Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā |
౩. మహాపన్థకత్థేరగాథావణ్ణనా
3. Mahāpanthakattheragāthāvaṇṇanā
యదా పఠమమద్దక్ఖిన్తిఆదికా ఆయస్మతో మహాపన్థకత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయం కిర పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే హంసవతీనగరే విభవసమ్పన్నో కుటుమ్బియో హుత్వా ఏకదివసం సత్థు సన్తికే ధమ్మం సుణన్తో సత్థారం ఏకం భిక్ఖుం సఞ్ఞావివట్టకుసలానం అగ్గట్ఠానే ఠపేన్తం దిస్వా సయమ్పి తం ఠానన్తరం పత్థేన్తో బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స సత్తాహం మహాదానం పవత్తేత్వా, ‘‘భన్తే, యం భిక్ఖుం తుమ్హే ఇతో సత్తదివసమత్థకే – ‘సఞ్ఞావివట్టకుసలానం అయం మమ సాసనే అగ్గో’తి ఏతదగ్గే ఠపయిత్థ, అహమ్పి ఇమస్స అధికారకమ్మస్స బలేన సో భిక్ఖు వియ అనాగతే ఏకస్స బుద్ధస్స సాసనే అగ్గో భవేయ్య’’న్తి పత్థనం అకాసి. కనిట్ఠభాతా పనస్స తథేవ భగవతి అధికారకమ్మం కత్వా మనోమయస్స కాయస్సాభినిమ్మానం చేతోవివట్టకోసల్లన్తి ద్విన్నం అఙ్గానం వసేన వుత్తనయేనేవ పణిధానం అకాసి. భగవా ద్విన్నమ్పి పత్థనం అనన్తరాయేన సమిజ్ఝనభావం దిస్వా ‘‘అనాగతే కప్పసతసహస్సమత్థకే గోతమస్స నామ సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సాసనే తుమ్హాకం పత్థనా సమిజ్ఝిస్సతీ’’తి బ్యాకాసి.
Yadāpaṭhamamaddakkhintiādikā āyasmato mahāpanthakattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare vibhavasampanno kuṭumbiyo hutvā ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ saññāvivaṭṭakusalānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā, ‘‘bhante, yaṃ bhikkhuṃ tumhe ito sattadivasamatthake – ‘saññāvivaṭṭakusalānaṃ ayaṃ mama sāsane aggo’ti etadagge ṭhapayittha, ahampi imassa adhikārakammassa balena so bhikkhu viya anāgate ekassa buddhassa sāsane aggo bhaveyya’’nti patthanaṃ akāsi. Kaniṭṭhabhātā panassa tatheva bhagavati adhikārakammaṃ katvā manomayassa kāyassābhinimmānaṃ cetovivaṭṭakosallanti dvinnaṃ aṅgānaṃ vasena vuttanayeneva paṇidhānaṃ akāsi. Bhagavā dvinnampi patthanaṃ anantarāyena samijjhanabhāvaṃ disvā ‘‘anāgate kappasatasahassamatthake gotamassa nāma sammāsambuddhassa sāsane tumhākaṃ patthanā samijjhissatī’’ti byākāsi.
తే ఉభోపి జనా తత్థ యావజీవం పుఞ్ఞాని కత్వా తతో చుతో దేవలోకే నిబ్బత్తింసు. తత్థ మహాపన్థకస్స అన్తరాకతం కల్యాణధమ్మం న కథీయతి. చూళపన్థకో పన కస్సపస్స భగవతో సాసనే పబ్బజిత్వా వీసతి వస్ససహస్సాని ఓదాతకసిణకమ్మం కత్వా దేవపురే నిబ్బత్తి. అపదానే పన ‘‘చూళపన్థకో పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే తాపసో హుత్వా హిమవన్తే వసన్తో తత్థ భగవన్తం దిస్వా పుప్ఫచ్ఛత్తేన పూజం అకాసీ’’తి ఆగతం. తేసం దేవమనుస్సేసు సంసరన్తానంయేవ కప్పసతసహస్సం అతిక్కన్తం. అథ అమ్హాకం సత్థా అభిసమ్బోధిం పత్వా పవత్తితవరధమ్మచక్కో రాజగహం ఉపనిస్సాయ వేళువనే మహావిహారే విహరతి.
Te ubhopi janā tattha yāvajīvaṃ puññāni katvā tato cuto devaloke nibbattiṃsu. Tattha mahāpanthakassa antarākataṃ kalyāṇadhammaṃ na kathīyati. Cūḷapanthako pana kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvā vīsati vassasahassāni odātakasiṇakammaṃ katvā devapure nibbatti. Apadāne pana ‘‘cūḷapanthako padumuttarassa bhagavato kāle tāpaso hutvā himavante vasanto tattha bhagavantaṃ disvā pupphacchattena pūjaṃ akāsī’’ti āgataṃ. Tesaṃ devamanussesu saṃsarantānaṃyeva kappasatasahassaṃ atikkantaṃ. Atha amhākaṃ satthā abhisambodhiṃ patvā pavattitavaradhammacakko rājagahaṃ upanissāya veḷuvane mahāvihāre viharati.
తేన చ సమయేన రాజగహే ధనసేట్ఠిస్స ధీతా అత్తనో దాసేన సద్ధిం సన్థవం కత్వా ఞాతకేహి భీతా హత్థసారం గహేత్వా తేన సద్ధిం పలాయిత్వా అఞ్ఞత్థ వసన్తీ తం పటిచ్చ గబ్భం లభిత్వా పరిపక్కగబ్భా ‘‘ఞాతిఘరం గన్త్వా విజాయిస్సామీ’’తి గచ్ఛన్తీ అన్తరామగ్గేయేవ పుత్తం విజాయిత్వా సామినా నివత్తితా పుబ్బే వసితట్ఠానే వసన్తీ పుత్తస్స పన్థే జాతత్తా పన్థకోతి, నామం అకాసి. తస్మిం ఆధావిత్వా విధావిత్వా విచరణకాలే తమేవ పటిచ్చ దుతియం గబ్భం పటిలభిత్వా పరిపక్కగబ్భా పుబ్బే వుత్తనయేనేవ అన్తరామగ్గే పుత్తం విజాయిత్వా సామినా నివత్తితా జేట్ఠపుత్తస్స మహాపన్థకోతి కనిట్ఠస్స చూళపన్థకోతి నామం కత్వా యథావసితట్ఠానేయేవ వసన్తీ అనుక్కమేన దారకేసు వడ్ఢన్తేసు తేహి, ‘‘అమ్మ, అయ్యకకులం నో దస్సేహీ’’తి నిబున్ధియమానా దారకే మాతాపితూనం సన్తికం పేసేసి. తతో పట్ఠాయ దారకా ధనసేట్ఠినో గేహే వడ్ఢన్తి. తేసు చూళపన్థకో అతిదహరో. మహాపన్థకో పన అయ్యకేన సద్ధిం భగవతో సన్తికం గతో సత్థారం దిస్వా సహ దస్సనేన పటిలద్ధసద్ధో ధమ్మం సుత్వా ఉపనిస్సయసమ్పన్నతాయ పబ్బజితుకామో హుత్వా పితామహం ఆపుచ్ఛి. సో సత్థు తమత్థం ఆరోచేత్వా తం పబ్బాజేసి. సో పబ్బజిత్వా బహుం బుద్ధవచనం ఉగ్గణ్హిత్వా పరిపుణ్ణవస్సో ఉపసమ్పజ్జిత్వా యోనిసోమనసికారే కమ్మం కరోన్తో విసేసతో చతున్నం అరూపజ్ఝానానం లాభీ హుత్వా తతో వుట్ఠాయ విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా అరహత్తం పాపుణి. ఇతి సో సఞ్ఞావివట్టకుసలానం అగ్గో జాతో. సో ఝానసుఖేన ఫలసుఖేన వీతినామేన్తో ఏకదివసం అత్తనో పటిపత్తిం పచ్చవేక్ఖిత్వా అధిగతసమ్పత్తిం పటిచ్చ సఞ్జాతసోమనస్సో సీహనాదం నదన్తో –
Tena ca samayena rājagahe dhanaseṭṭhissa dhītā attano dāsena saddhiṃ santhavaṃ katvā ñātakehi bhītā hatthasāraṃ gahetvā tena saddhiṃ palāyitvā aññattha vasantī taṃ paṭicca gabbhaṃ labhitvā paripakkagabbhā ‘‘ñātigharaṃ gantvā vijāyissāmī’’ti gacchantī antarāmaggeyeva puttaṃ vijāyitvā sāminā nivattitā pubbe vasitaṭṭhāne vasantī puttassa panthe jātattā panthakoti, nāmaṃ akāsi. Tasmiṃ ādhāvitvā vidhāvitvā vicaraṇakāle tameva paṭicca dutiyaṃ gabbhaṃ paṭilabhitvā paripakkagabbhā pubbe vuttanayeneva antarāmagge puttaṃ vijāyitvā sāminā nivattitā jeṭṭhaputtassa mahāpanthakoti kaniṭṭhassa cūḷapanthakoti nāmaṃ katvā yathāvasitaṭṭhāneyeva vasantī anukkamena dārakesu vaḍḍhantesu tehi, ‘‘amma, ayyakakulaṃ no dassehī’’ti nibundhiyamānā dārake mātāpitūnaṃ santikaṃ pesesi. Tato paṭṭhāya dārakā dhanaseṭṭhino gehe vaḍḍhanti. Tesu cūḷapanthako atidaharo. Mahāpanthako pana ayyakena saddhiṃ bhagavato santikaṃ gato satthāraṃ disvā saha dassanena paṭiladdhasaddho dhammaṃ sutvā upanissayasampannatāya pabbajitukāmo hutvā pitāmahaṃ āpucchi. So satthu tamatthaṃ ārocetvā taṃ pabbājesi. So pabbajitvā bahuṃ buddhavacanaṃ uggaṇhitvā paripuṇṇavasso upasampajjitvā yonisomanasikāre kammaṃ karonto visesato catunnaṃ arūpajjhānānaṃ lābhī hutvā tato vuṭṭhāya vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Iti so saññāvivaṭṭakusalānaṃ aggo jāto. So jhānasukhena phalasukhena vītināmento ekadivasaṃ attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā adhigatasampattiṃ paṭicca sañjātasomanasso sīhanādaṃ nadanto –
౫౧౦.
510.
‘‘యదా పఠమమద్దక్ఖిం, సత్థారమకుతోభయం;
‘‘Yadā paṭhamamaddakkhiṃ, satthāramakutobhayaṃ;
తతో మే అహు సంవేగో, పస్సిత్వా పురిసుత్తమం.
Tato me ahu saṃvego, passitvā purisuttamaṃ.
౫౧౧.
511.
‘‘సిరిం హత్థేహి పాదేహి, యో పణామేయ్య ఆగతం;
‘‘Siriṃ hatthehi pādehi, yo paṇāmeyya āgataṃ;
ఏతాదిసం సో సత్థారం, ఆరాధేత్వా విరాధయే.
Etādisaṃ so satthāraṃ, ārādhetvā virādhaye.
౫౧౨.
512.
‘‘తదాహం పుత్తదారఞ్చ, ధనధఞ్ఞఞ్చ ఛడ్డయిం;
‘‘Tadāhaṃ puttadārañca, dhanadhaññañca chaḍḍayiṃ;
కేసమస్సూని ఛేదేత్వా, పబ్బజిం అనగారియం.
Kesamassūni chedetvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
౫౧౩.
513.
‘‘సిక్ఖాసాజీవసమ్పన్నో, ఇన్ద్రియేసు సుసంవుతో;
‘‘Sikkhāsājīvasampanno, indriyesu susaṃvuto;
నమస్సమానో సమ్బుద్ధం, విహాసిం అపరాజితో.
Namassamāno sambuddhaṃ, vihāsiṃ aparājito.
౫౧౪.
514.
‘‘తతో మే పణిధీ ఆసి, చేతసో అభిపత్థితో;
‘‘Tato me paṇidhī āsi, cetaso abhipatthito;
న నిసీదే ముహుత్తమ్పి, తణ్హాసల్లే అనూహతే.
Na nisīde muhuttampi, taṇhāsalle anūhate.
౫౧౫.
515.
‘‘తస్స మేవం విహరతో, పస్స వీరియపరక్కమం;
‘‘Tassa mevaṃ viharato, passa vīriyaparakkamaṃ;
తిస్సో విజ్జా అనుప్పత్తా, కతం బుద్ధస్స సాసనం.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
౫౧౬.
516.
‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;
‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;
అరహా దక్ఖిణేయ్యోమ్హి, విప్పముత్తో నిరూపధి.
Arahā dakkhiṇeyyomhi, vippamutto nirūpadhi.
౫౧౭.
517.
‘‘తతో రత్యావివసానే, సూరియుగ్గమనం పతి;
‘‘Tato ratyāvivasāne, sūriyuggamanaṃ pati;
సబ్బం తణ్హం విసోసేత్వా, పల్లఙ్కేన ఉపావిసి’’న్తి. – ఇమా గాథా అభాసి;
Sabbaṃ taṇhaṃ visosetvā, pallaṅkena upāvisi’’nti. – imā gāthā abhāsi;
తత్థ యదాతి యస్మిం కాలే. పఠమన్తి ఆదితో. అద్దక్ఖిన్తి పస్సిం, సత్థారన్తి, భగవన్తం. అకుతోభయన్తి నిబ్భయం. అయఞ్హేత్థ అత్థో – సబ్బేసం భయహేతూనం బోధిమూలేయేవ పహీనత్తా కుతోచిపి భయాభావతో అకుతోభయం నిబ్భయం, చతువేసారజ్జవిసారదం దిట్ఠధమ్మికసమ్పరాయికపరమత్థేహి వేనేయ్యానం యథారహమనుసాసనతో సత్థారం సమ్మాసమ్బుద్ధం మయ్హం పితామహేన సద్ధిం గన్త్వా యాయ వేలాయ సబ్బపఠమం పస్సిం, తం పురిసుత్తమం సదేవకే లోకే అగ్గపుగ్గలం పస్సిత్వా తతో దస్సనహేతు తతో దస్సనతో పచ్ఛా ‘‘ఏత్తకం కాలం సత్థారం దట్ఠుం ధమ్మఞ్చ సోతుం నాలత్థ’’న్తి మయ్హం సంవేగో అహు సహోత్తప్పం ఞాణం ఉప్పజ్జి. ఉప్పన్నసంవేగో పనాహం ఏవం చిన్తేసిన్తి దస్సేతి సిరిం హత్థేహీతి గాథాయ. తస్సత్థో – యో విభవత్థికో పురిసో ‘‘ఉపట్ఠాయికో హుత్వా తవ సన్తికే వసిస్సామీ’’తి సవిగ్గహం సిరిం సయనే ఉపగతం హత్థేహి చ పాదేహి చ కోట్టేన్తో పణామేయ్య నీహరేయ్య, సో తథారూపో అలక్ఖికపురిసో ఏతాదిసం సత్థారం సమ్మాసమ్బుద్ధం ఆరాధేత్వా ఇమస్మిం నవమే ఖణే పటిలభిత్వా విరాధయే తస్స ఓవాదాకరణేన తం విరజ్ఝేయ్య, అహం పనేవం న కరోమీతి అధిప్పాయో. తేనాహ ‘‘తదాహం…పే॰… అనగారియ’’న్తి. తత్థ ఛడ్డయిన్తి, పజహిం. ‘‘ఛడ్డియ’’న్తిపి పాఠో. నను అయం థేరో దారపరిగ్గహం అకత్వావ పబ్బజితో, సో కస్మా ‘‘పుత్తదారఞ్చ ఛడ్డయి’’న్తి అవోచాతి? యథా నామ పురిసో అనిబ్బత్తఫలమేవ రుక్ఖం ఛిన్దన్తో అచ్ఛిన్నే తతో లద్ధఫలేహి పరిహీనో నామ హోతి. ఏవంసమ్పదమిదం దట్ఠబ్బం.
Tattha yadāti yasmiṃ kāle. Paṭhamanti ādito. Addakkhinti passiṃ, satthāranti, bhagavantaṃ. Akutobhayanti nibbhayaṃ. Ayañhettha attho – sabbesaṃ bhayahetūnaṃ bodhimūleyeva pahīnattā kutocipi bhayābhāvato akutobhayaṃ nibbhayaṃ, catuvesārajjavisāradaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi veneyyānaṃ yathārahamanusāsanato satthāraṃ sammāsambuddhaṃ mayhaṃ pitāmahena saddhiṃ gantvā yāya velāya sabbapaṭhamaṃ passiṃ, taṃ purisuttamaṃ sadevake loke aggapuggalaṃ passitvā tato dassanahetu tato dassanato pacchā ‘‘ettakaṃ kālaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ dhammañca sotuṃ nālattha’’nti mayhaṃ saṃvego ahu sahottappaṃ ñāṇaṃ uppajji. Uppannasaṃvego panāhaṃ evaṃ cintesinti dasseti siriṃ hatthehīti gāthāya. Tassattho – yo vibhavatthiko puriso ‘‘upaṭṭhāyiko hutvā tava santike vasissāmī’’ti saviggahaṃ siriṃ sayane upagataṃ hatthehi ca pādehi ca koṭṭento paṇāmeyya nīhareyya, so tathārūpo alakkhikapuriso etādisaṃ satthāraṃ sammāsambuddhaṃ ārādhetvā imasmiṃ navame khaṇe paṭilabhitvā virādhaye tassa ovādākaraṇena taṃ virajjheyya, ahaṃ panevaṃ na karomīti adhippāyo. Tenāha ‘‘tadāhaṃ…pe… anagāriya’’nti. Tattha chaḍḍayinti, pajahiṃ. ‘‘Chaḍḍiya’’ntipi pāṭho. Nanu ayaṃ thero dārapariggahaṃ akatvāva pabbajito, so kasmā ‘‘puttadārañca chaḍḍayi’’nti avocāti? Yathā nāma puriso anibbattaphalameva rukkhaṃ chindanto acchinne tato laddhaphalehi parihīno nāma hoti. Evaṃsampadamidaṃ daṭṭhabbaṃ.
సిక్ఖాసాజీవసమాపన్నోతి యా అధిసీలసిక్ఖా, తాయ చ, యత్థ భిక్ఖూ సహ జీవన్తి, ఏకజీవికా సభాగవుత్తినో హోన్తి, తేన భగవతా పఞ్ఞత్తసిక్ఖాపదసఙ్ఖాతేన సాజీవేన చ సమన్నాగతో సిక్ఖనభావేన సమఙ్గీభూతో, సిక్ఖం పరిపూరేన్తో సాజీవఞ్చ అవీతిక్కమన్తో హుత్వా తదుభయం సమ్పాదేన్తోతి అత్థో. తేన సువిసుద్ధే పాతిమోక్ఖే సీలే పతిట్ఠితభావం దస్సేతి. ఇన్ద్రియేసు సుసంవుతోతి మనచ్ఛట్ఠేసు ఇన్ద్రియేసు సుట్ఠు సంవుతో. రూపాదివిసయేసు ఉప్పజ్జనకానం అభిజ్ఝాదీనం పవత్తినివారణవసేన సతికవాటేన సుపిహితచక్ఖాదిద్వారోతి అత్థో. ఏవం పాతిమోక్ఖసంవరఇన్ద్రియసంవరసీలసమ్పత్తిదస్సనేన ఇతరసీలమ్పి అత్థతో దస్సితమేవ హోతీతి థేరో అత్తనో చతుపారిసుద్ధిసీలసమ్పదం దస్సేత్వా ‘‘నమస్సమానో సమ్బుద్ధ’’న్తి ఇమినా బుద్ధానుస్సతిభావనానుయోగమాహ. విహాసిం అపరాజితోతి కిలేసమారాదీహి అపరాజితో ఏవ హుత్వా విహరిం, యావ అరహత్తప్పత్తి, తావ తేహి అనభిభూతో, అఞ్ఞదత్థు తే అభిభవన్తో ఏవ విహాసిన్తి అత్థో.
Sikkhāsājīvasamāpannoti yā adhisīlasikkhā, tāya ca, yattha bhikkhū saha jīvanti, ekajīvikā sabhāgavuttino honti, tena bhagavatā paññattasikkhāpadasaṅkhātena sājīvena ca samannāgato sikkhanabhāvena samaṅgībhūto, sikkhaṃ paripūrento sājīvañca avītikkamanto hutvā tadubhayaṃ sampādentoti attho. Tena suvisuddhe pātimokkhe sīle patiṭṭhitabhāvaṃ dasseti. Indriyesu susaṃvutoti manacchaṭṭhesu indriyesu suṭṭhu saṃvuto. Rūpādivisayesu uppajjanakānaṃ abhijjhādīnaṃ pavattinivāraṇavasena satikavāṭena supihitacakkhādidvāroti attho. Evaṃ pātimokkhasaṃvaraindriyasaṃvarasīlasampattidassanena itarasīlampi atthato dassitameva hotīti thero attano catupārisuddhisīlasampadaṃ dassetvā ‘‘namassamāno sambuddha’’nti iminā buddhānussatibhāvanānuyogamāha. Vihāsiṃ aparājitoti kilesamārādīhi aparājito eva hutvā vihariṃ, yāva arahattappatti, tāva tehi anabhibhūto, aññadatthu te abhibhavanto eva vihāsinti attho.
తతోతి తస్మా, యస్మా సువిసుద్ధసీలో సత్థరి అభిప్పసన్నో కిలేసాభిభవనపటిపత్తియఞ్చ ఠితో, తస్మా. పణిధీతి పణిధానం. తతో వా చిత్తాభినీహారో. ఆసీతి అహోసి. చేతసో అభిపత్థితోతి, మమ చిత్తేన ఇచ్ఛితో. కీదిసో పన సోతి ఆహ ‘‘న నిసీదే ముహుత్తమ్పి, తణ్హాసల్లే అనూహతే’’తి. ‘‘అగ్గమగ్గసణ్డాసేన మమ హదయతో తణ్హాసల్లే అనుద్ధటే ముహుత్తమ్పి న నిసీదే, నిసజ్జం న కప్పేయ్య’’న్తి ఏవం మే చిత్తాభినీహారో అహోసీతి అత్థో.
Tatoti tasmā, yasmā suvisuddhasīlo satthari abhippasanno kilesābhibhavanapaṭipattiyañca ṭhito, tasmā. Paṇidhīti paṇidhānaṃ. Tato vā cittābhinīhāro. Āsīti ahosi. Cetaso abhipatthitoti, mama cittena icchito. Kīdiso pana soti āha ‘‘na nisīde muhuttampi, taṇhāsalle anūhate’’ti. ‘‘Aggamaggasaṇḍāsena mama hadayato taṇhāsalle anuddhaṭe muhuttampi na nisīde, nisajjaṃ na kappeyya’’nti evaṃ me cittābhinīhāro ahosīti attho.
ఏవం పన చిత్తం అధిట్ఠాయ భావనం భావయిత్వా ఠానచఙ్కమేహేవ రత్తిం వీతినామేన్తో అరూపసమాపత్తితో వుట్ఠాయ ఝానఙ్గముఖేన విపస్సనం పట్ఠపేత్వా అరహత్తం సచ్ఛాకాసి. తేన వుత్తం ‘‘తస్స మే’’తిఆది. నిరూపధీతి కిలేసుపధిఆదీనం అభావేన నిరుపధి. రత్యావివసానేతి రత్తిభాగస్స విగమనే విభాతాయ రత్తియా. సూరియుగ్గమనం పతీతి సూరియుగ్గమనం లక్ఖణం కత్వా. సబ్బం తణ్హన్తి కామతణ్హాదిభేదం సబ్బం తణ్హాసోతం అగ్గమగ్గేన విసోసేత్వా సుక్ఖాపేత్వా ‘‘తణ్హాసల్లే అనూహతే న నిసీదే’’తి, పటిఞ్ఞాయ మోచితత్తా. పల్లఙ్కేన ఉపావిసిన్తి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా నిసీదిన్తి. సేసం ఉత్తానత్థమేవ.
Evaṃ pana cittaṃ adhiṭṭhāya bhāvanaṃ bhāvayitvā ṭhānacaṅkameheva rattiṃ vītināmento arūpasamāpattito vuṭṭhāya jhānaṅgamukhena vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ ‘‘tassa me’’tiādi. Nirūpadhīti kilesupadhiādīnaṃ abhāvena nirupadhi. Ratyāvivasāneti rattibhāgassa vigamane vibhātāya rattiyā. Sūriyuggamanaṃ patīti sūriyuggamanaṃ lakkhaṇaṃ katvā. Sabbaṃ taṇhanti kāmataṇhādibhedaṃ sabbaṃ taṇhāsotaṃ aggamaggena visosetvā sukkhāpetvā ‘‘taṇhāsalle anūhate na nisīde’’ti, paṭiññāya mocitattā. Pallaṅkena upāvisinti pallaṅkaṃ ābhujitvā nisīdinti. Sesaṃ uttānatthameva.
మహాపన్థకత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Mahāpanthakattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
అట్ఠకనిపాతవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Aṭṭhakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౩. మహాపన్థకత్థేరగాథా • 3. Mahāpanthakattheragāthā