Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൪൮൬] ൩. മഹാഉക്കുസജാതകവണ്ണനാ
[486] 3. Mahāukkusajātakavaṇṇanā
ഉക്കാ ചിലാചാ ബന്ധന്തീതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ മിത്തബന്ധകഉപാസകം ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ കിര സാവത്ഥിയം പരിജിണ്ണസ്സ കുലസ്സ പുത്തോ സഹായം പേസേത്വാ അഞ്ഞതരം കുലധീതരം വാരാപേത്വാ ‘‘അത്ഥി പനസ്സ ഉപ്പന്നകിച്ചം നിത്ഥരണസമത്ഥോ മിത്തോ വാ സഹായോ വാ’’തി വുത്തേ ‘‘നത്ഥീ’’തി വത്വാ ‘‘തേന ഹി മിത്തേ താവ ബന്ധതൂ’’തി വുത്തേ തസ്മിം ഓവാദേ ഠത്വാ പഠമം താവ ചതൂഹി ദോവാരികേഹി സദ്ധിം മേത്തിം അകാസി, അഥാനുപുബ്ബേന നഗരഗുത്തികഗണകമഹാമത്താദീഹി സദ്ധിം മേത്തിം കത്വാ സേനാപതിനാപി ഉപരാജേനാപി സദ്ധിം മേത്തിം അകാസി. തേഹി പന സദ്ധിം ഏകതോ ഹുത്വാ രഞ്ഞാ സദ്ധിം മേത്തിം അകാസി. തതോ അസീതിയാ മഹാഥേരേഹി സദ്ധിം ആനന്ദത്ഥേരേനപി സദ്ധിം ഏകതോ ഹുത്വാ തഥാഗതേന സദ്ധിം മേത്തിം അകാസി. അഥ നം സത്ഥാ സരണേസു ച സീലേസു ച പതിട്ഠാപേസി, രാജാപിസ്സ ഇസ്സരിയമദാസി. സോ മിത്തബന്ധകോയേവാതി പാകടോ ജാതോ. അഥസ്സ രാജാ മഹന്തം ഗേഹം ദത്വാ ആവാഹമങ്ഗലം കാരേസി. രാജാനം ആദിം കത്വാ മഹാജനോ പണ്ണാകാരേ പഹിണി. അഥസ്സ ഭരിയാ രഞ്ഞാ പഹിതം പണ്ണാകാരം ഉപരാജസ്സ, ഉപരാജേന പഹിതം പണ്ണാകാരം സേനാപതിസ്സാതി ഏതേന ഉപായേന സകലനഗരവാസിനോ ആബന്ധിത്വാ ഗണ്ഹി. സത്തമേ ദിവസേ മഹാസക്കാരം കത്വാ ദസബലം നിമന്തേത്വാ പഞ്ചസതസ്സ ബുദ്ധപ്പമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ മഹാദാനം ദത്വാ ഭത്തകിച്ചാവസാനേ സത്ഥാരാ കഥിതം അനുമോദനം സുത്വാ ഉഭോപി ജയമ്പതികാ സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹിംസു.
Ukkā cilācā bandhantīti idaṃ satthā jetavane viharanto mittabandhakaupāsakaṃ ārabbha kathesi. So kira sāvatthiyaṃ parijiṇṇassa kulassa putto sahāyaṃ pesetvā aññataraṃ kuladhītaraṃ vārāpetvā ‘‘atthi panassa uppannakiccaṃ nittharaṇasamattho mitto vā sahāyo vā’’ti vutte ‘‘natthī’’ti vatvā ‘‘tena hi mitte tāva bandhatū’’ti vutte tasmiṃ ovāde ṭhatvā paṭhamaṃ tāva catūhi dovārikehi saddhiṃ mettiṃ akāsi, athānupubbena nagaraguttikagaṇakamahāmattādīhi saddhiṃ mettiṃ katvā senāpatināpi uparājenāpi saddhiṃ mettiṃ akāsi. Tehi pana saddhiṃ ekato hutvā raññā saddhiṃ mettiṃ akāsi. Tato asītiyā mahātherehi saddhiṃ ānandattherenapi saddhiṃ ekato hutvā tathāgatena saddhiṃ mettiṃ akāsi. Atha naṃ satthā saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāpesi, rājāpissa issariyamadāsi. So mittabandhakoyevāti pākaṭo jāto. Athassa rājā mahantaṃ gehaṃ datvā āvāhamaṅgalaṃ kāresi. Rājānaṃ ādiṃ katvā mahājano paṇṇākāre pahiṇi. Athassa bhariyā raññā pahitaṃ paṇṇākāraṃ uparājassa, uparājena pahitaṃ paṇṇākāraṃ senāpatissāti etena upāyena sakalanagaravāsino ābandhitvā gaṇhi. Sattame divase mahāsakkāraṃ katvā dasabalaṃ nimantetvā pañcasatassa buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā bhattakiccāvasāne satthārā kathitaṃ anumodanaṃ sutvā ubhopi jayampatikā sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu.
ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും ‘‘ആവുസോ, മിത്തബന്ധകഉപാസകോ അത്തനോ ഭരിയം നിസ്സായ തസ്സാ വചനം കത്വാ സബ്ബേഹി മേത്തിം കത്വാ രഞ്ഞോ സന്തികാ മഹന്തം സക്കാരം ലഭി, തഥാഗതേന പന സദ്ധിം മേത്തിം കത്വാ ഉഭോപി ജയമ്പതികാ സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠിതാ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ സോ ഏതം മാതുഗാമം നിസ്സായ മഹന്തം യസം സമ്പത്തോ, പുബ്ബേ തിരച്ഛാനയോനിയം നിബ്ബത്തോപി പനേസ ഏതിസ്സാ വചനേന ബഹൂഹി സദ്ധിം മേത്തിം കത്വാ പുത്തസോകതോ മുത്തോയേവാ’’തി വത്വാ തേഹി യാചിതോ അതീതം ആഹരി.
Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, mittabandhakaupāsako attano bhariyaṃ nissāya tassā vacanaṃ katvā sabbehi mettiṃ katvā rañño santikā mahantaṃ sakkāraṃ labhi, tathāgatena pana saddhiṃ mettiṃ katvā ubhopi jayampatikā sotāpattiphale patiṭṭhitā’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva so etaṃ mātugāmaṃ nissāya mahantaṃ yasaṃ sampatto, pubbe tiracchānayoniyaṃ nibbattopi panesa etissā vacanena bahūhi saddhiṃ mettiṃ katvā puttasokato muttoyevā’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ഏകച്ചേ പച്ചന്തവാസിനോ യത്ഥ യത്ഥ ബഹും മംസം ലഭന്തി, തത്ഥ തത്ഥ ഗാമം നിവാസേത്വാ അരഞ്ഞേ ചരിത്വാ മിഗാദയോ മാരേത്വാ മംസം ആഹരിത്വാ പുത്തദാരേ പോസേന്തി. തേസം ഗാമതോ അവിദൂരേ മഹാജാതസ്സരോ അത്ഥി. തസ്സ ദക്ഖിണപസ്സേ ഏകോ സേനസകുണോ, പച്ഛിമപസ്സേ ഏകാ സേനസകുണീ, ഉത്തരപസ്സേ സീഹോ മിഗരാജാ, പാചീനപസ്സേ ഉക്കുസസകുണരാജാ വസതി. ജാതസ്സരമജ്ഝേ പന ഉന്നതട്ഠാനേ കച്ഛപോ വസതി. തദാ സേനോ സേനിം ‘‘ഭരിയാ മേ ഹോഹീ’’തി വദതി. അഥ നം സാ ആഹ – ‘‘അത്ഥി പന തേ കോചി മിത്തോ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഭദ്ദേ’’തി. അമ്ഹാകം ഉപ്പന്നം ഭയം വാ ദുക്ഖം വാ ഹരണസമത്ഥം മിത്തം വാ സഹായം വാ ലദ്ധും വട്ടതി, മിത്തേ താവ ഗണ്ഹാഹീതി. ‘‘കേഹി സദ്ധിം മേത്തിം കരോമി ഭദ്ദേ’’തി? പാചീനപസ്സേ വസന്തേന ഉക്കുസരാജേന, ഉത്തരപസ്സേ സീഹേന, ജാതസ്സരമജ്ഝേ കച്ഛപേന സദ്ധിം മേത്തിം കരോഹീതി. സോ തസ്സാ വചനം സമ്പടിച്ഛിത്വാ തഥാ അകാസി. തദാ തേ ഉഭോപി സംവാസം കപ്പേത്വാ തസ്മിംയേവ സരേ ഏകസ്മിം ദീപകേ കദമ്ബരുക്ഖോ അത്ഥി സമന്താ ഉദകേന പരിക്ഖിത്തോ, തസ്മിം കുലാവകം കത്വാ പടിവസിംസു.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente ekacce paccantavāsino yattha yattha bahuṃ maṃsaṃ labhanti, tattha tattha gāmaṃ nivāsetvā araññe caritvā migādayo māretvā maṃsaṃ āharitvā puttadāre posenti. Tesaṃ gāmato avidūre mahājātassaro atthi. Tassa dakkhiṇapasse eko senasakuṇo, pacchimapasse ekā senasakuṇī, uttarapasse sīho migarājā, pācīnapasse ukkusasakuṇarājā vasati. Jātassaramajjhe pana unnataṭṭhāne kacchapo vasati. Tadā seno seniṃ ‘‘bhariyā me hohī’’ti vadati. Atha naṃ sā āha – ‘‘atthi pana te koci mitto’’ti? ‘‘Natthi bhadde’’ti. Amhākaṃ uppannaṃ bhayaṃ vā dukkhaṃ vā haraṇasamatthaṃ mittaṃ vā sahāyaṃ vā laddhuṃ vaṭṭati, mitte tāva gaṇhāhīti. ‘‘Kehi saddhiṃ mettiṃ karomi bhadde’’ti? Pācīnapasse vasantena ukkusarājena, uttarapasse sīhena, jātassaramajjhe kacchapena saddhiṃ mettiṃ karohīti. So tassā vacanaṃ sampaṭicchitvā tathā akāsi. Tadā te ubhopi saṃvāsaṃ kappetvā tasmiṃyeva sare ekasmiṃ dīpake kadambarukkho atthi samantā udakena parikkhitto, tasmiṃ kulāvakaṃ katvā paṭivasiṃsu.
തേസം അപരഭാഗേ ദ്വേ സകുണപോതകാ ജായിംസു. തേസം പക്ഖേസു അസഞ്ജാതേസുയേവ ഏകദിവസം തേ ജാനപദാ ദിവസം അരഞ്ഞേ ചരിത്വാ കിഞ്ചി അലഭിത്വാ ‘‘ന സക്കാ തുച്ഛഹത്ഥേന ഘരം ഗന്തും, മച്ഛേ വാ കച്ഛപേ വാ ഗണ്ഹിസ്സാമാ’’തി സരം ഓതരിത്വാ തം ദീപകം ഗന്ത്വാ തസ്സ കദമ്ബസ്സ മൂലേ നിപജ്ജിത്വാ മകസാദീഹി ഖജ്ജമാനാ തേസം പലാപനത്ഥായ അരണിം മന്ഥേത്വാ അഗ്ഗിം നിബ്ബത്തേത്വാ ധൂമം കരിംസു. ധുമോ ഉഗ്ഗന്ത്വാ സകുണേ പഹരി, സകുണപോതകാ വിരവിംസു. ജാനപദാ തം സുത്വാ ‘‘അമ്ഭോ, സകുണപോതകാനം സൂയതി സദ്ദോ, ഉട്ഠേഥ ഉക്കാ ബന്ധഥ, ഛാതാ സയിതും ന സക്കോമ, സകുണമംസം ഖാദിത്വാവ സയിസ്സാമാ’’തി വത്വാ അഗ്ഗിം ജാലേത്വാ ഉക്കാ ബന്ധിംസു. സകുണികാ തേസം സദ്ദം സുത്വാ ‘‘ഇമേ അമ്ഹാകം പോതകേ ഖാദിതുകാമാ, മയം ഏവരൂപസ്സ ഭയസ്സ ഹരണത്ഥായ മിത്തേ ഗണ്ഹിമ്ഹ, സാമികം ഉക്കുസരാജസ്സ സന്തികം പേസേസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ ‘‘ഗച്ഛ, സാമി , പുത്താനം നോ ഉപ്പന്നഭയം ഉക്കുസരാജസ്സ ആരോചേഹീ’’തി വത്വാ പഠമം ഗാഥമാഹ –
Tesaṃ aparabhāge dve sakuṇapotakā jāyiṃsu. Tesaṃ pakkhesu asañjātesuyeva ekadivasaṃ te jānapadā divasaṃ araññe caritvā kiñci alabhitvā ‘‘na sakkā tucchahatthena gharaṃ gantuṃ, macche vā kacchape vā gaṇhissāmā’’ti saraṃ otaritvā taṃ dīpakaṃ gantvā tassa kadambassa mūle nipajjitvā makasādīhi khajjamānā tesaṃ palāpanatthāya araṇiṃ manthetvā aggiṃ nibbattetvā dhūmaṃ kariṃsu. Dhumo uggantvā sakuṇe pahari, sakuṇapotakā viraviṃsu. Jānapadā taṃ sutvā ‘‘ambho, sakuṇapotakānaṃ sūyati saddo, uṭṭhetha ukkā bandhatha, chātā sayituṃ na sakkoma, sakuṇamaṃsaṃ khāditvāva sayissāmā’’ti vatvā aggiṃ jāletvā ukkā bandhiṃsu. Sakuṇikā tesaṃ saddaṃ sutvā ‘‘ime amhākaṃ potake khāditukāmā, mayaṃ evarūpassa bhayassa haraṇatthāya mitte gaṇhimha, sāmikaṃ ukkusarājassa santikaṃ pesessāmī’’ti cintetvā ‘‘gaccha, sāmi , puttānaṃ no uppannabhayaṃ ukkusarājassa ārocehī’’ti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha –
൪൪.
44.
‘‘ഉക്കാ ചിലാചാ ബന്ധന്തി ദീപേ, പജാ മമം ഖാദിതും പത്ഥയന്തി;
‘‘Ukkā cilācā bandhanti dīpe, pajā mamaṃ khādituṃ patthayanti;
മിത്തം സഹായഞ്ച വദേഹി സേനക, ആചിക്ഖ ഞാതിബ്യസനം ദിജാന’’ന്തി.
Mittaṃ sahāyañca vadehi senaka, ācikkha ñātibyasanaṃ dijāna’’nti.
തത്ഥ ചിലാചാതി ജാനപദാ. ദീപേതി ദീപകമ്ഹി. പജാ മമന്തി മമ പുത്തകേ. സേനകാതി സേനകസകുണം നാമേനാലപതി. ഞാതിബ്യസനന്തി പുത്താനം ബ്യസനം. ദിജാനന്തി അമ്ഹാകം ഞാതീനം ദിജാനം ഇദം ബ്യസനം ഉക്കുസരാജസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ ആചിക്ഖാഹീതി വദതി.
Tattha cilācāti jānapadā. Dīpeti dīpakamhi. Pajā mamanti mama puttake. Senakāti senakasakuṇaṃ nāmenālapati. Ñātibyasananti puttānaṃ byasanaṃ. Dijānanti amhākaṃ ñātīnaṃ dijānaṃ idaṃ byasanaṃ ukkusarājassa santikaṃ gantvā ācikkhāhīti vadati.
സോ വേഗേന തസ്സ വസനട്ഠാനം ഗന്ത്വാ വസ്സിത്വാ അത്തനോ ആഗതഭാവം ജാനാപേത്വാ കതോകാസോ ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ‘‘കിംകാരണാ ആഗതോസീ’’തി പുട്ഠോ ആഗതകാരണം ദസ്സേന്തോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –
So vegena tassa vasanaṭṭhānaṃ gantvā vassitvā attano āgatabhāvaṃ jānāpetvā katokāso upasaṅkamitvā vanditvā ‘‘kiṃkāraṇā āgatosī’’ti puṭṭho āgatakāraṇaṃ dassento dutiyaṃ gāthamāha –
൪൫.
45.
‘‘ദിജോ ദിജാനം പവരോസി പക്ഖിമ, ഉക്കുസരാജ സരണം തം ഉപേമ;
‘‘Dijo dijānaṃ pavarosi pakkhima, ukkusarāja saraṇaṃ taṃ upema;
പജാ മമം ഖാദിതും പത്ഥയന്തി, ലുദ്ദാ ചിലാചാ ഭവ മേ സുഖായാ’’തി.
Pajā mamaṃ khādituṃ patthayanti, luddā cilācā bhava me sukhāyā’’ti.
തത്ഥ ദിജോതി ത്വം ദിജോ ചേവ ദിജാനം പവരോ ച.
Tattha dijoti tvaṃ dijo ceva dijānaṃ pavaro ca.
ഉക്കുസരാജാ ‘‘സേനക മാ ഭായീ’’തി തം അസ്സാസേത്വാ തതിയം ഗാഥമാഹ –
Ukkusarājā ‘‘senaka mā bhāyī’’ti taṃ assāsetvā tatiyaṃ gāthamāha –
൪൬.
46.
‘‘മിത്തം സഹായഞ്ച കരോന്തി പണ്ഡിതാ, കാലേ അകാലേ സുഖമേസമാനാ;
‘‘Mittaṃ sahāyañca karonti paṇḍitā, kāle akāle sukhamesamānā;
കരോമി തേ സേനക ഏതമത്ഥം, അരിയോ ഹി അരിയസ്സ കരോതി കിച്ച’’ന്തി.
Karomi te senaka etamatthaṃ, ariyo hi ariyassa karoti kicca’’nti.
തത്ഥ കാലേ അകാലേതി ദിവാ ച രത്തിഞ്ച. അരിയോതി ഇധ ആചാരഅരിയോ അധിപ്പേതോ. ആചാരസമ്പന്നോ ഹി ആചാരസമ്പന്നസ്സ കിച്ചം കരോതേവ, കിമേത്ഥ കരണീയന്തി വദതി.
Tattha kāle akāleti divā ca rattiñca. Ariyoti idha ācāraariyo adhippeto. Ācārasampanno hi ācārasampannassa kiccaṃ karoteva, kimettha karaṇīyanti vadati.
അഥ നം പുച്ഛി ‘‘കിം, സമ്മ, രുക്ഖം അഭിരുള്ഹാ ചിലാചാ’’തി? ന താവ അഭിരുള്ഹാ, ഉക്കായേവ ബന്ധന്തീതി. തേന ഹി ത്വം സീഘം ഗന്ത്വാ മമ സഹായികം അസ്സാസേത്വാ മമാഗമനഭാവം ആചിക്ഖാഹീതി. സോ തഥാ അകാസി. ഉക്കുസരാജാപി ഗന്ത്വാ കദമ്ബസ്സ അവിദൂരേ ചിലാചാനം അഭിരുഹനം ഓലോകേന്തോ ഏകസ്മിം രുക്ഖഗ്ഗേ നിസീദിത്വാ ഏകസ്സ ചിലാചസ്സ അഭിരുഹനകാലേ തസ്മിം കുലാവകസ്സ അവിദൂരം അഭിരുള്ഹേ സരേ നിമുജ്ജിത്വാ പക്ഖേഹി ച മുഖേന ച ഉദകം ആഹരിത്വാ ഉക്കായ ഉപരി ആസിഞ്ചി, സാ നിബ്ബായി. ചിലാചാ ‘‘ഇമഞ്ച സേനകസകുണപോതകേ ചസ്സ ഖാദിസ്സാമീ’’തി ഓതരിത്വാ പുന ഉക്കം ജാലാപേത്വാ അഭിരുഹിംസു. പുന സോ ഉക്കം വിജ്ഝാപേസി. ഏതേനുപായേന ബദ്ധം ബദ്ധം വിജ്ഝാപേന്തസ്സേവസ്സ അഡ്ഢരത്തോ ജാതോ. സോ അതിവിയ കിലമി, ഹേട്ഠാഉദരേ കിലോമകം തനുതം ഗതം, അക്ഖീനി രത്താനി ജാതാനി. തം ദിസ്വാ സകുണീ സാമികം ആഹ – ‘‘സാമി, അതിവിയ കിലന്തോ ഉക്കുസരാജാ, ഏതസ്സ ഥോകം വിസ്സമനത്ഥായ ഗന്ത്വാ കച്ഛപരാജസ്സ കഥേഹീ’’തി. സോ തസ്സാ വചനം സുത്വാ ഉക്കുസം ഉപസങ്കമിത്വാ ഗാഥായ അജ്ഝഭാസി –
Atha naṃ pucchi ‘‘kiṃ, samma, rukkhaṃ abhiruḷhā cilācā’’ti? Na tāva abhiruḷhā, ukkāyeva bandhantīti. Tena hi tvaṃ sīghaṃ gantvā mama sahāyikaṃ assāsetvā mamāgamanabhāvaṃ ācikkhāhīti. So tathā akāsi. Ukkusarājāpi gantvā kadambassa avidūre cilācānaṃ abhiruhanaṃ olokento ekasmiṃ rukkhagge nisīditvā ekassa cilācassa abhiruhanakāle tasmiṃ kulāvakassa avidūraṃ abhiruḷhe sare nimujjitvā pakkhehi ca mukhena ca udakaṃ āharitvā ukkāya upari āsiñci, sā nibbāyi. Cilācā ‘‘imañca senakasakuṇapotake cassa khādissāmī’’ti otaritvā puna ukkaṃ jālāpetvā abhiruhiṃsu. Puna so ukkaṃ vijjhāpesi. Etenupāyena baddhaṃ baddhaṃ vijjhāpentassevassa aḍḍharatto jāto. So ativiya kilami, heṭṭhāudare kilomakaṃ tanutaṃ gataṃ, akkhīni rattāni jātāni. Taṃ disvā sakuṇī sāmikaṃ āha – ‘‘sāmi, ativiya kilanto ukkusarājā, etassa thokaṃ vissamanatthāya gantvā kacchaparājassa kathehī’’ti. So tassā vacanaṃ sutvā ukkusaṃ upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi –
൪൭.
47.
‘‘യം ഹോതി കിച്ചം അനുകമ്പകേന, അരിയസ്സ അരിയേന കതം തയീദം;
‘‘Yaṃ hoti kiccaṃ anukampakena, ariyassa ariyena kataṃ tayīdaṃ;
അത്താനുരക്ഖീ ഭവ മാ അഡയ്ഹി, ലച്ഛാമ പുത്തേ തയി ജീവമാനേ’’തി.
Attānurakkhī bhava mā aḍayhi, lacchāma putte tayi jīvamāne’’ti.
തത്ഥ തയീദന്തി തയാ ഇദം, അയമേവ വാ പാഠോ.
Tattha tayīdanti tayā idaṃ, ayameva vā pāṭho.
സോ തസ്സ വചനം സുത്വാ സീഹനാദം നദന്തോ പഞ്ചമം ഗാഥമാഹ –
So tassa vacanaṃ sutvā sīhanādaṃ nadanto pañcamaṃ gāthamāha –
൪൮.
48.
‘‘തവേവ രക്ഖാവരണം കരോന്തോ, സരീരഭേദാപി ന സന്തസാമി;
‘‘Taveva rakkhāvaraṇaṃ karonto, sarīrabhedāpi na santasāmi;
കരോന്തി ഹേകേ സഖിനം സഖാരോ, പാണം ചജന്താ സതമേസ ധമ്മോ’’തി.
Karonti heke sakhinaṃ sakhāro, pāṇaṃ cajantā satamesa dhammo’’ti.
ഛട്ഠം പന സത്ഥാ അഭിസമ്ബുദ്ധോ ഹുത്വാ തസ്സ ഗുണം വണ്ണേന്തോ ആഹ –
Chaṭṭhaṃ pana satthā abhisambuddho hutvā tassa guṇaṃ vaṇṇento āha –
൪൯.
49.
‘‘സുദുക്കരം കമ്മമകാസി, അണ്ഡജായം വിഹങ്ഗമോ;
‘‘Sudukkaraṃ kammamakāsi, aṇḍajāyaṃ vihaṅgamo;
അത്ഥായ കുരരോ പുത്തേ, അഡ്ഢരത്തേ അനാഗതേ’’തി.
Atthāya kuraro putte, aḍḍharatte anāgate’’ti.
തത്ഥ കുരരോതി ഉക്കുസരാജാ. പുത്തേതി സേനകസ്സ പുത്തേ രക്ഖന്തോ തേസം അത്ഥായ അഡ്ഢരത്തേ അനാഗതേ യാവ ദിയഡ്ഢയാമാ വായാമം കരോന്തോ ദുക്കരം അകാസി.
Tattha kuraroti ukkusarājā. Putteti senakassa putte rakkhanto tesaṃ atthāya aḍḍharatte anāgate yāva diyaḍḍhayāmā vāyāmaṃ karonto dukkaraṃ akāsi.
സേനോപി ഉക്കുസം ‘‘ഥോകം വിസ്സമാഹി, സമ്മാ’’തി വത്വാ കച്ഛപസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ തം ഉട്ഠാപേത്വാ ‘‘കിം, സമ്മ, ആഗതോസീ’’തി വുത്തോ ‘‘ഏവരൂപം നാമ ഭയം ഉപ്പന്നം, ഉക്കുസരാജാ പഠമയാമതോ പട്ഠായ വായമന്തോ കിലമി, തേനമ്ഹി തവ സന്തികം ആഗതോ’’തി വത്വാ സത്തമം ഗാഥമാഹ –
Senopi ukkusaṃ ‘‘thokaṃ vissamāhi, sammā’’ti vatvā kacchapassa santikaṃ gantvā taṃ uṭṭhāpetvā ‘‘kiṃ, samma, āgatosī’’ti vutto ‘‘evarūpaṃ nāma bhayaṃ uppannaṃ, ukkusarājā paṭhamayāmato paṭṭhāya vāyamanto kilami, tenamhi tava santikaṃ āgato’’ti vatvā sattamaṃ gāthamāha –
൫൦.
50.
‘‘ചുതാപി ഹേകേ ഖലിതാ സകമ്മുനാ, മിത്താനുകമ്പായ പതിട്ഠഹന്തി;
‘‘Cutāpi heke khalitā sakammunā, mittānukampāya patiṭṭhahanti;
പുത്താ മമട്ടാ ഗതിമാഗതോസ്മി, അത്ഥം ചരേഥോ മമ വാരിചരാ’’തി.
Puttā mamaṭṭā gatimāgatosmi, atthaṃ caretho mama vāricarā’’ti.
തസ്സത്ഥോ – സാമി, ഏകച്ചേ ഹി യസതോ വാ ധനതോ വാ ചുതാപി സകമ്മുനാ ഖലിതാപി മിത്താനം അനുകമ്പായ പതിട്ഠഹന്തി, മമ ച പുത്താ അട്ടാ ആതുരാ, തേനാഹം തം ഗതിം പടിസരണം കത്വാ ആഗതോസ്മി, പുത്താനം ജീവിതദാനം ദദന്തോ അത്ഥം മേ ചരാഹി വാരിചരാതി.
Tassattho – sāmi, ekacce hi yasato vā dhanato vā cutāpi sakammunā khalitāpi mittānaṃ anukampāya patiṭṭhahanti, mama ca puttā aṭṭā āturā, tenāhaṃ taṃ gatiṃ paṭisaraṇaṃ katvā āgatosmi, puttānaṃ jīvitadānaṃ dadanto atthaṃ me carāhi vāricarāti.
തം സുത്വാ കച്ഛപോ ഇതരം ഗാഥമാഹ –
Taṃ sutvā kacchapo itaraṃ gāthamāha –
൫൧.
51.
‘‘ധനേന ധഞ്ഞേന ച അത്തനാ ച, മിത്തം സഹായഞ്ച കരോന്തി പണ്ഡിതാ;
‘‘Dhanena dhaññena ca attanā ca, mittaṃ sahāyañca karonti paṇḍitā;
കരോമി തേ സേനക ഏതമത്ഥം, അരിയോ ഹി അരിയസ്സ കരോതി കിച്ച’’ന്തി.
Karomi te senaka etamatthaṃ, ariyo hi ariyassa karoti kicca’’nti.
അഥസ്സ പുത്തോ അവിദൂരേ നിപന്നോ പിതു വചനം സുത്വാ ‘‘മാ മേ പിതാ കിലമതു, അഹം പിതു കിച്ചം കരിസ്സാമീ’’തി ചിന്തേത്വാ നവമം ഗാഥമാഹ –
Athassa putto avidūre nipanno pitu vacanaṃ sutvā ‘‘mā me pitā kilamatu, ahaṃ pitu kiccaṃ karissāmī’’ti cintetvā navamaṃ gāthamāha –
൫൨.
52.
‘‘അപ്പോസ്സുക്കോ താത തുവം നിസീദ, പുത്തോ പിതു ചരതി അത്ഥചരിയം;
‘‘Appossukko tāta tuvaṃ nisīda, putto pitu carati atthacariyaṃ;
അഹം ചരിസ്സാമി തവേതമത്ഥം, സേനസ്സ പുത്തേ പരിതായമാനോ’’തി.
Ahaṃ carissāmi tavetamatthaṃ, senassa putte paritāyamāno’’ti.
അഥ നം പിതാ ഗാഥായ അജ്ഝഭാസി –
Atha naṃ pitā gāthāya ajjhabhāsi –
൫൩.
53.
‘‘അദ്ധാ ഹി താത സതമേസ ധമ്മോ, പുത്തോ പിതു യം ചരേ അത്ഥചരിയം;
‘‘Addhā hi tāta satamesa dhammo, putto pitu yaṃ care atthacariyaṃ;
അപ്പേവ മം ദിസ്വാന പവഡ്ഢകായം, സേനസ്സ പുത്താ ന വിഹേഠയേയ്യു’’ന്തി.
Appeva maṃ disvāna pavaḍḍhakāyaṃ, senassa puttā na viheṭhayeyyu’’nti.
തത്ഥ സതമേസ ധമ്മോതി പണ്ഡിതാനം ഏസ ധമ്മോ. പുത്താതി സേനസ്സ പുത്തേ ചിലാചാ ന ഹേഠയേയ്യുന്തി.
Tattha satamesa dhammoti paṇḍitānaṃ esa dhammo. Puttāti senassa putte cilācā na heṭhayeyyunti.
ഏവം വത്വാ മഹാകച്ഛപോ ‘‘സമ്മ, മാ ഭായി, ത്വം പുരതോ ഗച്ഛ, ഇദാനാഹം ആഗമിസ്സാമീ’’തി തം ഉയ്യോജേത്വാ ഉദകേ പതിത്വാ കലലഞ്ച സേവാലഞ്ച സംകഡ്ഢിത്വാ ആദായ ദീപകം ഗന്ത്വാ അഗ്ഗിം വിജ്ഝാപേത്വാ നിപജ്ജി. ചിലാചാ ‘‘കിം നോ സേനപോതകേഹി, ഇമം കാളകച്ഛപം പരിവത്തേത്വാ മാരേസ്സാമ, അയം നോ സബ്ബേസം പഹോസ്സതീ’’തി വല്ലിയോ ഉദ്ധരിത്വാ ജിയാ ഗഹേത്വാ നിവത്ഥപിലോതികാപി മോചേത്വാ തേസു തേസു ഠാനേസു ബന്ധിത്വാ കച്ഛപം പരിവത്തേതും ന സക്കോന്തി. കച്ഛപോ തേ ആകഡ്ഢന്തോ ഗന്ത്വാ ഗമ്ഭീരട്ഠാനേ ഉദകേ പതി. തേപി കച്ഛപലോഭേന സദ്ധിംയേവ പതിത്വാ ഉദകപുണ്ണായ കുച്ഛിയാ കിലന്താ നിക്ഖമിത്വാ ‘‘ഭോ ഏകേന നോ ഉക്കുസേന യാവ അഡ്ഢരത്താ ഉക്കാ വിജ്ഝാപിതാ, ഇദാനി ഇമിനാ കച്ഛപേന ഉദകേ പാതേത്വാ ഉദകം പായേത്വാ മഹോദരാ കതമ്ഹ, പുന അഗ്ഗിം കരിത്വാ അരുണേ ഉഗ്ഗതേപി ഇമേ സേനകപോതകേ ഖാദിസ്സാമാ’’തി അഗ്ഗിം കാതും ആരഭിംസു. സകുണീ തേസം കഥം സുത്വാ ‘‘സാമി, ഇമേ യായ കായചി വേലായ അമ്ഹാകം പുത്തകേ ഖാദിത്വാ ഗമിസ്സന്തി, സഹായസ്സ നോ സീഹസ്സ സന്തികം ഗച്ഛാഹീ’’തി ആഹ. സോ തങ്ഖണഞ്ഞേവ സീഹസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ ‘‘കിം അവേലായ ആഗതോസീ’’തി വുത്തേ ആദിതോ പട്ഠായ തം പവത്തിം ആരോചേത്വാ ഏകാദസമം ഗാഥമാഹ –
Evaṃ vatvā mahākacchapo ‘‘samma, mā bhāyi, tvaṃ purato gaccha, idānāhaṃ āgamissāmī’’ti taṃ uyyojetvā udake patitvā kalalañca sevālañca saṃkaḍḍhitvā ādāya dīpakaṃ gantvā aggiṃ vijjhāpetvā nipajji. Cilācā ‘‘kiṃ no senapotakehi, imaṃ kāḷakacchapaṃ parivattetvā māressāma, ayaṃ no sabbesaṃ pahossatī’’ti valliyo uddharitvā jiyā gahetvā nivatthapilotikāpi mocetvā tesu tesu ṭhānesu bandhitvā kacchapaṃ parivattetuṃ na sakkonti. Kacchapo te ākaḍḍhanto gantvā gambhīraṭṭhāne udake pati. Tepi kacchapalobhena saddhiṃyeva patitvā udakapuṇṇāya kucchiyā kilantā nikkhamitvā ‘‘bho ekena no ukkusena yāva aḍḍharattā ukkā vijjhāpitā, idāni iminā kacchapena udake pātetvā udakaṃ pāyetvā mahodarā katamha, puna aggiṃ karitvā aruṇe uggatepi ime senakapotake khādissāmā’’ti aggiṃ kātuṃ ārabhiṃsu. Sakuṇī tesaṃ kathaṃ sutvā ‘‘sāmi, ime yāya kāyaci velāya amhākaṃ puttake khāditvā gamissanti, sahāyassa no sīhassa santikaṃ gacchāhī’’ti āha. So taṅkhaṇaññeva sīhassa santikaṃ gantvā ‘‘kiṃ avelāya āgatosī’’ti vutte ādito paṭṭhāya taṃ pavattiṃ ārocetvā ekādasamaṃ gāthamāha –
൫൪.
54.
‘‘പസൂ മനുസ്സാ മിഗവീരസേട്ഠ, ഭയട്ടിതാ സേട്ഠമുപബ്ബജന്തി;
‘‘Pasū manussā migavīraseṭṭha, bhayaṭṭitā seṭṭhamupabbajanti;
പുത്താ മമട്ടാ ഗതിമാഗതോസ്മി, ത്വം നോസി രാജാ ഭവ മേ സുഖായാ’’തി.
Puttā mamaṭṭā gatimāgatosmi, tvaṃ nosi rājā bhava me sukhāyā’’ti.
തത്ഥ പസൂതി സബ്ബതിരച്ഛാനേ ആഹ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ‘‘സാമി, മിഗേസു വീരിയേന സേട്ഠ, സബ്ബലോകസ്മിഞ്ഹി സബ്ബേ തിരച്ഛാനാപി മനുസ്സാപി ഭയട്ടിതാ ഹുത്വാ സേട്ഠം ഉപഗച്ഛന്തി, മമ ച പുത്താ അട്ടാ ആതുരാ. തസ്മാഹം തം ഗതിം കത്വാ ആഗതോമ്ഹി, ത്വം അമ്ഹാകം രാജാ സുഖായ മേ ഭവാഹീ’’തി.
Tattha pasūti sabbatiracchāne āha. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘sāmi, migesu vīriyena seṭṭha, sabbalokasmiñhi sabbe tiracchānāpi manussāpi bhayaṭṭitā hutvā seṭṭhaṃ upagacchanti, mama ca puttā aṭṭā āturā. Tasmāhaṃ taṃ gatiṃ katvā āgatomhi, tvaṃ amhākaṃ rājā sukhāya me bhavāhī’’ti.
തം സുത്വാ സീഹോ ഗാഥമാഹ –
Taṃ sutvā sīho gāthamāha –
൫൫.
55.
‘‘കരോമി തേ സേനക ഏതമത്ഥം, ആയാമി തേ തം ദിസതം വധായ;
‘‘Karomi te senaka etamatthaṃ, āyāmi te taṃ disataṃ vadhāya;
കഥഞ്ഹി വിഞ്ഞൂ പഹു സമ്പജാനോ, ന വായമേ അത്തജനസ്സ ഗുത്തിയാ’’തി.
Kathañhi viññū pahu sampajāno, na vāyame attajanassa guttiyā’’ti.
തത്ഥ തം ദിസതന്തി തം ദിസസമൂഹം, തം തവ പച്ചത്ഥികഗണന്തി അത്ഥോ. പഹൂതി അമിത്തേ ഹന്തും സമത്ഥോ. സമ്പജാനോതി മിത്തസ്സ ഭയുപ്പത്തിം ജാനന്തോ. അത്തജനസ്സാതി അത്തസമസ്സ അങ്ഗസമാനസ്സ ജനസ്സ, മിത്തസ്സാതി അത്ഥോ.
Tattha taṃ disatanti taṃ disasamūhaṃ, taṃ tava paccatthikagaṇanti attho. Pahūti amitte hantuṃ samattho. Sampajānoti mittassa bhayuppattiṃ jānanto. Attajanassāti attasamassa aṅgasamānassa janassa, mittassāti attho.
ഏവഞ്ച പന വത്വാ ‘‘ഗച്ഛ ത്വം പുത്തേ സമസ്സാസേഹീ’’തി തം ഉയ്യോജേത്വാ മണിവണ്ണം ഉദകം മദ്ദമാനോ പായാസി. ചിലാചാ തം ആഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ ‘‘കുരരേന താവ അമ്ഹാകം ഉക്കാ വിജ്ഝാപിതാ, തഥാ കച്ഛപേന അമ്ഹേ നിവത്ഥപിലോതികാനമ്പി അസ്സാമികാ കതാ, ഇദാനി പന നട്ഠമ്ഹാ, സീഹോ നോ ജീവിതക്ഖയമേവ പാപേസ്സതീ’’തി മരണഭയതജ്ജിതാ യേന വാ തേന വാ പലായിംസു. സീഹോ ആഗന്ത്വാ രുക്ഖമൂലേ ന കിഞ്ചി അദ്ദസ. അഥ നം കുരരോ ച കച്ഛപോ ച സേനോ ച ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിംസു. സോ തേസം മിത്താനിസംസം കഥേത്വാ ‘‘ഇതോ പട്ഠായ മിത്തധമ്മം അഭിന്ദിത്വാ അപ്പമത്താ ഹോഥാ’’തി ഓവദിത്വാ പക്കാമി, തേപി സകഠാനാനി ഗതാ. സേനസകുണീ അത്തനോ പുത്തേ ഓലോകേത്വാ ‘‘മിത്തേ നിസ്സായ അമ്ഹേഹി ദാരകാ ലദ്ധാ’’തി സുഖനിസിന്നസമയേ സേനേന സദ്ധിം സല്ലപന്തീ മിത്തധമ്മം പകാസമാനാ ഛ ഗാഥാ അഭാസി –
Evañca pana vatvā ‘‘gaccha tvaṃ putte samassāsehī’’ti taṃ uyyojetvā maṇivaṇṇaṃ udakaṃ maddamāno pāyāsi. Cilācā taṃ āgacchantaṃ disvā ‘‘kurarena tāva amhākaṃ ukkā vijjhāpitā, tathā kacchapena amhe nivatthapilotikānampi assāmikā katā, idāni pana naṭṭhamhā, sīho no jīvitakkhayameva pāpessatī’’ti maraṇabhayatajjitā yena vā tena vā palāyiṃsu. Sīho āgantvā rukkhamūle na kiñci addasa. Atha naṃ kuraro ca kacchapo ca seno ca upasaṅkamitvā vandiṃsu. So tesaṃ mittānisaṃsaṃ kathetvā ‘‘ito paṭṭhāya mittadhammaṃ abhinditvā appamattā hothā’’ti ovaditvā pakkāmi, tepi sakaṭhānāni gatā. Senasakuṇī attano putte oloketvā ‘‘mitte nissāya amhehi dārakā laddhā’’ti sukhanisinnasamaye senena saddhiṃ sallapantī mittadhammaṃ pakāsamānā cha gāthā abhāsi –
൫൬.
56.
‘‘മിത്തഞ്ച കയിരാഥ സുഹദയഞ്ച, അയിരഞ്ച കയിരാഥ സുഖാഗമായ;
‘‘Mittañca kayirātha suhadayañca, ayirañca kayirātha sukhāgamāya;
നിവത്ഥകോചോവ സരേഭിഹന്ത്വാ, മോദാമ പുത്തേഹി സമങ്ഗിഭൂതാ.
Nivatthakocova sarebhihantvā, modāma puttehi samaṅgibhūtā.
൫൭.
57.
‘‘സകമിത്തസ്സ കമ്മേന, സഹായസ്സാപലായിനോ;
‘‘Sakamittassa kammena, sahāyassāpalāyino;
കൂജന്തമുപകൂജന്തി, ലോമസാ ഹദയങ്ഗമം.
Kūjantamupakūjanti, lomasā hadayaṅgamaṃ.
൫൮.
58.
‘‘മിത്തം സഹായം അധിഗമ്മ പണ്ഡിതോ, സോ ഭുഞ്ജതീ പുത്ത പസും ധനം വാ;
‘‘Mittaṃ sahāyaṃ adhigamma paṇḍito, so bhuñjatī putta pasuṃ dhanaṃ vā;
അഹഞ്ച പുത്താ ച പതീ ച മയ്ഹം, മിത്താനുകമ്പായ സമങ്ഗിഭൂതാ.
Ahañca puttā ca patī ca mayhaṃ, mittānukampāya samaṅgibhūtā.
൫൯.
59.
‘‘രാജവതാ സൂരവതാ ച അത്ഥോ, സമ്പന്നസഖിസ്സ ഭവന്തി ഹേതേ;
‘‘Rājavatā sūravatā ca attho, sampannasakhissa bhavanti hete;
സോ മിത്തവാ യസവാ ഉഗ്ഗതത്തോ, അസ്മിംധലോകേ മോദതി കാമകാമീ.
So mittavā yasavā uggatatto, asmiṃdhaloke modati kāmakāmī.
൬൦.
60.
‘‘കരണീയാനി മിത്താനി, ദലിദ്ദേനാപി സേനക;
‘‘Karaṇīyāni mittāni, daliddenāpi senaka;
പസ്സ മിത്താനുകമ്പായ, സമഗ്ഗമ്ഹാ സഞാതകേ.
Passa mittānukampāya, samaggamhā sañātake.
൬൧.
61.
‘‘സൂരേന ബലവന്തേന, യോ മിത്തേ കുരുതേ ദിജോ;
‘‘Sūrena balavantena, yo mitte kurute dijo;
ഏവം സോ സുഖിതോ ഹോതി, യഥാഹം ത്വഞ്ച സേനകാ’’തി.
Evaṃ so sukhito hoti, yathāhaṃ tvañca senakā’’ti.
തത്ഥ മിത്തഞ്ചാതി യംകിഞ്ചി അത്തനോ മിത്തഞ്ച സുഹദയഞ്ച സുഹദയസഹായഞ്ച സാമികസങ്ഖാതം അയിരഞ്ച കരോഥേവ. നിവത്ഥകോചോവ സരേഭിഹന്ത്വാതി ഏത്ഥ കോചോതി കവചോ. യഥാ നാമ പടിമുക്കകവചോ സരേ അഭിഹനതി നിവാരേതി, ഏവം മയമ്പി മിത്തബലേന പച്ചത്ഥികേ അഭിഹന്ത്വാ പുത്തേഹി സദ്ധിം മോദാമാതി വദതി. സകമിത്തസ്സ കമ്മേനാതി സകസ്സ മിത്തസ്സ പരക്കമേന. സഹായസ്സാപലായിനോതി സഹായസ്സ അപലായിനോ മിഗരാജസ്സ. ലോമസാതി പക്ഖിനോ അമ്ഹാകം പുത്തകാ മഞ്ച തഞ്ച കൂജന്തം ഹദയങ്ഗമം മധുരസ്സരം നിച്ഛാരേത്വാ ഉപകൂജന്തി. സമങ്ഗിഭൂതാതി ഏകട്ഠാനേ ഠിതാ.
Tattha mittañcāti yaṃkiñci attano mittañca suhadayañca suhadayasahāyañca sāmikasaṅkhātaṃ ayirañca karotheva. Nivatthakocova sarebhihantvāti ettha kocoti kavaco. Yathā nāma paṭimukkakavaco sare abhihanati nivāreti, evaṃ mayampi mittabalena paccatthike abhihantvā puttehi saddhiṃ modāmāti vadati. Sakamittassa kammenāti sakassa mittassa parakkamena. Sahāyassāpalāyinoti sahāyassa apalāyino migarājassa. Lomasāti pakkhino amhākaṃ puttakā mañca tañca kūjantaṃ hadayaṅgamaṃ madhurassaraṃ nicchāretvā upakūjanti. Samaṅgibhūtāti ekaṭṭhāne ṭhitā.
രാജവതാ സൂരവതാ ച അത്ഥോതി യസ്സ സീഹസദിസോ രാജാ ഉക്കുസകച്ഛപസദിസാ ച സൂരാ മിത്താ ഹോന്തി, തേന രാജവതാ സൂരവതാ ച അത്ഥോ സക്കാ പാപുണിതും. ഭവന്തി ഹേതേതി യോ ച സമ്പന്നസഖോ പരിപുണ്ണമിത്തധമ്മോ, തസ്സ ഏതേ സഹായാ ഭവന്തി. ഉഗ്ഗതത്തോതി സിരിസോഭഗ്ഗേന ഉഗ്ഗതസഭാവോ. അസ്മിംധലോകേതി ഇധലോകസങ്ഖാതേ അസ്മിം ലോകേ മോദതി. കാമകാമീതി സാമികം ആലപതി. സോ ഹി കാമേ കാമനതോ കാമകാമീ നാമ. സമഗ്ഗമ്ഹാതി സമഗ്ഗാ ജാതമ്ഹാ. സഞാതകേതി ഞാതകേഹി പുത്തേഹി സദ്ധിം.
Rājavatā sūravatā ca atthoti yassa sīhasadiso rājā ukkusakacchapasadisā ca sūrā mittā honti, tena rājavatā sūravatā ca attho sakkā pāpuṇituṃ. Bhavanti heteti yo ca sampannasakho paripuṇṇamittadhammo, tassa ete sahāyā bhavanti. Uggatattoti sirisobhaggena uggatasabhāvo. Asmiṃdhaloketi idhalokasaṅkhāte asmiṃ loke modati. Kāmakāmīti sāmikaṃ ālapati. So hi kāme kāmanato kāmakāmī nāma. Samaggamhāti samaggā jātamhā. Sañātaketi ñātakehi puttehi saddhiṃ.
ഏവം സാ ഛഹി ഗാഥാഹി മിത്തധമ്മസ്സ ഗുണകഥം കഥേസി. തേ സബ്ബേപി സഹായകാ മിത്തധമ്മം അഭിന്ദിത്വാ യാവതായുകം ഠത്വാ യഥാകമ്മം ഗതാ.
Evaṃ sā chahi gāthāhi mittadhammassa guṇakathaṃ kathesi. Te sabbepi sahāyakā mittadhammaṃ abhinditvā yāvatāyukaṃ ṭhatvā yathākammaṃ gatā.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ സോ ഭരിയം നിസ്സായ സുഖപ്പത്തോ, പുബ്ബേപി സുഖപ്പത്തോയേവാ’’തി വത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ സേനോ ച സേനീ ച ജയമ്പതികാ അഹേസും, പുത്തകച്ഛപോ രാഹുലോ, പിതാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ, ഉക്കുസോ സാരിപുത്തോ, സീഹോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva so bhariyaṃ nissāya sukhappatto, pubbepi sukhappattoyevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā seno ca senī ca jayampatikā ahesuṃ, puttakacchapo rāhulo, pitā mahāmoggallāno, ukkuso sāriputto, sīho pana ahameva ahosi’’nti.
മഹാഉക്കുസജാതകവണ്ണനാ തതിയാ.
Mahāukkusajātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൮൬. മഹാഉക്കുസജാതകം • 486. Mahāukkusajātakaṃ