Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ౧౦. భిక్ఖునిక్ఖన్ధకం

    10. Bhikkhunikkhandhakaṃ

    మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథావణ్ణనా

    Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā

    ౪౦౨. భిక్ఖునిక్ఖన్ధకే సక్కేసు విహరతీతి పఠమగమనేన గన్త్వా విహరతి. మహాపజాపతి గోతమీతి ఏత్థ గోతమీతి గోత్తం. నామకరణదివసే పనస్సా లద్ధసక్కారా బ్రాహ్మణా లక్ఖణసమ్పత్తిం దిస్వా ‘‘సచే అయం ధీతరం లభిస్సతి, చక్కవత్తిరఞ్ఞో మహేసీ భవిస్సతి. సచే పుత్తం లభిస్సతి, చక్కవత్తిరాజా భవిస్సతీతి ఉభయథాపి మహతీయేవస్సా పజా భవిస్సతీ’’తి బ్యాకరింసు, తస్మా పుత్తపజాయ చేవ ధీతుపజాయ చ మహన్తతాయ ‘‘మహాపజాపతీ’’తి నామం అకంసు, ఇధ పన గోత్తేన సద్ధిం సంసన్దిత్వా ‘‘మహాపజాపతి గోతమీ’’తి వుత్తం. యేన భగవా తేనుపసఙ్కమీతి భగవా కపిలపురం గన్త్వా పఠమమేవ నన్దం పబ్బాజేసి, సత్తమే దివసే రాహులకుమారం. చుమ్బటకకలహే పన ఉభయనగరవాసికేసు యుద్ధత్థాయ నిక్ఖన్తేసు సత్థా గన్త్వా తే రాజానో సఞ్ఞాపేత్వా అత్తదణ్డసుత్తం (సు॰ ని॰ ౯౪౧ ఆదయో) కథేసి. రాజానో పసీదిత్వా అడ్ఢతేయ్యసతే అడ్ఢతేయ్యసతే దారకే అదంసు. తాని పఞ్చ కుమారసతాని సత్థు సన్తికే పబ్బజింసు. అథ నేసం పజాపతియో సాసనం పేసేత్వా అనభిరతిం ఉప్పాదయింసు. సత్థా తేసం అనభిరతియా ఉప్పన్నభావం ఞత్వా తే పఞ్చసతే దహరభిక్ఖూ కుణాలదహం నేత్వా అత్తనో కుణాలకాలే నిసిన్నపుబ్బే పాసాణతలే నిసీదిత్వా కుణాలజాతకకథాయ (జా॰ ౨.౨౧.కుణాలజాతక) తేసం అనభిరతిం వినోదేత్వా సబ్బేపి తే సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠాపేసి, పున మహావనం ఆనేత్వా అరహత్తఫలే. తేసం చిత్తజాననత్థం పునపి పజాపతియో సాసనం పహిణింసు. తే ‘‘అభబ్బా మయం ఘరావాసస్సా’’తి పటిసాసనం పహిణింసు. తా ‘‘న దాని అమ్హాకం పరఘరం గన్తుం యుత్తం, మహాపజాపతియా సన్తికం గన్త్వా పబ్బజ్జం అనుజానాపేత్వా పబ్బజిస్సామా’’తి పఞ్చసతాపి మహాపజాపతిం ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘అయ్యే, అమ్హాకం పబ్బజ్జం అనుజానాపేథా’’తి ఆహంసు. మహాపజాపతి చ తా ఇత్థియో గహేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి, సేతచ్ఛత్తస్స హేట్ఠా రఞ్ఞో పరినిబ్బుతకాలే ఉపసఙ్కమీతిపి వదన్తియేవ. పక్కామీతి పున కపిలపురమేవ పావిసి.

    402. Bhikkhunikkhandhake sakkesu viharatīti paṭhamagamanena gantvā viharati. Mahāpajāpati gotamīti ettha gotamīti gottaṃ. Nāmakaraṇadivase panassā laddhasakkārā brāhmaṇā lakkhaṇasampattiṃ disvā ‘‘sace ayaṃ dhītaraṃ labhissati, cakkavattirañño mahesī bhavissati. Sace puttaṃ labhissati, cakkavattirājā bhavissatīti ubhayathāpi mahatīyevassā pajā bhavissatī’’ti byākariṃsu, tasmā puttapajāya ceva dhītupajāya ca mahantatāya ‘‘mahāpajāpatī’’ti nāmaṃ akaṃsu, idha pana gottena saddhiṃ saṃsanditvā ‘‘mahāpajāpati gotamī’’ti vuttaṃ. Yena bhagavā tenupasaṅkamīti bhagavā kapilapuraṃ gantvā paṭhamameva nandaṃ pabbājesi, sattame divase rāhulakumāraṃ. Cumbaṭakakalahe pana ubhayanagaravāsikesu yuddhatthāya nikkhantesu satthā gantvā te rājāno saññāpetvā attadaṇḍasuttaṃ (su. ni. 941 ādayo) kathesi. Rājāno pasīditvā aḍḍhateyyasate aḍḍhateyyasate dārake adaṃsu. Tāni pañca kumārasatāni satthu santike pabbajiṃsu. Atha nesaṃ pajāpatiyo sāsanaṃ pesetvā anabhiratiṃ uppādayiṃsu. Satthā tesaṃ anabhiratiyā uppannabhāvaṃ ñatvā te pañcasate daharabhikkhū kuṇāladahaṃ netvā attano kuṇālakāle nisinnapubbe pāsāṇatale nisīditvā kuṇālajātakakathāya (jā. 2.21.kuṇālajātaka) tesaṃ anabhiratiṃ vinodetvā sabbepi te sotāpattiphale patiṭṭhāpesi, puna mahāvanaṃ ānetvā arahattaphale. Tesaṃ cittajānanatthaṃ punapi pajāpatiyo sāsanaṃ pahiṇiṃsu. Te ‘‘abhabbā mayaṃ gharāvāsassā’’ti paṭisāsanaṃ pahiṇiṃsu. Tā ‘‘na dāni amhākaṃ paragharaṃ gantuṃ yuttaṃ, mahāpajāpatiyā santikaṃ gantvā pabbajjaṃ anujānāpetvā pabbajissāmā’’ti pañcasatāpi mahāpajāpatiṃ upasaṅkamitvā ‘‘ayye, amhākaṃ pabbajjaṃ anujānāpethā’’ti āhaṃsu. Mahāpajāpati ca tā itthiyo gahetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, setacchattassa heṭṭhā rañño parinibbutakāle upasaṅkamītipi vadantiyeva. Pakkāmīti puna kapilapurameva pāvisi.

    యథాభిరన్తం విహరిత్వాతి బోధనేయ్యసత్తానం ఉపనిస్సయం ఓలోకేన్తో యథాజ్ఝాసయేన విహరిత్వా. చారికం పక్కామీతి మహాజనసఙ్గహం కరోన్తో ఉత్తమాయ బుద్ధసిరియా అనోపమేన బుద్ధవిలాసేన అతురితచారికం పక్కామి. సమ్బహులాహి సాకియానీహి సద్ధిన్తి అన్తోనివేసనస్మింయేవ దసబలం ఉద్దిస్స పబ్బజ్జావేసం గహేత్వా తాపి పఞ్చసతా సాకియానియో పబ్బజ్జావేసంయేవ గాహాపేత్వా సబ్బాహిపి తాహి సమ్బహులాహి సాకియానీహి సద్ధిం. పక్కామీతి గమనం అభినీహరి. గమనాభినీహరణకాలే పనస్సా ‘‘సుకుమారా రాజిత్థియో పదసా గన్తుం న సక్ఖిస్సన్తీ’’తి సాకియకోలియరాజానో సువణ్ణసివికాయో ఉపట్ఠాపయింసు, తా పన ‘‘యానే ఆరుయ్హ గచ్ఛన్తీహి సత్థరి అగారవో కతో హోతీ’’తి ఏకపణ్ణాసయోజనికం మగ్గం పదసావ పటిపజ్జింసు. రాజానోపి పురతో చ పచ్ఛతో చ ఆరక్ఖం సంవిదహాపేత్వా తణ్డులసప్పితేలాదీనం సకటాని పూరేత్వా ‘‘గతగతట్ఠానే ఆహారం పటియాదేథా’’తి పురిసే పేసయింసు. సూనేహి పాదేహీతి తాసఞ్హి సుఖుమాలత్తా పాదేసు ఏకో ఫోటో ఉట్ఠేతి, ఏకో భిజ్జతి, ఉభో పాదా కటకట్ఠిసమ్పరికిణ్ణా వియ హుత్వా ఉద్ధుమాతా. తేన వుత్తం ‘‘సూనేహి పాదేహీ’’తి. బహిద్వారకోట్ఠకేతి ద్వారకోట్ఠకస్స బహి. కస్మా పనేవం ఠితాతి? ఏవం కిరస్సా అహోసి ‘‘అహం తథాగతేన అనుఞ్ఞాతా సయమేవ పబ్బజ్జావేసం అగ్గహేసిం, ఏవం గహితభావో చ పన మే సకలజమ్బుదీపే పాకటో జాతో, సచే సత్థా పబ్బజ్జం అనుజానిస్సతి, ఇచ్చేతం కుసలం. సచే నానుజానిస్సతి, మహతీ గరహా భవిస్సతీ’’తి విహారం పవిసితుం అసక్కోన్తీ రోదమానా అట్ఠాసి. కిం ను త్వం గోతమీతి కిం ను రాజకులానం విపత్తి ఉప్పన్నా, కేన ను త్వం కారణేన ఏవం వివణ్ణభావం పత్తా సూనేహి పాదేహి…పే॰… ఠితాతి.

    Yathābhirantaṃviharitvāti bodhaneyyasattānaṃ upanissayaṃ olokento yathājjhāsayena viharitvā. Cārikaṃ pakkāmīti mahājanasaṅgahaṃ karonto uttamāya buddhasiriyā anopamena buddhavilāsena aturitacārikaṃ pakkāmi. Sambahulāhi sākiyānīhi saddhinti antonivesanasmiṃyeva dasabalaṃ uddissa pabbajjāvesaṃ gahetvā tāpi pañcasatā sākiyāniyo pabbajjāvesaṃyeva gāhāpetvā sabbāhipi tāhi sambahulāhi sākiyānīhi saddhiṃ. Pakkāmīti gamanaṃ abhinīhari. Gamanābhinīharaṇakāle panassā ‘‘sukumārā rājitthiyo padasā gantuṃ na sakkhissantī’’ti sākiyakoliyarājāno suvaṇṇasivikāyo upaṭṭhāpayiṃsu, tā pana ‘‘yāne āruyha gacchantīhi satthari agāravo kato hotī’’ti ekapaṇṇāsayojanikaṃ maggaṃ padasāva paṭipajjiṃsu. Rājānopi purato ca pacchato ca ārakkhaṃ saṃvidahāpetvā taṇḍulasappitelādīnaṃ sakaṭāni pūretvā ‘‘gatagataṭṭhāne āhāraṃ paṭiyādethā’’ti purise pesayiṃsu. Sūnehi pādehīti tāsañhi sukhumālattā pādesu eko phoṭo uṭṭheti, eko bhijjati, ubho pādā kaṭakaṭṭhisamparikiṇṇā viya hutvā uddhumātā. Tena vuttaṃ ‘‘sūnehi pādehī’’ti. Bahidvārakoṭṭhaketi dvārakoṭṭhakassa bahi. Kasmā panevaṃ ṭhitāti? Evaṃ kirassā ahosi ‘‘ahaṃ tathāgatena anuññātā sayameva pabbajjāvesaṃ aggahesiṃ, evaṃ gahitabhāvo ca pana me sakalajambudīpe pākaṭo jāto, sace satthā pabbajjaṃ anujānissati, iccetaṃ kusalaṃ. Sace nānujānissati, mahatī garahā bhavissatī’’ti vihāraṃ pavisituṃ asakkontī rodamānā aṭṭhāsi. Kiṃ nu tvaṃ gotamīti kiṃ nu rājakulānaṃ vipatti uppannā, kena nu tvaṃ kāraṇena evaṃ vivaṇṇabhāvaṃ pattā sūnehi pādehi…pe… ṭhitāti.

    అఞ్ఞేనపి పరియాయేనాతి అఞ్ఞేనపి కారణేన. ఆపాదికాతి సంవడ్ఢికా, తుమ్హాకం హత్థపాదేసు హత్థపాదకిచ్చం అసాధేన్తేసు హత్థే చ పాదే చ వడ్ఢేత్వా పటిజగ్గికాతి అత్థో. పోసికాతి దివసస్స ద్వే తయో వారే నహాపేత్వా భోజేత్వా పాయేత్వా తుమ్హే పోసేసి. థఞ్ఞం పాయేసీతి నన్దకుమారో కిర బోధిసత్తతో కతిపాహేనేవ దహరతరో. తస్మిం జాతే మహాపజాపతి అత్తనో పుత్తం ధాతీనం దత్వా సయం బోధిసత్తస్స ధాతికిచ్చం సాధయమానా అత్తనో థఞ్ఞం పాయేసి. తం సన్ధాయ థేరో ఏవమాహ. సాధు భన్తేతి ‘‘బహుకారా’’తిఆదీహి తస్సా గుణం కథేత్వా పున పబ్బజ్జం యాచన్తో ఏవమాహ.

    Aññenapi pariyāyenāti aññenapi kāraṇena. Āpādikāti saṃvaḍḍhikā, tumhākaṃ hatthapādesu hatthapādakiccaṃ asādhentesu hatthe ca pāde ca vaḍḍhetvā paṭijaggikāti attho. Posikāti divasassa dve tayo vāre nahāpetvā bhojetvā pāyetvā tumhe posesi. Thaññaṃ pāyesīti nandakumāro kira bodhisattato katipāheneva daharataro. Tasmiṃ jāte mahāpajāpati attano puttaṃ dhātīnaṃ datvā sayaṃ bodhisattassa dhātikiccaṃ sādhayamānā attano thaññaṃ pāyesi. Taṃ sandhāya thero evamāha. Sādhu bhanteti ‘‘bahukārā’’tiādīhi tassā guṇaṃ kathetvā puna pabbajjaṃ yācanto evamāha.

    మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi / మహాపజాపతిగోతమీవత్థు • Mahāpajāpatigotamīvatthu

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథావణ్ణనా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / మహాపజాపతిగోతమీవత్థుకథా • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact