Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၅. မလိတဝမ္ဘတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    5. Malitavambhattheragāthāvaṇṇanā

    ဥက္ကဏ္ဌိတောတိ အာယသ္မတော မလိတဝမ္ဘတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယံ ကိရ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဟိမဝန္တတော အဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ဇာတသ္သရေ သကုဏော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, ပဒုမုတ္တရော ဘဂဝာ တံ အနုဂ္ဂဏ္ဟန္တော တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ဇာတသ္သရတီရေ စင္ကမတိ။ သကုဏော ဘဂဝန္တံ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော သရေ ကုမုဒာနိ ဂဟေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ပူဇေသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ကုရုကစ္ဆနဂရေ အညတရသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, မလိတဝမ္ဘောတိသ္သ နာမံ အဟောသိ။ သော ဝိညုတံ ပတ္တော ပစ္ဆာဘူမဟာထေရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ တသ္သ သန္တိကေ ဓမ္မံ သုတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝိပသ္သနာယ ကမ္မံ ကရောန္တော ဝိဟရတိ။ တသ္သ စ အယံ သဘာဝော, ယတ္ထ ဘောဇနသပ္ပာယော ဒုလ္လဘော, ဣတရေ သုလဘာ, တတော န ပက္ကမတိ။ ယတ္ထ ပန ဘောဇနသပ္ပာယော သုလဘော, ဣတရေ ဒုလ္လဘာ, တတ္ထ န ဝသတိ ပက္ကမတေဝ။ ဧဝံ ဝိဟရန္တော စ ဟေတုသမ္ပန္နတာယ မဟာပုရိသဇာတိကတာယ စ နစိရသ္သေဝ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁၆.၅၁-၅၇) –

    Ukkaṇṭhitoti āyasmato malitavambhattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle himavantato avidūre aññatarasmiṃ jātassare sakuṇo hutvā nibbatti, padumuttaro bhagavā taṃ anuggaṇhanto tattha gantvā jātassaratīre caṅkamati. Sakuṇo bhagavantaṃ disvā pasannamānaso sare kumudāni gahetvā bhagavantaṃ pūjesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kurukacchanagare aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, malitavambhotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto pacchābhūmahātheraṃ upasaṅkamitvā tassa santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto viharati. Tassa ca ayaṃ sabhāvo, yattha bhojanasappāyo dullabho, itare sulabhā, tato na pakkamati. Yattha pana bhojanasappāyo sulabho, itare dullabhā, tattha na vasati pakkamateva. Evaṃ viharanto ca hetusampannatāya mahāpurisajātikatāya ca nacirasseva vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.51-57) –

    ‘‘ဟိမဝန္တသ္သာဝိဒူရေ ၊ မဟာဇာတသ္သရော အဟု။

    ‘‘Himavantassāvidūre , mahājātassaro ahu;

    ပဒုမုပ္ပလသဉ္ဆန္နော၊ ပုဏ္ဍရီကသမောတ္ထဋော။

    Padumuppalasañchanno, puṇḍarīkasamotthaṭo.

    ‘‘ကုကုတ္ထော နာမ နာမေန၊ တတ္ထာသိံ သကုဏော တဒာ။

    ‘‘Kukuttho nāma nāmena, tatthāsiṃ sakuṇo tadā;

    သီလဝာ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော၊ ပုညာပုညေသု ကောဝိဒော။

    Sīlavā buddhisampanno, puññāpuññesu kovido.

    ‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော။

    ‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    ဇာတသ္သရသ္သာဝိဒူရေ၊ သဉ္စရိတ္ထ မဟာမုနိ။

    Jātassarassāvidūre, sañcarittha mahāmuni.

    ‘‘ဇလဇံ ကုမုဒံ ဆေတ္ဝာ၊ ဥပနေသိံ မဟေသိနော။

    ‘‘Jalajaṃ kumudaṃ chetvā, upanesiṃ mahesino;

    မမ သင္ကပ္ပမညာယ၊ ပဋိဂ္ဂဟိ မဟာမုနိ။

    Mama saṅkappamaññāya, paṭiggahi mahāmuni.

    ‘‘တဉ္စ ဒာနံ ဒဒိတ္ဝာန၊ သုက္ကမူလေန စောဒိတော။

    ‘‘Tañca dānaṃ daditvāna, sukkamūlena codito;

    ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သံ၊ ဒုဂ္ဂတိံ နုပပဇ္ဇဟံ။

    Kappānaṃ satasahassaṃ, duggatiṃ nupapajjahaṃ.

    ‘‘သောဠသေတော ကပ္ပသတေ၊ အာသုံ ဝရုဏနာမကာ။

    ‘‘Soḷaseto kappasate, āsuṃ varuṇanāmakā;

    အဋ္ဌ ဧတေ ဇနာဓိပာ၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလာ။

    Aṭṭha ete janādhipā, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ အတ္တနော ပဋိပတ္တိံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဥဒာနေန္တော –

    Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānento –

    ၁၀၅.

    105.

    ‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတောပိ န ဝသေ၊ ရမမာနောပိ ပက္ကမေ။

    ‘‘Ukkaṇṭhitopi na vase, ramamānopi pakkame;

    န တ္ဝေဝာနတ္ထသံဟိတံ၊ ဝသေ ဝာသံ ဝိစက္ခဏော’’တိ။ – ဂာထံ အဘာသိ။

    Na tvevānatthasaṃhitaṃ, vase vāsaṃ vicakkhaṇo’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    တတ္ထ ဥက္ကဏ္ဌိတောပိ န ဝသေတိ ယသ္မိံ အာဝာသေ ဝသန္တသ္သ မေ ဘောဇနသပ္ပာယာလာဘေန အဓိကုသလေသု ဓမ္မေသု ဥက္ကဏ္ဌာ အနဘိရတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တတ္ထ ဥက္ကဏ္ဌိတောပိ ဝသာမိယေဝ ဣတရသပ္ပာယလာဘေန န ပက္ကမေ န ပက္ကမာမိ။ န ဝသေတိ ဧတ္ထ န-ကာရေနပိ ပက္ကမေတိပဒံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ရမမာနောပိ ပက္ကမေတိ ယသ္မိံ ပန အာဝာသေ ဝသန္တသ္သ မေ ပစ္စယဝေကလ္လာဘာဝေန နတ္ထိ ဥက္ကဏ္ဌာ, အညဒတ္ထု အဘိရမာမိ, ဧဝံ အဘိရမမာနောပိ အဝသေသသပ္ပာယာလာဘေန တတော ပက္ကမေ, န ဝသေယ္ယံ။ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇန္တောဝာဟံ နစိရသ္သေဝ သကတ္ထံ ပစ္စုပာဒိန္တိ။ အယဉ္စေတ္ထ အတ္တပဋိပတ္တိပစ္စဝေက္ခဏာယံ ယောဇနာ။ ပရသ္သ ဩဝာဒဒာနေ ပန ဝသေယ္ယ န ပက္ကမေယ္ယာတိ ဝိဓာနဝသေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ န တ္ဝေဝာနတ္ထသံဟိတံ, ဝသေ ဝာသံ ဝိစက္ခဏောတိ ယသ္မိံ အာဝာသေ ပစ္စယာ သုလဘာ , သမဏဓမ္မော န ပာရိပူရိံ ဂစ္ဆတိ, ယသ္မိဉ္စ အာဝာသေ ပစ္စယာ ဒုလ္လဘာ, သမဏဓမ္မောပိ ပာရိပူရိံ န ဂစ္ဆတိ, ဧဝရူပော အာဝာသော ဣဓ အနတ္ထသံဟိတော နာမ အဝဍ္ဎိသဟိတောတိ ကတ္ဝာ။ ဧဝရူပံ ဝာသံ ဝိစက္ခဏော ဝိညုဇာတိကော သကတ္ထံ ပရိပူရေတုကာမော နတ္ဝေဝ ဝသေယ္ယ။ ယတ္ထ ပန ပဉ္စင္ဂသမန္နာဂတော အာဝာသော လဗ္ဘတိ, သတ္တပိ သပ္ပာယာ လဗ္ဘန္တိ, တတ္ထေဝ ဝသေယ္ယာတိ အတ္ထော။

    Tattha ukkaṇṭhitopi na vaseti yasmiṃ āvāse vasantassa me bhojanasappāyālābhena adhikusalesu dhammesu ukkaṇṭhā anabhirati uppajjati, tattha ukkaṇṭhitopi vasāmiyeva itarasappāyalābhena na pakkame na pakkamāmi. Na vaseti ettha na-kārenapi pakkametipadaṃ sambandhitabbaṃ. Ramamānopi pakkameti yasmiṃ pana āvāse vasantassa me paccayavekallābhāvena natthi ukkaṇṭhā, aññadatthu abhiramāmi, evaṃ abhiramamānopi avasesasappāyālābhena tato pakkame, na vaseyyaṃ. Evaṃ paṭipajjantovāhaṃ nacirasseva sakatthaṃ paccupādinti. Ayañcettha attapaṭipattipaccavekkhaṇāyaṃ yojanā. Parassa ovādadāne pana vaseyya na pakkameyyāti vidhānavasena yojetabbaṃ. Na tvevānatthasaṃhitaṃ, vase vāsaṃ vicakkhaṇoti yasmiṃ āvāse paccayā sulabhā , samaṇadhammo na pāripūriṃ gacchati, yasmiñca āvāse paccayā dullabhā, samaṇadhammopi pāripūriṃ na gacchati, evarūpo āvāso idha anatthasaṃhito nāma avaḍḍhisahitoti katvā. Evarūpaṃ vāsaṃ vicakkhaṇo viññujātiko sakatthaṃ paripūretukāmo natveva vaseyya. Yattha pana pañcaṅgasamannāgato āvāso labbhati, sattapi sappāyā labbhanti, tattheva vaseyyāti attho.

    မလိတဝမ္ဘတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Malitavambhattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၅. မလိတဝမ္ဘတ္ထေရဂာထာ • 5. Malitavambhattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact