| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / दीघनिकाय • Dīghanikāya |
७. महासमयसुत्तं
7. Mahāsamayasuttaṃ
३३१. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा सक्केसु विहरति कपिलवत्थुस्मिं महावने महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं पञ्चमत्तेहि भिक्खुसतेहि सब्बेहेव अरहन्तेहि; दसहि च लोकधातूहि देवता येभुय्येन सन्निपतिता होन्ति भगवन्तं दस्सनाय भिक्खुसङ्घञ्च। अथ खो चतुन्नं सुद्धावासकायिकानं देवतानं 1 एतदहोसि – ‘‘अयं खो भगवा सक्केसु विहरति कपिलवत्थुस्मिं महावने महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं पञ्चमत्तेहि भिक्खुसतेहि सब्बेहेव अरहन्तेहि; दसहि च लोकधातूहि देवता येभुय्येन सन्निपतिता होन्ति भगवन्तं दस्सनाय भिक्खुसङ्घञ्च। यंनून मयम्पि येन भगवा तेनुपसङ्कमेय्याम; उपसङ्कमित्वा भगवतो सन्तिके पच्चेकं गाथं 2 भासेय्यामा’’ति।
331. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi; dasahi ca lokadhātūhi devatā yebhuyyena sannipatitā honti bhagavantaṃ dassanāya bhikkhusaṅghañca. Atha kho catunnaṃ suddhāvāsakāyikānaṃ devatānaṃ 3 etadahosi – ‘‘ayaṃ kho bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi; dasahi ca lokadhātūhi devatā yebhuyyena sannipatitā honti bhagavantaṃ dassanāya bhikkhusaṅghañca. Yaṃnūna mayampi yena bhagavā tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā bhagavato santike paccekaṃ gāthaṃ 4 bhāseyyāmā’’ti.
३३२. अथ खो ता देवता सेय्यथापि नाम बलवा पुरिसो समिञ्जितं वा बाहं पसारेय्य पसारितं वा बाहं समिञ्जेय्य , एवमेव सुद्धावासेसु देवेसु अन्तरहिता भगवतो पुरतो पातुरहेसुं। अथ खो ता देवता भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठंसु। एकमन्तं ठिता खो एका देवता भगवतो सन्तिके इमं गाथं अभासि –
332. Atha kho tā devatā seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya , evameva suddhāvāsesu devesu antarahitā bhagavato purato pāturahesuṃ. Atha kho tā devatā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho ekā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘महासमयो पवनस्मिं, देवकाया समागता।
‘‘Mahāsamayo pavanasmiṃ, devakāyā samāgatā;
आगतम्ह इमं धम्मसमयं, दक्खिताये अपराजितसङ्घ’’न्ति॥
Āgatamha imaṃ dhammasamayaṃ, dakkhitāye aparājitasaṅgha’’nti.
अथ खो अपरा देवता भगवतो सन्तिके इमं गाथं अभासि –
Atha kho aparā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘तत्र भिक्खवो समादहंसु, चित्तमत्तनो उजुकं अकंसु 5।
‘‘Tatra bhikkhavo samādahaṃsu, cittamattano ujukaṃ akaṃsu 6;
सारथीव नेत्तानि गहेत्वा, इन्द्रियानि रक्खन्ति पण्डिता’’ति॥
Sārathīva nettāni gahetvā, indriyāni rakkhanti paṇḍitā’’ti.
अथ खो अपरा देवता भगवतो सन्तिके इमं गाथं अभासि –
Atha kho aparā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘छेत्वा खीलं छेत्वा पलिघं, इन्दखीलं ऊहच्च 7 मनेजा।
‘‘Chetvā khīlaṃ chetvā palighaṃ, indakhīlaṃ ūhacca 8 manejā;
ते चरन्ति सुद्धा विमला, चक्खुमता सुदन्ता सुसुनागा’’ति॥
Te caranti suddhā vimalā, cakkhumatā sudantā susunāgā’’ti.
अथ खो अपरा देवता भगवतो सन्तिके इमं गाथं अभासि –
Atha kho aparā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘येकेचि बुद्धं सरणं गतासे, न ते गमिस्सन्ति अपायभूमिं।
‘‘Yekeci buddhaṃ saraṇaṃ gatāse, na te gamissanti apāyabhūmiṃ;
पहाय मानुसं देहं, देवकायं परिपूरेस्सन्ती’’ति॥
Pahāya mānusaṃ dehaṃ, devakāyaṃ paripūressantī’’ti.
देवतासन्निपाता
Devatāsannipātā
३३३. अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘येभुय्येन, भिक्खवे, दससु लोकधातूसु देवता सन्निपतिता होन्ति 9, तथागतं दस्सनाय भिक्खुसङ्घञ्च । येपि ते, भिक्खवे, अहेसुं अतीतमद्धानं अरहन्तो सम्मासम्बुद्धा, तेसम्पि भगवन्तानं एतंपरमायेव 10 देवता सन्निपतिता अहेसुं सेय्यथापि मय्हं एतरहि। येपि ते, भिक्खवे, भविस्सन्ति अनागतमद्धानं अरहन्तो सम्मासम्बुद्धा, तेसम्पि भगवन्तानं एतंपरमायेव देवता सन्निपतिता भविस्सन्ति सेय्यथापि मय्हं एतरहि। आचिक्खिस्सामि, भिक्खवे, देवकायानं नामानि; कित्तयिस्सामि, भिक्खवे, देवकायानं नामानि; देसेस्सामि, भिक्खवे, देवकायानं नामानि। तं सुणाथ, साधुकं मनसिकरोथ, भासिस्सामी’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो ते भिक्खू भगवतो पच्चस्सोसुं।
333. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘yebhuyyena, bhikkhave, dasasu lokadhātūsu devatā sannipatitā honti 11, tathāgataṃ dassanāya bhikkhusaṅghañca . Yepi te, bhikkhave, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etaṃparamāyeva 12 devatā sannipatitā ahesuṃ seyyathāpi mayhaṃ etarahi. Yepi te, bhikkhave, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etaṃparamāyeva devatā sannipatitā bhavissanti seyyathāpi mayhaṃ etarahi. Ācikkhissāmi, bhikkhave, devakāyānaṃ nāmāni; kittayissāmi, bhikkhave, devakāyānaṃ nāmāni; desessāmi, bhikkhave, devakāyānaṃ nāmāni. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
३३४. भगवा एतदवोच –
334. Bhagavā etadavoca –
‘‘सिलोकमनुकस्सामि, यत्थ भुम्मा तदस्सिता।
‘‘Silokamanukassāmi, yattha bhummā tadassitā;
ये सिता गिरिगब्भरं, पहितत्ता समाहिता॥
Ye sitā girigabbharaṃ, pahitattā samāhitā.
‘‘पुथूसीहाव सल्लीना, लोमहंसाभिसम्भुनो।
‘‘Puthūsīhāva sallīnā, lomahaṃsābhisambhuno;
भिय्यो पञ्चसते ञत्वा, वने कापिलवत्थवे।
Bhiyyo pañcasate ñatvā, vane kāpilavatthave;
ततो आमन्तयी सत्था, सावके सासने रते॥
Tato āmantayī satthā, sāvake sāsane rate.
‘‘देवकाया अभिक्कन्ता, ते विजानाथ भिक्खवो’’।
‘‘Devakāyā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavo’’;
ते च आतप्पमकरुं, सुत्वा बुद्धस्स सासनं॥
Te ca ātappamakaruṃ, sutvā buddhassa sāsanaṃ.
तेसं पातुरहु ञाणं, अमनुस्सानदस्सनं।
Tesaṃ pāturahu ñāṇaṃ, amanussānadassanaṃ;
अप्पेके सतमद्दक्खुं, सहस्सं अथ सत्तरिं॥
Appeke satamaddakkhuṃ, sahassaṃ atha sattariṃ.
सतं एके सहस्सानं, अमनुस्सानमद्दसुं।
Sataṃ eke sahassānaṃ, amanussānamaddasuṃ;
अप्पेकेनन्तमद्दक्खुं , दिसा सब्बा फुटा अहुं॥
Appekenantamaddakkhuṃ , disā sabbā phuṭā ahuṃ.
ततो आमन्तयी सत्था, सावके सासने रते॥
Tato āmantayī satthā, sāvake sāsane rate.
‘‘देवकाया अभिक्कन्ता, ते विजानाथ भिक्खवो।
‘‘Devakāyā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavo;
ये वोहं कित्तयिस्सामि, गिराहि अनुपुब्बसो॥
Ye vohaṃ kittayissāmi, girāhi anupubbaso.
३३५.‘‘सत्तसहस्सा ते यक्खा, भुम्मा कापिलवत्थवा।
335.‘‘Sattasahassā te yakkhā, bhummā kāpilavatthavā.
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘छसहस्सा हेमवता, यक्खा नानत्तवण्णिनो।
‘‘Chasahassā hemavatā, yakkhā nānattavaṇṇino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘सातागिरा तिसहस्सा, यक्खा नानत्तवण्णिनो।
‘‘Sātāgirā tisahassā, yakkhā nānattavaṇṇino;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘इच्चेते सोळससहस्सा, यक्खा नानत्तवण्णिनो।
‘‘Iccete soḷasasahassā, yakkhā nānattavaṇṇino;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘वेस्सामित्ता पञ्चसता, यक्खा नानत्तवण्णिनो।
‘‘Vessāmittā pañcasatā, yakkhā nānattavaṇṇino;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘कुम्भीरो राजगहिको, वेपुल्लस्स निवेसनं।
‘‘Kumbhīro rājagahiko, vepullassa nivesanaṃ;
भिय्यो नं सतसहस्सं, यक्खानं पयिरुपासति।
Bhiyyo naṃ satasahassaṃ, yakkhānaṃ payirupāsati;
कुम्भीरो राजगहिको, सोपागा समितिं वनं॥
Kumbhīro rājagahiko, sopāgā samitiṃ vanaṃ.
३३६.‘‘पुरिमञ्च दिसं राजा, धतरट्ठो पसासति।
336.‘‘Purimañca disaṃ rājā, dhataraṭṭho pasāsati.
गन्धब्बानं अधिपति, महाराजा यसस्सिसो॥
Gandhabbānaṃ adhipati, mahārājā yasassiso.
‘‘पुत्तापि तस्स बहवो, इन्दनामा महब्बला।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, indanāmā mahabbalā;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
कुम्भण्डानं अधिपति, महाराजा यसस्सिसो॥
Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, mahārājā yasassiso.
‘‘पुत्तापि तस्स बहवो, इन्दनामा महब्बला।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, indanāmā mahabbalā;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘पच्छिमञ्च दिसं राजा, विरूपक्खो पसासति।
‘‘Pacchimañca disaṃ rājā, virūpakkho pasāsati;
नागानञ्च अधिपति, महाराजा यसस्सिसो॥
Nāgānañca adhipati, mahārājā yasassiso.
‘‘पुत्तापि तस्स बहवो, इन्दनामा महब्बला।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, indanāmā mahabbalā;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘उत्तरञ्च दिसं राजा, कुवेरो तं पसासति।
‘‘Uttarañca disaṃ rājā, kuvero taṃ pasāsati;
यक्खानञ्च अधिपति, महाराजा यसस्सिसो॥
Yakkhānañca adhipati, mahārājā yasassiso.
‘‘पुत्तापि तस्स बहवो, इन्दनामा महब्बला।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, indanāmā mahabbalā;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘पुरिमं दिसं धतरट्ठो, दक्खिणेन विरूळ्हको।
‘‘Purimaṃ disaṃ dhataraṭṭho, dakkhiṇena virūḷhako;
पच्छिमेन विरूपक्खो, कुवेरो उत्तरं दिसं॥
Pacchimena virūpakkho, kuvero uttaraṃ disaṃ.
‘‘चत्तारो ते महाराजा, समन्ता चतुरो दिसा।
‘‘Cattāro te mahārājā, samantā caturo disā;
३३७.‘‘तेसं मायाविनो दासा, आगुं 23 वञ्चनिका सठा।
337.‘‘Tesaṃ māyāvino dāsā, āguṃ 24 vañcanikā saṭhā.
‘‘चन्दनो कामसेट्ठो च, किन्निघण्डु 29 निघण्डु च।
‘‘Candano kāmaseṭṭho ca, kinnighaṇḍu 30 nighaṇḍu ca;
पनादो ओपमञ्ञो च, देवसूतो च मातलि॥
Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali.
‘‘एते चञ्ञे च राजानो, गन्धब्बा सह राजुभि।
‘‘Ete caññe ca rājāno, gandhabbā saha rājubhi;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
३३८.‘‘अथागुं नागसा नागा, वेसाला सहतच्छका।
338.‘‘Athāguṃ nāgasā nāgā, vesālā sahatacchakā.
कम्बलस्सतरा आगुं, पायागा सह ञातिभि॥
Kambalassatarā āguṃ, pāyāgā saha ñātibhi.
‘‘यामुना धतरट्ठा च, आगू नागा यसस्सिनो।
‘‘Yāmunā dhataraṭṭhā ca, āgū nāgā yasassino;
एरावणो महानागो, सोपागा समितिं वनं॥
Erāvaṇo mahānāgo, sopāgā samitiṃ vanaṃ.
‘‘ये नागराजे सहसा हरन्ति, दिब्बा दिजा पक्खि विसुद्धचक्खू।
‘‘Ye nāgarāje sahasā haranti, dibbā dijā pakkhi visuddhacakkhū;
वेहायसा 35 ते वनमज्झपत्ता, चित्रा सुपण्णा इति तेस नामं॥
Vehāyasā 36 te vanamajjhapattā, citrā supaṇṇā iti tesa nāmaṃ.
‘‘अभयं तदा नागराजानमासि, सुपण्णतो खेममकासि बुद्धो।
‘‘Abhayaṃ tadā nāgarājānamāsi, supaṇṇato khemamakāsi buddho;
सण्हाहि वाचाहि उपव्हयन्ता, नागा सुपण्णा सरणमकंसु बुद्धं॥
Saṇhāhi vācāhi upavhayantā, nāgā supaṇṇā saraṇamakaṃsu buddhaṃ.
३३९.‘‘जिता वजिरहत्थेन, समुद्दं असुरासिता।
339.‘‘Jitā vajirahatthena, samuddaṃ asurāsitā.
भातरो वासवस्सेते, इद्धिमन्तो यसस्सिनो॥
Bhātaro vāsavassete, iddhimanto yasassino.
वेपचित्ति सुचित्ति च, पहारादो नमुची सह॥
Vepacitti sucitti ca, pahārādo namucī saha.
‘‘सतञ्च बलिपुत्तानं, सब्बे वेरोचनामका।
‘‘Satañca baliputtānaṃ, sabbe verocanāmakā;
समयोदानि भद्दन्ते, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Samayodāni bhaddante, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
३४०.‘‘आपो च देवा पथवी, तेजो वायो तदागमुं।
340.‘‘Āpo ca devā pathavī, tejo vāyo tadāgamuṃ.
‘‘मेत्ता करुणा कायिका, आगुं देवा यसस्सिनो।
‘‘Mettā karuṇā kāyikā, āguṃ devā yasassino;
दसेते दसधा काया, सब्बे नानत्तवण्णिनो॥
Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇino.
‘‘इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
‘‘Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
चन्दस्सूपनिसा देवा, चन्दमागुं पुरक्खत्वा॥
Candassūpanisā devā, candamāguṃ purakkhatvā.
‘‘सूरियस्सूपनिसा 45 देवा, सूरियमागुं पुरक्खत्वा।
‘‘Sūriyassūpanisā 46 devā, sūriyamāguṃ purakkhatvā;
नक्खत्तानि पुरक्खत्वा, आगुं मन्दवलाहका॥
Nakkhattāni purakkhatvā, āguṃ mandavalāhakā.
‘‘वसूनं वासवो सेट्ठो, सक्कोपागा पुरिन्ददो।
‘‘Vasūnaṃ vāsavo seṭṭho, sakkopāgā purindado;
दसेते दसधा काया, सब्बे नानत्तवण्णिनो॥
Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇino.
‘‘इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
‘‘Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘अथागुं सहभू देवा, जलमग्गिसिखारिव।
‘‘Athāguṃ sahabhū devā, jalamaggisikhāriva;
अरिट्ठका च रोजा च, उमापुप्फनिभासिनो॥
Ariṭṭhakā ca rojā ca, umāpupphanibhāsino.
‘‘वरुणा सहधम्मा च, अच्चुता च अनेजका।
‘‘Varuṇā sahadhammā ca, accutā ca anejakā;
सूलेय्यरुचिरा आगुं, आगुं वासवनेसिनो।
Sūleyyarucirā āguṃ, āguṃ vāsavanesino;
दसेते दसधा काया, सब्बे नानत्तवण्णिनो॥
Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇino.
‘‘इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
‘‘Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘समाना महासमना, मानुसा मानुसुत्तमा।
‘‘Samānā mahāsamanā, mānusā mānusuttamā;
खिड्डापदोसिका आगुं, आगुं मनोपदोसिका॥
Khiḍḍāpadosikā āguṃ, āguṃ manopadosikā.
‘‘अथागुं हरयो देवा, ये च लोहितवासिनो।
‘‘Athāguṃ harayo devā, ye ca lohitavāsino;
पारगा महापारगा, आगुं देवा यसस्सिनो।
Pāragā mahāpāragā, āguṃ devā yasassino;
दसेते दसधा काया, सब्बे नानत्तवण्णिनो॥
Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇino.
‘‘इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
‘‘Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
ओदातगय्हा पामोक्खा, आगुं देवा विचक्खणा॥
Odātagayhā pāmokkhā, āguṃ devā vicakkhaṇā.
‘‘सदामत्ता हारगजा, मिस्सका च यसस्सिनो।
‘‘Sadāmattā hāragajā, missakā ca yasassino;
थनयं आग पज्जुन्नो, यो दिसा अभिवस्सति॥
Thanayaṃ āga pajjunno, yo disā abhivassati.
‘‘दसेते दसधा काया, सब्बे नानत्तवण्णिनो।
‘‘Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇino;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘खेमिया तुसिता यामा, कट्ठका च यसस्सिनो।
‘‘Khemiyā tusitā yāmā, kaṭṭhakā ca yasassino;
लम्बीतका लामसेट्ठा, जोतिनामा च आसवा।
Lambītakā lāmaseṭṭhā, jotināmā ca āsavā;
निम्मानरतिनो आगुं, अथागुं परनिम्मिता॥
Nimmānaratino āguṃ, athāguṃ paranimmitā.
‘‘दसेते दसधा काया, सब्बे नानत्तवण्णिनो।
‘‘Dasete dasadhā kāyā, sabbe nānattavaṇṇino;
इद्धिमन्तो जुतिमन्तो, वण्णवन्तो यसस्सिनो।
Iddhimanto jutimanto, vaṇṇavanto yasassino;
मोदमाना अभिक्कामुं, भिक्खूनं समितिं वनं॥
Modamānā abhikkāmuṃ, bhikkhūnaṃ samitiṃ vanaṃ.
‘‘सट्ठेते देवनिकाया, सब्बे नानत्तवण्णिनो।
‘‘Saṭṭhete devanikāyā, sabbe nānattavaṇṇino;
दक्खेमोघतरं नागं, चन्दंव असितातिगं’॥
Dakkhemoghataraṃ nāgaṃ, candaṃva asitātigaṃ’.
३४१.‘‘सुब्रह्मा परमत्तो च 53, पुत्ता इद्धिमतो सह।
341.‘‘Subrahmā paramatto ca 54, puttā iddhimato saha.
सनङ्कुमारो तिस्सो च, सोपाग समितिं वनं॥
Sanaṅkumāro tisso ca, sopāga samitiṃ vanaṃ.
‘‘सहस्सं ब्रह्मलोकानं, महाब्रह्माभितिट्ठति।
‘‘Sahassaṃ brahmalokānaṃ, mahābrahmābhitiṭṭhati;
उपपन्नो जुतिमन्तो, भिस्माकायो यसस्सिसो॥
Upapanno jutimanto, bhismākāyo yasassiso.
‘‘दसेत्थ इस्सरा आगुं, पच्चेकवसवत्तिनो।
‘‘Dasettha issarā āguṃ, paccekavasavattino;
तेसञ्च मज्झतो आग, हारितो परिवारितो॥
Tesañca majjhato āga, hārito parivārito.
३४२.‘‘ते च सब्बे अभिक्कन्ते, सइन्दे 55 देवे सब्रह्मके।
342.‘‘Te ca sabbe abhikkante, sainde 56 deve sabrahmake.
मारसेना अभिक्कामि, पस्स कण्हस्स मन्दियं॥
Mārasenā abhikkāmi, passa kaṇhassa mandiyaṃ.
‘‘‘एथ गण्हथ बन्धथ, रागेन बद्धमत्थु वो।
‘‘‘Etha gaṇhatha bandhatha, rāgena baddhamatthu vo;
समन्ता परिवारेथ, मा वो मुञ्चित्थ कोचि नं’॥
Samantā parivāretha, mā vo muñcittha koci naṃ’.
‘‘इति तत्थ महासेनो, कण्हो सेनं अपेसयि।
‘‘Iti tattha mahāseno, kaṇho senaṃ apesayi;
पाणिना तलमाहच्च, सरं कत्वान भेरवं॥
Pāṇinā talamāhacca, saraṃ katvāna bheravaṃ.
‘‘यथा पावुस्सको मेघो, थनयन्तो सविज्जुको। +
‘‘Yathā pāvussako megho, thanayanto savijjuko; +
३४३. तञ्च सब्बं अभिञ्ञाय, ववत्थित्वान चक्खुमा।
343. Tañca sabbaṃ abhiññāya, vavatthitvāna cakkhumā.
ततो आमन्तयी सत्था, सावके सासने रते॥
Tato āmantayī satthā, sāvake sāsane rate.
‘‘मारसेना अभिक्कन्ता, ते विजानाथ भिक्खवो।
‘‘Mārasenā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavo;
ते च आतप्पमकरुं, सुत्वा बुद्धस्स सासनं।
Te ca ātappamakaruṃ, sutvā buddhassa sāsanaṃ;
वीतरागेहि पक्कामुं, नेसं लोमापि इञ्जयुं॥
Vītarāgehi pakkāmuṃ, nesaṃ lomāpi iñjayuṃ.
‘‘‘सब्बे विजितसङ्गामा, भयातीता यसस्सिनो।
‘‘‘Sabbe vijitasaṅgāmā, bhayātītā yasassino;
मोदन्ति सह भूतेहि, सावका ते जनेसुता’’ति॥
Modanti saha bhūtehi, sāvakā te janesutā’’ti.
महासमयसुत्तं निट्ठितं सत्तमं।
Mahāsamayasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / दीघ निकाय (अट्ठकथा) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ७. महासमयसुत्तवण्णना • 7. Mahāsamayasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / दीघनिकाय (टीका) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ७. महासमयसुत्तवण्णना • 7. Mahāsamayasuttavaṇṇanā
