమనుస్సో వా కోచి వా విహేఠేసీ’తి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    19. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, cattāro naṃ devaputtā catuddisaṃ 18 rakkhāya upagacchanti – ‘mā naṃ bodhisattaṃ vā bodhisattamātaraṃ vā manusso vā amanusso vā koci vā viheṭhesī’ti. Ayamettha dhammatā.

    ౨౦. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కన్తో హోతి, పకతియా సీలవతీ బోధిసత్తమాతా హోతి, విరతా పాణాతిపాతా, విరతా అదిన్నాదానా, విరతా కామేసుమిచ్ఛాచారా , విరతా ముసావాదా, విరతా సురామేరయమజ్జప్పమాదట్ఠానా. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    20. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, pakatiyā sīlavatī bodhisattamātā hoti, viratā pāṇātipātā, viratā adinnādānā, viratā kāmesumicchācārā , viratā musāvādā, viratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Ayamettha dhammatā.

    ౨౧. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కన్తో హోతి, న బోధిసత్తమాతు పురిసేసు మానసం ఉప్పజ్జతి కామగుణూపసంహితం, అనతిక్కమనీయా చ బోధిసత్తమాతా హోతి కేనచి పురిసేన రత్తచిత్తేన. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    21. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu purisesu mānasaṃ uppajjati kāmaguṇūpasaṃhitaṃ, anatikkamanīyā ca bodhisattamātā hoti kenaci purisena rattacittena. Ayamettha dhammatā.

    ౨౨. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కన్తో హోతి, లాభినీ బోధిసత్తమాతా హోతి పఞ్చన్నం కామగుణానం. సా పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితా సమఙ్గీభూతా పరిచారేతి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    22. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, lābhinī bodhisattamātā hoti pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ. Sā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricāreti. Ayamettha dhammatā.

    ౨౩. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కన్తో హోతి, న బోధిసత్తమాతు కోచిదేవ ఆబాధో ఉప్పజ్జతి. సుఖినీ బోధిసత్తమాతా హోతి అకిలన్తకాయా, బోధిసత్తఞ్చ బోధిసత్తమాతా తిరోకుచ్ఛిగతం పస్సతి సబ్బఙ్గపచ్చఙ్గిం అహీనిన్ద్రియం. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, మణి వేళురియో సుభో జాతిమా అట్ఠంసో సుపరికమ్మకతో అచ్ఛో విప్పసన్నో అనావిలో సబ్బాకారసమ్పన్నో. తత్రాస్స 19 సుత్తం ఆవుతం నీలం వా పీతం వా లోహితం వా ఓదాతం వా పణ్డుసుత్తం వా. తమేనం చక్ఖుమా పురిసో హత్థే కరిత్వా పచ్చవేక్ఖేయ్య – ‘అయం ఖో మణి వేళురియో సుభో జాతిమా అట్ఠంసో సుపరికమ్మకతో అచ్ఛో విప్పసన్నో అనావిలో సబ్బాకారసమ్పన్నో. తత్రిదం సుత్తం ఆవుతం నీలం వా పీతం వా లోహితం వా ఓదాతం వా పణ్డుసుత్తం వా’తి. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కన్తో హోతి, న బోధిసత్తమాతు కోచిదేవ ఆబాధో ఉప్పజ్జతి, సుఖినీ బోధిసత్తమాతా హోతి అకిలన్తకాయా , బోధిసత్తఞ్చ బోధిసత్తమాతా తిరోకుచ్ఛిగతం పస్సతి సబ్బఙ్గపచ్చఙ్గిం అహీనిన్ద్రియం. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    23. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu kocideva ābādho uppajjati. Sukhinī bodhisattamātā hoti akilantakāyā, bodhisattañca bodhisattamātā tirokucchigataṃ passati sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatrāssa 20 suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā. Tamenaṃ cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya – ‘ayaṃ kho maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā’ti. Evameva kho, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu kocideva ābādho uppajjati, sukhinī bodhisattamātā hoti akilantakāyā , bodhisattañca bodhisattamātā tirokucchigataṃ passati sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ. Ayamettha dhammatā.

    ౨౪. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, సత్తాహజాతే బోధిసత్తే బోధిసత్తమాతా కాలఙ్కరోతి తుసితం కాయం ఉపపజ్జతి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    24. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, sattāhajāte bodhisatte bodhisattamātā kālaṅkaroti tusitaṃ kāyaṃ upapajjati. Ayamettha dhammatā.

    ౨౫. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యథా అఞ్ఞా ఇత్థికా నవ వా దస వా మాసే గబ్భం కుచ్ఛినా పరిహరిత్వా విజాయన్తి, న హేవం బోధిసత్తం బోధిసత్తమాతా విజాయతి. దసేవ మాసాని బోధిసత్తం బోధిసత్తమాతా కుచ్ఛినా పరిహరిత్వా విజాయతి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    25. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yathā aññā itthikā nava vā dasa vā māse gabbhaṃ kucchinā pariharitvā vijāyanti, na hevaṃ bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati. Daseva māsāni bodhisattaṃ bodhisattamātā kucchinā pariharitvā vijāyati. Ayamettha dhammatā.

    ౨౬. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యథా అఞ్ఞా ఇత్థికా నిసిన్నా వా నిపన్నా వా విజాయన్తి, న హేవం బోధిసత్తం బోధిసత్తమాతా విజాయతి. ఠితావ బోధిసత్తం బోధిసత్తమాతా విజాయతి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    26. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yathā aññā itthikā nisinnā vā nipannā vā vijāyanti, na hevaṃ bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati. Ṭhitāva bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati. Ayamettha dhammatā.

    ౨౭. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హా నిక్ఖమతి, దేవా పఠమం పటిగ్గణ్హన్తి, పచ్ఛా మనుస్సా. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    27. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, devā paṭhamaṃ paṭiggaṇhanti, pacchā manussā. Ayamettha dhammatā.

    ౨౮. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హా నిక్ఖమతి, అప్పత్తోవ బోధిసత్తో పథవిం హోతి, చత్తారో నం దేవపుత్తా పటిగ్గహేత్వా మాతు పురతో ఠపేన్తి – ‘అత్తమనా, దేవి, హోహి; మహేసక్ఖో తే పుత్తో ఉప్పన్నో’తి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    28. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, appattova bodhisatto pathaviṃ hoti, cattāro naṃ devaputtā paṭiggahetvā mātu purato ṭhapenti – ‘attamanā, devi, hohi; mahesakkho te putto uppanno’ti. Ayamettha dhammatā.

    ౨౯. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హా నిక్ఖమతి, విసదోవ నిక్ఖమతి అమక్ఖితో ఉదేన 21 అమక్ఖితో సేమ్హేన అమక్ఖితో రుహిరేన అమక్ఖితో కేనచి అసుచినా సుద్ధో 22 విసదో. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, మణిరతనం కాసికే వత్థే నిక్ఖిత్తం నేవ మణిరతనం కాసికం వత్థం మక్ఖేతి, నాపి కాసికం వత్థం మణిరతనం మక్ఖేతి. తం కిస్స హేతు? ఉభిన్నం సుద్ధత్తా. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హా నిక్ఖమతి, విసదోవ నిక్ఖమతి అమక్ఖితో, ఉదేన అమక్ఖితో సేమ్హేన అమక్ఖితో రుహిరేన అమక్ఖితో కేనచి అసుచినా సుద్ధో విసదో. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    29. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, visadova nikkhamati amakkhito udena 23 amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinā suddho 24 visado. Seyyathāpi, bhikkhave, maṇiratanaṃ kāsike vatthe nikkhittaṃ neva maṇiratanaṃ kāsikaṃ vatthaṃ makkheti, nāpi kāsikaṃ vatthaṃ maṇiratanaṃ makkheti. Taṃ kissa hetu? Ubhinnaṃ suddhattā. Evameva kho, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, visadova nikkhamati amakkhito, udena amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinā suddho visado. Ayamettha dhammatā.

    ౩౦. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హా నిక్ఖమతి, ద్వే ఉదకస్స ధారా అన్తలిక్ఖా పాతుభవన్తి – ఏకా సీతస్స ఏకా ఉణ్హస్స యేన బోధిసత్తస్స ఉదకకిచ్చం కరోన్తి మాతు చ. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    30. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, dve udakassa dhārā antalikkhā pātubhavanti – ekā sītassa ekā uṇhassa yena bodhisattassa udakakiccaṃ karonti mātu ca. Ayamettha dhammatā.

    ౩౧. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, సమ్పతిజాతో బోధిసత్తో సమేహి పాదేహి పతిట్ఠహిత్వా ఉత్తరాభిముఖో 25 సత్తపదవీతిహారేన గచ్ఛతి సేతమ్హి ఛత్తే అనుధారియమానే, సబ్బా చ దిసా అనువిలోకేతి, ఆసభిం వాచం భాసతి ‘అగ్గోహమస్మి లోకస్స, జేట్ఠోహమస్మి లోకస్స, సేట్ఠోహమస్మి లోకస్స, అయమన్తిమా జాతి, నత్థిదాని పునబ్భవో’తి. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    31. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, sampatijāto bodhisatto samehi pādehi patiṭṭhahitvā uttarābhimukho 26 sattapadavītihārena gacchati setamhi chatte anudhāriyamāne, sabbā ca disā anuviloketi, āsabhiṃ vācaṃ bhāsati ‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassa, ayamantimā jāti, natthidāni punabbhavo’ti. Ayamettha dhammatā.

    ౩౨. ‘‘ధమ్మతా ఏసా, భిక్ఖవే, యదా బోధిసత్తో మాతుకుచ్ఛిమ్హా నిక్ఖమతి, అథ సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ అప్పమాణో ఉళారో ఓభాసో పాతుభవతి, అతిక్కమ్మేవ దేవానం దేవానుభావం. యాపి తా లోకన్తరికా అఘా అసంవుతా అన్ధకారా అన్ధకారతిమిసా, యత్థ పిమే చన్దిమసూరియా ఏవంమహిద్ధికా ఏవంమహానుభావా ఆభాయ నానుభోన్తి, తత్థపి అప్పమాణో ఉళారో ఓభాసో పాతుభవతి అతిక్కమ్మేవ దేవానం దేవానుభావం. యేపి తత్థ సత్తా ఉపపన్నా, తేపి తేనోభాసేన అఞ్ఞమఞ్ఞం సఞ్జానన్తి – ‘అఞ్ఞేపి కిర, భో, సన్తి సత్తా ఇధూపపన్నా’తి. అయఞ్చ దససహస్సీ లోకధాతు సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి అప్పమాణో చ ఉళారో ఓభాసో లోకే పాతుభవతి అతిక్కమ్మేవ దేవానం దేవానుభావం. అయమేత్థ ధమ్మతా.

    32. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati, atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā, yattha pime candimasūriyā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā ābhāya nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yepi tattha sattā upapannā, tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti. Ayañca dasasahassī lokadhātu saṅkampati sampakampati sampavedhati appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Ayamettha dhammatā.

    ద్వత్తింసమహాపురిసలక్ఖణా

    Dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇā

    ౩౩. ‘‘జాతే ఖో పన, భిక్ఖవే, విపస్సిమ్హి కుమారే బన్ధుమతో రఞ్ఞో పటివేదేసుం – ‘పుత్తో తే, దేవ 27, జాతో, తం దేవో పస్సతూ’తి. అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా విపస్సిం కుమారం, దిస్వా నేమిత్తే బ్రాహ్మణే ఆమన్తాపేత్వా ఏతదవోచ – ‘పస్సన్తు భోన్తో నేమిత్తా బ్రాహ్మణా కుమార’న్తి. అద్దసంసు ఖో, భిక్ఖవే, నేమిత్తా బ్రాహ్మణా విపస్సిం కుమారం, దిస్వా బన్ధుమన్తం రాజానం ఏతదవోచుం – ‘అత్తమనో, దేవ, హోహి, మహేసక్ఖో తే పుత్తో ఉప్పన్నో, లాభా తే, మహారాజ, సులద్ధం తే, మహారాజ, యస్స తే కులే ఏవరూపో పుత్తో ఉప్పన్నో. అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ద్వత్తింసమహాపురిసలక్ఖణేహి సమన్నాగతో, యేహి సమన్నాగతస్స మహాపురిసస్స ద్వేవ గతియో భవన్తి అనఞ్ఞా. సచే అగారం అజ్ఝావసతి, రాజా హోతి చక్కవత్తీ ధమ్మికో ధమ్మరాజా చాతురన్తో విజితావీ జనపదత్థావరియప్పత్తో సత్తరతనసమన్నాగతో. తస్సిమాని సత్తరతనాని భవన్తి. సేయ్యథిదం – చక్కరతనం హత్థిరతనం అస్సరతనం మణిరతనం ఇత్థిరతనం గహపతిరతనం పరిణాయకరతనమేవ సత్తమం. పరోసహస్సం ఖో పనస్స పుత్తా భవన్తి సూరా వీరఙ్గరూపా పరసేనప్పమద్దనా. సో ఇమం పథవిం సాగరపరియన్తం అదణ్డేన అసత్థేన ధమ్మేన అభివిజియ అజ్ఝావసతి. సచే ఖో పన అగారస్మా అనగారియం పబ్బజతి, అరహం హోతి సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే వివటచ్ఛదో.

    33. ‘‘Jāte kho pana, bhikkhave, vipassimhi kumāre bandhumato rañño paṭivedesuṃ – ‘putto te, deva 28, jāto, taṃ devo passatū’ti. Addasā kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassiṃ kumāraṃ, disvā nemitte brāhmaṇe āmantāpetvā etadavoca – ‘passantu bhonto nemittā brāhmaṇā kumāra’nti. Addasaṃsu kho, bhikkhave, nemittā brāhmaṇā vipassiṃ kumāraṃ, disvā bandhumantaṃ rājānaṃ etadavocuṃ – ‘attamano, deva, hohi, mahesakkho te putto uppanno, lābhā te, mahārāja, suladdhaṃ te, mahārāja, yassa te kule evarūpo putto uppanno. Ayañhi, deva, kumāro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni sattaratanāni bhavanti. Seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado.

    ౩౪. ‘కతమేహి చాయం, దేవ, కుమారో ద్వత్తింసమహాపురిసలక్ఖణేహి సమన్నాగతో, యేహి సమన్నాగతస్స మహాపురిసస్స ద్వేవ గతియో భవన్తి అనఞ్ఞా. సచే అగారం అజ్ఝావసతి, రాజా హోతి చక్కవత్తీ ధమ్మికో ధమ్మరాజా చాతురన్తో విజితాపీ జనపదత్థావరియప్పత్తో సత్తరతనసమన్నాగతో. తస్సిమాని సత్తరతనాని భవన్తి . సేయ్యథిదం – చక్కరతనం హత్థిరతనం అస్సరతనం మణిరతనం ఇత్థిరతనం గహపతిరతనం పరిణాయకరతనమేవ సత్తమం. పరోసహస్సం ఖో పనస్స పుత్తా భవన్తి సూరా వీరఙ్గరూపా పరసేనప్పమద్దనా. సో ఇమం పథవిం సాగరపరియన్తం అదణ్డేన అసత్థేన ధమ్మేన అభివిజియ అజ్ఝావసతి. సచే ఖో పన అగారస్మా అనగారియం పబ్బజతి, అరహం హోతి సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే వివటచ్ఛదో.

    34. ‘Katamehi cāyaṃ, deva, kumāro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāpī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni sattaratanāni bhavanti . Seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado.

    ౩౫. ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సుప్పతిట్ఠితపాదో. యం పాయం, దేవ, కుమారో సుప్పతిట్ఠితపాదో. ఇదమ్పిస్స మహాపురిసస్స మహాపురిసలక్ఖణం భవతి.

    35. ‘Ayañhi, deva, kumāro suppatiṭṭhitapādo. Yaṃ pāyaṃ, deva, kumāro suppatiṭṭhitapādo. Idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ‘ఇమస్స, దేవ 29, కుమారస్స హేట్ఠా పాదతలేసు చక్కాని జాతాని సహస్సారాని సనేమికాని సనాభికాని సబ్బాకారపరిపూరాని. యమ్పి, ఇమస్స దేవ, కుమారస్స హేట్ఠా పాదతలేసు చక్కాని జాతాని సహస్సారాని సనేమికాని సనాభికాని సబ్బాకారపరిపూరాని, ఇదమ్పిస్స మహాపురిసస్స మహాపురిసలక్ఖణం భవతి.

    ‘Imassa, deva 30, kumārassa heṭṭhā pādatalesu cakkāni jātāni sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni. Yampi, imassa deva, kumārassa heṭṭhā pādatalesu cakkāni jātāni sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni, idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ‘అయఞ్హి దేవ, కుమారో ఆయతపణ్హీ…పే॰…

    ‘Ayañhi deva, kumāro āyatapaṇhī…pe…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో దీఘఙ్గులీ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro dīghaṅgulī…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ముదుతలునహత్థపాదో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro mudutalunahatthapādo…

    ‘అయఞ్హి, దేవ కుమారో జాలహత్థపాదో…

    ‘Ayañhi, deva kumāro jālahatthapādo…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ఉస్సఙ్ఖపాదో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro ussaṅkhapādo…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ఏణిజఙ్ఘో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro eṇijaṅgho…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ఠితకోవ అనోనమన్తో ఉభోహి పాణితలేహి జణ్ణుకాని పరిమసతి 31 పరిమజ్జతి…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro ṭhitakova anonamanto ubhohi pāṇitalehi jaṇṇukāni parimasati 32 parimajjati…

    ‘అయఞ్హి , దేవ, కుమారో కోసోహితవత్థగుయ్హో…

    ‘Ayañhi , deva, kumāro kosohitavatthaguyho…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సువణ్ణవణ్ణో కఞ్చనసన్నిభత్తచో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సుఖుమచ్ఛవీ; సుఖుమత్తా ఛవియా రజోజల్లం కాయే న ఉపలిమ్పతి 33

    ‘Ayañhi, deva, kumāro sukhumacchavī; sukhumattā chaviyā rajojallaṃ kāye na upalimpati 34

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ఏకేకలోమో; ఏకేకాని లోమాని లోమకూపేసు జాతాని…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro ekekalomo; ekekāni lomāni lomakūpesu jātāni…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో ఉద్ధగ్గలోమో; ఉద్ధగ్గాని లోమాని జాతాని నీలాని అఞ్జనవణ్ణాని కుణ్డలావట్టాని దక్ఖిణావట్టకజాతాని…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro uddhaggalomo; uddhaggāni lomāni jātāni nīlāni añjanavaṇṇāni kuṇḍalāvaṭṭāni dakkhiṇāvaṭṭakajātāni…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో బ్రహ్ముజుగత్తో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro brahmujugatto…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సత్తుస్సదో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro sattussado…

    ‘అయఞ్హి , దేవ, కుమారో సీహపుబ్బద్ధకాయో…

    ‘Ayañhi , deva, kumāro sīhapubbaddhakāyo…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో చితన్తరంసో 35

    ‘Ayañhi, deva, kumāro citantaraṃso 36

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో నిగ్రోధపరిమణ్డలో యావతక్వస్స కాయో తావతక్వస్స బ్యామో, యావతక్వస్స బ్యామో, తావతక్వస్స కాయో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro nigrodhaparimaṇḍalo yāvatakvassa kāyo tāvatakvassa byāmo, yāvatakvassa byāmo, tāvatakvassa kāyo…

    ‘అయఞ్హి , దేవ, కుమారో సమవట్టక్ఖన్ధో…

    ‘Ayañhi , deva, kumāro samavaṭṭakkhandho…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో రసగ్గసగ్గీ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro rasaggasaggī…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సీహహను…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro sīhahanu…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో చత్తాలీసదన్తో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro cattālīsadanto…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సమదన్తో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro samadanto…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో అవిరళదన్తో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro aviraḷadanto…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో సుసుక్కదాఠో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro susukkadāṭho…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో పహూతజివ్హో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro pahūtajivho…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో బ్రహ్మస్సరో కరవీకభాణీ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro brahmassaro karavīkabhāṇī…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో అభినీలనేత్తో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro abhinīlanetto…

    ‘అయఞ్హి, దేవ, కుమారో గోపఖుమో…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro gopakhumo…

    ఇమస్స, దేవ, కుమారస్స ఉణ్ణా భముకన్తరే జాతా ఓదాతా ముదుతూలసన్నిభా. యమ్పి ఇమస్స దేవ కుమారస్స ఉణ్ణా భముకన్తరే జాతా ఓదాతా ముదుతూలసన్నిభా, ఇదమ్పిమస్స మహాపురిసస్స మహాపురిసలక్ఖణం భవతి.

    Imassa, deva, kumārassa uṇṇā bhamukantare jātā odātā mudutūlasannibhā. Yampi imassa deva kumārassa uṇṇā bhamukantare jātā odātā mudutūlasannibhā, idampimassa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ‘అయఞ్హి , దేవ, కుమారో ఉణ్హీససీసో. యం పాయం, దేవ, కుమారో ఉణ్హీససీసో, ఇదమ్పిస్స మహాపురిసస్స మహాపురిసలక్ఖణం భవతి.

    ‘Ayañhi , deva, kumāro uṇhīsasīso. Yaṃ pāyaṃ, deva, kumāro uṇhīsasīso, idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ౩౬. ‘ఇమేహి ఖో అయం, దేవ, కుమారో ద్వత్తింసమహాపురిసలక్ఖణేహి సమన్నాగతో, యేహి సమన్నాగతస్స మహాపురిసస్స ద్వేవ గతియో భవన్తి అనఞ్ఞా. సచే అగారం అజ్ఝావసతి, రాజా హోతి చక్కవత్తీ ధమ్మికో ధమ్మరాజా చాతురన్తో విజితావీ జనపదత్థావరియప్పత్తో సత్తరతనసమన్నాగతో. తస్సిమాని సత్తరతనాని భవన్తి. సేయ్యథిదం – చక్కరతనం హత్థిరతనం అస్సరతనం మణిరతనం ఇత్థిరతనం గహపతిరతనం పరిణాయకరతనమేవ సత్తమం. పరోసహస్సం ఖో పనస్స పుత్తా భవన్తి సూరా వీరఙ్గరూపా పరసేనప్పమద్దనా. సో ఇమం పథవిం సాగరపరియన్తం అదణ్డేన అసత్థేన ధమ్మేన 37 అభివిజియ అజ్ఝావసతి. సచే ఖో పన అగారస్మా అనగారియం పబ్బజతి, అరహం హోతి సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే వివటచ్ఛదో’తి.

    36. ‘Imehi kho ayaṃ, deva, kumāro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni sattaratanāni bhavanti. Seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena 38 abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado’ti.

    విపస్సీసమఞ్ఞా

    Vipassīsamaññā

    ౩౭. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా నేమిత్తే బ్రాహ్మణే అహతేహి వత్థేహి అచ్ఛాదాపేత్వా 39 సబ్బకామేహి సన్తప్పేసి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా విపస్సిస్స కుమారస్స ధాతియో ఉపట్ఠాపేసి. అఞ్ఞా ఖీరం పాయేన్తి, అఞ్ఞా న్హాపేన్తి, అఞ్ఞా ధారేన్తి, అఞ్ఞా అఙ్కేన పరిహరన్తి. జాతస్స ఖో పన, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స కుమారస్స సేతచ్ఛత్తం ధారయిత్థ దివా చేవ రత్తిఞ్చ – ‘మా నం సీతం వా ఉణ్హం వా తిణం వా రజో వా ఉస్సావో వా బాధయిత్థా’తి. జాతో ఖో పన, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో బహునో జనస్స పియో అహోసి మనాపో. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, ఉప్పలం వా పదుమం వా పుణ్డరీకం వా బహునో జనస్స పియం మనాపం; ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో బహునో జనస్స పియో అహోసి మనాపో. స్వాస్సుదం అఙ్కేనేవ అఙ్కం పరిహరియతి.

    37. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā nemitte brāhmaṇe ahatehi vatthehi acchādāpetvā 40 sabbakāmehi santappesi. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa dhātiyo upaṭṭhāpesi. Aññā khīraṃ pāyenti, aññā nhāpenti, aññā dhārenti, aññā aṅkena pariharanti. Jātassa kho pana, bhikkhave, vipassissa kumārassa setacchattaṃ dhārayittha divā ceva rattiñca – ‘mā naṃ sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā ussāvo vā bādhayitthā’ti. Jāto kho pana, bhikkhave, vipassī kumāro bahuno janassa piyo ahosi manāpo. Seyyathāpi, bhikkhave, uppalaṃ vā padumaṃ vā puṇḍarīkaṃ vā bahuno janassa piyaṃ manāpaṃ; evameva kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahuno janassa piyo ahosi manāpo. Svāssudaṃ aṅkeneva aṅkaṃ parihariyati.

    ౩౮. ‘‘జాతో ఖో పన, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో మఞ్జుస్సరో చ 41 అహోసి వగ్గుస్సరో చ మధురస్సరో చ పేమనియస్సరో చ. సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, హిమవన్తే పబ్బతే కరవీకా నామ సకుణజాతి మఞ్జుస్సరా చ వగ్గుస్సరా చ మధురస్సరా చ పేమనియస్సరా చ; ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో మఞ్జుస్సరో చ అహోసి వగ్గుస్సరో చ మధురస్సరో చ పేమనియస్సరో చ.

    38. ‘‘Jāto kho pana, bhikkhave, vipassī kumāro mañjussaro ca 42 ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemaniyassaro ca. Seyyathāpi, bhikkhave, himavante pabbate karavīkā nāma sakuṇajāti mañjussarā ca vaggussarā ca madhurassarā ca pemaniyassarā ca; evameva kho, bhikkhave, vipassī kumāro mañjussaro ca ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemaniyassaro ca.

    ౩౯. ‘‘జాతస్స ఖో పన, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స కుమారస్స కమ్మవిపాకజం దిబ్బచక్ఖు పాతురహోసి యేన సుదం 43 సమన్తా యోజనం పస్సతి దివా చేవ రత్తిఞ్చ.

    39. ‘‘Jātassa kho pana, bhikkhave, vipassissa kumārassa kammavipākajaṃ dibbacakkhu pāturahosi yena sudaṃ 44 samantā yojanaṃ passati divā ceva rattiñca.

    ౪౦. ‘‘జాతో ఖో పన, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో అనిమిసన్తో పేక్ఖతి సేయ్యథాపి దేవా తావతింసా. ‘అనిమిసన్తో కుమారో పేక్ఖతీ’తి ఖో, భిక్ఖవే 45, విపస్సిస్స కుమారస్స ‘విపస్సీ విపస్సీ’ త్వేవ సమఞ్ఞా ఉదపాది.

    40. ‘‘Jāto kho pana, bhikkhave, vipassī kumāro animisanto pekkhati seyyathāpi devā tāvatiṃsā. ‘Animisanto kumāro pekkhatī’ti kho, bhikkhave 46, vipassissa kumārassa ‘vipassī vipassī’ tveva samaññā udapādi.

    ౪౧. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా అత్థకరణే 47 నిసిన్నో విపస్సిం కుమారం అఙ్కే నిసీదాపేత్వా అత్థే అనుసాసతి . తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో పితుఅఙ్కే నిసిన్నో విచేయ్య విచేయ్య అత్థే పనాయతి ఞాయేన 48. విచేయ్య విచేయ్య కుమారో అత్థే పనాయతి ఞాయేనాతి ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స కుమారస్స భియ్యోసోమత్తాయ ‘విపస్సీ విపస్సీ’ త్వేవ సమఞ్ఞా ఉదపాది.

    41. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā atthakaraṇe 49 nisinno vipassiṃ kumāraṃ aṅke nisīdāpetvā atthe anusāsati . Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pituaṅke nisinno viceyya viceyya atthe panāyati ñāyena 50. Viceyya viceyya kumāro atthe panāyati ñāyenāti kho, bhikkhave, vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya ‘vipassī vipassī’ tveva samaññā udapādi.

    ౪౨. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా విపస్సిస్స కుమారస్స తయో పాసాదే కారాపేసి, ఏకం వస్సికం ఏకం హేమన్తికం ఏకం గిమ్హికం; పఞ్చ కామగుణాని ఉపట్ఠాపేసి. తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో వస్సికే పాసాదే చత్తారో మాసే 51 నిప్పురిసేహి తూరియేహి పరిచారయమానో న హేట్ఠాపాసాదం ఓరోహతీ’’తి.

    42. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa tayo pāsāde kārāpesi, ekaṃ vassikaṃ ekaṃ hemantikaṃ ekaṃ gimhikaṃ; pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro vassike pāsāde cattāro māse 52 nippurisehi tūriyehi paricārayamāno na heṭṭhāpāsādaṃ orohatī’’ti.

    పఠమభాణవారో.

    Paṭhamabhāṇavāro.

    జిణ్ణపురిసో

    Jiṇṇapuriso

    ౪౩. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో బహూనం వస్సానం బహూనం వస్ససతానం బహూనం వస్ససహస్సానం అచ్చయేన సారథిం ఆమన్తేసి – ‘యోజేహి, సమ్మ సారథి, భద్దాని భద్దాని యానాని ఉయ్యానభూమిం గచ్ఛామ సుభూమిదస్సనాయా’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా భద్దాని భద్దాని యానాని యోజేత్వా విపస్సిస్స కుమారస్స పటివేదేసి – ‘యుత్తాని ఖో తే, దేవ, భద్దాని భద్దాని యానాని, యస్స దాని కాలం మఞ్ఞసీ’తి . అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో భద్దం భద్దం యానం 53 అభిరుహిత్వా భద్దేహి భద్దేహి యానేహి ఉయ్యానభూమిం నియ్యాసి.

    43. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena sārathiṃ āmantesi – ‘yojehi, samma sārathi, bhaddāni bhaddāni yānāni uyyānabhūmiṃ gacchāma subhūmidassanāyā’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā bhaddāni bhaddāni yānāni yojetvā vipassissa kumārassa paṭivedesi – ‘yuttāni kho te, deva, bhaddāni bhaddāni yānāni, yassa dāni kālaṃ maññasī’ti . Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ 54 abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi uyyānabhūmiṃ niyyāsi.

    ౪౪. ‘‘అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో పురిసం జిణ్ణం గోపానసివఙ్కం భోగ్గం 55 దణ్డపరాయనం పవేధమానం గచ్ఛన్తం ఆతురం గతయోబ్బనం. దిస్వా సారథిం ఆమన్తేసి – ‘అయం పన, సమ్మ సారథి, పురిసో కింకతో? కేసాపిస్స న యథా అఞ్ఞేసం, కాయోపిస్స న యథా అఞ్ఞేస’న్తి. ‘ఏసో ఖో, దేవ, జిణ్ణో నామా’తి. ‘కిం పనేసో, సమ్మ సారథి, జిణ్ణో నామా’తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, జిణ్ణో నామ. న దాని తేన చిరం జీవితబ్బం భవిస్సతీ’తి. ‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అహమ్పి జరాధమ్మో, జరం అనతీతో’తి? ‘త్వఞ్చ, దేవ, మయఞ్చమ్హ సబ్బే జరాధమ్మా, జరం అనతీతా’తి. ‘తేన హి, సమ్మ సారథి, అలం దానజ్జ ఉయ్యానభూమియా. ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహీ’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసి. తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో అన్తేపురం గతో దుక్ఖీ దుమ్మనో పజ్ఝాయతి – ‘ధిరత్థు కిర, భో, జాతి నామ, యత్ర హి నామ జాతస్స జరా పఞ్ఞాయిస్సతీ’తి!

    44. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ 56 daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato? Kesāpissa na yathā aññesaṃ, kāyopissa na yathā aññesa’nti. ‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāmā’ti. ‘Kiṃ paneso, samma sārathi, jiṇṇo nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāma. Na dāni tena ciraṃ jīvitabbaṃ bhavissatī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi jarādhammo, jaraṃ anatīto’ti? ‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe jarādhammā, jaraṃ anatītā’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā. Itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘dhiratthu kira, bho, jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissatī’ti!

    ౪౫. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా సారథిం ఆమన్తాపేత్వా ఏతదవోచ – ‘కచ్చి, సమ్మ సారథి, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అభిరమిత్థ? కచ్చి, సమ్మ సారథి, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అత్తమనో అహోసీ’తి? ‘న ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అభిరమిత్థ, న ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అత్తమనో అహోసీ’తి. ‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అద్దస కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో’తి? ‘అద్దసా ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో పురిసం జిణ్ణం గోపానసివఙ్కం భోగ్గం దణ్డపరాయనం పవేధమానం గచ్ఛన్తం ఆతురం గతయోబ్బనం. దిస్వా మం ఏతదవోచ – ‘‘అయం పన, సమ్మ సారథి, పురిసో కింకతో, కేసాపిస్స న యథా అఞ్ఞేసం, కాయోపిస్స న యథా అఞ్ఞేస’’న్తి? ‘‘ఏసో ఖో, దేవ, జిణ్ణో నామా’’తి. ‘‘కిం పనేసో, సమ్మ సారథి, జిణ్ణో నామా’’తి? ‘‘ఏసో ఖో, దేవ, జిణ్ణో నామ న దాని తేన చిరం జీవితబ్బం భవిస్సతీ’’తి. ‘‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అహమ్పి జరాధమ్మో, జరం అనతీతో’’తి? ‘‘త్వఞ్చ, దేవ, మయఞ్చమ్హ సబ్బే జరాధమ్మా, జరం అనతీతా’’తి.

    45. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā sārathiṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha? Kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti? ‘Na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto’ti? ‘Addasā kho, deva, kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ. Disvā maṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato, kesāpissa na yathā aññesaṃ, kāyopissa na yathā aññesa’’nti? ‘‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāmā’’ti. ‘‘Kiṃ paneso, samma sārathi, jiṇṇo nāmā’’ti? ‘‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāma na dāni tena ciraṃ jīvitabbaṃ bhavissatī’’ti. ‘‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi jarādhammo, jaraṃ anatīto’’ti? ‘‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe jarādhammā, jaraṃ anatītā’’ti.

    ‘‘‘తేన హి, సమ్మ సారథి, అలం దానజ్జ ఉయ్యానభూమియా, ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహీ’’’తి. ‘‘ఏవం, దేవా’’తి ఖో అహం, దేవ, విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసిం. సో ఖో, దేవ, కుమారో అన్తేపురం గతో దుక్ఖీ దుమ్మనో పజ్ఝాయతి – ‘‘ధిరత్థు కిర భో జాతి నామ, యత్ర హి నామ జాతస్స జరా పఞ్ఞాయిస్సతీ’’’తి.

    ‘‘‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsiṃ. So kho, deva, kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissatī’’’ti.

    బ్యాధితపురిసో

    Byādhitapuriso

    ౪౬. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమస్స రఞ్ఞో ఏతదహోసి –

    46. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumassa rañño etadahosi –

    ‘మా హేవ ఖో విపస్సీ కుమారో న రజ్జం కారేసి, మా హేవ విపస్సీ కుమారో అగారస్మా అనగారియం పబ్బజి, మా హేవ నేమిత్తానం బ్రాహ్మణానం సచ్చం అస్స వచన’న్తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా విపస్సిస్స కుమారస్స భియ్యోసోమత్తాయ పఞ్చ కామగుణాని ఉపట్ఠాపేసి – ‘యథా విపస్సీ కుమారో రజ్జం కరేయ్య, యథా విపస్సీ కుమారో న అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య, యథా నేమిత్తానం బ్రాహ్మణానం మిచ్ఛా అస్స వచన’న్తి.

    ‘Mā heva kho vipassī kumāro na rajjaṃ kāresi, mā heva vipassī kumāro agārasmā anagāriyaṃ pabbaji, mā heva nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ saccaṃ assa vacana’nti. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi – ‘yathā vipassī kumāro rajjaṃ kareyya, yathā vipassī kumāro na agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya, yathā nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ micchā assa vacana’nti.

    ‘‘తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేతి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో బహూనం వస్సానం…పే॰…

    ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ…pe…

    ౪౭. ‘‘అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో పురిసం ఆబాధికం దుక్ఖితం బాళ్హగిలానం సకే ముత్తకరీసే పలిపన్నం సేమానం 57 అఞ్ఞేహి వుట్ఠాపియమానం అఞ్ఞేహి సంవేసియమానం. దిస్వా సారథిం ఆమన్తేసి – ‘అయం పన, సమ్మ సారథి, పురిసో కింకతో? అక్ఖీనిపిస్స న యథా అఞ్ఞేసం, సరోపిస్స 58 న యథా అఞ్ఞేస’న్తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, బ్యాధితో నామా’తి. ‘కిం పనేసో, సమ్మ సారథి, బ్యాధితో నామా’తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, బ్యాధితో నామ అప్పేవ నామ తమ్హా ఆబాధా వుట్ఠహేయ్యా’తి. ‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అహమ్పి బ్యాధిధమ్మో, బ్యాధిం అనతీతో’తి? ‘త్వఞ్చ, దేవ, మయఞ్చమ్హ సబ్బే బ్యాధిధమ్మా, బ్యాధిం అనతీతా’తి. ‘తేన హి, సమ్మ సారథి, అలం దానజ్జ ఉయ్యానభూమియా, ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహీ’తి. ‘ఏవం దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసి. తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో అన్తేపురం గతో దుక్ఖీ దుమ్మనో పజ్ఝాయతి – ‘ధిరత్థు కిర భో జాతి నామ, యత్ర హి నామ జాతస్స జరా పఞ్ఞాయిస్సతి, బ్యాధి పఞ్ఞాయిస్సతీ’తి.

    47. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ 59 aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamānaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato? Akkhīnipissa na yathā aññesaṃ, saropissa 60 na yathā aññesa’nti? ‘Eso kho, deva, byādhito nāmā’ti. ‘Kiṃ paneso, samma sārathi, byādhito nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, byādhito nāma appeva nāma tamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi byādhidhammo, byādhiṃ anatīto’ti? ‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe byādhidhammā, byādhiṃ anatītā’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘Evaṃ devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissatī’ti.

    ౪౮. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా సారథిం ఆమన్తాపేత్వా ఏతదవోచ – ‘కచ్చి, సమ్మ సారథి, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అభిరమిత్థ, కచ్చి, సమ్మ సారథి, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అత్తమనో అహోసీ’తి? ‘న ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అభిరమిత్థ, న ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అత్తమనో అహోసీ’తి. ‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అద్దస కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో’తి? ‘అద్దసా ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో పురిసం ఆబాధికం దుక్ఖితం బాళ్హగిలానం సకే ముత్తకరీసే పలిపన్నం సేమానం అఞ్ఞేహి వుట్ఠాపియమానం అఞ్ఞేహి సంవేసియమానం. దిస్వా మం ఏతదవోచ – ‘‘అయం పన, సమ్మ సారథి, పురిసో కింకతో, అక్ఖీనిపిస్స న యథా అఞ్ఞేసం, సరోపిస్స న యథా అఞ్ఞేస’’న్తి? ‘‘ఏసో ఖో, దేవ, బ్యాధితో నామా’’తి. ‘‘కిం పనేసో, సమ్మ సారథి, బ్యాధితో నామా’’తి? ‘‘ఏసో ఖో, దేవ, బ్యాధితో నామ అప్పేవ నామ తమ్హా ఆబాధా వుట్ఠహేయ్యా’’తి. ‘‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అహమ్పి బ్యాధిధమ్మో, బ్యాధిం అనతీతో’’తి? ‘‘త్వఞ్చ, దేవ, మయఞ్చమ్హ సబ్బే బ్యాధిధమ్మా, బ్యాధిం అనతీతా’’తి. ‘‘తేన హి, సమ్మ సారథి, అలం దానజ్జ ఉయ్యానభూమియా, ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహీ’’తి. ‘‘ఏవం, దేవా’’తి ఖో అహం, దేవ, విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసిం. సో ఖో, దేవ, కుమారో అన్తేపురం గతో దుక్ఖీ దుమ్మనో పజ్ఝాయతి – ‘‘‘ధిరత్థు కిర భో జాతి నామ, యత్ర హి నామ జాతస్స జరా పఞ్ఞాయిస్సతి, బ్యాధి పఞ్ఞాయిస్సతీ’’’తి.

    48. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā sārathiṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti? ‘Na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto’ti? ‘Addasā kho, deva, kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamānaṃ. Disvā maṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato, akkhīnipissa na yathā aññesaṃ, saropissa na yathā aññesa’’nti? ‘‘Eso kho, deva, byādhito nāmā’’ti. ‘‘Kiṃ paneso, samma sārathi, byādhito nāmā’’ti? ‘‘Eso kho, deva, byādhito nāma appeva nāma tamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā’’ti. ‘‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi byādhidhammo, byādhiṃ anatīto’’ti? ‘‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe byādhidhammā, byādhiṃ anatītā’’ti. ‘‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsiṃ. So kho, deva, kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘‘‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissatī’’’ti.

    కాలఙ్కతపురిసో

    Kālaṅkatapuriso

    ౪౯. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమస్స రఞ్ఞో ఏతదహోసి – ‘మా హేవ ఖో విపస్సీ కుమారో న రజ్జం కారేసి, మా హేవ విపస్సీ కుమారో అగారస్మా అనగారియం పబ్బజి, మా హేవ నేమిత్తానం బ్రాహ్మణానం సచ్చం అస్స వచన’న్తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా విపస్సిస్స కుమారస్స భియ్యోసోమత్తాయ పఞ్చ కామగుణాని ఉపట్ఠాపేసి – ‘యథా విపస్సీ కుమారో రజ్జం కరేయ్య, యథా విపస్సీ కుమారో న అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య, యథా నేమిత్తానం బ్రాహ్మణానం మిచ్ఛా అస్స వచన’న్తి.

    49. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumassa rañño etadahosi – ‘mā heva kho vipassī kumāro na rajjaṃ kāresi, mā heva vipassī kumāro agārasmā anagāriyaṃ pabbaji, mā heva nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ saccaṃ assa vacana’nti. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi – ‘yathā vipassī kumāro rajjaṃ kareyya, yathā vipassī kumāro na agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya, yathā nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ micchā assa vacana’nti.

    ‘‘తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేతి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో బహూనం వస్సానం…పే॰…

    ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ…pe…

    ౫౦. ‘‘అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో మహాజనకాయం సన్నిపతితం నానారత్తానఞ్చ దుస్సానం విలాతం కయిరమానం. దిస్వా సారథిం ఆమన్తేసి – ‘కిం ను ఖో, సో, సమ్మ సారథి, మహాజనకాయో సన్నిపతితో నానారత్తానఞ్చ దుస్సానం విలాతం కయిరతీ’తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, కాలఙ్కతో నామా’తి. ‘తేన హి, సమ్మ సారథి, యేన సో కాలఙ్కతో తేన రథం పేసేహీ’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా యేన సో కాలఙ్కతో తేన రథం పేసేసి. అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో పేతం కాలఙ్కతం, దిస్వా సారథిం ఆమన్తేసి – ‘కిం పనాయం, సమ్మ సారథి, కాలఙ్కతో నామా’తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, కాలఙ్కతో నామ. న దాని తం దక్ఖన్తి మాతా వా పితా వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితా, సోపి న దక్ఖిస్సతి మాతరం వా పితరం వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితే’తి. ‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అహమ్పి మరణధమ్మో మరణం అనతీతో; మమ్పి న దక్ఖన్తి దేవో వా దేవీ వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితా; అహమ్పి న దక్ఖిస్సామి దేవం వా దేవిం వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితే’తి? ‘త్వఞ్చ, దేవ, మయఞ్చమ్హ సబ్బే మరణధమ్మా మరణం అనతీతా; తమ్పి న దక్ఖన్తి దేవో వా దేవీ వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితా; త్వమ్పి న దక్ఖిస్ససి దేవం వా దేవిం వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితే’తి. ‘తేన హి, సమ్మ సారథి, అలం దానజ్జ ఉయ్యానభూమియా, ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహీ’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసి. తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో అన్తేపురం గతో దుక్ఖీ దుమ్మనో పజ్ఝాయతి – ‘ధిరత్థు కిర, భో, జాతి నామ, యత్ర హి నామ జాతస్స జరా పఞ్ఞాయిస్సతి, బ్యాధి పఞ్ఞాయిస్సతి, మరణం పఞ్ఞాయిస్సతీ’తి.

    50. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto mahājanakāyaṃ sannipatitaṃ nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiramānaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘kiṃ nu kho, so, samma sārathi, mahājanakāyo sannipatito nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiratī’ti? ‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāmā’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesesi. Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro petaṃ kālaṅkataṃ, disvā sārathiṃ āmantesi – ‘kiṃ panāyaṃ, samma sārathi, kālaṅkato nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāma. Na dāni taṃ dakkhanti mātā vā pitā vā aññe vā ñātisālohitā, sopi na dakkhissati mātaraṃ vā pitaraṃ vā aññe vā ñātisālohite’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi maraṇadhammo maraṇaṃ anatīto; mampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā; ahampi na dakkhissāmi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’ti? ‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe maraṇadhammā maraṇaṃ anatītā; tampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā; tvampi na dakkhissasi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘dhiratthu kira, bho, jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissati, maraṇaṃ paññāyissatī’ti.

    ౫౧. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా సారథిం ఆమన్తాపేత్వా ఏతదవోచ – ‘కచ్చి, సమ్మ సారథి, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అభిరమిత్థ, కచ్చి, సమ్మ సారథి, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అత్తమనో అహోసీ’తి? ‘న ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అభిరమిత్థ, న ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమియా అత్తమనో అహోసీ’తి. ‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అద్దస కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో’తి? ‘అద్దసా ఖో, దేవ, కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో మహాజనకాయం సన్నిపతితం నానారత్తానఞ్చ దుస్సానం విలాతం కయిరమానం. దిస్వా మం ఏతదవోచ – ‘‘కిం ను ఖో, సో , సమ్మ సారథి, మహాజనకాయో సన్నిపతితో నానారత్తానఞ్చ దుస్సానం విలాతం కయిరతీ’’తి? ‘‘ఏసో ఖో, దేవ, కాలఙ్కతో నామా’’తి. ‘‘తేన హి, సమ్మ సారథి, యేన సో కాలఙ్కతో తేన రథం పేసేహీ’’తి. ‘‘ఏవం దేవా’’తి ఖో అహం, దేవ, విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా యేన సో కాలఙ్కతో తేన రథం పేసేసిం. అద్దసా ఖో, దేవ, కుమారో పేతం కాలఙ్కతం, దిస్వా మం ఏతదవోచ – ‘‘కిం పనాయం, సమ్మ సారథి, కాలఙ్కతో నామా’’తి ? ‘‘ఏసో ఖో, దేవ, కాలఙ్కతో నామ. న దాని తం దక్ఖన్తి మాతా వా పితా వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితా, సోపి న దక్ఖిస్సతి మాతరం వా పితరం వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితే’’తి. ‘‘కిం పన, సమ్మ సారథి, అహమ్పి మరణధమ్మో మరణం అనతీతో; మమ్పి న దక్ఖన్తి దేవో వా దేవీ వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితా; అహమ్పి న దక్ఖిస్సామి దేవం వా దేవిం వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితే’’తి? ‘‘త్వఞ్చ, దేవ, మయఞ్చమ్హ సబ్బే మరణధమ్మా మరణం అనతీతా; తమ్పి న దక్ఖన్తి దేవో వా దేవీ వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితా, త్వమ్పి న దక్ఖిస్ససి దేవం వా దేవిం వా అఞ్ఞే వా ఞాతిసాలోహితే’’తి. ‘‘తేన హి, సమ్మ సారథి, అలం దానజ్జ ఉయ్యానభూమియా, ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహీ’తి. ‘‘‘ఏవం, దేవా’’తి ఖో అహం, దేవ, విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసిం. సో ఖో, దేవ, కుమారో అన్తేపురం గతో దుక్ఖీ దుమ్మనో పజ్ఝాయతి – ‘‘ధిరత్థు కిర భో జాతి నామ, యత్ర హి నామ జాతస్స జరా పఞ్ఞాయిస్సతి, బ్యాధి పఞ్ఞాయిస్సతి, మరణం పఞ్ఞాయిస్సతీ’’’తి.

    51. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā sārathiṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti? ‘Na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto’ti? ‘Addasā kho, deva, kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto mahājanakāyaṃ sannipatitaṃ nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiramānaṃ. Disvā maṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, so , samma sārathi, mahājanakāyo sannipatito nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiratī’’ti? ‘‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāmā’’ti. ‘‘Tena hi, samma sārathi, yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesehī’’ti. ‘‘Evaṃ devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesesiṃ. Addasā kho, deva, kumāro petaṃ kālaṅkataṃ, disvā maṃ etadavoca – ‘‘kiṃ panāyaṃ, samma sārathi, kālaṅkato nāmā’’ti ? ‘‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāma. Na dāni taṃ dakkhanti mātā vā pitā vā aññe vā ñātisālohitā, sopi na dakkhissati mātaraṃ vā pitaraṃ vā aññe vā ñātisālohite’’ti. ‘‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi maraṇadhammo maraṇaṃ anatīto; mampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā; ahampi na dakkhissāmi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’’ti? ‘‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe maraṇadhammā maraṇaṃ anatītā; tampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā, tvampi na dakkhissasi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’’ti. ‘‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘‘‘Evaṃ, devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsiṃ. So kho, deva, kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissati, maraṇaṃ paññāyissatī’’’ti.

    పబ్బజితో

    Pabbajito

    ౫౨. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమస్స రఞ్ఞో ఏతదహోసి – ‘మా హేవ ఖో విపస్సీ కుమారో న రజ్జం కారేసి, మా హేవ విపస్సీ కుమారో అగారస్మా అనగారియం పబ్బజి, మా హేవ నేమిత్తానం బ్రాహ్మణానం సచ్చం అస్స వచన’న్తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమా రాజా విపస్సిస్స కుమారస్స భియ్యోసోమత్తాయ పఞ్చ కామగుణాని ఉపట్ఠాపేసి – ‘యథా విపస్సీ కుమారో రజ్జం కరేయ్య, యథా విపస్సీ కుమారో న అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య, యథా నేమిత్తానం బ్రాహ్మణానం మిచ్ఛా అస్స వచన’న్తి.

    52. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumassa rañño etadahosi – ‘mā heva kho vipassī kumāro na rajjaṃ kāresi, mā heva vipassī kumāro agārasmā anagāriyaṃ pabbaji, mā heva nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ saccaṃ assa vacana’nti. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi – ‘yathā vipassī kumāro rajjaṃ kareyya, yathā vipassī kumāro na agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya, yathā nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ micchā assa vacana’nti.

    ‘‘తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేతి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో బహూనం వస్సానం బహూనం వస్ససతానం బహూనం వస్ససహస్సానం అచ్చయేన సారథిం ఆమన్తేసి – ‘యోజేహి, సమ్మ సారథి, భద్దాని భద్దాని యానాని, ఉయ్యానభూమిం గచ్ఛామ సుభూమిదస్సనాయా’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా భద్దాని భద్దాని యానాని యోజేత్వా విపస్సిస్స కుమారస్స పటివేదేసి – ‘యుత్తాని ఖో తే, దేవ, భద్దాని భద్దాని యానాని, యస్స దాని కాలం మఞ్ఞసీ’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో భద్దం భద్దం యానం అభిరుహిత్వా భద్దేహి భద్దేహి యానేహి ఉయ్యానభూమిం నియ్యాసి.

    ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena sārathiṃ āmantesi – ‘yojehi, samma sārathi, bhaddāni bhaddāni yānāni, uyyānabhūmiṃ gacchāma subhūmidassanāyā’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā bhaddāni bhaddāni yānāni yojetvā vipassissa kumārassa paṭivedesi – ‘yuttāni kho te, deva, bhaddāni bhaddāni yānāni, yassa dāni kālaṃ maññasī’ti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi uyyānabhūmiṃ niyyāsi.

    ౫౩. ‘‘అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో ఉయ్యానభూమిం నియ్యన్తో పురిసం భణ్డుం పబ్బజితం కాసాయవసనం. దిస్వా సారథిం ఆమన్తేసి – ‘అయం పన, సమ్మ సారథి, పురిసో కింకతో? సీసంపిస్స న యథా అఞ్ఞేసం, వత్థానిపిస్స న యథా అఞ్ఞేస’న్తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, పబ్బజితో నామా’తి. ‘కిం పనేసో, సమ్మ సారథి, పబ్బజితో నామా’తి? ‘ఏసో ఖో, దేవ, పబ్బజితో నామ సాధు ధమ్మచరియా సాధు సమచరియా 61 సాధు కుసలకిరియా 62 సాధు పుఞ్ఞకిరియా సాధు అవిహింసా సాధు భూతానుకమ్పా’తి. ‘సాధు ఖో సో, సమ్మ సారథి, పబ్బజితో నామ, సాధు ధమ్మచరియా సాధు సమచరియా సాధు కుసలకిరియా సాధు పుఞ్ఞకిరియా సాధు అవిహింసా సాధు భూతానుకమ్పా. తేన హి, సమ్మ సారథి, యేన సో పబ్బజితో తేన రథం పేసేహీ’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా యేన సో పబ్బజితో తేన రథం పేసేసి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో తం పబ్బజితం ఏతదవోచ – ‘త్వం పన, సమ్మ, కింకతో, సీసమ్పి తే న యథా అఞ్ఞేసం, వత్థానిపి తే న యథా అఞ్ఞేస’న్తి? ‘అహం ఖో, దేవ, పబ్బజితో నామా’తి. ‘కిం పన త్వం, సమ్మ, పబ్బజితో నామా’తి? ‘అహం ఖో, దేవ, పబ్బజితో నామ, సాధు ధమ్మచరియా సాధు సమచరియా సాధు కుసలకిరియా సాధు పుఞ్ఞకిరియా సాధు అవిహింసా సాధు భూతానుకమ్పా’తి. ‘సాధు ఖో త్వం, సమ్మ, పబ్బజితో నామ సాధు ధమ్మచరియా సాధు సమచరియా సాధు కుసలకిరియా సాధు పుఞ్ఞకిరియా సాధు అవిహింసా సాధు భూతానుకమ్పా’తి.

    53. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ bhaṇḍuṃ pabbajitaṃ kāsāyavasanaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato? Sīsaṃpissa na yathā aññesaṃ, vatthānipissa na yathā aññesa’nti? ‘Eso kho, deva, pabbajito nāmā’ti. ‘Kiṃ paneso, samma sārathi, pabbajito nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, pabbajito nāma sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā 63 sādhu kusalakiriyā 64 sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā’ti. ‘Sādhu kho so, samma sārathi, pabbajito nāma, sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā sādhu kusalakiriyā sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā. Tena hi, samma sārathi, yena so pabbajito tena rathaṃ pesehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā yena so pabbajito tena rathaṃ pesesi. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro taṃ pabbajitaṃ etadavoca – ‘tvaṃ pana, samma, kiṃkato, sīsampi te na yathā aññesaṃ, vatthānipi te na yathā aññesa’nti? ‘Ahaṃ kho, deva, pabbajito nāmā’ti. ‘Kiṃ pana tvaṃ, samma, pabbajito nāmā’ti? ‘Ahaṃ kho, deva, pabbajito nāma, sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā sādhu kusalakiriyā sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā’ti. ‘Sādhu kho tvaṃ, samma, pabbajito nāma sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā sādhu kusalakiriyā sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā’ti.

    బోధిసత్తపబ్బజ్జా

    Bodhisattapabbajjā

    ౫౪. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ కుమారో సారథిం ఆమన్తేసి – ‘తేన హి, సమ్మ సారథి, రథం ఆదాయ ఇతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాహి. అహం పన ఇధేవ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిస్సామీ’తి. ‘ఏవం, దేవా’తి ఖో, భిక్ఖవే, సారథి విపస్సిస్స కుమారస్స పటిస్సుత్వా రథం ఆదాయ తతోవ అన్తేపురం పచ్చనియ్యాసి. విపస్సీ పన కుమారో తత్థేవ కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజి.

    54. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro sārathiṃ āmantesi – ‘tena hi, samma sārathi, rathaṃ ādāya itova antepuraṃ paccaniyyāhi. Ahaṃ pana idheva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā rathaṃ ādāya tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Vipassī pana kumāro tattheva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji.

    మహాజనకాయఅనుపబ్బజ్జా

    Mahājanakāyaanupabbajjā

    ౫౫. ‘‘అస్సోసి ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమతియా రాజధానియా మహాజనకాయో చతురాసీతి పాణసహస్సాని – ‘విపస్సీ కిర కుమారో కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితో’తి. సుత్వాన తేసం ఏతదహోసి – ‘న హి నూన సో ఓరకో ధమ్మవినయో, న సా ఓరకా 65 పబ్బజ్జా, యత్థ విపస్సీ కుమారో కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితో. విపస్సీపి నామ కుమారో కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిస్సతి, కిమఙ్గం 66 పన మయ’న్తి.

    55. ‘‘Assosi kho, bhikkhave, bandhumatiyā rājadhāniyā mahājanakāyo caturāsīti pāṇasahassāni – ‘vipassī kira kumāro kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito’ti. Sutvāna tesaṃ etadahosi – ‘na hi nūna so orako dhammavinayo, na sā orakā 67 pabbajjā, yattha vipassī kumāro kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. Vipassīpi nāma kumāro kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati, kimaṅgaṃ 68 pana maya’nti.

    ‘‘అథ ఖో, సో భిక్ఖవే, మహాజనకాయో 69 చతురాసీతి పాణసహస్సాని కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా విపస్సిం బోధిసత్తం అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితం అనుపబ్బజింసు. తాయ సుదం, భిక్ఖవే, పరిసాయ పరివుతో విపస్సీ బోధిసత్తో గామనిగమజనపదరాజధానీసు చారికం చరతి.

    ‘‘Atha kho, so bhikkhave, mahājanakāyo 70 caturāsīti pāṇasahassāni kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā vipassiṃ bodhisattaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajitaṃ anupabbajiṃsu. Tāya sudaṃ, bhikkhave, parisāya parivuto vipassī bodhisatto gāmanigamajanapadarājadhānīsu cārikaṃ carati.

    ౫౬. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘న ఖో మేతం 71 పతిరూపం యోహం ఆకిణ్ణో విహరామి, యంనూనాహం ఏకో గణమ్హా వూపకట్ఠో విహరేయ్య’న్తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ బోధిసత్తో అపరేన సమయేన ఏకో గణమ్హా వూపకట్ఠో విహాసి , అఞ్ఞేనేవ తాని చతురాసీతి పబ్బజితసహస్సాని అగమంసు, అఞ్ఞేన మగ్గేన విపస్సీ బోధిసత్తో.

    56. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘na kho metaṃ 72 patirūpaṃ yohaṃ ākiṇṇo viharāmi, yaṃnūnāhaṃ eko gaṇamhā vūpakaṭṭho vihareyya’nti. Atha kho, bhikkhave, vipassī bodhisatto aparena samayena eko gaṇamhā vūpakaṭṭho vihāsi , aññeneva tāni caturāsīti pabbajitasahassāni agamaṃsu, aññena maggena vipassī bodhisatto.

    బోధిసత్తఅభినివేసో

    Bodhisattaabhiniveso

    ౫౭. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స వాసూపగతస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘కిచ్ఛం వతాయం లోకో ఆపన్నో, జాయతి చ జీయతి చ మీయతి చ 73 చవతి చ ఉపపజ్జతి చ, అథ చ పనిమస్స దుక్ఖస్స నిస్సరణం నప్పజానాతి జరామరణస్స, కుదాస్సు నామ ఇమస్స దుక్ఖస్స నిస్సరణం పఞ్ఞాయిస్సతి జరామరణస్సా’తి?

    57. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa vāsūpagatassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘kicchaṃ vatāyaṃ loko āpanno, jāyati ca jīyati ca mīyati ca 74 cavati ca upapajjati ca, atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṃ nappajānāti jarāmaraṇassa, kudāssu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṃ paññāyissati jarāmaraṇassā’ti?

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి జరామరణం హోతి, కింపచ్చయా జరామరణ’న్తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘జాతియా ఖో సతి జరామరణం హోతి, జాతిపచ్చయా జరామరణ’న్తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṃ hoti, kiṃpaccayā jarāmaraṇa’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘jātiyā kho sati jarāmaraṇaṃ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa’nti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి జాతి హోతి, కింపచ్చయా జాతీ’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘భవే ఖో సతి జాతి హోతి, భవపచ్చయా జాతీ’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati jāti hoti, kiṃpaccayā jātī’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి భవో హోతి, కింపచ్చయా భవో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘ఉపాదానే ఖో సతి భవో హోతి, ఉపాదానపచ్చయా భవో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati bhavo hoti, kiṃpaccayā bhavo’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి ఉపాదానం హోతి, కింపచ్చయా ఉపాదాన’న్తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘తణ్హాయ ఖో సతి ఉపాదానం హోతి, తణ్హాపచ్చయా ఉపాదాన’న్తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati upādānaṃ hoti, kiṃpaccayā upādāna’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘taṇhāya kho sati upādānaṃ hoti, taṇhāpaccayā upādāna’nti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి తణ్హా హోతి, కింపచ్చయా తణ్హా’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘వేదనాయ ఖో సతి తణ్హా హోతి, వేదనాపచ్చయా తణ్హా’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati taṇhā hoti, kiṃpaccayā taṇhā’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘vedanāya kho sati taṇhā hoti, vedanāpaccayā taṇhā’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి వేదనా హోతి, కింపచ్చయా వేదనా’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘ఫస్సే ఖో సతి వేదనా హోతి, ఫస్సపచ్చయా వేదనా’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati vedanā hoti, kiṃpaccayā vedanā’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘phasse kho sati vedanā hoti, phassapaccayā vedanā’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి ఫస్సో హోతి, కింపచ్చయా ఫస్సో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘సళాయతనే ఖో సతి ఫస్సో హోతి, సళాయతనపచ్చయా ఫస్సో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati phasso hoti, kiṃpaccayā phasso’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘saḷāyatane kho sati phasso hoti, saḷāyatanapaccayā phasso’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి సళాయతనం హోతి, కింపచ్చయా సళాయతన’న్తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘నామరూపే ఖో సతి సళాయతనం హోతి, నామరూపపచ్చయా సళాయతన’న్తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati saḷāyatanaṃ hoti, kiṃpaccayā saḷāyatana’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṃ hoti, nāmarūpapaccayā saḷāyatana’nti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి నామరూపం హోతి, కింపచ్చయా నామరూప’న్తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘విఞ్ఞాణే ఖో సతి నామరూపం హోతి, విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూప’న్తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati nāmarūpaṃ hoti, kiṃpaccayā nāmarūpa’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘viññāṇe kho sati nāmarūpaṃ hoti, viññāṇapaccayā nāmarūpa’nti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో సతి విఞ్ఞాణం హోతి, కింపచ్చయా విఞ్ఞాణ’న్తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘నామరూపే ఖో సతి విఞ్ఞాణం హోతి, నామరూపపచ్చయా విఞ్ఞాణ’న్తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati viññāṇaṃ hoti, kiṃpaccayā viññāṇa’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho sati viññāṇaṃ hoti, nāmarūpapaccayā viññāṇa’nti.

    ౫౮. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘పచ్చుదావత్తతి ఖో ఇదం విఞ్ఞాణం నామరూపమ్హా, నాపరం గచ్ఛతి. ఏత్తావతా జాయేథ వా జియ్యేథ వా మియ్యేథ వా చవేథ వా ఉపపజ్జేథ వా, యదిదం నామరూపపచ్చయా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూపం, నామరూపపచ్చయా సళాయతనం, సళాయతనపచ్చయా ఫస్సో, ఫస్సపచ్చయా వేదనా, వేదనాపచ్చయా తణ్హా , తణ్హాపచ్చయా ఉపాదానం, ఉపాదానపచ్చయా భవో, భవపచ్చయా జాతి, జాతిపచ్చయా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా సమ్భవన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స సముదయో హోతి’.

    58. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘paccudāvattati kho idaṃ viññāṇaṃ nāmarūpamhā, nāparaṃ gacchati. Ettāvatā jāyetha vā jiyyetha vā miyyetha vā cavetha vā upapajjetha vā, yadidaṃ nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā , taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’.

    ౫౯. ‘‘‘సముదయో సముదయో’తి ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది.

    59. ‘‘‘Samudayo samudayo’ti kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.

    ౬౦. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి జరామరణం న హోతి, కిస్స నిరోధా జరామరణనిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘జాతియా ఖో అసతి జరామరణం న హోతి, జాతినిరోధా జరామరణనిరోధో’తి.

    60. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṃ na hoti, kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘jātiyā kho asati jarāmaraṇaṃ na hoti, jātinirodhā jarāmaraṇanirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి జాతి న హోతి, కిస్స నిరోధా జాతినిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘భవే ఖో అసతి జాతి న హోతి, భవనిరోధా జాతినిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati jāti na hoti, kissa nirodhā jātinirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘bhave kho asati jāti na hoti, bhavanirodhā jātinirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి భవో న హోతి, కిస్స నిరోధా భవనిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘ఉపాదానే ఖో అసతి భవో న హోతి, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati bhavo na hoti, kissa nirodhā bhavanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘upādāne kho asati bhavo na hoti, upādānanirodhā bhavanirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి ఉపాదానం న హోతి, కిస్స నిరోధా ఉపాదాననిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘తణ్హాయ ఖో అసతి ఉపాదానం న హోతి, తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati upādānaṃ na hoti, kissa nirodhā upādānanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘taṇhāya kho asati upādānaṃ na hoti, taṇhānirodhā upādānanirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి తణ్హా న హోతి, కిస్స నిరోధా తణ్హానిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘వేదనాయ ఖో అసతి తణ్హా న హోతి, వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati taṇhā na hoti, kissa nirodhā taṇhānirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘vedanāya kho asati taṇhā na hoti, vedanānirodhā taṇhānirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి వేదనా న హోతి, కిస్స నిరోధా వేదనానిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘ఫస్సే ఖో అసతి వేదనా న హోతి, ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati vedanā na hoti, kissa nirodhā vedanānirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘phasse kho asati vedanā na hoti, phassanirodhā vedanānirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి ఫస్సో న హోతి, కిస్స నిరోధా ఫస్సనిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘సళాయతనే ఖో అసతి ఫస్సో న హోతి, సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati phasso na hoti, kissa nirodhā phassanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘saḷāyatane kho asati phasso na hoti, saḷāyatananirodhā phassanirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి సళాయతనం న హోతి, కిస్స నిరోధా సళాయతననిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘నామరూపే ఖో అసతి సళాయతనం న హోతి, నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati saḷāyatanaṃ na hoti, kissa nirodhā saḷāyatananirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṃ na hoti, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి నామరూపం న హోతి, కిస్స నిరోధా నామరూపనిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘విఞ్ఞాణే ఖో అసతి నామరూపం న హోతి, విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati nāmarūpaṃ na hoti, kissa nirodhā nāmarūpanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘viññāṇe kho asati nāmarūpaṃ na hoti, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho’ti.

    ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘కిమ్హి ను ఖో అసతి విఞ్ఞాణం న హోతి, కిస్స నిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స యోనిసో మనసికారా అహు పఞ్ఞాయ అభిసమయో – ‘నామరూపే ఖో అసతి విఞ్ఞాణం న హోతి, నామరూపనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో’తి.

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati viññāṇaṃ na hoti, kissa nirodhā viññāṇanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho asati viññāṇaṃ na hoti, nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho’ti.

    ౬౧. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స ఏతదహోసి – ‘అధిగతో ఖో మ్యాయం మగ్గో సమ్బోధాయ యదిదం – నామరూపనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో, విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధో, నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధో, సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధో, ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధో, వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధో, తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధో, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో, భవనిరోధా జాతినిరోధో, జాతినిరోధా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా నిరుజ్ఝన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స నిరోధో హోతి’.

    61. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘adhigato kho myāyaṃ maggo sambodhāya yadidaṃ – nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti’.

    ౬౨. ‘‘‘నిరోధో నిరోధో’తి ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స బోధిసత్తస్స పుబ్బే అననుస్సుతేసు ధమ్మేసు చక్ఖుం ఉదపాది, ఞాణం ఉదపాది, పఞ్ఞా ఉదపాది, విజ్జా ఉదపాది, ఆలోకో ఉదపాది.

    62. ‘‘‘Nirodho nirodho’ti kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.

    ౬౩. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ బోధిసత్తో అపరేన సమయేన పఞ్చసు ఉపాదానక్ఖన్ధేసు ఉదయబ్బయానుపస్సీ విహాసి – ‘ఇతి రూపం, ఇతి రూపస్స సముదయో, ఇతి రూపస్స అత్థఙ్గమో; ఇతి వేదనా, ఇతి వేదనాయ సముదయో, ఇతి వేదనాయ అత్థఙ్గమో; ఇతి సఞ్ఞా, ఇతి సఞ్ఞాయ సముదయో, ఇతి సఞ్ఞాయ అత్థఙ్గమో; ఇతి సఙ్ఖారా, ఇతి సఙ్ఖారానం సముదయో, ఇతి సఙ్ఖారానం అత్థఙ్గమో; ఇతి విఞ్ఞాణం, ఇతి విఞ్ఞాణస్స సముదయో, ఇతి విఞ్ఞాణస్స అత్థఙ్గమో’తి, తస్స పఞ్చసు ఉపాదానక్ఖన్ధేసు ఉదయబ్బయానుపస్సినో విహరతో న చిరస్సేవ అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తం విముచ్చీ’’తి.

    63. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bodhisatto aparena samayena pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassī vihāsi – ‘iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo; iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṅgamo; iti saññā, iti saññāya samudayo, iti saññāya atthaṅgamo; iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṃ samudayo, iti saṅkhārānaṃ atthaṅgamo; iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti, tassa pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassino viharato na cirasseva anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccī’’ti.

    దుతియభాణవారో.

    Dutiyabhāṇavāro.

    బ్రహ్మయాచనకథా

    Brahmayācanakathā

    ౬౪. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏతదహోసి – ‘యంనూనాహం ధమ్మం దేసేయ్య’న్తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏతదహోసి – ‘అధిగతో ఖో మ్యాయం ధమ్మో గమ్భీరో దుద్దసో దురనుబోధో సన్తో పణీతో అతక్కావచరో నిపుణో పణ్డితవేదనీయో. ఆలయరామా ఖో పనాయం పజా ఆలయరతా ఆలయసమ్ముదితా. ఆలయరామాయ ఖో పన పజాయ ఆలయరతాయ ఆలయసమ్ముదితాయ దుద్దసం ఇదం ఠానం యదిదం ఇదప్పచ్చయతాపటిచ్చసముప్పాదో. ఇదమ్పి ఖో ఠానం దుద్దసం యదిదం సబ్బసఙ్ఖారసమథో సబ్బూపధిపటినిస్సగ్గో తణ్హాక్ఖయో విరాగో నిరోధో నిబ్బానం. అహఞ్చేవ ఖో పన ధమ్మం దేసేయ్యం, పరే చ మే న ఆజానేయ్యుం; సో మమస్స కిలమథో, సా మమస్స విహేసా’తి.

    64. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dhammaṃ deseyya’nti. Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ idappaccayatāpaṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ, pare ca me na ājāneyyuṃ; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’ti.

    ౬౫. ‘‘అపిస్సు, భిక్ఖవే, విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఇమా అనచ్ఛరియా గాథాయో పటిభంసు పుబ్బే అస్సుతపుబ్బా –

    65. ‘‘Apissu, bhikkhave, vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

    ‘కిచ్ఛేన మే అధిగతం, హలం దాని పకాసితుం;

    ‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

    రాగదోసపరేతేహి, నాయం ధమ్మో సుసమ్బుధో.

    Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ‘పటిసోతగామిం నిపుణం, గమ్భీరం దుద్దసం అణుం;

    ‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

    రాగరత్తా న దక్ఖన్తి, తమోఖన్ధేన ఆవుటా’తి.

    Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’ti.

    ‘‘ఇతిహ , భిక్ఖవే, విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పటిసఞ్చిక్ఖతో అప్పోస్సుక్కతాయ చిత్తం నమి, నో ధమ్మదేసనాయ.

    ‘‘Itiha , bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya.

    ౬౬. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, అఞ్ఞతరస్స మహాబ్రహ్మునో విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స చేతసా చేతోపరివితక్కమఞ్ఞాయ ఏతదహోసి – ‘నస్సతి వత భో లోకో, వినస్సతి వత భో లోకో, యత్ర హి నామ విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అప్పోస్సుక్కతాయ చిత్తం నమతి 75, నో ధమ్మదేసనాయా’తి. అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాబ్రహ్మా సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య; ఏవమేవ బ్రహ్మలోకే అన్తరహితో విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పురతో పాతురహోసి. అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాబ్రహ్మా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా దక్ఖిణం జాణుమణ్డలం పథవియం నిహన్త్వా 76 యేన విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తేనఞ్జలిం పణామేత్వా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఏతదవోచ – ‘దేసేతు, భన్తే, భగవా ధమ్మం, దేసేతు సుగతో ధమ్మం, సన్తి 77 సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా; అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో’తి.

    66. ‘‘Atha kho, bhikkhave, aññatarassa mahābrahmuno vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nāma vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati 78, no dhammadesanāyā’ti. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa purato pāturahosi. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇaṃ jāṇumaṇḍalaṃ pathaviyaṃ nihantvā 79 yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenañjaliṃ paṇāmetvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ, santi 80 sattā apparajakkhajātikā; assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’ti.

    ౬౭. ‘‘ఏవం వుత్తే 81, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తం మహాబ్రహ్మానం ఏతదవోచ – ‘మయ్హమ్పి ఖో, బ్రహ్మే, ఏతదహోసి – ‘‘యంనూనాహం ధమ్మం దేసేయ్య’’న్తి. తస్స మయ్హం, బ్రహ్మే, ఏతదహోసి – ‘‘అధిగతో ఖో మ్యాయం ధమ్మో గమ్భీరో దుద్దసో దురనుబోధో సన్తో పణీతో అతక్కావచరో నిపుణో పణ్డితవేదనీయో. ఆలయరామా ఖో పనాయం పజా ఆలయరతా ఆలయసమ్ముదితా. ఆలయరామాయ ఖో పన పజాయ ఆలయరతాయ ఆలయసమ్ముదితాయ దుద్దసం ఇదం ఠానం యదిదం ఇదప్పచ్చయతాపటిచ్చసముప్పాదో. ఇదమ్పి ఖో ఠానం దుద్దసం యదిదం సబ్బసఙ్ఖారసమథో సబ్బూపధిపటినిస్సగ్గో తణ్హాక్ఖయో విరాగో నిరోధో నిబ్బానం. అహఞ్చేవ ఖో పన ధమ్మం దేసేయ్యం, పరే చ మే న ఆజానేయ్యుం; సో మమస్స కిలమథో, సా మమస్స విహేసా’’తి. అపిస్సు మం, బ్రహ్మే , ఇమా అనచ్ఛరియా గాథాయో పటిభంసు పుబ్బే అస్సుతపుబ్బా –

    67. ‘‘Evaṃ vutte 82, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho taṃ mahābrahmānaṃ etadavoca – ‘mayhampi kho, brahme, etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ dhammaṃ deseyya’’nti. Tassa mayhaṃ, brahme, etadahosi – ‘‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ idappaccayatāpaṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ, pare ca me na ājāneyyuṃ; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’’ti. Apissu maṃ, brahme , imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

    ‘‘కిచ్ఛేన మే అధిగతం, హలం దాని పకాసితుం;

    ‘‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

    రాగదోసపరేతేహి, నాయం ధమ్మో సుసమ్బుధో.

    Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ‘‘పటిసోతగామిం నిపుణం, గమ్భీరం దుద్దసం అణుం;

    ‘‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

    రాగరత్తా న దక్ఖన్తి, తమోఖన్ధేన ఆవుటా’’తి.

    Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’’ti.

    ‘ఇతిహ మే, బ్రహ్మే, పటిసఞ్చిక్ఖతో అప్పోస్సుక్కతాయ చిత్తం నమి, నో ధమ్మదేసనాయా’తి.

    ‘Itiha me, brahme, paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāyā’ti.

    ౬౮. ‘‘దుతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, సో మహాబ్రహ్మా…పే॰… తతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, సో మహాబ్రహ్మా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఏతదవోచ – ‘దేసేతు, భన్తే, భగవా ధమ్మం, దేసేతు సుగతో ధమ్మం, సన్తి సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా, అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో’తి.

    68. ‘‘Dutiyampi kho, bhikkhave, so mahābrahmā…pe… tatiyampi kho, bhikkhave, so mahābrahmā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ, santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’ti.

    ౬౯. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బ్రహ్మునో చ అజ్ఝేసనం విదిత్వా సత్తేసు చ కారుఞ్ఞతం పటిచ్చ బుద్ధచక్ఖునా లోకం వోలోకేసి. అద్దసా ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బుద్ధచక్ఖునా లోకం వోలోకేన్తో సత్తే అప్పరజక్ఖే మహారజక్ఖే తిక్ఖిన్ద్రియే ముదిన్ద్రియే స్వాకారే ద్వాకారే సువిఞ్ఞాపయే దువిఞ్ఞాపయే 83 అప్పేకచ్చే పరలోకవజ్జభయదస్సావినే 84 విహరన్తే, అప్పేకచ్చే న పరలోకవజ్జభయదస్సావినే 85 విహరన్తే. సేయ్యథాపి నామ ఉప్పలినియం వా పదుమినియం వా పుణ్డరీకినియం వా అప్పేకచ్చాని ఉప్పలాని వా పదుమాని వా పుణ్డరీకాని వా ఉదకే జాతాని ఉదకే సంవడ్ఢాని ఉదకానుగ్గతాని అన్తో నిముగ్గపోసీని. అప్పేకచ్చాని ఉప్పలాని వా పదుమాని వా పుణ్డరీకాని వా ఉదకే జాతాని ఉదకే సంవడ్ఢాని సమోదకం ఠితాని. అప్పేకచ్చాని ఉప్పలాని వా పదుమాని వా పుణ్డరీకాని వా ఉదకే జాతాని ఉదకే సంవడ్ఢాని ఉదకా అచ్చుగ్గమ్మ ఠితాని అనుపలిత్తాని ఉదకేన. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బుద్ధచక్ఖునా లోకం వోలోకేన్తో అద్దస సత్తే అప్పరజక్ఖే మహారజక్ఖే తిక్ఖిన్ద్రియే ముదిన్ద్రియే స్వాకారే ద్వాకారే సువిఞ్ఞాపయే దువిఞ్ఞాపయే అప్పేకచ్చే పరలోకవజ్జభయదస్సావినే విహరన్తే, అప్పేకచ్చే న పరలోకవజ్జభయదస్సావినే విహరన్తే.

    69. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca buddhacakkhunā lokaṃ volokesi. Addasā kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye 86 appekacce paralokavajjabhayadassāvine 87 viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine 88 viharante. Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni anto nimuggaposīni. Appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni samodakaṃ ṭhitāni. Appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma ṭhitāni anupalittāni udakena. Evameva kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante.

    ౭౦. ‘‘అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాబ్రహ్మా విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స చేతసా చేతోపరివితక్కమఞ్ఞాయ విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం గాథాహి అజ్ఝభాసి –

    70. ‘‘Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘సేలే యథా పబ్బతముద్ధనిట్ఠితో, యథాపి పస్సే జనతం సమన్తతో;

    ‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito, yathāpi passe janataṃ samantato;

    తథూపమం ధమ్మమయం సుమేధ, పాసాదమారుయ్హ సమన్తచక్ఖు.

    Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha, pāsādamāruyha samantacakkhu.

    ‘సోకావతిణ్ణం 89 జనతమపేతసోకో,

    ‘Sokāvatiṇṇaṃ 90 janatamapetasoko,

    అవేక్ఖస్సు జాతిజరాభిభూతం;

    Avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ;

    ఉట్ఠేహి వీర విజితసఙ్గామ,

    Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma,

    సత్థవాహ అణణ విచర లోకే.

    Satthavāha aṇaṇa vicara loke.

    దేసస్సు 91 భగవా ధమ్మం,

    Desassu 92 bhagavā dhammaṃ,

    అఞ్ఞాతారో భవిస్సన్తీ’తి.

    Aññātāro bhavissantī’ti.

    ౭౧. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తం మహాబ్రహ్మానం గాథాయ అజ్ఝభాసి –

    71. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho taṃ mahābrahmānaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘అపారుతా తేసం అమతస్స ద్వారా,

    ‘Apārutā tesaṃ amatassa dvārā,

    యే సోతవన్తో పముఞ్చన్తు సద్ధం;

    Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ;

    విహింససఞ్ఞీ పగుణం న భాసిం,

    Vihiṃsasaññī paguṇaṃ na bhāsiṃ,

    ధమ్మం పణీతం మనుజేసు బ్రహ్మే’తి.

    Dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’ti.

    ‘‘అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాబ్రహ్మా ‘కతావకాసో ఖోమ్హి విపస్సినా భగవతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ధమ్మదేసనాయా’తి విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా తత్థేవ అన్తరధాయి.

    ‘‘Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ‘katāvakāso khomhi vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammadesanāyā’ti vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi.

    అగ్గసావకయుగం

    Aggasāvakayugaṃ

    ౭౨. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏతదహోసి – ‘కస్స ను ఖో అహం పఠమం ధమ్మం దేసేయ్యం, కో ఇమం ధమ్మం ఖిప్పమేవ ఆజానిస్సతీ’తి? అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏతదహోసి – ‘అయం ఖో ఖణ్డో చ రాజపుత్తో తిస్సో చ పురోహితపుత్తో బన్ధుమతియా రాజధానియా పటివసన్తి పణ్డితా వియత్తా మేధావినో దీఘరత్తం అప్పరజక్ఖజాతికా. యంనూనాహం ఖణ్డస్స చ రాజపుత్తస్స, తిస్సస్స చ పురోహితపుత్తస్స పఠమం ధమ్మం దేసేయ్యం , తే ఇమం ధమ్మం ఖిప్పమేవ ఆజానిస్సన్తీ’తి.

    72. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ, ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘ayaṃ kho khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasanti paṇḍitā viyattā medhāvino dīgharattaṃ apparajakkhajātikā. Yaṃnūnāhaṃ khaṇḍassa ca rājaputtassa, tissassa ca purohitaputtassa paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ , te imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissantī’ti.

    ౭౩. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య; ఏవమేవ బోధిరుక్ఖమూలే అన్తరహితో బన్ధుమతియా రాజధానియా ఖేమే మిగదాయే పాతురహోసి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో దాయపాలం 93 ఆమన్తేసి – ‘ఏహి త్వం, సమ్మ దాయపాల, బన్ధుమతిం రాజధానిం పవిసిత్వా ఖణ్డఞ్చ రాజపుత్తం తిస్సఞ్చ పురోహితపుత్తం ఏవం వదేహి – విపస్సీ, భన్తే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బన్ధుమతిం రాజధానిం అనుప్పత్తో ఖేమే మిగదాయే విహరతి, సో తుమ్హాకం దస్సనకామో’తి. ‘ఏవం, భన్తే’తి ఖో, భిక్ఖవే, దాయపాలో విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పటిస్సుత్వా బన్ధుమతిం రాజధానిం పవిసిత్వా ఖణ్డఞ్చ రాజపుత్తం తిస్సఞ్చ పురోహితపుత్తం ఏతదవోచ – ‘విపస్సీ, భన్తే, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బన్ధుమతిం రాజధానిం అనుప్పత్తో ఖేమే మిగదాయే విహరతి; సో తుమ్హాకం దస్సనకామో’తి.

    73. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva bodhirukkhamūle antarahito bandhumatiyā rājadhāniyā kheme migadāye pāturahosi. Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dāyapālaṃ 94 āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma dāyapāla, bandhumatiṃ rājadhāniṃ pavisitvā khaṇḍañca rājaputtaṃ tissañca purohitaputtaṃ evaṃ vadehi – vipassī, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati, so tumhākaṃ dassanakāmo’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, dāyapālo vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā bandhumatiṃ rājadhāniṃ pavisitvā khaṇḍañca rājaputtaṃ tissañca purohitaputtaṃ etadavoca – ‘vipassī, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati; so tumhākaṃ dassanakāmo’ti.

    ౭౪. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, ఖణ్డో చ రాజపుత్తో తిస్సో చ పురోహితపుత్తో భద్దాని భద్దాని యానాని యోజాపేత్వా భద్దం భద్దం యానం అభిరుహిత్వా భద్దేహి భద్దేహి యానేహి బన్ధుమతియా రాజధానియా నియ్యింసు. యేన ఖేమో మిగదాయో తేన పాయింసు. యావతికా యానస్స భూమి, యానేన గన్త్వా యానా పచ్చోరోహిత్వా పత్తికావ 95 యేన విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తేనుపసఙ్కమింసు. ఉపసఙ్కమిత్వా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు.

    74. ‘‘Atha kho, bhikkhave, khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto bhaddāni bhaddāni yānāni yojāpetvā bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi bandhumatiyā rājadhāniyā niyyiṃsu. Yena khemo migadāyo tena pāyiṃsu. Yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikāva 96 yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ౭౫. ‘‘తేసం విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుపుబ్బిం కథం 97 కథేసి, సేయ్యథిదం – దానకథం సీలకథం సగ్గకథం కామానం ఆదీనవం ఓకారం సంకిలేసం నేక్ఖమ్మే ఆనిసంసం పకాసేసి. యదా తే భగవా అఞ్ఞాసి కల్లచిత్తే ముదుచిత్తే వినీవరణచిత్తే ఉదగ్గచిత్తే పసన్నచిత్తే, అథ యా బుద్ధానం సాముక్కంసికా ధమ్మదేసనా, తం పకాసేసి – దుక్ఖం సముదయం నిరోధం మగ్గం. సేయ్యథాపి నామ సుద్ధం వత్థం అపగతకాళకం సమ్మదేవ రజనం పటిగ్గణ్హేయ్య, ఏవమేవ ఖణ్డస్స చ రాజపుత్తస్స తిస్సస్స చ పురోహితపుత్తస్స తస్మింయేవ ఆసనే విరజం వీతమలం ధమ్మచక్ఖుం ఉదపాది – ‘యం కిఞ్చి సముదయధమ్మం, సబ్బం తం నిరోధధమ్మ’న్తి.

    75. ‘‘Tesaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbiṃ kathaṃ 98 kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva khaṇḍassa ca rājaputtassa tissassa ca purohitaputtassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.

    ౭౬. ‘‘తే దిట్ఠధమ్మా పత్తధమ్మా విదితధమ్మా పరియోగాళ్హధమ్మా తిణ్ణవిచికిచ్ఛా విగతకథంకథా వేసారజ్జప్పత్తా అపరప్పచ్చయా సత్థుసాసనే విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఏతదవోచుం – ‘అభిక్కన్తం, భన్తే, అభిక్కన్తం, భన్తే. సేయ్యథాపి, భన్తే, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య ‘‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’’తి. ఏవమేవం భగవతా అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏతే మయం, భన్తే, భగవన్తం సరణం గచ్ఛామ ధమ్మఞ్చ. లభేయ్యామ మయం, భన్తే, భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, లభేయ్యామ ఉపసమ్పద’న్తి.

    76. ‘‘Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavocuṃ – ‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca. Labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’nti.

    ౭౭. ‘‘అలత్థుం ఖో , భిక్ఖవే, ఖణ్డో చ రాజపుత్తో, తిస్సో చ పురోహితపుత్తో విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సన్తికే పబ్బజ్జం అలత్థుం ఉపసమ్పదం. తే విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి; సఙ్ఖారానం ఆదీనవం ఓకారం సంకిలేసం నిబ్బానే 99 ఆనిసంసం పకాసేసి. తేసం విపస్సినా భగవతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సియమానానం సమాదపియమానానం సముత్తేజియమానానం సమ్పహంసియమానానం నచిరస్సేవ అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసు.

    77. ‘‘Alatthuṃ kho , bhikkhave, khaṇḍo ca rājaputto, tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ alatthuṃ upasampadaṃ. Te vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi; saṅkhārānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nibbāne 100 ānisaṃsaṃ pakāsesi. Tesaṃ vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassiyamānānaṃ samādapiyamānānaṃ samuttejiyamānānaṃ sampahaṃsiyamānānaṃ nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    మహాజనకాయపబ్బజ్జా

    Mahājanakāyapabbajjā

    ౭౮. ‘‘అస్సోసి ఖో, భిక్ఖవే, బన్ధుమతియా రాజధానియా మహాజనకాయో చతురాసీతిపాణసహస్సాని – ‘విపస్సీ కిర భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బన్ధుమతిం రాజధానిం అనుప్పత్తో ఖేమే మిగదాయే విహరతి. ఖణ్డో చ కిర రాజపుత్తో తిస్సో చ పురోహితపుత్తో విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సన్తికే కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితా’తి. సుత్వాన నేసం ఏతదహోసి – ‘న హి నూన సో ఓరకో ధమ్మవినయో, న సా ఓరకా పబ్బజ్జా, యత్థ ఖణ్డో చ రాజపుత్తో తిస్సో చ పురోహితపుత్తో కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితా. ఖణ్డో చ రాజపుత్తో తిస్సో చ పురోహితపుత్తో కేసమస్సుం ఓహారేత్వా కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజిస్సన్తి, కిమఙ్గం పన మయ’న్తి. అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాజనకాయో చతురాసీతిపాణసహస్సాని బన్ధుమతియా రాజధానియా నిక్ఖమిత్వా యేన ఖేమో మిగదాయో యేన విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు.

    78. ‘‘Assosi kho, bhikkhave, bandhumatiyā rājadhāniyā mahājanakāyo caturāsītipāṇasahassāni – ‘vipassī kira bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati. Khaṇḍo ca kira rājaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā’ti. Sutvāna nesaṃ etadahosi – ‘na hi nūna so orako dhammavinayo, na sā orakā pabbajjā, yattha khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā. Khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissanti, kimaṅgaṃ pana maya’nti. Atha kho so, bhikkhave, mahājanakāyo caturāsītipāṇasahassāni bandhumatiyā rājadhāniyā nikkhamitvā yena khemo migadāyo yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ౭౯. ‘‘తేసం విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుపుబ్బిం కథం కథేసి. సేయ్యథిదం – దానకథం సీలకథం సగ్గకథం కామానం ఆదీనవం ఓకారం సంకిలేసం నేక్ఖమ్మే ఆనిసంసం పకాసేసి. యదా తే భగవా అఞ్ఞాసి కల్లచిత్తే ముదుచిత్తే వినీవరణచిత్తే ఉదగ్గచిత్తే పసన్నచిత్తే , అథ యా బుద్ధానం సాముక్కంసికా ధమ్మదేసనా, తం పకాసేసి – దుక్ఖం సముదయం నిరోధం మగ్గం. సేయ్యథాపి నామ సుద్ధం వత్థం అపగతకాళకం సమ్మదేవ రజనం పటిగ్గణ్హేయ్య, ఏవమేవ తేసం చతురాసీతిపాణసహస్సానం తస్మింయేవ ఆసనే విరజం వీతమలం ధమ్మచక్ఖుం ఉదపాది – ‘యం కిఞ్చి సముదయధమ్మం సబ్బం తం నిరోధధమ్మ’న్తి.

    79. ‘‘Tesaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte , atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ caturāsītipāṇasahassānaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.

    ౮౦. ‘‘తే దిట్ఠధమ్మా పత్తధమ్మా విదితధమ్మా పరియోగాళ్హధమ్మా తిణ్ణవిచికిచ్ఛా విగతకథంకథా వేసారజ్జప్పత్తా అపరప్పచ్చయా సత్థుసాసనే విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఏతదవోచుం – ‘అభిక్కన్తం, భన్తే, అభిక్కన్తం, భన్తే. సేయ్యథాపి, భన్తే, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య ‘‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’’తి. ఏవమేవం భగవతా అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏతే మయం, భన్తే, భగవన్తం సరణం గచ్ఛామ ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ 101. లభేయ్యామ మయం, భన్తే, భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం లభేయ్యామ ఉపసమ్పద’’న్తి.

    80. ‘‘Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavocuṃ – ‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca 102. Labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyāma upasampada’’nti.

    ౮౧. ‘‘అలత్థుం ఖో, భిక్ఖవే, తాని చతురాసీతిపాణసహస్సాని విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సన్తికే పబ్బజ్జం, అలత్థుం ఉపసమ్పదం. తే విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి; సఙ్ఖారానం ఆదీనవం ఓకారం సంకిలేసం నిబ్బానే ఆనిసంసం పకాసేసి. తేసం విపస్సినా భగవతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సియమానానం సమాదపియమానానం సముత్తేజియమానానం సమ్పహంసియమానానం నచిరస్సేవ అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసు.

    81. ‘‘Alatthuṃ kho, bhikkhave, tāni caturāsītipāṇasahassāni vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ, alatthuṃ upasampadaṃ. Te vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi; saṅkhārānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nibbāne ānisaṃsaṃ pakāsesi. Tesaṃ vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassiyamānānaṃ samādapiyamānānaṃ samuttejiyamānānaṃ sampahaṃsiyamānānaṃ nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    పురిమపబ్బజితానం ధమ్మాభిసమయో

    Purimapabbajitānaṃ dhammābhisamayo

    ౮౨. ‘‘అస్సోసుం ఖో, భిక్ఖవే, తాని పురిమాని చతురాసీతిపబ్బజితసహస్సాని – ‘విపస్సీ కిర భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో బన్ధుమతిం రాజధానిం అనుప్పత్తో ఖేమే మిగదాయే విహరతి, ధమ్మఞ్చ కిర దేసేతీ’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, తాని చతురాసీతిపబ్బజితసహస్సాని యేన బన్ధుమతీ రాజధానీ యేన ఖేమో మిగదాయో యేన విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు.

    82. ‘‘Assosuṃ kho, bhikkhave, tāni purimāni caturāsītipabbajitasahassāni – ‘vipassī kira bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati, dhammañca kira desetī’ti. Atha kho, bhikkhave, tāni caturāsītipabbajitasahassāni yena bandhumatī rājadhānī yena khemo migadāyo yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ౮౩. ‘‘తేసం విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో అనుపుబ్బిం కథం కథేసి. సేయ్యథిదం – దానకథం సీలకథం సగ్గకథం కామానం ఆదీనవం ఓకారం సంకిలేసం నేక్ఖమ్మే ఆనిసంసం పకాసేసి. యదా తే భగవా అఞ్ఞాసి కల్లచిత్తే ముదుచిత్తే వినీవరణచిత్తే ఉదగ్గచిత్తే పసన్నచిత్తే, అథ యా బుద్ధానం సాముక్కంసికా ధమ్మదేసనా, తం పకాసేసి – దుక్ఖం సముదయం నిరోధం మగ్గం. సేయ్యథాపి నామ సుద్ధం వత్థం అపగతకాళకం సమ్మదేవ రజనం పటిగ్గణ్హేయ్య, ఏవమేవ తేసం చతురాసీతిపబ్బజితసహస్సానం తస్మింయేవ ఆసనే విరజం వీతమలం ధమ్మచక్ఖుం ఉదపాది – ‘యం కిఞ్చి సముదయధమ్మం సబ్బం తం నిరోధధమ్మ’న్తి.

    83. ‘‘Tesaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ caturāsītipabbajitasahassānaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.

    ౮౪. ‘‘తే దిట్ఠధమ్మా పత్తధమ్మా విదితధమ్మా పరియోగాళ్హధమ్మా తిణ్ణవిచికిచ్ఛా విగతకథంకథా వేసారజ్జప్పత్తా అపరప్పచ్చయా సత్థుసాసనే విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఏతదవోచుం – ‘అభిక్కన్తం , భన్తే, అభిక్కన్తం, భన్తే. సేయ్యథాపి, భన్తే, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య ‘‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’’తి. ఏవమేవం భగవతా అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏతే మయం, భన్తే, భగవన్తం సరణం గచ్ఛామ ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. లభేయ్యామ మయం, భన్తే, భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం లభేయ్యామ ఉపసమ్పద’’న్తి.

    84. ‘‘Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavocuṃ – ‘abhikkantaṃ , bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyāma upasampada’’nti.

    ౮౫. ‘‘అలత్థుం ఖో, భిక్ఖవే, తాని చతురాసీతిపబ్బజితసహస్సాని విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సన్తికే పబ్బజ్జం అలత్థుం ఉపసమ్పదం. తే విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి; సఙ్ఖారానం ఆదీనవం ఓకారం సంకిలేసం నిబ్బానే ఆనిసంసం పకాసేసి. తేసం విపస్సినా భగవతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సియమానానం సమాదపియమానానం సముత్తేజియమానానం సమ్పహంసియమానానం నచిరస్సేవ అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసు.

    85. ‘‘Alatthuṃ kho, bhikkhave, tāni caturāsītipabbajitasahassāni vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ alatthuṃ upasampadaṃ. Te vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi; saṅkhārānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nibbāne ānisaṃsaṃ pakāsesi. Tesaṃ vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassiyamānānaṃ samādapiyamānānaṃ samuttejiyamānānaṃ sampahaṃsiyamānānaṃ nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    చారికాఅనుజాననం

    Cārikāanujānanaṃ

    ౮౬. ‘‘తేన ఖో పన, భిక్ఖవే, సమయేన బన్ధుమతియా రాజధానియా మహాభిక్ఖుసఙ్ఘో పటివసతి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం. అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘మహా ఖో ఏతరహి భిక్ఖుసఙ్ఘో బన్ధుమతియా రాజధానియా పటివసతి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం, యంనూనాహం భిక్ఖూ అనుజానేయ్యం – ‘చరథ, భిక్ఖవే, చారికం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం; మా ఏకేన ద్వే అగమిత్థ; దేసేథ, భిక్ఖవే , ధమ్మం ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేథ. సన్తి సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా, అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో. అపి చ ఛన్నం ఛన్నం వస్సానం అచ్చయేన బన్ధుమతీ రాజధానీ ఉపసఙ్కమితబ్బా పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’’’తి.

    86. ‘‘Tena kho pana, bhikkhave, samayena bandhumatiyā rājadhāniyā mahābhikkhusaṅgho paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘mahā kho etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, yaṃnūnāhaṃ bhikkhū anujāneyyaṃ – ‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave , dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro. Api ca channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’’’ti.

    ౮౭. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, అఞ్ఞతరో మహాబ్రహ్మా విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స చేతసా చేతోపరివితక్కమఞ్ఞాయ సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య. ఏవమేవ బ్రహ్మలోకే అన్తరహితో విపస్సిస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స పురతో పాతురహోసి. అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాబ్రహ్మా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో తేనఞ్జలిం పణామేత్వా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఏతదవోచ – ‘ఏవమేతం, భగవా, ఏవమేతం, సుగత. మహా ఖో, భన్తే, ఏతరహి భిక్ఖుసఙ్ఘో బన్ధుమతియా రాజధానియా పటివసతి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం, అనుజానాతు, భన్తే, భగవా భిక్ఖూ – ‘‘చరథ, భిక్ఖవే, చారికం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం; మా ఏకేన ద్వే అగమిత్థ; దేసేథ, భిక్ఖవే, ధమ్మం ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేథ. సన్తి సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా, అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో’’తి 103. అపి చ, భన్తే, మయం తథా కరిస్సామ యథా భిక్ఖూ ఛన్నం ఛన్నం వస్సానం అచ్చయేన బన్ధుమతిం రాజధానిం ఉపసఙ్కమిస్సన్తి పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’తి. ఇదమవోచ, భిక్ఖవే, సో మహాబ్రహ్మా, ఇదం వత్వా విపస్సిం భగవన్తం అరహన్తం సమ్మాసమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా తత్థేవ అన్తరధాయి.

    87. ‘‘Atha kho, bhikkhave, aññataro mahābrahmā vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya. Evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa purato pāturahosi. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenañjaliṃ paṇāmetvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Mahā kho, bhante, etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, anujānātu, bhante, bhagavā bhikkhū – ‘‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti 104. Api ca, bhante, mayaṃ tathā karissāma yathā bhikkhū channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamissanti pātimokkhuddesāyā’ti. Idamavoca, bhikkhave, so mahābrahmā, idaṃ vatvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi.

    ౮౮. ‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘ఇధ మయ్హం, భిక్ఖవే, రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – మహా ఖో ఏతరహి భిక్ఖుసఙ్ఘో బన్ధుమతియా రాజధానియా పటివసతి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం . యంనూనాహం భిక్ఖూ అనుజానేయ్యం – ‘చరథ, భిక్ఖవే, చారికం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం; మా ఏకేన ద్వే అగమిత్థ; దేసేథ, భిక్ఖవే, ధమ్మం ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేథ. సన్తి సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా, అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో. అపి చ, ఛన్నం ఛన్నం వస్సానం అచ్చయేన బన్ధుమతీ రాజధానీ ఉపసఙ్కమితబ్బా పాతిమోక్ఖుద్దేసాయాతి.

    88. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi – ‘idha mayhaṃ, bhikkhave, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – mahā kho etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ . Yaṃnūnāhaṃ bhikkhū anujāneyyaṃ – ‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro. Api ca, channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyāti.

    ‘‘‘అథ ఖో, భిక్ఖవే, అఞ్ఞతరో మహాబ్రహ్మా మమ చేతసా చేతోపరివితక్కమఞ్ఞాయ సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య, ఏవమేవ బ్రహ్మలోకే అన్తరహితో మమ పురతో పాతురహోసి. అథ ఖో సో, భిక్ఖవే, మహాబ్రహ్మా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేనాహం తేనఞ్జలిం పణామేత్వా మం ఏతదవోచ – ‘‘ఏవమేతం, భగవా, ఏవమేతం, సుగత. మహా ఖో, భన్తే, ఏతరహి భిక్ఖుసఙ్ఘో బన్ధుమతియా రాజధానియా పటివసతి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం. అనుజానాతు, భన్తే, భగవా భిక్ఖూ – ‘చరథ, భిక్ఖవే, చారికం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం; మా ఏకేన ద్వే అగమిత్థ; దేసేథ, భిక్ఖవే, ధమ్మం…పే॰… సన్తి సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా , అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో’తి. అపి చ, భన్తే, మయం తథా కరిస్సామ, యథా భిక్ఖూ ఛన్నం ఛన్నం వస్సానం అచ్చయేన బన్ధుమతిం రాజధానిం ఉపసఙ్కమిస్సన్తి పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’’తి. ఇదమవోచ, భిక్ఖవే, సో మహాబ్రహ్మా, ఇదం వత్వా మం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా తత్థేవ అన్తరధాయి’.

    ‘‘‘Atha kho, bhikkhave, aññataro mahābrahmā mama cetasā cetoparivitakkamaññāya seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā maṃ etadavoca – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Mahā kho, bhante, etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Anujānātu, bhante, bhagavā bhikkhū – ‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ…pe… santi sattā apparajakkhajātikā , assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’ti. Api ca, bhante, mayaṃ tathā karissāma, yathā bhikkhū channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamissanti pātimokkhuddesāyā’’ti. Idamavoca, bhikkhave, so mahābrahmā, idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi’.

    ‘‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, చరథ చారికం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం; మా ఏకేన ద్వే అగమిత్థ; దేసేథ, భిక్ఖవే, ధమ్మం ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేథ. సన్తి సత్తా అప్పరజక్ఖజాతికా, అస్సవనతా ధమ్మస్స పరిహాయన్తి, భవిస్సన్తి ధమ్మస్స అఞ్ఞాతారో. అపి చ, భిక్ఖవే, ఛన్నం ఛన్నం వస్సానం అచ్చయేన బన్ధుమతీ రాజధానీ ఉపసఙ్కమితబ్బా పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ యేభుయ్యేన ఏకాహేనేవ జనపదచారికం పక్కమింసు.

    ‘‘‘Anujānāmi, bhikkhave, caratha cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro. Api ca, bhikkhave, channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’ti. Atha kho, bhikkhave, bhikkhū yebhuyyena ekāheneva janapadacārikaṃ pakkamiṃsu.

    ౮౯. ‘‘తేన ఖో పన సమయేన జమ్బుదీపే చతురాసీతి ఆవాససహస్సాని హోన్తి. ఏకమ్హి హి వస్సే నిక్ఖన్తే దేవతా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘నిక్ఖన్తం ఖో, మారిసా, ఏకం వస్సం; పఞ్చ దాని వస్సాని సేసాని ; పఞ్చన్నం వస్సానం అచ్చయేన బన్ధుమతీ రాజధానీ ఉపసఙ్కమితబ్బా పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’తి. ద్వీసు వస్సేసు నిక్ఖన్తేసు… తీసు వస్సేసు నిక్ఖన్తేసు… చతూసు వస్సేసు నిక్ఖన్తేసు… పఞ్చసు వస్సేసు నిక్ఖన్తేసు దేవతా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘నిక్ఖన్తాని ఖో , మారిసా, పఞ్చవస్సాని; ఏకం దాని వస్సం సేసం; ఏకస్స వస్సస్స అచ్చయేన బన్ధుమతీ రాజధానీ ఉపసఙ్కమితబ్బా పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’తి. ఛసు వస్సేసు నిక్ఖన్తేసు దేవతా సద్దమనుస్సావేసుం – ‘నిక్ఖన్తాని ఖో, మారిసా, ఛబ్బస్సాని, సమయో దాని బన్ధుమతిం రాజధానిం ఉపసఙ్కమితుం పాతిమోక్ఖుద్దేసాయా’తి. అథ ఖో తే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అప్పేకచ్చే సకేన ఇద్ధానుభావేన అప్పేకచ్చే దేవతానం ఇద్ధానుభావేన ఏకాహేనేవ బన్ధుమతిం రాజధానిం ఉపసఙ్కమింసు పాతిమోక్ఖుద్దేసాయాతి 105.

    89. ‘‘Tena kho pana samayena jambudīpe caturāsīti āvāsasahassāni honti. Ekamhi hi vasse nikkhante devatā saddamanussāvesuṃ – ‘nikkhantaṃ kho, mārisā, ekaṃ vassaṃ; pañca dāni vassāni sesāni ; pañcannaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’ti. Dvīsu vassesu nikkhantesu… tīsu vassesu nikkhantesu… catūsu vassesu nikkhantesu… pañcasu vassesu nikkhantesu devatā saddamanussāvesuṃ – ‘nikkhantāni kho , mārisā, pañcavassāni; ekaṃ dāni vassaṃ sesaṃ; ekassa vassassa accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’ti. Chasu vassesu nikkhantesu devatā saddamanussāvesuṃ – ‘nikkhantāni kho, mārisā, chabbassāni, samayo dāni bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamituṃ pātimokkhuddesāyā’ti. Atha kho te, bhikkhave, bhikkhū appekacce sakena iddhānubhāvena appekacce devatānaṃ iddhānubhāvena ekāheneva bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamiṃsu pātimokkhuddesāyāti 106.

    ౯౦. ‘‘తత్ర సుదం, భిక్ఖవే, విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో భిక్ఖుసఙ్ఘే ఏవం పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసతి –

    90. ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhikkhusaṅghe evaṃ pātimokkhaṃ uddisati –

    ‘ఖన్తీ పరమం తపో తితిక్ఖా,

    ‘Khantī paramaṃ tapo titikkhā,

    నిబ్బానం పరమం వదన్తి బుద్ధా;

    Nibbānaṃ paramaṃ vadanti buddhā;

    న హి పబ్బజితో పరూపఘాతీ,

    Na hi pabbajito parūpaghātī,

    న సమణో 107 హోతి పరం విహేఠయన్తో.

    Na samaṇo 108 hoti paraṃ viheṭhayanto.

    ‘సబ్బపాపస్స అకరణం, కుసలస్స ఉపసమ్పదా;

    ‘Sabbapāpassa akaraṇaṃ, kusalassa upasampadā;

    సచిత్తపరియోదపనం, ఏతం బుద్ధానసాసనం.

    Sacittapariyodapanaṃ, etaṃ buddhānasāsanaṃ.

    ‘అనూపవాదో అనూపఘాతో 109, పాతిమోక్ఖే చ సంవరో;

    ‘Anūpavādo anūpaghāto 110, pātimokkhe ca saṃvaro;

    మత్తఞ్ఞుతా చ భత్తస్మిం, పన్తఞ్చ సయనాసనం;

    Mattaññutā ca bhattasmiṃ, pantañca sayanāsanaṃ;

    అధిచిత్తే చ ఆయోగో, ఏతం బుద్ధానసాసన’న్తి.

    Adhicitte ca āyogo, etaṃ buddhānasāsana’nti.

    దేవతారోచనం

    Devatārocanaṃ

    ౯౧. ‘‘ఏకమిదాహం, భిక్ఖవే, సమయం ఉక్కట్ఠాయం విహరామి సుభగవనే సాలరాజమూలే. తస్స మయ్హం, భిక్ఖవే, రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘న ఖో సో సత్తావాసో సులభరూపో, యో మయా అనావుత్థపుబ్బో 111 ఇమినా దీఘేన అద్ధునా అఞ్ఞత్ర సుద్ధావాసేహి దేవేహి. యంనూనాహం యేన సుద్ధావాసా దేవా తేనుపసఙ్కమేయ్య’న్తి. అథ ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య, ఏవమేవ ఉక్కట్ఠాయం సుభగవనే సాలరాజమూలే అన్తరహితో అవిహేసు దేవేసు పాతురహోసిం . తస్మిం, భిక్ఖవే, దేవనికాయే అనేకాని దేవతాసహస్సాని అనేకాని దేవతాసతసహస్సాని 112 యేనాహం తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు. ఏకమన్తం ఠితా ఖో, భిక్ఖవే, తా దేవతా మం ఏతదవోచుం – ‘ఇతో సో, మారిసా, ఏకనవుతికప్పే యం విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. విపస్సీ, మారిసా, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసి, ఖత్తియకులే ఉదపాది. విపస్సీ, మారిసా, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కోణ్డఞ్ఞో గోత్తేన అహోసి . విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసీతివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. విపస్సీ, మారిసా, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో పాటలియా మూలే అభిసమ్బుద్ధో. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఖణ్డతిస్సం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి భిక్ఖుసతసహస్సం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అసీతిభిక్ఖుసహస్సాని. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఇమే తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసోకో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. విపస్సిస్స, మారిస, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బన్ధుమా నామ రాజా పితా అహోసి. బన్ధుమతీ నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. బన్ధుమస్స రఞ్ఞో బన్ధుమతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి. విపస్సిస్స, మారిసా , భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏవం అభినిక్ఖమనం అహోసి ఏవం పబ్బజ్జా ఏవం పధానం ఏవం అభిసమ్బోధి ఏవం ధమ్మచక్కప్పవత్తనం. తే మయం, మారిసా, విపస్సిమ్హి భగవతి బ్రహ్మచరియం చరిత్వా కామేసు కామచ్ఛన్దం విరాజేత్వా ఇధూపపన్నా’తి …పే॰…

    91. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘na kho so sattāvāso sulabharūpo, yo mayā anāvutthapubbo 113 iminā dīghena addhunā aññatra suddhāvāsehi devehi. Yaṃnūnāhaṃ yena suddhāvāsā devā tenupasaṅkameyya’nti. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva ukkaṭṭhāyaṃ subhagavane sālarājamūle antarahito avihesu devesu pāturahosiṃ . Tasmiṃ, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni 114 yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘ito so, mārisā, ekanavutikappe yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi . Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vipassissa, mārisa, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi. Bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Vipassissa, mārisā , bhagavato arahato sammāsambuddhassa evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi evaṃ pabbajjā evaṃ padhānaṃ evaṃ abhisambodhi evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, vipassimhi bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti …pe…

    ‘‘తస్మింయేవ ఖో, భిక్ఖవే, దేవనికాయే అనేకాని దేవతాసహస్సాని అనేకాని దేవతాసతసహస్సాని 115 యేనాహం తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు. ఏకమన్తం ఠితా ఖో, భిక్ఖవే, తా దేవతా మం ఏతదవోచుం – ‘ఇమస్మింయేవ ఖో, మారిసా, భద్దకప్పే భగవా ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉప్పన్నో. భగవా, మారిసా, ఖత్తియో జాతియా ఖత్తియకులే ఉప్పన్నో. భగవా, మారిసా, గోతమో గోత్తేన. భగవతో, మారిసా, అప్పకం ఆయుప్పమాణం పరిత్తం లహుకం యో చిరం జీవతి, సో వస్ససతం అప్పం వా భియ్యో. భగవా, మారిసా, అస్సత్థస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. భగవతో, మారిసా, సారిపుత్తమోగ్గల్లానం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం . భగవతో, మారిసా, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అడ్ఢతేళసాని భిక్ఖుసతాని. భగవతో, మారిసా, అయం ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం. భగవతో, మారిసా, ఆనన్దో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. భగవతో, మారిసా, సుద్ధోదనో నామ రాజా పితా అహోసి. మాయా నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. కపిలవత్థు నామ నగరం రాజధానీ అహోసి. భగవతో, మారిసా, ఏవం అభినిక్ఖమనం అహోసి ఏవం పబ్బజ్జా ఏవం పధానం ఏవం అభిసమ్బోధి ఏవం ధమ్మచక్కప్పవత్తనం. తే మయం, మారిసా, భగవతి బ్రహ్మచరియం చరిత్వా కామేసు కామచ్ఛన్దం విరాజేత్వా ఇధూపపన్నా’తి.

    ‘‘Tasmiṃyeva kho, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni 116 yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘imasmiṃyeva kho, mārisā, bhaddakappe bhagavā etarahi arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno. Bhagavā, mārisā, khattiyo jātiyā khattiyakule uppanno. Bhagavā, mārisā, gotamo gottena. Bhagavato, mārisā, appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Bhagavā, mārisā, assatthassa mūle abhisambuddho. Bhagavato, mārisā, sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ . Bhagavato, mārisā, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni. Bhagavato, mārisā, ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Bhagavato, mārisā, ānando nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Bhagavato, mārisā, suddhodano nāma rājā pitā ahosi. Māyā nāma devī mātā ahosi janetti. Kapilavatthu nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Bhagavato, mārisā, evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi evaṃ pabbajjā evaṃ padhānaṃ evaṃ abhisambodhi evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti.

    ౯౨. ‘‘అథ ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, అవిహేహి దేవేహి సద్ధిం యేన అతప్పా దేవా తేనుపసఙ్కమిం…పే॰… అథ ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, అవిహేహి చ దేవేహి అతప్పేహి చ దేవేహి సద్ధిం యేన సుదస్సా దేవా తేనుపసఙ్కమిం. అథ ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, అవిహేహి చ దేవేహి అతప్పేహి చ దేవేహి సుదస్సేహి చ దేవేహి సద్ధిం యేన సుదస్సీ దేవా తేనుపసఙ్కమిం. అథ ఖ్వాహం, భిక్ఖవే, అవిహేహి చ దేవేహి అతప్పేహి చ దేవేహి సుదస్సేహి చ దేవేహి సుదస్సీహి చ దేవేహి సద్ధిం యేన అకనిట్ఠా దేవా తేనుపసఙ్కమిం. తస్మిం, భిక్ఖవే, దేవనికాయే అనేకాని దేవతాసహస్సాని అనేకాని దేవతాసతసహస్సాని యేనాహం తేనుపసఙ్కమింసు, ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు .

    92. ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi devehi saddhiṃ yena atappā devā tenupasaṅkamiṃ…pe… atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi saddhiṃ yena sudassā devā tenupasaṅkamiṃ. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi saddhiṃ yena sudassī devā tenupasaṅkamiṃ. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi sudassīhi ca devehi saddhiṃ yena akaniṭṭhā devā tenupasaṅkamiṃ. Tasmiṃ, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu .

    ‘‘ఏకమన్తం ఠితా ఖో, భిక్ఖవే, తా దేవతా మం ఏతదవోచుం – ‘ఇతో సో, మారిసా, ఏకనవుతికప్పే యం విపస్సీ భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉదపాది. విపస్సీ, మారిసా, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో ఖత్తియో జాతియా అహోసి. ఖత్తియకులే ఉదపాది. విపస్సీ, మారిసా, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో కోణ్డఞ్ఞో గోత్తేన అహోసి. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసీతివస్ససహస్సాని ఆయుప్పమాణం అహోసి. విపస్సీ, మారిసా, భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో పాటలియా మూలే అభిసమ్బుద్ధో. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఖణ్డతిస్సం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అట్ఠసట్ఠిభిక్ఖుసతసహస్సం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి భిక్ఖుసతసహస్సం. ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అసీతిభిక్ఖుసహస్సాని. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఇమే తయో సావకానం సన్నిపాతా అహేసుం సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స అసోకో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అహోసి అగ్గుపట్ఠాకో. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స బన్ధుమా నామ రాజా పితా అహోసి బన్ధుమతీ నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. బన్ధుమస్స రఞ్ఞో బన్ధుమతీ నామ నగరం రాజధానీ అహోసి. విపస్సిస్స, మారిసా, భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స ఏవం అభినిక్ఖమనం అహోసి ఏవం పబ్బజ్జా ఏవం పధానం ఏవం అభిసమ్బోధి, ఏవం ధమ్మచక్కప్పవత్తనం. తే మయం, మారిసా, విపస్సిమ్హి భగవతి బ్రహ్మచరియం చరిత్వా కామేసు కామచ్ఛన్దం విరాజేత్వా ఇధూపపన్నా’తి. తస్మింయేవ ఖో, భిక్ఖవే, దేవనికాయే అనేకాని దేవతాసహస్సాని అనేకాని దేవతాసతసహస్సాని యేనాహం తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు. ఏకమన్తం ఠితా ఖో, భిక్ఖవే, తా దేవతా మం ఏతదవోచుం – ‘ఇతో సో, మారిసా, ఏకతింసే కప్పే యం సిఖీ భగవా…పే॰… తే మయం, మారిసా, సిఖిమ్హి భగవతి తస్మిఞ్ఞేవ ఖో మారిసా, ఏకతింసే కప్పే యం వేస్సభూ భగవా…పే॰… తే మయం, మారిసా, వేస్సభుమ్హి భగవతి…పే॰… ఇమస్మింయేవ ఖో, మారిసా, భద్దకప్పే కకుసన్ధో కోణాగమనో కస్సపో భగవా…పే॰… తే మయం, మారిసా, కకుసన్ధమ్హి కోణాగమనమ్హి కస్సపమ్హి భగవతి బ్రహ్మచరియం చరిత్వా కామేసు కామచ్ఛన్దం విరాజేత్వా ఇధూపపన్నా’తి.

    ‘‘Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘ito so, mārisā, ekanavutikappe yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi. Khattiyakule udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi evaṃ pabbajjā evaṃ padhānaṃ evaṃ abhisambodhi, evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, vipassimhi bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti. Tasmiṃyeva kho, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘ito so, mārisā, ekatiṃse kappe yaṃ sikhī bhagavā…pe… te mayaṃ, mārisā, sikhimhi bhagavati tasmiññeva kho mārisā, ekatiṃse kappe yaṃ vessabhū bhagavā…pe… te mayaṃ, mārisā, vessabhumhi bhagavati…pe… imasmiṃyeva kho, mārisā, bhaddakappe kakusandho koṇāgamano kassapo bhagavā…pe… te mayaṃ, mārisā, kakusandhamhi koṇāgamanamhi kassapamhi bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti.

    ౯౩. ‘‘తస్మింయేవ ఖో, భిక్ఖవే, దేవనికాయే అనేకాని దేవతాసహస్సాని అనేకాని దేవతాసతసహస్సాని యేనాహం తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు. ఏకమన్తం ఠితా ఖో, భిక్ఖవే, తా దేవతా మం ఏతదవోచుం – ‘ఇమస్మింయేవ ఖో, మారిసా, భద్దకప్పే భగవా ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో లోకే ఉప్పన్నో. భగవా, మారిసా, ఖత్తియో జాతియా, ఖత్తియకులే ఉప్పన్నో. భగవా, మారిసా, గోతమో గోత్తేన. భగవతో, మారిసా, అప్పకం ఆయుప్పమాణం పరిత్తం లహుకం యో చిరం జీవతి, సో వస్ససతం అప్పం వా భియ్యో. భగవా, మారిసా, అస్సత్థస్స మూలే అభిసమ్బుద్ధో. భగవతో, మారిసా, సారిపుత్తమోగ్గల్లానం నామ సావకయుగం అహోసి అగ్గం భద్దయుగం. భగవతో , మారిసా, ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి అడ్ఢతేళసాని భిక్ఖుసతాని. భగవతో, మారిసా, అయం ఏకో సావకానం సన్నిపాతో అహోసి సబ్బేసంయేవ ఖీణాసవానం. భగవతో, మారిసా, ఆనన్దో నామ భిక్ఖు ఉపట్ఠాకో అగ్గుపట్ఠాకో అహోసి. భగవతో, మారిసా, సుద్ధోదనో నామ రాజా పితా అహోసి. మాయా నామ దేవీ మాతా అహోసి జనేత్తి. కపిలవత్థు నామ నగరం రాజధానీ అహోసి. భగవతో, మారిసా, ఏవం అభినిక్ఖమనం అహోసి, ఏవం పబ్బజ్జా, ఏవం పధానం, ఏవం అభిసమ్బోధి, ఏవం ధమ్మచక్కప్పవత్తనం. తే మయం, మారిసా, భగవతి బ్రహ్మచరియం చరిత్వా కామేసు కామచ్ఛన్దం విరాజేత్వా ఇధూపపన్నా’తి.

    93. ‘‘Tasmiṃyeva kho, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘imasmiṃyeva kho, mārisā, bhaddakappe bhagavā etarahi arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno. Bhagavā, mārisā, khattiyo jātiyā, khattiyakule uppanno. Bhagavā, mārisā, gotamo gottena. Bhagavato, mārisā, appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Bhagavā, mārisā, assatthassa mūle abhisambuddho. Bhagavato, mārisā, sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Bhagavato , mārisā, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni. Bhagavato, mārisā, ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Bhagavato, mārisā, ānando nāma bhikkhu upaṭṭhāko aggupaṭṭhāko ahosi. Bhagavato, mārisā, suddhodano nāma rājā pitā ahosi. Māyā nāma devī mātā ahosi janetti. Kapilavatthu nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Bhagavato, mārisā, evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi, evaṃ pabbajjā, evaṃ padhānaṃ, evaṃ abhisambodhi, evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti.

    ౯౪. ‘‘ఇతి ఖో, భిక్ఖవే, తథాగతస్సేవేసా ధమ్మధాతు సుప్పటివిద్ధా, యస్సా ధమ్మధాతుయా సుప్పటివిద్ధత్తా తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం’ ఇతిపి. ‘ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం’ ఇతిపీతి.

    94. ‘‘Iti kho, bhikkhave, tathāgatassevesā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi. ‘Evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ’ itipīti.

    ‘‘దేవతాపి తథాగతస్స ఏతమత్థం ఆరోచేసుం, యేన తథాగతో అతీతే బుద్ధే పరినిబ్బుతే ఛిన్నపపఞ్చే ఛిన్నవటుమే పరియాదిన్నవట్టే సబ్బదుక్ఖవీతివత్తే జాతితోపి అనుస్సరతి, నామతోపి అనుస్సరతి, గోత్తతోపి అనుస్సరతి, ఆయుప్పమాణతోపి అనుస్సరతి, సావకయుగతోపి అనుస్సరతి, సావకసన్నిపాతతోపి అనుస్సరతి ‘ఏవంజచ్చా తే భగవన్తో అహేసుం’ ఇతిపి. ‘ఏవంనామా ఏవంగోత్తా ఏవంసీలా ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం’ ఇతిపీ’’తి.

    ‘‘Devatāpi tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi. ‘Evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ’ itipī’’ti.

    ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    మహాపదానసుత్తం నిట్ఠితం పఠమం.

    Mahāpadānasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. భగవతో వచనం సుత్వా (స్యా॰)
    2. bhagavato vacanaṃ sutvā (syā.)
    3. ఏకనవుతో కప్పో (స్యా॰ కం॰ పీ॰)
    4. ఏకతిం సకప్పో (సీ॰) ఏకతిం సో కప్పో (స్యా॰ కం॰ పీ॰)
    5. ఇమస్మిం (కత్థచీ)
    6. ekanavuto kappo (syā. kaṃ. pī.)
    7. ekatiṃ sakappo (sī.) ekatiṃ so kappo (syā. kaṃ. pī.)
    8. imasmiṃ (katthacī)
    9. జనేత్తీ (స్యా॰)
    10. janettī (syā.)
    11. సుప్పతీతో నామ (స్యా॰)
    12. యసవతీ నామ (స్యా॰ పీ॰)
    13. suppatīto nāma (syā.)
    14. yasavatī nāma (syā. pī.)
    15. కిం కీ నామ (స్యా॰)
    16. kiṃ kī nāma (syā.)
    17. చాతుద్దిసం (స్యా॰)
    18. cātuddisaṃ (syā.)
    19. తత్రస్స (స్యా॰)
    20. tatrassa (syā.)
    21. ఉద్దేన (స్యా॰), ఉదరేన (కత్థచి)
    22. విసుద్ధో (స్యా॰)
    23. uddena (syā.), udarena (katthaci)
    24. visuddho (syā.)
    25. ఉత్తరేనాభిముఖో (స్యా॰) ఉత్తరేనముఖో (క॰)
    26. uttarenābhimukho (syā.) uttarenamukho (ka.)
    27. దేవ తే (క॰)
    28. deva te (ka.)
    29. ఇమస్స హి దేవ (?)
    30. imassa hi deva (?)
    31. పరామసతి (క॰)
    32. parāmasati (ka.)
    33. ఉపలిప్పతి (స్యా॰)
    34. upalippati (syā.)
    35. పితన్తరంసో (స్యా॰)
    36. pitantaraṃso (syā.)
    37. ధమ్మేన సమేన (స్యా॰)
    38. dhammena samena (syā.)
    39. అచ్ఛాదేత్వా (స్యా॰)
    40. acchādetvā (syā.)
    41. కుమారో బ్రహ్మస్సరో మఞ్జుస్సరో చ (సీ॰ క॰)
    42. kumāro brahmassaro mañjussaro ca (sī. ka.)
    43. యేన దూరం (స్యా॰)
    44. yena dūraṃ (syā.)
    45. అనిమిసన్తో పేక్ఖతి, జాతస్స ఖో పన భిక్ఖవే (క॰)
    46. animisanto pekkhati, jātassa kho pana bhikkhave (ka.)
    47. అట్ట కరణే (స్యా॰)
    48. అట్టే పనాయతి ఞాణేన (స్యా॰)
    49. aṭṭa karaṇe (syā.)
    50. aṭṭe panāyati ñāṇena (syā.)
    51. వస్సికే పాసాదే వస్సికే
    52. vassike pāsāde vassike
    53. భద్రం యానం (స్యా॰), భద్దం యానం (పీ॰) చత్తారో మాసే (సీ॰ పీ॰)
    54. bhadraṃ yānaṃ (syā.), bhaddaṃ yānaṃ (pī.) cattāro māse (sī. pī.)
    55. భగ్గం (స్యా॰)
    56. bhaggaṃ (syā.)
    57. సయమానం (స్యా॰ క॰)
    58. సిరోపిస్స (స్యా॰)
    59. sayamānaṃ (syā. ka.)
    60. siropissa (syā.)
    61. సమ్మచరియా (క॰)
    62. కుసలచరియా (స్యా॰)
    63. sammacariyā (ka.)
    64. kusalacariyā (syā.)
    65. ఓరికా (సీ॰ స్యా॰)
    66. కిమఙ్గ (సీ॰)
    67. orikā (sī. syā.)
    68. kimaṅga (sī.)
    69. మహాజనకాయో (స్యా॰)
    70. mahājanakāyo (syā.)
    71. న ఖో పనేతం (స్యా॰)
    72. na kho panetaṃ (syā.)
    73. జియ్యతి చ మియ్యతి చ (క॰)
    74. jiyyati ca miyyati ca (ka.)
    75. నమి (స్యా॰ క॰), నమిస్సతి (?)
    76. నిదహన్తో (స్యా॰)
    77. సన్తీ (స్యా॰)
    78. nami (syā. ka.), namissati (?)
    79. nidahanto (syā.)
    80. santī (syā.)
    81. అథ ఖో (క॰)
    82. atha kho (ka.)
    83. దువిఞ్ఞాపయే భబ్బే అభబ్బే (స్యా॰)
    84. దస్సావినో (సీ॰ స్యా॰ కం॰ క॰)
    85. దస్సావినో (సీ॰ స్యా॰ కం॰ క॰)
    86. duviññāpaye bhabbe abhabbe (syā.)
    87. dassāvino (sī. syā. kaṃ. ka.)
    88. dassāvino (sī. syā. kaṃ. ka.)
    89. సోకావకిణ్ణం (స్యా॰)
    90. sokāvakiṇṇaṃ (syā.)
    91. దేసేతు (స్యా॰ పీ॰)
    92. desetu (syā. pī.)
    93. మిగదాయపాలం (స్యా॰)
    94. migadāyapālaṃ (syā.)
    95. పదికావ (స్యా॰)
    96. padikāva (syā.)
    97. ఆనుపుబ్బికథం (సీ॰ పీ॰)
    98. ānupubbikathaṃ (sī. pī.)
    99. నేక్ఖమ్మే (స్యా॰)
    100. nekkhamme (syā.)
    101. ( ) నత్థి అట్ఠకథాయం, పాళియం పన సబ్బత్థపి దిస్సతి
    102. ( ) natthi aṭṭhakathāyaṃ, pāḷiyaṃ pana sabbatthapi dissati
    103. అఞ్ఞాతారో (స్సబ్బత్థ)
    104. aññātāro (ssabbattha)
    105. పాతిమోక్ఖుద్దేసాయ (?)
    106. pātimokkhuddesāya (?)
    107. సమణో (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    108. samaṇo (sī. syā. pī.)
    109. అనుపవాదో అనుపఘాతో (పీ॰ క॰)
    110. anupavādo anupaghāto (pī. ka.)
    111. అనజ్ఝావుట్ఠపుబ్బో (క॰ సీ॰ క॰)
    112. అనేకాని దేవతాసతాని అనేకాని దేవతాసహస్సాని (స్యా॰)
    113. anajjhāvuṭṭhapubbo (ka. sī. ka.)
    114. anekāni devatāsatāni anekāni devatāsahassāni (syā.)
    115. అనేకాని దేవతాసతాని అనేకాని దేవతాసహస్సాని (స్యా॰ ఏవముపరిపి)
    116. anekāni devatāsatāni anekāni devatāsahassāni (syā. evamuparipi)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / దీఘ నికాయ (అట్ఠకథా) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ౧. మహాపదానసుత్తవణ్ణనా • 1. Mahāpadānasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / దీఘనికాయ (టీకా) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ౧. మహాపదానసుత్తవణ్ణనా • 1. Mahāpadānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact