Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    (೩) ಪಞ್ಞಾವಗ್ಗೋ

    (3) Paññāvaggo

    ೧. ಮಹಾಪಞ್ಞಾಕಥಾ

    1. Mahāpaññākathā

    ಮಹಾಪಞ್ಞಾಕಥಾವಣ್ಣನಾ

    Mahāpaññākathāvaṇṇanā

    . ಇದಾನಿ ವಿಸೇಸತೋ ಪಞ್ಞಾಪದಟ್ಠಾನಭೂತಾಯ ಸುಞ್ಞಕಥಾಯ ಅನನ್ತರಂ ಕಥಿತಾಯ ಪಞ್ಞಾಕಥಾಯ ಅಪುಬ್ಬತ್ಥಾನುವಣ್ಣನಾ। ತತ್ಥ ಆದಿತೋ ತಾವ ಸತ್ತಸು ಅನುಪಸ್ಸನಾಸು ಏಕೇಕಮೂಲಕಾ ಸತ್ತ ಪಞ್ಞಾ ಪುಚ್ಛಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಕತ್ವಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಪುನ ಸತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾಮೂಲಕಾ ಏಕೇಕುತ್ತರಮೂಲಕಾ ಚ ತಿಸ್ಸೋ ಪಞ್ಞಾ ಪುಚ್ಛಂ ಅಕತ್ವಾವ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಏವಮಾದಿತೋ ದಸಪಞ್ಞಾಪಾರಿಪೂರೀ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ತತ್ಥ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾ ತಾವ ಯಸ್ಮಾ ಅನಿಚ್ಚತೋ ದಿಟ್ಠೇಸು ಸಙ್ಖಾರೇಸು ‘‘ಯದನಿಚ್ಚಂ, ತಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ದುಕ್ಖತೋ ಚ ‘‘ಯಂ ದುಕ್ಖಂ, ತದನತ್ತಾ’’ತಿ ಅನತ್ತತೋ ಚ ಜವತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಜವನಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ಸಾ ಹಿ ಸಕವಿಸಯೇಸು ಜವತೀತಿ ಜವನಾ, ಜವನಾ ಚ ಸಾ ಪಞ್ಞಾ ಚಾತಿ ಜವನಪಞ್ಞಾ। ದುಕ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯನಿಸ್ಸಿತತ್ತಾ ಬಲವತೀ ಹುತ್ವಾ ಪಣಿಧಿಂ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝತಿ ಪದಾಲೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ಸಾ ಹಿ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝತೀತಿ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಾ, ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಾ ಚ ಸಾ ಪಞ್ಞಾ ಚಾತಿ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞಾ। ಅನತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾ ಸುಞ್ಞತಾದಸ್ಸನೇನ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಮಹತ್ತಪ್ಪತ್ತತ್ತಾ ಮಹಾಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ಸಾ ಹಿ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತತ್ತಾ ಮಹತೀ ಚ ಸಾ ಪಞ್ಞಾ ಚಾತಿ ಮಹಾಪಞ್ಞಾ। ನಿಬ್ಬಿದಾನುಪಸ್ಸನಾ ಯಸ್ಮಾ ತಿಸ್ಸನ್ನಂಯೇವ ಅನುಪಸ್ಸನಾನಂ ಪುರಿಮತೋಪಿ ಆಸೇವನಾಯ ಬಲಪ್ಪತ್ತಾವತ್ಥತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಸು ನಿಬ್ಬಿನ್ದನಸಮತ್ಥಾ ಹುತ್ವಾ ತಿಕ್ಖಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸನಾಪಿ ಯಸ್ಮಾ ತಿಸ್ಸನ್ನಂಯೇವ ಅನುಪಸ್ಸನಾನಂ ಪುರಿಮತೋಪಿ ಆಸೇವನಾಬಲಪ್ಪತ್ತಾನಂ ವುದ್ಧತರಾವತ್ಥತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ವಿರಜ್ಜನಸಮತ್ಥಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಪುಲಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಪುಲಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ

    1. Idāni visesato paññāpadaṭṭhānabhūtāya suññakathāya anantaraṃ kathitāya paññākathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Tattha ādito tāva sattasu anupassanāsu ekekamūlakā satta paññā pucchāpubbaṅgamaṃ katvā niddiṭṭhā, puna sattānupassanāmūlakā ekekuttaramūlakā ca tisso paññā pucchaṃ akatvāva niddiṭṭhā, evamādito dasapaññāpāripūrī niddiṭṭhā. Tattha aniccānupassanā tāva yasmā aniccato diṭṭhesu saṅkhāresu ‘‘yadaniccaṃ, taṃ dukkha’’nti dukkhato ca ‘‘yaṃ dukkhaṃ, tadanattā’’ti anattato ca javati, tasmā sā bhāvitā bahulīkatā javanapaññaṃ paripūreti. Sā hi sakavisayesu javatīti javanā, javanā ca sā paññā cāti javanapaññā. Dukkhānupassanā samādhindriyanissitattā balavatī hutvā paṇidhiṃ nibbijjhati padāleti, tasmā nibbedhikapaññaṃ paripūreti. Sā hi nibbijjhatīti nibbedhikā, nibbedhikā ca sā paññā cāti nibbedhikapaññā. Anattānupassanā suññatādassanena vuddhippattiyā mahattappattattā mahāpaññaṃ paripūreti. Sā hi vuddhippattattā mahatī ca sā paññā cāti mahāpaññā. Nibbidānupassanā yasmā tissannaṃyeva anupassanānaṃ purimatopi āsevanāya balappattāvatthattā sabbasaṅkhāresu nibbindanasamatthā hutvā tikkhā hoti, tasmā tikkhapaññaṃ paripūreti. Virāgānupassanāpi yasmā tissannaṃyeva anupassanānaṃ purimatopi āsevanābalappattānaṃ vuddhatarāvatthattā sabbasaṅkhārehi virajjanasamatthā hutvā vipulā hoti, tasmā vipulapaññaṃ paripūreti.

    ನಿರೋಧಾನುಪಸ್ಸನಾಪಿ ಯಸ್ಮಾ ತಿಸ್ಸನ್ನಂಯೇವ ಅನುಪಸ್ಸನಾನಂ ಪುರಿಮತೋಪಿ ಆಸೇವನಾಬಲಪ್ಪತ್ತಾನಂ ವುದ್ಧತರಾವತ್ಥತ್ತಾ ವಯಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧದಸ್ಸನಸಮತ್ಥಾ ಹುತ್ವಾ ಗಮ್ಭೀರಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ನಿರೋಧೋ ಹಿ ಉತ್ತಾನಪಞ್ಞೇಹಿ ಅಲಬ್ಭನೇಯ್ಯಪತಿಟ್ಠತ್ತಾ ಗಮ್ಭೀರೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಮ್ಭೀರೇ ಗಾಧಪ್ಪತ್ತಾ ಪಞ್ಞಾಪಿ ಗಮ್ಭೀರಾ। ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸನಾಪಿ ಯಸ್ಮಾ ತಿಸ್ಸನ್ನಂಯೇವ ಅನುಪಸ್ಸನಾನಂ ಪುರಿಮತೋಪಿ ಆಸೇವನಾಬಲಪ್ಪತ್ತಾನಂ ವುದ್ಧತರಾವತ್ಥತ್ತಾ ವಯಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನಸಮತ್ಥಾ ಹುತ್ವಾ ಅಸಾಮನ್ತಾ ಹೋತಿ, ವುದ್ಧಿಪರಿಯನ್ತಪ್ಪತ್ತತ್ತಾ ಛಹಿ ಪಞ್ಞಾಹಿ ದೂರೇ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಮಾ ಸಯಂ ಅಸಾಮನ್ತತ್ತಾ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇತಿ। ಸಾ ಹಿ ಹೇಟ್ಠಿಮಪಞ್ಞಾಹಿ ದೂರತ್ತಾ ಅಸಾಮನ್ತಾ, ಅಸಮೀಪಾ ವಾ ಪಞ್ಞಾತಿ ಅಸಾಮನ್ತಪಞ್ಞಾ। ಪಣ್ಡಿಚ್ಚಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಪಣ್ಡಿತಭಾವಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಯಥಾವುತ್ತಾ ಸತ್ತ ಪಞ್ಞಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಾ ಭಾವೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತೋ ಸಿಖಪ್ಪತ್ತವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿವಿಪಸ್ಸನಾಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾನುಲೋಮಗೋತ್ರಭುಞಾಣೇಹಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿಚ್ಚಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Nirodhānupassanāpi yasmā tissannaṃyeva anupassanānaṃ purimatopi āsevanābalappattānaṃ vuddhatarāvatthattā vayalakkhaṇavasena sabbasaṅkhārānaṃ nirodhadassanasamatthā hutvā gambhīrā hoti, tasmā gambhīrapaññaṃ paripūreti. Nirodho hi uttānapaññehi alabbhaneyyapatiṭṭhattā gambhīro, tasmiṃ gambhīre gādhappattā paññāpi gambhīrā. Paṭinissaggānupassanāpi yasmā tissannaṃyeva anupassanānaṃ purimatopi āsevanābalappattānaṃ vuddhatarāvatthattā vayalakkhaṇavasena sabbasaṅkhārapaṭinissajjanasamatthā hutvā asāmantā hoti, vuddhipariyantappattattā chahi paññāhi dūre hotīti attho. Tasmā sayaṃ asāmantattā asāmantapaññaṃ paripūreti. Sā hi heṭṭhimapaññāhi dūrattā asāmantā, asamīpā vā paññāti asāmantapaññā. Paṇḍiccaṃ paripūrentīti paṇḍitabhāvaṃ paripūrenti. Yasmā yathāvuttā satta paññā paripuṇṇā bhāvetvā paṇḍitalakkhaṇappatto sikhappattavuṭṭhānagāminivipassanāsaṅkhātehi saṅkhārupekkhānulomagotrabhuñāṇehi paṇḍito hutvā paṇḍiccena samannāgato hoti, tasmā ‘‘paṇḍiccaṃ paripūrentī’’ti vuttaṃ.

    ಅಟ್ಠ ಪಞ್ಞಾತಿ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಹ ಸಬ್ಬಾ ಅಟ್ಠ ಪಞ್ಞಾ। ಪುಥುಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ತೇನ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹುತ್ವಾ ಸೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಗೋತ್ರಭುಞಾಣಾನನ್ತರಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಲೋಕಿಯತೋ ಪುಥುಭೂತತ್ತಾ ವಿಸುಂಭೂತತ್ತಾ ಪುಥುಪಞ್ಞಾತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಮಗ್ಗಫಲಪಞ್ಞಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಪಞ್ಞಾ ಪುಥುಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Aṭṭha paññāti paṇḍiccasaṅkhātāya paññāya saha sabbā aṭṭha paññā. Puthupaññaṃ paripūrentīti yasmā tena paṇḍiccena samannāgato hutvā so paṇḍito gotrabhuñāṇānantaraṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā lokuttarabhāvappattiyā lokiyato puthubhūtattā visuṃbhūtattā puthupaññātisaṅkhātaṃ maggaphalapaññaṃ pāpuṇāti, tasmā ‘‘aṭṭha paññā puthupaññaṃ paripūrentī’’ti vuttaṃ.

    ಇಮಾ ನವ ಪಞ್ಞಾತಿಆದೀಸು ತಸ್ಸೇವ ಕಮೇನ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಫಲಸ್ಸ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಣೀತಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೋಪಯೋಗೇನ ಪಣೀತಚಿತ್ತಸನ್ತಾನತ್ತಾ ಪಹಟ್ಠಾಕಾರೇನೇವ ಚ ಪವತ್ತಮಾನಚಿತ್ತಸನ್ತಾನಸ್ಸ ಫಲಾನನ್ತರಂ ಓತಿಣ್ಣಭವಙ್ಗತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ, ತತೋ ಚ ಭವಙ್ಗಂ ಓತರಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಫಲಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ, ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಪಹೀನಕಿಲೇಸಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ, ಅವಸಿಟ್ಠಕಿಲೇಸಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ, ನಿಬ್ಬಾನಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾತಿ ಪಞ್ಚ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ। ತಾಸು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಸು ಮಗ್ಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ ಫಲಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ ಚ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಹೋತಿ। ಕಥಂ? ‘‘ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭೂತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭಾಸಿತತ್ಥೋ ವಿಪಾಕೋ ಕಿರಿಯಾತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಪಾಳಿಂ ಅನುಗನ್ತ್ವಾ ತದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಚ ಅತ್ಥತ್ತಾ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಮಗ್ಗಫಲಞಾಣಂ ‘‘ಅತ್ಥೇಸು ಞಾಣಂ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೭೧೮; ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೧೧೦) ವಚನತೋ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಭೂತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಫಲಞಾಣಸ್ಸ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಂ ‘‘ಞಾಣೇಸು ಞಾಣಂ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಹೋತಿ। ಸಾ ಚ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಪಞ್ಞಾ ಹಾಸಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಮಾನಚಿತ್ತಸನ್ತಾನಸ್ಸ ಹಾಸಪಞ್ಞಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ನವ ಪಞ್ಞಾ ಹಾಸಪಞ್ಞಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಚ ಹಾಸಪಞ್ಞಾ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾತಿ ಚ ವುತ್ತಂ। ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರಾಪಿ ಪಞ್ಞಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪಾಕಟಕರಣಸಙ್ಖಾತೇನ ಪಞ್ಞಾಪನಟ್ಠೇನ ಪಞ್ಞಾ, ತೇನ ತೇನ ವಾ ಪಕಾರೇನ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನಾತೀತಿ ಪಞ್ಞಾ।

    Imā nava paññātiādīsu tasseva kamena adhigatamaggaphalassa ariyapuggalassa paṇītalokuttaradhammopayogena paṇītacittasantānattā pahaṭṭhākāreneva ca pavattamānacittasantānassa phalānantaraṃ otiṇṇabhavaṅgato vuṭṭhitassa maggapaccavekkhaṇā, tato ca bhavaṅgaṃ otaritvā vuṭṭhitassa phalapaccavekkhaṇā, imināva nayena pahīnakilesapaccavekkhaṇā, avasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇā, nibbānapaccavekkhaṇāti pañca paccavekkhaṇā pavattanti. Tāsu paccavekkhaṇāsu maggapaccavekkhaṇā phalapaccavekkhaṇā ca paṭibhānapaṭisambhidā hoti. Kathaṃ? ‘‘Yaṃkiñci paccayasambhūtaṃ nibbānaṃ bhāsitattho vipāko kiriyāti ime pañca dhammā attho’’ti abhidhamme pāḷiṃ anugantvā tadaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Nibbānassa ca atthattā tadārammaṇaṃ maggaphalañāṇaṃ ‘‘atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti (vibha. 718; paṭi. ma. 1.110) vacanato atthapaṭisambhidā hoti. Tassa atthapaṭisambhidābhūtassa maggaphalañāṇassa paccavekkhaṇañāṇaṃ ‘‘ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’ti vacanato paṭibhānapaṭisambhidā hoti. Sā ca paccavekkhaṇapaññā hāsākārena pavattamānacittasantānassa hāsapaññā nāma hoti. Tasmā nava paññā hāsapaññaṃ paripūrentīti ca hāsapaññā paṭibhānapaṭisambhidāti ca vuttaṃ. Sabbappakārāpi paññā tassa tassa atthassa pākaṭakaraṇasaṅkhātena paññāpanaṭṭhena paññā, tena tena vā pakārena dhamme jānātīti paññā.

    ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ। ಕರಣತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಅತ್ಥವವತ್ಥಾನತೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚವಿಧಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವವತ್ಥಾಪನವಸೇನ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಸಮಣಕರಣೀಯಕಥಾಯಂ ‘‘ಹೇತುಫಲಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಚನತ್ಥೋ ಅಥ ವಿಪಾಕಂ ಕಿರಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೇ ಪಞ್ಚ ಪಭೇದೇ ಪಠಮನ್ತಪಭೇದಗತಂ ಞಾಣ’’ನ್ತಿ। ಅಧಿಗತಾ ಹೋತೀತಿ ಪಟಿಲದ್ಧಾ ಹೋತಿ। ಸಾಯೇವ ಪಟಿಲಾಭಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಸಚ್ಛಿಕತಾ। ಪಟಿಲಾಭಫಸ್ಸೇನೇವ ಫಸ್ಸಿತಾ ಪಞ್ಞಾಯ। ಧಮ್ಮವವತ್ಥಾನತೋತಿ ‘‘ಯೋ ಕೋಚಿ ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ ಹೇತು ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಭಾಸಿತಂ ಕುಸಲಂ ಅಕುಸಲನ್ತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಪಾಳಿಯಾನುಸಾರೇನ ವುತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವವತ್ಥಾಪನವಸೇನ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಸಮಣಕರಣೀಯಕಥಾಯಂ ‘‘ಹೇತು ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ವಚನಂ ಕುಸಲಞ್ಚ ಅಕುಸಲಞ್ಚಾತಿ ಧಮ್ಮೇ ಪಞ್ಚ ಪಭೇದೇ ದುತಿಯನ್ತಪಭೇದಗತಂ ಞಾಣ’’ನ್ತಿ। ನಿರುತ್ತಿವವತ್ಥಾನತೋತಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಧಮ್ಮಾನಂ ಅನುರೂಪನಿರುತ್ತೀನಂ ವವತ್ಥಾಪನವಸೇನ। ಪಟಿಭಾನವವತ್ಥಾನತೋತಿ ಪಟಿಭಾನಸಙ್ಖಾತಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣಾನಂ ವವತ್ಥಾಪನವಸೇನ। ತಸ್ಸಿಮಾತಿ ನಿಗಮನವಚನಮೇತಂ।

    Tassāti tassa vuttappakārassa ariyapuggalassa. Karaṇatthe sāmivacanaṃ. Atthavavatthānatoti yathāvuttassa pañcavidhassa atthassa vavatthāpanavasena. Vuttampi cetaṃ samaṇakaraṇīyakathāyaṃ ‘‘hetuphalaṃ nibbānaṃ vacanattho atha vipākaṃ kiriyāti atthe pañca pabhede paṭhamantapabhedagataṃ ñāṇa’’nti. Adhigatā hotīti paṭiladdhā hoti. Sāyeva paṭilābhasacchikiriyāya sacchikatā. Paṭilābhaphasseneva phassitā paññāya. Dhammavavatthānatoti ‘‘yo koci phalanibbattako hetu ariyamaggo bhāsitaṃ kusalaṃ akusalanti ime pañca dhammā dhammo’’ti abhidhamme pāḷiyānusārena vuttānaṃ pañcannaṃ dhammānaṃ vavatthāpanavasena. Vuttampi cetaṃ samaṇakaraṇīyakathāyaṃ ‘‘hetu ariyamaggo vacanaṃ kusalañca akusalañcāti dhamme pañca pabhede dutiyantapabhedagataṃ ñāṇa’’nti. Niruttivavatthānatoti tesaṃ tesaṃ atthadhammānaṃ anurūpaniruttīnaṃ vavatthāpanavasena. Paṭibhānavavatthānatoti paṭibhānasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ paṭisambhidāñāṇānaṃ vavatthāpanavasena. Tassimāti nigamanavacanametaṃ.

    . ಏವಂ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕವಸೇನ ಅನುಪಸ್ಸನಾನಂ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ವತ್ಥುಭೇದವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ರೂಪೇ ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ। ಪುನ ರೂಪಾದೀಸುಯೇವ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನವಸೇನ ಜವನಪಞ್ಞಂ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೋ ಕೇವಲಂ ರೂಪಾದಿವಸೇನ ಚ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನರೂಪಾದಿವಸೇನ ಚ ಪುಚ್ಛಂ ಕತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾಕಮೇನೇವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಅಕಾಸಿ। ತತ್ಥ ಸುದ್ಧರೂಪಾದಿವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಸು ಪಠಮಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಏವ ಪಞ್ಞಾ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮೂಲಕೇಸು ಸಬ್ಬವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಸು ತೇಸು ಅತೀತಾದೀಸು ಜವನವಸೇನ ಜವನಪಞ್ಞಾತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ।

    2. Evaṃ sabbasaṅgāhakavasena anupassanānaṃ visesaṃ dassetvā idāni vatthubhedavasena dassento rūpe aniccānupassanātiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttatthameva. Puna rūpādīsuyeva atītānāgatapaccuppannavasena javanapaññaṃ dassetukāmo kevalaṃ rūpādivasena ca atītānāgatapaccuppannarūpādivasena ca pucchaṃ katvā pucchākameneva vissajjanaṃ akāsi. Tattha suddharūpādivissajjanesu paṭhamaṃ niddiṭṭhā eva paññā atītānāgatapaccuppannamūlakesu sabbavissajjanesu tesu atītādīsu javanavasena javanapaññāti niddiṭṭhā.

    . ಪುನ ಅನೇಕಸುತ್ತನ್ತಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಪಞ್ಞಾಪಭೇದಂ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೋ ಪಠಮಂ ತಾವ ಸುತ್ತನ್ತೇ ಉದ್ದಿಸಿ। ತತ್ಥ ಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸೇವೋತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಭಜನಂ। ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನನ್ತಿ ತೇಸಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸೀಲಾದಿಪಟಿಪತ್ತಿದೀಪಕಸ್ಸ ಸದ್ಧಮ್ಮವಚನಸ್ಸ ಸವನಂ। ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋತಿ ಸುತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೂಪಪರಿಕ್ಖಣವಸೇನ ಉಪಾಯೇನ ಮನಸಿಕಾರೋ। ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತೀತಿ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇ ಅನುಗತಸ್ಸ ಸೀಲಾದಿಪಟಿಪದಾಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಟಿಪಜ್ಜನಂ। ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಾಯ ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿಯಾ ಪಞ್ಞಾವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಪಞ್ಞಾಬಾಹುಲ್ಲಾಯಾತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಞಾವಸೇನ ಭಾವವಚನಾನಿ। ಸೇಸಾನಿ ದ್ವಾದಸ ಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಭಾವವಚನಾನಿ।

    3. Puna anekasuttantapubbaṅgamaṃ paññāpabhedaṃ dassetukāmo paṭhamaṃ tāva suttante uddisi. Tattha sappurisasaṃsevoti heṭṭhā vuttappakārānaṃ sappurisānaṃ bhajanaṃ. Saddhammassavananti tesaṃ sappurisānaṃ santike sīlādipaṭipattidīpakassa saddhammavacanassa savanaṃ. Yonisomanasikāroti sutānaṃ dhammānaṃ atthūpaparikkhaṇavasena upāyena manasikāro. Dhammānudhammapaṭipattīti lokuttaradhamme anugatassa sīlādipaṭipadādhammassa paṭipajjanaṃ. Paññāpaṭilābhāyapaññāvuddhiyā paññāvepullāya paññābāhullāyāti imāni cattāri paññāvasena bhāvavacanāni. Sesāni dvādasa puggalavasena bhāvavacanāni.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧. ಮಹಾಪಞ್ಞಾಕಥಾ • 1. Mahāpaññākathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact