Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ౮. మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తవణ్ణనా

    8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā

    ౩౯౬. లద్ధిమత్తన్తి మిచ్ఛాగాహమత్తం, న దిట్ఠాభినివేసో. సస్సతదిట్ఠీతి నిచ్చాభినివేసో. సోతి అరిట్ఠో భిక్ఖు. కథేత్వా సమోధానేన్తన్తి యోజనా. సమోధానేన్తన్తి చ నిగమేన్తన్తి అత్థో. తత్థ తత్థేవాతి తేసు తేసు ఏవ భవేసు నిరుజ్ఝన్తి, న భవన్తరం సఙ్కమన్తి. విఞ్ఞాణం పన అభిన్నసభావం అనఞ్ఞన్తి అధిప్పాయో. ఇధలోకతోతి ఇమస్మా అత్తభావా. పరలోకన్తి పరభవసఞ్ఞితం అత్తభావం. సన్ధావతీతి నిచ్చతాయ కేనచి అసమ్బద్ధం వియ గచ్ఛతి. తేన ఇధలోకతో పరలోకగమనమాహ. సంసరతీతి ఇమినా పరలోకతో ఇధాగమనం. సన్ధావతీతి వా భవన్తరసఙ్కమనమాహ. సంసరతీతి తత్థ తత్థ అపరాపరసఞ్చరణం.

    396.Laddhimattanti micchāgāhamattaṃ, na diṭṭhābhiniveso. Sassatadiṭṭhīti niccābhiniveso. Soti ariṭṭho bhikkhu. Kathetvā samodhānentanti yojanā. Samodhānentanti ca nigamentanti attho. Tattha tatthevāti tesu tesu eva bhavesu nirujjhanti, na bhavantaraṃ saṅkamanti. Viññāṇaṃ pana abhinnasabhāvaṃ anaññanti adhippāyo. Idhalokatoti imasmā attabhāvā. Paralokanti parabhavasaññitaṃ attabhāvaṃ. Sandhāvatīti niccatāya kenaci asambaddhaṃ viya gacchati. Tena idhalokato paralokagamanamāha. Saṃsaratīti iminā paralokato idhāgamanaṃ. Sandhāvatīti vā bhavantarasaṅkamanamāha. Saṃsaratīti tattha tattha aparāparasañcaraṇaṃ.

    ‘‘పచ్చయే సతి భవతీ’’తిఆదినా విఞ్ఞాణస్స అన్వయతో బ్యతిరేకతో చ పటిచ్చసముప్పన్నభావం దస్సేన్తో సస్సతభావం పటిక్ఖిపతి. బుద్ధేన అకథితం కథేసీతి ఇమినా ‘‘యం అభాసితం అలపితం తథాగతేన, తం భాసితం లపితం తథాగతేనాతి దీపేతీ’’తి (చూళవ॰ ౩౫౨, ౩౫౩) ఇమస్మిం భేదకరవత్థుస్మిం సన్దిస్సతీతి దస్సేతి. జినచక్కే పహారం దేతీతి ‘‘తదేవిదం విఞ్ఞాణం…పే॰… అనఞ్ఞ’’న్తి నిచ్చతం పటిజానన్తో – ‘‘సబ్బే సఙ్ఖారా అనిచ్చా (ధ॰ ప॰ ౨౭౭), రూపం, భిక్ఖవే, అనిచ్చ’’న్తి (సం॰ ని॰ ౩.౯౩-౯౪) చ ఆదినయప్పవత్తే సత్థు ధమ్మచక్కే ఖీలం ఉప్పాదేన్తో పహారం దేతి. సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణేన అనిచ్చన్తి దిట్ఠం పవేదితఞ్చ విఞ్ఞాణం నిచ్చన్తి పటిజానన్తో వేసారజ్జఞాణం పటిబాహతి. సోతుకామం జనన్తి అరియధమ్మాధిగమస్స ఏకన్తఉపాయభూతం విపస్సనామగ్గం సోతుకామం జనం నిచ్చగ్గాహపగ్గణ్హనేన విసంవాదేతి. తతో ఏవ అరియపథే అరియధమ్మవీథియం తస్సా పటిక్ఖిపనేన తిరియం నిపతిత్వా.

    ‘‘Paccaye sati bhavatī’’tiādinā viññāṇassa anvayato byatirekato ca paṭiccasamuppannabhāvaṃ dassento sassatabhāvaṃ paṭikkhipati. Buddhena akathitaṃ kathesīti iminā ‘‘yaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena, taṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpetī’’ti (cūḷava. 352, 353) imasmiṃ bhedakaravatthusmiṃ sandissatīti dasseti. Jinacakke pahāraṃ detīti ‘‘tadevidaṃ viññāṇaṃ…pe… anañña’’nti niccataṃ paṭijānanto – ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā (dha. pa. 277), rūpaṃ, bhikkhave, anicca’’nti (saṃ. ni. 3.93-94) ca ādinayappavatte satthu dhammacakke khīlaṃ uppādento pahāraṃ deti. Sabbaññutaññāṇena aniccanti diṭṭhaṃ paveditañca viññāṇaṃ niccanti paṭijānanto vesārajjañāṇaṃ paṭibāhati. Sotukāmaṃ jananti ariyadhammādhigamassa ekantaupāyabhūtaṃ vipassanāmaggaṃ sotukāmaṃ janaṃ niccaggāhapaggaṇhanena visaṃvādeti. Tato eva ariyapathe ariyadhammavīthiyaṃ tassā paṭikkhipanena tiriyaṃ nipatitvā.

    ౩౯౮. విఞ్ఞాణసీసేన అత్తనా గహితం అత్తానం విభావేన్తో ‘‘య్వాయం, భన్తే’’తిఆదిమాహ. తత్థ వదో వేదేయ్యోతిఆదయో సస్సతదిట్ఠియా ఏవ అభినివేసాకారా. వదతీతి వదో, వచీకమ్మస్స కారకోతి అత్థో. ఇమినా హి కారకభావుపాయికసత్తానం హితసుఖావబోధనసమత్థతం అత్తనో దస్సేతి. వేదియోవ వేదేయ్యో, జానాతి అనుభవతి చాతి అత్థో. ఈదిసానఞ్హి పదానం బహులా కత్తుసాధనతం సద్దవిదూ మఞ్ఞన్తి. వేదయతీతి తం తం అనుభవితబ్బం అనుభవతి. తహిం తహిన్తి తేసు తేసు భవయోనిగతిఠితిసత్తావాససత్తనికాయేసు.

    398. Viññāṇasīsena attanā gahitaṃ attānaṃ vibhāvento ‘‘yvāyaṃ, bhante’’tiādimāha. Tattha vado vedeyyotiādayo sassatadiṭṭhiyā eva abhinivesākārā. Vadatīti vado, vacīkammassa kārakoti attho. Iminā hi kārakabhāvupāyikasattānaṃ hitasukhāvabodhanasamatthataṃ attano dasseti. Vediyova vedeyyo, jānāti anubhavati cāti attho. Īdisānañhi padānaṃ bahulā kattusādhanataṃ saddavidū maññanti. Vedayatīti taṃ taṃ anubhavitabbaṃ anubhavati. Tahiṃ tahinti tesu tesu bhavayonigatiṭhitisattāvāsasattanikāyesu.

    ౩౯౯. తం వాదం పగ్గయ్హ ఠితత్తా సాతిస్స ఛిన్నపచ్చయతా అవిరుళ్హధమ్మతా చ వేదితబ్బా. హేట్ఠాతి అలగద్దసుత్తసంవణ్ణనం (మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨౩౬-౨౩౭) సన్ధాయాహ. పరతో హేట్ఠాతి వుత్తట్ఠానేపి ఏసేవ నయో. పాటియేక్కో అనుసన్ధీతి తీహిపి అనుసన్ధీహి అవోమిస్సో విసుంయేవేకో అనుసన్ధి. నను చాయమ్పి సాతిస్స అజ్ఝాసయవసేన పవత్తితత్తా అజ్ఝాసయానుసన్ధియేవాతి? న, నియ్యానముఖేన అప్పవత్తత్తా. నియ్యానఞ్హి పురక్ఖత్వా పుచ్ఛాదివసేన పవత్తా ఇతరా దేసనాపుచ్ఛానుసన్ధిఆదయో. ఇధ తదభావతో వుత్తం ‘‘పాటియేక్కో అనుసన్ధీ’’తి. పరిసాయ లద్ధిం సోధేన్తోతి యాదిసీ సాతిస్స లద్ధి, తదభావదస్సనవసేన పరిసాయ లద్ధిం సోధేన్తో, పరిసాయ లద్ధిసోధనేనేవ సాతి గణతో నిస్సారితో నామ జాతో.

    399. Taṃ vādaṃ paggayha ṭhitattā sātissa chinnapaccayatā aviruḷhadhammatā ca veditabbā. Heṭṭhāti alagaddasuttasaṃvaṇṇanaṃ (ma. ni. aṭṭha. 2.236-237) sandhāyāha. Parato heṭṭhāti vuttaṭṭhānepi eseva nayo. Pāṭiyekko anusandhīti tīhipi anusandhīhi avomisso visuṃyeveko anusandhi. Nanu cāyampi sātissa ajjhāsayavasena pavattitattā ajjhāsayānusandhiyevāti? Na, niyyānamukhena appavattattā. Niyyānañhi purakkhatvā pucchādivasena pavattā itarā desanāpucchānusandhiādayo. Idha tadabhāvato vuttaṃ ‘‘pāṭiyekko anusandhī’’ti. Parisāya laddhiṃ sodhentoti yādisī sātissa laddhi, tadabhāvadassanavasena parisāya laddhiṃ sodhento, parisāya laddhisodhaneneva sāti gaṇato nissārito nāma jāto.

    ౪౦౦. యం యదేవాతి ఇదం యదిపి అవిసేసతో పచ్చయధమ్మగ్గహణం, ‘‘విఞ్ఞాణన్త్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతీ’’తి పన వుత్తత్తా తంతంవిఞ్ఞాణస్స సమఞ్ఞానిమిత్తపచ్చయజాతం గహితన్తి దట్ఠబ్బం. తేన వుత్తం పాళియం – ‘‘చక్ఖువిఞ్ఞాణన్త్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతీ’’తిఆది. అథ వా తంతంద్వారనియతం ఇతరమ్పి సబ్బం తస్స తస్స విఞ్ఞాణస్స పచ్చయజాతం ఇధ ‘‘యం యదేవా’’తి గహితం, తత్థ పన యం అసాధారణం, తేన సమఞ్ఞాతి ‘‘చక్ఖువిఞ్ఞాణన్త్వేవా’’తిఆది వుత్తం. ద్వారసఙ్కన్తియా అభావన్తి విఞ్ఞాణస్స ద్వారన్తరసఙ్కమనస్స అభావం. స్వాయం ఓళారికనయేన మన్దబుద్ధీనం సుఖావబోధనత్థం నయదస్సనవసేన వుత్తో. న హి కదాచి పచ్చుప్పన్నం విఞ్ఞాణం విగచ్ఛన్తం అనన్తరవిఞ్ఞాణం సఙ్కమతి అనన్తరాదిపచ్చయాలాభే తస్స అనుప్పజ్జనతో.

    400.Yaṃ yadevāti idaṃ yadipi avisesato paccayadhammaggahaṇaṃ, ‘‘viññāṇantveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti pana vuttattā taṃtaṃviññāṇassa samaññānimittapaccayajātaṃ gahitanti daṭṭhabbaṃ. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ – ‘‘cakkhuviññāṇantveva saṅkhyaṃ gacchatī’’tiādi. Atha vā taṃtaṃdvāraniyataṃ itarampi sabbaṃ tassa tassa viññāṇassa paccayajātaṃ idha ‘‘yaṃ yadevā’’ti gahitaṃ, tattha pana yaṃ asādhāraṇaṃ, tena samaññāti ‘‘cakkhuviññāṇantvevā’’tiādi vuttaṃ. Dvārasaṅkantiyā abhāvanti viññāṇassa dvārantarasaṅkamanassa abhāvaṃ. Svāyaṃ oḷārikanayena mandabuddhīnaṃ sukhāvabodhanatthaṃ nayadassanavasena vutto. Na hi kadāci paccuppannaṃ viññāṇaṃ vigacchantaṃ anantaraviññāṇaṃ saṅkamati anantarādipaccayālābhe tassa anuppajjanato.

    ఏవమేవాతి యథా అగ్గి ఉపాదానం పటిచ్చ జలన్తో అనుపాదానో తత్థేవ నిబ్బాయతి, న కత్థచి సఙ్కమతి, ఏవమేవ. ‘‘పచ్చయవేకల్లేన తత్థేవ నిరుజ్ఝతీ’’తి కస్మా వుత్తం, న హేత్థ అనుప్పాదనిరోధో ఇచ్ఛితో తాదిసస్స నిరోధస్స ఇధ అనధిప్పేతత్తా, అథ ఖో ఖణనిరోధో, సో చ సాభావికత్తా న పచ్చయవేకల్లహేతుకో? సచ్చమేతం, తంతంద్వారికస్స పన విఞ్ఞాణస్స ద్వారన్తరం అసఙ్కమిత్వా తత్థ తత్థేవ నిరుజ్ఝనం ఇధాధిప్పేతం. యేసఞ్చ పచ్చయానం వసేన ద్వారన్తరికవిఞ్ఞాణేన భవితబ్బం, తేసం తదభావతో పచ్చయవేకల్లగ్గహణం, తస్మా పచ్చయవేకల్లేన న సోతాదీని సఙ్కమిత్వా సోతవిఞ్ఞాణన్తిఆది సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతీతి యోజనా. ఏతేన యం విఞ్ఞాణం చక్ఖురూపాదిపచ్చయసామగ్గియా వసేన చక్ఖువిఞ్ఞాణసఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, తత్థ తత్థేవ నిరుజ్ఝతి తావకాలికభావతో, తస్స పన సోతసద్దాదిపచ్చయాభావతో కుతో సోతవిఞ్ఞాణాదిసమఞ్ఞా, ఏవమప్పవత్తితో తస్స కుతో సఙ్కమోతి దస్సితం హోతి. విఞ్ఞాణప్పవత్తేతి విఞ్ఞాణప్పవత్తియం. ద్వారసఙ్కన్తిమత్తన్తి ద్వారన్తరసఙ్కమనమత్తమ్పి న వదామి తత్థ తత్థేవ భిజ్జనతో పచ్చయస్స ఉప్పాదవన్తతో సతి చ ఉప్పాదే అవస్సంభావీ నిరోధోతి హుత్వా అభావట్ఠేన అనిచ్చతా దీపితా హోతీతి.

    Evamevāti yathā aggi upādānaṃ paṭicca jalanto anupādāno tattheva nibbāyati, na katthaci saṅkamati, evameva. ‘‘Paccayavekallena tattheva nirujjhatī’’ti kasmā vuttaṃ, na hettha anuppādanirodho icchito tādisassa nirodhassa idha anadhippetattā, atha kho khaṇanirodho, so ca sābhāvikattā na paccayavekallahetuko? Saccametaṃ, taṃtaṃdvārikassa pana viññāṇassa dvārantaraṃ asaṅkamitvā tattha tattheva nirujjhanaṃ idhādhippetaṃ. Yesañca paccayānaṃ vasena dvārantarikaviññāṇena bhavitabbaṃ, tesaṃ tadabhāvato paccayavekallaggahaṇaṃ, tasmā paccayavekallena na sotādīni saṅkamitvā sotaviññāṇantiādi saṅkhyaṃ gacchatīti yojanā. Etena yaṃ viññāṇaṃ cakkhurūpādipaccayasāmaggiyā vasena cakkhuviññāṇasaṅkhyaṃ gacchati, tattha tattheva nirujjhati tāvakālikabhāvato, tassa pana sotasaddādipaccayābhāvato kuto sotaviññāṇādisamaññā, evamappavattito tassa kuto saṅkamoti dassitaṃ hoti. Viññāṇappavatteti viññāṇappavattiyaṃ. Dvārasaṅkantimattanti dvārantarasaṅkamanamattampi na vadāmi tattha tattheva bhijjanato paccayassa uppādavantato sati ca uppāde avassaṃbhāvī nirodhoti hutvā abhāvaṭṭhena aniccatā dīpitā hotīti.

    ౪౦౧. ‘‘పటిచ్చసముప్పన్నం విఞ్ఞాణం వుత్తం మయా, అఞ్ఞత్ర పచ్చయా నత్థి విఞ్ఞాణస్స సమ్భవో’’తి పాళియా అన్వయతో చ బ్యతిరేకతో చ విఞ్ఞాణస్స సఙ్ఖతతావ దస్సితాతి ఆహ ‘‘సప్పచ్చయభావం దస్సేత్వా’’తి. హేతుపచ్చయేహి జాతం నిబ్బత్తం ‘‘భూత’’న్తి ఇధాధిప్పేతం, తం అత్థతో పఞ్చక్ఖన్ధా తబ్బినిముత్తస్స సప్పచ్చయస్స అభావతో, యఞ్చ ఖన్ధపఞ్చకం అత్తనో తేసఞ్చ భిక్ఖూనం, తం ‘‘భూతమిద’’న్తి భగవా అవోచాతి ఆహ ‘‘ఇదం ఖన్ధపఞ్చక’’న్తి. అత్తనో ఫలం ఆహరతీతి ఆహారో, పచ్చయో. సమ్భవతి ఏతస్మాతి సమ్భవో, ఆహారో సమ్భవో ఏతస్సాతి ఆహారసమ్భవం. తేనాహ ‘‘పచ్చయసమ్భవ’’న్తి. తస్స పచ్చయస్స నిరోధాతి యేన అవిజ్జాదినా పచ్చయేన ఖన్ధపఞ్చకం సమ్భవతి, తస్స పచ్చయస్స అనుప్పాదనిరోధా. ఖణనిరోధో పన కారణనిరపేక్ఖో.

    401. ‘‘Paṭiccasamuppannaṃ viññāṇaṃ vuttaṃ mayā, aññatra paccayā natthi viññāṇassa sambhavo’’ti pāḷiyā anvayato ca byatirekato ca viññāṇassa saṅkhatatāva dassitāti āha ‘‘sappaccayabhāvaṃ dassetvā’’ti. Hetupaccayehi jātaṃ nibbattaṃ ‘‘bhūta’’nti idhādhippetaṃ, taṃ atthato pañcakkhandhā tabbinimuttassa sappaccayassa abhāvato, yañca khandhapañcakaṃ attano tesañca bhikkhūnaṃ, taṃ ‘‘bhūtamida’’nti bhagavā avocāti āha ‘‘idaṃ khandhapañcaka’’nti. Attano phalaṃ āharatīti āhāro, paccayo. Sambhavati etasmāti sambhavo, āhāro sambhavo etassāti āhārasambhavaṃ. Tenāha ‘‘paccayasambhava’’nti. Tassa paccayassa nirodhāti yena avijjādinā paccayena khandhapañcakaṃ sambhavati, tassa paccayassa anuppādanirodhā. Khaṇanirodho pana kāraṇanirapekkho.

    నోస్సూతి సంసయజోతనో నిపాతోతి ఆహ ‘‘భూతం ను ఖో ఇదం, న ను ఖో భూత’’న్తి. భూతమిదం నోస్సూతి చ ఇమినా ఖన్ధపఞ్చకమేవ ను ఖో ఇదం, ఉదాహు అత్తత్తనియన్తి ఏవంజాతికో సంసయనాకారో గహితో. తదాహారసమ్భవం నోస్సూతి పన ఇమినా సహేతుకం ను ఖో ఇదం భూతం, ఉదాహు అహేతుకన్తి యథా అహేతుకభావాపన్నో సంసయనాకారో గహితో, ఏవం విసమహేతుకభావాపన్నోపి సంసయనాకారో గహితోతి దట్ఠబ్బం. విసమహేతునోపి పరమత్థతో భూతస్స అహేతుకభావతో. విసమహేతువాదోపి పరేహి పరికప్పితమత్తతాయ సభావనియతియదిచ్ఛాదివాదేహి సమానయోగక్ఖమోతి. నిరోధధమ్మం నోస్సూతి ఇమినా యథా అనిచ్చం ను ఖో ఇదం భూతం, ఉదాహు నిచ్చన్తి అనిచ్చతం పటిచ్చ సంసయనాకారో గహితో, ఏవం దుక్ఖం ను ఖో, ఉదాహు న దుక్ఖం, అనత్తా ను ఖో, ఉదాహు న అనత్తాతిపి సంసయనాకారో గహితోయేవాతి దట్ఠబ్బం అనిచ్చస్స దుక్ఖభావాదిఅవస్సంభావతో, నిచ్చే చ తదుభయాభావతో. యాథావసరసలక్ఖణతోతి అవిపరీతసరసతో సలక్ఖణతో చ, కిచ్చతో చేవ సభావతో చాతి అత్థో. విపస్సనాయ అధిట్ఠానభూతాపి పఞ్ఞా విపస్సనా ఏవాతి వుత్తం ‘‘విపస్సనాపఞ్ఞాయా’’తి. సరసతోతి చ సభావతో. సలక్ఖణతోతి సామఞ్ఞలక్ఖణతో. తేనాహ ‘‘విపస్సనాపఞ్ఞాయ సమ్మా పస్సన్తస్సా’’తి. వుత్తనయేనేవాతి ‘‘యాథావసరసలక్ఖణతో’’తి వుత్తనయేనేవ. యే యేతి తస్సం పరిసాయం యే యే భిక్ఖూ. సల్లక్ఖేసున్తి సమ్మదేవ ఉపధారేసుం.

    Nossūti saṃsayajotano nipātoti āha ‘‘bhūtaṃ nu kho idaṃ, na nu kho bhūta’’nti. Bhūtamidaṃ nossūti ca iminā khandhapañcakameva nu kho idaṃ, udāhu attattaniyanti evaṃjātiko saṃsayanākāro gahito. Tadāhārasambhavaṃ nossūti pana iminā sahetukaṃ nu kho idaṃ bhūtaṃ, udāhu ahetukanti yathā ahetukabhāvāpanno saṃsayanākāro gahito, evaṃ visamahetukabhāvāpannopi saṃsayanākāro gahitoti daṭṭhabbaṃ. Visamahetunopi paramatthato bhūtassa ahetukabhāvato. Visamahetuvādopi parehi parikappitamattatāya sabhāvaniyatiyadicchādivādehi samānayogakkhamoti. Nirodhadhammaṃ nossūti iminā yathā aniccaṃ nu kho idaṃ bhūtaṃ, udāhu niccanti aniccataṃ paṭicca saṃsayanākāro gahito, evaṃ dukkhaṃ nu kho, udāhu na dukkhaṃ, anattā nu kho, udāhu na anattātipi saṃsayanākāro gahitoyevāti daṭṭhabbaṃ aniccassa dukkhabhāvādiavassaṃbhāvato, nicce ca tadubhayābhāvato. Yāthāvasarasalakkhaṇatoti aviparītasarasato salakkhaṇato ca, kiccato ceva sabhāvato cāti attho. Vipassanāya adhiṭṭhānabhūtāpi paññā vipassanā evāti vuttaṃ ‘‘vipassanāpaññāyā’’ti. Sarasatoti ca sabhāvato. Salakkhaṇatoti sāmaññalakkhaṇato. Tenāha ‘‘vipassanāpaññāya sammā passantassā’’ti. Vuttanayenevāti ‘‘yāthāvasarasalakkhaṇato’’ti vuttanayeneva. Ye yeti tassaṃ parisāyaṃ ye ye bhikkhū. Sallakkhesunti sammadeva upadhāresuṃ.

    తేహీతి తేహి భిక్ఖూహి. తత్థాతి తిస్సం విపస్సనాపఞ్ఞాయం. నిత్తణ్హభావన్తి తణ్హాభావం ‘‘ఏతం మమ’’న్తి తణ్హాగ్గాహస్స పహీనతం. ఏతేనపి భగవా ‘‘అహం, భిక్ఖవే, ధమ్మేసుపి తణ్హాపహానమేవ వణ్ణేమి, సాతి పన మోఘపురిసో అత్తభావేపి తణ్హాసంవద్ధనిం విపరీతదిట్ఠిం పగ్గయ్హ తిట్ఠతీ’’తి సాతిం నిగ్గణ్హాతి. సభావదస్సనేనాతి ధమ్మానం అవిపరీతసభావదస్సనేన. పచ్చయదస్సనేనాతి కారణదస్సనేన అనవసేసతో హేతునో పచ్చయస్స చ దస్సనేన. అల్లీయేథాతి తణ్హాదిట్ఠివసేన నిస్సయేథ. తేనాహ ‘‘తణ్హాదిట్ఠీహీ’’తి. కేలాయేథాతి పరిహరణకేళియా పరిహరేయ్యాథ. తేనాహ ‘‘కీళమానా విహరేయ్యాథా’’తి. ధనం వియ ఇచ్ఛన్తాతి ధనం వియ ద్రబ్యం వియ ఇచ్ఛం తణ్హం జనేన్తా. తేనాహ ‘‘గేధం ఆపజ్జేయ్యాథా’’తి. మమత్తం ఉప్పాదేయ్యాథాతి ‘‘మమమిద’’న్తి తణ్హాదిట్ఠివసేన అభినివేసం జనేయ్యాథ. నికన్తివసేనపి గహణత్థాయ నో దేసితో, తస్స వా సణ్హసుఖుమస్స విపస్సనాధమ్మస్స గహణం నామ నికన్తియా ఏవ సియా, న ఓళారికతణ్హాయాతి వుత్తం ‘‘నికన్తివసేనా’’తి.

    Tehīti tehi bhikkhūhi. Tatthāti tissaṃ vipassanāpaññāyaṃ. Nittaṇhabhāvanti taṇhābhāvaṃ ‘‘etaṃ mama’’nti taṇhāggāhassa pahīnataṃ. Etenapi bhagavā ‘‘ahaṃ, bhikkhave, dhammesupi taṇhāpahānameva vaṇṇemi, sāti pana moghapuriso attabhāvepi taṇhāsaṃvaddhaniṃ viparītadiṭṭhiṃ paggayha tiṭṭhatī’’ti sātiṃ niggaṇhāti. Sabhāvadassanenāti dhammānaṃ aviparītasabhāvadassanena. Paccayadassanenāti kāraṇadassanena anavasesato hetuno paccayassa ca dassanena. Allīyethāti taṇhādiṭṭhivasena nissayetha. Tenāha ‘‘taṇhādiṭṭhīhī’’ti. Kelāyethāti pariharaṇakeḷiyā parihareyyātha. Tenāha ‘‘kīḷamānā vihareyyāthā’’ti. Dhanaṃ viya icchantāti dhanaṃ viya drabyaṃ viya icchaṃ taṇhaṃ janentā. Tenāha ‘‘gedhaṃ āpajjeyyāthā’’ti. Mamattaṃ uppādeyyāthāti ‘‘mamamida’’nti taṇhādiṭṭhivasena abhinivesaṃ janeyyātha. Nikantivasenapi gahaṇatthāya no desito, tassa vā saṇhasukhumassa vipassanādhammassa gahaṇaṃ nāma nikantiyā eva siyā, na oḷārikataṇhāyāti vuttaṃ ‘‘nikantivasenā’’ti.

    ౪౦౨. పటిచ్చ ఏతస్మా ఫలం ఏతీతి పచ్చయో, సబ్బో కారణవిసేసోతి ఆహ ‘‘ఖన్ధానం పచ్చయం దస్సేన్తో’’తి. యావ అవిజ్జా హి సబ్బో నేసం కారణవిసేసో ఇధ దస్సితో. పున ఆదితో పట్ఠాయ యావ పరియోసానా, అన్తతో పట్ఠాయ యావ ఆదీతి అనులోమతో పటిలోమతో చ వట్టవివట్టదస్సనవసేన నానానయేహి పటిచ్చసముప్పాదో దస్సితో, నిచ్చగ్గాహస్స నిమిత్తభూతో కిలేసోపి ఇధ నత్థీతి దీపేతి. తమ్పి వుత్తత్థమేవాతి తమ్పి ‘‘ఇమే చ, భిక్ఖవే, చత్తారో ఆహారా’’తిఆది యావ ‘‘తణ్హాపభవా’’తి పాళిపదం, తావ వుత్తత్థమేవ సమ్మాదిట్ఠిసుత్తవణ్ణనాయం (మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౮౯). సేసం పటిచ్చసముప్పాదకథాభావతో విసుద్ధిమగ్గే (విసుద్ధి॰ ౨.౫౭౦) విత్థారితావాతి ఇమినావ సఙ్గహితం.

    402. Paṭicca etasmā phalaṃ etīti paccayo, sabbo kāraṇavisesoti āha ‘‘khandhānaṃ paccayaṃ dassento’’ti. Yāva avijjā hi sabbo nesaṃ kāraṇaviseso idha dassito. Puna ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā, antato paṭṭhāya yāva ādīti anulomato paṭilomato ca vaṭṭavivaṭṭadassanavasena nānānayehi paṭiccasamuppādo dassito, niccaggāhassa nimittabhūto kilesopi idha natthīti dīpeti. Tampi vuttatthamevāti tampi ‘‘ime ca, bhikkhave, cattāro āhārā’’tiādi yāva ‘‘taṇhāpabhavā’’ti pāḷipadaṃ, tāva vuttatthameva sammādiṭṭhisuttavaṇṇanāyaṃ (ma. ni. aṭṭha. 1.89). Sesaṃ paṭiccasamuppādakathābhāvato visuddhimagge (visuddhi. 2.570) vitthāritāvāti imināva saṅgahitaṃ.

    ౪౦౪. ఇమస్మిం సతి ఇదం హోతీతిఆదీసు యం వత్తబ్బం, తం పరమత్థదీపనియం ఉదానట్ఠకథాయం (ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౧) వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బం.

    404.Imasmiṃ sati idaṃ hotītiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ paramatthadīpaniyaṃ udānaṭṭhakathāyaṃ (udā. aṭṭha. 1) vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ౪౦౭. పటిధావనాతి పటిసరణం, పుబ్బే అత్తనో ఆగతం అతీతం అద్ధానం ఉద్దిస్స తణ్హాదిట్ఠివసేన పటిగమనన్తి అత్థో. నను విచికిచ్ఛావసేన పాళియం పటిధావనా ఆగతాతి? సచ్చం ఆగతా, సా పన తణ్హాదిట్ఠిహేతుకాతి ‘‘తణ్హాదిట్ఠివసేనా’’తి వుత్తం. తత్థాతి తస్మిం యథాధిగతే ఞాణదస్సనే.

    407.Paṭidhāvanāti paṭisaraṇaṃ, pubbe attano āgataṃ atītaṃ addhānaṃ uddissa taṇhādiṭṭhivasena paṭigamananti attho. Nanu vicikicchāvasena pāḷiyaṃ paṭidhāvanā āgatāti? Saccaṃ āgatā, sā pana taṇhādiṭṭhihetukāti ‘‘taṇhādiṭṭhivasenā’’ti vuttaṃ. Tatthāti tasmiṃ yathādhigate ñāṇadassane.

    నిచ్చలభావన్తి సుప్పతిట్ఠితభావం, తిత్థియవాదవాతేహి అకమ్పియభావఞ్చ. గరూతి గరుగుణయుత్తో. భారికో పాసాణచ్ఛత్తసదిసో. అకామా అనువత్తితబ్బోతి సద్ధామత్తకేనేవ అనువత్తనమాహ, న అవేచ్చప్పసాదేన. కిచ్చన్తి సత్థుకిచ్చం. బ్రాహ్మణానన్తి జాతిమన్తబ్రాహ్మణానం. వతసమాదానానీతి మగవతాదివతసమాదానాని. దిట్ఠికుతూహలానీతి తంతందిట్ఠిగ్గాహవసేన ‘‘ఇదం సచ్చం, ఇదం సచ్చ’’న్తిఆదినా గహేతబ్బకుతూహలాని. ఏవం నిస్సట్ఠానీతి యథా మయా తుమ్హాకం ఓవాదో దిన్నో, ఏవం నిస్సట్ఠాని వతాదీని తం అతిక్కమిత్వా కిం గణ్హేయ్యాథ. సయం ఞాణేన ఞాతన్తి పరనేయ్యతం ముఞ్చిత్వా అత్తనో ఏవ ఞాణేన యాథావతో ఞాతం. ఏవంభూతఞ్చ సయం పచ్చక్ఖతో దిట్ఠం నామ హోతీతి ఆహ ‘‘సయం పఞ్ఞాచక్ఖునా దిట్ఠ’’న్తి. సయం విభావితన్తి తేహి భిక్ఖూహి తస్స అత్థస్స పచ్చత్తం విభూతభావం ఆపాదితం. ఉపనీతాతి ఉపక్కమేన ధమ్మదేసనానుసారేన నీతా. మయాతి కత్తరి కరణవచనం. ధమ్మేనాతి కారణేన. ఏతం వచనన్తి ఏతం ‘‘సన్దిట్ఠికో’’తిఆదివచనం.

    Niccalabhāvanti suppatiṭṭhitabhāvaṃ, titthiyavādavātehi akampiyabhāvañca. Garūti garuguṇayutto. Bhāriko pāsāṇacchattasadiso. Akāmā anuvattitabboti saddhāmattakeneva anuvattanamāha, na aveccappasādena. Kiccanti satthukiccaṃ. Brāhmaṇānanti jātimantabrāhmaṇānaṃ. Vatasamādānānīti magavatādivatasamādānāni. Diṭṭhikutūhalānīti taṃtaṃdiṭṭhiggāhavasena ‘‘idaṃ saccaṃ, idaṃ sacca’’ntiādinā gahetabbakutūhalāni. Evaṃ nissaṭṭhānīti yathā mayā tumhākaṃ ovādo dinno, evaṃ nissaṭṭhāni vatādīni taṃ atikkamitvā kiṃ gaṇheyyātha. Sayaṃ ñāṇena ñātanti paraneyyataṃ muñcitvā attano eva ñāṇena yāthāvato ñātaṃ. Evaṃbhūtañca sayaṃ paccakkhato diṭṭhaṃ nāma hotīti āha ‘‘sayaṃ paññācakkhunā diṭṭha’’nti. Sayaṃ vibhāvitanti tehi bhikkhūhi tassa atthassa paccattaṃ vibhūtabhāvaṃ āpāditaṃ. Upanītāti upakkamena dhammadesanānusārena nītā. Mayāti kattari karaṇavacanaṃ. Dhammenāti kāraṇena. Etaṃ vacananti etaṃ ‘‘sandiṭṭhiko’’tiādivacanaṃ.

    ౪౦౮. తం సమ్మోహట్ఠానం అస్స లోకస్స. సమోధానేనాతి సమాగమేన. గబ్భతి అత్తభావభావేన వత్తతీతి గబ్భో, కలలాదిఅవత్థో ధమ్మపబన్ధో, తన్నిస్సితత్తా పన సత్తసన్తానో ‘‘గబ్భో’’తి వుత్తో యథా ‘‘మఞ్చా ఉక్కుట్ఠిం కరోన్తీ’’తి. తన్నిస్సయభావతో మాతుకుచ్ఛి ‘‘గబ్భో’’తి వేదితబ్బో, గబ్భో వియాతి వా. యథా హి నివాసట్ఠానతాయ సత్తానం ఓవరకో ‘‘గబ్భో’’తి వుచ్చతి, ఏవం గబ్భసేయ్యకానం యావ అభిజాతి నివాసట్ఠానతాయ మాతుకుచ్ఛి ‘‘గబ్భో’’తి వుత్తోతి.

    408.Taṃ sammohaṭṭhānaṃ assa lokassa. Samodhānenāti samāgamena. Gabbhati attabhāvabhāvena vattatīti gabbho, kalalādiavattho dhammapabandho, tannissitattā pana sattasantāno ‘‘gabbho’’ti vutto yathā ‘‘mañcā ukkuṭṭhiṃ karontī’’ti. Tannissayabhāvato mātukucchi ‘‘gabbho’’ti veditabbo, gabbho viyāti vā. Yathā hi nivāsaṭṭhānatāya sattānaṃ ovarako ‘‘gabbho’’ti vuccati, evaṃ gabbhaseyyakānaṃ yāva abhijāti nivāsaṭṭhānatāya mātukucchi ‘‘gabbho’’ti vuttoti.

    యమేకరత్తిన్తి యస్సం ఏకరత్తియం. భుమ్మత్థే హి ఇదం ఉపయోగవచనం, అచ్చన్తసంయోగే వా. పఠమన్తి సబ్బపఠమం పటిసన్ధిక్ఖణే. గబ్భేతి మాతుకుచ్ఛియం. మాణవోతి సత్తో. యేభుయ్యేన సత్తా రత్తియం పటిసన్ధిం గణ్హన్తీతి రత్తిగ్గహణం. అబ్భుట్ఠితోవాతి ఉట్ఠితఅబ్భో వియ, అభిముఖభావేన వా ఉట్ఠితో ఏవ మరణస్సాతి అధిప్పాయో. సో యాతీతి సో మాణవో యాతి పఠమక్ఖణతో పట్ఠాయ గచ్ఛతేవ. స గచ్ఛం న నివత్తతీతి సో ఏవం గచ్ఛన్తో ఖణమత్తమ్పి న నివత్తతి, అఞ్ఞదత్థు మరణమేవ ఉపగచ్ఛతీతి గాథాయ అత్థో.

    Yamekarattinti yassaṃ ekarattiyaṃ. Bhummatthe hi idaṃ upayogavacanaṃ, accantasaṃyoge vā. Paṭhamanti sabbapaṭhamaṃ paṭisandhikkhaṇe. Gabbheti mātukucchiyaṃ. Māṇavoti satto. Yebhuyyena sattā rattiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhantīti rattiggahaṇaṃ. Abbhuṭṭhitovāti uṭṭhitaabbho viya, abhimukhabhāvena vā uṭṭhito eva maraṇassāti adhippāyo. So yātīti so māṇavo yāti paṭhamakkhaṇato paṭṭhāya gacchateva. Sa gacchaṃ na nivattatīti so evaṃ gacchanto khaṇamattampi na nivattati, aññadatthu maraṇameva upagacchatīti gāthāya attho.

    ఉతుసమయం సన్ధాయ వుత్తం, న లోకసమఞ్ఞాతరజస్స లగ్గనదివసమత్తం. ఇదాని వుత్తమేవత్థం పాకటతరం కాతుం ‘‘మాతుగామస్స కిర యస్మి’’న్తిఆది వుత్తం. తత్థాతి తస్మిం గబ్భాసయే. సణ్ఠహిత్వాతి నిబ్బత్తిత్వా. భిజ్జిత్వాతి అగ్గహితగబ్భా ఏవ భిన్నా హుత్వా. అయఞ్హి తస్సా సభావో. వత్థు సుద్ధం హోతీతి పగ్ఘరితలోహితత్తా అనామయత్తా చ గబ్భాసయో సుద్ధో హోతి. సుద్ధవత్థుత్తా తతో పరం కతిపయదివసాని ఖేత్తమేవ హోతి గబ్భసణ్ఠహనస్స పరిత్తస్స లోహితలేసస్స విజ్జమానత్తా. సమ్భవస్స పన కథం సబ్భావోతి ఆహ ‘‘తస్మిం సమయే’’తిఆది. ఇత్థిసన్తానేపి సుక్కధాతు లబ్భతేవ. తేనాహ ‘‘అఙ్గపరామసనేనపి దారకో నిబ్బత్తతియేవా’’తి. యథా పారికాయ నాభిపరామసనేన సామస్స బోధిసత్తస్స, దిట్ఠమఙ్గలికాయ నాభిపరామసనేన మణ్డబ్యస్స నిబ్బత్తి. గన్ధబ్బోతి గన్ధనతో ఉప్పజ్జనగతియా నిమిత్తుపట్ఠాపనేన సూచనతో గన్ధోతి లద్ధనామేన భవగామికమ్మునా అబ్బతి పవత్తతీతి గన్ధబ్బో, తత్థ ఉప్పజ్జనకసత్తో. తేనాహ ‘‘తత్రూపగసత్తో’’తి. కమ్మయన్తయన్తితోతి తత్రూపపత్తిఆవహేన కమ్మసఙ్ఖాతేన పేల్లనకయన్తేన తథత్తాయ పేల్లితో ఉపనీతో. మహన్తేన జీవితసంసయేనాతి విజాయనపరిక్కిలేసేన ‘‘జీవిస్సామి ఖో, న ను ఖో జీవిస్సామి అహం వా, పుత్తో వా మే’’తి ఏవం పవత్తేన జీవితసంసయేన విపులేన గరుతరేన సంసయేన. తం ఠానన్తి థనప్పదేసమాహ. కీళన్తి తేనాతి కీళనం, కీళనమేవ కీళనకం.

    Utusamayaṃ sandhāya vuttaṃ, na lokasamaññātarajassa lagganadivasamattaṃ. Idāni vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘mātugāmassa kira yasmi’’ntiādi vuttaṃ. Tatthāti tasmiṃ gabbhāsaye. Saṇṭhahitvāti nibbattitvā. Bhijjitvāti aggahitagabbhā eva bhinnā hutvā. Ayañhi tassā sabhāvo. Vatthu suddhaṃ hotīti paggharitalohitattā anāmayattā ca gabbhāsayo suddho hoti. Suddhavatthuttā tato paraṃ katipayadivasāni khettameva hoti gabbhasaṇṭhahanassa parittassa lohitalesassa vijjamānattā. Sambhavassa pana kathaṃ sabbhāvoti āha ‘‘tasmiṃ samaye’’tiādi. Itthisantānepi sukkadhātu labbhateva. Tenāha ‘‘aṅgaparāmasanenapi dārako nibbattatiyevā’’ti. Yathā pārikāya nābhiparāmasanena sāmassa bodhisattassa, diṭṭhamaṅgalikāya nābhiparāmasanena maṇḍabyassa nibbatti. Gandhabboti gandhanato uppajjanagatiyā nimittupaṭṭhāpanena sūcanato gandhoti laddhanāmena bhavagāmikammunā abbati pavattatīti gandhabbo, tattha uppajjanakasatto. Tenāha ‘‘tatrūpagasatto’’ti. Kammayantayantitoti tatrūpapattiāvahena kammasaṅkhātena pellanakayantena tathattāya pellito upanīto. Mahantena jīvitasaṃsayenāti vijāyanaparikkilesena ‘‘jīvissāmi kho, na nu kho jīvissāmi ahaṃ vā, putto vā me’’ti evaṃ pavattena jīvitasaṃsayena vipulena garutarena saṃsayena. Taṃ ṭhānanti thanappadesamāha. Kīḷanti tenāti kīḷanaṃ, kīḷanameva kīḷanakaṃ.

    ౪౦౯. సారజ్జతీతి సారత్తచిత్తో హోతి. బ్యాపజ్జతీతి బ్యాపన్నచిత్తో హోతి. కాయే కేసాదిద్వత్తింసాసుచిసముదాయే తంసభావారమ్మణా సతి కాయసతి. అనుపట్ఠపేత్వాతి అనుప్పాదేత్వా, యథాసభావతో కాయం అనుపధారేత్వాతి అత్థో. పరిత్తచేతసోతి కిలేసేహి పరితో ఖణ్డితచిత్తో. తేనాహ ‘‘అకుసలచిత్తో’’తి. ఏతే అకుసలధమ్మా. నిరుజ్ఝన్తీతి నిరోధం పత్తా హోన్తి. తణ్హావసేన అభినన్దతీతి సప్పీతికతణ్హావసేన అభిముఖం హుత్వా నన్దతి. అభివదతీతి తణ్హావసేన తం తం ఆరమ్మణం అభినివిస్స వదతి. అజ్ఝోసాయాతి అనఞ్ఞసాధారణం వియ ఆరమ్మణం తణ్హావసేన అనుపవిసిత్వా. తేనాహ ‘‘గిలిత్వా పరినిట్ఠపేత్వా’’తి. దుక్ఖం కథం అభినన్దతీతి ఏత్థ దుక్ఖహేతుకం అభినన్దన్తో దుక్ఖం అభినన్దతి నామాతి దట్ఠబ్బం. అట్ఠకథాయం పన యావతా యస్స దుక్ఖే దిట్ఠితణ్హా అభినన్దనా అప్పహీనా, తావతాయం దుక్ఖం అభినన్దతి నామాతి దస్సేతుం ‘‘అహం దుక్ఖితో మమ దుక్ఖన్తి గణ్హన్తో అభినన్దతి నామా’’తి వుత్తం. తేన గాహద్వయహేతుకా తత్థ అభినన్దనాతి దస్సేతి. పున ఏకవారన్తి పునపి ఏకవారం. ఫలహేతుసన్ధిహేతుఫలసన్ధివసేన ద్విసన్ధీ. ‘‘గబ్భస్సావక్కన్తి హోతీ’’తిఆదినా అత్థతో సరూపతో చ ఏతరహి ఫలసఙ్ఖేపస్స. సరూపేనేవ చ ఇతరద్వయస్స దేసితత్తా ఆహ ‘‘తిసఙ్ఖేప’’న్తి.

    409.Sārajjatīti sārattacitto hoti. Byāpajjatīti byāpannacitto hoti. Kāye kesādidvattiṃsāsucisamudāye taṃsabhāvārammaṇā sati kāyasati. Anupaṭṭhapetvāti anuppādetvā, yathāsabhāvato kāyaṃ anupadhāretvāti attho. Parittacetasoti kilesehi parito khaṇḍitacitto. Tenāha ‘‘akusalacitto’’ti. Ete akusaladhammā. Nirujjhantīti nirodhaṃ pattā honti. Taṇhāvasena abhinandatīti sappītikataṇhāvasena abhimukhaṃ hutvā nandati. Abhivadatīti taṇhāvasena taṃ taṃ ārammaṇaṃ abhinivissa vadati. Ajjhosāyāti anaññasādhāraṇaṃ viya ārammaṇaṃ taṇhāvasena anupavisitvā. Tenāha ‘‘gilitvā pariniṭṭhapetvā’’ti. Dukkhaṃ kathaṃ abhinandatīti ettha dukkhahetukaṃ abhinandanto dukkhaṃ abhinandati nāmāti daṭṭhabbaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana yāvatā yassa dukkhe diṭṭhitaṇhā abhinandanā appahīnā, tāvatāyaṃ dukkhaṃ abhinandati nāmāti dassetuṃ ‘‘ahaṃ dukkhito mama dukkhanti gaṇhanto abhinandati nāmā’’ti vuttaṃ. Tena gāhadvayahetukā tattha abhinandanāti dasseti. Puna ekavāranti punapi ekavāraṃ. Phalahetusandhihetuphalasandhivasena dvisandhī. ‘‘Gabbhassāvakkanti hotī’’tiādinā atthato sarūpato ca etarahi phalasaṅkhepassa. Sarūpeneva ca itaradvayassa desitattā āha ‘‘tisaṅkhepa’’nti.

    ౪౧౦-౪౧౪. సమథయానికస్స భిక్ఖునో వేదనాముఖేన సఙ్ఖేపేనేవ యావ అరహత్తా కమ్మట్ఠానం ఇధ కథితన్తి ఆహ ‘‘సంఖిత్తేన తణ్హాసఙ్ఖయవిముత్తిం ధారేథా’’తి. ‘‘ఇమం తణ్హాసఙ్ఖయవిముత్తి’’న్తి చ భగవా యథాదేసితం దేసనం అవోచాతి వుత్తం ‘‘ఇమం…పే॰… విముత్తిదేసన’’న్తి . యది ఏవం కథం దేసనా విముత్తీతి ఆహ ‘‘దేసనా హి…పే॰… విముత్తీతి వుత్తా’’తి. యస్సా తణ్హాయ వసేన సాతి భిక్ఖు సస్సతగ్గాహమహాసఙ్ఘాటపటిముక్కో, సా సబ్బబుద్ధానం దేసనా హత్థావలమ్బమానేపి దురుగ్ఘాటియా జాతాతి ఆహ ‘‘మహాతణ్హాజాలతణ్హాసఙ్ఘాటపటిముక్క’’న్తి. మహాతణ్హాజాలేతి మహన్తే తణ్హాజటే. తణ్హాసఙ్ఘాటేతి తణ్హాయ సఙ్ఘాటే. తథాభూతో చ తస్స అబ్భన్తరే కతో నామ హోతీతి ఆహ ‘‘అనుపవిట్ఠో అన్తోగధో’’తి. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    410-414. Samathayānikassa bhikkhuno vedanāmukhena saṅkhepeneva yāva arahattā kammaṭṭhānaṃ idha kathitanti āha ‘‘saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ dhārethā’’ti. ‘‘Imaṃ taṇhāsaṅkhayavimutti’’nti ca bhagavā yathādesitaṃ desanaṃ avocāti vuttaṃ ‘‘imaṃ…pe… vimuttidesana’’nti . Yadi evaṃ kathaṃ desanā vimuttīti āha ‘‘desanā hi…pe… vimuttīti vuttā’’ti. Yassā taṇhāya vasena sāti bhikkhu sassataggāhamahāsaṅghāṭapaṭimukko, sā sabbabuddhānaṃ desanā hatthāvalambamānepi durugghāṭiyā jātāti āha ‘‘mahātaṇhājālataṇhāsaṅghāṭapaṭimukka’’nti. Mahātaṇhājāleti mahante taṇhājaṭe. Taṇhāsaṅghāṭeti taṇhāya saṅghāṭe. Tathābhūto ca tassa abbhantare kato nāma hotīti āha ‘‘anupaviṭṭho antogadho’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.

    మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తవణ్ణనాయ లీనత్థప్పకాసనా సమత్తా.

    Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౮. మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తం • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. మహాతణ్హాసఙ్ఖయసుత్తవణ్ణనా • 8. Mahātaṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact