Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౮. మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తం
8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ
౩౯౬. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన సాతిస్స నామ భిక్ఖునో కేవట్టపుత్తస్స ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం హోతి – ‘‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి అనఞ్ఞ’’న్తి. అస్సోసుం ఖో సమ్బహులా భిక్ఖూ – ‘‘సాతిస్స కిర నామ భిక్ఖునో కేవట్టపుత్తస్స ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం – ‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’’’న్తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ యేన సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతదవోచుం – ‘‘సచ్చం కిర తే, ఆవుసో సాతి, ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం – ‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’’’న్తి? ‘‘ఏవం బ్యా ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’’న్తి. అథ ఖో తే భిక్ఖూ సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతస్మా పాపకా దిట్ఠిగతా వివేచేతుకామా సమనుయుఞ్జన్తి సమనుగాహన్తి సమనుభాసన్తి – ‘‘మా ఏవం, ఆవుసో సాతి, అవచ, మా భగవన్తం అబ్భాచిక్ఖి, న హి సాధు భగవతో అబ్భక్ఖానం, న హి భగవా ఏవం వదేయ్య. అనేకపరియాయేనావుసో సాతి, పటిచ్చసముప్పన్నం విఞ్ఞాణం వుత్తం భగవతా, అఞ్ఞత్ర పచ్చయా నత్థి విఞ్ఞాణస్స సమ్భవో’’తి. ఏవమ్పి ఖో సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో తేహి భిక్ఖూహి సమనుయుఞ్జియమానో సమనుగాహియమానో సమనుభాసియమానో తదేవ పాపకం దిట్ఠిగతం థామసా పరామాసా అభినివిస్స వోహరతి – ‘‘ఏవం బ్యా ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి అనఞ్ఞ’’న్తి.
396. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sātissa nāma bhikkhuno kevaṭṭaputtassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati anañña’’nti. Assosuṃ kho sambahulā bhikkhū – ‘‘sātissa kira nāma bhikkhuno kevaṭṭaputtassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’’’nti. Atha kho te bhikkhū yena sāti bhikkhu kevaṭṭaputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘saccaṃ kira te, āvuso sāti, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’’’nti? ‘‘Evaṃ byā kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’’nti. Atha kho te bhikkhū sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetukāmā samanuyuñjanti samanugāhanti samanubhāsanti – ‘‘mā evaṃ, āvuso sāti, avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Anekapariyāyenāvuso sāti, paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ bhagavatā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavo’’ti. Evampi kho sāti bhikkhu kevaṭṭaputto tehi bhikkhūhi samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno tadeva pāpakaṃ diṭṭhigataṃ thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati – ‘‘evaṃ byā kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati anañña’’nti.
౩౯౭. యతో ఖో తే భిక్ఖూ నాసక్ఖింసు సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతస్మా పాపకా దిట్ఠిగతా వివేచేతుం, అథ ఖో తే భిక్ఖూ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో తే భిక్ఖూ భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘సాతిస్స నామ, భన్తే, భిక్ఖునో కేవట్టపుత్తస్స ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం – ‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’న్తి. అస్సుమ్హ ఖో మయం, భన్తే, సాతిస్స కిర నామ భిక్ఖునో కేవట్టపుత్తస్స ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం – ‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’న్తి. అథ ఖో మయం, భన్తే, యేన సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో తేనుపసఙ్కమిమ్హ; ఉపసఙ్కమిత్వా సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతదవోచుమ్హ – ‘సచ్చం కిర తే, ఆవుసో సాతి, ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం – ‘‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’’న్తి? ఏవం వుత్తే, భన్తే, సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో అమ్హే ఏతదవోచ – ‘ఏవం బ్యా ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’న్తి. అథ ఖో మయం, భన్తే, సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతస్మా పాపకా దిట్ఠిగతా వివేచేతుకామా సమనుయుఞ్జిమ్హ సమనుగాహిమ్హ సమనుభాసిమ్హ – ‘మా ఏవం, ఆవుసో సాతి, అవచ, మా భగవన్తం అబ్భాచిక్ఖి, న హి సాధు భగవతో అబ్భక్ఖానం, న హి భగవా ఏవం వదేయ్య. అనేకపరియాయేనావుసో సాతి, పటిచ్చసముప్పన్నం విఞ్ఞాణం వుత్తం భగవతా, అఞ్ఞత్ర పచ్చయా నత్థి విఞ్ఞాణస్స సమ్భవో’తి. ఏవమ్పి ఖో, భన్తే, సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో అమ్హేహి సమనుయుఞ్జియమానో సమనుగాహియమానో సమనుభాసియమానో తదేవ పాపకం దిట్ఠిగతం థామసా పరామసా అభినివిస్స వోహరతి – ‘ఏవం బ్యా ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’న్తి. యతో ఖో మయం, భన్తే, నాసక్ఖిమ్హ సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతస్మా పాపకా దిట్ఠిగతా వివేచేతుం, అథ మయం ఏతమత్థం భగవతో ఆరోచేమా’’తి.
397. Yato kho te bhikkhū nāsakkhiṃsu sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetuṃ, atha kho te bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘sātissa nāma, bhante, bhikkhuno kevaṭṭaputtassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’nti. Assumha kho mayaṃ, bhante, sātissa kira nāma bhikkhuno kevaṭṭaputtassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’nti. Atha kho mayaṃ, bhante, yena sāti bhikkhu kevaṭṭaputto tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etadavocumha – ‘saccaṃ kira te, āvuso sāti, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’’nti? Evaṃ vutte, bhante, sāti bhikkhu kevaṭṭaputto amhe etadavoca – ‘evaṃ byā kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’nti. Atha kho mayaṃ, bhante, sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetukāmā samanuyuñjimha samanugāhimha samanubhāsimha – ‘mā evaṃ, āvuso sāti, avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Anekapariyāyenāvuso sāti, paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ bhagavatā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavo’ti. Evampi kho, bhante, sāti bhikkhu kevaṭṭaputto amhehi samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno tadeva pāpakaṃ diṭṭhigataṃ thāmasā parāmasā abhinivissa voharati – ‘evaṃ byā kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’nti. Yato kho mayaṃ, bhante, nāsakkhimha sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetuṃ, atha mayaṃ etamatthaṃ bhagavato ārocemā’’ti.
౩౯౮. అథ ఖో భగవా అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆమన్తేసి – ‘‘ఏహి త్వం భిక్ఖు, మమ వచనేన సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఆమన్తేహి – ‘సత్థా తం, ఆవుసో సాతి, ఆమన్తేతీ’’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో పటిస్సుత్వా యేన సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘సత్థా తం, ఆవుసో సాతి, ఆమన్తేతీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో తస్స భిక్ఖునో పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘సచ్చం కిర, తే, సాతి, ఏవరూపం పాపకం దిట్ఠిగతం ఉప్పన్నం – ‘తథాహం భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’’’న్తి? ‘‘ఏవం బ్యా ఖో అహం, భన్తే, భగవతా ధమ్మం దేసితం ఆజానామి యథా తదేవిదం విఞ్ఞాణం సన్ధావతి సంసరతి, అనఞ్ఞ’’న్తి. ‘‘కతమం తం, సాతి, విఞ్ఞాణ’’న్తి? ‘‘య్వాయం, భన్తే, వదో వేదేయ్యో తత్ర తత్ర కల్యాణపాపకానం కమ్మానం విపాకం పటిసంవేదేతీ’’తి. ‘‘కస్స ను ఖో నామ త్వం, మోఘపురిస, మయా ఏవం ధమ్మం దేసితం ఆజానాసి? నను మయా, మోఘపురిస, అనేకపరియాయేన పటిచ్చసముప్పన్నం విఞ్ఞాణం వుత్తం, అఞ్ఞత్ర పచ్చయా నత్థి విఞ్ఞాణస్స సమ్భవోతి? అథ చ పన త్వం, మోఘపురిస, అత్తనా దుగ్గహితేన అమ్హే చేవ అబ్భాచిక్ఖసి, అత్తానఞ్చ ఖణసి, బహుఞ్చ అపుఞ్ఞం పసవసి. తఞ్హి తే, మోఘపురిస, భవిస్సతి దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయా’’తి.
398. Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ bhikkhu, mama vacanena sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ āmantehi – ‘satthā taṃ, āvuso sāti, āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yena sāti bhikkhu kevaṭṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso sāti, āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho sāti bhikkhu kevaṭṭaputto tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira, te, sāti, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’’’nti? ‘‘Evaṃ byā kho ahaṃ, bhante, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā tadevidaṃ viññāṇaṃ sandhāvati saṃsarati, anañña’’nti. ‘‘Katamaṃ taṃ, sāti, viññāṇa’’nti? ‘‘Yvāyaṃ, bhante, vado vedeyyo tatra tatra kalyāṇapāpakānaṃ kammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedetī’’ti. ‘‘Kassa nu kho nāma tvaṃ, moghapurisa, mayā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāsi? Nanu mayā, moghapurisa, anekapariyāyena paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavoti? Atha ca pana tvaṃ, moghapurisa, attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhasi, attānañca khaṇasi, bahuñca apuññaṃ pasavasi. Tañhi te, moghapurisa, bhavissati dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.
౩౯౯. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తం కిం మఞ్ఞథ, భిక్ఖవే, అపి నాయం సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో ఉస్మీకతోపి ఇమస్మిం ధమ్మవినయే’’తి? ‘‘కిఞ్హి సియా భన్తే? నో హేతం, భన్తే’’తి. ఏవం వుత్తే, సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో తుణ్హీభూతో మఙ్కుభూతో పత్తక్ఖన్ధో అధోముఖో పజ్ఝాయన్తో అప్పటిభానో నిసీది. అథ ఖో భగవా సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం తుణ్హీభూతం మఙ్కుభూతం పత్తక్ఖన్ధం అధోముఖం పజ్ఝాయన్తం అప్పటిభానం విదిత్వా సాతిం భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘పఞ్ఞాయిస్ససి ఖో త్వం, మోఘపురిస, ఏతేన సకేన పాపకేన దిట్ఠిగతేన. ఇధాహం భిక్ఖూ పటిపుచ్ఛిస్సామీ’’తి. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తుమ్హేపి మే, భిక్ఖవే, ఏవం ధమ్మం దేసితం ఆజానాథ యథాయం సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో అత్తనా దుగ్గహితేన అమ్హే చేవ అబ్భాచిక్ఖతి, అత్తానఞ్చ ఖణతి, బహుఞ్చ అపుఞ్ఞం పసవతీ’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే! అనేకపరియాయేన హి నో, భన్తే, పటిచ్చసముప్పన్నం విఞ్ఞాణం వుత్తం భగవతా, అఞ్ఞత్ర పచ్చయా నత్థి విఞ్ఞాణస్స సమ్భవో’’తి. ‘‘సాధు సాధు, భిక్ఖవే! సాధు ఖో మే తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం ధమ్మం దేసితం ఆజానాథ. అనేకపరియాయేన హి వో, భిక్ఖవే, పటిచ్చసముప్పన్నం విఞ్ఞాణం వుత్తం మయా, అఞ్ఞత్ర పచ్చయా నత్థి విఞ్ఞాణస్స సమ్భవోతి. అథ చ పనాయం సాతి భిక్ఖు కేవట్టపుత్తో అత్తనా దుగ్గహితేన అమ్హే చేవ అబ్భాచిక్ఖతి, అత్తానఞ్చ ఖణతి, బహుఞ్చ అపుఞ్ఞం పసవతి పసవతి. తఞ్హి తస్స మోఘపురిసస్స భవిస్సతి దీఘరత్తం అహితాయ దుక్ఖాయ.
399. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nāyaṃ sāti bhikkhu kevaṭṭaputto usmīkatopi imasmiṃ dhammavinaye’’ti? ‘‘Kiñhi siyā bhante? No hetaṃ, bhante’’ti. Evaṃ vutte, sāti bhikkhu kevaṭṭaputto tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi. Atha kho bhagavā sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā sātiṃ bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘paññāyissasi kho tvaṃ, moghapurisa, etena sakena pāpakena diṭṭhigatena. Idhāhaṃ bhikkhū paṭipucchissāmī’’ti. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘tumhepi me, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha yathāyaṃ sāti bhikkhu kevaṭṭaputto attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhati, attānañca khaṇati, bahuñca apuññaṃ pasavatī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante! Anekapariyāyena hi no, bhante, paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ bhagavatā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavo’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, bhikkhave! Sādhu kho me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha. Anekapariyāyena hi vo, bhikkhave, paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ mayā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavoti. Atha ca panāyaṃ sāti bhikkhu kevaṭṭaputto attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhati, attānañca khaṇati, bahuñca apuññaṃ pasavati pasavati. Tañhi tassa moghapurisassa bhavissati dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
౪౦౦. ‘‘యం యదేవ, భిక్ఖవే, పచ్చయం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, తేన తేనేవ విఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి 1. చక్ఖుఞ్చ పటిచ్చ రూపే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, చక్ఖువిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; సోతఞ్చ పటిచ్చ సద్దే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, సోతవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; ఘానఞ్చ పటిచ్చ గన్ధే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, ఘానవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; జివ్హఞ్చ పటిచ్చ రసే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, జివ్హావిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; కాయఞ్చ పటిచ్చ ఫోట్ఠబ్బే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, కాయవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; మనఞ్చ పటిచ్చ ధమ్మే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, మనోవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.
400. ‘‘Yaṃ yadeva, bhikkhave, paccayaṃ paṭicca uppajjati viññāṇaṃ, tena teneva viññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati 2. Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati viññāṇaṃ, cakkhuviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati; sotañca paṭicca sadde ca uppajjati viññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati; ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati viññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati; jivhañca paṭicca rase ca uppajjati viññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati; kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati viññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati; manañca paṭicca dhamme ca uppajjati viññāṇaṃ, manoviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati.
‘‘సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, యం యదేవ పచ్చయం పటిచ్చ అగ్గి జలతి తేన తేనేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. కట్ఠఞ్చ పటిచ్చ అగ్గి జలతి, కట్ఠగ్గిత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; సకలికఞ్చ పటిచ్చ అగ్గి జలతి, సకలికగ్గిత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; తిణఞ్చ పటిచ్చ అగ్గి జలతి, తిణగ్గిత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; గోమయఞ్చ పటిచ్చ అగ్గి జలతి, గోమయగ్గిత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; థుసఞ్చ పటిచ్చ అగ్గి జలతి, థుసగ్గిత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; సఙ్కారఞ్చ పటిచ్చ అగ్గి జలతి, సఙ్కారగ్గిత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యం యదేవ పచ్చయం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, తేన తేనేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. చక్ఖుఞ్చ పటిచ్చ రూపే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, చక్ఖువిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి; సోతఞ్చ పటిచ్చ సద్దే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, సోతవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, ఘానఞ్చ పటిచ్చ గన్ధే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం , ఘాణవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, జివ్హఞ్చ పటిచ్చ రసే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, జివ్హావిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. కాయఞ్చ పటిచ్చ ఫోట్ఠబ్బే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, కాయవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. మనఞ్చ పటిచ్చ ధమ్మే చ ఉప్పజ్జతి విఞ్ఞాణం, మనోవిఞ్ఞాణంత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ yadeva paccayaṃ paṭicca aggi jalati tena teneva saṅkhyaṃ gacchati. Kaṭṭhañca paṭicca aggi jalati, kaṭṭhaggitveva saṅkhyaṃ gacchati; sakalikañca paṭicca aggi jalati, sakalikaggitveva saṅkhyaṃ gacchati; tiṇañca paṭicca aggi jalati, tiṇaggitveva saṅkhyaṃ gacchati; gomayañca paṭicca aggi jalati, gomayaggitveva saṅkhyaṃ gacchati; thusañca paṭicca aggi jalati, thusaggitveva saṅkhyaṃ gacchati; saṅkārañca paṭicca aggi jalati, saṅkāraggitveva saṅkhyaṃ gacchati. Evameva kho, bhikkhave, yaṃ yadeva paccayaṃ paṭicca uppajjati viññāṇaṃ, tena teneva saṅkhyaṃ gacchati. Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati viññāṇaṃ, cakkhuviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati; sotañca paṭicca sadde ca uppajjati viññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati, ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati viññāṇaṃ , ghāṇaviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati, jivhañca paṭicca rase ca uppajjati viññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati. Kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati viññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati. Manañca paṭicca dhamme ca uppajjati viññāṇaṃ, manoviññāṇaṃtveva saṅkhyaṃ gacchati.
౪౦౧. ‘‘భూతమిదన్తి , భిక్ఖవే, పస్సథా’’తి?
401. ‘‘Bhūtamidanti , bhikkhave, passathā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారసమ్భవన్తి, భిక్ఖవే, పస్సథా’’తి?
‘‘Tadāhārasambhavanti, bhikkhave, passathā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారనిరోధా యం భూతం, తం నిరోధధమ్మన్తి, భిక్ఖవే, పస్సథా’’తి?
‘‘Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ, taṃ nirodhadhammanti, bhikkhave, passathā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘భూతమిదం నోస్సూతి, భిక్ఖవే, కఙ్ఖతో ఉప్పజ్జతి విచికిచ్ఛా’’తి?
‘‘Bhūtamidaṃ nossūti, bhikkhave, kaṅkhato uppajjati vicikicchā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారసమ్భవం నోస్సూతి, భిక్ఖవే , కఙ్ఖతో ఉప్పజ్జతి విచికిచ్ఛా’’తి?
‘‘Tadāhārasambhavaṃ nossūti, bhikkhave , kaṅkhato uppajjati vicikicchā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారనిరోధా యం భూతం, తం నిరోధధమ్మం నోస్సూతి, భిక్ఖవే, కఙ్ఖతో ఉప్పజ్జతి విచికిచ్ఛా’’తి?
‘‘Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ, taṃ nirodhadhammaṃ nossūti, bhikkhave, kaṅkhato uppajjati vicikicchā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘భూతమిదన్తి, భిక్ఖవే, యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతో యా విచికిచ్ఛా సా పహీయతీ’’తి?
‘‘Bhūtamidanti, bhikkhave, yathābhūtaṃ sammappaññāya passato yā vicikicchā sā pahīyatī’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారసమ్భవన్తి, భిక్ఖవే, యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతాఏ యా విచికిచ్ఛా సా పహీయతీ’’తి?
‘‘Tadāhārasambhavanti, bhikkhave, yathābhūtaṃ sammappaññāya passatāe yā vicikicchā sā pahīyatī’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారనిరోధా యం భూతం, తం నిరోధధమ్మన్తి, భిక్ఖవే, యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతాఏ యా విచికిచ్ఛా సా పహీయతీ’’తి?
‘‘Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ, taṃ nirodhadhammanti, bhikkhave, yathābhūtaṃ sammappaññāya passatāe yā vicikicchā sā pahīyatī’’ti?
‘‘ఏవం , భన్తే’’.
‘‘Evaṃ , bhante’’.
‘‘భూతమిదన్తి, భిక్ఖవే, ఇతిపి వో ఏత్థ నిబ్బిచికిచ్ఛా’’తి?
‘‘Bhūtamidanti, bhikkhave, itipi vo ettha nibbicikicchā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారసమ్భవన్తి, భిక్ఖవే, ఇతిపి వో ఏత్థ నిబ్బిచికిచ్ఛా’’తి?
‘‘Tadāhārasambhavanti, bhikkhave, itipi vo ettha nibbicikicchā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారనిరోధా యం భూతం తం నిరోధధమ్మన్తి, భిక్ఖవే, ఇతిపి వో ఏత్థ నిబ్బిచికిచ్ఛా’’తి?
‘‘Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti, bhikkhave, itipi vo ettha nibbicikicchā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘భూతమిదన్తి, భిక్ఖవే, యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠ’’న్తి?
‘‘Bhūtamidanti, bhikkhave, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭha’’nti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారసమ్భవన్తి, భిక్ఖవే, యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠ’’న్తి?
‘‘Tadāhārasambhavanti, bhikkhave, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭha’’nti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘తదాహారనిరోధా యం భూతం తం నిరోధధమ్మన్తి, భిక్ఖవే, యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ సుదిట్ఠ’’న్తి?
‘‘Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti, bhikkhave, yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭha’’nti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘ఇమం చే తుమ్హే, భిక్ఖవే, దిట్ఠిం ఏవం పరిసుద్ధం ఏవం పరియోదాతం అల్లీయేథ కేలాయేథ ధనాయేథ మమాయేథ, అపి ను మే తుమ్హే, భిక్ఖవే, కుల్లూపమం ధమ్మం దేసితం ఆజానేయ్యాథ నిత్థరణత్థాయ నో గహణత్థాయా’’తి?
‘‘Imaṃ ce tumhe, bhikkhave, diṭṭhiṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ allīyetha kelāyetha dhanāyetha mamāyetha, api nu me tumhe, bhikkhave, kullūpamaṃ dhammaṃ desitaṃ ājāneyyātha nittharaṇatthāya no gahaṇatthāyā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ఇమం చే తుమ్హే, భిక్ఖవే, దిట్ఠిం ఏవం పరిసుద్ధం ఏవం పరియోదాతం న అల్లీయేథ న కేలాయేథ న ధనాయేథ న మమాయేథ, అపి ను మే తుమ్హే, భిక్ఖవే, కుల్లూపమం ధమ్మం దేసితం ఆజానేయ్యాథ నిత్థరణత్థాయ నో గహణత్థాయా’’తి?
‘‘Imaṃ ce tumhe, bhikkhave, diṭṭhiṃ evaṃ parisuddhaṃ evaṃ pariyodātaṃ na allīyetha na kelāyetha na dhanāyetha na mamāyetha, api nu me tumhe, bhikkhave, kullūpamaṃ dhammaṃ desitaṃ ājāneyyātha nittharaṇatthāya no gahaṇatthāyā’’ti?
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
౪౦౨. ‘‘చత్తారోమే, భిక్ఖవే, ఆహారా భూతానం వా సత్తానం ఠితియా, సమ్భవేసీనం వా అనుగ్గహాయ. కతమే చత్తారో? కబళీకారో ఆహారో ఓళారికో వా సుఖుమో వా, ఫస్సో దుతియో, మనోసఞ్చేతనా తతియా, విఞ్ఞాణం చతుత్థం.
402. ‘‘Cattārome, bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā, sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ.
‘‘ఇమే చ, భిక్ఖవే, చత్తారో ఆహారా కింనిదానా కింసముదయా కింజాతికా కింపభవా?
‘‘Ime ca, bhikkhave, cattāro āhārā kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
‘‘ఇమే చత్తారో ఆహారా తణ్హానిదానా తణ్హాసముదయా తణ్హాజాతికా తణ్హాపభవా.
‘‘Ime cattāro āhārā taṇhānidānā taṇhāsamudayā taṇhājātikā taṇhāpabhavā.
‘‘తణ్హా చాయం, భిక్ఖవే, కింనిదానా కింసముదయా కింజాతికా కింపభవా?
‘‘Taṇhā cāyaṃ, bhikkhave, kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
‘‘తణ్హా వేదనానిదానా వేదనాసముదయా వేదనాజాతికా వేదనాపభవా.
‘‘Taṇhā vedanānidānā vedanāsamudayā vedanājātikā vedanāpabhavā.
‘‘వేదనా చాయం, భిక్ఖవే, కింనిదానా కింసముదయా కింజాతికా కింపభవా?
‘‘Vedanā cāyaṃ, bhikkhave, kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
‘‘వేదనా ఫస్సనిదానా ఫస్ససముదయా ఫస్సజాతికా ఫస్సపభవా .
‘‘Vedanā phassanidānā phassasamudayā phassajātikā phassapabhavā .
‘‘ఫస్సో చాయం, భిక్ఖవే, కింనిదానో కింసముదయో కింజాతికో కింపభవో?
‘‘Phasso cāyaṃ, bhikkhave, kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo?
‘‘ఫస్సో సళాయతననిదానో సళాయతనసముదయో సళాయతనజాతికో సళాయతనపభవో.
‘‘Phasso saḷāyatananidāno saḷāyatanasamudayo saḷāyatanajātiko saḷāyatanapabhavo.
‘‘సళాయతనం చిదం, భిక్ఖవే, కింనిదానం కింసముదయం కింజాతికం కింపభవం?
‘‘Saḷāyatanaṃ cidaṃ, bhikkhave, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ?
‘‘సళాయతనం నామరూపనిదానం నామరూపసముదయం నామరూపజాతికం నామరూపపభవం.
‘‘Saḷāyatanaṃ nāmarūpanidānaṃ nāmarūpasamudayaṃ nāmarūpajātikaṃ nāmarūpapabhavaṃ.
‘‘నామరూపం చిదం, భిక్ఖవే, కింనిదానం కింసముదయం కింజాతికం కింపభవం?
‘‘Nāmarūpaṃ cidaṃ, bhikkhave, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ?
‘‘నామరూపం విఞ్ఞాణనిదానం విఞ్ఞాణసముదయం విఞ్ఞాణజాతికం విఞ్ఞాణపభవం.
‘‘Nāmarūpaṃ viññāṇanidānaṃ viññāṇasamudayaṃ viññāṇajātikaṃ viññāṇapabhavaṃ.
‘‘విఞ్ఞాణం చిదం, భిక్ఖవే, కింనిదానం కింసముదయం కింజాతికం కింపభవం?
‘‘Viññāṇaṃ cidaṃ, bhikkhave, kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ?
‘‘విఞ్ఞాణం సఙ్ఖారనిదానం సఙ్ఖారసముదయం సఙ్ఖారజాతికం సఙ్ఖారపభవం.
‘‘Viññāṇaṃ saṅkhāranidānaṃ saṅkhārasamudayaṃ saṅkhārajātikaṃ saṅkhārapabhavaṃ.
‘‘సఙ్ఖారా చిమే, భిక్ఖవే, కింనిదానా కింసముదయా కింజాతికా కింపభవా?
‘‘Saṅkhārā cime, bhikkhave, kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā?
‘‘సఙ్ఖారా అవిజ్జానిదానా అవిజ్జాసముదయా అవిజ్జాజాతికా అవిజ్జాపభవా.
‘‘Saṅkhārā avijjānidānā avijjāsamudayā avijjājātikā avijjāpabhavā.
‘‘ఇతి ఖో, భిక్ఖవే, అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారా, సఙ్ఖారపచ్చయా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూపం, నామరూపపచ్చయా సళాయతనం, సళాయతనపచ్చయా ఫస్సో, ఫస్సపచ్చయా వేదనా, వేదనాపచ్చయా తణ్హా, తణ్హాపచ్చయా ఉపాదానం, ఉపాదానపచ్చయా భవో, భవపచ్చయా జాతి, జాతిపచ్చయా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా సమ్భవన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స సముదయో హోతి.’’’
‘‘Iti kho, bhikkhave, avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.’’’
౪౦౩. ‘‘జాతిపచ్చయా జరామరణన్తి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; జాతిపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, జరామరణం, నో వా, కథం వా ఏత్థ 3 హోతీ’’తి? ‘‘జాతిపచ్చయా, భన్తే, జరామరణం; ఏవం నో ఏత్థ హోతి 4 – జాతిపచ్చయా జరామరణ’’న్తి. ‘‘భవపచ్చయా జాతీతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; భవపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, జాతి, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘భవపచ్చయా, భన్తే , జాతి; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – భవపచ్చయా జాతీ’’తి . ‘‘ఉపాదానపచ్చయా భవోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; ఉపాదానపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, భవో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘ఉపాదానపచ్చయా, భన్తే, భవో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – ఉపాదానపచ్చయా భవో’’తి. ‘‘తణ్హాపచ్చయా ఉపాదానన్తి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం, తణ్హాపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, ఉపాదానం, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘తణ్హాపచ్చయా, భన్తే, ఉపాదానం; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – తణ్హాపచ్చయా ఉపాదాన’’న్తి. ‘‘వేదనాపచ్చయా తణ్హాతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; వేదనాపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, తణ్హా, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘వేదనాపచ్చయా, భన్తే, తణ్హా; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – వేదనాపచ్చయా తణ్హా’’తి. ‘‘ఫస్సపచ్చయా వేదనాతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; ఫస్సపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, వేదనా, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘ఫస్సపచ్చయా, భన్తే, వేదనా; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – ఫస్సపచ్చయా వేదనా’’తి. ‘‘సళాయతనపచ్చయా ఫస్సోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; సళాయతనపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, ఫస్సో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘సళాయతనపచ్చయా, భన్తే, ఫస్సో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – సళాయతనపచ్చయా ఫస్సో’’తి. ‘‘నామరూపపచ్చయా సళాయతనన్తి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; నామరూపపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, సళాయతనం, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘నామరూపపచ్చయా, భన్తే, సళాయతనం; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – నామరూపపచ్చయా సళాయతన’’న్తి. ‘‘విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూపన్తి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; విఞ్ఞాణపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, నామరూపం, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘విఞ్ఞాణపచ్చయా, భన్తే, నామరూపం; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూప’’న్తి. ‘‘సఙ్ఖారపచ్చయా విఞ్ఞాణన్తి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; సఙ్ఖారపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, విఞ్ఞాణం, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘సఙ్ఖారపచ్చయా, భన్తే, విఞ్ఞాణం; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – సఙ్ఖారపచ్చయా విఞ్ఞాణ’’న్తి. ‘‘అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారాతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; అవిజ్జాపచ్చయా ను ఖో, భిక్ఖవే, సఙ్ఖారా, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘అవిజ్జాపచ్చయా, భన్తే, సఙ్ఖారా; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారా’’తి.
403. ‘‘Jātipaccayā jarāmaraṇanti iti kho panetaṃ vuttaṃ; jātipaccayā nu kho, bhikkhave, jarāmaraṇaṃ, no vā, kathaṃ vā ettha 5 hotī’’ti? ‘‘Jātipaccayā, bhante, jarāmaraṇaṃ; evaṃ no ettha hoti 6 – jātipaccayā jarāmaraṇa’’nti. ‘‘Bhavapaccayā jātīti iti kho panetaṃ vuttaṃ; bhavapaccayā nu kho, bhikkhave, jāti, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Bhavapaccayā, bhante , jāti; evaṃ no ettha hoti – bhavapaccayā jātī’’ti . ‘‘Upādānapaccayā bhavoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; upādānapaccayā nu kho, bhikkhave, bhavo, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Upādānapaccayā, bhante, bhavo; evaṃ no ettha hoti – upādānapaccayā bhavo’’ti. ‘‘Taṇhāpaccayā upādānanti iti kho panetaṃ vuttaṃ, taṇhāpaccayā nu kho, bhikkhave, upādānaṃ, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Taṇhāpaccayā, bhante, upādānaṃ; evaṃ no ettha hoti – taṇhāpaccayā upādāna’’nti. ‘‘Vedanāpaccayā taṇhāti iti kho panetaṃ vuttaṃ; vedanāpaccayā nu kho, bhikkhave, taṇhā, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Vedanāpaccayā, bhante, taṇhā; evaṃ no ettha hoti – vedanāpaccayā taṇhā’’ti. ‘‘Phassapaccayā vedanāti iti kho panetaṃ vuttaṃ; phassapaccayā nu kho, bhikkhave, vedanā, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Phassapaccayā, bhante, vedanā; evaṃ no ettha hoti – phassapaccayā vedanā’’ti. ‘‘Saḷāyatanapaccayā phassoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; saḷāyatanapaccayā nu kho, bhikkhave, phasso, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Saḷāyatanapaccayā, bhante, phasso; evaṃ no ettha hoti – saḷāyatanapaccayā phasso’’ti. ‘‘Nāmarūpapaccayā saḷāyatananti iti kho panetaṃ vuttaṃ; nāmarūpapaccayā nu kho, bhikkhave, saḷāyatanaṃ, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Nāmarūpapaccayā, bhante, saḷāyatanaṃ; evaṃ no ettha hoti – nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti. ‘‘Viññāṇapaccayā nāmarūpanti iti kho panetaṃ vuttaṃ; viññāṇapaccayā nu kho, bhikkhave, nāmarūpaṃ, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Viññāṇapaccayā, bhante, nāmarūpaṃ; evaṃ no ettha hoti – viññāṇapaccayā nāmarūpa’’nti. ‘‘Saṅkhārapaccayā viññāṇanti iti kho panetaṃ vuttaṃ; saṅkhārapaccayā nu kho, bhikkhave, viññāṇaṃ, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Saṅkhārapaccayā, bhante, viññāṇaṃ; evaṃ no ettha hoti – saṅkhārapaccayā viññāṇa’’nti. ‘‘Avijjāpaccayā saṅkhārāti iti kho panetaṃ vuttaṃ; avijjāpaccayā nu kho, bhikkhave, saṅkhārā, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Avijjāpaccayā, bhante, saṅkhārā; evaṃ no ettha hoti – avijjāpaccayā saṅkhārā’’ti.
౪౦౪. ‘‘సాధు, భిక్ఖవే. ఇతి ఖో, భిక్ఖవే, తుమ్హేపి ఏవం వదేథ, అహమ్పి ఏవం వదామి – ఇమస్మిం సతి ఇదం హోతి, ఇమస్సుప్పాదా ఇదం ఉప్పజ్జతి, యదిదం – అవిజ్జాపచ్చయా సఙ్ఖారా, సఙ్ఖారపచ్చయా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణపచ్చయా నామరూపం, నామరూపపచ్చయా సళాయతనం, సళాయతనపచ్చయా ఫస్సో, ఫస్సపచ్చయా వేదనా, వేదనాపచ్చయా తణ్హా, తణ్హాపచ్చయా ఉపాదానం, ఉపాదానపచ్చయా భవో, భవపచ్చయా జాతి, జాతిపచ్చయా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా సమ్భవన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స సముదయో హోతి.
404. ‘‘Sādhu, bhikkhave. Iti kho, bhikkhave, tumhepi evaṃ vadetha, ahampi evaṃ vadāmi – imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati, yadidaṃ – avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
‘‘అవిజ్జాయత్వేవ అసేసవిరాగనిరోధా సఙ్ఖారనిరోధో, సఙ్ఖారనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో, విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధో, నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధో , సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధో, ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధో, వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధో, తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధో, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో, భవనిరోధా జాతినిరోధో, జాతినిరోధా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా నిరుజ్ఝన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స నిరోధో హోతి.
‘‘Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho , saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
౪౦౫. ‘‘జాతినిరోధా జరామరణనిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; జాతినిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, జరామరణనిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘జాతినిరోధా, భన్తే, జరామరణనిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – జాతినిరోధా జరామరణనిరోధో’’తి. ‘‘భవనిరోధా జాతినిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; భవనిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, జాతినిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘భవనిరోధా, భన్తే, జాతినిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – భవనిరోధా జాతినిరోధో’’తి. ‘‘ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; ఉపాదాననిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, భవనిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘ఉపాదాననిరోధా, భన్తే, భవనిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో’’తి. ‘‘తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; తణ్హానిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, ఉపాదాననిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘తణ్హానిరోధా, భన్తే, ఉపాదాననిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధో’’తి. ‘‘వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; వేదనానిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, తణ్హానిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘వేదనానిరోధా, భన్తే, తణ్హానిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధో’’తి. ‘‘ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; ఫస్సనిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, వేదనానిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘ఫస్సనిరోధా, భన్తే, వేదనానిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధో’’తి. ‘‘సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; సళాయతననిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, ఫస్సనిరోధో, నో వా , కథం వా ఏత్థ హోతీతి? సళాయతననిరోధా, భన్తే, ఫస్సనిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధో’’తి. ‘‘నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; నామరూపనిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, సళాయతననిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘నామరూపనిరోధా, భన్తే, సళాయతననిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధో’’తి. ‘‘విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; విఞ్ఞాణనిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, నామరూపనిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘విఞ్ఞాణనిరోధా, భన్తే, నామరూపనిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధో’’తి. ‘‘సఙ్ఖారనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; సఙ్ఖారనిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, విఞ్ఞాణనిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘సఙ్ఖారనిరోధా, భన్తే , విఞ్ఞాణనిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – సఙ్ఖారనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో’’తి. ‘‘అవిజ్జానిరోధా సఙ్ఖారనిరోధోతి ఇతి ఖో పనేతం వుత్తం; అవిజ్జానిరోధా ను ఖో, భిక్ఖవే, సఙ్ఖారనిరోధో, నో వా, కథం వా ఏత్థ హోతీ’’తి? ‘‘అవిజ్జానిరోధా, భన్తే, సఙ్ఖారనిరోధో; ఏవం నో ఏత్థ హోతి – అవిజ్జానిరోధా సఙ్ఖారనిరోధో’’తి.
405. ‘‘Jātinirodhā jarāmaraṇanirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; jātinirodhā nu kho, bhikkhave, jarāmaraṇanirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Jātinirodhā, bhante, jarāmaraṇanirodho; evaṃ no ettha hoti – jātinirodhā jarāmaraṇanirodho’’ti. ‘‘Bhavanirodhā jātinirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; bhavanirodhā nu kho, bhikkhave, jātinirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Bhavanirodhā, bhante, jātinirodho; evaṃ no ettha hoti – bhavanirodhā jātinirodho’’ti. ‘‘Upādānanirodhā bhavanirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; upādānanirodhā nu kho, bhikkhave, bhavanirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Upādānanirodhā, bhante, bhavanirodho; evaṃ no ettha hoti – upādānanirodhā bhavanirodho’’ti. ‘‘Taṇhānirodhā upādānanirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; taṇhānirodhā nu kho, bhikkhave, upādānanirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Taṇhānirodhā, bhante, upādānanirodho; evaṃ no ettha hoti – taṇhānirodhā upādānanirodho’’ti. ‘‘Vedanānirodhā taṇhānirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; vedanānirodhā nu kho, bhikkhave, taṇhānirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Vedanānirodhā, bhante, taṇhānirodho; evaṃ no ettha hoti – vedanānirodhā taṇhānirodho’’ti. ‘‘Phassanirodhā vedanānirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; phassanirodhā nu kho, bhikkhave, vedanānirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Phassanirodhā, bhante, vedanānirodho; evaṃ no ettha hoti – phassanirodhā vedanānirodho’’ti. ‘‘Saḷāyatananirodhā phassanirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; saḷāyatananirodhā nu kho, bhikkhave, phassanirodho, no vā , kathaṃ vā ettha hotīti? Saḷāyatananirodhā, bhante, phassanirodho; evaṃ no ettha hoti – saḷāyatananirodhā phassanirodho’’ti. ‘‘Nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; nāmarūpanirodhā nu kho, bhikkhave, saḷāyatananirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Nāmarūpanirodhā, bhante, saḷāyatananirodho; evaṃ no ettha hoti – nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho’’ti. ‘‘Viññāṇanirodhā nāmarūpanirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; viññāṇanirodhā nu kho, bhikkhave, nāmarūpanirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Viññāṇanirodhā, bhante, nāmarūpanirodho; evaṃ no ettha hoti – viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho’’ti. ‘‘Saṅkhāranirodhā viññāṇanirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; saṅkhāranirodhā nu kho, bhikkhave, viññāṇanirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Saṅkhāranirodhā, bhante , viññāṇanirodho; evaṃ no ettha hoti – saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho’’ti. ‘‘Avijjānirodhā saṅkhāranirodhoti iti kho panetaṃ vuttaṃ; avijjānirodhā nu kho, bhikkhave, saṅkhāranirodho, no vā, kathaṃ vā ettha hotī’’ti? ‘‘Avijjānirodhā, bhante, saṅkhāranirodho; evaṃ no ettha hoti – avijjānirodhā saṅkhāranirodho’’ti.
౪౦౬. ‘‘సాధు, భిక్ఖవే. ఇతి ఖో, భిక్ఖవే, తుమ్హేపి ఏవం వదేథ, అహమ్పి ఏవం వదామి – ఇమస్మిం అసతి ఇదం న హోతి, ఇమస్స నిరోధా ఇదం నిరుజ్ఝతి, యదిదం – అవిజ్జానిరోధా సఙ్ఖారనిరోధో, సఙ్ఖారనిరోధా విఞ్ఞాణనిరోధో, విఞ్ఞాణనిరోధా నామరూపనిరోధో, నామరూపనిరోధా సళాయతననిరోధో, సళాయతననిరోధా ఫస్సనిరోధో, ఫస్సనిరోధా వేదనానిరోధో, వేదనానిరోధా తణ్హానిరోధో, తణ్హానిరోధా ఉపాదాననిరోధో, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో, భవనిరోధా జాతినిరోధో, జాతినిరోధా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా నిరుజ్ఝన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స నిరోధో హోతి.
406. ‘‘Sādhu, bhikkhave. Iti kho, bhikkhave, tumhepi evaṃ vadetha, ahampi evaṃ vadāmi – imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati, yadidaṃ – avijjānirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
౪౦౭. ‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా పుబ్బన్తం వా పటిధావేయ్యాథ – ‘అహేసుమ్హ ను ఖో మయం అతీతమద్ధానం, నను ఖో అహేసుమ్హ అతీతమద్ధానం, కిం ను ఖో అహేసుమ్హ అతీతమద్ధానం, కథం ను ఖో అహేసుమ్హ అతీతమద్ధానం, కిం హుత్వా కిం అహేసుమ్హ ను ఖో మయం అతీతమద్ధాన’’’న్తి?
407. ‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā pubbantaṃ vā paṭidhāveyyātha – ‘ahesumha nu kho mayaṃ atītamaddhānaṃ, nanu kho ahesumha atītamaddhānaṃ, kiṃ nu kho ahesumha atītamaddhānaṃ, kathaṃ nu kho ahesumha atītamaddhānaṃ, kiṃ hutvā kiṃ ahesumha nu kho mayaṃ atītamaddhāna’’’nti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా అపరన్తం వా పటిధావేయ్యాథ – భవిస్సామ ను ఖో మయం అనాగతమద్ధానం, నను ఖో భవిస్సామ అనాగతమద్ధానం, కిం ను ఖో భవిస్సామ అనాగతమద్ధానం, కథం ను ఖో భవిస్సామ అనాగతమద్ధానం, కిం హుత్వా కిం భవిస్సామ ను ఖో మయం అనాగతమద్ధాన’’న్తి?
‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā aparantaṃ vā paṭidhāveyyātha – bhavissāma nu kho mayaṃ anāgatamaddhānaṃ, nanu kho bhavissāma anāgatamaddhānaṃ, kiṃ nu kho bhavissāma anāgatamaddhānaṃ, kathaṃ nu kho bhavissāma anāgatamaddhānaṃ, kiṃ hutvā kiṃ bhavissāma nu kho mayaṃ anāgatamaddhāna’’nti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా ఏతరహి వా పచ్చుప్పన్నమద్ధానం అజ్ఝత్తం కథంకథీ అస్సథ – అహం ను ఖోస్మి, నో ను ఖోస్మి, కిం ను ఖోస్మి, కథం ను ఖోస్మి, అయం ను ఖో సత్తో కుతో ఆగతో, సో కుహింగామీ భవిస్సతీ’’తి?
‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā etarahi vā paccuppannamaddhānaṃ ajjhattaṃ kathaṃkathī assatha – ahaṃ nu khosmi, no nu khosmi, kiṃ nu khosmi, kathaṃ nu khosmi, ayaṃ nu kho satto kuto āgato, so kuhiṃgāmī bhavissatī’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా ఏవం వదేయ్యాథ – సత్థా నో గరు, సత్థుగారవేన చ మయం ఏవం వదేమా’’తి?
‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā evaṃ vadeyyātha – satthā no garu, satthugāravena ca mayaṃ evaṃ vademā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా ఏవం వదేయ్యాథ – సమణో ఏవమాహ, సమణా చ నామ మయం ఏవం వదేమా’’తి?
‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā evaṃ vadeyyātha – samaṇo evamāha, samaṇā ca nāma mayaṃ evaṃ vademā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా అఞ్ఞం సత్థారం ఉద్దిసేయ్యాథా’’తి?
‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā aññaṃ satthāraṃ uddiseyyāthā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘అపి ను తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏవం జానన్తా ఏవం పస్సన్తా యాని తాని పుథుసమణబ్రాహ్మణానం వత కోతూహలమఙ్గలాని తాని సారతో పచ్చాగచ్ఛేయ్యాథా’’తి?
‘‘Api nu tumhe, bhikkhave, evaṃ jānantā evaṃ passantā yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ vata kotūhalamaṅgalāni tāni sārato paccāgaccheyyāthā’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘నను, భిక్ఖవే, యదేవ తుమ్హాకం సామం ఞాతం సామం దిట్ఠం సామం విదితం, తదేవ తుమ్హే వదేథా’’తి.
‘‘Nanu, bhikkhave, yadeva tumhākaṃ sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ, tadeva tumhe vadethā’’ti.
‘‘ఏవం, భన్తే’’.
‘‘Evaṃ, bhante’’.
‘‘సాధు, భిక్ఖవే, ఉపనీతా ఖో మే తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఇమినా సన్దిట్ఠికేన ధమ్మేన అకాలికేన ఏహిపస్సికేన ఓపనేయ్యికేన పచ్చత్తం వేదితబ్బేన విఞ్ఞూహి. సన్దిట్ఠికో అయం, భిక్ఖవే, ధమ్మో అకాలికో ఏహిపస్సికో ఓపనేయ్యికో పచ్చత్తం వేదితబ్బో విఞ్ఞూహి – ఇతి యన్తం వుత్తం, ఇదమేతం పటిచ్చ వుత్త’’న్తి.
‘‘Sādhu, bhikkhave, upanītā kho me tumhe, bhikkhave, iminā sandiṭṭhikena dhammena akālikena ehipassikena opaneyyikena paccattaṃ veditabbena viññūhi. Sandiṭṭhiko ayaṃ, bhikkhave, dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhi – iti yantaṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vutta’’nti.
౪౦౮. ‘‘తిణ్ణం ఖో పన, భిక్ఖవే, సన్నిపాతా గబ్భస్సావక్కన్తి హోతి. ఇధ మాతాపితరో చ సన్నిపతితా హోన్తి, మాతా చ న ఉతునీ హోతి, గన్ధబ్బో చ న పచ్చుపట్ఠితో హోతి, నేవ తావ గబ్భస్సావక్కన్తి హోతి. ఇధ మాతాపితరో చ సన్నిపతితా హోన్తి, మాతా చ ఉతునీ హోతి, గన్ధబ్బో చ న పచ్చుపట్ఠితో హోతి, నేవ తావ గబ్భస్సావక్కన్తి హోతి. యతో చ ఖో, భిక్ఖవే, మాతాపితరో చ సన్నిపతితా హోన్తి, మాతా చ ఉతునీ హోతి, గన్ధబ్బో చ పచ్చుపట్ఠితో హోతి – ఏవం తిణ్ణం సన్నిపాతా గబ్భస్సావక్కన్తి హోతి. తమేనం, భిక్ఖవే, మాతా నవ వా దస వా మాసే గబ్భం కుచ్ఛినా పరిహరతి మహతా సంసయేన గరుభారం 7. తమేనం, భిక్ఖవే, మాతా నవన్నం వా దసన్నం వా మాసానం అచ్చయేన విజాయతి మహతా సంసయేన గరుభారం. తమేనం జాతం సమానం సకేన లోహితేన పోసేతి. లోహితఞ్హేతం, భిక్ఖవే, అరియస్స వినయే యదిదం మాతుథఞ్ఞం. స ఖో సో, భిక్ఖవే, కుమారో వుద్ధిమన్వాయ ఇన్ద్రియానం పరిపాకమన్వాయ యాని తాని కుమారకానం కీళాపనకాని తేహి కీళతి, సేయ్యథిదం – వఙ్కకం ఘటికం మోక్ఖచికం చిఙ్గులకం పత్తాళ్హకం రథకం ధనుకం. స ఖో సో, భిక్ఖవే, కుమారో వుద్ధిమన్వాయ ఇన్ద్రియానం పరిపాకమన్వాయ పఞ్చహి కామగుణేహి సమప్పితో సమఙ్గీభూతో పరిచారేతి – చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యేహి రూపేహి ఇట్ఠేహి కన్తేహి మనాపేహి పియరూపేహి కామూపసంహితేహి రజనీయేహి, సోతవిఞ్ఞేయ్యేహి సద్దేహి… ఘానవిఞ్ఞేయ్యేహి గన్ధేహి… జివ్హావిఞ్ఞేయ్యేహి రసేహి… కాయవిఞ్ఞేయ్యేహి ఫోట్ఠబ్బేహి ఇట్ఠేహి కన్తేహి మనాపేహి పియరూపేహి కామూపసంహితేహి రజనీయేహి.
408. ‘‘Tiṇṇaṃ kho pana, bhikkhave, sannipātā gabbhassāvakkanti hoti. Idha mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca na utunī hoti, gandhabbo ca na paccupaṭṭhito hoti, neva tāva gabbhassāvakkanti hoti. Idha mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca utunī hoti, gandhabbo ca na paccupaṭṭhito hoti, neva tāva gabbhassāvakkanti hoti. Yato ca kho, bhikkhave, mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca utunī hoti, gandhabbo ca paccupaṭṭhito hoti – evaṃ tiṇṇaṃ sannipātā gabbhassāvakkanti hoti. Tamenaṃ, bhikkhave, mātā nava vā dasa vā māse gabbhaṃ kucchinā pariharati mahatā saṃsayena garubhāraṃ 8. Tamenaṃ, bhikkhave, mātā navannaṃ vā dasannaṃ vā māsānaṃ accayena vijāyati mahatā saṃsayena garubhāraṃ. Tamenaṃ jātaṃ samānaṃ sakena lohitena poseti. Lohitañhetaṃ, bhikkhave, ariyassa vinaye yadidaṃ mātuthaññaṃ. Sa kho so, bhikkhave, kumāro vuddhimanvāya indriyānaṃ paripākamanvāya yāni tāni kumārakānaṃ kīḷāpanakāni tehi kīḷati, seyyathidaṃ – vaṅkakaṃ ghaṭikaṃ mokkhacikaṃ ciṅgulakaṃ pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ. Sa kho so, bhikkhave, kumāro vuddhimanvāya indriyānaṃ paripākamanvāya pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti – cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi.
౪౦౯. ‘‘సో చక్ఖునా రూపం దిస్వా పియరూపే రూపే సారజ్జతి, అప్పియరూపే రూపే బ్యాపజ్జతి, అనుపట్ఠితకాయసతి చ విహరతి పరిత్తచేతసో. తఞ్చ చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం యథాభూతం నప్పజానాతి – యత్థస్స తే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి. సో ఏవం అనురోధవిరోధం సమాపన్నో యం కిఞ్చి వేదనం వేదేతి సుఖం వా దుక్ఖం వా అదుక్ఖమసుఖం వా, సో తం వేదనం అభినన్దతి అభివదతి అజ్ఝోసాయ తిట్ఠతి. తస్స తం వేదనం అభినన్దతో అభివదతో అజ్ఝోసాయ తిట్ఠతో ఉప్పజ్జతి నన్దీ . యా వేదనాసు నన్దీ తదుపాదానం, తస్సుపాదానపచ్చయా భవో, భవపచ్చయా జాతి, జాతిపచ్చయా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా సమ్భవన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స సముదయో హోతి. సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ పియరూపే ధమ్మే సారజ్జతి, అప్పియరూపే ధమ్మే బ్యాపజ్జతి, అనుపట్ఠితకాయసతి చ విహరతి పరిత్తచేతసో. తఞ్చ చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం యథాభూతం నప్పజానాతి – యత్థస్స తే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి. సో ఏవం అనురోధవిరోధం సమాపన్నో యం కిఞ్చి వేదనం వేదేతి సుఖం వా దుక్ఖం వా అదుక్ఖమసుఖం వా, సో తం వేదనం అభినన్దతి అభివదతి అజ్ఝోసాయ తిట్ఠతి. తస్స తం వేదనం అభినన్దతో అభివదతో అజ్ఝోసాయ తిట్ఠతో ఉప్పజ్జతి నన్దీ. యా వేదనాసు నన్దీ తదుపాదానం, తస్సుపాదానపచ్చయా భవో, భవపచ్చయా జాతి, జాతిపచ్చయా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా సమ్భవన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స సముదయో హోతి.
409. ‘‘So cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe sārajjati, appiyarūpe rūpe byāpajjati, anupaṭṭhitakāyasati ca viharati parittacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti – yatthassa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaṃ anurodhavirodhaṃ samāpanno yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so taṃ vedanaṃ abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati. Tassa taṃ vedanaṃ abhinandato abhivadato ajjhosāya tiṭṭhato uppajjati nandī . Yā vedanāsu nandī tadupādānaṃ, tassupādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya piyarūpe dhamme sārajjati, appiyarūpe dhamme byāpajjati, anupaṭṭhitakāyasati ca viharati parittacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti – yatthassa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaṃ anurodhavirodhaṃ samāpanno yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so taṃ vedanaṃ abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati. Tassa taṃ vedanaṃ abhinandato abhivadato ajjhosāya tiṭṭhato uppajjati nandī. Yā vedanāsu nandī tadupādānaṃ, tassupādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
౪౧౦. ‘‘ఇధ, భిక్ఖవే, తథాగతో లోకే ఉప్పజ్జతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా. సో ఇమం లోకం సదేవకం సమారకం సబ్రహ్మకం సస్సమణబ్రాహ్మణిం పజం సదేవమనుస్సం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేతి. సో ధమ్మం దేసేతి ఆదికల్యాణం మజ్ఝేకల్యాణం పరియోసానకల్యాణం సాత్థం సబ్యఞ్జనం; కేవలపరిపుణ్ణం పరిసుద్ధం బ్రహ్మచరియం పకాసేతి. తం ధమ్మం సుణాతి గహపతి వా గహపతిపుత్తో వా అఞ్ఞతరస్మిం వా కులే పచ్చాజాతో. సో తం ధమ్మం సుత్వా తథాగతే సద్ధం పటిలభతి. సో తేన సద్ధాపటిలాభేన సమన్నాగతో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘సమ్బాధో ఘరావాసో రజాపథో, అబ్భోకాసో పబ్బజ్జా. నయిదం సుకరం అగారం అజ్ఝావసతా ఏకన్తపరిపుణ్ణం ఏకన్తపరిసుద్ధం సఙ్ఖలిఖితం బ్రహ్మచరియం చరితుం. యంనూనాహం కేసమస్సుం ఓహారేత్వా, కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా, అగారస్మా అనగారియం పబ్బజేయ్య’’’న్తి. సో అపరేన సమయేన అప్పం వా భోగక్ఖన్ధం పహాయ, మహన్తం వా భోగక్ఖన్ధం పహాయ, అప్పం వా ఞాతిపరివట్టం పహాయ, మహన్తం వా ఞాతిపరివట్టం పహాయ, కేసమస్సుం ఓహారేత్వా, కాసాయాని వత్థాని అచ్ఛాదేత్వా, అగారస్మా అనగారియం పబ్బజతి.
410. ‘‘Idha, bhikkhave, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ; kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā, kāsāyāni vatthāni acchādetvā, agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’’’nti. So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya, mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya, appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya, mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya, kesamassuṃ ohāretvā, kāsāyāni vatthāni acchādetvā, agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.
౪౧౧. ‘‘సో ఏవం పబ్బజితో సమానో భిక్ఖూనం సిక్ఖాసాజీవసమాపన్నో పాణాతిపాతం పహాయ పాణాతిపాతా పటివిరతో హోతి, నిహితదణ్డో నిహితసత్థో లజ్జీ దయాపన్నో సబ్బపాణభూతహితానుకమ్పీ విహరతి.
411. ‘‘So evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
‘‘అదిన్నాదానం పహాయ అదిన్నాదానా పటివిరతో హోతి, దిన్నాదాయీ దిన్నపాటికఙ్ఖీ అథేనేన సుచిభూతేన అత్తనా విహరతి.
‘‘Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharati.
‘‘అబ్రహ్మచరియం పహాయ బ్రహ్మచారీ హోతి, ఆరాచారీ విరతో మేథునా గామధమ్మా.
‘‘Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti, ārācārī virato methunā gāmadhammā.
‘‘ముసావాదం పహాయ ముసావాదా పటివిరతో హోతి, సచ్చవాదీ సచ్చసన్ధో థేతో పచ్చయికో అవిసంవాదకో లోకస్స.
‘‘Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti, saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.
‘‘పిసుణం వాచం పహాయ పిసుణాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి – ఇతో సుత్వా న అముత్ర అక్ఖాతా ఇమేసం భేదాయ, అముత్ర వా సుత్వా న ఇమేసం అక్ఖాతా అమూసం భేదాయ. ఇతి భిన్నానం వా సన్ధాతా, సహితానం వా అనుప్పదాతా సమగ్గారామో సమగ్గరతో సమగ్గనన్దీ, సమగ్గకరణిం వాచం భాసితా హోతి.
‘‘Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti – ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā, sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī, samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ఫరుసం వాచం పహాయ ఫరుసాయ వాచాయ పటివిరతో హోతి – యా సా వాచా నేలా కణ్ణసుఖా పేమనీయా హదయఙ్గమా పోరీ బహుజనకన్తా బహుజనమనాపా తథారూపిం వాచం భాసితా హోతి.
‘‘Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti – yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘సమ్ఫప్పలాపం పహాయ సమ్ఫప్పలాపా పటివిరతో హోతి, కాలవాదీ భూతవాదీ అత్థవాదీ ధమ్మవాదీ వినయవాదీ, నిధానవతిం వాచం భాసితా కాలేన, సాపదేసం పరియన్తవతిం అత్థసంహితం.
‘‘Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena, sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ.
‘‘సో బీజగామభూతగామసమారమ్భా పటివిరతో హోతి, ఏకభత్తికో హోతి రత్తూపరతో, విరతో వికాలభోజనా. నచ్చగీతవాదితవిసూకదస్సనా పటివిరతో హోతి, మాలాగన్ధవిలేపనధారణమణ్డనవిభూసనట్ఠానా పటివిరతో హోతి, ఉచ్చాసయనమహాసయనా పటివిరతో హోతి, జాతరూపరజతపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఆమకధఞ్ఞపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఆమకమంసపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఇత్థికుమారికపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, దాసిదాసపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, అజేళకపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, కుక్కుటసూకరపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, హత్థిగవాస్సవళవపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, ఖేత్తవత్థుపటిగ్గహణా పటివిరతో హోతి, దూతేయ్యపహిణగమనానుయోగా పటివిరతో హోతి, కయవిక్కయా పటివిరతో హోతి, తులాకూటకంసకూటమానకూటా పటివిరతో హోతి, ఉక్కోటనవఞ్చన-నికతి-సాచియోగా పటివిరతో హోతి, ఛేదన-వధబన్ధనవిపరామోస-ఆలోప-సహసాకారా పటివిరతో హోతి 9.
‘‘So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti, ekabhattiko hoti rattūparato, virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti, uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti, jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti, dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti, kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti, ukkoṭanavañcana-nikati-sāciyogā paṭivirato hoti, chedana-vadhabandhanaviparāmosa-ālopa-sahasākārā paṭivirato hoti 10.
‘‘సో సన్తుట్ఠో హోతి కాయపరిహారికేన చీవరేన కుచ్ఛిపరిహారికేన పిణ్డపాతేన. సో యేన యేనేవ పక్కమతి సమాదాయేవ పక్కమతి . సేయ్యథాపి నామ పక్ఖీ సకుణో యేన యేనేవ డేతి సపత్తభారోవ డేతి, ఏవమేవ భిక్ఖు సన్తుట్ఠో హోతి కాయపరిహారికేన చీవరేన, కుచ్ఛిపరిహారికేన పిణ్డపాతేన. సో యేన యేనేవ పక్కమతి సమాదాయేవ పక్కమతి. సో ఇమినా అరియేన సీలక్ఖన్ధేన సమన్నాగతో అజ్ఝత్తం అనవజ్జసుఖం పటిసంవేదేతి.
‘‘So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati . Seyyathāpi nāma pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhārova ḍeti, evameva bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena, kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
‘‘సో చక్ఖునా రూపం దిస్వా న నిమిత్తగ్గాహీ హోతి నానుబ్యఞ్జనగ్గాహీ. యత్వాధికరణమేనం చక్ఖున్ద్రియం అసంవుతం విహరన్తం అభిజ్ఝాదోమనస్సా పాపకా అకుసలా ధమ్మా అన్వాస్సవేయ్యుం తస్స సంవరాయ పటిపజ్జతి, రక్ఖతి చక్ఖున్ద్రియం, చక్ఖున్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జతి. సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ న నిమిత్తగ్గాహీ హోతి నానుబ్యఞ్జనగ్గాహీ. యత్వాధికరణమేనం మనిన్ద్రియం అసంవుతం విహరన్తం అభిజ్ఝాదోమనస్సా పాపకా అకుసలా ధమ్మా అన్వాస్సవేయ్యుం తస్స సంవరాయ పటిపజ్జతి, రక్ఖతి మనిన్ద్రియం మనిన్ద్రియే సంవరం ఆపజ్జతి. సో ఇమినా అరియేన ఇన్ద్రియసంవరేన సమన్నాగతో అజ్ఝత్తం అబ్యాసేకసుఖం పటిసంవేదేతి.
‘‘So cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
‘‘సో అభిక్కన్తే పటిక్కన్తే సమ్పజానకారీ హోతి, ఆలోకితే విలోకితే సమ్పజానకారీ హోతి , సమిఞ్జితే పసారితే సమ్పజానకారీ హోతి, సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణే సమ్పజానకారీ హోతి, అసితే పీతే ఖాయితే సాయితే సమ్పజానకారీ హోతి, ఉచ్చారపస్సావకమ్మే సమ్పజానకారీ హోతి, గతే ఠితే నిసిన్నే సుత్తే జాగరితే భాసితే తుణ్హీభావే సమ్పజానకారీ హోతి.
‘‘So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti , samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.
౪౧౨. ‘‘సో ఇమినా చ అరియేన సీలక్ఖన్ధేన సమన్నాగతో, (ఇమాయ చ అరియాయ సన్తుట్ఠియా సమన్నాగతో) 11, ఇమినా చ అరియేన ఇన్ద్రియసంవరేన సమన్నాగతో, ఇమినా చ అరియేన సతిసమ్పజఞ్ఞేన సమన్నాగతో, వివిత్తం సేనాసనం భజతి – అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలం పబ్బతం కన్దరం గిరిగుహం సుసానం వనపత్థం అబ్భోకాసం పలాలపుఞ్జం. సో పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో నిసీదతి పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా, ఉజుం కాయం పణిధాయ, పరిముఖం సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. సో అభిజ్ఝం లోకే పహాయ విగతాభిజ్ఝేన చేతసా విహరతి, అభిజ్ఝాయ చిత్తం పరిసోధేతి; బ్యాపాదపదోసం పహాయ అబ్యాపన్నచిత్తో విహరతి, సబ్బపాణభూతహితానుకమ్పీ, బ్యాపాదపదోసా చిత్తం పరిసోధేతి; థీనమిద్ధం పహాయ విగతథీనమిద్ధో విహరతి ఆలోకసఞ్ఞీ, సతో సమ్పజానో, థీనమిద్ధా చిత్తం పరిసోధేతి; ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చం పహాయ అనుద్ధతో విహరతి అజ్ఝత్తం వూపసన్తచిత్తో, ఉద్ధచ్చకుక్కుచ్చా చిత్తం పరిసోధేతి; విచికిచ్ఛం పహాయ తిణ్ణవిచికిచ్ఛో విహరతి అకథంకథీ కుసలేసు ధమ్మేసు, విచికిచ్ఛాయ చిత్తం పరిసోధేతి.
412. ‘‘So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato, (imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato) 12, iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato, iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato, vivittaṃ senāsanaṃ bhajati – araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā, ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya, parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti; byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti; thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati ālokasaññī, sato sampajāno, thīnamiddhā cittaṃ parisodheti; uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti; vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
౪౧౩. ‘‘సో ఇమే పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే, వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. పున చపరం, భిక్ఖవే, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా అజ్ఝత్తం సమ్పసాదనం చేతసో ఏకోదిభావం అవితక్కం అవిచారం సమాధిజం పీతిసుఖం దుతియం ఝానం…పే॰… తతియం ఝానం…పే॰… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి.
413. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
౪౧౪. ‘‘సో చక్ఖునా రూపం దిస్వా పియరూపే రూపే న సారజ్జతి, అప్పియరూపే రూపే న బ్యాపజ్జతి, ఉపట్ఠితకాయసతి చ విహరతి అప్పమాణచేతసో. తఞ్చ చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం యథాభూతం పజానాతి – యత్థస్స తే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి. సో ఏవం అనురోధవిరోధవిప్పహీనో యం కిఞ్చి వేదనం వేదేతి, సుఖం వా దుక్ఖం వా అదుక్ఖమసుఖం వా, సో తం వేదనం నాభినన్దతి నాభివదతి నాజ్ఝోసాయ తిట్ఠతి. తస్స తం వేదనం అనభినన్దతో అనభివదతో అనజ్ఝోసాయ తిట్ఠతో యా వేదనాసు నన్దీ సా నిరుజ్ఝతి. తస్స నన్దీనిరోధా ఉపాదాననిరోధో, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో, భవనిరోధా జాతినిరోధో, జాతినిరోధా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా నిరుజ్ఝన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స నిరోధో హోతి. సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ పియరూపే ధమ్మే న సారజ్జతి, అప్పియరూపే ధమ్మే న బ్యాపజ్జతి, ఉపట్ఠితకాయసతి చ విహరతి అప్పమాణచేతసో, తఞ్చ చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం యథాభూతం పజానాతి – యత్థస్స తే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి. సో ఏవం అనురోధవిరోధవిప్పహీనో యం కిఞ్చి వేదనం వేదేతి, సుఖం వా దుక్ఖం వా అదుక్ఖమసుఖం వా, సో తం వేదనం నాభినన్దతి నాభివదతి నాజ్ఝోసాయ తిట్ఠతి. తస్స తం వేదనం అనభినన్దతో అనభివదతో అనజ్ఝోసాయ తిట్ఠతో యా వేదనాసు నన్దీ సా నిరుజ్ఝతి. తస్స నన్దీనిరోధా ఉపాదాననిరోధో, ఉపాదాననిరోధా భవనిరోధో, భవనిరోధా జాతినిరోధో, జాతినిరోధా జరామరణం సోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాసా నిరుజ్ఝన్తి. ఏవమేతస్స కేవలస్స దుక్ఖక్ఖన్ధస్స నిరోధో హోతి. ఇమం ఖో మే తుమ్హే, భిక్ఖవే, సంఖిత్తేన తణ్హాసఙ్ఖయవిముత్తిం ధారేథ, సాతిం పన భిక్ఖుం కేవట్టపుత్తం మహాతణ్హాజాలతణ్హాసఙ్ఘాటప్పటిముక్క’’న్తి.
414. ‘‘So cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe na sārajjati, appiyarūpe rūpe na byāpajjati, upaṭṭhitakāyasati ca viharati appamāṇacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti – yatthassa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaṃ anurodhavirodhavippahīno yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti, sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so taṃ vedanaṃ nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati. Tassa taṃ vedanaṃ anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiṭṭhato yā vedanāsu nandī sā nirujjhati. Tassa nandīnirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya piyarūpe dhamme na sārajjati, appiyarūpe dhamme na byāpajjati, upaṭṭhitakāyasati ca viharati appamāṇacetaso, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti – yatthassa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaṃ anurodhavirodhavippahīno yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti, sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so taṃ vedanaṃ nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati. Tassa taṃ vedanaṃ anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiṭṭhato yā vedanāsu nandī sā nirujjhati. Tassa nandīnirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Imaṃ kho me tumhe, bhikkhave, saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ dhāretha, sātiṃ pana bhikkhuṃ kevaṭṭaputtaṃ mahātaṇhājālataṇhāsaṅghāṭappaṭimukka’’nti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనా తే భిక్ఖూ భగవతో భాసితం అభినన్దున్తి.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తం నిట్ఠితం అట్ఠమం.
Mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తవణ్ణనా • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౮. మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తవణ్ణనా • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā