Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൨. മഹാസീഹനാദസുത്തം
2. Mahāsīhanādasuttaṃ
൧൪൬. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ വേസാലിയം വിഹരതി ബഹിനഗരേ അപരപുരേ വനസണ്ഡേ. തേന ഖോ പന സമയേന സുനക്ഖത്തോ ലിച്ഛവിപുത്തോ അചിരപക്കന്തോ ഹോതി ഇമസ്മാ ധമ്മവിനയാ. സോ വേസാലിയം പരിസതി 1 ഏവം 2 വാചം ഭാസതി – ‘‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരി 3 മനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ. തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാനം. യസ്സ ച ഖ്വാസ്സ അത്ഥായ ധമ്മോ ദേസിതോ സോ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാ’’തി.
146. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati bahinagare aparapure vanasaṇḍe. Tena kho pana samayena sunakkhatto licchaviputto acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā. So vesāliyaṃ parisati 4 evaṃ 5 vācaṃ bhāsati – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttari 6 manussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.
അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ വേസാലിം പിണ്ഡായ പാവിസി. അസ്സോസി ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ സുനക്ഖത്തസ്സ ലിച്ഛവിപുത്തസ്സ വേസാലിയം പരിസതി ഏവം വാചം ഭാസമാനസ്സ – ‘‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ. തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാനം. യസ്സ ച ഖ്വാസ്സ അത്ഥായ ധമ്മോ ദേസിതോ സോ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാ’’തി.
Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Assosi kho āyasmā sāriputto sunakkhattassa licchaviputtassa vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsamānassa – ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti.
അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ വേസാലിയം പിണ്ഡായ ചരിത്വാ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സുനക്ഖത്തോ, ഭന്തേ, ലിച്ഛവിപുത്തോ അചിരപക്കന്തോ ഇമസ്മാ ധമ്മവിനയാ. സോ വേസാലിയം പരിസതി ഏവം വാചം ഭാസതി – ‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ. തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാനം. യസ്സ ച ഖ്വാസ്സ അത്ഥായ ധമ്മോ ദേസിതോ സോ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാ’’’തി.
Atha kho āyasmā sāriputto vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sunakkhatto, bhante, licchaviputto acirapakkanto imasmā dhammavinayā. So vesāliyaṃ parisati evaṃ vācaṃ bhāsati – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso. Takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’’ti.
൧൪൭. ‘‘കോധനോ ഹേസോ, സാരിപുത്ത, സുനക്ഖത്തോ മോഘപുരിസോ. കോധാ ച പനസ്സ ഏസാ വാചാ ഭാസിതാ. ‘അവണ്ണം ഭാസിസ്സാമീ’തി ഖോ, സാരിപുത്ത, സുനക്ഖത്തോ മോഘപുരിസോ വണ്ണംയേവ തഥാഗതസ്സ ഭാസതി . വണ്ണോ ഹേസോ, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ യോ ഏവം വദേയ്യ – ‘യസ്സ ച ഖ്വാസ്സ അത്ഥായ ധമ്മോ ദേസിതോ സോ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാ’തി.
147. ‘‘Kodhano heso, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso. Kodhā ca panassa esā vācā bhāsitā. ‘Avaṇṇaṃ bhāsissāmī’ti kho, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso vaṇṇaṃyeva tathāgatassa bhāsati . Vaṇṇo heso, sāriputta, tathāgatassa yo evaṃ vadeyya – ‘yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti.
‘‘അയമ്പി ഹി നാമ, സാരിപുത്ത, സുനക്ഖത്തസ്സ മോഘപുരിസസ്സ മയി ധമ്മന്വയോ ന ഭവിസ്സതി – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി, സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം, ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി.
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi, satthā devamanussānaṃ, buddho bhagavā’ti.
‘‘അയമ്പി ഹി നാമ, സാരിപുത്ത, സുനക്ഖത്തസ്സ മോഘപുരിസസ്സ മയി ധമ്മന്വയോ ന ഭവിസ്സതി – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അനേകവിഹിതം ഇദ്ധിവിധം പച്ചനുഭോതി – ഏകോപി ഹുത്വാ ബഹുധാ ഹോതി, ബഹുധാപി ഹുത്വാ ഏകോ ഹോതി; ആവിഭാവം, തിരോഭാവം; തിരോകുട്ടം തിരോപാകാരം തിരോപബ്ബതം അസജ്ജമാനോ ഗച്ഛതി, സേയ്യഥാപി ആകാസേ; പഥവിയാപി ഉമ്മുജ്ജനിമുജ്ജം കരോതി, സേയ്യഥാപി ഉദകേ; ഉദകേപി അഭിജ്ജമാനോ ഗച്ഛതി, സേയ്യഥാപി പഥവിയം; ആകാസേപി പല്ലങ്കേന കമതി, സേയ്യഥാപി പക്ഖീ സകുണോ; ഇമേപി ചന്ദിമസൂരിയേ ഏവംമഹിദ്ധികേ ഏവംമഹാനുഭാവേ പാണിനാ പരിമസതി പരിമജ്ജതി; യാവ ബ്രഹ്മലോകാപി കായേന വസം വത്തേതീ’തി.
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāno gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati; yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattetī’ti.
‘‘അയമ്പി ഹി നാമ, സാരിപുത്ത, സുനക്ഖത്തസ്സ മോഘപുരിസസ്സ മയി ധമ്മന്വയോ ന ഭവിസ്സതി – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ വിസുദ്ധായ അതിക്കന്തമാനുസികായ ഉഭോ സദ്ദേ സുണാതി – ദിബ്ബേ ച മാനുസേ ച, യേ ദൂരേ സന്തികേ ചാ’തി.
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti – dibbe ca mānuse ca, ye dūre santike cā’ti.
‘‘അയമ്പി ഹി നാമ, സാരിപുത്ത, സുനക്ഖത്തസ്സ മോഘപുരിസസ്സ മയി ധമ്മന്വയോ ന ഭവിസ്സതി – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി – സരാഗം വാ ചിത്തം സരാഗം ചിത്തന്തി പജാനാതി, വീതരാഗം വാ ചിത്തം വീതരാഗം ചിത്തന്തി പജാനാതി; സദോസം വാ ചിത്തം സദോസം ചിത്തന്തി പജാനാതി, വീതദോസം വാ ചിത്തം വീതദോസം ചിത്തന്തി പജാനാതി; സമോഹം വാ ചിത്തം സമോഹം ചിത്തന്തി പജാനാതി, വീതമോഹം വാ ചിത്തം വീതമോഹം ചിത്തന്തി പജാനാതി; സംഖിത്തം വാ ചിത്തം സംഖിത്തം ചിത്തന്തി പജാനാതി , വിക്ഖിത്തം വാ ചിത്തം വിക്ഖിത്തം ചിത്തന്തി പജാനാതി; മഹഗ്ഗതം വാ ചിത്തം മഹഗ്ഗതം ചിത്തന്തി പജാനാതി, അമഹഗ്ഗതം വാ ചിത്തം അമഹഗ്ഗതം ചിത്തന്തി പജാനാതി; സഉത്തരം വാ ചിത്തം സഉത്തരം ചിത്തന്തി പജാനാതി, അനുത്തരം വാ ചിത്തം അനുത്തരം ചിത്തന്തി പജാനാതി; സമാഹിതം വാ ചിത്തം സമാഹിതം ചിത്തന്തി പജാനാതി, അസമാഹിതം വാ ചിത്തം അസമാഹിതം ചിത്തന്തി പജാനാതി; വിമുത്തം വാ ചിത്തം വിമുത്തം ചിത്തന്തി പജാനാതി, അവിമുത്തം വാ ചിത്തം അവിമുത്തം ചിത്തന്തി പജാനാതീ’തി.
‘‘Ayampi hi nāma, sāriputta, sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati – ‘itipi so bhagavā parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti – sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti; sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti; samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti; saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajānāti , vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti; mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti; sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti; samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti; vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānātī’ti.
൧൪൮. ‘‘ദസ ഖോ പനിമാനി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലാനി യേഹി ബലേഹി സമന്നാഗതോ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി. കതമാനി ദസ?
148. ‘‘Dasa kho panimāni, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni dasa?
‘‘ഇധ, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ഠാനഞ്ച ഠാനതോ അട്ഠാനഞ്ച അട്ഠാനതോ യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ഠാനഞ്ച ഠാനതോ അട്ഠാനഞ്ച അട്ഠാനതോ യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Idha, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നാനം കമ്മസമാദാനാനം ഠാനസോ ഹേതുസോ വിപാകം യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നാനം കമ്മസമാദാനാനം ഠാനസോ ഹേതുസോ വിപാകം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso hetuso vipākaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ സബ്ബത്ഥഗാമിനിം പടിപദം യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി , സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ സബ്ബത്ഥഗാമിനിം പടിപദം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi , sāriputta, tathāgato sabbatthagāminiṃ paṭipadaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ അനേകധാതുനാനാധാതുലോകം യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ അനേകധാതുനാനാധാതുലോകം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato anekadhātunānādhātulokaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ സത്താനം നാനാധിമുത്തികതം യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ സത്താനം നാനാധിമുത്തികതം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato sattānaṃ nānādhimuttikataṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ഇന്ദ്രിയപരോപരിയത്തം യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ഇന്ദ്രിയപരോപരിയത്തം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato parasattānaṃ parapuggalānaṃ indriyaparopariyattaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ഝാനവിമോക്ഖസമാധിസമാപത്തീനം സംകിലേസം വോദാനം വുട്ഠാനം യഥാഭൂതം പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ഝാനവിമോക്ഖസമാധിസമാപത്തീനം സംകിലേസം വോദാനം വുട്ഠാനം യഥാഭൂതം പജാനാതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ vuṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ pajānāti, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി, സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ – ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി, സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ…പേ॰… ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Yampi, sāriputta, tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി. ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi, sāriputta, tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘പുന ചപരം, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. യമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതോ ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി, ഇദമ്പി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലം ഹോതി യം ബലം ആഗമ്മ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampi, sāriputta, tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, idampi, sāriputta, tathāgatassa tathāgatabalaṃ hoti yaṃ balaṃ āgamma tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘ഇമാനി ഖോ, സാരിപുത്ത, ദസ തഥാഗതസ്സ തഥാഗതബലാനി യേഹി ബലേഹി സമന്നാഗതോ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Imāni kho, sāriputta, dasa tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
൧൪൯. ‘‘യോ ഖോ മം, സാരിപുത്ത, ഏവം ജാനന്തം ഏവം പസ്സന്തം ഏവം വദേയ്യ – ‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ; തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാന’ന്തി, തം, സാരിപുത്ത, വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ സമാധിസമ്പന്നോ പഞ്ഞാസമ്പന്നോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഞ്ഞം ആരാധേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം, സാരിപുത്ത, വദാമി. തം വാചം അപ്പഹായ, തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ.
149. ‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya, taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
൧൫൦. ‘‘ചത്താരിമാനി, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ വേസാരജ്ജാനി യേഹി വേസാരജ്ജേഹി സമന്നാഗതോ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി. കതമാനി ചത്താരി?
150. ‘‘Cattārimāni, sāriputta, tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti. Katamāni cattāri?
‘‘‘സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ തേ പടിജാനതോ ഇമേ ധമ്മാ അനഭിസമ്ബുദ്ധാ’തി. തത്ര വത മം സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ദേവോ വാ മാരോ വാ ബ്രഹ്മാ വാ കോചി വാ ലോകസ്മിം സഹധമ്മേന പടിചോദേസ്സതീതി നിമിത്തമേതം, സാരിപുത്ത, ന സമനുപസ്സാമി. ഏതമഹം 7, സാരിപുത്ത, നിമിത്തം അസമനുപസ്സന്തോ ഖേമപ്പത്തോ അഭയപ്പത്തോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ വിഹരാമി.
‘‘‘Sammāsambuddhassa te paṭijānato ime dhammā anabhisambuddhā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ 8, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘‘ഖീണാസവസ്സ തേ പടിജാനതോ ഇമേ ആസവാ അപരിക്ഖീണാ’തി. തത്ര വത മം സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ദേവോ വാ മാരോ വാ ബ്രഹ്മാ വാ കോചി വാ ലോകസ്മിം സഹധമ്മേന പടിചോദേസ്സതീതി നിമിത്തമേതം, സാരിപുത്ത, ന സമനുപസ്സാമി. ഏതമഹം, സാരിപുത്ത, നിമിത്തം അസമനുപസ്സന്തോ ഖേമപ്പത്തോ അഭയപ്പത്തോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ വിഹരാമി.
‘‘‘Khīṇāsavassa te paṭijānato ime āsavā aparikkhīṇā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘‘യേ ഖോ പന തേ അന്തരായികാ ധമ്മാ വുത്താ, തേ പടിസേവതോ നാലം അന്തരായായാ’തി. തത്ര വത മം സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ദേവോ വാ മാരോ വാ ബ്രഹ്മാ വാ കോചി വാ ലോകസ്മിം സഹധമ്മേന പടിചോദേസ്സതീതി നിമിത്തമേതം, സാരിപുത്ത, ന സമനുപസ്സാമി. ഏതമഹം, സാരിപുത്ത, നിമിത്തം അസമനുപസ്സന്തോ ഖേമപ്പത്തോ അഭയപ്പത്തോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ വിഹരാമി.
‘‘‘Ye kho pana te antarāyikā dhammā vuttā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’ti. Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘‘യസ്സ ഖോ പന തേ അത്ഥായ ധമ്മോ ദേസിതോ, സോ ന നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായാ’തി . തത്ര വത മം സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ദേവോ വാ മാരോ വാ ബ്രഹ്മാ വാ കോചി വാ ലോകസ്മിം സഹധമ്മേന പടിചോദേസ്സതീ’തി നിമിത്തമേതം, സാരിപുത്ത, ന സമനുപസ്സാമി. ഏതമഹം, സാരിപുത്ത, നിമിത്തം അസമനുപസ്സന്തോ ഖേമപ്പത്തോ അഭയപ്പത്തോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ വിഹരാമി.
‘‘‘Yassa kho pana te atthāya dhammo desito, so na niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti . Tatra vata maṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā devo vā māro vā brahmā vā koci vā lokasmiṃ sahadhammena paṭicodessatī’ti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘ഇമാനി ഖോ, സാരിപുത്ത, ചത്താരി തഥാഗതസ്സ വേസാരജ്ജാനി യേഹി വേസാരജ്ജേഹി സമന്നാഗതോ തഥാഗതോ ആസഭം ഠാനം പടിജാനാതി, പരിസാസു സീഹനാദം നദതി, ബ്രഹ്മചക്കം പവത്തേതി.
‘‘Imāni kho, sāriputta, cattāri tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato tathāgato āsabhaṃ ṭhānaṃ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaṃ nadati, brahmacakkaṃ pavatteti.
‘‘യോ ഖോ മം, സാരിപുത്ത, ഏവം ജാനന്തം ഏവം പസ്സന്തം ഏവം വദേയ്യ – ‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ, തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാന’ന്തി, തം, സാരിപുത്ത, വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ സമാധിസമ്പന്നോ പഞ്ഞാസമ്പന്നോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഞ്ഞം ആരാധേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം, സാരിപുത്ത, വദാമി. തം വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
൧൫൧. ‘‘അട്ഠ ഖോ ഇമാ, സാരിപുത്ത, പരിസാ. കതമാ അട്ഠ? ഖത്തിയപരിസാ, ബ്രാഹ്മണപരിസാ, ഗഹപതിപരിസാ, സമണപരിസാ, ചാതുമഹാരാജികപരിസാ 9, താവതിംസപരിസാ, മാരപരിസാ, ബ്രഹ്മപരിസാ – ഇമാ ഖോ, സാരിപുത്ത, അട്ഠ പരിസാ. ഇമേഹി ഖോ, സാരിപുത്ത, ചതൂഹി വേസാരജ്ജേഹി സമന്നാഗതോ തഥാഗതോ ഇമാ അട്ഠ പരിസാ ഉപസങ്കമതി അജ്ഝോഗാഹതി. അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, അനേകസതം ഖത്തിയപരിസം ഉപസങ്കമിതാ. തത്രപി മയാ സന്നിസിന്നപുബ്ബഞ്ചേവ, സല്ലപിതപുബ്ബഞ്ച, സാകച്ഛാ ച സമാപജ്ജിതപുബ്ബാ. തത്ര വത മം ഭയം വാ സാരജ്ജം വാ ഓക്കമിസ്സതീതി നിമിത്തമേതം, സാരിപുത്ത, ന സമനുപസ്സാമി. ഏതമഹം, സാരിപുത്ത, നിമിത്തം അസമനുപസ്സന്തോ ഖേമപ്പത്തോ അഭയപ്പത്തോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ വിഹരാമി.
151. ‘‘Aṭṭha kho imā, sāriputta, parisā. Katamā aṭṭha? Khattiyaparisā, brāhmaṇaparisā, gahapatiparisā, samaṇaparisā, cātumahārājikaparisā 10, tāvatiṃsaparisā, māraparisā, brahmaparisā – imā kho, sāriputta, aṭṭha parisā. Imehi kho, sāriputta, catūhi vesārajjehi samannāgato tathāgato imā aṭṭha parisā upasaṅkamati ajjhogāhati. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ khattiyaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta, na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, അനേകസതം ബ്രാഹ്മണപരിസം…പേ॰… ഗഹപതിപരിസം… സമണപരിസം… ചാതുമഹാരാജികപരിസം… താവതിംസപരിസം… മാരപരിസം… ബ്രഹ്മപരിസം ഉപസങ്കമിതാ. തത്രപി മയാ സന്നിസിന്നപുബ്ബഞ്ചേവ, സല്ലപിതപുബ്ബഞ്ച, സാകച്ഛാ ച സമാപജ്ജിതപുബ്ബാ. തത്ര വത മം ഭയം വാ സാരജ്ജം വാ ഓക്കമിസ്സതീതി നിമിത്തമേതം, സാരിപുത്ത , ന സമനുപസ്സാമി. ഏതമഹം, സാരിപുത്ത, നിമിത്തം അസമനുപസ്സന്തോ ഖേമപ്പത്തോ അഭയപ്പത്തോ വേസാരജ്ജപ്പത്തോ വിഹരാമി.
‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, anekasataṃ brāhmaṇaparisaṃ…pe… gahapatiparisaṃ… samaṇaparisaṃ… cātumahārājikaparisaṃ… tāvatiṃsaparisaṃ… māraparisaṃ… brahmaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbañceva, sallapitapubbañca, sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maṃ bhayaṃ vā sārajjaṃ vā okkamissatīti nimittametaṃ, sāriputta , na samanupassāmi. Etamahaṃ, sāriputta, nimittaṃ asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
‘‘യോ ഖോ മം, സാരിപുത്ത, ഏവം ജാനന്തം ഏവം പസ്സന്തം ഏവം വദേയ്യ – ‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ, തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാന’ന്തി, തം, സാരിപുത്ത, വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ സമാധിസമ്പന്നോ പഞ്ഞാസമ്പന്നോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഞ്ഞം ആരാധേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം, സാരിപുത്ത, വദാമി. തം വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
൧൫൨. ‘‘ചതസ്സോ ഖോ ഇമാ, സാരിപുത്ത, യോനിയോ. കതമാ ചതസ്സോ? അണ്ഡജാ യോനി, ജലാബുജാ യോനി, സംസേദജാ യോനി, ഓപപാതികാ യോനി. കതമാ ച, സാരിപുത്ത, അണ്ഡജാ യോനി? യേ ഖോ തേ, സാരിപുത്ത, സത്താ അണ്ഡകോസം അഭിനിബ്ഭിജ്ജ ജായന്തി – അയം വുച്ചതി, സാരിപുത്ത, അണ്ഡജാ യോനി. കതമാ ച, സാരിപുത്ത, ജലാബുജാ യോനി? യേ ഖോ തേ, സാരിപുത്ത, സത്താ വത്ഥികോസം അഭിനിബ്ഭിജ്ജ ജായന്തി – അയം വുച്ചതി, സാരിപുത്ത, ജലാബുജാ യോനി. കതമാ ച, സാരിപുത്ത, സംസേദജാ യോനി? യേ ഖോ തേ, സാരിപുത്ത, സത്താ പൂതിമച്ഛേ വാ ജായന്തി പൂതികുണപേ വാ പൂതികുമ്മാസേ വാ ചന്ദനികായേ വാ ഓളിഗല്ലേ വാ ജായന്തി – അയം വുച്ചതി, സാരിപുത്ത, സംസേദജാ യോനി. കതമാ ച, സാരിപുത്ത, ഓപപാതികാ യോനി? ദേവാ, നേരയികാ, ഏകച്ചേ ച മനുസ്സാ, ഏകച്ചേ ച വിനിപാതികാ – അയം വുച്ചതി, സാരിപുത്ത, ഓപപാതികാ യോനി. ഇമാ ഖോ, സാരിപുത്ത, ചതസ്സോ യോനിയോ.
152. ‘‘Catasso kho imā, sāriputta, yoniyo. Katamā catasso? Aṇḍajā yoni, jalābujā yoni, saṃsedajā yoni, opapātikā yoni. Katamā ca, sāriputta, aṇḍajā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā aṇḍakosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, aṇḍajā yoni. Katamā ca, sāriputta, jalābujā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā vatthikosaṃ abhinibbhijja jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, jalābujā yoni. Katamā ca, sāriputta, saṃsedajā yoni? Ye kho te, sāriputta, sattā pūtimacche vā jāyanti pūtikuṇape vā pūtikummāse vā candanikāye vā oḷigalle vā jāyanti – ayaṃ vuccati, sāriputta, saṃsedajā yoni. Katamā ca, sāriputta, opapātikā yoni? Devā, nerayikā, ekacce ca manussā, ekacce ca vinipātikā – ayaṃ vuccati, sāriputta, opapātikā yoni. Imā kho, sāriputta, catasso yoniyo.
‘‘യോ ഖോ മം, സാരിപുത്ത, ഏവം ജാനന്തം ഏവം പസ്സന്തം ഏവം വദേയ്യ – ‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ, തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാന’ന്തി, തം, സാരിപുത്ത, വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ സമാധിസമ്പന്നോ പഞ്ഞാസമ്പന്നോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഞ്ഞം ആരാധേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം, സാരിപുത്ത, വദാമി. തം വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti, taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi. Taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
൧൫൩. ‘‘പഞ്ച ഖോ ഇമാ, സാരിപുത്ത, ഗതിയോ. കതമാ പഞ്ച? നിരയോ, തിരച്ഛാനയോനി, പേത്തിവിസയോ, മനുസ്സാ, ദേവാ. നിരയഞ്ചാഹം, സാരിപുത്ത, പജാനാമി, നിരയഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം, നിരയഗാമിനിഞ്ച പടിപദം; യഥാ പടിപന്നോ ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജതി തഞ്ച പജാനാമി. തിരച്ഛാനയോനിഞ്ചാഹം, സാരിപുത്ത, പജാനാമി, തിരച്ഛാനയോനിഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം, തിരച്ഛാനയോനിഗാമിനിഞ്ച പടിപദം; യഥാ പടിപന്നോ ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തിരച്ഛാനയോനിം ഉപപജ്ജതി തഞ്ച പജാനാമി. പേത്തിവിസയം ചാഹം, സാരിപുത്ത, പജാനാമി, പേത്തിവിസയഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം, പേത്തിവിസയഗാമിനിഞ്ച പടിപദം; യഥാ പടിപന്നോ ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ പേത്തിവിസയം ഉപപജ്ജതി തഞ്ച പജാനാമി. മനുസ്സേ ചാഹം, സാരിപുത്ത, പജാനാമി, മനുസ്സലോകഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം , മനുസ്സലോകഗാമിനിഞ്ച പടിപദം; യഥാ പടിപന്നോ ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ മനുസ്സേസു ഉപപജ്ജതി തഞ്ച പജാനാമി. ദേവേ ചാഹം, സാരിപുത്ത, പജാനാമി, ദേവലോകഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം, ദേവലോകഗാമിനിഞ്ച പടിപദം; യഥാ പടിപന്നോ ച കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജതി തഞ്ച പജാനാമി. നിബ്ബാനഞ്ചാഹം, സാരിപുത്ത, പജാനാമി, നിബ്ബാനഗാമിഞ്ച മഗ്ഗം, നിബ്ബാനഗാമിനിഞ്ച പടിപദം; യഥാ പടിപന്നോ ച ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി തഞ്ച പജാനാമി.
153. ‘‘Pañca kho imā, sāriputta, gatiyo. Katamā pañca? Nirayo, tiracchānayoni, pettivisayo, manussā, devā. Nirayañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nirayagāmiñca maggaṃ, nirayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Tiracchānayoniñcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, tiracchānayonigāmiñca maggaṃ, tiracchānayonigāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pettivisayaṃ cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, pettivisayagāmiñca maggaṃ, pettivisayagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Manusse cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, manussalokagāmiñca maggaṃ , manussalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjati tañca pajānāmi. Deve cāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, devalokagāmiñca maggaṃ, devalokagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Nibbānañcāhaṃ, sāriputta, pajānāmi, nibbānagāmiñca maggaṃ, nibbānagāminiñca paṭipadaṃ; yathā paṭipanno ca āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati tañca pajānāmi.
൧൫൪. ‘‘ഇധാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നം, ഏകന്തദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, അങ്ഗാരകാസു സാധികപോരിസാ പൂരാ അങ്ഗാരാനം വീതച്ചികാനം വീതധൂമാനം. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ ഏകായനേന മഗ്ഗേന തമേവ അങ്ഗാരകാസും പണിധായ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘തഥായം ഭവം പുരിസോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ഇമംയേവ അങ്ഗാരകാസും ആഗമിസ്സതീ’തി . തമേനം പസ്സേയ്യ അപരേന സമയേന തസ്സാ അങ്ഗാരകാസുയാ പതിതം, ഏകന്തദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനം. ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നം, ഏകന്തദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനം.
154. ‘‘Idhāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, aṅgārakāsu sādhikaporisā pūrā aṅgārānaṃ vītaccikānaṃ vītadhūmānaṃ. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva aṅgārakāsuṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva aṅgārakāsuṃ āgamissatī’ti . Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassā aṅgārakāsuyā patitaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ, ekantadukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ഇധ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തിരച്ഛാനയോനിം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തിരച്ഛാനയോനിം ഉപപന്നം, ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ഗൂഥകൂപോ സാധികപോരിസോ, പൂരോ ഗൂഥസ്സ. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ ഏകായനേന മഗ്ഗേന തമേവ ഗൂഥകൂപം പണിധായ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘തഥായം ഭവം പുരിസോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ യഥാ ഇമംയേവ ഗൂഥകൂപം ആഗമിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സേയ്യ അപരേന സമയേന തസ്മിം ഗൂഥകൂപേ പതിതം, ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനം. ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തിരച്ഛാനയോനിം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ തിരച്ഛാനയോനിം ഉപപന്നം, ദുക്ഖാ തിബ്ബാ കടുകാ വേദനാ വേദയമാനം.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, gūthakūpo sādhikaporiso, pūro gūthassa. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva gūthakūpaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā imaṃyeva gūthakūpaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ gūthakūpe patitaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapannaṃ, dukkhā tibbā kaṭukā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ഇധ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ പേത്തിവിസയം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ പേത്തിവിസയം ഉപപന്നം, ദുക്ഖബഹുലാ വേദനാ വേദയമാനം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, രുക്ഖോ വിസമേ ഭൂമിഭാഗേ ജാതോ തനുപത്തപലാസോ കബരച്ഛായോ . അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ ഏകായനേന മഗ്ഗേന തമേവ രുക്ഖം പണിധായ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘തഥായം ഭവം പുരിസോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ഇമംയേവ രുക്ഖം ആഗമിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സേയ്യ, അപരേന സമയേന തസ്സ രുക്ഖസ്സ ഛായായ നിസിന്നം വാ നിപന്നം വാ ദുക്ഖബഹുലാ വേദനാ വേദയമാനം. ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ പേത്തിവിസയം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ പേത്തിവിസയം ഉപപന്നം, ദുക്ഖബഹുലാ വേദനാ വേദയമാനം.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, rukkho visame bhūmibhāge jāto tanupattapalāso kabaracchāyo . Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva rukkhaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya, aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapannaṃ, dukkhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ഇധ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ മനുസ്സേസു ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ മനുസ്സേസു ഉപപന്നം, സുഖബഹുലാ വേദനാ വേദയമാനം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, രുക്ഖോ സമേ ഭൂമിഭാഗേ ജാതോ ബഹലപത്തപലാസോ സന്ദച്ഛായോ 11. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ ഏകായനേന മഗ്ഗേന തമേവ രുക്ഖം പണിധായ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘തഥായം ഭവം പുരിസോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ഇമമേവ രുക്ഖം ആഗമിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സേയ്യ അപരേന സമയേന തസ്സ രുക്ഖസ്സ ഛായായ നിസിന്നം വാ നിപന്നം വാ സുഖബഹുലാ വേദനാ വേദയമാനം. ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ മനുസ്സേസു ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ മനുസ്സേസു ഉപപന്നം, സുഖബഹുലാ വേദനാ വേദയമാനം.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, rukkho same bhūmibhāge jāto bahalapattapalāso sandacchāyo 12. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva rukkhaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imameva rukkhaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaṃ vā nipannaṃ vā sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussesu upapannaṃ, sukhabahulā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ഇധ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നം, ഏകന്തസുഖാ വേദനാ വേദയമാനം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, പാസാദോ, തത്രാസ്സ കൂടാഗാരം ഉല്ലിത്താവലിത്തം നിവാതം ഫുസിതഗ്ഗളം പിഹിതവാതപാനം. തത്രാസ്സ പല്ലങ്കോ ഗോനകത്ഥതോ പടികത്ഥതോ പടലികത്ഥതോ കദലിമിഗപവരപച്ചത്ഥരണോ സഉത്തരച്ഛദോ ഉഭതോലോഹിതകൂപധാനോ. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ ഏകായനേന മഗ്ഗേന തമേവ പാസാദം പണിധായ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘തഥായം ഭവം പുരിസോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ഇമംയേവ പാസാദം ആഗമിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സേയ്യ അപരേന സമയേന തസ്മിം പാസാദേ തസ്മിം കൂടാഗാരേ തസ്മിം പല്ലങ്കേ നിസിന്നം വാ നിപന്നം വാ ഏകന്തസുഖാ വേദനാ വേദയമാനം. ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ യഥാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നം, ഏകന്തസുഖാ വേദനാ വേദയമാനം.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatī’ti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, pāsādo, tatrāssa kūṭāgāraṃ ullittāvalittaṃ nivātaṃ phusitaggaḷaṃ pihitavātapānaṃ. Tatrāssa pallaṅko gonakatthato paṭikatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pāsādaṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathāyaṃ bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pāsādaṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena tasmiṃ pāsāde tasmiṃ kūṭāgāre tasmiṃ pallaṅke nisinnaṃ vā nipannaṃ vā ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho yathā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ.
‘‘ഇധ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകച്ചം പുഗ്ഗലം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ആസവാനം ഖയാ അനാസം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതീതി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരന്തം, ഏകന്തസുഖാ വേദനാ വേദയമാനം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, പോക്ഖരണീ അച്ഛോദകാ സാതോദകാ സീതോദകാ സേതകാ സുപതിത്ഥാ രമണീയാ. അവിദൂരേ ചസ്സാ തിബ്ബോ വനസണ്ഡോ. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ഘമ്മാഭിതത്തോ ഘമ്മപരേതോ കിലന്തോ തസിതോ പിപാസിതോ ഏകായനേന മഗ്ഗേന തമേവ പോക്ഖരണിം പണിധായ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ദിസ്വാ ഏവം വദേയ്യ – ‘തഥാ ഭവം പുരിസോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ഇമംയേവ പോക്ഖരണിം ആഗമിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സേയ്യ അപരേന സമയേന തം പോക്ഖരണിം ഓഗാഹേത്വാ ന്ഹായിത്വാ ച പിവിത്വാ ച സബ്ബദരഥകിലമഥപരിളാഹം പടിപ്പസ്സമ്ഭേത്വാ പച്ചുത്തരിത്വാ തസ്മിം വനസണ്ഡേ നിസിന്നം വാ നിപന്നം വാ, ഏകന്തസുഖാ വേദനാ വേദയമാനം. ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇധേകച്ചം പുഗ്ഗലം ഏവം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാമി – തഥായം പുഗ്ഗലോ പടിപന്നോ തഥാ ച ഇരിയതി തഞ്ച മഗ്ഗം സമാരൂള്ഹോ, യഥാ ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതീ’തി. തമേനം പസ്സാമി അപരേന സമയേന ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരന്തം, ഏകന്തസുഖാ വേദനാ വേദയമാനം. ഇമാ ഖോ, സാരിപുത്ത, പഞ്ച ഗതിയോ.
‘‘Idha panāhaṃ, sāriputta, ekaccaṃ puggalaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatīti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā setakā supatitthā ramaṇīyā. Avidūre cassā tibbo vanasaṇḍo. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tameva pokkharaṇiṃ paṇidhāya. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘tathā bhavaṃ puriso paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā imaṃyeva pokkharaṇiṃ āgamissatī’ti. Tamenaṃ passeyya aparena samayena taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhāyitvā ca pivitvā ca sabbadarathakilamathapariḷāhaṃ paṭippassambhetvā paccuttaritvā tasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ vā nipannaṃ vā, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Evameva kho ahaṃ, sāriputta, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – tathāyaṃ puggalo paṭipanno tathā ca iriyati tañca maggaṃ samārūḷho, yathā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Tamenaṃ passāmi aparena samayena āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantaṃ, ekantasukhā vedanā vedayamānaṃ. Imā kho, sāriputta, pañca gatiyo.
‘‘യോ ഖോ മം, സാരിപുത്ത, ഏവം ജാനന്തം ഏവം പസ്സന്തം ഏവം വദേയ്യ – ‘നത്ഥി സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസോ; തക്കപരിയാഹതം സമണോ ഗോതമോ ധമ്മം ദേസേതി വീമംസാനുചരിതം സയംപടിഭാന’ന്തി തം, സാരിപുത്ത, വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ സമാധിസമ്പന്നോ പഞ്ഞാസമ്പന്നോ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഞ്ഞം ആരാധേയ്യ, ഏവം സമ്പദമിദം, സാരിപുത്ത, വദാമി ‘തം വാചം അപ്പഹായ തം ചിത്തം അപ്പഹായ തം ദിട്ഠിം അപ്പടിനിസ്സജ്ജിത്വാ യഥാഭതം നിക്ഖിത്തോ ഏവം നിരയേ’.
‘‘Yo kho maṃ, sāriputta, evaṃ jānantaṃ evaṃ passantaṃ evaṃ vadeyya – ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso; takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhāna’nti taṃ, sāriputta, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Seyyathāpi, sāriputta, bhikkhu sīlasampanno samādhisampanno paññāsampanno diṭṭheva dhamme aññaṃ ārādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, sāriputta, vadāmi ‘taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’.
൧൫൫. ‘‘അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ചതുരങ്ഗസമന്നാഗതം ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതാ 13 – തപസ്സീ സുദം ഹോമി പരമതപസ്സീ, ലൂഖോ സുദം 14 ഹോമി പരമലൂഖോ, ജേഗുച്ഛീ സുദം ഹോമി പരമജേഗുച്ഛീ, പവിവിത്തോ സുദം 15 ഹോമി പരമപവിവിത്തോ . തത്രാസ്സു മേ ഇദം, സാരിപുത്ത, തപസ്സിതായ ഹോതി – അചേലകോ ഹോമി മുത്താചാരോ ഹത്ഥാപലേഖനോ 16, ന ഏഹിഭദ്ദന്തികോ ന തിട്ഠഭദ്ദന്തികോ; നാഭിഹടം ന ഉദ്ദിസ്സകതം ന നിമന്തനം സാദിയാമി. സോ ന കുമ്ഭിമുഖാ പടിഗ്ഗണ്ഹാമി, ന കളോപിമുഖാ പടിഗ്ഗണ്ഹാമി, ന ഏളകമന്തരം, ന ദണ്ഡമന്തരം, ന മുസലമന്തരം, ന ദ്വിന്നം ഭുഞ്ജമാനാനം, ന ഗബ്ഭിനിയാ, ന പായമാനായ 17, ന പുരിസന്തരഗതായ, ന സങ്കിത്തീസു, ന യത്ഥ സാ ഉപട്ഠിതോ ഹോതി, ന യത്ഥ മക്ഖികാ സണ്ഡസണ്ഡചാരിനീ; ന മച്ഛം ന മംസം ന സുരം ന മേരയം ന ഥുസോദകം പിവാമി; സോ ഏകാഗാരികോ വാ ഹോമി ഏകാലോപികോ, ദ്വാഗാരികോ വാ ഹോമി ദ്വാലോപികോ…പേ॰… സത്താഗാരികോ വാ ഹോമി സത്താലോപികോ; ഏകിസ്സാപി ദത്തിയാ യാപേമി, ദ്വീഹിപി ദത്തീഹി യാപേമി…പേ॰… സത്തഹിപി ദത്തീഹി യാപേമി; ഏകാഹികമ്പി ആഹാരം ആഹാരേമി, ദ്വീഹികമ്പി ആഹാരം ആഹാരേമി…പേ॰… സത്താഹികമ്പി ആഹാരം ആഹാരേമി; ഇതി ഏവരൂപം അദ്ധമാസികമ്പി പരിയായഭത്തഭോജനാനുയോഗമനുയുത്തോ വിഹരാമി.
155. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā 18 – tapassī sudaṃ homi paramatapassī, lūkho sudaṃ 19 homi paramalūkho, jegucchī sudaṃ homi paramajegucchī, pavivitto sudaṃ 20 homi paramapavivitto . Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, tapassitāya hoti – acelako homi muttācāro hatthāpalekhano 21, na ehibhaddantiko na tiṭṭhabhaddantiko; nābhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyāmi. So na kumbhimukhā paṭiggaṇhāmi, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāmi, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya 22, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī; na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivāmi; so ekāgāriko vā homi ekālopiko, dvāgāriko vā homi dvālopiko…pe… sattāgāriko vā homi sattālopiko; ekissāpi dattiyā yāpemi, dvīhipi dattīhi yāpemi…pe… sattahipi dattīhi yāpemi; ekāhikampi āhāraṃ āhāremi, dvīhikampi āhāraṃ āhāremi…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhāremi; iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharāmi.
‘‘സോ സാകഭക്ഖോ വാ ഹോമി, സാമാകഭക്ഖോ വാ ഹോമി, നീവാരഭക്ഖോ വാ ഹോമി, ദദ്ദുലഭക്ഖോ വാ ഹോമി, ഹടഭക്ഖോ വാ ഹോമി, കണഭക്ഖോ വാ ഹോമി, ആചാമഭക്ഖോ വാ ഹോമി , പിഞ്ഞാകഭക്ഖോ വാ ഹോമി, തിണഭക്ഖോ വാ ഹോമി, ഗോമയഭക്ഖോ വാ ഹോമി, വനമൂലഫലാഹാരോ യാപേമി പവത്തഫലഭോജീ.
‘‘So sākabhakkho vā homi, sāmākabhakkho vā homi, nīvārabhakkho vā homi, daddulabhakkho vā homi, haṭabhakkho vā homi, kaṇabhakkho vā homi, ācāmabhakkho vā homi , piññākabhakkho vā homi, tiṇabhakkho vā homi, gomayabhakkho vā homi, vanamūlaphalāhāro yāpemi pavattaphalabhojī.
‘‘സോ സാണാനിപി ധാരേമി, മസാണാനിപി ധാരേമി, ഛവദുസ്സാനിപി ധാരേമി, പംസുകൂലാനിപി ധാരേമി, തിരീടാനിപി ധാരേമി, അജിനമ്പി ധാരേമി, അജിനക്ഖിപമ്പി ധാരേമി, കുസചീരമ്പി ധാരേമി, വാകചീരമ്പി ധാരേമി, ഫലകചീരമ്പി ധാരേമി, കേസകമ്ബലമ്പി ധാരേമി, വാളകമ്ബലമ്പി ധാരേമി, ഉലൂകപക്ഖമ്പി ധാരേമി; കേസമസ്സുലോചകോപി ഹോമി കേസമസ്സുലോചനാനുയോഗമനുയുത്തോ; ഉബ്ഭട്ഠകോപി ഹോമി ആസനപടിക്ഖിത്തോ; ഉക്കുടികോപി ഹോമി ഉക്കുടികപ്പധാനമനുയുത്തോ; കണ്ടകാപസ്സയികോപി ഹോമി കണ്ടകാപസ്സയേ സേയ്യം കപ്പേമി 23; സായതതിയകമ്പി ഉദകോരോഹനാനുയോഗമനുയുത്തോ വിഹരാമി – ഇതി ഏവരൂപം അനേകവിഹിതം കായസ്സ ആതാപനപരിതാപനാനുയോഗമനുയുത്തോ വിഹരാമി. ഇദംസു മേ, സാരിപുത്ത, തപസ്സിതായ ഹോതി.
‘‘So sāṇānipi dhāremi, masāṇānipi dhāremi, chavadussānipi dhāremi, paṃsukūlānipi dhāremi, tirīṭānipi dhāremi, ajinampi dhāremi, ajinakkhipampi dhāremi, kusacīrampi dhāremi, vākacīrampi dhāremi, phalakacīrampi dhāremi, kesakambalampi dhāremi, vāḷakambalampi dhāremi, ulūkapakkhampi dhāremi; kesamassulocakopi homi kesamassulocanānuyogamanuyutto; ubbhaṭṭhakopi homi āsanapaṭikkhitto; ukkuṭikopi homi ukkuṭikappadhānamanuyutto; kaṇṭakāpassayikopi homi kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappemi 24; sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharāmi – iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharāmi. Idaṃsu me, sāriputta, tapassitāya hoti.
൧൫൬. ‘‘തത്രാസ്സു മേ ഇദം, സാരിപുത്ത, ലൂഖസ്മിം ഹോതി – നേകവസ്സഗണികം രജോജല്ലം കായേ സന്നിചിതം ഹോതി പപടികജാതം. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, തിന്ദുകഖാണു നേകവസ്സഗണികോ സന്നിചിതോ ഹോതി പപടികജാതോ, ഏവമേവാസ്സു മേ, സാരിപുത്ത, നേകവസ്സഗണികം രജോജല്ലം കായേ സന്നിചിതം ഹോതി പപടികജാതം. തസ്സ മയ്ഹം, സാരിപുത്ത, ന ഏവം ഹോതി – ‘അഹോ വതാഹം ഇമം രജോജല്ലം പാണിനാ പരിമജ്ജേയ്യം, അഞ്ഞേ വാ പന മേ ഇമം രജോജല്ലം പാണിനാ പരിമജ്ജേയ്യു’ന്തി. ഏവമ്പി മേ, സാരിപുത്ത , ന ഹോതി. ഇദംസു മേ, സാരിപുത്ത, ലൂഖസ്മിം ഹോതി.
156. ‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti – nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ. Seyyathāpi, sāriputta, tindukakhāṇu nekavassagaṇiko sannicito hoti papaṭikajāto, evamevāssu me, sāriputta, nekavassagaṇikaṃ rajojallaṃ kāye sannicitaṃ hoti papaṭikajātaṃ. Tassa mayhaṃ, sāriputta, na evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyaṃ, aññe vā pana me imaṃ rajojallaṃ pāṇinā parimajjeyyu’nti. Evampi me, sāriputta , na hoti. Idaṃsu me, sāriputta, lūkhasmiṃ hoti.
‘‘തത്രാസ്സു മേ ഇദം, സാരിപുത്ത, ജേഗുച്ഛിസ്മിം ഹോതി – സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, സതോവ അഭിക്കമാമി, സതോവ പടിക്കമാമി, യാവ ഉദകബിന്ദുമ്ഹിപി മേ ദയാ പച്ചുപട്ഠിതാ ഹോതി – ‘മാഹം ഖുദ്ദകേ പാണേ വിസമഗതേ സങ്ഘാതം ആപാദേസി’ന്തി. ഇദംസു മേ, സാരിപുത്ത, ജേഗുച്ഛിസ്മിം ഹോതി.
‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, jegucchismiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, satova abhikkamāmi, satova paṭikkamāmi, yāva udakabindumhipi me dayā paccupaṭṭhitā hoti – ‘māhaṃ khuddake pāṇe visamagate saṅghātaṃ āpādesi’nti. Idaṃsu me, sāriputta, jegucchismiṃ hoti.
‘‘തത്രാസ്സു മേ ഇദം, സാരിപുത്ത, പവിവിത്തസ്മിം ഹോതി – സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, അഞ്ഞതരം അരഞ്ഞായതനം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ വിഹരാമി. യദാ പസ്സാമി ഗോപാലകം വാ പസുപാലകം വാ തിണഹാരകം വാ കട്ഠഹാരകം വാ വനകമ്മികം വാ, വനേന വനം ഗഹനേന ഗഹനം നിന്നേന നിന്നം ഥലേന ഥലം സംപതാമി 25. തം കിസ്സ ഹേതു? മാ മം തേ അദ്ദസംസു അഹഞ്ച മാ തേ അദ്ദസന്തി. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ആരഞ്ഞകോ മഗോ മനുസ്സേ ദിസ്വാ വനേന വനം ഗഹനേന ഗഹനം നിന്നേന നിന്നം ഥലേന ഥലം സംപതതി, ഏവമേവ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, യദാ പസ്സാമി ഗോപാലകം വാ പസുപാലകം വാ തിണഹാരകം വാ കട്ഠഹാരകം വാ വനകമ്മികം വാ വനേന വനം ഗഹനേന ഗഹനം നിന്നേന നിന്നം ഥലേന ഥലം സംപതാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? മാ മം തേ അദ്ദസംസു അഹഞ്ച മാ തേ അദ്ദസന്തി. ഇദംസു മേ, സാരിപുത്ത, പവിവിത്തസ്മിം ഹോതി.
‘‘Tatrāssu me idaṃ, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti – so kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ araññāyatanaṃ ajjhogāhetvā viharāmi. Yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā, vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi 26. Taṃ kissa hetu? Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti. Seyyathāpi, sāriputta, āraññako mago manusse disvā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatati, evameva kho ahaṃ, sāriputta, yadā passāmi gopālakaṃ vā pasupālakaṃ vā tiṇahārakaṃ vā kaṭṭhahārakaṃ vā vanakammikaṃ vā vanena vanaṃ gahanena gahanaṃ ninnena ninnaṃ thalena thalaṃ saṃpatāmi. Taṃ kissa hetu? Mā maṃ te addasaṃsu ahañca mā te addasanti. Idaṃsu me, sāriputta, pavivittasmiṃ hoti.
‘‘സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, യേ തേ ഗോട്ഠാ പട്ഠിതഗാവോ അപഗതഗോപാലകാ, തത്ഥ ചതുക്കുണ്ഡികോ ഉപസങ്കമിത്വാ യാനി താനി വച്ഛകാനം തരുണകാനം ധേനുപകാനം ഗോമയാനി താനി സുദം ആഹാരേമി. യാവകീവഞ്ച മേ , സാരിപുത്ത, സകം മുത്തകരീസം അപരിയാദിന്നം ഹോതി, സകംയേവ സുദം മുത്തകരീസം ആഹാരേമി. ഇദംസു മേ, സാരിപുത്ത, മഹാവികടഭോജനസ്മിം ഹോതി.
‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, ye te goṭṭhā paṭṭhitagāvo apagatagopālakā, tattha catukkuṇḍiko upasaṅkamitvā yāni tāni vacchakānaṃ taruṇakānaṃ dhenupakānaṃ gomayāni tāni sudaṃ āhāremi. Yāvakīvañca me , sāriputta, sakaṃ muttakarīsaṃ apariyādinnaṃ hoti, sakaṃyeva sudaṃ muttakarīsaṃ āhāremi. Idaṃsu me, sāriputta, mahāvikaṭabhojanasmiṃ hoti.
൧൫൭. ‘‘സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, അഞ്ഞതരം ഭിംസനകം വനസണ്ഡം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ വിഹരാമി. തത്രാസ്സുദം, സാരിപുത്ത, ഭിംസനകസ്സ വനസണ്ഡസ്സ ഭിംസനകതസ്മിം ഹോതി – യോ കോചി അവീതരാഗോ തം വനസണ്ഡം പവിസതി, യേഭുയ്യേന ലോമാനി ഹംസന്തി. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, യാ താ രത്തിയോ സീതാ ഹേമന്തികാ അന്തരട്ഠകാ ഹിമപാതസമയാ 27 തഥാരൂപാസു രത്തീസു രത്തിം അബ്ഭോകാസേ വിഹരാമി, ദിവാ വനസണ്ഡേ; ഗിമ്ഹാനം പച്ഛിമേ മാസേ ദിവാ അബ്ഭോകാസേ വിഹരാമി, രത്തിം വനസണ്ഡേ. അപിസ്സു മം, സാരിപുത്ത, അയം അനച്ഛരിയഗാഥാ പടിഭാസി പുബ്ബേ അസ്സുതപുബ്ബാ –
157. ‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, aññataraṃ bhiṃsanakaṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā viharāmi. Tatrāssudaṃ, sāriputta, bhiṃsanakassa vanasaṇḍassa bhiṃsanakatasmiṃ hoti – yo koci avītarāgo taṃ vanasaṇḍaṃ pavisati, yebhuyyena lomāni haṃsanti. So kho ahaṃ, sāriputta, yā tā rattiyo sītā hemantikā antaraṭṭhakā himapātasamayā 28 tathārūpāsu rattīsu rattiṃ abbhokāse viharāmi, divā vanasaṇḍe; gimhānaṃ pacchime māse divā abbhokāse viharāmi, rattiṃ vanasaṇḍe. Apissu maṃ, sāriputta, ayaṃ anacchariyagāthā paṭibhāsi pubbe assutapubbā –
നഗ്ഗോ ന ചഗ്ഗിമാസീനോ, ഏസനാപസുതോ മുനീ’’തി.
Naggo na caggimāsīno, esanāpasuto munī’’ti.
‘‘സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, സുസാനേ സേയ്യം കപ്പേമി ഛവട്ഠികാനി ഉപധായ. അപിസ്സു മം, സാരിപുത്ത, ഗാമണ്ഡലാ 31 ഉപസങ്കമിത്വാ ഓട്ഠുഭന്തിപി, ഓമുത്തേന്തിപി, പംസുകേനപി ഓകിരന്തി, കണ്ണസോതേസുപി സലാകം പവേസേന്തി. ന ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, അഭിജാനാമി തേസു പാപകം ചിത്തം ഉപ്പാദേതാ. ഇദംസു മേ, സാരിപുത്ത, ഉപേക്ഖാവിഹാരസ്മിം ഹോതി.
‘‘So kho ahaṃ, sāriputta, susāne seyyaṃ kappemi chavaṭṭhikāni upadhāya. Apissu maṃ, sāriputta, gāmaṇḍalā 32 upasaṅkamitvā oṭṭhubhantipi, omuttentipi, paṃsukenapi okiranti, kaṇṇasotesupi salākaṃ pavesenti. Na kho panāhaṃ, sāriputta, abhijānāmi tesu pāpakaṃ cittaṃ uppādetā. Idaṃsu me, sāriputta, upekkhāvihārasmiṃ hoti.
൧൫൮. ‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘ആഹാരേന സുദ്ധീ’തി. തേ ഏവമാഹംസു – ‘കോലേഹി യാപേമാ’തി. തേ കോലമ്പി ഖാദന്തി, കോലചുണ്ണമ്പി ഖാദന്തി, കോലോദകമ്പി പിവന്തി – അനേകവിഹിതമ്പി കോലവികതിം പരിഭുഞ്ജന്തി. അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകംയേവ കോലം ആഹാരം ആഹാരിതാ. സിയാ ഖോ പന തേ, സാരിപുത്ത, ഏവമസ്സ – ‘മഹാ നൂന തേന സമയേന കോലോ അഹോസീ’തി. ന ഖോ പനേതം, സാരിപുത്ത, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. തദാപി ഏതപരമോയേവ കോലോ അഹോസി സേയ്യഥാപി ഏതരഹി. തസ്സ മയ്ഹം, സാരിപുത്ത, ഏകംയേവ കോലം ആഹാരം ആഹാരയതോ അധിമത്തകസിമാനം പത്തോ കായോ ഹോതി. സേയ്യഥാപി നാമ ആസീതികപബ്ബാനി വാ കാളപബ്ബാനി വാ, ഏവമേവസ്സു മേ അങ്ഗപച്ചങ്ഗാനി ഭവന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ ഓട്ഠപദം, ഏവമേവസ്സു മേ ആനിസദം ഹോതി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ വട്ടനാവളീ, ഏവമേവസ്സു മേ പിട്ഠികണ്ടകോ ഉന്നതാവനതോ ഹോതി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ ജരസാലായ ഗോപാനസിയോ ഓലുഗ്ഗവിലുഗ്ഗാ ഭവന്തി, ഏവമേവസ്സു മേ ഫാസുളിയോ ഓലുഗ്ഗവിലുഗ്ഗാ ഭവന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ ഗമ്ഭീരേ ഉദപാനേ ഉദകതാരകാ ഗമ്ഭീരഗതാ ഓക്ഖായികാ ദിസ്സന്തി, ഏവമേവസ്സു മേ അക്ഖികൂപേസു അക്ഖിതാരകാ ഗമ്ഭീരഗതാ ഓക്ഖായികാ ദിസ്സന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ തിത്തകാലാബുആമകച്ഛിന്നോ വാതാതപേന സംഫുടിതോ 33 ഹോതി സമ്മിലാതോ, ഏവമേവസ്സു മേ സീസച്ഛവി സംഫുടിതാ ഹോതി സമ്മിലാതാ തായേവപ്പാഹാരതായ. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ‘ഉദരച്ഛവിം പരിമസിസ്സാമീ’തി പിട്ഠികണ്ടകംയേവ പരിഗ്ഗണ്ഹാമി, ‘പിട്ഠികണ്ടകം പരിമസിസ്സാമീ’തി ഉദരച്ഛവിംയേവ പരിഗ്ഗണ്ഹാമി, യാവസ്സു മേ, സാരിപുത്ത, ഉദരച്ഛവി പിട്ഠികണ്ടകം അല്ലീനാ ഹോതി തായേവപ്പാഹാരതായ. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ‘വച്ചം വാ മുത്തം വാ കരിസ്സാമീ’തി തത്ഥേവ അവകുജ്ജോ പപതാമി തായേവപ്പാഹാരതായ. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, തമേവ കായം അസ്സാസേന്തോ പാണിനാ ഗത്താനി അനോമജ്ജാമി. തസ്സ മയ്ഹം, സാരിപുത്ത, പാണിനാ ഗത്താനി അനോമജ്ജതോ പൂതിമൂലാനി ലോമാനി കായസ്മാ പതന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ.
158. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti. Te evamāhaṃsu – ‘kolehi yāpemā’ti. Te kolampi khādanti, kolacuṇṇampi khādanti, kolodakampi pivanti – anekavihitampi kolavikatiṃ paribhuñjanti. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhāritā. Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena kolo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadāpi etaparamoyeva kolo ahosi seyyathāpi etarahi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva kolaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābuāmakacchinno vātātapena saṃphuṭito 34 hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi, yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.
൧൫൯. ‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘ആഹാരേന സുദ്ധീ’തി. തേ ഏവമാഹംസു – ‘മുഗ്ഗേഹി യാപേമ…പേ॰… തിലേഹി യാപേമ…പേ॰… തണ്ഡുലേഹി യാപേമാ’തി. തേ തണ്ഡുലമ്പി ഖാദന്തി, തണ്ഡുലചുണ്ണമ്പി ഖാദന്തി, തണ്ഡുലോദകമ്പി പിവന്തി – അനേകവിഹിതമ്പി തണ്ഡുലവികതിം പരിഭുഞ്ജന്തി. അഭിജാനാമി ഖോ പനാഹം, സാരിപുത്ത, ഏകംയേവ തണ്ഡുലം ആഹാരം ആഹാരിതാ. സിയാ ഖോ പന തേ, സാരിപുത്ത, ഏവമസ്സ – ‘മഹാ നൂന തേന സമയേന തണ്ഡുലോ അഹോസീ’തി. ന ഖോ പനേതം, സാരിപുത്ത, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. തദാപി ഏതപരമോയേവ തണ്ഡുലോ അഹോസി , സേയ്യഥാപി ഏതരഹി. തസ്സ മയ്ഹം, സാരിപുത്ത, ഏകംയേവ തണ്ഡുലം ആഹാരം ആഹാരയതോ അധിമത്തകസിമാനം പത്തോ കായോ ഹോതി. സേയ്യഥാപി നാമ ആസീതികപബ്ബാനി വാ കാളപബ്ബാനി വാ, ഏവമേവസ്സു മേ അങ്ഗപച്ചങ്ഗാനി ഭവന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ ഓട്ഠപദം, ഏവമേവസ്സു മേ ആനിസദം ഹോതി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ വട്ടനാവളീ, ഏവമേവസ്സു മേ പിട്ഠികണ്ടകോ ഉന്നതാവനതോ ഹോതി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ ജരസാലായ ഗോപാനസിയോ ഓലുഗ്ഗവിലുഗ്ഗാ ഭവന്തി, ഏവമേവസ്സു മേ ഫാസുളിയോ ഓലുഗ്ഗവിലുഗ്ഗാ ഭവന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ ഗമ്ഭീരേ ഉദപാനേ ഉദകതാരകാ ഗമ്ഭീരഗതാ ഓക്ഖായികാ ദിസ്സന്തി, ഏവമേവസ്സു മേ അക്ഖികൂപേസു അക്ഖിതാരകാ ഗമ്ഭീരഗതാ ഓക്ഖായികാ ദിസ്സന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ. സേയ്യഥാപി നാമ തിത്തകാലാബു ആമകച്ഛിന്നോ വാതാതപേന സംഫുടിതോ ഹോതി സമ്മിലാതോ, ഏവമേവസ്സു മേ സീസച്ഛവി സംഫുടിതാ ഹോതി സമ്മിലാതാ തായേവപ്പാഹാരതായ. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ‘ഉദരച്ഛവിം പരിമസിസ്സാമീ’തി പിട്ഠികണ്ടകംയേവ പരിഗ്ഗണ്ഹാമി, ‘പിട്ഠികണ്ടകം പരിമസിസ്സാമീ’തി ഉദരച്ഛവിംയേവ പരിഗ്ഗണ്ഹാമി. യാവസ്സു മേ, സാരിപുത്ത, ഉദരച്ഛവി പിട്ഠികണ്ടകം അല്ലീനാ ഹോതി തായേവപ്പാഹാരതായ. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ‘വച്ചം വാ മുത്തം വാ കരിസ്സാമീ’തി തത്ഥേവ അവകുജ്ജോ പപതാമി തായേവപ്പാഹാരതായ. സോ ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, തമേവ കായം അസ്സാസേന്തോ പാണിനാ ഗത്താനി അനോമജ്ജാമി. തസ്സ മയ്ഹം, സാരിപുത്ത, പാണിനാ ഗത്താനി അനോമജ്ജതോ പൂതിമൂലാനി ലോമാനി കായസ്മാ പതന്തി തായേവപ്പാഹാരതായ.
159. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āhārena suddhī’ti. Te evamāhaṃsu – ‘muggehi yāpema…pe… tilehi yāpema…pe… taṇḍulehi yāpemā’ti. Te taṇḍulampi khādanti, taṇḍulacuṇṇampi khādanti, taṇḍulodakampi pivanti – anekavihitampi taṇḍulavikatiṃ paribhuñjanti. Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhāritā. Siyā kho pana te, sāriputta, evamassa – ‘mahā nūna tena samayena taṇḍulo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tadāpi etaparamoyeva taṇḍulo ahosi , seyyathāpi etarahi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, ekaṃyeva taṇḍulaṃ āhāraṃ āhārayato adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi. Yāvassu me, sāriputta, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, sāriputta, tameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaṃ, sāriputta, pāṇinā gattāni anomajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā patanti tāyevappāhāratāya.
‘‘തായപി ഖോ അഹം, സാരിപുത്ത, ഇരിയായ തായ പടിപദായ തായ ദുക്കരകാരികായ നാജ്ഝഗമം ഉത്തരിം മനുസ്സധമ്മാ അലമരിയഞാണദസ്സനവിസേസം. തം കിസ്സ ഹേതു? ഇമിസ്സായേവ അരിയായ പഞ്ഞായ അനധിഗമാ, യായം അരിയാ പഞ്ഞാ അധിഗതാ അരിയാ നിയ്യാനികാ, നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായ.
‘‘Tāyapi kho ahaṃ, sāriputta, iriyāya tāya paṭipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamaṃ uttariṃ manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Taṃ kissa hetu? Imissāyeva ariyāya paññāya anadhigamā, yāyaṃ ariyā paññā adhigatā ariyā niyyānikā, niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya.
൧൬൦. ‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘സംസാരേന സുദ്ധീ’തി. ന ഖോ പന സോ 35, സാരിപുത്ത, സംസാരോ സുലഭരൂപോ യോ മയാ അസംസരിതപുബ്ബോ ഇമിനാ ദീഘേന അദ്ധുനാ, അഞ്ഞത്ര സുദ്ധാവാസേഹി ദേവേഹി. സുദ്ധാവാസേ ചാഹം, സാരിപുത്ത, ദേവേ സംസരേയ്യം, നയിമം ലോകം പുനരാഗച്ഛേയ്യം.
160. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘saṃsārena suddhī’ti. Na kho pana so 36, sāriputta, saṃsāro sulabharūpo yo mayā asaṃsaritapubbo iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve saṃsareyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘ഉപപത്തിയാ സുദ്ധീ’തി. ന ഖോ പന സാ, സാരിപുത്ത , ഉപപത്തി സുലഭരൂപാ യാ മയാ അനുപപന്നപുബ്ബാ ഇമിനാ ദീഘേന അദ്ധുനാ, അഞ്ഞത്ര സുദ്ധാവാസേഹി ദേവേഹി. സുദ്ധാവാസേ ചാഹം, സാരിപുത്ത, ദേവേ ഉപപജ്ജേയ്യം, നയിമം ലോകം പുനരാഗച്ഛേയ്യം.
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘upapattiyā suddhī’ti. Na kho pana sā, sāriputta , upapatti sulabharūpā yā mayā anupapannapubbā iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve upapajjeyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘ആവാസേന സുദ്ധീ’തി. ന ഖോ പന സോ, സാരിപുത്ത, ആവാസോ സുലഭരൂപോ യോ മയാ അനാവുട്ഠപുബ്ബോ 37 ഇമിനാ ദീഘേന അദ്ധുനാ, അഞ്ഞത്ര സുദ്ധാവാസേഹി ദേവേഹി. സുദ്ധാവാസേ ചാഹം, സാരിപുത്ത, ദേവേ ആവസേയ്യം, നയിമം ലോകം പുനരാഗച്ഛേയ്യം.
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘āvāsena suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, āvāso sulabharūpo yo mayā anāvuṭṭhapubbo 38 iminā dīghena addhunā, aññatra suddhāvāsehi devehi. Suddhāvāse cāhaṃ, sāriputta, deve āvaseyyaṃ, nayimaṃ lokaṃ punarāgaccheyyaṃ.
‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘യഞ്ഞേന സുദ്ധീ’തി. ന ഖോ പന സോ, സാരിപുത്ത, യഞ്ഞോ സുലഭരൂപോ യോ മയാ അയിട്ഠപുബ്ബോ ഇമിനാ ദീഘേന അദ്ധുനാ, തഞ്ച ഖോ രഞ്ഞാ വാ സതാ ഖത്തിയേന മുദ്ധാവസിത്തേന ബ്രാഹ്മണേന വാ മഹാസാലേന.
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yaññena suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, yañño sulabharūpo yo mayā ayiṭṭhapubbo iminā dīghena addhunā, tañca kho raññā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaṇena vā mahāsālena.
‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘അഗ്ഗിപരിചരിയായ സുദ്ധീ’തി. ന ഖോ പന സോ, സാരിപുത്ത, അഗ്ഗി സുലഭരൂപോ യോ മയാ അപരിചിണ്ണപുബ്ബോ ഇമിനാ ദീഘേന അദ്ധുനാ, തഞ്ച ഖോ രഞ്ഞാ വാ സതാ ഖത്തിയേന മുദ്ധാവസിത്തേന ബ്രാഹ്മണേന വാ മഹാസാലേന.
‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘aggiparicariyāya suddhī’ti. Na kho pana so, sāriputta, aggi sulabharūpo yo mayā apariciṇṇapubbo iminā dīghena addhunā, tañca kho raññā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaṇena vā mahāsālena.
൧൬൧. ‘‘സന്തി ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ഏവംവാദിനോ ഏവംദിട്ഠിനോ – ‘യാവദേവായം ഭവം പുരിസോ ദഹരോ ഹോതി യുവാ സുസുകാളകേസോ ഭദ്രേന യോബ്ബനേന സമന്നാഗതോ പഠമേന വയസാ താവദേവ പരമേന പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയേന സമന്നാഗതോ ഹോതി. യതോ ച ഖോ അയം ഭവം പുരിസോ ജിണ്ണോ ഹോതി വുദ്ധോ മഹല്ലകോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ, ആസീതികോ വാ നാവുതികോ വാ വസ്സസതികോ വാ ജാതിയാ, അഥ തമ്ഹാ പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയാ, പരിഹായതീ’തി. ന ഖോ പനേതം, സാരിപുത്ത , ഏവം ദട്ഠബ്ബം. അഹം ഖോ പന, സാരിപുത്ത, ഏതരഹി ജിണ്ണോ വുദ്ധോ മഹല്ലകോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ, ആസീതികോ മേ വയോ വത്തതി. ഇധ മേ അസ്സു, സാരിപുത്ത, ചത്താരോ സാവകാ വസ്സസതായുകാ വസ്സസതജീവിനോ, പരമായ സതിയാ ച ഗതിയാ ച ധിതിയാ ച സമന്നാഗതാ പരമേന ച പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയേന. സേയ്യഥാപി, സാരിപുത്ത, ദള്ഹധമ്മാ 39 ധനുഗ്ഗഹോ സിക്ഖിതോ കതഹത്ഥോ കതൂപാസനോ ലഹുകേന അസനേന അപ്പകസിരേനേവ തിരിയം താലച്ഛായം അതിപാതേയ്യ, ഏവം അധിമത്തസതിമന്തോ ഏവം അധിമത്തഗതിമന്തോ ഏവം അധിമത്തധിതിമന്തോ ഏവം പരമേന പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയേന സമന്നാഗതാ. തേ മം ചതുന്നം സതിപട്ഠാനാനം ഉപാദായുപാദായ പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യും, പുട്ഠോ പുട്ഠോ ചാഹം തേസം ബ്യാകരേയ്യം, ബ്യാകതഞ്ച മേ ബ്യാകതതോ ധാരേയ്യും, ന ച മം ദുതിയകം ഉത്തരി പടിപുച്ഛേയ്യും. അഞ്ഞത്ര അസിതപീതഖായിതസായിതാ അഞ്ഞത്ര ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മാ, അഞ്ഞത്ര നിദ്ദാകിലമഥപടിവിനോദനാ അപരിയാദിന്നായേവസ്സ, സാരിപുത്ത, തഥാഗതസ്സ ധമ്മദേസനാ, അപരിയാദിന്നംയേവസ്സ തഥാഗതസ്സ ധമ്മപദബ്യഞ്ജനം, അപരിയാദിന്നംയേവസ്സ തഥാഗതസ്സ പഞ്ഹപടിഭാനം . അഥ മേ തേ ചത്താരോ സാവകാ വസ്സസതായുകാ വസ്സസതജീവിനോ വസ്സസതസ്സ അച്ചയേന കാലം കരേയ്യും. മഞ്ചകേന ചേപി മം, സാരിപുത്ത, പരിഹരിസ്സഥ, നേവത്ഥി തഥാഗതസ്സ പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയസ്സ അഞ്ഞഥത്തം. യം ഖോ തം 40, സാരിപുത്ത, സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ – ‘അസമ്മോഹധമ്മോ സത്തോ ലോകേ ഉപ്പന്നോ ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാന’ന്തി, മമേവ തം സമ്മാ വദമാനോ വദേയ്യ ‘അസമ്മോഹധമ്മോ സത്തോ ലോകേ ഉപ്പന്നോ ബഹുജനഹിതായ ബഹുജനസുഖായ ലോകാനുകമ്പായ അത്ഥായ ഹിതായ സുഖായ ദേവമനുസ്സാന’’’ന്തി.
161. ‘‘Santi kho pana, sāriputta, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yāvadevāyaṃ bhavaṃ puriso daharo hoti yuvā susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā tāvadeva paramena paññāveyyattiyena samannāgato hoti. Yato ca kho ayaṃ bhavaṃ puriso jiṇṇo hoti vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko vā nāvutiko vā vassasatiko vā jātiyā, atha tamhā paññāveyyattiyā, parihāyatī’ti. Na kho panetaṃ, sāriputta , evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ kho pana, sāriputta, etarahi jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto, āsītiko me vayo vattati. Idha me assu, sāriputta, cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino, paramāya satiyā ca gatiyā ca dhitiyā ca samannāgatā paramena ca paññāveyyattiyena. Seyyathāpi, sāriputta, daḷhadhammā 41 dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasireneva tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya, evaṃ adhimattasatimanto evaṃ adhimattagatimanto evaṃ adhimattadhitimanto evaṃ paramena paññāveyyattiyena samannāgatā. Te maṃ catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ upādāyupādāya pañhaṃ puccheyyuṃ, puṭṭho puṭṭho cāhaṃ tesaṃ byākareyyaṃ, byākatañca me byākatato dhāreyyuṃ, na ca maṃ dutiyakaṃ uttari paṭipuccheyyuṃ. Aññatra asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā, aññatra niddākilamathapaṭivinodanā apariyādinnāyevassa, sāriputta, tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa dhammapadabyañjanaṃ, apariyādinnaṃyevassa tathāgatassa pañhapaṭibhānaṃ . Atha me te cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajīvino vassasatassa accayena kālaṃ kareyyuṃ. Mañcakena cepi maṃ, sāriputta, pariharissatha, nevatthi tathāgatassa paññāveyyattiyassa aññathattaṃ. Yaṃ kho taṃ 42, sāriputta, sammā vadamāno vadeyya – ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti, mameva taṃ sammā vadamāno vadeyya ‘asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’’nti.
൧൬൨. തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ നാഗസമാലോ ഭഗവതോ പിട്ഠിതോ ഠിതോ ഹോതി ഭഗവന്തം ബീജയമാനോ. അഥ ഖോ ആയസ്മാ നാഗസമാലോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അച്ഛരിയം, ഭന്തേ, അബ്ഭുതം, ഭന്തേ! അപി ഹി മേ, ഭന്തേ, ഇമം ധമ്മപരിയായം സുത്വാ ലോമാനി ഹട്ഠാനി. കോനാമോ അയം, ഭന്തേ, ധമ്മപരിയായോ’’തി? ‘‘തസ്മാതിഹ ത്വം, നാഗസമാല, ഇമം ധമ്മപരിയായം ലോമഹംസനപരിയായോ ത്വേവ നം ധാരേഹീ’’തി.
162. Tena kho pana samayena āyasmā nāgasamālo bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno. Atha kho āyasmā nāgasamālo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Api hi me, bhante, imaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā lomāni haṭṭhāni. Konāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, nāgasamāla, imaṃ dhammapariyāyaṃ lomahaṃsanapariyāyo tveva naṃ dhārehī’’ti.
ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനോ ആയസ്മാ നാഗസമാലോ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദീതി.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā nāgasamālo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
മഹാസീഹനാദസുത്തം നിട്ഠിതം ദുതിയം.
Mahāsīhanādasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൨. മഹാസീഹനാദസുത്തവണ്ണനാ • 2. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൨. മഹാസീഹനാദസുത്തവണ്ണനാ • 2. Mahāsīhanādasuttavaṇṇanā