Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi

    ૧૪. મહારથવિમાનવત્થુ

    14. Mahārathavimānavatthu

    ૧૦૧૫.

    1015.

    ‘‘સહસ્સયુત્તં હયવાહનં સુભં, આરુય્હિમં સન્દનં નેકચિત્તં;

    ‘‘Sahassayuttaṃ hayavāhanaṃ subhaṃ, āruyhimaṃ sandanaṃ nekacittaṃ;

    ઉય્યાનભૂમિં અભિતો અનુક્કમં, પુરિન્દદો ભૂતપતીવ વાસવો.

    Uyyānabhūmiṃ abhito anukkamaṃ, purindado bhūtapatīva vāsavo.

    ૧૦૧૬.

    1016.

    ‘‘સોવણ્ણમયા તે રથકુબ્બરા ઉભો, ફલેહિ 1 અંસેહિ અતીવ સઙ્ગતા;

    ‘‘Sovaṇṇamayā te rathakubbarā ubho, phalehi 2 aṃsehi atīva saṅgatā;

    સુજાતગુમ્બા નરવીરનિટ્ઠિતા, વિરોચતી પન્નરસેવ ચન્દો.

    Sujātagumbā naravīraniṭṭhitā, virocatī pannaraseva cando.

    ૧૦૧૭.

    1017.

    ‘‘સુવણ્ણજાલાવતતો રથો અયં, બહૂહિ નાનારતનેહિ ચિત્તિતો;

    ‘‘Suvaṇṇajālāvatato ratho ayaṃ, bahūhi nānāratanehi cittito;

    સુનન્દિઘોસો ચ સુભસ્સરો ચ, વિરોચતી ચામરહત્થબાહુભિ.

    Sunandighoso ca subhassaro ca, virocatī cāmarahatthabāhubhi.

    ૧૦૧૮.

    1018.

    ‘‘ઇમા ચ નાભ્યો મનસાભિનિમ્મિતા, રથસ્સ પાદન્તરમજ્ઝભૂસિતા;

    ‘‘Imā ca nābhyo manasābhinimmitā, rathassa pādantaramajjhabhūsitā;

    ઇમા ચ નાભ્યો સતરાજિચિત્તિતા, સતેરતા વિજ્જુરિવપ્પભાસરે.

    Imā ca nābhyo satarājicittitā, sateratā vijjurivappabhāsare.

    ૧૦૧૯.

    1019.

    ‘‘અનેકચિત્તાવતતો રથો અયં, પુથૂ ચ નેમી ચ સહસ્સરંસિકો;

    ‘‘Anekacittāvatato ratho ayaṃ, puthū ca nemī ca sahassaraṃsiko;

    તેસં સરો સુય્યતિ 3 વગ્ગુરૂપો, પઞ્ચઙ્ગિકં તુરિયમિવપ્પવાદિતં.

    Tesaṃ saro suyyati 4 vaggurūpo, pañcaṅgikaṃ turiyamivappavāditaṃ.

    ૧૦૨૦.

    1020.

    ‘‘સિરસ્મિં ચિત્તં મણિચન્દકપ્પિતં, સદા વિસુદ્ધં રુચિરં પભસ્સરં;

    ‘‘Sirasmiṃ cittaṃ maṇicandakappitaṃ, sadā visuddhaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ;

    સુવણ્ણરાજીહિ અતીવ સઙ્ગતં, વેળુરિયરાજીવ અતીવ સોભતિ.

    Suvaṇṇarājīhi atīva saṅgataṃ, veḷuriyarājīva atīva sobhati.

    ૧૦૨૧.

    1021.

    ‘‘ઇમે ચ વાળી મણિચન્દકપ્પિતા, આરોહકમ્બૂ સુજવા બ્રહૂપમા.

    ‘‘Ime ca vāḷī maṇicandakappitā, ārohakambū sujavā brahūpamā.

    બ્રહા મહન્તા બલિનો મહાજવા, મનો તવઞ્ઞાય તથેવ સિંસરે 5.

    Brahā mahantā balino mahājavā, mano tavaññāya tatheva siṃsare 6.

    ૧૦૨૨.

    1022.

    ‘‘ઇમે ચ સબ્બે સહિતા ચતુક્કમા, મનો તવઞ્ઞાય તથેવ સિંસરે;

    ‘‘Ime ca sabbe sahitā catukkamā, mano tavaññāya tatheva siṃsare;

    સમં વહન્તા મુદુકા અનુદ્ધતા, આમોદમાના તુરગાન 7 મુત્તમા.

    Samaṃ vahantā mudukā anuddhatā, āmodamānā turagāna 8 muttamā.

    ૧૦૨૩.

    1023.

    ‘‘ધુનન્તિ વગ્ગન્તિ પતન્તિ 9 ચમ્બરે, અબ્ભુદ્ધુનન્તા સુકતે પિળન્ધને;

    ‘‘Dhunanti vagganti patanti 10 cambare, abbhuddhunantā sukate piḷandhane;

    તેસં સરો સુય્યતિ વગ્ગુરૂપો, પઞ્ચઙ્ગિકં તુરિયમિવપ્પવાદિતં.

    Tesaṃ saro suyyati vaggurūpo, pañcaṅgikaṃ turiyamivappavāditaṃ.

    ૧૦૨૪.

    1024.

    ‘‘રથસ્સ ઘોસો અપિળન્ધનાન ચ, ખુરસ્સ નાદો 11 અભિહિંસનાય ચ;

    ‘‘Rathassa ghoso apiḷandhanāna ca, khurassa nādo 12 abhihiṃsanāya ca;

    ઘોસો સુવગ્ગૂ સમિતસ્સ સુય્યતિ, ગન્ધબ્બતૂરિયાનિ વિચિત્રસંવને.

    Ghoso suvaggū samitassa suyyati, gandhabbatūriyāni vicitrasaṃvane.

    ૧૦૨૫.

    1025.

    ‘‘રથે ઠિતા તા મિગમન્દલોચના, આળારપમ્હા હસિતા પિયંવદા;

    ‘‘Rathe ṭhitā tā migamandalocanā, āḷārapamhā hasitā piyaṃvadā;

    વેળુરિયજાલાવતતા તનુચ્છવા, સદેવ ગન્ધબ્બસૂરગ્ગપૂજિતા.

    Veḷuriyajālāvatatā tanucchavā, sadeva gandhabbasūraggapūjitā.

    ૧૦૨૬.

    1026.

    ‘‘તા રત્તરત્તમ્બરપીતવાસસા, વિસાલનેત્તા અભિરત્તલોચના;

    ‘‘Tā rattarattambarapītavāsasā, visālanettā abhirattalocanā;

    કુલે સુજાતા સુતનૂ સુચિમ્હિતા, રથે ઠિતા પઞ્જલિકા ઉપટ્ઠિતા.

    Kule sujātā sutanū sucimhitā, rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.

    ૧૦૨૭.

    1027.

    ‘‘તા કમ્બુકેયૂરધરા સુવાસસા, સુમજ્ઝિમા ઊરુથનૂપપન્ના;

    ‘‘Tā kambukeyūradharā suvāsasā, sumajjhimā ūruthanūpapannā;

    વટ્ટઙ્ગુલિયો સુમુખા સુદસ્સના, રથે ઠિતા પઞ્જલિકા ઉપટ્ઠિતા.

    Vaṭṭaṅguliyo sumukhā sudassanā, rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.

    ૧૦૨૮.

    1028.

    ‘‘અઞ્ઞા સુવેણી સુસુ મિસ્સકેસિયો, સમં વિભત્તાહિ પભસ્સરાહિ ચ;

    ‘‘Aññā suveṇī susu missakesiyo, samaṃ vibhattāhi pabhassarāhi ca;

    અનુબ્બતા તા તવ માનસે રતા, રથે ઠિતા પઞ્જલિકા ઉપટ્ઠિતા.

    Anubbatā tā tava mānase ratā, rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.

    ૧૦૨૯.

    1029.

    ‘‘આવેળિનિયો પદુમુપ્પલચ્છદા, અલઙ્કતા ચન્દનસારવાસિતા 13;

    ‘‘Āveḷiniyo padumuppalacchadā, alaṅkatā candanasāravāsitā 14;

    અનુબ્બતા તા તવ માનસે રતા, રથે ઠિતા પઞ્જલિકા ઉપટ્ઠિતા.

    Anubbatā tā tava mānase ratā, rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.

    ૧૦૩૦.

    1030.

    ‘‘તા માલિનિયો પદુમુપ્પલચ્છદા, અલઙ્કતા ચન્દનસારવાસિતા;

    ‘‘Tā māliniyo padumuppalacchadā, alaṅkatā candanasāravāsitā;

    અનુબ્બતા તા તવ માનસે રતા, રથે ઠિતા પઞ્જલિકા ઉપટ્ઠિતા.

    Anubbatā tā tava mānase ratā, rathe ṭhitā pañjalikā upaṭṭhitā.

    ૧૦૩૧.

    1031.

    ‘‘કણ્ઠેસુ તે યાનિ પિળન્ધનાનિ, હત્થેસુ પાદેસુ તથેવ સીસે;

    ‘‘Kaṇṭhesu te yāni piḷandhanāni, hatthesu pādesu tatheva sīse;

    ઓભાસયન્તી દસ સબ્બસો દિસા, અબ્ભુદ્દયં સારદિકોવ ભાણુમા.

    Obhāsayantī dasa sabbaso disā, abbhuddayaṃ sāradikova bhāṇumā.

    ૧૦૩૨.

    1032.

    ‘‘વાતસ્સ વેગેન ચ સમ્પકમ્પિતા, ભુજેસુ માલા અપિળન્ધનાનિ ચ;

    ‘‘Vātassa vegena ca sampakampitā, bhujesu mālā apiḷandhanāni ca;

    મુઞ્ચન્તિ ઘોસં રૂચિરં સુચિં સુભં, સબ્બેહિ વિઞ્ઞૂહિ સુતબ્બરૂપં.

    Muñcanti ghosaṃ rūciraṃ suciṃ subhaṃ, sabbehi viññūhi sutabbarūpaṃ.

    ૧૦૩૩.

    1033.

    ‘‘ઉય્યાનભૂમ્યા ચ દુવદ્ધતો ઠિતા, રથા ચ નાગા તૂરિયાનિ ચ સરો;

    ‘‘Uyyānabhūmyā ca duvaddhato ṭhitā, rathā ca nāgā tūriyāni ca saro;

    તમેવ દેવિન્દ પમોદયન્તિ, વીણા યથા પોક્ખરપત્તબાહુભિ.

    Tameva devinda pamodayanti, vīṇā yathā pokkharapattabāhubhi.

    ૧૦૩૪.

    1034.

    ‘‘ઇમાસુ વીણાસુ બહૂસુ વગ્ગૂસુ, મનુઞ્ઞરૂપાસુ હદયેરિતં પીતિં 15;

    ‘‘Imāsu vīṇāsu bahūsu vaggūsu, manuññarūpāsu hadayeritaṃ pītiṃ 16;

    પવજ્જમાનાસુ અતીવ અચ્છરા, ભમન્તિ કઞ્ઞા પદુમેસુ સિક્ખિતા.

    Pavajjamānāsu atīva accharā, bhamanti kaññā padumesu sikkhitā.

    ૧૦૩૫.

    1035.

    ‘‘યદા ચ ગીતાનિ ચ વાદિતાનિ ચ, નચ્ચાનિ ચિમાનિ 17 સમેન્તિ એકતો;

    ‘‘Yadā ca gītāni ca vāditāni ca, naccāni cimāni 18 samenti ekato;

    અથેત્થ નચ્ચન્તિ અથેત્થ અચ્છરા, ઓભાસયન્તી ઉભતો વરિત્થિયો.

    Athettha naccanti athettha accharā, obhāsayantī ubhato varitthiyo.

    ૧૦૩૬.

    1036.

    ‘‘સો મોદસિ તુરિયગણપ્પબોધનો, મહીયમાનો વજિરાવુધોરિવ;

    ‘‘So modasi turiyagaṇappabodhano, mahīyamāno vajirāvudhoriva;

    ઇમાસુ વીણાસુ બહૂસુ વગ્ગૂસુ, મનુઞ્ઞરૂપાસુ હદયેરિતં પીતિં.

    Imāsu vīṇāsu bahūsu vaggūsu, manuññarūpāsu hadayeritaṃ pītiṃ.

    ૧૦૩૭.

    1037.

    ‘‘કિં ત્વં પુરે કમ્મમકાસિ અત્તના, મનુસ્સભૂતો પુરિમાય જાતિયા;

    ‘‘Kiṃ tvaṃ pure kammamakāsi attanā, manussabhūto purimāya jātiyā;

    ઉપોસથં કં વા 19 તુવં ઉપાવસિ, કં 20 ધમ્મચરિયં વતમાભિરોચયિ.

    Uposathaṃ kaṃ vā 21 tuvaṃ upāvasi, kaṃ 22 dhammacariyaṃ vatamābhirocayi.

    ૧૦૩૮.

    1038.

    ‘‘નયીદમપ્પસ્સ કતસ્સ 23 કમ્મુનો, પુબ્બે સુચિણ્ણસ્સ ઉપોસથસ્સ વા;

    ‘‘Nayīdamappassa katassa 24 kammuno, pubbe suciṇṇassa uposathassa vā;

    ઇદ્ધાનુભાવો વિપુલો અયં તવ, યં દેવસઙ્ઘં અભિરોચસે ભુસં.

    Iddhānubhāvo vipulo ayaṃ tava, yaṃ devasaṅghaṃ abhirocase bhusaṃ.

    ૧૦૩૯.

    1039.

    ‘‘દાનસ્સ તે ઇદં ફલં, અથો સીલસ્સ વા પન;

    ‘‘Dānassa te idaṃ phalaṃ, atho sīlassa vā pana;

    અથો અઞ્જલિકમ્મસ્સ, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો’’તિ.

    Atho añjalikammassa, taṃ me akkhāhi pucchito’’ti.

    ૧૦૪૦.

    1040.

    સો દેવપુત્તો અત્તમનો, મોગ્ગલ્લાનેન પુચ્છિતો;

    So devaputto attamano, moggallānena pucchito;

    પઞ્હં પુટ્ઠો વિયાકાસિ, યસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલન્તિ.

    Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalanti.

    ૧૦૪૧.

    1041.

    ‘‘જિતિન્દ્રિયં બુદ્ધમનોમનિક્કમં, નરુત્તમં કસ્સપમગ્ગપુગ્ગલં;

    ‘‘Jitindriyaṃ buddhamanomanikkamaṃ, naruttamaṃ kassapamaggapuggalaṃ;

    અવાપુરન્તં અમતસ્સ દ્વારં, દેવાતિદેવં સતપુઞ્ઞલક્ખણં.

    Avāpurantaṃ amatassa dvāraṃ, devātidevaṃ satapuññalakkhaṇaṃ.

    ૧૦૪૨.

    1042.

    ‘‘તમદ્દસં કુઞ્જરમોઘતિણ્ણં, સુવણ્ણસિઙ્ગીનદબિમ્બસાદિસં;

    ‘‘Tamaddasaṃ kuñjaramoghatiṇṇaṃ, suvaṇṇasiṅgīnadabimbasādisaṃ;

    દિસ્વાન તં ખિપ્પમહું સુચીમનો, તમેવ દિસ્વાન સુભાસિતદ્ધજં.

    Disvāna taṃ khippamahuṃ sucīmano, tameva disvāna subhāsitaddhajaṃ.

    ૧૦૪૩.

    1043.

    ‘‘તમન્નપાનં અથવાપિ ચીવરં, સુચિં પણીતં રસસા ઉપેતં;

    ‘‘Tamannapānaṃ athavāpi cīvaraṃ, suciṃ paṇītaṃ rasasā upetaṃ;

    પુપ્ફાભિક્કિણમ્હિ સકે નિવેસને, પતિટ્ઠપેસિં સ અસઙ્ગમાનસો.

    Pupphābhikkiṇamhi sake nivesane, patiṭṭhapesiṃ sa asaṅgamānaso.

    ૧૦૪૪.

    1044.

    ‘‘તમન્નપાનેન ચ ચીવરેન ચ, ખજ્જેન ભોજ્જેન ચ સાયનેન ચ;

    ‘‘Tamannapānena ca cīvarena ca, khajjena bhojjena ca sāyanena ca;

    સન્તપ્પયિત્વા દ્વિપદાનમુત્તમં, સો સગ્ગસો દેવપુરે રમામહં.

    Santappayitvā dvipadānamuttamaṃ, so saggaso devapure ramāmahaṃ.

    ૧૦૪૫.

    1045.

    ‘‘એતેનુપાયેન ઇમં નિરગ્ગળં, યઞ્ઞં યજિત્વા તિવિધં વિસુદ્ધં.

    ‘‘Etenupāyena imaṃ niraggaḷaṃ, yaññaṃ yajitvā tividhaṃ visuddhaṃ.

    પહાયહં માનુસકં સમુસ્સયં, ઇન્દૂપમો 25 દેવપુરે રમામહં.

    Pahāyahaṃ mānusakaṃ samussayaṃ, indūpamo 26 devapure ramāmahaṃ.

    ૧૦૪૬.

    1046.

    ‘‘આયુઞ્ચ વણ્ણઞ્ચ સુખં બલઞ્ચ, પણીતરૂપં અભિકઙ્ખતા મુનિ;

    ‘‘Āyuñca vaṇṇañca sukhaṃ balañca, paṇītarūpaṃ abhikaṅkhatā muni;

    અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ બહું સુસઙ્ખતં, પતિટ્ઠપેતબ્બમસઙ્ગમાનસે.

    Annañca pānañca bahuṃ susaṅkhataṃ, patiṭṭhapetabbamasaṅgamānase.

    ૧૦૪૭.

    1047.

    27‘‘નયિમસ્મિં લોકે પરસ્મિં 28 વા પન, બુદ્ધેન સેટ્ઠો વ સમો વ વિજ્જતિ;

    29‘‘Nayimasmiṃ loke parasmiṃ 30 vā pana, buddhena seṭṭho va samo va vijjati;

    આહુનેય્યાનં 31 પરમાહુતિં ગતો, પુઞ્ઞત્થિકાનં વિપુલપ્ફલેસિન’’ન્તિ.

    Āhuneyyānaṃ 32 paramāhutiṃ gato, puññatthikānaṃ vipulapphalesina’’nti.

    મહારથવિમાનં ચુદ્દસમં.

    Mahārathavimānaṃ cuddasamaṃ.

    મહારથવગ્ગો પઞ્ચમો નિટ્ઠિતો.

    Mahārathavaggo pañcamo niṭṭhito.

    તસ્સુદ્દાનં –

    Tassuddānaṃ –

    મણ્ડૂકો રેવતી છત્તો, કક્કટો દ્વારપાલકો;

    Maṇḍūko revatī chatto, kakkaṭo dvārapālako;

    દ્વે કરણીયા દ્વે સૂચિ, તયો નાગા ચ દ્વે રથા;

    Dve karaṇīyā dve sūci, tayo nāgā ca dve rathā;

    પુરિસાનં પઠમો વગ્ગો પવુચ્ચતીતિ.

    Purisānaṃ paṭhamo vaggo pavuccatīti.

    ભાણવારં તતિયં નિટ્ઠિતં.

    Bhāṇavāraṃ tatiyaṃ niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. થલેહિ (સી॰)
    2. thalehi (sī.)
    3. સૂયતિ (સી॰)
    4. sūyati (sī.)
    5. સબ્બરે (ક॰), સપ્પરે (?)
    6. sabbare (ka.), sappare (?)
    7. તુરઙ્ગાન (ક॰)
    8. turaṅgāna (ka.)
    9. પવત્તન્તિ (પી॰ ક॰)
    10. pavattanti (pī. ka.)
    11. નાદી (સ્યા॰), નાદિ (પી॰ ક॰)
    12. nādī (syā.), nādi (pī. ka.)
    13. વોસિતા (સ્યા॰), ભૂસિતા (ક॰)
    14. vositā (syā.), bhūsitā (ka.)
    15. હદયેરિતં પતિ (સી॰), હદયેરિતમ્પિ તં (સ્યા॰)
    16. hadayeritaṃ pati (sī.), hadayeritampi taṃ (syā.)
    17. ચેમાનિ (સી॰)
    18. cemāni (sī.)
    19. ઉપોસથં કિં વ (સ્યા॰)
    20. કિં (સ્યા॰)
    21. uposathaṃ kiṃ va (syā.)
    22. kiṃ (syā.)
    23. નયિદં અપ્પસ્સ કતસ્સ (સી॰ સ્યા॰), સાસેદં અપ્પકતસ્સ (ક॰)
    24. nayidaṃ appassa katassa (sī. syā.), sāsedaṃ appakatassa (ka.)
    25. ઇન્દસ્સમો (સ્યા॰ ક॰)
    26. indassamo (syā. ka.)
    27. કથા॰ ૭૯૯
    28. નયિમસ્મિં વા લોકે પરસ્મિં (કથાવત્થુ ૭૯૯), નયિમસ્મિ લોકે વ પરસ્મિ (?)
    29. kathā. 799
    30. nayimasmiṃ vā loke parasmiṃ (kathāvatthu 799), nayimasmi loke va parasmi (?)
    31. યમાહુનેય્યાનં (ક॰)
    32. yamāhuneyyānaṃ (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ૧૪. મહારથવિમાનવણ્ણના • 14. Mahārathavimānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact