Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൨൭൮] ൮. മഹിംസരാജജാതകവണ്ണനാ
[278] 8. Mahiṃsarājajātakavaṇṇanā
കിമത്ഥമഭിസന്ധായാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം ലോലമക്കടം ആരബ്ഭ കഥേസി. സാവത്ഥിയം കിര ഏകസ്മിം കുലേ ഏകോ പോസാവനിയലോലമക്കടോ ഹത്ഥിസാലം ഗന്ത്വാ ഏകസ്സ സീലവന്തസ്സ ഹത്ഥിസ്സ പിട്ഠിയം നിസീദിത്വാ ഉച്ചാരപസ്സാവം കരോതി, പിട്ഠിയം ചങ്കമതി. ഹത്ഥീ അത്തനോ സീലവന്തതായ ഖന്തിസമ്പദായ ന കിഞ്ചി കരോതി. അഥേകദിവസം തസ്സ ഹത്ഥിസ്സ ഠാനേ അഞ്ഞോ ദുട്ഠഹത്ഥിപോതോ അട്ഠാസി. മക്കടോ ‘‘സോയേവ അയ’’ന്തി സഞ്ഞായ ദുട്ഠഹത്ഥിസ്സ പിട്ഠിം അഭിരുഹി. അഥ നം സോ സോണ്ഡായ ഗഹേത്വാ ഭൂമിയം ഠപേത്വാ പാദേന അക്കമിത്വാ സഞ്ചുണ്ണേസി. സാ പവത്തി ഭിക്ഖുസങ്ഘേ പാകടാ ജാതാ. അഥേകദിവസം ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും – ‘‘ആവുസോ, ലോലമക്കടോ കിര സീലവന്തഹത്ഥിസഞ്ഞായ ദുട്ഠഹത്ഥിപിട്ഠിം അഭിരുഹി, അഥ നം സോ ജീവിതക്ഖയം പാപേസീ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവേസ, ലോലമക്കടോ ഏവംസീലോ, പോരാണതോ പട്ഠായ ഏവംസീലോയേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.
Kimatthamabhisandhāyāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ lolamakkaṭaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ kira ekasmiṃ kule eko posāvaniyalolamakkaṭo hatthisālaṃ gantvā ekassa sīlavantassa hatthissa piṭṭhiyaṃ nisīditvā uccārapassāvaṃ karoti, piṭṭhiyaṃ caṅkamati. Hatthī attano sīlavantatāya khantisampadāya na kiñci karoti. Athekadivasaṃ tassa hatthissa ṭhāne añño duṭṭhahatthipoto aṭṭhāsi. Makkaṭo ‘‘soyeva aya’’nti saññāya duṭṭhahatthissa piṭṭhiṃ abhiruhi. Atha naṃ so soṇḍāya gahetvā bhūmiyaṃ ṭhapetvā pādena akkamitvā sañcuṇṇesi. Sā pavatti bhikkhusaṅghe pākaṭā jātā. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, lolamakkaṭo kira sīlavantahatthisaññāya duṭṭhahatthipiṭṭhiṃ abhiruhi, atha naṃ so jīvitakkhayaṃ pāpesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idānevesa, lolamakkaṭo evaṃsīlo, porāṇato paṭṭhāya evaṃsīloyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ ഹിമവന്തപദേസേ മഹിംസയോനിയം നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ ഥാമസമ്പന്നോ മഹാസരീരോ പബ്ബതപാദപബ്ഭാരഗിരിദുഗ്ഗവനഘടേസു വിചരന്തോ ഏകം ഫാസുകം രുക്ഖമൂലം ദിസ്വാ ഗോചരം ഗഹേത്വാ ദിവാ തസ്മിം രുക്ഖമൂലേ അട്ഠാസി. അഥേകോ ലോലമക്കടോ രുക്ഖാ ഓതരിത്വാ തസ്സ പിട്ഠിം അഭിരുഹിത്വാ ഉച്ചാരപസ്സാവം കത്വാ സിങ്ഗേ ഗണ്ഹിത്വാ ഓലമ്ബന്തോ നങ്ഗുട്ഠേ ഗഹേത്വാ ദോലായന്തോവ കീളി. ബോധിസത്തോ ഖന്തിമേത്താനുദ്ദയസമ്പദായ തം തസ്സ അനാചാരം ന മനസാകാസി, മക്കടോ പുനപ്പുനം തഥേവ കരി. അഥേകദിവസം തസ്മിം രുക്ഖേ അധിവത്ഥാ ദേവതാ രുക്ഖക്ഖന്ധേ ഠത്വാ നം ‘‘മഹിംസരാജ കസ്മാ ഇമസ്സ ദുട്ഠമക്കടസ്സ അവമാനം സഹസി, നിസേധേഹി ന’’ന്തി വത്വാ ഏതമത്ഥം പകാസേന്തീ പുരിമാ ദ്വേ ഗാഥാ അവോച –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto himavantapadese mahiṃsayoniyaṃ nibbattitvā vayappatto thāmasampanno mahāsarīro pabbatapādapabbhāragiriduggavanaghaṭesu vicaranto ekaṃ phāsukaṃ rukkhamūlaṃ disvā gocaraṃ gahetvā divā tasmiṃ rukkhamūle aṭṭhāsi. Atheko lolamakkaṭo rukkhā otaritvā tassa piṭṭhiṃ abhiruhitvā uccārapassāvaṃ katvā siṅge gaṇhitvā olambanto naṅguṭṭhe gahetvā dolāyantova kīḷi. Bodhisatto khantimettānuddayasampadāya taṃ tassa anācāraṃ na manasākāsi, makkaṭo punappunaṃ tatheva kari. Athekadivasaṃ tasmiṃ rukkhe adhivatthā devatā rukkhakkhandhe ṭhatvā naṃ ‘‘mahiṃsarāja kasmā imassa duṭṭhamakkaṭassa avamānaṃ sahasi, nisedhehi na’’nti vatvā etamatthaṃ pakāsentī purimā dve gāthā avoca –
൮൨.
82.
‘‘കിമത്ഥമഭിസന്ധായ, ലഹുചിത്തസ്സ ദുബ്ഭിനോ;
‘‘Kimatthamabhisandhāya, lahucittassa dubbhino;
സബ്ബകാമദദസ്സേവ, ഇമം ദുക്ഖം തിതിക്ഖസി.
Sabbakāmadadasseva, imaṃ dukkhaṃ titikkhasi.
൮൩.
83.
‘‘സിങ്ഗേന നിഹനാഹേതം, പദസാ ച അധിട്ഠഹ;
‘‘Siṅgena nihanāhetaṃ, padasā ca adhiṭṭhaha;
ഭിയ്യോ ബാലാ പകുജ്ഝേയ്യും, നോ ചസ്സ പടിസേധകോ’’തി.
Bhiyyo bālā pakujjheyyuṃ, no cassa paṭisedhako’’ti.
തത്ഥ കിമത്ഥമഭിസന്ധായാതി കിം നു ഖോ കാരണം പടിച്ച കിം സമ്പസ്സമാനോ. ദുബ്ഭിനോതി മിത്തദുബ്ഭിസ്സ. സബ്ബകാമദദസ്സേവാതി സബ്ബകാമദദസ്സ സാമികസ്സ ഇവ. തിതിക്ഖസീതി അധിവാസേസി. പദസാ ച അധിട്ഠഹാതി പാദേന ച നം തിണ്ഹഖുരഗ്ഗേന യഥാ ഏത്ഥേവ മരതി, ഏവം അക്കമ. ഭിയ്യോ ബാലാതി സചേ ഹി പടിസേധകോ ന ഭവേയ്യ, ബാലാ അഞ്ഞാണസത്താ പുനപ്പുനം കുജ്ഝേയ്യും ഘട്ടേയ്യും വിഹേഠേയ്യും ഏവാതി ദീപേതി.
Tattha kimatthamabhisandhāyāti kiṃ nu kho kāraṇaṃ paṭicca kiṃ sampassamāno. Dubbhinoti mittadubbhissa. Sabbakāmadadassevāti sabbakāmadadassa sāmikassa iva. Titikkhasīti adhivāsesi. Padasā ca adhiṭṭhahāti pādena ca naṃ tiṇhakhuraggena yathā ettheva marati, evaṃ akkama. Bhiyyo bālāti sace hi paṭisedhako na bhaveyya, bālā aññāṇasattā punappunaṃ kujjheyyuṃ ghaṭṭeyyuṃ viheṭheyyuṃ evāti dīpeti.
തം സുത്വാ ബോധിസത്തോ ‘‘രുക്ഖദേവതേ, സചാഹം ഇമിനാ ജാതിഗോത്തബലാദീഹി അധികോ സമാനോ ഇമസ്സ ദോസം ന സഹിസ്സാമി, കഥം മേ മനോരഥോ നിപ്ഫത്തിം ഗമിസ്സതി. അയം പന മം വിയ അഞ്ഞമ്പി മഞ്ഞമാനോ ഏവം അനാചാരം കരിസ്സതി, തതോ യേസം ചണ്ഡമഹിംസാനം ഏസ ഏവം കരിസ്സതി , ഏതേയേവ ഏതം വധിസ്സന്തി. സാ തസ്സ അഞ്ഞേഹി മാരണാ മയ്ഹം ദുക്ഖതോ ച പാണാതിപാതതോ ച വിമുത്തി ഭവിസ്സതീ’’തി വത്വാ തതിയം ഗാഥമാഹ –
Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘rukkhadevate, sacāhaṃ iminā jātigottabalādīhi adhiko samāno imassa dosaṃ na sahissāmi, kathaṃ me manoratho nipphattiṃ gamissati. Ayaṃ pana maṃ viya aññampi maññamāno evaṃ anācāraṃ karissati, tato yesaṃ caṇḍamahiṃsānaṃ esa evaṃ karissati , eteyeva etaṃ vadhissanti. Sā tassa aññehi māraṇā mayhaṃ dukkhato ca pāṇātipātato ca vimutti bhavissatī’’ti vatvā tatiyaṃ gāthamāha –
൮൪.
84.
‘‘മമേവായം മഞ്ഞമാനോ, അഞ്ഞേപേവം കരിസ്സതി;
‘‘Mamevāyaṃ maññamāno, aññepevaṃ karissati;
തേ നം തത്ഥ വധിസ്സന്തി, സാ മേ മുത്തി ഭവിസ്സതീ’’തി.
Te naṃ tattha vadhissanti, sā me mutti bhavissatī’’ti.
കതിപാഹച്ചയേന പന ബോധിസത്തോ അഞ്ഞത്ഥ ഗതോ. അഞ്ഞോ ചണ്ഡമഹിംസോ തത്ഥ ആഗന്ത്വാ അട്ഠാസി. ദുട്ഠമക്കടോ ‘‘സോയേവ അയ’’ന്തി സഞ്ഞായ തസ്സ പിട്ഠിം അഭിരുഹിത്വാ തഥേവ അനാചാരം ചരി. അഥ നം സോ വിധുനന്തോ ഭൂമിയം പാതേത്വാ സിങ്ഗേന ഹദയേ വിജ്ഝിത്വാ പാദേഹി മദ്ദിത്വാ സഞ്ചുണ്ണേസി.
Katipāhaccayena pana bodhisatto aññattha gato. Añño caṇḍamahiṃso tattha āgantvā aṭṭhāsi. Duṭṭhamakkaṭo ‘‘soyeva aya’’nti saññāya tassa piṭṭhiṃ abhiruhitvā tatheva anācāraṃ cari. Atha naṃ so vidhunanto bhūmiyaṃ pātetvā siṅgena hadaye vijjhitvā pādehi madditvā sañcuṇṇesi.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ ദുട്ഠമഹിംസോ അയം ദുട്ഠഹത്ഥീ അഹോസി, ദുട്ഠമക്കടോ ഏതരഹി അയം മക്കടോ, സീലവാ മഹിംസരാജാ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā duṭṭhamahiṃso ayaṃ duṭṭhahatthī ahosi, duṭṭhamakkaṭo etarahi ayaṃ makkaṭo, sīlavā mahiṃsarājā pana ahameva ahosi’’nti.
മഹിംസരാജജാതകവണ്ണനാ അട്ഠമാ.
Mahiṃsarājajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൭൮. മഹിംസരാജജാതകം • 278. Mahiṃsarājajātakaṃ