| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Mahāsuññatasuttavaṇṇanā
೧೮೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸಾತಿ ಛವಿವಣ್ಣೇನ ಸೋ ಕಾಳೋ, ಖೇಮಕೋತಿ ಪನಸ್ಸ ನಾಮಂ। ವಿಹಾರೋತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಪಾಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಹಂಸವಟ್ಟಕಾದಿಸೇನಾಸನಾನಿ ಚೇವ ಮಣ್ಡಲಮಾಳಭೋಜನಸಾಲಾದೀನಿ ಚ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕತೋ ವಿಹಾರೋ। ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನೀತಿ ಮಞ್ಚೋ ಪೀಠಂ ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ತಟ್ಟಿಕಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋ ತಿಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಲಾಲಸನ್ಥಾರೋತಿಆದೀನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಮಞ್ಚೇನ ಮಞ್ಚಂ…ಪೇ॰… ಪಲಾಲಸನ್ಥಾರೇನೇವ ಪಲಾಲಸನ್ಥಾರಂ ಆಹಚ್ಚ ಠಪಿತಾನಿ, ಗಣಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಸದಿಸಂ ಅಹೋಸಿ।
185.Evaṃme sutanti mahāsuññatasuttaṃ. Tattha kāḷakhemakassāti chavivaṇṇena so kāḷo, khemakoti panassa nāmaṃ. Vihāroti tasmiṃyeva nigrodhārāme ekasmiṃ padese pākārena parikkhipitvā dvārakoṭṭhakaṃ māpetvā haṃsavaṭṭakādisenāsanāni ceva maṇḍalamāḷabhojanasālādīni ca patiṭṭhapetvā kato vihāro. Sambahulāni senāsanānīti mañco pīṭhaṃ bhisibimbohanaṃ taṭṭikā cammakhaṇḍo tiṇasanthāro paṇṇasanthāro palālasanthārotiādīni paññattāni honti, mañcena mañcaṃ…pe… palālasanthāreneva palālasanthāraṃ āhacca ṭhapitāni, gaṇabhikkhūnaṃ vasanaṭṭhānasadisaṃ ahosi.
ಸಮ್ಬಹುಲಾ ನು ಖೋತಿ ಭಗವತೋ ಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕೇಯೇವ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ ಸಮುಗ್ಘಾಟಿತತ್ತಾ ಸಂಸಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ವಿತಕ್ಕಪುಬ್ಬಭಾಗಾ ಪುಚ್ಛಾ, ವಿತಕ್ಕಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಚಾಯಂ ನುಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತೋ। ಪಾಟಿಮತ್ಥಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಅವಿನಿಚ್ಛಿತೋ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ। ಇತೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಭಗವತಾ ದಸ ದ್ವಾದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ವಸನ್ತಾ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ।
Sambahulānu khoti bhagavato bodhipallaṅkeyeva sabbakilesānaṃ samugghāṭitattā saṃsayo nāma natthi, vitakkapubbabhāgā pucchā, vitakkapubbabhāge cāyaṃ nukāro nipātamatto. Pāṭimatthakaṃ gacchante avinicchito nāma na hoti. Ito kira pubbe bhagavatā dasa dvādasa bhikkhū ekaṭṭhāne vasantā na diṭṭhapubbā.
ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ಗಣವಾಸೋ ನಾಮಾಯಂ ವಟ್ಟೇ ಆಚಿಣ್ಣಸಮಾಚಿಣ್ಣೋ ನದೀಓತಿಣ್ಣಉದಕಸದಿಸೋ, ನಿರಯತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಪೇತ್ತಿವಿಸಯಾಸುರಕಾಯೇಸುಪಿ, ಮನುಸ್ಸಲೋಕ-ದೇವಲೋಕಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇಸುಪಿ ಗಣವಾಸೋವ ಆಚಿಣ್ಣೋ। ದಸಯೋಜನಸಹಸ್ಸೋ ಹಿ ನಿರಯೋ ತಿಪುಚುಣ್ಣಭರಿತಾ ನಾಳಿ ವಿಯ ಸತ್ತೇಹಿ ನಿರನ್ತರೋ, ಪಞ್ಚವಿಧಬನ್ಧನಕಮ್ಮಕಾರಣಕರಣಟ್ಠಾನೇ ಸತ್ತಾನಂ ಪಮಾಣಂ ವಾ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತಥಾ ವಾಸೀಹಿ ತಚ್ಛನಾದಿಠಾನೇಸು, ಇತಿ ಗಣಭೂತಾವ ಪಚ್ಚನ್ತಿ। ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಮ್ಮಿಕೇ ಉಪಸಿಕಾನಂ ಪಮಾಣಂ ವಾ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತಥಾ ಏಕೇಕಬಿಲಾದೀಸುಪಿ ಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಾದೀನಂ। ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಮ್ಪಿ ಗಣವಾಸೋವ। ಪೇತನಗರಾನಿ ಚ ಗಾವುತಿಕಾನಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನಿಕಾನಿಪಿ ಪೇತಭರಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇಪಿ ಗಣವಾಸೋವ। ಅಸುರಭವನಂ ದಸಯೋಜನಸಹಸ್ಸಂ ಕಣ್ಣೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಸೂಚಿಯಾ ಕಣ್ಣಬಿಲಂ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಅಸುರಕಾಯೇಪಿ ಗಣವಾಸೋವ। ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಸತ್ತಪಣ್ಣಾಸ ಕುಲಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ರಾಜಗಹೇ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಅಟ್ಠಾರಸ ಮನುಸ್ಸಕೋಟಿಯೋ ವಸಿಂಸು। ಏವಂ ಅಞ್ಞೇಸುಪಿ ಠಾನೇಸೂತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಪಿ ಗಣವಾಸೋವ। ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇಸುಪಿ ಗಣವಾಸೋವ। ಏಕೇಕಸ್ಸ ಹಿ ದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಡ್ಢತಿಯಾ ನಾಟಕಕೋಟಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ನವಪಿ ಕೋಟಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ದಸಸಹಸ್ಸಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ವಸನ್ತಿ।
Athassa etadahosi – gaṇavāso nāmāyaṃ vaṭṭe āciṇṇasamāciṇṇo nadīotiṇṇaudakasadiso, nirayatiracchānayonipettivisayāsurakāyesupi, manussaloka-devalokabrahmalokesupi gaṇavāsova āciṇṇo. Dasayojanasahasso hi nirayo tipucuṇṇabharitā nāḷi viya sattehi nirantaro, pañcavidhabandhanakammakāraṇakaraṇaṭṭhāne sattānaṃ pamāṇaṃ vā paricchedo vā natthi, tathā vāsīhi tacchanādiṭhānesu, iti gaṇabhūtāva paccanti. Tiracchānayoniyaṃ ekasmiṃ vammike upasikānaṃ pamāṇaṃ vā paricchedo vā natthi, tathā ekekabilādīsupi kipillikādīnaṃ. Tiracchānayoniyampi gaṇavāsova. Petanagarāni ca gāvutikāni aḍḍhayojanikānipi petabharitāni honti. Evaṃ pettivisayepi gaṇavāsova. Asurabhavanaṃ dasayojanasahassaṃ kaṇṇe pakkhittasūciyā kaṇṇabilaṃ viya hoti. Iti asurakāyepi gaṇavāsova. Manussaloke sāvatthiyaṃ sattapaṇṇāsa kulasatasahassāni, rājagahe anto ca bahi ca aṭṭhārasa manussakoṭiyo vasiṃsu. Evaṃ aññesupi ṭhānesūti manussalokepi gaṇavāsova. Bhummadevatā ādiṃ katvā devalokabrahmalokesupi gaṇavāsova. Ekekassa hi devaputtassa aḍḍhatiyā nāṭakakoṭiyo honti, navapi koṭiyo honti, ekaṭṭhāne dasasahassāpi brahmāno vasanti.
ತತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಯಾ ಸತಸಹಸ್ಸಕಪ್ಪಾಧಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾನಿ ಗಣವಾಸವಿದ್ಧಂಸನತ್ಥಂ ದಸ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರಿತಾ, ಇಮೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯೇವ ಗಣಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಣಾಭಿರತಾ ಜಾತಾ ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಸಂವೇಗಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪುನ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚೇ ‘ಏಕಟ್ಠಾನೇ ದ್ವೀಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ನ ವಸಿತಬ್ಬ’ನ್ತಿ ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ, ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯಂ, ನ ಖೋ ಪನೇತಂ ಸಕ್ಕಾ। ಹನ್ದಾಹಂ ಮಹಾಸುಞ್ಞತಾಪಟಿಪತ್ತಿಂ ನಾಮ ಸುತ್ತನ್ತಂ ದೇಸೇಮಿ, ಯಂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾನಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿಯ ನಗರದ್ವಾರೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸಬ್ಬಕಾಯಿಕಆದಾಸೋ ವಿಯ ಚ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತತೋ ಯಥಾ ನಾಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಆದಾಸೇ ಖತ್ತಿಯಾದಯೋ ಅತ್ತನೋ ವಜ್ಜಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪಹಾಯ ಅನವಜ್ಜಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಮೇವಂ ಮಯಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇಪಿ ಪಞ್ಚವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇಮಂ ಸುತ್ತಂ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಗಣಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಏಕೀಭಾವಾಭಿರತಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಭಗವತೋ ಚ ಮನೋರಥಂ ಪೂರೇನ್ತಾ ವಿಯ ಇಮಂ ಸುತ್ತಂ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಗಣಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಂ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಗಣನಪಥಂ ವೀತಿವತ್ತಾ। ವಾಲಿಕಪಿಟ್ಠಿವಿಹಾರೇಪಿ ಹಿ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಅಭಯತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಸಮಯೇ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂ ಸುತ್ತಂ ಸಞ್ಝಾಯಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಏವಂ ಕಾರೇತಿ, ಮಯಂ ಕಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಗಣಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಏಕೀಭಾವಾಭಿರತಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಗಣಭೇದನಂ ನಾಮ ಇದಂ ಸುತ್ತನ್ತಿ।
Tato cintesi – ‘‘mayā satasahassakappādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni gaṇavāsaviddhaṃsanatthaṃ dasa pāramiyo pūritā, ime ca bhikkhū ito paṭṭhāyeva gaṇaṃ bandhitvā gaṇābhiratā jātā ananucchavikaṃ karontī’’ti. So dhammasaṃvegaṃ uppādetvā puna cintesi – ‘‘sace ‘ekaṭṭhāne dvīhi bhikkhūhi na vasitabba’nti sakkā bhaveyya sikkhāpadaṃ paññapetuṃ, sikkhāpadaṃ paññāpeyyaṃ, na kho panetaṃ sakkā. Handāhaṃ mahāsuññatāpaṭipattiṃ nāma suttantaṃ desemi, yaṃ sikkhākāmānaṃ kulaputtānaṃ sikkhāpadapaññatti viya nagaradvāre nikkhittasabbakāyikaādāso viya ca bhavissati. Tato yathā nāmekasmiṃ ādāse khattiyādayo attano vajjaṃ disvā taṃ pahāya anavajjā honti, evamevaṃ mayi parinibbutepi pañcavassasahassāni imaṃ suttaṃ āvajjitvā gaṇaṃ vinodetvā ekībhāvābhiratā kulaputtā vaṭṭadukkhassa antaṃ karissantī’’ti. Bhagavato ca manorathaṃ pūrentā viya imaṃ suttaṃ āvajjitvā gaṇaṃ vinodetvā vaṭṭadukkhaṃ khepetvā parinibbutā kulaputtā gaṇanapathaṃ vītivattā. Vālikapiṭṭhivihārepi hi ābhidhammikaabhayatthero nāma vassūpanāyikasamaye sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ imaṃ suttaṃ sañjhāyitvā ‘‘sammāsambuddho evaṃ kāreti, mayaṃ kiṃ karomā’’ti āha. Te sabbepi antovasse gaṇaṃ vinodetvā ekībhāvābhiratā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Gaṇabhedanaṃ nāma idaṃ suttanti.
೧೮೬. ಘಟಾಯಾತಿ ಏವಂನಾಮಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ। ವಿಹಾರೇತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ವಿಹಾರೋ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮಸ್ಸೇವ ಏಕದೇಸೇ ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೋ ವಿಯ ಕತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಚೀವರಕಮ್ಮನ್ತಿ ಜಿಣ್ಣಮಲಿನಾನಂ ಅಗ್ಗಳಟ್ಠಾನುಪ್ಪಾದನಧೋವನಾದೀಹಿ ಕತಪರಿಭಣ್ಡಮ್ಪಿ, ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನವತ್ಥಾನಂ ವಿಚಾರಣಸಿಬ್ಬನಾದೀಹಿ ಅಕತಂ ಸಂವಿಧಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಇಧ ಪನ ಅಕತಂ ಸಂವಿಧಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಮನುಸ್ಸಾ ಹಿ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಸಾಟಕೇ ಅದಂಸು। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ। ತೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾತೋವ ಸೂಚಿಪಾಸಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿಸಿನ್ನಾ ಅಪಞ್ಞಾಯನಕಾಲೇ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ। ಸೂಚಿಕಮ್ಮೇ ನಿಟ್ಠಿತೇಯೇವ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಸಂವಿದಹಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನ ಸಂವಿದಹಿಂಸು। ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ನೋತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅದ್ಧಾ ಏತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ನ ಪಟಿಸಾಮಿತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ಭಗವತಾ ಚ ದಿಟ್ಠಾನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಇತಿ ಅನತ್ತಮನೋ ಸತ್ಥಾ ಸುಟ್ಠು ನಿಗ್ಗಹೇತುಕಾಮೋ, ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ; ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘‘ನ, ಭನ್ತೇ, ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಾರಾಮಾ ಏವ, ಚೀವರಕಿಚ್ಚವಸೇನ ಪನ ಏವಂ ವಸನ್ತೀ’’ತಿ।
186.Ghaṭāyāti evaṃnāmakassa sakkassa. Vihāreti ayampi vihāro nigrodhārāmasseva ekadese kāḷakhemakassa vihāro viya katoti veditabbo. Cīvarakammanti jiṇṇamalinānaṃ aggaḷaṭṭhānuppādanadhovanādīhi kataparibhaṇḍampi, cīvaratthāya uppannavatthānaṃ vicāraṇasibbanādīhi akataṃ saṃvidhānampi vaṭṭati, idha pana akataṃ saṃvidhānaṃ adhippetaṃ. Manussā hi ānandattherassa cīvarasāṭake adaṃsu. Tasmā thero sambahule bhikkhū gahetvā tattha cīvarakammaṃ akāsi. Tepi bhikkhū pātova sūcipāsakassa paññāyanakālato paṭṭhāya nisinnā apaññāyanakāle uṭṭhahanti. Sūcikamme niṭṭhiteyeva senāsanāni saṃvidahissāmāti na saṃvidahiṃsu. Cīvarakārasamayo noti thero kira cintesi – ‘‘addhā etehi bhikkhūhi na paṭisāmitāni senāsanāni, bhagavatā ca diṭṭhāni bhavissanti. Iti anattamano satthā suṭṭhu niggahetukāmo, imesaṃ bhikkhūnaṃ upatthambho bhavissāmī’’ti; tasmā evamāha. Ayaṃ panettha adhippāyo – ‘‘na, bhante, ime bhikkhū kammārāmā eva, cīvarakiccavasena pana evaṃ vasantī’’ti.
ನ ಖೋ, ಆನನ್ದಾತಿ, ಆನನ್ದ, ಕಮ್ಮಸಮಯೋ ವಾ ಹೋತು ಅಕಮ್ಮಸಮಯೋ ವಾ, ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ವಾ ಹೋತು ಅಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ವಾ, ಅಥ ಖೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ನ ಸೋಭತಿಯೇವ। ಮಾ ತ್ವಂ ಅನುಪತ್ಥಮ್ಭಟ್ಠಾನೇ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೋ ಅಹೋಸೀತಿ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಗಣಿಕಾತಿ ಸಕಪರಿಸಸಮೋಧಾನಂ। ಗಣೋತಿ ನಾನಾಜನಸಮೋಧಾನಂ। ಇತಿ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ವಾ ಹೋತು ಗಣಾರಾಮೋ ವಾ, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಗಣಬಾಹುಲ್ಲಾಭಿರತೋ ಗಣಬನ್ಧನಬದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖು ನ ಸೋಭತಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ಪನ ದಿವಾಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸುಧೋತಹತ್ಥಪಾದೋ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಾರಾಮತಮನುಯುತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಸೋಭತಿ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖನ್ತಿ ಕಾಮತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಸುಖಂ। ಪವಿವೇಕಸುಖಮ್ಪಿ ಕಾಮಪವಿವೇಕಸುಖಮೇವ। ರಾಗಾದೀನಂ ಪನ ವೂಪಸಮತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಉಪಸಮಸುಖಂ। ಮಗ್ಗಸಮ್ಬೋಧತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಸಮ್ಬೋಧಿಸುಖಂ। ನಿಕಾಮಲಾಭೀತಿ ಕಾಮಲಾಭೀ ಇಚ್ಛಿತಲಾಭೀ। ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀತಿ ಅದುಕ್ಖಲಾಭೀ। ಅಕಸಿರಲಾಭೀತಿ ವಿಪುಲಲಾಭೀ।
Na kho, ānandāti, ānanda, kammasamayo vā hotu akammasamayo vā, cīvarakārasamayo vā hotu acīvarakārasamayo vā, atha kho saṅgaṇikārāmo bhikkhu na sobhatiyeva. Mā tvaṃ anupatthambhaṭṭhāne upatthambho ahosīti. Tattha saṅgaṇikāti sakaparisasamodhānaṃ. Gaṇoti nānājanasamodhānaṃ. Iti saṅgaṇikārāmo vā hotu gaṇārāmo vā, sabbathāpi gaṇabāhullābhirato gaṇabandhanabaddho bhikkhu na sobhati. Pacchābhatte pana divāṭṭhānaṃ sammajjitvā sudhotahatthapādo mūlakammaṭṭhānaṃ gahetvā ekārāmatamanuyutto bhikkhu buddhasāsane sobhati. Nekkhammasukhanti kāmato nikkhantassa sukhaṃ. Pavivekasukhampi kāmapavivekasukhameva. Rāgādīnaṃ pana vūpasamatthāya saṃvattatīti upasamasukhaṃ. Maggasambodhatthāya saṃvattatīti sambodhisukhaṃ. Nikāmalābhīti kāmalābhī icchitalābhī. Akicchalābhīti adukkhalābhī. Akasiralābhīti vipulalābhī.
ಸಾಮಾಯಿಕನ್ತಿ ಅಪ್ಪಿತಪ್ಪಿತಸಮಯೇ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಂ। ಕನ್ತನ್ತಿ ಮನಾಪಂ। ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿನ್ತಿ ರೂಪಾರೂಪಾವಚರಚಿತ್ತವಿಮುತ್ತಿಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಝಾನಾನಿ ಚತಸ್ಸೋ ಚ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ, ಅಯಂ ಸಾಮಾಯಿಕೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ’’ತಿ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೨೧೩)। ಅಸಾಮಾಯಿಕನ್ತಿ ನ ಸಮಯವಸೇನ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಂ, ಅಥ ಖೋ ಅಚ್ಚನ್ತವಿಮುತ್ತಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ವುತ್ತಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಅರಿಯಮಗ್ಗಾ ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ, ಅಯಂ ಅಸಾಮಾಯಿಕೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ’’ತಿ। ಅಕುಪ್ಪನ್ತಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಅಕೋಪೇತಬ್ಬಂ।
Sāmāyikanti appitappitasamaye kilesehi vimuttaṃ. Kantanti manāpaṃ. Cetovimuttinti rūpārūpāvacaracittavimuttiṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘cattāri ca jhānāni catasso ca arūpasamāpattiyo, ayaṃ sāmāyiko vimokkho’’ti (paṭi. ma. 1.213). Asāmāyikanti na samayavasena kilesehi vimuttaṃ, atha kho accantavimuttaṃ lokuttaraṃ vuttaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘cattāro ca ariyamaggā cattāri ca sāmaññaphalāni, ayaṃ asāmāyiko vimokkho’’ti. Akuppanti kilesehi akopetabbaṃ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಕಿಂ ಕಥಿತಂ ಹೋತಿ? ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಗಣಬನ್ಧನಬದ್ಧೋ ನೇವ ಲೋಕಿಯಗುಣಂ, ನ ಚ ಲೋಕುತ್ತರಗುಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಗಣಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಪನ ಏಕಾಭಿರತೋ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತಥಾ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸೀ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ವಿಚರನ್ತೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಗುಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಗಣಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಸತ್ತದಿವಸೇ ಏಕೀಭಾವಾಭಿರತೋ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಗುಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ವಿಚರನ್ತೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಗುಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ತೇಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಏಕೀಭಾವಾಭಿರತೋ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಗುಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ।
Ettāvatā kiṃ kathitaṃ hoti? Saṅgaṇikārāmo bhikkhu gaṇabandhanabaddho neva lokiyaguṇaṃ, na ca lokuttaraguṇaṃ nibbattetuṃ sakkoti, gaṇaṃ vinodetvā pana ekābhirato sakkoti. Tathā hi vipassī bodhisatto caturāsītiyā pabbajitasahassehi parivuto satta vassāni vicaranto sabbaññuguṇaṃ nibbattetuṃ nāsakkhi, gaṇaṃ vinodetvā sattadivase ekībhāvābhirato bodhimaṇḍaṃ āruyha sabbaññuguṇaṃ nibbattesi. Amhākaṃ bodhisatto pañcavaggiyehi saddhiṃ chabbassāni vicaranto sabbaññuguṇaṃ nibbattetuṃ nāsakkhi, tesu pakkantesu ekībhāvābhirato bodhimaṇḍaṃ āruyha sabbaññuguṇaṃ nibbattesi.
ಏವಂ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಸ್ಸ ಗುಣಾಧಿಗಮಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದೋಸುಪ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ನಾಹಂ ಆನನ್ದಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ರೂಪನ್ತಿ ಸರೀರಂ। ಯತ್ಥ ರತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ರೂಪೇ ರಾಗವಸೇನ ರತ್ತಸ್ಸ। ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ರೂಪೇ ರತ್ತಸ್ಸ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ತಂ ರೂಪಂ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ, ಅಥ ಖೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾನಂ ದಸಬಲಸಾವಕತ್ತುಪಗಮನಸಙ್ಖಾತೇನ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೇನ ಸಞ್ಚಯಸ್ಸ ವಿಯ, ಉಪಾಲಿಗಹಪತಿನೋ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೇನ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ವಿಯ, ಪಿಯಜಾತಿಕಸುತ್ತೇ ಸೇಟ್ಠಿಆದೀನಂ ವಿಯ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿಯೇವ।
Evaṃ saṅgaṇikārāmassa guṇādhigamābhāvaṃ dassetvā idāni dosuppattiṃ dassento nāhaṃ ānandātiādimāha. Tattha rūpanti sarīraṃ. Yattha rattassāti yasmiṃ rūpe rāgavasena rattassa. Na uppajjeyyunti yasmiṃ rūpe rattassa na uppajjeyyuṃ, taṃ rūpaṃ na samanupassāmi, atha kho sāriputtamoggallānānaṃ dasabalasāvakattupagamanasaṅkhātena aññathābhāvena sañcayassa viya, upāligahapatino aññathābhāvena nāṭaputtassa viya, piyajātikasutte seṭṭhiādīnaṃ viya ca uppajjantiyeva.
೧೮೭. ಅಯಂ ಖೋ ಪನಾನನ್ದಾತಿ ಕೋ ಅನುಸನ್ಧಿ? ಸಚೇ ಹಿ ಕೋಚಿ ದುಬ್ಬುದ್ಧೀ ನವಪಬ್ಬಜಿತೋ ವದೇಯ್ಯ – ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಖೇತ್ತಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ಗಾವಿಯೋ ವಿಯ ಅಮ್ಹೇಯೇವ ಗಣತೋ ನೀಹರತಿ, ಏಕೀಭಾವೇ ನಿಯೋಜೇತಿ, ಸಯಂ ಪನ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದೀಹಿ ಪರಿವುತೋ ವಿಹರತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ವಚನೋಕಾಸುಪಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ – ‘‘ಚಕ್ಕವಾಳಪರಿಯನ್ತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋಪಿ ತಥಾಗತೋ ಏಕಕೋವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನನ್ತಿ ರೂಪಾದೀನಂ ಸಙ್ಖನಿಮಿತ್ತಾನಂ। ಅಜ್ಝತ್ತನ್ತಿ ವಿಸಯಜ್ಝತ್ತಂ। ಸುಞ್ಞತನ್ತಿ ಸುಞ್ಞತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ। ತತ್ರ ಚೇತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ, ತಂ ಚೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪುನ ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ। ವಿವೇಕನಿನ್ನೇನಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನನಿನ್ನೇನ। ಬ್ಯನ್ತೀಭೂತೇನಾತಿ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಧಮ್ಮೇಹಿ ವಿಗತನ್ತೇನ ನಿಸ್ಸಟೇನ ವಿಸಂಯುತ್ತೇನ। ಉಯ್ಯೋಜನಿಕಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇತಿ ಏವಂ ಉಯ್ಯೋಜನಿಕೇನ ವಚನೇನ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ।
187.Ayaṃkho panānandāti ko anusandhi? Sace hi koci dubbuddhī navapabbajito vadeyya – ‘‘sammāsambuddho khettaṃ paviṭṭhā gāviyo viya amheyeva gaṇato nīharati, ekībhāve niyojeti, sayaṃ pana rājarājamahāmattādīhi parivuto viharatī’’ti, tassa vacanokāsupacchedanatthaṃ – ‘‘cakkavāḷapariyantāya parisāya majjhe nisinnopi tathāgato ekakovā’’ti dassetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha sabbanimittānanti rūpādīnaṃ saṅkhanimittānaṃ. Ajjhattanti visayajjhattaṃ. Suññatanti suññataphalasamāpattiṃ. Tatra ceti upayogatthe bhummaṃ, taṃ ceti vuttaṃ hoti. Puna tatrāti tasmiṃ parisamajjhe ṭhito. Vivekaninnenāti nibbānaninnena. Byantībhūtenāti āsavaṭṭhānīyadhammehi vigatantena nissaṭena visaṃyuttena. Uyyojanikapaṭisaṃyuttanti gacchatha tumheti evaṃ uyyojanikena vacanena paṭisaṃyuttaṃ.
ಕಾಯ ಪನ ವೇಲಾಯ ಭಗವಾ ಏವಂ ಕಥೇತಿ? ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಕಿಚ್ಚವೇಲಾಯ, ವಾ ಪುರಿಮಯಾಮಕಿಚ್ಚವೇಲಾಯ ವಾ। ಭಗವಾ ಹಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಪರಿಸಾ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಕಾಲಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾಸನವರಗತೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜತೇಲಪಾಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಿಯ ಕಾಲಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವಿವೇಕನಿನ್ನೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಸಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತಿ । ಪುರಿಮಯಾಮೇಪಿ ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾ ಖೋ ವಾಸೇಟ್ಠಾ ರತ್ತಿ, ಯಸ್ಸ ದಾನಿ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಥಾ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೨೯೯) ಏವಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತಿ । ಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಬೋಧಿಪತ್ತಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದ್ವೇ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಾನಿಪಿ ನಿಬ್ಬಾನನಿನ್ನಾನೇವ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸುಞ್ಞತಾವಿಹಾರೋ ಸನ್ತೋ ಪಣೀತೋ, ತಸ್ಮಾ।
Kāya pana velāya bhagavā evaṃ katheti? Pacchābhattakiccavelāya, vā purimayāmakiccavelāya vā. Bhagavā hi pacchābhatte gandhakuṭiyaṃ sīhaseyyaṃ kappetvā vuṭṭhāya phalasamāpattiṃ appetvā nisīdati. Tasmiṃ samaye dhammassavanatthāya parisā sannipatanti. Atha bhagavā kālaṃ viditvā gandhakuṭito nikkhamitvā buddhāsanavaragato dhammaṃ desetvā bhesajjatelapākaṃ gaṇhanto viya kālaṃ anatikkamitvā vivekaninnena cittena parisaṃ uyyojeti . Purimayāmepi ‘‘abhikkantā kho vāseṭṭhā ratti, yassa dāni kālaṃ maññathā’’ti (dī. ni. 3.299) evaṃ uyyojeti . Buddhānañhi bodhipattito paṭṭhāya dve pañcaviññāṇānipi nibbānaninnāneva. Tasmātihānandāti yasmā suññatāvihāro santo paṇīto, tasmā.
೧೮೮. ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವಾತಿ ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತಮೇವ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತನ್ತಿ ಇಧ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಂ, ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಚಸು ಖನ್ಧೇಸು ನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತೀತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಜ್ಜನಭಾವಜಾನನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನೋ। ಬಹಿದ್ಧಾತಿ ಪರಸ್ಸ ಪಞ್ಚಸು ಖನ್ಧೇಸು। ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾತಿ ಕಾಲೇನ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕಾಲೇನ ಬಹಿದ್ಧಾ । ಆನೇಞ್ಜನ್ತಿ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಆನೇಞ್ಜಂ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ।
188.Ajjhattamevāti gocarajjhattameva. Ajjhattaṃ suññatanti idha niyakajjhattaṃ, attano pañcasu khandhesu nissitanti attho. Sampajāno hotīti kammaṭṭhānassa asampajjanabhāvajānanena sampajāno. Bahiddhāti parassa pañcasu khandhesu. Ajjhattabahiddhāti kālena ajjhattaṃ kālena bahiddhā . Āneñjanti ubhatobhāgavimutto bhavissāmāti āneñjaṃ arūpasamāpattiṃ manasi karoti.
ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪುರಿಮಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅಪಗುಣಪಾದಕಜ್ಝಾನತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಹಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿಕರೋತೋ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ। ತತೋ ‘‘ಪರಸ್ಸ ಸನ್ತಾನೇ ನು ಖೋ ಕಥ’’ನ್ತಿ ಬಹಿದ್ಧಾ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ತತ್ಥಪಿ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ। ತತೋ – ‘‘ಕಾಲೇನ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ, ಕಾಲೇನ ಪರಸ್ಸ ಸನ್ತಾನೇ ನು ಖೋ ಕಥ’’ನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ತತ್ಥಪಿ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ। ತತೋ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ ಹೋತುಕಾಮೋ ‘‘ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ ನು ಖೋ ಕಥ’’ನ್ತಿ ಆನೇಞ್ಜಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ತತ್ಥಪಿ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ। ಇದಾನಿ – ‘‘ನ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠವೀರಿಯೇನ ಉಪಟ್ಠಾಕಾದೀನಂ ಪಚ್ಛತೋ ನ ಚರಿತಬ್ಬಂ, ಪಾದಕಜ್ಝಾನಮೇವ ಪನ ಸಾಧುಕಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಂ। ಏವಮಸ್ಸ ರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ದತೋ ಫರಸುಮ್ಹಿ ಅವಹನ್ತೇ ಪುನ ನಿಸಿತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಛಿಜ್ಜೇಸು ಫರಸು ವಿಯ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಮನಸಿಕಾರೋ ವಹತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಇದಾನಿಸ್ಸ ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಯಂ ಯಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಮನಸಿಕಾರೋ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಆಹ।
Tasmiṃyeva purimasminti pādakajjhānaṃ sandhāya vuttaṃ. Apaguṇapādakajjhānato vuṭṭhitassa hi ajjhattaṃ suññataṃ manasikaroto tattha cittaṃ na pakkhandati. Tato ‘‘parassa santāne nu kho katha’’nti bahiddhā manasi karoti, tatthapi na pakkhandati. Tato – ‘‘kālena attano santāne, kālena parassa santāne nu kho katha’’nti ajjhattabahiddhā manasi karoti, tatthapi na pakkhandati. Tato ubhatobhāgavimutto hotukāmo ‘‘arūpasamāpattiyaṃ nu kho katha’’nti āneñjaṃ manasi karoti, tatthapi na pakkhandati. Idāni – ‘‘na me cittaṃ pakkhandatīti vissaṭṭhavīriyena upaṭṭhākādīnaṃ pacchato na caritabbaṃ, pādakajjhānameva pana sādhukaṃ punappunaṃ manasikātabbaṃ. Evamassa rukkhe chindato pharasumhi avahante puna nisitaṃ kāretvā chindantassa chijjesu pharasu viya kammaṭṭhāne manasikāro vahatī’’ti dassetuṃ tasmiṃyevātiādimāha. Idānissa evaṃ paṭipannassa yaṃ yaṃ manasi karoti, tattha tattha manasikāro sampajjatīti dassento pakkhandatīti āha.
೧೮೯. ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನಾತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾವಿಹಾರೇನ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋತಿ ಇತಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಸಮ್ಪಜ್ಜಮಾನೇ ‘‘ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ ಮೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಜಾನನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಸಯತೀತಿ ನಿಪಜ್ಜತಿ। ಏತ್ಥ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಚಙ್ಕಮಿತ್ವಾ – ‘‘ಇದಾನಿ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಚಙ್ಕಮಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಇರಿಯಾಪಥಂ ಅಹಾಪೇತ್ವಾ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು । ನ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ, ಇತಿಹ ತತ್ಥಾತಿ ಏವಂ ನ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಜಾನನೇನ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ।
189.Iminā vihārenāti iminā samathavipassanāvihārena. Itiha tattha sampajānoti iti caṅkamantopi tasmiṃ kammaṭṭhāne sampajjamāne ‘‘sampajjati me kammaṭṭhāna’’nti jānanena sampajāno hoti. Sayatīti nipajjati. Ettha kañci kālaṃ caṅkamitvā – ‘‘idāni ettakaṃ kālaṃ caṅkamituṃ sakkhissāmī’’ti ñatvā iriyāpathaṃ ahāpetvā ṭhātabbaṃ. Esa nayo sabbavāresu . Na kathessāmīti, itiha tatthāti evaṃ na kathessāmīti jānanena tattha sampajānakārī hoti.
ಪುನ ದುತಿಯವಾರೇ ಏವರೂಪಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಜಾನನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ತರುಣಾವ, ತಾಸಂ ಅನುರಕ್ಖಣತ್ಥಂ –
Puna dutiyavāre evarūpiṃ kathaṃ kathessāmīti jānanena sampajānakārī hoti, imassa bhikkhuno samathavipassanā taruṇāva, tāsaṃ anurakkhaṇatthaṃ –
‘‘ಆವಾಸೋ ಗೋಚರೋ ಭಸ್ಸಂ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಥ ಭೋಜನಂ।
‘‘Āvāso gocaro bhassaṃ, puggalo atha bhojanaṃ;
ಉತು ಇರಿಯಾಪಥೋ ಚೇವ, ಸಪ್ಪಾಯೋ ಸೇವಿತಬ್ಬಕೋ’’ತಿ॥
Utu iriyāpatho ceva, sappāyo sevitabbako’’ti.
ಸತ್ತ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾನಿ। ತೇಸಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಮಿದಂ ವುತ್ತಂ। ವಿತಕ್ಕವಾರೇಸು ಅವಿತಕ್ಕನಸ್ಸ ಚ ವಿತಕ್ಕನಸ್ಸ ಚ ಜಾನನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Satta sappāyāni icchitabbāni. Tesaṃ dassanatthamidaṃ vuttaṃ. Vitakkavāresu avitakkanassa ca vitakkanassa ca jānanena sampajānatā veditabbā.
೧೯೦. ಇತಿ ವಿತಕ್ಕಪಹಾನೇನ ದ್ವೇ ಮಗ್ಗೇ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತತಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ, ಕಾಮಗುಣಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಆಯತನೇತಿ ತೇಸುಯೇವ ಕಾಮಗುಣೇಸು ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಿಲೇಸುಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣೇ। ಸಮುದಾಚಾರೋತಿ ಸಮುದಾಚರಣತೋ ಅಪ್ಪಹೀನಕಿಲೇಸೋ। ಏವಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಏವಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಮೇವ। ಸಮ್ಪಜಾನೋತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪತ್ತಿಜಾನನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನೋ। ದುತಿಯವಾರೇ ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತನ್ತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಏತಂ। ಸಮ್ಪಜಾನೋತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಜಾನನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನೋ। ಅಯಞ್ಹಿ ‘‘ಪಹೀನೋ ನು ಖೋ ಮೇ ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ನೋ’’ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಅಪಹೀನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ ಸಮುಗ್ಘಾಟೇತಿ, ತತೋ ಮಗ್ಗಾನನ್ತರಂ ಫಲಂ, ಫಲತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಪಹೀನಭಾವಂ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಸ ಜಾನನೇನ ‘‘ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
190. Iti vitakkapahānena dve magge kathetvā idāni tatiyamaggassa vipassanaṃ ācikkhanto pañca kho ime, ānanda, kāmaguṇātiādimāha. Āyataneti tesuyeva kāmaguṇesu kismiñcideva kilesuppattikāraṇe. Samudācāroti samudācaraṇato appahīnakileso. Evaṃsantanti evaṃ vijjamānameva. Sampajānoti kammaṭṭhānassa asampattijānanena sampajāno. Dutiyavāre evaṃ santametanti evaṃ sante etaṃ. Sampajānoti kammaṭṭhānasampattijānanena sampajāno. Ayañhi ‘‘pahīno nu kho me pañcasu kāmaguṇesu chandarāgo no’’ti paccavekkhamāno apahīnabhāvaṃ ñatvā vīriyaṃ paggahetvā taṃ anāgāmimaggena samugghāṭeti, tato maggānantaraṃ phalaṃ, phalato vuṭṭhāya paccavekkhamāno pahīnabhāvaṃ jānāti, tassa jānanena ‘‘sampajāno hotī’’ti vuttaṃ.
೧೯೧. ಇದಾನಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸೋ ಪಹೀಯತೀತಿ ರೂಪೇ ಅಸ್ಮೀತಿ ಮಾನೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಛನ್ದೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಅನುಸಯೋ ಪಹೀಯತಿ। ತಥಾ ವೇದನಾದೀಸು ಸಮ್ಪಜಾನತಾ ವುತ್ತನಾಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
191. Idāni arahattamaggassa vipassanaṃ ācikkhanto pañca kho ime, ānanda, upādānakkhandhātiādimāha. Tattha so pahīyatīti rūpe asmīti māno asmīti chando asmīti anusayo pahīyati. Tathā vedanādīsu sampajānatā vuttanāyeneva veditabbā.
ಇಮೇ ಖೋ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಕಥಿತೇ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಫಲಧಮ್ಮೇ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಕುಸಲಾಯತಿಕಾತಿ ಕುಸಲತೋ ಆಗತಾ। ಕುಸಲಾ ಹಿ ಕುಸಲಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ ಕುಸಲಾಯತಿಕಾಪಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಕುಸಲಂ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಕುಸಲಞ್ಚೇವ ಕುಸಲಾಯತಿಕಞ್ಚ…ಪೇ॰… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಕುಸಲಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಕುಸಲಞ್ಚೇವ ಕುಸಲಾಯತಿಕಞ್ಚ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಕುಸಲಂ, ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೋ ಕುಸಲೋ ಚೇವ ಕುಸಲಾಯತಿಕೋ ಚ…ಪೇ॰… ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೋ ಕುಸಲೋ, ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೋ ಕುಸಲೋ ಚೇವ ಕುಸಲಾಯತಿಕೋ ಚ। ತಥಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಕುಸಲಂ, ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ ಚೇವ ಕುಸಲಾಯತಿಕಾ ಚ…ಪೇ॰… ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೋ ಕುಸಲೋ, ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ ಚೇವ ಕುಸಲಾಯತಿಕಾ ಚ।
Ime kho te, ānanda, dhammāti heṭṭhā kathite samathavipassanāmaggaphaladhamme sandhāyāha. Kusalāyatikāti kusalato āgatā. Kusalā hi kusalāpi honti kusalāyatikāpi, seyyathidaṃ, paṭhamajjhānaṃ kusalaṃ, dutiyajjhānaṃ kusalañceva kusalāyatikañca…pe… ākiñcaññāyatanaṃ kusalaṃ, nevasaññānāsaññāyatanaṃ kusalañceva kusalāyatikañca, nevasaññānāsaññāyatanaṃ kusalaṃ, sotāpattimaggo kusalo ceva kusalāyatiko ca…pe… anāgāmimaggo kusalo, arahattamaggo kusalo ceva kusalāyatiko ca. Tathā paṭhamajjhānaṃ kusalaṃ, taṃsampayuttakā dhammā kusalā ceva kusalāyatikā ca…pe… arahattamaggo kusalo, taṃsampayuttakā dhammā kusalā ceva kusalāyatikā ca.
ಅರಿಯಾತಿ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸಾ ವಿಸುದ್ಧಾ। ಲೋಕುತ್ತರಾತಿ ಲೋಕೇ ಉತ್ತರಾ ವಿಸಿಟ್ಠಾ। ಅನವಕ್ಕನ್ತಾ ಪಾಪಿಮತಾತಿ ಪಾಪಿಮನ್ತೇನ ಮಾರೇನ ಅನೋಕ್ಕನ್ತಾ। ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಿತ್ತಂ ಮಾರೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಆರಮ್ಮಣಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಂವತ್ತತೀ’’ತಿ ಜಾತಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅನವಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
Ariyāti nikkilesā visuddhā. Lokuttarāti loke uttarā visiṭṭhā. Anavakkantāpāpimatāti pāpimantena mārena anokkantā. Vipassanāpādakā aṭṭha samāpattiyo appetvā nisinnassa hi bhikkhuno cittaṃ māro na passati, ‘‘idaṃ nāma ārammaṇaṃ nissāya saṃvattatī’’ti jātituṃ na sakkoti. Tasmā ‘‘anavakkantā’’ti vuttaṃ.
ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸೀತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ಆಹ? ಗಣೇಪಿ ಏಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇದಮಾಹ। ಅನುಬನ್ಧಿತುನ್ತಿ ಅನುಗಚ್ಛಿತುಂ ಪರಿಚರಿತುಂ।
Taṃ kiṃ maññasīti idaṃ kasmā āha? Gaṇepi eko ānisaṃso atthi, taṃ dassetuṃ idamāha. Anubandhitunti anugacchituṃ paricarituṃ.
ನ ಖೋ, ಆನನ್ದಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಭಗವತಾ – ‘‘ಸುತಾವುಧೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅಕುಸಲಂ ಪಜಹತಿ, ಕುಸಲಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಾವಜ್ಜಂ ಪಜಹತಿ, ಅನವಜ್ಜಂ ಭಾವೇತಿ, ಸುದ್ಧಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೭.೬೭) ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಪಞ್ಚಾವುಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ಯೋಧೋ ವಿಯ ಕತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸೋ ಸುತಪರಿಯತ್ತಿಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ತದನುಚ್ಛವಿಕಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಂ ನ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ತಸ್ಸ ತಂ ಆವುಧಂ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏತದತ್ಥಂ ಅನುಬನ್ಧಿತುಂ ನಾರಹತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ನ ಖೋ, ಆನನ್ದಾತಿ ಆಹ।
Na kho, ānandāti ettha kiñcāpi bhagavatā – ‘‘sutāvudho, bhikkhave, ariyasāvako akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharatī’’ti (a. ni. 7.67) bahussuto pañcāvudhasampanno yodho viya kato. Yasmā pana so sutapariyattiṃ uggahetvāpi tadanucchavikaṃ anulomapaṭipadaṃ na paṭipajjati, na tassa taṃ āvudhaṃ hoti. Yo paṭipajjati, tasseva hoti. Tasmā etadatthaṃ anubandhituṃ nārahatīti dassento na kho, ānandāti āha.
ಇದಾನಿ ಯದತ್ಥಂ ಅನುಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಯಾ ಚ ಖೋತಿಆದಿಮಾಹ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಆಗತಾನಿ। ‘‘ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಪ್ಪಾಯಾಸಪ್ಪಾಯವಸೇನ ಆಗತಾನಿ, ‘‘ಯದಿದಂ ಸುತ್ತಂ ಗೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸುತಪರಿಯತ್ತಿವಸೇನ ಆಗತಾನಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪರಿಪೂರಣವಸೇನ ಆಗತಾನಿ। ತಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ದಸ ಕಥಾವತ್ಥೂನಿ ಕಥೇನ್ತೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ।
Idāni yadatthaṃ anubandhitabbo, taṃ dassetuṃ yā ca khotiādimāha. Iti imasmiṃ sutte tīsu ṭhānesu dasa kathāvatthūni āgatāni. ‘‘Iti evarūpaṃ kathaṃ kathessāmī’’ti sappāyāsappāyavasena āgatāni, ‘‘yadidaṃ suttaṃ geyya’’nti ettha sutapariyattivasena āgatāni, imasmiṃ ṭhāne paripūraṇavasena āgatāni. Tasmā imasmiṃ sutte dasa kathāvatthūni kathentena imasmiṃ ṭhāne ṭhatvā kathetabbāni.
ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಏಕಕಸ್ಸ ವಿಹರತೋಪಿ ಅತ್ಥೋ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಏಕೀಭಾವೇ ಆದೀನವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಖೋ, ಆನನ್ದಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏವಂ ಸನ್ತೇತಿ ಏವಂ ಏಕೀಭಾವೇ ಸನ್ತೇ।
Idāni yasmā ekaccassa ekakassa viharatopi attho na sampajjati, tasmā taṃ sandhāya ekībhāve ādīnavaṃ dassento evaṃ sante kho, ānandātiādimāha. Tattha evaṃ santeti evaṃ ekībhāve sante.
೧೯೩. ಸತ್ಥಾತಿ ಬಾಹಿರಕೋ ತಿತ್ಥಕರಸತ್ಥಾ। ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅನುಆವತ್ತನ್ತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ಮುಚ್ಛಂ ಕಾಮಯತೀತಿ ಮುಚ್ಛನತಣ್ಹಂ ಪತ್ಥೇತಿ, ಪವತ್ತೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಚರಿಯೂಪದ್ದವೇನಾತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಕಿಲೇಸೂಪದ್ದವೇನ ಆಚರಿಯಸ್ಸುಪದ್ದವೋ। ಸೇಸುಪದ್ದವೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅವಧಿಂಸು ನನ್ತಿ ಮಾರಯಿಂಸು ನಂ। ಏತೇನ ಹಿ ಗುಣಮರಣಂ ಕಥಿತಂ।
193.Satthāti bāhirako titthakarasatthā. Anvāvattantīti anuāvattanti upasaṅkamanti. Mucchaṃ kāmayatīti mucchanataṇhaṃ pattheti, pavattetīti attho. Ācariyūpaddavenāti abbhantare uppannena kilesūpaddavena ācariyassupaddavo. Sesupaddavesupi eseva nayo. Avadhiṃsu nanti mārayiṃsu naṃ. Etena hi guṇamaraṇaṃ kathitaṃ.
ವಿನಿಪಾತಾಯಾತಿ ಸುಟ್ಠು ನಿಪತನಾಯ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರುಪದ್ದವೋವ – ‘‘ದುಕ್ಖವಿಪಾಕತರೋ ಚ ಕಟುಕವಿಪಾಕತರೋ ಚ ವಿನಿಪಾತಾಯ ಚ ಸಂವತ್ತತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋತಿ। ಬಾಹಿರಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಹಿ ಅಪ್ಪಲಾಭಾ, ತತ್ಥ ಮಹನ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಬ್ಬಗುಣೋ ನತ್ಥಿ, ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಮತ್ತಕಮೇವ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಯಥಾ ಗದ್ರಭಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪತಿತಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ದುಕ್ಖಂ ನ ಹೋತಿ, ಸರೀರಸ್ಸ ಪಂಸುಮಕ್ಖನಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಬಾಹಿರಸಮಯೇ ಲೋಕಿಯಗುಣಮತ್ತತೋವ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತೇನ ಪುರಿಮಂ ಉಪದ್ದವದ್ವಯಂ ನ ಏವಂ ವುತ್ತಂ। ಸಾಸನೇ ಪನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಮಹಾಲಾಭಾ, ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ ಚತ್ತಾರಿ ಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಮಹನ್ತಾ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಗುಣಾ। ಇತಿ ಯಥಾ ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರೋ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ನಗರಂ ಅನುಸಞ್ಚರನ್ತೋ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧತೋ ಪತಿತೋ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ, ಏವಂ ಸಾಸನತೋ ಪರಿಹಾಯಮಾನೋ ನವಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಗುಣೇಹಿ ಪರಿಹಾಯತಿ। ತೇನಾಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರುಪದ್ದವೋ ಏವಂ ವುತ್ತೋ।
Vinipātāyāti suṭṭhu nipatanāya. Kasmā pana brahmacārupaddavova – ‘‘dukkhavipākataro ca kaṭukavipākataro ca vinipātāya ca saṃvattatī’’ti vuttoti. Bāhirapabbajjā hi appalābhā, tattha mahanto nibbattetabbaguṇo natthi, aṭṭhasamāpattipañcābhiññāmattakameva hoti. Iti yathā gadrabhapiṭṭhito patitassa mahantaṃ dukkhaṃ na hoti, sarīrassa paṃsumakkhanamattameva hoti, evaṃ bāhirasamaye lokiyaguṇamattatova parihāyati, tena purimaṃ upaddavadvayaṃ na evaṃ vuttaṃ. Sāsane pana pabbajjā mahālābhā, tattha cattāro maggā cattāri phalāni nibbānanti mahantā adhigantabbaguṇā. Iti yathā ubhato sujāto khattiyakumāro hatthikkhandhavaragato nagaraṃ anusañcaranto hatthikkhandhato patito mahādukkhaṃ nigacchati, evaṃ sāsanato parihāyamāno navahi lokuttaraguṇehi parihāyati. Tenāyaṃ brahmacārupaddavo evaṃ vutto.
೧೯೬. ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸೇಸುಪದ್ದವೇಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರುಪದ್ದವೋ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕತರೋ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ ಸಪತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಂ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಮಿತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿ ಹಿತಾಯ, ತಸ್ಮಾ। ಏವಂ ಉಪರಿಮೇನಪಿ ಹೇಟ್ಠಿಮೇನಪಿ ಅತ್ಥೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಮಿತ್ತವತಾಯಾತಿ ಮಿತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ। ಸಪತ್ತವತಾಯಾತಿ ವೇರಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ।
196.Tasmāti yasmā sesupaddavehi brahmacārupaddavo dukkhavipākataro, yasmā vā sapattapaṭipattiṃ vītikkamanto dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattati, mittapaṭipatti hitāya, tasmā. Evaṃ uparimenapi heṭṭhimenapi atthena yojetabbaṃ. Mittavatāyāti mittapaṭipattiyā. Sapattavatāyāti verapaṭipattiyā.
ವೋಕ್ಕಮ್ಮ ಚ ಸತ್ಥುಸಾಸನಾತಿ ದುಕ್ಕಟದುಬ್ಭಾಸಿತಮತ್ತಮ್ಪಿ ಹಿ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ವೋಕ್ಕಮ್ಮ ವತ್ತತಿ ನಾಮ। ತದೇವ ಅವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ನ ವೋಕ್ಕಮ್ಮ ವತ್ತತಿ ನಾಮ।
Vokkammaca satthusāsanāti dukkaṭadubbhāsitamattampi hi sañcicca vītikkamanto vokkamma vattati nāma. Tadeva avītikkamanto na vokkamma vattati nāma.
ನ ವೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾ ಪರಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇಸು ತಥಾ ನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ಆಮಕೇತಿ ಅಪಕ್ಕೇ। ಆಮಕಮತ್ತೇತಿ ಆಮಕೇ ನಾತಿಸುಕ್ಖೇ ಭಾಜನೇ। ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ಹಿ ಆಮಕಂ ನಾತಿಸುಕ್ಖಂ ಅಪಕ್ಕಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಸಣ್ಹಿಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ‘‘ಮಾ ಭಿಜ್ಜತೂ’’ತಿ। ಇತಿ ಯಥಾ ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ತತ್ಥ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ನಾಹಂ ತುಮ್ಹೇಸು ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ನಿಗ್ಗಯ್ಹ ನಿಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ಸಕಿಂ ಓವದಿತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ನ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಓವದಿಸ್ಸಾಮಿ ಅನುಸಾಸಿಸ್ಸಾಮಿ। ಪವಯ್ಹ ಪವಯ್ಹಾತಿ ದೋಸೇ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಪವಾಹೇತ್ವಾ। ಯಥಾ ಪಕ್ಕಭಾಜನೇಸು ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ಭಿನ್ನಛಿನ್ನಜಜ್ಜರಾನಿ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸುಪಕ್ಕಾನೇವ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಮೇವ ಅಹಮ್ಪಿ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಓವದಿಸ್ಸಾಮಿ ಅನುಸಾಸಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯೋ ಸಾರೋ ಸೋ ಠಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ವೋ ಮಯಾ ಓವದಿಯಮಾನಾನಂ ಯೋ ಮಗ್ಗಫಲಸಾರೋ, ಸೋ ಠಸ್ಸತಿ। ಅಪಿಚ ಲೋಕಿಯಗುಣಾಪಿ ಇಧ ಸಾರೋತ್ವೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Na vo ahaṃ, ānanda, tathā parakkamissāmīti ahaṃ tumhesu tathā na paṭipajjissāmi. Āmaketi apakke. Āmakamatteti āmake nātisukkhe bhājane. Kumbhakāro hi āmakaṃ nātisukkhaṃ apakkaṃ ubhohi hatthehi saṇhikaṃ gaṇhāti ‘‘mā bhijjatū’’ti. Iti yathā kumbhakāro tattha paṭipajjati, nāhaṃ tumhesu tathā paṭipajjissāmi. Niggayha niggayhāti sakiṃ ovaditvā tuṇhī na bhavissāmi, niggaṇhitvā niggaṇhitvā punappunaṃ ovadissāmi anusāsissāmi. Pavayha pavayhāti dose pavāhetvā pavāhetvā. Yathā pakkabhājanesu kumbhakāro bhinnachinnajajjarāni pavāhetvā ekato katvā supakkāneva ākoṭetvā ākoṭetvā gaṇhāti, evameva ahampi pavāhetvā pavāhetvā punappunaṃ ovadissāmi anusāsissāmi. Yosāro so ṭhassatīti evaṃ vo mayā ovadiyamānānaṃ yo maggaphalasāro, so ṭhassati. Apica lokiyaguṇāpi idha sārotveva adhippetā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahāsuññatasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೨. ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ • 2. Mahāsuññatasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೨. ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Mahāsuññatasuttavaṇṇanā
