Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၂. မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ
2. Mahāsīhanādasuttaṃ
၁၄၆. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ ဗဟိနဂရေ အပရပုရေ ဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခော ပန သမယေန သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော အစိရပက္ကန္တော ဟောတိ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ။ သော ဝေသာလိယံ ပရိသတိ 1 ဧဝံ 2 ဝာစံ ဘာသတိ – ‘‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိ 3 မနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော။ တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ။ ယသ္သ စ ခ္ဝာသ္သ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယ္ယာတိ တက္ကရသ္သ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ။
146. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati bahinagare aparapure vanasaṇḍe. Tena kho pana samayena sunakkhatto licchaviputto acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā. So vesāliyaṃ parisati 4 evaṃ 5 vācaṃ bhāsati – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttari 6 manussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.
အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပာဝိသိ။ အသ္သောသိ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သုနက္ခတ္တသ္သ လိစ္ဆဝိပုတ္တသ္သ ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဧဝံ ဝာစံ ဘာသမာနသ္သ – ‘‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော။ တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ။ ယသ္သ စ ခ္ဝာသ္သ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယ္ယာတိ တက္ကရသ္သ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ။
Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Assosi kho āyasmā sāriputto sunakkhattassa licchaviputtassa vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsamānassa – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.
အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သုနက္ခတ္တော, ဘန္တေ, လိစ္ဆဝိပုတ္တော အစိရပက္ကန္တော ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ။ သော ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဧဝံ ဝာစံ ဘာသတိ – ‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော။ တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ။ ယသ္သ စ ခ္ဝာသ္သ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယ္ယာတိ တက္ကရသ္သ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’’’တိ။
Atha kho āyasmā sāriputto vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sunakkhatto, bhante, licchaviputto acirapakkanto imasmā dhammavinayā. So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’’ti.
၁၄၇. ‘‘ကောဓနော ဟေသော, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တော မောဃပုရိသော။ ကောဓာ စ ပနသ္သ ဧသာ ဝာစာ ဘာသိတာ။ ‘အဝဏ္ဏံ ဘာသိသ္သာမီ’တိ ခော, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တော မောဃပုရိသော ဝဏ္ဏံယေဝ တထာဂတသ္သ ဘာသတိ ။ ဝဏ္ဏော ဟေသော, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ ယော ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘ယသ္သ စ ခ္ဝာသ္သ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယ္ယာတိ တက္ကရသ္သ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ။
147. ‘‘Kodhano heso, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso. Kodhā ca panassa esā vācā bhāsitā. ‘Avaṇṇaṃ bhāsissāmī’ti kho, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso vaṇṇaṃyeva tathāgatassa bhāsati . Vaṇṇo heso, sāriputta, tathāgatassa yo evaṃ vadeyya – ‘yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti.
‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တသ္သ မောဃပုရိသသ္သ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိသ္သတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ, သတ္ထာ ဒေဝမနုသ္သာနံ, ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ’တိ။
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi, satthā devamanussānaṃ, buddho bhagavā’ti.
‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တသ္သ မောဃပုရိသသ္သ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိသ္သတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတ္ဝာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတ္ဝာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပာကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယ္ယထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယ္ယထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယ္ယထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင္ကေန ကမတိ, သေယ္ယထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပာဏိနာ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ; ယာဝ ဗ္ရဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတီ’တိ။
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāno gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattetī’ti.
‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တသ္သ မောဃပုရိသသ္သ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိသ္သတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓာယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စာ’တိ။
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti – dibbe ca mānuse ca, ye dūre santike cā’ti.
‘‘အယမ္ပိ ဟိ နာမ, သာရိပုတ္တ, သုနက္ခတ္တသ္သ မောဃပုရိသသ္သ မယိ ဓမ္မန္ဝယော န ဘဝိသ္သတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ – သရာဂံ ဝာ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝာ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သဒောသံ ဝာ စိတ္တံ သဒောသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒောသံ ဝာ စိတ္တံ ဝီတဒောသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သမောဟံ ဝာ စိတ္တံ သမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝာ စိတ္တံ ဝီတမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သံခိတ္တံ ဝာ စိတ္တံ သံခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ , ဝိက္ခိတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; မဟဂ္ဂတံ ဝာ စိတ္တံ မဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝာ စိတ္တံ အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သဥတ္တရံ ဝာ စိတ္တံ သဥတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝာ စိတ္တံ အနုတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; သမာဟိတံ ဝာ စိတ္တံ သမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝာ စိတ္တံ အသမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ; ဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝာ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတီ’တိ။
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti – sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti; sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti; samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti; saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajānāti , vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti; mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti; sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti; samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti; vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānātī’ti.
၁၄၈. ‘‘ဒသ ခော ပနိမာနိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလာနိ ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ကတမာနိ ဒသ?
148. ‘‘Dasa kho panimāni, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni dasa?
‘‘ဣဓ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Idha, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒာနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပာကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒာနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပာကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သဗ္ဗတ္ထဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ , သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သဗ္ဗတ္ထဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi , sāriputta, tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒ္ရိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝောဒာနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝောဒာနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော တိသ္သောပိ ဇာတိယော စတသ္သောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟသ္သမ္ပိ ဇာတိသတသဟသ္သမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, သေယ္ယထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော။ပေ.။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Yampi, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ, တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝာဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ, တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ, တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝာဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ, တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ပုန စပရံ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဣဒမ္ပိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလံ ဟောတိ ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampi, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ဣမာနိ ခော, သာရိပုတ္တ, ဒသ တထာဂတသ္သ တထာဂတဗလာနိ ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Imāni kho, sāriputta, dasa tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
၁၄၉. ‘‘ယော ခော မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပသ္သန္တံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော; တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယ္ယ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒာမိ။ တံ ဝာစံ အပ္ပဟာယ, တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။
149. ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya, taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
၁၅၀. ‘‘စတ္တာရိမာနိ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ ဝေသာရဇ္ဇာနိ ယေဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ?
150. ‘‘Cattārimāni, sāriputta, tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni cattāri?
‘‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ တေ ပဋိဇာနတော ဣမေ ဓမ္မာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓာ’တိ။ တတ္ရ ဝတ မံ သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဒေဝော ဝာ မာရော ဝာ ဗ္ရဟ္မာ ဝာ ကောစိ ဝာ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေသ္သတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပသ္သာမိ။ ဧတမဟံ 7, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပသ္သန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။
‘‘‘Sammāsambuddhassa te paṭijānato ime dhammā anabhisambuddhā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ 8, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘‘ခီဏာသဝသ္သ တေ ပဋိဇာနတော ဣမေ အာသဝာ အပရိက္ခီဏာ’တိ။ တတ္ရ ဝတ မံ သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဒေဝော ဝာ မာရော ဝာ ဗ္ရဟ္မာ ဝာ ကောစိ ဝာ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေသ္သတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပသ္သာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပသ္သန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။
‘‘‘Khīṇāsavassa te paṭijānato ime āsavā aparikkhīṇā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘‘ယေ ခော ပန တေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာ’တိ။ တတ္ရ ဝတ မံ သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဒေဝော ဝာ မာရော ဝာ ဗ္ရဟ္မာ ဝာ ကောစိ ဝာ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေသ္သတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပသ္သာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပသ္သန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။
‘‘‘Ye kho pana te antarāyikā dhammā vuttā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘‘ယသ္သ ခော ပန တေ အတ္ထာယ ဓမ္မော ဒေသိတော, သော န နိယ္ယာတိ တက္ကရသ္သ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ ။ တတ္ရ ဝတ မံ သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဒေဝော ဝာ မာရော ဝာ ဗ္ရဟ္မာ ဝာ ကောစိ ဝာ လောကသ္မိံ သဟဓမ္မေန ပဋိစောဒေသ္သတီ’တိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပသ္သာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပသ္သန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။
‘‘‘Yassa kho pana te atthāya dhammo desito, so na niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti . Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatī’ti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘ဣမာနိ ခော, သာရိပုတ္တ, စတ္တာရိ တထာဂတသ္သ ဝေသာရဇ္ဇာနိ ယေဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗ္ရဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
‘‘Imāni kho, sāriputta, cattāri tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ယော ခော မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပသ္သန္တံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော, တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယ္ယ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒာမိ။ တံ ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
၁၅၁. ‘‘အဋ္ဌ ခော ဣမာ, သာရိပုတ္တ, ပရိသာ။ ကတမာ အဋ္ဌ? ခတ္တိယပရိသာ, ဗ္ရာဟ္မဏပရိသာ, ဂဟပတိပရိသာ, သမဏပရိသာ, စာတုမဟာရာဇိကပရိသာ 9, တာဝတိံသပရိသာ, မာရပရိသာ, ဗ္ရဟ္မပရိသာ – ဣမာ ခော, သာရိပုတ္တ, အဋ္ဌ ပရိသာ။ ဣမေဟိ ခော, သာရိပုတ္တ, စတူဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော ဣမာ အဋ္ဌ ပရိသာ ဥပသင္ကမတိ အဇ္ဈောဂာဟတိ။ အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, အနေကသတံ ခတ္တိယပရိသံ ဥပသင္ကမိတာ။ တတ္ရပိ မယာ သန္နိသိန္နပုဗ္ဗဉ္စေဝ, သလ္လပိတပုဗ္ဗဉ္စ, သာကစ္ဆာ စ သမာပဇ္ဇိတပုဗ္ဗာ။ တတ္ရ ဝတ မံ ဘယံ ဝာ သာရဇ္ဇံ ဝာ ဩက္ကမိသ္သတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ, န သမနုပသ္သာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပသ္သန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။
151. ‘‘Aṭṭha kho imā, sāriputta, parisā. Katamā aṭṭha? Khattiyaparisā, brāhmaṇaparisā, gahapatiparisā, samaṇaparisā, cātumahārājikaparisā 10, tāvatiṃsaparisā, māraparisā, brahmaparisā – imā kho, sāriputta, aṭṭha parisā. Imehi kho, sāriputta, catūhi vesārajjehi samannāgato tathāgato imā aṭṭha parisā upasaṅkamati ajjhogāhati. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ khattiyaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, အနေကသတံ ဗ္ရာဟ္မဏပရိသံ။ပေ.။ ဂဟပတိပရိသံ။ သမဏပရိသံ။ စာတုမဟာရာဇိကပရိသံ။ တာဝတိံသပရိသံ။ မာရပရိသံ။ ဗ္ရဟ္မပရိသံ ဥပသင္ကမိတာ။ တတ္ရပိ မယာ သန္နိသိန္နပုဗ္ဗဉ္စေဝ, သလ္လပိတပုဗ္ဗဉ္စ, သာကစ္ဆာ စ သမာပဇ္ဇိတပုဗ္ဗာ။ တတ္ရ ဝတ မံ ဘယံ ဝာ သာရဇ္ဇံ ဝာ ဩက္ကမိသ္သတီတိ နိမိတ္တမေတံ, သာရိပုတ္တ , န သမနုပသ္သာမိ။ ဧတမဟံ, သာရိပုတ္တ, နိမိတ္တံ အသမနုပသ္သန္တော ခေမပ္ပတ္တော အဘယပ္ပတ္တော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမိ။
‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ brāhmaṇaparisaṃ…pe… gahapatiparisaṃ… samaṇaparisaṃ… cātumahārājikaparisaṃ… tāvatiṃsaparisaṃ… māraparisaṃ… brahmaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta , na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘ယော ခော မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပသ္သန္တံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော, တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယ္ယ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒာမိ။ တံ ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
၁၅၂. ‘‘စတသ္သော ခော ဣမာ, သာရိပုတ္တ, ယောနိယော။ ကတမာ စတသ္သော? အဏ္ဍဇာ ယောနိ, ဇလာဗုဇာ ယောနိ, သံသေဒဇာ ယောနိ, ဩပပာတိကာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, အဏ္ဍဇာ ယောနိ? ယေ ခော တေ, သာရိပုတ္တ, သတ္တာ အဏ္ဍကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, အဏ္ဍဇာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, ဇလာဗုဇာ ယောနိ? ယေ ခော တေ, သာရိပုတ္တ, သတ္တာ ဝတ္ထိကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, ဇလာဗုဇာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, သံသေဒဇာ ယောနိ? ယေ ခော တေ, သာရိပုတ္တ, သတ္တာ ပူတိမစ္ဆေ ဝာ ဇာယန္တိ ပူတိကုဏပေ ဝာ ပူတိကုမ္မာသေ ဝာ စန္ဒနိကာယေ ဝာ ဩဠိဂလ္လေ ဝာ ဇာယန္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, သံသေဒဇာ ယောနိ။ ကတမာ စ, သာရိပုတ္တ, ဩပပာတိကာ ယောနိ? ဒေဝာ, နေရယိကာ, ဧကစ္စေ စ မနုသ္သာ, ဧကစ္စေ စ ဝိနိပာတိကာ – အယံ ဝုစ္စတိ, သာရိပုတ္တ, ဩပပာတိကာ ယောနိ။ ဣမာ ခော, သာရိပုတ္တ, စတသ္သော ယောနိယော။
152. ‘‘Catasso kho imā, sāriputta, yoniyo. Katamā catasso? Aṇḍajā yoni, jalābujā yoni, saṃsedajā yoni, opapātikā yoni. Katamā ca, sāriputta, aṇḍajā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā aṇḍakosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, aṇḍajā yoni. Katamā ca, sāriputta, jalābujā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā vatthikosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, jalābujā yoni. Katamā ca, sāriputta, saṃsedajā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā pūtimacche vā jāyanti pūtikuṇape vā pūtikummāse vā candanikāye vā oḷigalle vā jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, saṃsedajā yoni. Katamā ca, sāriputta, opapātikā yoni? Devā, nerayikā, ekacce ca manussā, ekacce ca vinipātikā – ayaṃ vuccati, sāriputta, opapātikā yoni. Imā kho, sāriputta, catasso yoniyo.
‘‘ယော ခော မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပသ္သန္တံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော, တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ, တံ, သာရိပုတ္တ, ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယ္ယ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒာမိ။ တံ ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
၁၅၃. ‘‘ပဉ္စ ခော ဣမာ, သာရိပုတ္တ, ဂတိယော။ ကတမာ ပဉ္စ? နိရယော, တိရစ္ဆာနယောနိ, ပေတ္တိဝိသယော, မနုသ္သာ, ဒေဝာ။ နိရယဉ္စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, နိရယဂာမိဉ္စ မဂ္ဂံ, နိရယဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ တိရစ္ဆာနယောနိဉ္စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, တိရစ္ဆာနယောနိဂာမိဉ္စ မဂ္ဂံ, တိရစ္ဆာနယောနိဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ပေတ္တိဝိသယံ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, ပေတ္တိဝိသယဂာမိဉ္စ မဂ္ဂံ, ပေတ္တိဝိသယဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ မနုသ္သေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, မနုသ္သလောကဂာမိဉ္စ မဂ္ဂံ , မနုသ္သလောကဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ မနုသ္သေသု ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ ဒေဝေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, ဒေဝလောကဂာမိဉ္စ မဂ္ဂံ, ဒေဝလောကဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။ နိဗ္ဗာနဉ္စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ပဇာနာမိ, နိဗ္ဗာနဂာမိဉ္စ မဂ္ဂံ, နိဗ္ဗာနဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ; ယထာ ပဋိပန္နော စ အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ တဉ္စ ပဇာနာမိ။
153. ‘‘Pañca kho imā, sāriputta, gatiyo. Katamā pañca? Nirayo, tiracchānayoni, pettivisayo, manussā, devā. Nirayañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nirayagāmiñca maggaṃ, nirayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Tiracchānayoniñcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, tiracchānayonigāmiñca maggaṃ, tiracchānayonigāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pettivisayaṃ cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, pettivisayagāmiñca maggaṃ, pettivisayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Manusse cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, manussalokagāmiñca maggaṃ , manussalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjati tañca pajānāmi. Deve cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, devalokagāmiñca maggaṃ, devalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Nibbānañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nibbānagāmiñca maggaṃ, nibbānagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati tañca pajānāmi.
၁၅၄. ‘‘ဣဓာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, အင္ဂာရကာသု သာဓိကပောရိသာ ပူရာ အင္ဂာရာနံ ဝီတစ္စိကာနံ ဝီတဓူမာနံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပာသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ အင္ဂာရကာသုံ ပဏိဓာယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ အင္ဂာရကာသုံ အာဂမိသ္သတီ’တိ ။ တမေနံ ပသ္သေယ္ယ အပရေန သမယေန တသ္သာ အင္ဂာရကာသုယာ ပတိတံ, ဧကန္တဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။
154. ‘‘Idhāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, aṅgārakāsu sādhikaporisā pūrā aṅgārānaṃ vītaccikānaṃ vītadhūmānaṃ. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva aṅgārakāsuṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva aṅgārakāsuṃ āgamissatī’ti . Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassā aṅgārakāsuyā patitaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဂူထကူပော သာဓိကပောရိသော, ပူရော ဂူထသ္သ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပာသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ဂူထကူပံ ပဏိဓာယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ဣမံယေဝ ဂူထကူပံ အာဂမိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သေယ္ယ အပရေန သမယေန တသ္မိံ ဂူထကူပေ ပတိတံ, ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, gūthakūpo sādhikaporiso, pūro gūthassa. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva gūthakūpaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā imaṃyeva gūthakūpaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ gūthakūpe patitaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ရုက္ခော ဝိသမေ ဘူမိဘာဂေ ဇာတော တနုပတ္တပလာသော ကဗရစ္ဆာယော ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပာသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ရုက္ခံ ပဏိဓာယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ ရုက္ခံ အာဂမိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သေယ္ယ, အပရေန သမယေန တသ္သ ရုက္ခသ္သ ဆာယာယ နိသိန္နံ ဝာ နိပန္နံ ဝာ ဒုက္ခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နံ, ဒုက္ခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, rukkho visame bhūmibhāge jāto tanupattapalāso kabaracchāyo . Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva rukkhaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya, aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ မနုသ္သေသု ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ မနုသ္သေသု ဥပပန္နံ, သုခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ရုက္ခော သမေ ဘူမိဘာဂေ ဇာတော ဗဟလပတ္တပလာသော သန္ဒစ္ဆာယော 11။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပာသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ရုက္ခံ ပဏိဓာယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမမေဝ ရုက္ခံ အာဂမိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သေယ္ယ အပရေန သမယေန တသ္သ ရုက္ခသ္သ ဆာယာယ နိသိန္နံ ဝာ နိပန္နံ ဝာ သုခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ မနုသ္သေသု ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ မနုသ္သေသု ဥပပန္နံ, သုခဗဟုလာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, rukkho same bhūmibhāge jāto bahalapattapalāso sandacchāyo 12. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imameva rukkhaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တသုခာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ပာသာဒော, တတ္ရာသ္သ ကူဋာဂာရံ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တံ နိဝာတံ ဖုသိတဂ္ဂဠံ ပိဟိတဝာတပာနံ။ တတ္ရာသ္သ ပလ္လင္ကော ဂောနကတ္ထတော ပဋိကတ္ထတော ပဋလိကတ္ထတော ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏော သဥတ္တရစ္ဆဒော ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနော။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပာသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ပာသာဒံ ပဏိဓာယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တထာယံ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ ပာသာဒံ အာဂမိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သေယ္ယ အပရေန သမယေန တသ္မိံ ပာသာဒေ တသ္မိံ ကူဋာဂာရေ တသ္မိံ ပလ္လင္ကေ နိသိန္နံ ဝာ နိပန္နံ ဝာ ဧကန္တသုခာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော ယထာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နံ, ဧကန္တသုခာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatī’ti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, pāsādo, tatrāssa kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ. Tatrāssa pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pāsādaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pāsādaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ pāsāde tasmiṃ kūṭāgāre tasmiṃ pallaṅke nisinnaṃ vā nipannaṃ vā ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ဣဓ ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ အာသဝာနံ ခယာ အနာသံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သတီတိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တံ, ဧကန္တသုခာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ပောက္ခရဏီ အစ္ဆောဒကာ သာတောဒကာ သီတောဒကာ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ။ အဝိဒူရေ စသ္သာ တိဗ္ဗော ဝနသဏ္ဍော။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ ဃမ္မာဘိတတ္တော ဃမ္မပရေတော ကိလန္တော တသိတော ပိပာသိတော ဧကာယနေန မဂ္ဂေန တမေဝ ပောက္ခရဏိံ ပဏိဓာယ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဒိသ္ဝာ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘တထာ ဘဝံ ပုရိသော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ ဣမံယေဝ ပောက္ခရဏိံ အာဂမိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သေယ္ယ အပရေန သမယေန တံ ပောက္ခရဏိံ ဩဂာဟေတ္ဝာ န္ဟာယိတ္ဝာ စ ပိဝိတ္ဝာ စ သဗ္ဗဒရထကိလမထပရိဠာဟံ ပဋိပ္ပသ္သမ္ဘေတ္ဝာ ပစ္စုတ္တရိတ္ဝာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိသိန္နံ ဝာ နိပန္နံ ဝာ, ဧကန္တသုခာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – တထာယံ ပုဂ္ဂလော ပဋိပန္နော တထာ စ ဣရိယတိ တဉ္စ မဂ္ဂံ သမာရူဠ္ဟော, ယထာ အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သတီ’တိ။ တမေနံ ပသ္သာမိ အပရေန သမယေန အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တံ, ဧကန္တသုခာ ဝေဒနာ ဝေဒယမာနံ။ ဣမာ ခော, သာရိပုတ္တ, ပဉ္စ ဂတိယော။
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā setakā supatitthā ramaṇīyā. Avidūre cassā tibbo vanasaṇḍo. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pokkharaṇiṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathā bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pokkharaṇiṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhāyitvā ca pivitvā ca sabbadarathakilamathapariḷāhaṃ paṭippassambhetvā paccuttaritvā tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ vā nipannaṃ vā, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Imā kho, sāriputta, pañca gatiyo.
‘‘ယော ခော မံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဇာနန္တံ ဧဝံ ပသ္သန္တံ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ – ‘နတ္ထိ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသော; တက္ကပရိယာဟတံ သမဏော ဂောတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာန’န္တိ တံ, သာရိပုတ္တ, ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညံ အာရာဓေယ္ယ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝဒာမိ ‘တံ ဝာစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော ဧဝံ နိရယေ’။
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi ‘taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’.
၁၅၅. ‘‘အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, စတုရင္ဂသမန္နာဂတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ စရိတာ 13 – တပသ္သီ သုဒံ ဟောမိ ပရမတပသ္သီ, လူခော သုဒံ 14 ဟောမိ ပရမလူခော, ဇေဂုစ္ဆီ သုဒံ ဟောမိ ပရမဇေဂုစ္ဆီ, ပဝိဝိတ္တော သုဒံ 15 ဟောမိ ပရမပဝိဝိတ္တော ။ တတ္ရာသ္သု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, တပသ္သိတာယ ဟောတိ – အစေလကော ဟောမိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော 16, န ဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော န တိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော; နာဘိဟဋံ န ဥဒ္ဒိသ္သကတံ န နိမန္တနံ သာဒိယာမိ။ သော န ကုမ္ဘိမုခာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, န ကဠောပိမုခာ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, န ဧဠကမန္တရံ, န ဒဏ္ဍမန္တရံ, န မုသလမန္တရံ, န ဒ္ဝိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, န ဂဗ္ဘိနိယာ, န ပာယမာနာယ 17, န ပုရိသန္တရဂတာယ, န သင္ကိတ္တီသု, န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ, န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ; န မစ္ဆံ န မံသံ န သုရံ န မေရယံ န ထုသောဒကံ ပိဝာမိ; သော ဧကာဂာရိကော ဝာ ဟောမိ ဧကာလောပိကော, ဒ္ဝာဂာရိကော ဝာ ဟောမိ ဒ္ဝာလောပိကော။ပေ.။ သတ္တာဂာရိကော ဝာ ဟောမိ သတ္တာလောပိကော; ဧကိသ္သာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေမိ, ဒ္ဝီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေမိ။ပေ.။ သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေမိ; ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေမိ, ဒ္ဝီဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေမိ။ပေ.။ သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေမိ; ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမိ။
155. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā 18 – tapassī sudaṃ homi paramatapassī, lūkho sudaṃ 19 homi paramalūkho, jegucchī sudaṃ homi paramajegucchī, pavivitto sudaṃ 20 homi paramapavivitto . Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, tapassitāya hoti – acelako homi muttācāro hatthāpalekhano 21, na ehibhaddantiko na tiṭṭhabhaddantiko; nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyāmi. So na kumbhimukhā paṭiggaṇhāmi, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāmi, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya 22, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī; na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivāmi; so ekāgāriko vā homi ekālopiko, dvāgāriko vā homi dvālopiko…pe… sattāgāriko vā homi sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpemi, dvīhipi dattīhi yāpemi…pe… sattahipi dattīhi yāpemi; ekāhikampi āhāraṃ āhāremi, dvīhikampi āhāraṃ āhāremi…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāremi; iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharāmi.
‘‘သော သာကဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, သာမာကဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, နီဝာရဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, ဟဋဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, ကဏဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, အာစာမဘက္ခော ဝာ ဟောမိ , ပိညာကဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, တိဏဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, ဂောမယဘက္ခော ဝာ ဟောမိ, ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေမိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။
‘‘So sākabhakkho vā homi, sāmākabhakkho vā homi, nīvārabhakkho vā homi, daddulabhakkho vā homi, haṭabhakkho vā homi, kaṇabhakkho vā homi, ācāmabhakkho vā homi , piññākabhakkho vā homi, tiṇabhakkho vā homi, gomayabhakkho vā homi, vanamūlaphalāhāro yāpemi pavattaphalabhojī.
‘‘သော သာဏာနိပိ ဓာရေမိ, မသာဏာနိပိ ဓာရေမိ, ဆဝဒုသ္သာနိပိ ဓာရေမိ, ပံသုကူလာနိပိ ဓာရေမိ, တိရီဋာနိပိ ဓာရေမိ, အဇိနမ္ပိ ဓာရေမိ, အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓာရေမိ, ကုသစီရမ္ပိ ဓာရေမိ, ဝာကစီရမ္ပိ ဓာရေမိ, ဖလကစီရမ္ပိ ဓာရေမိ, ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေမိ, ဝာဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေမိ, ဥလူကပက္ခမ္ပိ ဓာရေမိ; ကေသမသ္သုလောစကောပိ ဟောမိ ကေသမသ္သုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော; ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ ဟောမိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော; ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောမိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တော; ကဏ္ဋကာပသ္သယိကောပိ ဟောမိ ကဏ္ဋကာပသ္သယေ သေယ္ယံ ကပ္ပေမိ 23; သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမိ – ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယသ္သ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရာမိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, တပသ္သိတာယ ဟောတိ။
‘‘So sāṇānipi dhāremi, masāṇānipi dhāremi, chavadussānipi dhāremi, paṃsukūlānipi dhāremi, tirīṭānipi dhāremi, ajinampi dhāremi, ajinakkhipampi dhāremi, kusacīrampi dhāremi, vākacīrampi dhāremi, phalakacīrampi dhāremi, kesakambalampi dhāremi, vāḷakambalampi dhāremi, ulūkapakkhampi dhāremi; kesamassulocakopi homi kesamassulocanānuyogamanuyutto; ubbhaṭṭhakopi homi āsanapaṭikkhitto; ukkuṭikopi homi ukkuṭikappadhānamanuyutto; kaṇṭakāpassayikopi homi kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappemi 24; sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharāmi – iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharāmi. Idaṃsu me, sāriputta, tapassitāya hoti.
၁၅၆. ‘‘တတ္ရာသ္သု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, လူခသ္မိံ ဟောတိ – နေကဝသ္သဂဏိကံ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ သန္နိစိတံ ဟောတိ ပပဋိကဇာတံ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, တိန္ဒုကခာဏု နေကဝသ္သဂဏိကော သန္နိစိတော ဟောတိ ပပဋိကဇာတော, ဧဝမေဝာသ္သု မေ, သာရိပုတ္တ, နေကဝသ္သဂဏိကံ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ သန္နိစိတံ ဟောတိ ပပဋိကဇာတံ။ တသ္သ မယ္ဟံ, သာရိပုတ္တ, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ဣမံ ရဇောဇလ္လံ ပာဏိနာ ပရိမဇ္ဇေယ္ယံ, အညေ ဝာ ပန မေ ဣမံ ရဇောဇလ္လံ ပာဏိနာ ပရိမဇ္ဇေယ္ယု’န္တိ။ ဧဝမ္ပိ မေ, သာရိပုတ္တ , န ဟောတိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, လူခသ္မိံ ဟောတိ။
156. ‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti – nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, tindukakhāṇu nekavassagaṇiko sannicito hoti papaṭikajāto, evamevāssu me, sāriputta, nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ. Tassa mayhaṃ, sāriputta, na evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyaṃ, aññe vā pana me imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyu’nti. Evampi me, sāriputta , na hoti. Idaṃsu me, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti.
‘‘တတ္ရာသ္သု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, ဇေဂုစ္ဆိသ္မိံ ဟောတိ – သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, သတောဝ အဘိက္ကမာမိ, သတောဝ ပဋိက္ကမာမိ, ယာဝ ဥဒကဗိန္ဒုမ္ဟိပိ မေ ဒယာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောတိ – ‘မာဟံ ခုဒ္ဒကေ ပာဏေ ဝိသမဂတေ သင္ဃာတံ အာပာဒေသိ’န္တိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, ဇေဂုစ္ဆိသ္မိံ ဟောတိ။
‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, jegucchismiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, satova abhikkamāmi, satova paṭikkamāmi, yāva udakabindumhipi me dayā paccupaṭṭhitā hoti – ‘māhaṃ khuddake pāṇe visamagate saṅghātaṃ āpādesi’nti. Idaṃsu me, sāriputta, jegucchismiṃ hoti.
‘‘တတ္ရာသ္သု မေ ဣဒံ, သာရိပုတ္တ, ပဝိဝိတ္တသ္မိံ ဟောတိ – သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, အညတရံ အရညာယတနံ အဇ္ဈောဂာဟေတ္ဝာ ဝိဟရာမိ။ ယဒာ ပသ္သာမိ ဂောပာလကံ ဝာ ပသုပာလကံ ဝာ တိဏဟာရကံ ဝာ ကဋ္ဌဟာရကံ ဝာ ဝနကမ္မိကံ ဝာ, ဝနေန ဝနံ ဂဟနေန ဂဟနံ နိန္နေန နိန္နံ ထလေန ထလံ သံပတာမိ 25။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? မာ မံ တေ အဒ္ဒသံသု အဟဉ္စ မာ တေ အဒ္ဒသန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, အာရညကော မဂော မနုသ္သေ ဒိသ္ဝာ ဝနေန ဝနံ ဂဟနေန ဂဟနံ နိန္နေန နိန္နံ ထလေန ထလံ သံပတတိ, ဧဝမေဝ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ယဒာ ပသ္သာမိ ဂောပာလကံ ဝာ ပသုပာလကံ ဝာ တိဏဟာရကံ ဝာ ကဋ္ဌဟာရကံ ဝာ ဝနကမ္မိကံ ဝာ ဝနေန ဝနံ ဂဟနေန ဂဟနံ နိန္နေန နိန္နံ ထလေန ထလံ သံပတာမိ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? မာ မံ တေ အဒ္ဒသံသု အဟဉ္စ မာ တေ အဒ္ဒသန္တိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, ပဝိဝိတ္တသ္မိံ ဟောတိ။
‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ araññāyatanaṃ ajjhogāhetvā viharāmi. Yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā, vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi 26. Taṃ kissa hetu? Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti. Seyyathāpi, sāriputta, āraññako mago manusse disvā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatati, evameva kho ahaṃ, sāriputta, yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi. Taṃ kissa hetu? Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti. Idaṃsu me, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti.
‘‘သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ယေ တေ ဂောဋ္ဌာ ပဋ္ဌိတဂာဝော အပဂတဂောပာလကာ, တတ္ထ စတုက္ကုဏ္ဍိကော ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ယာနိ တာနိ ဝစ္ဆကာနံ တရုဏကာနံ ဓေနုပကာနံ ဂောမယာနိ တာနိ သုဒံ အာဟာရေမိ။ ယာဝကီဝဉ္စ မေ , သာရိပုတ္တ, သကံ မုတ္တကရီသံ အပရိယာဒိန္နံ ဟောတိ, သကံယေဝ သုဒံ မုတ္တကရီသံ အာဟာရေမိ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, မဟာဝိကဋဘောဇနသ္မိံ ဟောတိ။
‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, ye te goṭṭhā paṭṭhitagāvo apagatagopālakā, tattha catukkuṇḍiko upasaṅkamitvā yāni tāni vacchakānaṃ taruṇakānaṃ dhenupakānaṃ gomayāni tāni sudaṃ āhāremi. Yāvakīvañca me , sāriputta, sakaṃ muttakarīsaṃ apariyādinnaṃ hoti, sakaṃyeva sudaṃ muttakarīsaṃ āhāremi. Idaṃsu me, sāriputta, mahāvikaṭabhojanasmiṃ hoti.
၁၅၇. ‘‘သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, အညတရံ ဘိံသနကံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂာဟေတ္ဝာ ဝိဟရာမိ။ တတ္ရာသ္သုဒံ, သာရိပုတ္တ, ဘိံသနကသ္သ ဝနသဏ္ဍသ္သ ဘိံသနကတသ္မိံ ဟောတိ – ယော ကောစိ အဝီတရာဂော တံ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိသတိ, ယေဘုယ္ယေန လောမာနိ ဟံသန္တိ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ယာ တာ ရတ္တိယော သီတာ ဟေမန္တိကာ အန္တရဋ္ဌကာ ဟိမပာတသမယာ 27 တထာရူပာသု ရတ္တီသု ရတ္တိံ အဗ္ဘောကာသေ ဝိဟရာမိ, ဒိဝာ ဝနသဏ္ဍေ; ဂိမ္ဟာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ဒိဝာ အဗ္ဘောကာသေ ဝိဟရာမိ, ရတ္တိံ ဝနသဏ္ဍေ။ အပိသ္သု မံ, သာရိပုတ္တ, အယံ အနစ္ဆရိယဂာထာ ပဋိဘာသိ ပုဗ္ဗေ အသ္သုတပုဗ္ဗာ –
157. ‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ bhiṃsanakaṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā viharāmi. Tatrāssudaṃ, sāriputta, bhiṃsanakassa vanasaṇḍassa bhiṃsanakatasmiṃ hoti – yo koci avītarāgo taṃ vanasaṇḍaṃ pavisati, yebhuyyena lomāni haṃsanti. So kho ahaṃ, sāriputta, yā tā rattiyo sītā hemantikā antaraṭṭhakā himapātasamayā 28 tathārūpāsu rattīsu rattiṃ abbhokāse viharāmi, divā vanasaṇḍe; gimhānaṃ pacchime māse divā abbhokāse viharāmi, rattiṃ vanasaṇḍe. Apissu maṃ, sāriputta, ayaṃ anacchariyagāthā paṭibhāsi pubbe assutapubbā –
နဂ္ဂော န စဂ္ဂိမာသီနော၊ ဧသနာပသုတော မုနီ’’တိ။
Naggo na caggimāsīno, esanāpasuto munī’’ti.
‘‘သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, သုသာနေ သေယ္ယံ ကပ္ပေမိ ဆဝဋ္ဌိကာနိ ဥပဓာယ။ အပိသ္သု မံ, သာရိပုတ္တ, ဂာမဏ္ဍလာ 31 ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဩဋ္ဌုဘန္တိပိ, ဩမုတ္တေန္တိပိ, ပံသုကေနပိ ဩကိရန္တိ, ကဏ္ဏသောတေသုပိ သလာကံ ပဝေသေန္တိ။ န ခော ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, အဘိဇာနာမိ တေသု ပာပကံ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတာ။ ဣဒံသု မေ, သာရိပုတ္တ, ဥပေက္ခာဝိဟာရသ္မိံ ဟောတိ။
‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, susāne seyyaṃ kappemi chavaṭṭhikāni upadhāya. Apissu maṃ, sāriputta, gāmaṇḍalā 32 upasaṅkamitvā oṭṭhubhantipi, omuttentipi, paṃsukenapi okiranti, kaṇṇasotesupi salākaṃ pavesenti. Na kho panāhaṃ, sāriputta, abhijānāmi tesu pāpakaṃ cittaṃ uppādetā. Idaṃsu me, sāriputta, upekkhāvihārasmiṃ hoti.
၁၅၈. ‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အာဟာရေန သုဒ္ဓီ’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကောလေဟိ ယာပေမာ’တိ။ တေ ကောလမ္ပိ ခာဒန္တိ, ကောလစုဏ္ဏမ္ပိ ခာဒန္တိ, ကောလောဒကမ္ပိ ပိဝန္တိ – အနေကဝိဟိတမ္ပိ ကောလဝိကတိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ ကောလံ အာဟာရံ အာဟာရိတာ။ သိယာ ခော ပန တေ, သာရိပုတ္တ, ဧဝမသ္သ – ‘မဟာ နူန တေန သမယေန ကောလော အဟောသီ’တိ။ န ခော ပနေတံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဒာပိ ဧတပရမောယေဝ ကောလော အဟောသိ သေယ္ယထာပိ ဧတရဟိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ ကောလံ အာဟာရံ အာဟာရယတော အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝာ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝာ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အင္ဂပစ္စင္ဂာနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝသ္သု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥန္နတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂောပာနသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝသ္သု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပာနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိသ္သန္တိ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိသ္သန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗုအာမကစ္ဆိန္နော ဝာတာတပေန သံဖုဋိတော 33 ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝသ္သု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိသ္သာမီ’တိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, ‘ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိသ္သာမီ’တိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, ယာဝသ္သု မေ, သာရိပုတ္တ, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဝစ္စံ ဝာ မုတ္တံ ဝာ ကရိသ္သာမီ’တိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, တမေဝ ကာယံ အသ္သာသေန္တော ပာဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇာမိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, သာရိပုတ္တ, ပာဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပတန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။
158. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti. Te evamāhaṃsu – ‘kolehi yāpemā’ti. Te kolampi khādanti, kolacuṇṇampi khādanti, kolodakampi pivanti – anekavihitampi kolavikatiṃ paribhuñjanti. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhāritā. Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena kolo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadāpi etaparamoyeva kolo ahosi seyyathāpi etarahi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābuāmakacchinno vātātapena saṃphuṭito 34 hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi, yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.
၁၅၉. ‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အာဟာရေန သုဒ္ဓီ’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘မုဂ္ဂေဟိ ယာပေမ။ပေ.။ တိလေဟိ ယာပေမ။ပေ.။ တဏ္ဍုလေဟိ ယာပေမာ’တိ။ တေ တဏ္ဍုလမ္ပိ ခာဒန္တိ, တဏ္ဍုလစုဏ္ဏမ္ပိ ခာဒန္တိ, တဏ္ဍုလောဒကမ္ပိ ပိဝန္တိ – အနေကဝိဟိတမ္ပိ တဏ္ဍုလဝိကတိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အဘိဇာနာမိ ခော ပနာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ တဏ္ဍုလံ အာဟာရံ အာဟာရိတာ။ သိယာ ခော ပန တေ, သာရိပုတ္တ, ဧဝမသ္သ – ‘မဟာ နူန တေန သမယေန တဏ္ဍုလော အဟောသီ’တိ။ န ခော ပနေတံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဒာပိ ဧတပရမောယေဝ တဏ္ဍုလော အဟောသိ , သေယ္ယထာပိ ဧတရဟိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, သာရိပုတ္တ, ဧကံယေဝ တဏ္ဍုလံ အာဟာရံ အာဟာရယတော အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယ္ယထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝာ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝာ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အင္ဂပစ္စင္ဂာနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝသ္သု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥန္နတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂောပာနသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝသ္သု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂာ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပာနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိသ္သန္တိ, ဧဝမေဝသ္သု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိသ္သန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သေယ္ယထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗု အာမကစ္ဆိန္နော ဝာတာတပေန သံဖုဋိတော ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝသ္သု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိသ္သာမီ’တိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏ္ဟာမိ, ‘ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိသ္သာမီ’တိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏ္ဟာမိ။ ယာဝသ္သု မေ, သာရိပုတ္တ, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ‘ဝစ္စံ ဝာ မုတ္တံ ဝာ ကရိသ္သာမီ’တိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။ သော ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, တမေဝ ကာယံ အသ္သာသေန္တော ပာဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇာမိ။ တသ္သ မယ္ဟံ, သာရိပုတ္တ, ပာဏိနာ ဂတ္တာနိ အနောမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပတန္တိ တာယေဝပ္ပာဟာရတာယ။
159. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti. Te evamāhaṃsu – ‘muggehi yāpema…pe… tilehi yāpema…pe… taṇḍulehi yāpemā’ti. Te taṇḍulampi khādanti, taṇḍulacuṇṇampi khādanti, taṇḍulodakampi pivanti – anekavihitampi taṇḍulavikatiṃ paribhuñjanti. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhāritā. Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena taṇḍulo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadāpi etaparamoyeva taṇḍulo ahosi , seyyathāpi etarahi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi. Yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.
‘‘တာယပိ ခော အဟံ, သာရိပုတ္တ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒာယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမံ ဥတ္တရိံ မနုသ္သဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒသ္သနဝိသေသံ။ တံ ကိသ္သ ဟေတု? ဣမိသ္သာယေဝ အရိယာယ ပညာယ အနဓိဂမာ, ယာယံ အရိယာ ပညာ အဓိဂတာ အရိယာ နိယ္ယာနိကာ, နိယ္ယာတိ တက္ကရသ္သ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။
‘‘Tāyapi kho ahaṃ, sāriputta, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamaṃ uttariṃ manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Taṃ kissa hetu? Imissāyeva ariyāya paññāya anadhigamā, yāyaṃ ariyā paññā adhigatā ariyā niyyānikā, niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya.
၁၆၀. ‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သံသာရေန သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခော ပန သော 35, သာရိပုတ္တ, သံသာရော သုလဘရူပော ယော မယာ အသံသရိတပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, အညတ္ရ သုဒ္ဓာဝာသေဟိ ဒေဝေဟိ။ သုဒ္ဓာဝာသေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝေ သံသရေယ္ယံ, နယိမံ လောကံ ပုနရာဂစ္ဆေယ္ယံ။
160. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘saṃsārena suddhī’ti. Na kho pana so 36, sāriputta, saṃsāro sulabharūpo yo mayā asaṃsaritapubbo iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve saṃsareyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဥပပတ္တိယာ သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခော ပန သာ, သာရိပုတ္တ , ဥပပတ္တိ သုလဘရူပာ ယာ မယာ အနုပပန္နပုဗ္ဗာ ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, အညတ္ရ သုဒ္ဓာဝာသေဟိ ဒေဝေဟိ။ သုဒ္ဓာဝာသေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝေ ဥပပဇ္ဇေယ္ယံ, နယိမံ လောကံ ပုနရာဂစ္ဆေယ္ယံ။
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘upapattiyā suddhī’ti. Na kho pana sā, sāriputta , upapatti sulabharūpā yā mayā anupapannapubbā iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve upapajjeyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အာဝာသေန သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခော ပန သော, သာရိပုတ္တ, အာဝာသော သုလဘရူပော ယော မယာ အနာဝုဋ္ဌပုဗ္ဗော 37 ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, အညတ္ရ သုဒ္ဓာဝာသေဟိ ဒေဝေဟိ။ သုဒ္ဓာဝာသေ စာဟံ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝေ အာဝသေယ္ယံ, နယိမံ လောကံ ပုနရာဂစ္ဆေယ္ယံ။
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āvāsena suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, āvāso sulabharūpo yo mayā anāvuṭṭhapubbo 38 iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve āvaseyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယညေန သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခော ပန သော, သာရိပုတ္တ, ယညော သုလဘရူပော ယော မယာ အယိဋ္ဌပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, တဉ္စ ခော ရညာ ဝာ သတာ ခတ္တိယေန မုဒ္ဓာဝသိတ္တေန ဗ္ရာဟ္မဏေန ဝာ မဟာသာလေန။
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaññena suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, yañño sulabharūpo yo mayā ayiṭṭhapubbo iminā dīghena addhunā, tañca kho raññā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaṇena vā mahāsālena.
‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အဂ္ဂိပရိစရိယာယ သုဒ္ဓီ’တိ။ န ခော ပန သော, သာရိပုတ္တ, အဂ္ဂိ သုလဘရူပော ယော မယာ အပရိစိဏ္ဏပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ, တဉ္စ ခော ရညာ ဝာ သတာ ခတ္တိယေန မုဒ္ဓာဝသိတ္တေန ဗ္ရာဟ္မဏေန ဝာ မဟာသာလေန။
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘aggiparicariyāya suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, aggi sulabharūpo yo mayā apariciṇṇapubbo iminā dīghena addhunā, tañca kho raññā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaṇena vā mahāsālena.
၁၆၁. ‘‘သန္တိ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧကေ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ ဧဝံဝာဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ယာဝဒေဝာယံ ဘဝံ ပုရိသော ဒဟရော ဟောတိ ယုဝာ သုသုကာဠကေသော ဘဒ္ရေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ တာဝဒေဝ ပရမေန ပညာဝေယ္ယတ္တိယေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ယတော စ ခော အယံ ဘဝံ ပုရိသော ဇိဏ္ဏော ဟောတိ ဝုဒ္ဓော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, အာသီတိကော ဝာ နာဝုတိကော ဝာ ဝသ္သသတိကော ဝာ ဇာတိယာ, အထ တမ္ဟာ ပညာဝေယ္ယတ္တိယာ, ပရိဟာယတီ’တိ။ န ခော ပနေတံ, သာရိပုတ္တ , ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟံ ခော ပန, သာရိပုတ္တ, ဧတရဟိ ဇိဏ္ဏော ဝုဒ္ဓော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, အာသီတိကော မေ ဝယော ဝတ္တတိ။ ဣဓ မေ အသ္သု, သာရိပုတ္တ, စတ္တာရော သာဝကာ ဝသ္သသတာယုကာ ဝသ္သသတဇီဝိနော, ပရမာယ သတိယာ စ ဂတိယာ စ ဓိတိယာ စ သမန္နာဂတာ ပရမေန စ ပညာဝေယ္ယတ္တိယေန။ သေယ္ယထာပိ, သာရိပုတ္တ, ဒဠ္ဟဓမ္မာ 39 ဓနုဂ္ဂဟော သိက္ခိတော ကတဟတ္ထော ကတူပာသနော လဟုကေန အသနေန အပ္ပကသိရေနေဝ တိရိယံ တာလစ္ဆာယံ အတိပာတေယ္ယ, ဧဝံ အဓိမတ္တသတိမန္တော ဧဝံ အဓိမတ္တဂတိမန္တော ဧဝံ အဓိမတ္တဓိတိမန္တော ဧဝံ ပရမေန ပညာဝေယ္ယတ္တိယေန သမန္နာဂတာ။ တေ မံ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ ဥပာဒာယုပာဒာယ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆေယ္ယုံ, ပုဋ္ဌော ပုဋ္ဌော စာဟံ တေသံ ဗ္ယာကရေယ္ယံ, ဗ္ယာကတဉ္စ မေ ဗ္ယာကတတော ဓာရေယ္ယုံ, န စ မံ ဒုတိယကံ ဥတ္တရိ ပဋိပုစ္ဆေယ္ယုံ။ အညတ္ရ အသိတပီတခာယိတသာယိတာ အညတ္ရ ဥစ္စာရပသ္သာဝကမ္မာ, အညတ္ရ နိဒ္ဒာကိလမထပဋိဝိနောဒနာ အပရိယာဒိန္နာယေဝသ္သ, သာရိပုတ္တ, တထာဂတသ္သ ဓမ္မဒေသနာ, အပရိယာဒိန္နံယေဝသ္သ တထာဂတသ္သ ဓမ္မပဒဗ္ယဉ္ဇနံ, အပရိယာဒိန္နံယေဝသ္သ တထာဂတသ္သ ပဉ္ဟပဋိဘာနံ ။ အထ မေ တေ စတ္တာရော သာဝကာ ဝသ္သသတာယုကာ ဝသ္သသတဇီဝိနော ဝသ္သသတသ္သ အစ္စယေန ကာလံ ကရေယ္ယုံ။ မဉ္စကေန စေပိ မံ, သာရိပုတ္တ, ပရိဟရိသ္သထ, နေဝတ္ထိ တထာဂတသ္သ ပညာဝေယ္ယတ္တိယသ္သ အညထတ္တံ။ ယံ ခော တံ 40, သာရိပုတ္တ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ – ‘အသမ္မောဟဓမ္မော သတ္တော လောကေ ဥပ္ပန္နော ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခာယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခာယ ဒေဝမနုသ္သာန’န္တိ, မမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ ‘အသမ္မောဟဓမ္မော သတ္တော လောကေ ဥပ္ပန္နော ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခာယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခာယ ဒေဝမနုသ္သာန’’’န္တိ။
161. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yāvadevāyaṃ bhavaṃ puriso daharo hoti yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā tāvadeva paramena paññāveyyattiyena samannāgato hoti. Yato ca kho ayaṃ bhavaṃ puriso jiṇṇo hoti vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko vā nāvutiko vā vassasatiko vā jātiyā, atha tamhā paññāveyyattiyā, parihāyatī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta , evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ kho pana, sāriputta, etarahi jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko me vayo vattati. Idha me assu, sāriputta, cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino, paramāya satiyā ca gatiyā ca dhitiyā ca samannāgatā paramena ca paññāveyyattiyena. Seyyathāpi, sāriputta, daḷhadhammā 41 dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasireneva tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya, evaṃ adhimattasatimanto evaṃ adhimattagatimanto evaṃ adhimattadhitimanto evaṃ paramena paññāveyyattiyena samannāgatā. Te maṃ catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ upādāyupādāya pañhaṃ puccheyyuṃ, puṭṭho puṭṭho cāhaṃ tesaṃ byākareyyaṃ, byākatañca me byākatato dhāreyyuṃ, na ca maṃ dutiyakaṃ uttari paṭipuccheyyuṃ. Aññatra asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā, aññatra niddākilamathapaṭivinodanā apariyādinnāyevassa, sāriputta, tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa dhammapadabyañjanaṃ, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa pañhapaṭibhānaṃ . Atha me te cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino vassasatassa accayena kālaṃ kareyyuṃ. Mañcakena cepi maṃ, sāriputta, pariharissatha, nevatthi tathāgatassa paññāveyyattiyassa aññathattaṃ. Yaṃ kho taṃ 42, sāriputta, sammā vadamāno vadeyya – ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti, mameva taṃ sammā vadamāno vadeyya ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’’nti.
၁၆၂. တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂသမာလော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနော။ အထ ခော အာယသ္မာ နာဂသမာလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! အပိ ဟိ မေ, ဘန္တေ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတ္ဝာ လောမာနိ ဟဋ္ဌာနိ။ ကောနာမော အယံ, ဘန္တေ, ဓမ္မပရိယာယော’’တိ? ‘‘တသ္မာတိဟ တ္ဝံ, နာဂသမာလ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ လောမဟံသနပရိယာယော တ္ဝေဝ နံ ဓာရေဟီ’’တိ။
162. Tena kho pana samayena āyasmā nāgasamālo bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno. Atha kho āyasmā nāgasamālo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Api hi me, bhante, imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā lomāni haṭṭhāni. Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, nāgasamāla, imaṃ dhammapariyāyaṃ lomahaṃsanapariyāyo tveva naṃ dhārehī’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ နာဂသမာလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā nāgasamālo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
မဟာသီဟနာဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
Mahāsīhanādasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၂. မဟာသီဟနာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၂. မဟာသီဟနာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā