Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya

    ౯. మహాపుణ్ణమసుత్తం

    9. Mahāpuṇṇamasuttaṃ

    ౮౫. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి పుబ్బారామే మిగారమాతుపాసాదే. తేన ఖో పన సమయేన భగవా తదహుపోసథే పన్నరసే పుణ్ణాయ పుణ్ణమాయ రత్తియా భిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో అబ్భోకాసే నిసిన్నో హోతి. అథ ఖో అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఉట్ఠాయాసనా ఏకంసం చీవరం కత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ –

    85. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto abbhokāse nisinno hoti. Atha kho aññataro bhikkhu uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca –

    ‘‘పుచ్ఛేయ్యాహం, భన్తే, భగవన్తం కిఞ్చిదేవ దేసం, సచే మే భగవా ఓకాసం కరోతి పఞ్హస్స వేయ్యాకరణాయా’’తి. ‘‘తేన హి త్వం, భిక్ఖు, సకే ఆసనే నిసీదిత్వా పుచ్ఛ యదాకఙ్ఖసీ’’తి.

    ‘‘Puccheyyāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ kiñcideva desaṃ, sace me bhagavā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti. ‘‘Tena hi tvaṃ, bhikkhu, sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasī’’ti.

    ౮౬. అథ ఖో సో భిక్ఖు సకే ఆసనే నిసీదిత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమే ను ఖో, భన్తే, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా, సేయ్యథిదం – రూపుపాదానక్ఖన్ధో, వేదనుపాదానక్ఖన్ధో, సఞ్ఞుపాదానక్ఖన్ధో, సఙ్ఖారుపాదానక్ఖన్ధో, విఞ్ఞాణుపాదానక్ఖన్ధో’’తి? ‘‘ఇమే ఖో, భిక్ఖు, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా, సేయ్యథిదం – రూపుపాదానక్ఖన్ధో, వేదనుపాదానక్ఖన్ధో, సఞ్ఞుపాదానక్ఖన్ధో, సఙ్ఖారుపాదానక్ఖన్ధో, విఞ్ఞాణుపాదానక్ఖన్ధో’’తి.

    86. Atha kho so bhikkhu sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ime nu kho, bhante, pañcupādānakkhandhā, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho’’ti? ‘‘Ime kho, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho’’ti.

    ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా భగవన్తం ఉత్తరిం పఞ్హం పుచ్ఛి – ‘‘ఇమే పన, భన్తే, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా కింమూలకా’’తి? ‘‘ఇమే ఖో, భిక్ఖు, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా ఛన్దమూలకా’’తి. ‘‘తంయేవ ను ఖో, భన్తే, ఉపాదానం తే పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా, ఉదాహు అఞ్ఞత్ర పఞ్చహుపాదానక్ఖన్ధేహి ఉపాదాన’’న్తి? ‘‘న ఖో, భిక్ఖు, తంయేవ ఉపాదానం తే పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా, నాపి అఞ్ఞత్ర పఞ్చహుపాదానక్ఖన్ధేహి ఉపాదానం. యో ఖో, భిక్ఖు, పఞ్చసు ఉపాదానక్ఖన్ధేసు ఛన్దరాగో తం తత్థ ఉపాదాన’’న్తి.

    ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ pucchi – ‘‘ime pana, bhante, pañcupādānakkhandhā kiṃmūlakā’’ti? ‘‘Ime kho, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā chandamūlakā’’ti. ‘‘Taṃyeva nu kho, bhante, upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā, udāhu aññatra pañcahupādānakkhandhehi upādāna’’nti? ‘‘Na kho, bhikkhu, taṃyeva upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā, nāpi aññatra pañcahupādānakkhandhehi upādānaṃ. Yo kho, bhikkhu, pañcasu upādānakkhandhesu chandarāgo taṃ tattha upādāna’’nti.

    ‘‘సియా పన, భన్తే, పఞ్చసు ఉపాదానక్ఖన్ధేసు ఛన్దరాగవేమత్తతా’’తి? ‘‘సియా భిక్ఖూ’’తి భగవా అవోచ ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, ఏకచ్చస్స ఏవం హోతి – ‘ఏవంరూపో సియం అనాగతమద్ధానం , ఏవంవేదనో సియం అనాగతమద్ధానం, ఏవంసఞ్ఞో సియం అనాగతమద్ధానం, ఏవంసఙ్ఖారో సియం అనాగతమద్ధానం, ఏవంవిఞ్ఞాణో సియం అనాగతమద్ధాన’న్తి. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, సియా పఞ్చసు ఉపాదానక్ఖన్ధేసు ఛన్దరాగవేమత్తతా’’తి.

    ‘‘Siyā pana, bhante, pañcasu upādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Siyā bhikkhū’’ti bhagavā avoca ‘‘idha, bhikkhu, ekaccassa evaṃ hoti – ‘evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ , evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti. Evaṃ kho, bhikkhu, siyā pañcasu upādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti.

    ‘‘కిత్తావతా పన, భన్తే, ఖన్ధానం ఖన్ధాధివచనం హోతీ’’తి? ‘‘యం కిఞ్చి, భిక్ఖు, రూపం – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా, ఓళారికం వా సుఖుమం వా, హీనం వా పణీతం వా, యం దూరే సన్తికే వా – అయం రూపక్ఖన్ధో. యా కాచి వేదనా – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నా అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా, ఓళారికా వా సుఖుమా వా, హీనా వా పణీతా వా, యా దూరే సన్తికే వా – అయం వేదనాక్ఖన్ధో. యా కాచి సఞ్ఞా – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నా…పే॰… యా దూరే సన్తికే వా – అయం సఞ్ఞాక్ఖన్ధో. యే కేచి సఙ్ఖారా – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నా అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా, ఓళారికా వా సుఖుమా వా, హీనా వా పణీతా వా, యే దూరే సన్తికే వా – అయం సఙ్ఖారక్ఖన్ధో. యం కిఞ్చి విఞ్ఞాణం – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా, ఓళారికం వా సుఖుమం వా, హీనం వా పణీతం వా, యం దూరే సన్తికే వా – అయం విఞ్ఞాణక్ఖన్ధో. ఏత్తావతా ఖో, భిక్ఖు, ఖన్ధానం ఖన్ధాధివచనం హోతీ’’తి.

    ‘‘Kittāvatā pana, bhante, khandhānaṃ khandhādhivacanaṃ hotī’’ti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ – atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā, oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā, hīnaṃ vā paṇītaṃ vā, yaṃ dūre santike vā – ayaṃ rūpakkhandho. Yā kāci vedanā – atītānāgatapaccuppannā ajjhattaṃ vā bahiddhā vā, oḷārikā vā sukhumā vā, hīnā vā paṇītā vā, yā dūre santike vā – ayaṃ vedanākkhandho. Yā kāci saññā – atītānāgatapaccuppannā…pe… yā dūre santike vā – ayaṃ saññākkhandho. Ye keci saṅkhārā – atītānāgatapaccuppannā ajjhattaṃ vā bahiddhā vā, oḷārikā vā sukhumā vā, hīnā vā paṇītā vā, ye dūre santike vā – ayaṃ saṅkhārakkhandho. Yaṃ kiñci viññāṇaṃ – atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā, oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā, hīnaṃ vā paṇītaṃ vā, yaṃ dūre santike vā – ayaṃ viññāṇakkhandho. Ettāvatā kho, bhikkhu, khandhānaṃ khandhādhivacanaṃ hotī’’ti.

    ‘‘కో ను ఖో, భన్తే, హేతు కో పచ్చయో రూపక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ? కో హేతు కో పచ్చయో వేదనాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ? కో హేతు కో పచ్చయో సఞ్ఞాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ? కో హేతు కో పచ్చయో సఙ్ఖారక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ? కో హేతు కో పచ్చయో విఞ్ఞాణక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయా’’తి?

    ‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya? Ko hetu ko paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya? Ko hetu ko paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya? Ko hetu ko paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya? Ko hetu ko paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti?

    ‘‘చత్తారో ఖో, భిక్ఖు, మహాభూతా హేతు, చత్తారో మహాభూతా పచ్చయో రూపక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. ఫస్సో హేతు, ఫస్సో పచ్చయో వేదనాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. ఫస్సో హేతు, ఫస్సో పచ్చయో సఞ్ఞాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. ఫస్సో హేతు, ఫస్సో పచ్చయో సఙ్ఖారక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. నామరూపం ఖో, భిక్ఖు, హేతు, నామరూపం పచ్చయో విఞ్ఞాణక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయా’’తి.

    ‘‘Cattāro kho, bhikkhu, mahābhūtā hetu, cattāro mahābhūtā paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu, phasso paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu, phasso paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu, phasso paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya. Nāmarūpaṃ kho, bhikkhu, hetu, nāmarūpaṃ paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti.

    ౮౭. ‘‘కథం పన, భన్తే, సక్కాయదిట్ఠి హోతీ’’తి? ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, అస్సుతవా పుథుజ్జనో అరియానం అదస్సావీ అరియధమ్మస్స అకోవిదో అరియధమ్మే అవినీతో సప్పురిసానం అదస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స అకోవిదో సప్పురిసధమ్మే అవినీతో రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి రూపవన్తం వా అత్తానం అత్తని వా రూపం రూపస్మిం వా అత్తానం; వేదనం అత్తతో సమనుపస్సతి వేదనావన్తం వా అత్తానం అత్తని వా వేదనం వేదనాయ వా అత్తానం; సఞ్ఞం అత్తతో సమనుపస్సతి సఞ్ఞావన్తం వా అత్తానం అత్తని వా సఞ్ఞం సఞ్ఞాయ వా అత్తానం; సఙ్ఖారే అత్తతో సమనుపస్సతి సఙ్ఖారవన్తం వా అత్తానం అత్తని వా సఙ్ఖారే సఙ్ఖారేసు వా అత్తానం; విఞ్ఞాణం అత్తతో సమనుపస్సతి విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం అత్తని వా విఞ్ఞాణం విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం. ఏవం ఖో , భిక్ఖు, సక్కాయదిట్ఠి హోతీ’’తి.

    87. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati rūpavantaṃ vā attānaṃ attani vā rūpaṃ rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ attato samanupassati vedanāvantaṃ vā attānaṃ attani vā vedanaṃ vedanāya vā attānaṃ; saññaṃ attato samanupassati saññāvantaṃ vā attānaṃ attani vā saññaṃ saññāya vā attānaṃ; saṅkhāre attato samanupassati saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ attani vā saṅkhāre saṅkhāresu vā attānaṃ; viññāṇaṃ attato samanupassati viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho , bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti.

    ‘‘కథం పన, భన్తే, సక్కాయదిట్ఠి న హోతీ’’తి? ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, సుతవా అరియసావకో అరియానం దస్సావీ అరియధమ్మస్స కోవిదో అరియధమ్మే సువినీతో సప్పురిసానం దస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స కోవిదో సప్పురిసధమ్మే సువినీతో న రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి న రూపవన్తం వా అత్తానం న అత్తని వా రూపం న రూపస్మిం వా అత్తానం; న వేదనం అత్తతో సమనుపస్సతి న వేదనావన్తం వా అత్తానం న అత్తని వా వేదనం న వేదనాయ వా అత్తానం; న సఞ్ఞం అత్తతో సమనుపస్సతి న సఞ్ఞావన్తం వా అత్తానం న అత్తని వా సఞ్ఞం న సఞ్ఞాయ వా అత్తానం; న సఙ్ఖారే అత్తతో సమనుపస్సతి న సఙ్ఖారవన్తం వా అత్తానం న అత్తని వా సఙ్ఖారే న సఙ్ఖారేసు వా అత్తానం; న విఞ్ఞాణం అత్తతో సమనుపస్సతి న విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం న అత్తని వా విఞ్ఞాణం న విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, సక్కాయదిట్ఠి న హోతీ’’తి.

    ‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati na rūpavantaṃ vā attānaṃ na attani vā rūpaṃ na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ attato samanupassati na vedanāvantaṃ vā attānaṃ na attani vā vedanaṃ na vedanāya vā attānaṃ; na saññaṃ attato samanupassati na saññāvantaṃ vā attānaṃ na attani vā saññaṃ na saññāya vā attānaṃ; na saṅkhāre attato samanupassati na saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ na attani vā saṅkhāre na saṅkhāresu vā attānaṃ; na viññāṇaṃ attato samanupassati na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ na attani vā viññāṇaṃ na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti.

    ౮౮. ‘‘కో ను ఖో, భన్తే, రూపే అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణం? కో వేదనాయ అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణం? కో సఞ్ఞాయ అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణం? కో సఙ్ఖారేసు అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణం? కో విఞ్ఞాణే అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణ’’న్తి? ‘‘యం ఖో, భిక్ఖు, రూపం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖం సోమనస్సం, అయం రూపే అస్సాదో. యం రూపం అనిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, అయం రూపే ఆదీనవో. యో రూపే ఛన్దరాగవినయో ఛన్దరాగప్పహానం, ఇదం రూపే నిస్సరణం. యం ఖో 1, భిక్ఖు, వేదనం పటిచ్చ… సఞ్ఞం పటిచ్చ… సఙ్ఖారే పటిచ్చ… విఞ్ఞాణం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖం సోమనస్సం, అయం విఞ్ఞాణే అస్సాదో. యం విఞ్ఞాణం అనిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, అయం విఞ్ఞాణే ఆదీనవో. యో విఞ్ఞాణే ఛన్దరాగవినయో ఛన్దరాగప్పహానం, ఇదం విఞ్ఞాణే నిస్సరణ’’న్తి.

    88. ‘‘Ko nu kho, bhante, rūpe assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ? Ko vedanāya assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ? Ko saññāya assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ? Ko saṅkhāresu assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ? Ko viññāṇe assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’’nti? ‘‘Yaṃ kho, bhikkhu, rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ rūpe assādo. Yaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, ayaṃ rūpe ādīnavo. Yo rūpe chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ rūpe nissaraṇaṃ. Yaṃ kho 2, bhikkhu, vedanaṃ paṭicca… saññaṃ paṭicca… saṅkhāre paṭicca… viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ viññāṇe assādo. Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, ayaṃ viññāṇe ādīnavo. Yo viññāṇe chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ viññāṇe nissaraṇa’’nti.

    ౮౯. ‘‘కథం పన, భన్తే, జానతో కథం పస్సతో ఇమస్మిఞ్చ సవిఞ్ఞాణకే కాయే బహిద్ధా చ సబ్బనిమిత్తేసు అహంకారమమంకారమానానుసయా న హోన్తీ’’తి? ‘‘యం కిఞ్చి, భిక్ఖు, రూపం – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా – సబ్బం రూపం ‘నేతం మమ, నేసోహమస్మి, న మేసో అత్తా’తి – ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతి. యా కాచి వేదనా… యా కాచి సఞ్ఞా… యే కేచి సఙ్ఖారా… యం కిఞ్చి విఞ్ఞాణం – అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా – సబ్బం విఞ్ఞాణం ‘నేతం మమ, నేసోహమస్మి, న మేసో అత్తా’తి – ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, జానతో ఏవం పస్సతో ఇమస్మిఞ్చ సవిఞ్ఞాణకే కాయే బహిద్ధా చ సబ్బనిమిత్తేసు అహంకారమమంకారమానానుసయా న హోన్తీ’’తి.

    89. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, jānato kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṃkāramamaṃkāramānānusayā na hontī’’ti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ – atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā – sabbaṃ rūpaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ – atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā – sabbaṃ viññāṇaṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti – evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṃkāramamaṃkāramānānusayā na hontī’’ti.

    ౯౦. అథ ఖో అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘ఇతి కిర, భో, రూపం అనత్తా, వేదనా అనత్తా, సఞ్ఞా అనత్తా, సఙ్ఖారా అనత్తా, విఞ్ఞాణం అనత్తా; అనత్తకతాని కమ్మాని కమత్తానం 3 ఫుసిస్సన్తీ’’తి? అథ ఖో భగవా తస్స భిక్ఖునో చేతసా చేతోపరివితక్కమఞ్ఞాయ భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఠానం ఖో పనేతం, భిక్ఖవే, విజ్జతి యం ఇధేకచ్చో మోఘపురిసో అవిద్వా అవిజ్జాగతో తణ్హాధిపతేయ్యేన చేతసా సత్థు సాసనం అతిధావితబ్బం మఞ్ఞేయ్య – ‘ఇతి కిర, భో, రూపం అనత్తా, వేదనా అనత్తా, సఞ్ఞా అనత్తా, సఙ్ఖారా అనత్తా, విఞ్ఞాణం అనత్తా; అనత్తకతాని కమ్మాని కమత్తానం ఫుసిస్సన్తీ’తి. పటివినీతా 4 ఖో మే తుమ్హే, భిక్ఖవే , తత్ర తత్ర ధమ్మేసు’’.

    90. Atha kho aññatarassa bhikkhuno evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘iti kira, bho, rūpaṃ anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṃ anattā; anattakatāni kammāni kamattānaṃ 5 phusissantī’’ti? Atha kho bhagavā tassa bhikkhuno cetasā cetoparivitakkamaññāya bhikkhū āmantesi – ‘‘ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ idhekacco moghapuriso avidvā avijjāgato taṇhādhipateyyena cetasā satthu sāsanaṃ atidhāvitabbaṃ maññeyya – ‘iti kira, bho, rūpaṃ anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṃ anattā; anattakatāni kammāni kamattānaṃ phusissantī’ti. Paṭivinītā 6 kho me tumhe, bhikkhave , tatra tatra dhammesu’’.

    ‘‘తం కిం మఞ్ఞథ, భిక్ఖవే, రూపం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి? ‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’. ‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి? ‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’. ‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి? ‘‘నో హేతం , భన్తే’’. ‘‘తం కిం మఞ్ఞథ, భిక్ఖవే, వేదనా… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… విఞ్ఞాణం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి? ‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’. ‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి? ‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’. ‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’. ‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, యం కిఞ్చి రూపం అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా సబ్బం రూపం – ‘నేతం మమ, నేసోహమస్మి, న మేసో అత్తా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ దట్ఠబ్బం. యా కాచి వేదనా… యా కాచి సఞ్ఞా… యే కేచి సఙ్ఖారా… యం కిఞ్చి విఞ్ఞాణం అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా సబ్బం విఞ్ఞాణం – ‘నేతం మమ, నేసోహమస్మి, న మేసో అత్తా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ దట్ఠబ్బం. ఏవం పస్సం, భిక్ఖవే, సుతవా అరియసావకో రూపస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి, వేదనాయపి నిబ్బిన్దతి, సఞ్ఞాయపి నిబ్బిన్దతి, సఙ్ఖారేసుపి నిబ్బిన్దతి, విఞ్ఞాణస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి; నిబ్బిన్దం విరజ్జతి , విరాగా విముచ్చతి. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం హోతి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి పజానాతీ’’తి.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati; nibbindaṃ virajjati , virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.

    ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి. ఇమస్మిఞ్చ పన వేయ్యాకరణస్మిం భఞ్ఞమానే సట్ఠిమత్తానం భిక్ఖూనం అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తాని విముచ్చింసూతి.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsūti.

    మహాపుణ్ణమసుత్తం నిట్ఠితం నవమం.

    Mahāpuṇṇamasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.







    Footnotes:
    1. యఞ్చ (స్యా॰ కం॰)
    2. yañca (syā. kaṃ.)
    3. కథమత్తానం (సం॰ ని॰ ౩.౮౨)
    4. పటిచ్చ వినీతా (సీ॰ పీ॰), పటిపుచ్ఛామి వినీతా (స్యా॰ కం॰)
    5. kathamattānaṃ (saṃ. ni. 3.82)
    6. paṭicca vinītā (sī. pī.), paṭipucchāmi vinītā (syā. kaṃ.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౯. మహాపుణ్ణమసుత్తవణ్ణనా • 9. Mahāpuṇṇamasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౯. మహాపుణ్ణమసుత్తవణ్ణనా • 9. Mahāpuṇṇamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact