| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi |
७. महापजापतिगोतमीथेरीअपदानं
7. Mahāpajāpatigotamītherīapadānaṃ
९७.
97.
‘‘एकदा लोकपज्जोतो, वेसालियं महावने।
‘‘Ekadā lokapajjoto, vesāliyaṃ mahāvane;
कूटागारे सुसालायं, वसते नरसारथि॥
Kūṭāgāre susālāyaṃ, vasate narasārathi.
९८.
98.
‘‘तदा जिनस्स मातुच्छा, महागोतमि भिक्खुनी।
‘‘Tadā jinassa mātucchā, mahāgotami bhikkhunī;
९९.
99.
‘‘भिक्खुनीहि विमुत्ताहि, सतेहि सह पञ्चहि।
‘‘Bhikkhunīhi vimuttāhi, satehi saha pañcahi;
१००.
100.
‘‘बुद्धस्स परिनिब्बानं, सावकग्गयुगस्स वा।
‘‘Buddhassa parinibbānaṃ, sāvakaggayugassa vā;
राहुलानन्दनन्दानं, नाहं लच्छामि पस्सितुं॥
Rāhulānandanandānaṃ, nāhaṃ lacchāmi passituṃ.
१०१.
101.
‘‘बुद्धस्स परिनिब्बाना, सावकग्गयुगस्स वा।
‘‘Buddhassa parinibbānā, sāvakaggayugassa vā;
महाकस्सपनन्दानं, आनन्दराहुलान च॥
Mahākassapanandānaṃ, ānandarāhulāna ca.
१०२.
102.
गच्छेय्यं लोकनाथेन, अनुञ्ञाता महेसिना॥
Gaccheyyaṃ lokanāthena, anuññātā mahesinā.
१०३.
103.
‘‘तथा पञ्चसतानम्पि, भिक्खुनीनं वितक्कितं।
‘‘Tathā pañcasatānampi, bhikkhunīnaṃ vitakkitaṃ;
आसि खेमादिकानम्पि, एतदेव वितक्कितं॥
Āsi khemādikānampi, etadeva vitakkitaṃ.
१०४.
104.
‘‘भूमिचालो तदा आसि, नादिता देवदुन्दुभी।
‘‘Bhūmicālo tadā āsi, nāditā devadundubhī;
उपस्सयाधिवत्थायो, देवता सोकपीळिता॥
Upassayādhivatthāyo, devatā sokapīḷitā.
१०५.
105.
१०६.
106.
‘‘निपच्च सिरसा पादे, इदं वचनमब्रवुं।
‘‘Nipacca sirasā pāde, idaṃ vacanamabravuṃ;
‘तत्थ तोयलवासित्ता, मयमय्ये रहोगता॥
‘Tattha toyalavāsittā, mayamayye rahogatā.
१०७.
107.
‘‘‘सा चला चलिता भूमि, नादिता देवदुन्दुभी।
‘‘‘Sā calā calitā bhūmi, nāditā devadundubhī;
परिदेवा च सुय्यन्ते, किमत्थं नून गोतमी’॥
Paridevā ca suyyante, kimatthaṃ nūna gotamī’.
१०८.
108.
‘‘तदा अवोच सा सब्बं, यथापरिवितक्कितं।
‘‘Tadā avoca sā sabbaṃ, yathāparivitakkitaṃ;
तायोपि सब्बा आहंसु, यथापरिवितक्कितं॥
Tāyopi sabbā āhaṃsu, yathāparivitakkitaṃ.
१०९.
109.
‘‘‘यदि ते रुचितं अय्ये, निब्बानं परमं सिवं।
‘‘‘Yadi te rucitaṃ ayye, nibbānaṃ paramaṃ sivaṃ;
निब्बायिस्साम सब्बापि, बुद्धानुञ्ञाय सुब्बते॥
Nibbāyissāma sabbāpi, buddhānuññāya subbate.
११०.
110.
‘‘‘मयं सहाव निक्खन्ता, घरापि च भवापि च।
‘‘‘Mayaṃ sahāva nikkhantā, gharāpi ca bhavāpi ca;
सहायेव गमिस्साम, निब्बानं पदमुत्तमं’॥
Sahāyeva gamissāma, nibbānaṃ padamuttamaṃ’.
१११.
111.
‘‘‘निब्बानाय वजन्तीनं, किं वक्खामी’ति सा वदं।
‘‘‘Nibbānāya vajantīnaṃ, kiṃ vakkhāmī’ti sā vadaṃ;
सह सब्बाहि निग्गञ्छि, भिक्खुनीनिलया तदा॥
Saha sabbāhi niggañchi, bhikkhunīnilayā tadā.
११२.
112.
‘‘उपस्सये याधिवत्था, देवता ता खमन्तु मे।
‘‘Upassaye yādhivatthā, devatā tā khamantu me;
भिक्खुनीनिलयस्सेदं, पच्छिमं दस्सनं मम॥
Bhikkhunīnilayassedaṃ, pacchimaṃ dassanaṃ mama.
११३.
113.
‘‘न जरा मच्चु वा यत्थ, अप्पियेहि समागमो।
‘‘Na jarā maccu vā yattha, appiyehi samāgamo;
११४.
114.
‘‘अवीतरागा तं सुत्वा, वचनं सुगतोरसा।
‘‘Avītarāgā taṃ sutvā, vacanaṃ sugatorasā;
सोकट्टा परिदेविंसु, अहो नो अप्पपुञ्ञता॥
Sokaṭṭā parideviṃsu, aho no appapuññatā.
११५.
115.
‘‘भिक्खुनीनिलयो सुञ्ञो, भूतो ताहि विना अयं।
‘‘Bhikkhunīnilayo suñño, bhūto tāhi vinā ayaṃ;
पभाते विय तारायो, न दिस्सन्ति जिनोरसा॥
Pabhāte viya tārāyo, na dissanti jinorasā.
११६.
116.
‘‘निब्बानं गोतमी याति, सतेहि सह पञ्चहि।
‘‘Nibbānaṃ gotamī yāti, satehi saha pañcahi;
नदीसतेहिव सह, गङ्गा पञ्चहि सागरं॥
Nadīsatehiva saha, gaṅgā pañcahi sāgaraṃ.
११७.
117.
घरा निक्खम्म पादेसु, निपच्च इदमब्रवुं॥
Gharā nikkhamma pādesu, nipacca idamabravuṃ.
११८.
118.
‘‘‘पसीदस्सु महाभोगे, अनाथायो विहाय नो।
‘‘‘Pasīdassu mahābhoge, anāthāyo vihāya no;
तया न युत्ता 15 निब्बातुं, इच्छट्टा विलपिंसु ता’॥
Tayā na yuttā 16 nibbātuṃ, icchaṭṭā vilapiṃsu tā’.
११९.
119.
‘‘तासं सोकपहानत्थं, अवोच मधुरं गिरं।
‘‘Tāsaṃ sokapahānatthaṃ, avoca madhuraṃ giraṃ;
‘रुदितेन अलं पुत्ता, हासकालोयमज्ज वो॥
‘Ruditena alaṃ puttā, hāsakāloyamajja vo.
१२०.
120.
‘‘‘परिञ्ञातं मया दुक्खं, दुक्खहेतु विवज्जितो।
‘‘‘Pariññātaṃ mayā dukkhaṃ, dukkhahetu vivajjito;
निरोधो मे सच्छिकतो, मग्गो चापि सुभावितो॥
Nirodho me sacchikato, maggo cāpi subhāvito.
पठमं भाणवारं।
Paṭhamaṃ bhāṇavāraṃ.
१२१.
121.
‘‘‘परिचिण्णो मया सत्था, कतं बुद्धस्स सासनं।
‘‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;
ओहितो गरुको भारो, भवनेत्ति समूहता॥
Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.
१२२.
122.
‘‘‘यस्सत्थाय पब्बजिता, अगारस्मानगारियं।
‘‘‘Yassatthāya pabbajitā, agārasmānagāriyaṃ;
सो मे अत्थो अनुप्पत्तो, सब्बसंयोजनक्खयो॥
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.
१२३.
123.
‘‘‘बुद्धो तस्स च सद्धम्मो, अनूनो याव तिट्ठति।
‘‘‘Buddho tassa ca saddhammo, anūno yāva tiṭṭhati;
निब्बातुं ताव कालो मे, मा मं सोचथ पुत्तिका॥
Nibbātuṃ tāva kālo me, mā maṃ socatha puttikā.
१२४.
124.
‘‘‘कोण्डञ्ञानन्दनन्दादी , तिट्ठन्ति राहुलो जिनो।
‘‘‘Koṇḍaññānandanandādī , tiṭṭhanti rāhulo jino;
सुखितो सहितो सङ्घो, हतदब्बा च तित्थिया॥
Sukhito sahito saṅgho, hatadabbā ca titthiyā.
१२५.
125.
‘‘‘ओक्काकवंसस्स यसो, उस्सितो मारमद्दनो।
‘‘‘Okkākavaṃsassa yaso, ussito māramaddano;
ननु सम्पति कालो मे, निब्बानत्थाय पुत्तिका॥
Nanu sampati kālo me, nibbānatthāya puttikā.
१२६.
126.
‘‘‘चिरप्पभुति यं मय्हं, पत्थितं अज्ज सिज्झते।
‘‘‘Cirappabhuti yaṃ mayhaṃ, patthitaṃ ajja sijjhate;
आनन्दभेरिकालोयं, किं वो अस्सूहि पुत्तिका॥
Ānandabherikāloyaṃ, kiṃ vo assūhi puttikā.
१२७.
127.
‘‘‘सचे मयि दया अत्थि, यदि चत्थि कतञ्ञुता।
‘‘‘Sace mayi dayā atthi, yadi catthi kataññutā;
सद्धम्मट्ठितिया सब्बा, करोथ वीरियं दळ्हं॥
Saddhammaṭṭhitiyā sabbā, karotha vīriyaṃ daḷhaṃ.
१२८.
128.
‘‘‘थीनं अदासि पब्बज्जं, सम्बुद्धो याचितो मया।
‘‘‘Thīnaṃ adāsi pabbajjaṃ, sambuddho yācito mayā;
तस्मा यथाहं नन्दिस्सं, तथा तमनुतिट्ठथ’॥
Tasmā yathāhaṃ nandissaṃ, tathā tamanutiṭṭhatha’.
१२९.
129.
‘‘ता एवमनुसासित्वा, भिक्खुनीहि पुरक्खता।
‘‘Tā evamanusāsitvā, bhikkhunīhi purakkhatā;
उपेच्च बुद्धं वन्दित्वा, इदं वचनमब्रवि॥
Upecca buddhaṃ vanditvā, idaṃ vacanamabravi.
१३०.
130.
‘‘‘अहं सुगत ते माता, त्वञ्च वीर पिता मम।
‘‘‘Ahaṃ sugata te mātā, tvañca vīra pitā mama;
१३१.
131.
‘‘‘संवद्धितोयं सुगत, रूपकायो मया तव।
‘‘‘Saṃvaddhitoyaṃ sugata, rūpakāyo mayā tava;
१३२.
132.
‘‘‘मुहुत्तं तण्हासमणं, खीरं त्वं पायितो मया।
‘‘‘Muhuttaṃ taṇhāsamaṇaṃ, khīraṃ tvaṃ pāyito mayā;
१३३.
133.
पुत्तकामा थियो याचं, लभन्ति तादिसं सुतं॥
Puttakāmā thiyo yācaṃ, labhanti tādisaṃ sutaṃ.
१३४.
134.
‘‘‘मन्धातादिनरिन्दानं, या माता सा भवण्णवे।
‘‘‘Mandhātādinarindānaṃ, yā mātā sā bhavaṇṇave;
निमुग्गाहं तया पुत्त, तारिता भवसागरा॥
Nimuggāhaṃ tayā putta, tāritā bhavasāgarā.
१३५.
135.
‘‘‘रञ्ञो माता महेसीति, सुलभं नाममित्थिनं।
‘‘‘Rañño mātā mahesīti, sulabhaṃ nāmamitthinaṃ;
बुद्धमाताति यं नामं, एतं परमदुल्लभं॥
Buddhamātāti yaṃ nāmaṃ, etaṃ paramadullabhaṃ.
१३६.
136.
‘‘‘तञ्च लद्धं महावीर, पणिधानं ममं तया।
‘‘‘Tañca laddhaṃ mahāvīra, paṇidhānaṃ mamaṃ tayā;
अणुकं वा महन्तं वा, तं सब्बं पूरितं मया॥
Aṇukaṃ vā mahantaṃ vā, taṃ sabbaṃ pūritaṃ mayā.
१३७.
137.
‘‘‘परिनिब्बातुमिच्छामि , विहायेमं कळेवरं।
‘‘‘Parinibbātumicchāmi , vihāyemaṃ kaḷevaraṃ;
अनुजानाहि मे वीर, दुक्खन्तकर नायक॥
Anujānāhi me vīra, dukkhantakara nāyaka.
१३८.
138.
‘‘‘चक्कङ्कुसधजाकिण्णे, पादे कमलकोमले।
‘‘‘Cakkaṅkusadhajākiṇṇe, pāde kamalakomale;
१३९.
139.
‘‘‘सुवण्णरासिसङ्कासं, सरीरं कुरु पाकटं।
‘‘‘Suvaṇṇarāsisaṅkāsaṃ, sarīraṃ kuru pākaṭaṃ;
कत्वा देहं सुदिट्ठं ते, सन्तिं गच्छामि नायक’॥
Katvā dehaṃ sudiṭṭhaṃ te, santiṃ gacchāmi nāyaka’.
१४०.
140.
‘‘द्वत्तिंसलक्खणूपेतं, सुप्पभालङ्कतं तनुं।
‘‘Dvattiṃsalakkhaṇūpetaṃ, suppabhālaṅkataṃ tanuṃ;
सञ्झाघनाव बालक्कं, मातुच्छं दस्सयी जिनो॥
Sañjhāghanāva bālakkaṃ, mātucchaṃ dassayī jino.
१४१.
141.
‘‘फुल्लारविन्दसंकासे, तरुणादिच्चसप्पभे।
‘‘Phullāravindasaṃkāse, taruṇādiccasappabhe;
चक्कङ्किते पादतले, ततो सा सिरसा पति॥
Cakkaṅkite pādatale, tato sā sirasā pati.
१४२.
142.
‘‘‘पणमामि नरादिच्च, आदिच्चकुलकेतुकं।
‘‘‘Paṇamāmi narādicca, ādiccakulaketukaṃ;
१४३.
143.
‘‘‘इत्थियो नाम लोकग्ग, सब्बदोसाकरा मता।
‘‘‘Itthiyo nāma lokagga, sabbadosākarā matā;
यदि को चत्थि दोसो मे, खमस्सु करुणाकर॥
Yadi ko catthi doso me, khamassu karuṇākara.
१४४.
144.
‘‘‘इत्थिकानञ्च पब्बज्जं, हं तं याचिं पुनप्पुनं।
‘‘‘Itthikānañca pabbajjaṃ, haṃ taṃ yāciṃ punappunaṃ;
तत्थ चे अत्थि दोसो मे, तं खमस्सु नरासभ॥
Tattha ce atthi doso me, taṃ khamassu narāsabha.
१४५.
145.
‘‘‘मया भिक्खुनियो वीर, तवानुञ्ञाय सासिता।
‘‘‘Mayā bhikkhuniyo vīra, tavānuññāya sāsitā;
१४६.
146.
‘‘‘अक्खन्ते नाम खन्तब्बं, किं भवे गुणभूसने।
‘‘‘Akkhante nāma khantabbaṃ, kiṃ bhave guṇabhūsane;
किमुत्तरं ते वक्खामि, निब्बानाय वजन्तिया॥
Kimuttaraṃ te vakkhāmi, nibbānāya vajantiyā.
१४७.
147.
‘‘‘सुद्धे अनूने मम भिक्खुसङ्घे, लोका इतो निस्सरितुं खमन्ते।
‘‘‘Suddhe anūne mama bhikkhusaṅghe, lokā ito nissarituṃ khamante;
पभातकाले ब्यसनङ्गतानं, दिस्वान निय्यातिव चन्दलेखा’॥
Pabhātakāle byasanaṅgatānaṃ, disvāna niyyātiva candalekhā’.
१४८.
148.
‘‘‘तदेतरा भिक्खुनियो जिनग्गं, ताराव चन्दानुगता सुमेरुं।
‘‘‘Tadetarā bhikkhuniyo jinaggaṃ, tārāva candānugatā sumeruṃ;
पदक्खिणं कच्च निपच्च पादे, ठिता मुखन्तं समुदिक्खमाना॥
Padakkhiṇaṃ kacca nipacca pāde, ṭhitā mukhantaṃ samudikkhamānā.
१४९.
149.
‘‘‘न तित्तिपुब्बं तव दस्सनेन, चक्खुं न सोतं तव भासितेन।
‘‘‘Na tittipubbaṃ tava dassanena, cakkhuṃ na sotaṃ tava bhāsitena;
चित्तं ममं केवलमेकमेव, पप्पुय्य तं धम्मरसेन तित्ति॥
Cittaṃ mamaṃ kevalamekameva, pappuyya taṃ dhammarasena titti.
१५०.
150.
‘‘‘नदतो परिसायं ते, वादितब्बपहारिनो।
‘‘‘Nadato parisāyaṃ te, vāditabbapahārino;
ये ते दक्खन्ति वदनं, धञ्ञा ते नरपुङ्गव॥
Ye te dakkhanti vadanaṃ, dhaññā te narapuṅgava.
१५१.
151.
‘‘‘दीघङ्गुली तम्बनखे, सुभे आयतपण्हिके।
‘‘‘Dīghaṅgulī tambanakhe, subhe āyatapaṇhike;
१५२.
152.
‘‘‘मधुरानि पहट्ठानि, दोसग्घानि हितानि च।
‘‘‘Madhurāni pahaṭṭhāni, dosagghāni hitāni ca;
ये ते वाक्यानि सुय्यन्ति, तेपि धञ्ञा नरुत्तम॥
Ye te vākyāni suyyanti, tepi dhaññā naruttama.
१५३.
153.
तिण्णसंसारकन्तारा, सुवाक्येन सिरीमतो’॥
Tiṇṇasaṃsārakantārā, suvākyena sirīmato’.
१५४.
154.
राहुलानन्दनन्दे च, वन्दित्वा इदमब्रवि॥
Rāhulānandanande ca, vanditvā idamabravi.
१५५.
155.
‘‘‘आसीविसालयसमे, रोगावासे कळेवरे।
‘‘‘Āsīvisālayasame, rogāvāse kaḷevare;
निब्बिन्दा दुक्खसङ्घाटे, जरामरणगोचरे॥
Nibbindā dukkhasaṅghāṭe, jarāmaraṇagocare.
१५६.
156.
तेन निब्बातुमिच्छामि, अनुमञ्ञथ पुत्तका’॥
Tena nibbātumicchāmi, anumaññatha puttakā’.
१५७.
157.
‘‘नन्दो राहुलभद्दो च, वीतसोका निरासवा।
‘‘Nando rāhulabhaddo ca, vītasokā nirāsavā;
ठिताचलट्ठिति थिरा, धम्मतमनुचिन्तयुं॥
Ṭhitācalaṭṭhiti thirā, dhammatamanucintayuṃ.
१५८.
158.
‘‘‘धिरत्थु सङ्खतं लोलं, असारं कदलूपमं।
‘‘‘Dhiratthu saṅkhataṃ lolaṃ, asāraṃ kadalūpamaṃ;
मायामरीचिसदिसं, इतरं अनवट्ठितं॥
Māyāmarīcisadisaṃ, itaraṃ anavaṭṭhitaṃ.
१५९.
159.
‘‘‘यत्थ नाम जिनस्सायं, मातुच्छा बुद्धपोसिका।
‘‘‘Yattha nāma jinassāyaṃ, mātucchā buddhaposikā;
गोतमी निधनं याति, अनिच्चं सब्बसङ्खतं’॥
Gotamī nidhanaṃ yāti, aniccaṃ sabbasaṅkhataṃ’.
१६०.
160.
तत्थस्सूनि करोन्तो सो, करुणं परिदेवति॥
Tatthassūni karonto so, karuṇaṃ paridevati.
१६१.
161.
‘‘हा सन्तिं 43 गोतमी याति, नून बुद्धोपि निब्बुतिं।
‘‘Hā santiṃ 44 gotamī yāti, nūna buddhopi nibbutiṃ;
गच्छति न चिरेनेव, अग्गिरिव निरिन्धनो॥
Gacchati na cireneva, aggiriva nirindhano.
१६२.
162.
‘‘एवं विलापमानं तं, आनन्दं आह गोतमी।
‘‘Evaṃ vilāpamānaṃ taṃ, ānandaṃ āha gotamī;
सुतसागरगम्भीर , बुद्धोपट्ठानतप्पर॥
Sutasāgaragambhīra , buddhopaṭṭhānatappara.
१६३.
163.
‘‘‘न युत्तं सोचितुं पुत्त, हासकाले उपट्ठिते।
‘‘‘Na yuttaṃ socituṃ putta, hāsakāle upaṭṭhite;
तया मे सरणं पुत्त, निब्बानं तमुपागतं॥
Tayā me saraṇaṃ putta, nibbānaṃ tamupāgataṃ.
१६४.
164.
‘‘‘तया तात समज्झिट्ठो, पब्बज्जं अनुजानि नो।
‘‘‘Tayā tāta samajjhiṭṭho, pabbajjaṃ anujāni no;
मा पुत्त विमनो होहि, सफलो ते परिस्समो॥
Mā putta vimano hohi, saphalo te parissamo.
१६५.
165.
‘‘‘यं न दिट्ठं पुराणेहि, तित्थिकाचरियेहिपि।
‘‘‘Yaṃ na diṭṭhaṃ purāṇehi, titthikācariyehipi;
तं पदं सुकुमारीहि, सत्तवस्साहि वेदितं॥
Taṃ padaṃ sukumārīhi, sattavassāhi veditaṃ.
१६६.
166.
‘‘‘बुद्धसासनपालेत, पच्छिमं दस्सनं तव।
‘‘‘Buddhasāsanapāleta, pacchimaṃ dassanaṃ tava;
तत्थ गच्छामहं पुत्त, गतो यत्थ न दिस्सते॥
Tattha gacchāmahaṃ putta, gato yattha na dissate.
१६७.
167.
‘‘‘कदाचि धम्मं देसेन्तो, खिपी लोकग्गनायको।
‘‘‘Kadāci dhammaṃ desento, khipī lokagganāyako;
तदाहं आसीसवाचं, अवोचं अनुकम्पिका॥
Tadāhaṃ āsīsavācaṃ, avocaṃ anukampikā.
१६८.
168.
‘‘‘चिरं जीव महावीर, कप्पं तिट्ठ महामुने।
‘‘‘Ciraṃ jīva mahāvīra, kappaṃ tiṭṭha mahāmune;
सब्बलोकस्स अत्थाय, भवस्सु अजरामरो॥
Sabbalokassa atthāya, bhavassu ajarāmaro.
१६९.
169.
‘‘‘तं तथावादिनिं बुद्धो, ममं सो एतदब्रवि।
‘‘‘Taṃ tathāvādiniṃ buddho, mamaṃ so etadabravi;
‘न हेवं वन्दिया बुद्धा, यथा वन्दसि गोतमी॥
‘Na hevaṃ vandiyā buddhā, yathā vandasi gotamī.
१७०.
170.
‘‘‘कथं चरहि सब्बञ्ञू, वन्दितब्बा तथागता।
‘‘‘Kathaṃ carahi sabbaññū, vanditabbā tathāgatā;
कथं अवन्दिया बुद्धा, तं मे अक्खाहि पुच्छितो॥
Kathaṃ avandiyā buddhā, taṃ me akkhāhi pucchito.
१७१.
171.
‘‘‘आरद्धवीरिये पहितत्ते, निच्चं दळ्हपरक्कमे।
‘‘‘Āraddhavīriye pahitatte, niccaṃ daḷhaparakkame;
समग्गे सावके पस्स, एतं बुद्धानवन्दनं॥
Samagge sāvake passa, etaṃ buddhānavandanaṃ.
१७२.
172.
‘‘‘ततो उपस्सयं गन्त्वा, एकिकाहं विचिन्तयिं।
‘‘‘Tato upassayaṃ gantvā, ekikāhaṃ vicintayiṃ;
समग्गपरिसं नाथो, रोधेसि तिभवन्तगो॥
Samaggaparisaṃ nātho, rodhesi tibhavantago.
१७३.
173.
‘‘‘हन्दाहं परिनिब्बिस्सं, मा विपत्तितमद्दसं।
‘‘‘Handāhaṃ parinibbissaṃ, mā vipattitamaddasaṃ;
एवाहं चिन्तयित्वान, दिस्वान इसिसत्तमं॥
Evāhaṃ cintayitvāna, disvāna isisattamaṃ.
१७४.
174.
ततो सो समनुञ्ञासि, कालं जानाहि गोतमी॥
Tato so samanuññāsi, kālaṃ jānāhi gotamī.
१७५.
175.
‘‘‘किलेसा झापिता मय्हं…पे॰… विहरामि अनासवा॥
‘‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavā.
१७६.
176.
‘‘‘स्वागतं वत मे आसि…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं॥
‘‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
१७७.
177.
‘‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं॥
‘‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
१७८.
178.
‘‘‘थीनं धम्माभिसमये, ये बाला विमतिं गता।
‘‘‘Thīnaṃ dhammābhisamaye, ye bālā vimatiṃ gatā;
तेसं दिट्ठिप्पहानत्थं, इद्धिं दस्सेहि गोतमी’॥
Tesaṃ diṭṭhippahānatthaṃ, iddhiṃ dassehi gotamī’.
१७९.
179.
‘‘तदा निपच्च सम्बुद्धं, उप्पतित्वान अम्बरं।
‘‘Tadā nipacca sambuddhaṃ, uppatitvāna ambaraṃ;
इद्धी अनेका दस्सेसि, बुद्धानुञ्ञाय गोतमी॥
Iddhī anekā dassesi, buddhānuññāya gotamī.
१८०.
180.
‘‘एकिका बहुधा आसि, बहुका चेतिका तथा।
‘‘Ekikā bahudhā āsi, bahukā cetikā tathā;
१८१.
181.
‘‘असज्जमाना अगमा, भूमियम्पि निमुज्जथ।
‘‘Asajjamānā agamā, bhūmiyampi nimujjatha;
अभिज्जमाने उदके, अगञ्छि महिया यथा॥
Abhijjamāne udake, agañchi mahiyā yathā.
१८२.
182.
‘‘सकुणीव तथाकासे, पल्लङ्केन कमी तदा।
‘‘Sakuṇīva tathākāse, pallaṅkena kamī tadā;
वसं वत्तेसि कायेन, याव ब्रह्मनिवेसनं॥
Vasaṃ vattesi kāyena, yāva brahmanivesanaṃ.
१८३.
183.
‘‘सिनेरुं दण्डं कत्वान, छत्तं कत्वा महामहिं।
‘‘Sineruṃ daṇḍaṃ katvāna, chattaṃ katvā mahāmahiṃ;
समूलं परिवत्तेत्वा, धारयं चङ्कमी नभे॥
Samūlaṃ parivattetvā, dhārayaṃ caṅkamī nabhe.
१८४.
184.
‘‘छस्सूरोदयकालेव, लोकञ्चाकासि धूमिकं।
‘‘Chassūrodayakāleva, lokañcākāsi dhūmikaṃ;
युगन्ते विय लोकं सा, जालामालाकुलं अका॥
Yugante viya lokaṃ sā, jālāmālākulaṃ akā.
१८५.
185.
सासपारिव सब्बानि, एकेनग्गहि मुट्ठिना॥
Sāsapāriva sabbāni, ekenaggahi muṭṭhinā.
१८६.
186.
‘‘अङ्गुलग्गेन छादेसि, भाकरं सनिसाकरं।
‘‘Aṅgulaggena chādesi, bhākaraṃ sanisākaraṃ;
चन्दसूरसहस्सानि, आवेळमिव धारयि॥
Candasūrasahassāni, āveḷamiva dhārayi.
१८७.
187.
‘‘चतुसागरतोयानि, धारयी एकपाणिना।
‘‘Catusāgaratoyāni, dhārayī ekapāṇinā;
युगन्तजलदाकारं, महावस्सं पवस्सथ॥
Yugantajaladākāraṃ, mahāvassaṃ pavassatha.
१८८.
188.
‘‘चक्कवत्तिं सपरिसं, मापयी सा नभत्तले।
‘‘Cakkavattiṃ saparisaṃ, māpayī sā nabhattale;
गरुळं द्विरदं सीहं, विनदन्तं पदस्सयि॥
Garuḷaṃ dviradaṃ sīhaṃ, vinadantaṃ padassayi.
१८९.
189.
‘‘एकिका अभिनिम्मित्वा, अप्पमेय्यं भिक्खुनीगणं।
‘‘Ekikā abhinimmitvā, appameyyaṃ bhikkhunīgaṇaṃ;
पुन अन्तरधापेत्वा, एकिका मुनिमब्रवि॥
Puna antaradhāpetvā, ekikā munimabravi.
१९०.
190.
‘‘‘मातुच्छा ते महावीर, तव सासनकारिका।
‘‘‘Mātucchā te mahāvīra, tava sāsanakārikā;
अनुप्पत्ता सकं अत्थं, पादे वन्दामि चक्खुम’॥
Anuppattā sakaṃ atthaṃ, pāde vandāmi cakkhuma’.
१९१.
191.
‘‘दस्सेत्वा विविधा इद्धी, ओरोहित्वा नभत्तला।
‘‘Dassetvā vividhā iddhī, orohitvā nabhattalā;
वन्दित्वा लोकपज्जोतं, एकमन्तं निसीदि सा॥
Vanditvā lokapajjotaṃ, ekamantaṃ nisīdi sā.
१९२.
192.
‘‘सा वीसवस्ससतिका, जातियाहं महामुने।
‘‘Sā vīsavassasatikā, jātiyāhaṃ mahāmune;
अलमेत्तावता वीर, निब्बायिस्सामि नायक॥
Alamettāvatā vīra, nibbāyissāmi nāyaka.
१९३.
193.
‘‘तदातिविम्हिता सब्बा, परिसा सा कतञ्जली।
‘‘Tadātivimhitā sabbā, parisā sā katañjalī;
अवोचय्ये कथं आसि, अतुलिद्धिपरक्कमा॥
Avocayye kathaṃ āsi, atuliddhiparakkamā.
१९४.
194.
‘‘पदुमुत्तरो नाम जिनो, सब्बधम्मेसु चक्खुमा।
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammesu cakkhumā;
इतो सतसहस्सम्हि, कप्पे उप्पज्जि नायको॥
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
१९५.
195.
‘‘तदाहं हंसवतियं, जातामच्चकुले अहुं।
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātāmaccakule ahuṃ;
सब्बोपकारसम्पन्ने, इद्धे फीते महद्धने॥
Sabbopakārasampanne, iddhe phīte mahaddhane.
१९६.
196.
‘‘कदाचि पितुना सद्धिं, दासिगणपुरक्खता।
‘‘Kadāci pitunā saddhiṃ, dāsigaṇapurakkhatā;
महता परिवारेन, तं उपेच्च नरासभं॥
Mahatā parivārena, taṃ upecca narāsabhaṃ.
१९७.
197.
१९८.
198.
‘‘दिस्वा चित्तं पसादेत्वा, सुत्वा चस्स सुभासितं।
‘‘Disvā cittaṃ pasādetvā, sutvā cassa subhāsitaṃ;
मातुच्छं भिक्खुनिं अग्गे, ठपेन्तं नरनायकं॥
Mātucchaṃ bhikkhuniṃ agge, ṭhapentaṃ naranāyakaṃ.
१९९.
199.
‘‘सुत्वा दत्वा महादानं, सत्ताहं तस्स तादिनो।
‘‘Sutvā datvā mahādānaṃ, sattāhaṃ tassa tādino;
ससङ्घस्स नरग्गस्स, पच्चयानि बहूनि च॥
Sasaṅghassa naraggassa, paccayāni bahūni ca.
२००.
200.
‘‘निपच्च पादमूलम्हि, तं ठानमभिपत्थयिं।
‘‘Nipacca pādamūlamhi, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ;
ततो महापरिसतिं, अवोच इसिसत्तमो॥
Tato mahāparisatiṃ, avoca isisattamo.
२०१.
201.
‘‘‘या ससङ्घं अभोजेसि, सत्ताहं लोकनायकं।
‘‘‘Yā sasaṅghaṃ abhojesi, sattāhaṃ lokanāyakaṃ;
तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो॥
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
२०२.
202.
‘‘‘सतसहस्सितो कप्पे, ओक्काककुलसम्भवो।
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
२०३.
203.
‘‘‘तस्स धम्मेसु दायादा, ओरसा धम्मनिम्मिता।
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;
गोतमी नाम नामेन, हेस्सति सत्थु साविका॥
Gotamī nāma nāmena, hessati satthu sāvikā.
२०४.
204.
रत्तञ्ञूनञ्च अग्गत्तं, भिक्खुनीनं लभिस्सति’॥
Rattaññūnañca aggattaṃ, bhikkhunīnaṃ labhissati’.
२०५.
205.
पच्चयेहि उपट्ठित्वा, ततो कालङ्कता अहं॥
Paccayehi upaṭṭhitvā, tato kālaṅkatā ahaṃ.
२०६.
206.
‘‘तावतिंसेसु देवेसु, सब्बकामसमिद्धिसु।
‘‘Tāvatiṃsesu devesu, sabbakāmasamiddhisu;
निब्बत्ता दसहङ्गेहि, अञ्ञे अभिभविं अहं॥
Nibbattā dasahaṅgehi, aññe abhibhaviṃ ahaṃ.
२०७.
207.
‘‘रूपसद्देहि गन्धेहि, रसेहि फुसनेहि च।
‘‘Rūpasaddehi gandhehi, rasehi phusanehi ca;
आयुनापि च वण्णेन, सुखेन यससापि च॥
Āyunāpi ca vaṇṇena, sukhena yasasāpi ca.
२०८.
208.
‘‘तथेवाधिपतेय्येन, अधिगय्ह विरोचहं।
‘‘Tathevādhipateyyena, adhigayha virocahaṃ;
अहोसिं अमरिन्दस्स, महेसी दयिता तहिं॥
Ahosiṃ amarindassa, mahesī dayitā tahiṃ.
२०९.
209.
‘‘संसारे संसरन्तीहं, कम्मवायुसमेरिता।
‘‘Saṃsāre saṃsarantīhaṃ, kammavāyusameritā;
कासिस्स रञ्ञो विसये, अजायिं दासगामके॥
Kāsissa rañño visaye, ajāyiṃ dāsagāmake.
२१०.
210.
‘‘पञ्चदाससतानूना, निवसन्ति तहिं तदा।
‘‘Pañcadāsasatānūnā, nivasanti tahiṃ tadā;
सब्बेसं तत्थ यो जेट्ठो, तस्स जाया अहोसहं॥
Sabbesaṃ tattha yo jeṭṭho, tassa jāyā ahosahaṃ.
२११.
211.
‘‘सयम्भुनो पञ्चसता, गामं पिण्डाय पाविसुं।
‘‘Sayambhuno pañcasatā, gāmaṃ piṇḍāya pāvisuṃ;
२१२.
212.
२१३.
213.
‘‘ततो चुता सब्बापि ता, तावतिंसगता मयं।
‘‘Tato cutā sabbāpi tā, tāvatiṃsagatā mayaṃ;
पच्छिमे च भवे दानि, जाता देवदहे पुरे॥
Pacchime ca bhave dāni, jātā devadahe pure.
२१४.
214.
‘‘पिता अञ्जनसक्को मे, माता मम सुलक्खणा।
‘‘Pitā añjanasakko me, mātā mama sulakkhaṇā;
ततो कपिलवत्थुस्मिं, सुद्धोदनघरं गता॥
Tato kapilavatthusmiṃ, suddhodanagharaṃ gatā.
२१५.
215.
अहं विसिट्ठा सब्बासं, जिनस्सापादिका अहुं॥
Ahaṃ visiṭṭhā sabbāsaṃ, jinassāpādikā ahuṃ.
२१६.
216.
पच्छाहं पब्बजित्वान, सतेहि सह पञ्चहि॥
Pacchāhaṃ pabbajitvāna, satehi saha pañcahi.
२१७.
217.
‘‘साकियानीहि धीराहि, सह सन्तिसुखं फुसिं।
‘‘Sākiyānīhi dhīrāhi, saha santisukhaṃ phusiṃ;
ये तदा पुब्बजातियं, अम्हाकं आसु सामिनो॥
Ye tadā pubbajātiyaṃ, amhākaṃ āsu sāmino.
२१८.
218.
‘‘सहपुञ्ञस्स कत्तारो, महासमयकारका।
‘‘Sahapuññassa kattāro, mahāsamayakārakā;
फुसिंसु अरहत्तं ते, सुगतेनानुकम्पिता॥
Phusiṃsu arahattaṃ te, sugatenānukampitā.
२१९.
219.
‘‘तदेतरा भिक्खुनियो, आरुहिंसु नभत्तलं।
‘‘Tadetarā bhikkhuniyo, āruhiṃsu nabhattalaṃ;
२२०.
220.
‘‘इद्धी अनेका दस्सेसुं, पिळन्धविकतिं यथा।
‘‘Iddhī anekā dassesuṃ, piḷandhavikatiṃ yathā;
२२१.
221.
तोसेत्वा वादिपवरं, मुनिं सपरिसं तदा॥
Tosetvā vādipavaraṃ, muniṃ saparisaṃ tadā.
२२२.
222.
‘‘ओरोहित्वान गगना, वन्दित्वा इसिसत्तमं।
‘‘Orohitvāna gaganā, vanditvā isisattamaṃ;
अनुञ्ञाता नरग्गेन, यथाठाने निसीदिसुं॥
Anuññātā naraggena, yathāṭhāne nisīdisuṃ.
२२३.
223.
‘‘‘अहोनुकम्पिका अम्हं, सब्बासं चिर गोतमी।
‘‘‘Ahonukampikā amhaṃ, sabbāsaṃ cira gotamī;
वासिता तव पुञ्ञेहि, पत्ता नो आसवक्खयं॥
Vāsitā tava puññehi, pattā no āsavakkhayaṃ.
२२४.
224.
‘‘‘किलेसा झापिता अम्हं, भवा सब्बे समूहता।
‘‘‘Kilesā jhāpitā amhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
नागीव बन्धनं छेत्वा, विहराम अनासवा॥
Nāgīva bandhanaṃ chetvā, viharāma anāsavā.
२२५.
225.
‘‘‘स्वागतं वत नो आसि, बुद्धसेट्ठस्स सन्तिके।
‘‘‘Svāgataṃ vata no āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
तिस्सो विज्जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं॥
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
२२६.
226.
‘‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे।
‘‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं॥
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
२२७.
227.
‘‘‘इद्धीसु च वसी होम, दिब्बाय सोतधातुया।
‘‘‘Iddhīsu ca vasī homa, dibbāya sotadhātuyā;
चेतोपरियञाणस्स, वसी होम महामुने॥
Cetopariyañāṇassa, vasī homa mahāmune.
२२८.
228.
‘‘‘पुब्बेनिवासं जानाम, दिब्बचक्खु विसोधितं।
‘‘‘Pubbenivāsaṃ jānāma, dibbacakkhu visodhitaṃ;
सब्बासवपरिक्खीणा, नत्थि दानि पुनब्भवो॥
Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.
२२९.
229.
‘‘‘अत्थे धम्मे च नेरुत्ते, पटिभाने 77 च विज्जति।
‘‘‘Atthe dhamme ca nerutte, paṭibhāne 78 ca vijjati;
ञाणं अम्हं महावीर, उप्पन्नं तव सन्तिके॥
Ñāṇaṃ amhaṃ mahāvīra, uppannaṃ tava santike.
२३०.
230.
‘‘‘अस्माभि परिचिण्णोसि, मेत्तचित्ताहि नायक।
‘‘‘Asmābhi pariciṇṇosi, mettacittāhi nāyaka;
२३१.
231.
‘‘निब्बायिस्साम इच्चेवं, किं वक्खामि वदन्तियो।
‘‘Nibbāyissāma iccevaṃ, kiṃ vakkhāmi vadantiyo;
यस्स दानि च वो कालं, मञ्ञथाति जिनोब्रवि॥
Yassa dāni ca vo kālaṃ, maññathāti jinobravi.
२३२.
232.
‘‘गोतमीआदिका तायो, तदा भिक्खुनियो जिनं।
‘‘Gotamīādikā tāyo, tadā bhikkhuniyo jinaṃ;
वन्दित्वा आसना तम्हा, वुट्ठाय अगमिंसु ता॥
Vanditvā āsanā tamhā, vuṭṭhāya agamiṃsu tā.
२३३.
233.
‘‘महता जनकायेन, सह लोकग्गनायको।
‘‘Mahatā janakāyena, saha lokagganāyako;
२३४.
234.
‘‘तदा निपति पादेसु, गोतमी लोकबन्धुनो।
‘‘Tadā nipati pādesu, gotamī lokabandhuno;
सहेव ताहि सब्बाहि, पच्छिमं पादवन्दनं॥
Saheva tāhi sabbāhi, pacchimaṃ pādavandanaṃ.
२३५.
235.
‘‘‘इदं पच्छिमकं मय्हं, लोकनाथस्स दस्सनं।
‘‘‘Idaṃ pacchimakaṃ mayhaṃ, lokanāthassa dassanaṃ;
न पुनो अमताकारं, पस्सिस्सामि मुखं तव॥
Na puno amatākāraṃ, passissāmi mukhaṃ tava.
२३६.
236.
सम्फुसिस्सति लोकग्ग, अज्ज गच्छामि निब्बुतिं’॥
Samphusissati lokagga, ajja gacchāmi nibbutiṃ’.
२३७.
237.
‘‘रूपेन किं तवानेन, दिट्ठे धम्मे यथातथे।
‘‘Rūpena kiṃ tavānena, diṭṭhe dhamme yathātathe;
सब्बं सङ्खतमेवेतं, अनस्सासिकमित्तरं॥
Sabbaṃ saṅkhatamevetaṃ, anassāsikamittaraṃ.
२३८.
238.
‘‘सा सह ताहि गन्त्वान, भिक्खुनुपस्सयं सकं।
‘‘Sā saha tāhi gantvāna, bhikkhunupassayaṃ sakaṃ;
अड्ढपल्लङ्कमाभुज्ज, निसीदि परमासने॥
Aḍḍhapallaṅkamābhujja, nisīdi paramāsane.
२३९.
239.
‘‘तदा उपासिका तत्थ, बुद्धसासनवच्छला।
‘‘Tadā upāsikā tattha, buddhasāsanavacchalā;
तस्सा पवत्तिं सुत्वान, उपेसुं पादवन्दिका॥
Tassā pavattiṃ sutvāna, upesuṃ pādavandikā.
२४०.
240.
‘‘करेहि उरं पहन्ता, छिन्नमूला यथा लता।
‘‘Karehi uraṃ pahantā, chinnamūlā yathā latā;
रोदन्ता करुणं रवं, सोकट्टा भूमिपातिता॥
Rodantā karuṇaṃ ravaṃ, sokaṭṭā bhūmipātitā.
२४१.
241.
‘‘मा नो सरणदे नाथे, विहाय गमि निब्बुतिं।
‘‘Mā no saraṇade nāthe, vihāya gami nibbutiṃ;
निपतित्वान याचाम, सब्बायो सिरसा मयं॥
Nipatitvāna yācāma, sabbāyo sirasā mayaṃ.
२४२.
242.
‘‘या पधानतमा तासं, सद्धा पञ्ञा उपासिका।
‘‘Yā padhānatamā tāsaṃ, saddhā paññā upāsikā;
तस्सा सीसं पमज्जन्ती, इदं वचनमब्रवि॥
Tassā sīsaṃ pamajjantī, idaṃ vacanamabravi.
२४३.
243.
‘‘‘अलं पुत्ता विसादेन, मारपासानुवत्तिना।
‘‘‘Alaṃ puttā visādena, mārapāsānuvattinā;
अनिच्चं सङ्खतं सब्बं, वियोगन्तं चलाचलं’॥
Aniccaṃ saṅkhataṃ sabbaṃ, viyogantaṃ calācalaṃ’.
२४४.
244.
‘‘ततो सा ता विसज्जित्वा, पठमं झानमुत्तमं।
‘‘Tato sā tā visajjitvā, paṭhamaṃ jhānamuttamaṃ;
दुतियञ्च ततियञ्च, समापज्जि चतुत्थकं॥
Dutiyañca tatiyañca, samāpajji catutthakaṃ.
२४५.
245.
‘‘आकासायतनञ्चेव, विञ्ञाणायतनं तथा।
‘‘Ākāsāyatanañceva, viññāṇāyatanaṃ tathā;
आकिञ्चं नेवसञ्ञञ्च, समापज्जि यथाक्कमं॥
Ākiñcaṃ nevasaññañca, samāpajji yathākkamaṃ.
२४६.
246.
‘‘पटिलोमेन झानानि, समापज्जित्थ गोतमी।
‘‘Paṭilomena jhānāni, samāpajjittha gotamī;
यावता पठमं झानं, ततो यावचतुत्थकं॥
Yāvatā paṭhamaṃ jhānaṃ, tato yāvacatutthakaṃ.
२४७.
247.
भूमिचालो महा आसि, नभसा विज्जुता पति॥
Bhūmicālo mahā āsi, nabhasā vijjutā pati.
२४८.
248.
‘‘पनादिता दुन्दुभियो, परिदेविंसु देवता।
‘‘Panāditā dundubhiyo, parideviṃsu devatā;
पुप्फवुट्ठी च गगना, अभिवस्सथ मेदनिं॥
Pupphavuṭṭhī ca gaganā, abhivassatha medaniṃ.
२४९.
249.
‘‘कम्पितो मेरुराजापि, रङ्गमज्झे यथा नटो।
‘‘Kampito merurājāpi, raṅgamajjhe yathā naṭo;
सोकेन चातिदीनोव विरवो आसि सागरो॥
Sokena cātidīnova viravo āsi sāgaro.
२५०.
250.
‘‘देवा नागासुरा ब्रह्मा, संविग्गाहिंसु तङ्खणे।
‘‘Devā nāgāsurā brahmā, saṃviggāhiṃsu taṅkhaṇe;
‘अनिच्चा वत सङ्खारा, यथायं विलयं गता’॥
‘Aniccā vata saṅkhārā, yathāyaṃ vilayaṃ gatā’.
२५१.
251.
‘‘या चे मं परिवारिंसु, सत्थु सासनकारिका।
‘‘Yā ce maṃ parivāriṃsu, satthu sāsanakārikā;
२५२.
252.
‘‘हा योगा विप्पयोगन्ता, हानिच्चं सब्बसङ्खतं।
‘‘Hā yogā vippayogantā, hāniccaṃ sabbasaṅkhataṃ;
हा जीवितं विनासन्तं, इच्चासि परिदेवना॥
Hā jīvitaṃ vināsantaṃ, iccāsi paridevanā.
२५३.
253.
‘‘ततो देवा च ब्रह्मा च, लोकधम्मानुवत्तनं।
‘‘Tato devā ca brahmā ca, lokadhammānuvattanaṃ;
कालानुरूपं कुब्बन्ति, उपेत्वा इसिसत्तमं॥
Kālānurūpaṃ kubbanti, upetvā isisattamaṃ.
२५४.
254.
‘गच्छानन्द निवेदेहि, भिक्खूनं मातु निब्बुतिं’॥
‘Gacchānanda nivedehi, bhikkhūnaṃ mātu nibbutiṃ’.
२५५.
255.
‘‘तदानन्दो निरानन्दो, अस्सुना पुण्णलोचनो।
‘‘Tadānando nirānando, assunā puṇṇalocano;
गग्गरेन सरेनाह, ‘समागच्छन्तु भिक्खवो॥
Gaggarena sarenāha, ‘samāgacchantu bhikkhavo.
२५६.
256.
‘‘‘पुब्बदक्खिणपच्छासु, उत्तराय च सन्तिके।
‘‘‘Pubbadakkhiṇapacchāsu, uttarāya ca santike;
सुणन्तु भासितं मय्हं, भिक्खवो सुगतोरसा॥
Suṇantu bhāsitaṃ mayhaṃ, bhikkhavo sugatorasā.
२५७.
257.
‘‘‘या वड्ढयि पयत्तेन, सरीरं पच्छिमं मुने।
‘‘‘Yā vaḍḍhayi payattena, sarīraṃ pacchimaṃ mune;
सा गोतमी गता सन्तिं, ताराव सूरियोदये॥
Sā gotamī gatā santiṃ, tārāva sūriyodaye.
२५८.
258.
२५९.
259.
‘‘‘यस्सत्थि सुगते सद्धा, यो च पियो महामुने।
‘‘‘Yassatthi sugate saddhā, yo ca piyo mahāmune;
२६०.
260.
‘‘सुदूरट्ठापि तं सुत्वा, सीघमागच्छु भिक्खवो।
‘‘Sudūraṭṭhāpi taṃ sutvā, sīghamāgacchu bhikkhavo;
केचि बुद्धानुभावेन, केचि इद्धीसु कोविदा॥
Keci buddhānubhāvena, keci iddhīsu kovidā.
२६१.
261.
‘‘कूटागारवरे रम्मे, सब्बसोण्णमये सुभे।
‘‘Kūṭāgāravare ramme, sabbasoṇṇamaye subhe;
मञ्चकं समारोपेसुं, यत्थ सुत्तासि गोतमी॥
Mañcakaṃ samāropesuṃ, yattha suttāsi gotamī.
२६२.
262.
‘‘चत्तारो लोकपाला ते, अंसेहि समधारयुं।
‘‘Cattāro lokapālā te, aṃsehi samadhārayuṃ;
सेसा सक्कादिका देवा, कूटागारे समग्गहुं॥
Sesā sakkādikā devā, kūṭāgāre samaggahuṃ.
२६३.
263.
‘‘कूटागारानि सब्बानि, आसुं पञ्चसतानिपि।
‘‘Kūṭāgārāni sabbāni, āsuṃ pañcasatānipi;
सरदादिच्चवण्णानि, विस्सकम्मकतानि हि॥
Saradādiccavaṇṇāni, vissakammakatāni hi.
२६४.
264.
‘‘सब्बा तापि भिक्खुनियो, आसुं मञ्चेसु सायिता।
‘‘Sabbā tāpi bhikkhuniyo, āsuṃ mañcesu sāyitā;
देवानं खन्धमारुळ्हा, निय्यन्ति अनुपुब्बसो॥
Devānaṃ khandhamāruḷhā, niyyanti anupubbaso.
२६५.
265.
‘‘सब्बसो छादितं आसि, वितानेन नभत्तलं।
‘‘Sabbaso chāditaṃ āsi, vitānena nabhattalaṃ;
सतारा चन्दसूरा च, लञ्छिता कनकामया॥
Satārā candasūrā ca, lañchitā kanakāmayā.
२६६.
266.
‘‘पटाका उस्सितानेका, वितता पुप्फकञ्चुका।
‘‘Paṭākā ussitānekā, vitatā pupphakañcukā;
२६७.
267.
‘‘दस्सन्ति चन्दसूरिया, पज्जलन्ति च तारका।
‘‘Dassanti candasūriyā, pajjalanti ca tārakā;
मज्झं गतोपि चादिच्चो, न तापेसि ससी यथा॥
Majjhaṃ gatopi cādicco, na tāpesi sasī yathā.
२६८.
268.
‘‘देवा दिब्बेहि गन्धेहि, मालेहि सुरभीहि च।
‘‘Devā dibbehi gandhehi, mālehi surabhīhi ca;
वादितेहि च नच्चेहि, सङ्गीतीहि च पूजयुं॥
Vāditehi ca naccehi, saṅgītīhi ca pūjayuṃ.
२६९.
269.
‘‘नागासुरा च ब्रह्मानो, यथासत्ति यथाबलं।
‘‘Nāgāsurā ca brahmāno, yathāsatti yathābalaṃ;
पूजयिंसु च निय्यन्तिं, निब्बुतं बुद्धमातरं॥
Pūjayiṃsu ca niyyantiṃ, nibbutaṃ buddhamātaraṃ.
२७०.
270.
‘‘सब्बायो पुरतो नीता, निब्बुता सुगतोरसा।
‘‘Sabbāyo purato nītā, nibbutā sugatorasā;
गोतमी निय्यते पच्छा, सक्कता बुद्धपोसिका॥
Gotamī niyyate pacchā, sakkatā buddhaposikā.
२७१.
271.
‘‘पुरतो देवमनुजा, सनागासुरब्रह्मका।
‘‘Purato devamanujā, sanāgāsurabrahmakā;
पच्छा ससावको बुद्धो, पूजत्थं याति मातुया॥
Pacchā sasāvako buddho, pūjatthaṃ yāti mātuyā.
२७२.
272.
‘‘बुद्धस्स परिनिब्बानं, नेदिसं आसि यादिसं।
‘‘Buddhassa parinibbānaṃ, nedisaṃ āsi yādisaṃ;
२७३.
273.
२७४.
274.
‘‘चितकानि करित्वान, सब्बगन्धमयानि ते।
‘‘Citakāni karitvāna, sabbagandhamayāni te;
गन्धचुण्णपकिण्णानि, झापयिंसु च ता तहिं॥
Gandhacuṇṇapakiṇṇāni, jhāpayiṃsu ca tā tahiṃ.
२७५.
275.
‘‘सेसभागानि डय्हिंसु, अट्ठी सेसानि सब्बसो।
‘‘Sesabhāgāni ḍayhiṃsu, aṭṭhī sesāni sabbaso;
आनन्दो च तदावोच, संवेगजनकं वचो॥
Ānando ca tadāvoca, saṃvegajanakaṃ vaco.
२७६.
276.
‘‘‘गोतमी निधनं याता, डय्हञ्चस्सा सरीरकं।
‘‘‘Gotamī nidhanaṃ yātā, ḍayhañcassā sarīrakaṃ;
सङ्केतं बुद्धनिब्बानं, न चिरेन भविस्सति’॥
Saṅketaṃ buddhanibbānaṃ, na cirena bhavissati’.
२७७.
277.
‘‘ततो गोतमिधातूनि, तस्सा पत्तगतानि सो।
‘‘Tato gotamidhātūni, tassā pattagatāni so;
उपनामेसि नाथस्स, आनन्दो बुद्धचोदितो॥
Upanāmesi nāthassa, ānando buddhacodito.
२७८.
278.
‘‘पाणिना तानि पग्गय्ह, अवोच इसिसत्तमो।
‘‘Pāṇinā tāni paggayha, avoca isisattamo;
‘महतो सारवन्तस्स, यथा रुक्खस्स तिट्ठतो॥
‘Mahato sāravantassa, yathā rukkhassa tiṭṭhato.
२७९.
279.
‘‘‘यो सो महत्तरो खन्धो, पलुज्जेय्य अनिच्चता।
‘‘‘Yo so mahattaro khandho, palujjeyya aniccatā;
तथा भिक्खुनिसङ्घस्स, गोतमी परिनिब्बुता॥
Tathā bhikkhunisaṅghassa, gotamī parinibbutā.
२८०.
280.
२८१.
281.
‘‘‘न सोचिया परेसं सा, तिण्णसंसारसागरा।
‘‘‘Na sociyā paresaṃ sā, tiṇṇasaṃsārasāgarā;
परिवज्जितसन्तापा, सीतिभूता सुनिब्बुता॥
Parivajjitasantāpā, sītibhūtā sunibbutā.
२८२.
282.
‘‘‘पण्डितासि महापञ्ञा, पुथुपञ्ञा तथेव च।
‘‘‘Paṇḍitāsi mahāpaññā, puthupaññā tatheva ca;
रत्तञ्ञू भिक्खुनीनं सा, एवं धारेथ भिक्खवो॥
Rattaññū bhikkhunīnaṃ sā, evaṃ dhāretha bhikkhavo.
२८३.
283.
‘‘‘इद्धीसु च वसी आसि, दिब्बाय सोतधातुया।
‘‘‘Iddhīsu ca vasī āsi, dibbāya sotadhātuyā;
चेतोपरियञाणस्स, वसी आसि च गोतमी॥
Cetopariyañāṇassa, vasī āsi ca gotamī.
२८४.
284.
‘‘‘पुब्बेनिवासमञ्ञासि, दिब्बचक्खु विसोधितं।
‘‘‘Pubbenivāsamaññāsi, dibbacakkhu visodhitaṃ;
सब्बासवपरिक्खीणा, नत्थि तस्सा पुनब्भवो॥
Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi tassā punabbhavo.
२८५.
285.
‘‘‘अत्थधम्मनिरुत्तीसु, पटिभाने तथेव च।
‘‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;
परिसुद्धं अहु ञाणं, तस्मा सोचनिया न सा॥
Parisuddhaṃ ahu ñāṇaṃ, tasmā socaniyā na sā.
२८६.
286.
‘‘‘अयोघनहतस्सेव, जलतो जातवेदस्स।
‘‘‘Ayoghanahatasseva, jalato jātavedassa;
अनुपुब्बूपसन्तस्स, यथा न ञायते गति॥
Anupubbūpasantassa, yathā na ñāyate gati.
२८७.
287.
‘‘‘एवं सम्मा विमुत्तानं, कामबन्धोघतारिनं।
‘‘‘Evaṃ sammā vimuttānaṃ, kāmabandhoghatārinaṃ;
पञ्ञापेतुं गति नत्थि, पत्तानं अचलं सुखं॥
Paññāpetuṃ gati natthi, pattānaṃ acalaṃ sukhaṃ.
२८८.
288.
‘‘‘अत्तदीपा ततो होथ, सतिपट्ठानगोचरा।
‘‘‘Attadīpā tato hotha, satipaṭṭhānagocarā;
भावेत्वा सत्तबोज्झङ्गे, दुक्खस्सन्तं करिस्सथ’’’॥
Bhāvetvā sattabojjhaṅge, dukkhassantaṃ karissatha’’’.
इत्थं सुदं महापजापतिगोतमी इमा गाथायो अभासित्थाति।
Itthaṃ sudaṃ mahāpajāpatigotamī imā gāthāyo abhāsitthāti.
महापजापतिगोतमीथेरियापदानं सत्तमं।
Mahāpajāpatigotamītheriyāpadānaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
