| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၇. မဟာသဠာယတနိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā
၄၂၈. ဧဝံ မေ သုတန္တိ မဟာသဠာယတနိကသုတ္တံ။ တတ္ထ မဟာသဠာယတနိကန္တိ မဟန္တာနံ ဆန္နံ အာယတနာနံ ဇောတကံ ဓမ္မပရိယာယံ။
428.Evaṃme sutanti mahāsaḷāyatanikasuttaṃ. Tattha mahāsaḷāyatanikanti mahantānaṃ channaṃ āyatanānaṃ jotakaṃ dhammapariyāyaṃ.
၄၂၉. အဇာနန္တိ သဟဝိပသ္သနေန မဂ္ဂေန အဇာနန္တော။ ဥပစယံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုဍ္ဎိံ ဂစ္ဆန္တိ, ဝသိဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ ကာယိကာတိ ပဉ္စဒ္ဝာရိကဒရထာ။ စေတသိကာတိ မနောဒ္ဝာရိကဒရထာ။ သန္တာပာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
429.Ajānanti sahavipassanena maggena ajānanto. Upacayaṃ gacchantīti vuḍḍhiṃ gacchanti, vasibhāvaṃ gacchantīti attho. Kāyikāti pañcadvārikadarathā. Cetasikāti manodvārikadarathā. Santāpādīsupi eseva nayo.
၄၃၀. ကာယသုခန္တိ ပဉ္စဒ္ဝာရိကသုခံ။ စေတောသုခန္တိ မနောဒ္ဝာရိကသုခံ။ ဧတ္ထ စ ပဉ္စဒ္ဝာရိကဇဝနေန သမာပဇ္ဇနံ ဝာ ဝုဋ္ဌာနံ ဝာ နတ္ထိ, ဥပ္ပန္နမတ္တကမေဝ ဟောတိ။ မနောဒ္ဝာရိကေန သဗ္ဗံ ဟောတိ။ အယဉ္စ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနသ္သ ပစ္စယဘူတာ ဗလဝဝိပသ္သနာ, သာပိ မနောဒ္ဝာရိကေနေဝ ဟောတိ။
430.Kāyasukhanti pañcadvārikasukhaṃ. Cetosukhanti manodvārikasukhaṃ. Ettha ca pañcadvārikajavanena samāpajjanaṃ vā vuṭṭhānaṃ vā natthi, uppannamattakameva hoti. Manodvārikena sabbaṃ hoti. Ayañca maggavuṭṭhānassa paccayabhūtā balavavipassanā, sāpi manodvārikeneva hoti.
၄၃၁. တထာဘူတသ္သာတိ ကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တစေတောသုခသမင္ဂီဘူတသ္သ။ ပုဗ္ဗေဝ ခော ပနသ္သာတိ အသ္သ ဘိက္ခုနော ဝာစာကမ္မန္တာဇီဝာ ပုဗ္ဗသုဒ္ဓိကာ နာမ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပရိသုဒ္ဓာဝ ဟောန္တိ။ ဒိဋ္ဌိသင္ကပ္ပဝာယာမသတိသမာဓိသင္ခာတာနိ ပန ပဉ္စင္ဂာနိ သဗ္ဗတ္ထကကာရာပကင္ဂာနိ နာမ။ ဧဝံ လောကုတ္တရမဂ္ဂော အဋ္ဌင္ဂိကော ဝာ သတ္တင္ဂိကော ဝာ ဟောတိ။
431.Tathābhūtassāti kusalacittasampayuttacetosukhasamaṅgībhūtassa. Pubbeva kho panassāti assa bhikkhuno vācākammantājīvā pubbasuddhikā nāma ādito paṭṭhāya parisuddhāva honti. Diṭṭhisaṅkappavāyāmasatisamādhisaṅkhātāni pana pañcaṅgāni sabbatthakakārāpakaṅgāni nāma. Evaṃ lokuttaramaggo aṭṭhaṅgiko vā sattaṅgiko vā hoti.
ဝိတဏ္ဍဝာဒီ ပန ‘‘ယာ ယထာဘူတသ္သ ဒိဋ္ဌီ’’တိ ဣမမေဝ သုတ္တပဒေသံ ဂဟေတ္ဝာ ‘‘လောကုတ္တရမဂ္ဂော ပဉ္စင္ဂိကော’’တိ ဝဒတိ။ သော – ‘‘ဧဝမသ္သာယံ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဘာဝနာပာရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဣမိနာ အနန္တရဝစနေနေဝ ပဋိသေဓိတဗ္ဗော။ ဥတ္တရိ စ ဧဝံ သညာပေတဗ္ဗော – လောကုတ္တရမဂ္ဂော ပဉ္စင္ဂိကော နာမ နတ္ထိ, ဣမာနိ ပန ပဉ္စ သဗ္ဗတ္ထကကာရာပကင္ဂာနိ မဂ္ဂက္ခဏေ ဝိရတိဝသေန ပူရေန္တိ။ ‘‘ယာ စတူဟိ ဝစီဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တဝိရတီသု ဟိ မိစ္ဆာဝာစံ ပဇဟတိ, သမ္မာဝာစံ ဘာဝေတိ, ဧဝံ သမ္မာဝာစံ ဘာဝေန္တသ္သ ဣမာနိ ပဉ္စင္ဂိကာနိ န ဝိနာ, သဟေဝ ဝိရတိယာ ပူရေန္တိ။ သမ္မာကမ္မန္တာဇီဝေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဝစီကမ္မာဒီနိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပရိသုဒ္ဓာနေဝ ဝဋ္ဋန္တိ။ ဣမာနိ ပန ပဉ္စ သဗ္ဗတ္ထကကာရာပကင္ဂာနိ ဝိရတိဝသေန ပရိပူရေန္တီတိ ပဉ္စင္ဂိကော မဂ္ဂော နာမ နတ္ထိ။ သုဘဒ္ဒသုတ္တေပိ (ဒီ. နိ. ၂.၂၁၄) စေတံ ဝုတ္တံ – ‘‘ယသ္မိံ ခော, သုဘဒ္ဒ, ဓမ္မဝိနယေ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော’’တိ။ အညေသု စ အနေကေသု သုတ္တသတေသု အဋ္ဌင္ဂိကောဝ မဂ္ဂော အာဂတောတိ။
Vitaṇḍavādī pana ‘‘yā yathābhūtassa diṭṭhī’’ti imameva suttapadesaṃ gahetvā ‘‘lokuttaramaggo pañcaṅgiko’’ti vadati. So – ‘‘evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchatī’’ti iminā anantaravacaneneva paṭisedhitabbo. Uttari ca evaṃ saññāpetabbo – lokuttaramaggo pañcaṅgiko nāma natthi, imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni maggakkhaṇe virativasena pūrenti. ‘‘Yā catūhi vacīduccaritehi ārati viratī’’ti evaṃ vuttaviratīsu hi micchāvācaṃ pajahati, sammāvācaṃ bhāveti, evaṃ sammāvācaṃ bhāventassa imāni pañcaṅgikāni na vinā, saheva viratiyā pūrenti. Sammākammantājīvesupi eseva nayo. Iti vacīkammādīni ādito paṭṭhāya parisuddhāneva vaṭṭanti. Imāni pana pañca sabbatthakakārāpakaṅgāni virativasena paripūrentīti pañcaṅgiko maggo nāma natthi. Subhaddasuttepi (dī. ni. 2.214) cetaṃ vuttaṃ – ‘‘yasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti. Aññesu ca anekesu suttasatesu aṭṭhaṅgikova maggo āgatoti.
၄၃၃. စတ္တာရောပိ သတိပဋ္ဌာနာတိ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာဝ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ သမ္မပ္ပဓာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယုဂနန္ဓာတိ ဧကက္ခဏိကယုဂနန္ဓာ။ ဧတေဟိ အညသ္မိံ ခဏေ သမာပတ္တိ, အညသ္မိံ ဝိပသ္သနာတိ။ ဧဝံ နာနာခဏိကာပိ ဟောန္တိ, အရိယမဂ္ဂေ ပန ဧကက္ခဏိကာ။
433.Cattāropi satipaṭṭhānāti maggasampayuttāva cattāro satipaṭṭhānā. Sammappadhānādīsupi eseva nayo. Yuganandhāti ekakkhaṇikayuganandhā. Etehi aññasmiṃ khaṇe samāpatti, aññasmiṃ vipassanāti. Evaṃ nānākhaṇikāpi honti, ariyamagge pana ekakkhaṇikā.
ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိဇ္ဇာ စ ဖလဝိမုတ္တိ စ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝာတိ။
Vijjā ca vimutti cāti arahattamaggavijjā ca phalavimutti ca. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
မဟာသဠာယတနိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၇. မဟာသဠာယတနိကသုတ္တံ • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၇. မဟာသဠာယတနိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Mahāsaḷāyatanikasuttavaṇṇanā
