Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൨൪൦] ൧൦. മഹാപിങ്ഗലജാതകവണ്ണനാ

    [240] 10. Mahāpiṅgalajātakavaṇṇanā

    സബ്ബോ ജനോതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ദേവദത്തം ആരബ്ഭ കഥേസി. ദേവദത്തേ സത്ഥരി ആഘാതം ബന്ധിത്വാ നവമാസച്ചയേന ജേതവനദ്വാരകോട്ഠകേ പഥവിയം നിമുഗ്ഗേ ജേതവനവാസിനോ ച സകലരട്ഠവാസിനോ ച ‘‘ബുദ്ധപടികണ്ടകോ ദേവദത്തോ പഥവിയാ ഗിലിതോ, നിഹതപച്ചാമിത്തോ ദാനി സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ജാതോ’’തി തുട്ഠഹട്ഠാ അഹേസും. തേസം കഥം സുത്വാ പരമ്പരഘോസേന സകലജമ്ബുദീപവാസിനോ യക്ഖഭൂതദേവഗണാ ച തുട്ഠഹട്ഠാ ഏവ അഹേസും. അഥേകദിവസം ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും – ‘‘ആവുസോ, ദേവദത്തേ പഥവിയം നിമുഗ്ഗേ ‘ബുദ്ധപടികണ്ടകോ ദേവദത്തോ പഥവിയാ ഗിലിതോ’തി മഹാജനോ അത്തമനോ ജാതോ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ ദേവദത്തേ മതേ മഹാജനോ തുസ്സതി ചേവ ഹസതി ച, പുബ്ബേപി തുസ്സി ചേവ ഹസി ചാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Sabbo janoti idaṃ satthā jetavane viharanto devadattaṃ ārabbha kathesi. Devadatte satthari āghātaṃ bandhitvā navamāsaccayena jetavanadvārakoṭṭhake pathaviyaṃ nimugge jetavanavāsino ca sakalaraṭṭhavāsino ca ‘‘buddhapaṭikaṇṭako devadatto pathaviyā gilito, nihatapaccāmitto dāni sammāsambuddho jāto’’ti tuṭṭhahaṭṭhā ahesuṃ. Tesaṃ kathaṃ sutvā paramparaghosena sakalajambudīpavāsino yakkhabhūtadevagaṇā ca tuṭṭhahaṭṭhā eva ahesuṃ. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, devadatte pathaviyaṃ nimugge ‘buddhapaṭikaṇṭako devadatto pathaviyā gilito’ti mahājano attamano jāto’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva devadatte mate mahājano tussati ceva hasati ca, pubbepi tussi ceva hasi cā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം മഹാപിങ്ഗലോ നാമ രാജാ അധമ്മേന വിസമേന രജ്ജം കാരേസി, ഛന്ദാദിവസേന പാപകമ്മാനി കരോന്തോ ദണ്ഡബലിജങ്ഘകഹാപണാദിഗ്ഗഹണേന ഉച്ഛുയന്തേ ഉച്ഛും വിയ മഹാജനം പീളേസി കക്ഖളോ ഫരുസോ സാഹസികോ, പരേസു അനുദ്ദയാമത്തമ്പി നാമസ്സ നത്ഥി, ഗേഹേ ഇത്ഥീനമ്പി പുത്തധീതാനമ്പി അമച്ചബ്രാഹ്മണഗഹപതികാദീനമ്പി അപ്പിയോ അമനാപോ, അക്ഖിമ്ഹി പതിതരജം വിയ, ഭത്തപിണ്ഡേ സക്ഖരാ വിയ, പണ്ഹിം വിജ്ഝിത്വാ പവിട്ഠകണ്ടകോ വിയ ച അഹോസി . തദാ ബോധിസത്തോ മഹാപിങ്ഗലസ്സ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. മഹാപിങ്ഗലോ ദീഘരത്തം രജ്ജം കാരേത്വാ കാലമകാസി. തസ്മിം കാലകതേ സകലബാരാണസിവാസിനോ ഹട്ഠതുട്ഠാ മഹാഹസിതം ഹസിത്വാ ദാരൂനം സകടസഹസ്സേന മഹാപിങ്ഗലം ഝാപേത്വാ അനേകേഹി ഘടസഹസ്സേഹി ആളാഹനം നിബ്ബാപേത്വാ ബോധിസത്തം രജ്ജേ അഭിസിഞ്ചിത്വാ ‘‘ധമ്മികോ നോ രാജാ ലദ്ധോ’’തി ഹട്ഠതുട്ഠാ നഗരേ ഉസ്സവഭേരിം ചരാപേത്വാ സമുസ്സിതധജപടാകം നഗരം അലങ്കരിത്വാ ദ്വാരേ ദ്വാരേ മണ്ഡപം കാരേത്വാ വിപ്പകിണ്ണലാജകുസുമമണ്ഡിതതലേസു അലങ്കതമണ്ഡപേസു നിസീദിത്വാ ഖാദിംസു ചേവ പിവിംസു ച.

    Atīte bārāṇasiyaṃ mahāpiṅgalo nāma rājā adhammena visamena rajjaṃ kāresi, chandādivasena pāpakammāni karonto daṇḍabalijaṅghakahāpaṇādiggahaṇena ucchuyante ucchuṃ viya mahājanaṃ pīḷesi kakkhaḷo pharuso sāhasiko, paresu anuddayāmattampi nāmassa natthi, gehe itthīnampi puttadhītānampi amaccabrāhmaṇagahapatikādīnampi appiyo amanāpo, akkhimhi patitarajaṃ viya, bhattapiṇḍe sakkharā viya, paṇhiṃ vijjhitvā paviṭṭhakaṇṭako viya ca ahosi . Tadā bodhisatto mahāpiṅgalassa putto hutvā nibbatti. Mahāpiṅgalo dīgharattaṃ rajjaṃ kāretvā kālamakāsi. Tasmiṃ kālakate sakalabārāṇasivāsino haṭṭhatuṭṭhā mahāhasitaṃ hasitvā dārūnaṃ sakaṭasahassena mahāpiṅgalaṃ jhāpetvā anekehi ghaṭasahassehi āḷāhanaṃ nibbāpetvā bodhisattaṃ rajje abhisiñcitvā ‘‘dhammiko no rājā laddho’’ti haṭṭhatuṭṭhā nagare ussavabheriṃ carāpetvā samussitadhajapaṭākaṃ nagaraṃ alaṅkaritvā dvāre dvāre maṇḍapaṃ kāretvā vippakiṇṇalājakusumamaṇḍitatalesu alaṅkatamaṇḍapesu nisīditvā khādiṃsu ceva piviṃsu ca.

    ബോധിസത്തോപി അലങ്കതേ മഹാതലേ സമുസ്സിതസേതച്ഛത്തസ്സ പല്ലങ്കവരസ്സ മജ്ഝേ മഹായസം അനുഭവന്തോ നിസീദി. അമച്ചാ ച ബ്രാഹ്മണഗഹപതിരട്ഠികദോവാരികാദയോ ച രാജാനം പരിവാരേത്വാ അട്ഠംസു. അഥേകോ ദോവാരികോ നാതിദൂരേ ഠത്വാ അസ്സസന്തോ പസ്സസന്തോ പരോദി. ബോധിസത്തോ തം ദിസ്വാ ‘‘സമ്മ ദോവാരിക, മമ പിതരി കാലകതേ സബ്ബേ തുട്ഠപഹട്ഠാ ഉസ്സവം കീളന്താ വിചരന്തി, ത്വം പന രോദമാനോ ഠിതോ , കിം നു ഖോ മമ പിതാ തവേവ പിയോ അഹോസി മനാപോ’’തി പുച്ഛന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Bodhisattopi alaṅkate mahātale samussitasetacchattassa pallaṅkavarassa majjhe mahāyasaṃ anubhavanto nisīdi. Amaccā ca brāhmaṇagahapatiraṭṭhikadovārikādayo ca rājānaṃ parivāretvā aṭṭhaṃsu. Atheko dovāriko nātidūre ṭhatvā assasanto passasanto parodi. Bodhisatto taṃ disvā ‘‘samma dovārika, mama pitari kālakate sabbe tuṭṭhapahaṭṭhā ussavaṃ kīḷantā vicaranti, tvaṃ pana rodamāno ṭhito , kiṃ nu kho mama pitā taveva piyo ahosi manāpo’’ti pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൧൭൯.

    179.

    ‘‘സബ്ബോ ജനോ ഹിംസിതോ പിങ്ഗലേന, തസ്മിം മതേ പച്ചയാ വേദയന്തി;

    ‘‘Sabbo jano hiṃsito piṅgalena, tasmiṃ mate paccayā vedayanti;

    പിയോ നു തേ ആസി അകണ്ഹനേത്തോ, കസ്മാ നു ത്വം രോദസി ദ്വാരപാലാ’’തി.

    Piyo nu te āsi akaṇhanetto, kasmā nu tvaṃ rodasi dvārapālā’’ti.

    തത്ഥ ഹിംസിതോതി നാനപ്പകാരേഹി ദണ്ഡബലിആദീഹി പീളിതോ. പിങ്ഗലേനാതി പിങ്ഗലക്ഖേന. തസ്സ കിര ദ്വേപി അക്ഖീനി നിബ്ബിദ്ധപിങ്ഗലാനി ബിളാരക്ഖിവണ്ണാനി അഹേസും, തേനേവസ്സ ‘‘പിങ്ഗലോ’’തി നാമം അകംസു. പച്ചയാ വേദയന്തീതി പീതിയോ പവേദയന്തി. അകണ്ഹനേത്തോതി പിങ്ഗലനേത്തോ. കസ്മാ നു ത്വന്തി കേന നു കാരണേന ത്വം രോദസി. അട്ഠകഥായം പന ‘‘കസ്മാ തുവ’’ന്തി പാഠോ.

    Tattha hiṃsitoti nānappakārehi daṇḍabaliādīhi pīḷito. Piṅgalenāti piṅgalakkhena. Tassa kira dvepi akkhīni nibbiddhapiṅgalāni biḷārakkhivaṇṇāni ahesuṃ, tenevassa ‘‘piṅgalo’’ti nāmaṃ akaṃsu. Paccayā vedayantīti pītiyo pavedayanti. Akaṇhanettoti piṅgalanetto. Kasmā nu tvanti kena nu kāraṇena tvaṃ rodasi. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kasmā tuva’’nti pāṭho.

    സോ തസ്സ വചനം സുത്വാ ‘‘നാഹം, മഹാരാജ, ‘മഹാപിങ്ഗലോ മതോ’തി സോകേന രോദാമി, സീസസ്സ മേ സുഖം ജാതം. പിങ്ഗലരാജാ ഹി പാസാദാ ഓതരന്തോ ച ആരോഹന്തോ ച കമ്മാരമുട്ഠികായ പഹരന്തോ വിയ മയ്ഹം സീസേ അട്ഠട്ഠ ഖടകേ ദേതി, സോ പരലോകം ഗന്ത്വാപി മമ സീസേ ദദമാനോ വിയ നിരയപാലാനമ്പി യമസ്സപി സീലേ ഖടകേ ദസ്സതി, അഥ നം തേ ‘അതിവിയ അയം അമ്ഹേ ബാധതീ’തി പുന ഇധേവ ആനേത്വാ വിസ്സജ്ജേയ്യും, അഥ മേ സോ പുനപി സീസേ ഖടകേ ദദേയ്യാതി ഭയേനാഹം രോദാമീ’’തി ഇമമത്ഥം പകാസേന്തോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –

    So tassa vacanaṃ sutvā ‘‘nāhaṃ, mahārāja, ‘mahāpiṅgalo mato’ti sokena rodāmi, sīsassa me sukhaṃ jātaṃ. Piṅgalarājā hi pāsādā otaranto ca ārohanto ca kammāramuṭṭhikāya paharanto viya mayhaṃ sīse aṭṭhaṭṭha khaṭake deti, so paralokaṃ gantvāpi mama sīse dadamāno viya nirayapālānampi yamassapi sīle khaṭake dassati, atha naṃ te ‘ativiya ayaṃ amhe bādhatī’ti puna idheva ānetvā vissajjeyyuṃ, atha me so punapi sīse khaṭake dadeyyāti bhayenāhaṃ rodāmī’’ti imamatthaṃ pakāsento dutiyaṃ gāthamāha –

    ൧൮൦.

    180.

    ‘‘ന മേ പിയോ ആസി അകണ്ഹനേത്തോ, ഭായാമി പച്ചാഗമനായ തസ്സ;

    ‘‘Na me piyo āsi akaṇhanetto, bhāyāmi paccāgamanāya tassa;

    ഇതോ ഗതോ ഹിംസേയ്യ മച്ചുരാജം, സോ ഹിംസിതോ ആനേയ്യ പുന ഇധാ’’തി.

    Ito gato hiṃseyya maccurājaṃ, so hiṃsito āneyya puna idhā’’ti.

    അഥ നം ബോധിസത്തോ ‘‘സോ രാജാ ദാരൂനം വാഹസഹസ്സേന ദഡ്ഢോ ഉദകഘടസതേഹി സിത്തോ, സാപിസ്സ ആളാഹനഭൂമി സമന്തതോ ഖതാ, പകതിയാപി ച പരലോകം ഗതാ നാമ അഞ്ഞത്ഥ ഗതിവസാ പുന തേനേവ സരീരേന നാഗച്ഛന്തി, മാ ത്വം ഭായീ’’തി തം സമസ്സാസേന്തോ ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Atha naṃ bodhisatto ‘‘so rājā dārūnaṃ vāhasahassena daḍḍho udakaghaṭasatehi sitto, sāpissa āḷāhanabhūmi samantato khatā, pakatiyāpi ca paralokaṃ gatā nāma aññattha gativasā puna teneva sarīrena nāgacchanti, mā tvaṃ bhāyī’’ti taṃ samassāsento imaṃ gāthamāha –

    ൧൮൧.

    181.

    ‘‘ദഡ്ഢോ വാഹസഹസ്സേഹി, സിത്തോ ഘടസതേഹി സോ;

    ‘‘Daḍḍho vāhasahassehi, sitto ghaṭasatehi so;

    പരിക്ഖതാ ച സാ ഭൂമി, മാ ഭായി നാഗമിസ്സതീ’’തി.

    Parikkhatā ca sā bhūmi, mā bhāyi nāgamissatī’’ti.

    തതോ പട്ഠായ ദോവാരികോ അസ്സാസം പടിലഭി. ബോധിസത്തോ ധമ്മേന രജ്ജം കാരേത്വാ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ യഥാകമ്മം ഗതോ.

    Tato paṭṭhāya dovāriko assāsaṃ paṭilabhi. Bodhisatto dhammena rajjaṃ kāretvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ മഹാപിങ്ഗലോ ദേവദത്തോ അഹോസി, പുത്തോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mahāpiṅgalo devadatto ahosi, putto pana ahameva ahosi’’nti.

    മഹാപിങ്ഗലജാതകവണ്ണനാ ദസമാ.

    Mahāpiṅgalajātakavaṇṇanā dasamā.

    ഉപാഹനവഗ്ഗോ നവമോ.

    Upāhanavaggo navamo.

    തസ്സുദ്ദാനം –

    Tassuddānaṃ –

    ഉപാഹനം വീണാഥൂണം, വികണ്ണകം അസിതാഭു;

    Upāhanaṃ vīṇāthūṇaṃ, vikaṇṇakaṃ asitābhu;

    വച്ഛനഖം ബകഞ്ചേവ, സാകേതഞ്ച ഏകപദം;

    Vacchanakhaṃ bakañceva, sāketañca ekapadaṃ;

    ഹരിതമാതു പിങ്ഗലം.

    Haritamātu piṅgalaṃ.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൪൦. മഹാപിങ്ഗലജാതകം • 240. Mahāpiṅgalajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact