Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૭. મલ્લિકાદેવીસુત્તં
7. Mallikādevīsuttaṃ
૧૯૭. એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો મલ્લિકા દેવી યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો મલ્લિકા દેવી ભગવન્તં એતદવોચ –
197. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho mallikā devī yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho mallikā devī bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા 1 દસ્સનાય; દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ?
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā 2 dassanāya; daliddā ca hoti appassakā appabhogā appesakkhā ca?
‘‘કો પન, ભન્તે, હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા દસ્સનાય; અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચ?
‘‘Ko pana, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā dassanāya; aḍḍhā ca hoti mahaddhanā mahābhogā mahesakkhā ca?
‘‘કો નુ ખો, ભન્તે, હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા; દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ?
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacco mātugāmo abhirūpā ca hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā; daliddā ca hoti appassakā appabhogā appesakkhā ca?
‘‘કો પન, ભન્તે, હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા, અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચા’’તિ?
‘‘Ko pana, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacco mātugāmo abhirūpā ca hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā, aḍḍhā ca hoti mahaddhanā mahābhogā mahesakkhā cā’’ti?
‘‘ઇધ , મલ્લિકે, એકચ્ચો માતુગામો કોધના હોતિ ઉપાયાસબહુલા. અપ્પમ્પિ વુત્તા સમાના અભિસજ્જતિ કુપ્પતિ બ્યાપજ્જતિ પતિત્થીયતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ. સા 3 ન દાતા હોતિ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા અન્નં પાનં વત્થં યાનં માલાગન્ધવિલેપનં સેય્યાવસથપદીપેય્યં. ઇસ્સામનિકા 4 ખો પન હોતિ; પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ઇસ્સતિ ઉપદુસ્સતિ ઇસ્સં બન્ધતિ. સા ચે તતો ચુતા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ, સા 5 યત્થ યત્થ પચ્ચાજાયતિ દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા દસ્સનાય; દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ.
‘‘Idha , mallike, ekacco mātugāmo kodhanā hoti upāyāsabahulā. Appampi vuttā samānā abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Sā 6 na dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Issāmanikā 7 kho pana hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issati upadussati issaṃ bandhati. Sā ce tato cutā itthattaṃ āgacchati, sā 8 yattha yattha paccājāyati dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā dassanāya; daliddā ca hoti appassakā appabhogā appesakkhā ca.
‘‘ઇધ પન, મલ્લિકે, એકચ્ચો માતુગામો કોધના હોતિ ઉપાયાસબહુલા. અપ્પમ્પિ વુત્તા સમાના અભિસજ્જતિ કુપ્પતિ બ્યાપજ્જતિ પતિત્થીયતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ. સા દાતા હોતિ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા અન્નં પાનં વત્થં યાનં માલાગન્ધવિલેપનં સેય્યાવસથપદીપેય્યં. અનિસ્સામનિકા ખો પન હોતિ; પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ન ઇસ્સતિ ન ઉપદુસ્સતિ ન ઇસ્સં બન્ધતિ. સા ચે તતો ચુતા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ, સા યત્થ યત્થ પચ્ચાજાયતિ દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા દસ્સનાય; અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચ.
‘‘Idha pana, mallike, ekacco mātugāmo kodhanā hoti upāyāsabahulā. Appampi vuttā samānā abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Sā dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Anissāmanikā kho pana hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issati na upadussati na issaṃ bandhati. Sā ce tato cutā itthattaṃ āgacchati, sā yattha yattha paccājāyati dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā dassanāya; aḍḍhā ca hoti mahaddhanā mahābhogā mahesakkhā ca.
‘‘ઇધ પન, મલ્લિકે, એકચ્ચો માતુગામો અક્કોધના હોતિ અનુપાયાસબહુલા. બહુમ્પિ વુત્તા સમાના નાભિસજ્જતિ ન કુપ્પતિ ન બ્યાપજ્જતિ ન પતિત્થીયતિ, ન કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ. સા ન દાતા હોતિ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા અન્નં પાનં વત્થં યાનં માલાગન્ધવિલેપનં સેય્યાવસથપદીપેય્યં. ઇસ્સામનિકા ખો પન હોતિ; પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ઇસ્સતિ ઉપદુસ્સતિ ઇસ્સં બન્ધતિ. સા ચે તતો ચુતા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ, સા યત્થ યત્થ પચ્ચાજાયતિ અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા; દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ.
‘‘Idha pana, mallike, ekacco mātugāmo akkodhanā hoti anupāyāsabahulā. Bahumpi vuttā samānā nābhisajjati na kuppati na byāpajjati na patitthīyati, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Sā na dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Issāmanikā kho pana hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu issati upadussati issaṃ bandhati. Sā ce tato cutā itthattaṃ āgacchati, sā yattha yattha paccājāyati abhirūpā ca hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā; daliddā ca hoti appassakā appabhogā appesakkhā ca.
‘‘ઇધ પન, મલ્લિકે, એકચ્ચો માતુગામો અક્કોધના હોતિ અનુપાયાસબહુલા. બહુમ્પિ વુત્તા સમાના નાભિસજ્જતિ ન કુપ્પતિ ન બ્યાપજ્જતિ ન પતિત્થીયતિ, ન કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતિ. સા દાતા હોતિ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા અન્નં પાનં વત્થં યાનં માલાગન્ધવિલેપનં સેય્યાવસથપદીપેય્યં. અનિસ્સામનિકા ખો પન હોતિ; પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ન ઇસ્સતિ ન ઉપદુસ્સતિ ન ઇસ્સં બન્ધતિ. સા ચે તતો ચુતા ઇત્થત્તં આગચ્છતિ, સા યત્થ યત્થ પચ્ચાજાયતિ અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા; અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચ.
‘‘Idha pana, mallike, ekacco mātugāmo akkodhanā hoti anupāyāsabahulā. Bahumpi vuttā samānā nābhisajjati na kuppati na byāpajjati na patitthīyati, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti. Sā dātā hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Anissāmanikā kho pana hoti; paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issati na upadussati na issaṃ bandhati. Sā ce tato cutā itthattaṃ āgacchati, sā yattha yattha paccājāyati abhirūpā ca hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā; aḍḍhā ca hoti mahaddhanā mahābhogā mahesakkhā ca.
‘‘અયં ખો, મલ્લિકે, હેતુ અયં પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા દસ્સનાય; દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ. અયં પન, મલ્લિકે, હેતુ અયં પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા દસ્સનાય; અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચ. અયં ખો, મલ્લિકે, હેતુ અયં પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા; દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ. અયં પન, મલ્લિકે, હેતુ અયં પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા; અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચા’’તિ.
‘‘Ayaṃ kho, mallike, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā dassanāya; daliddā ca hoti appassakā appabhogā appesakkhā ca. Ayaṃ pana, mallike, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacco mātugāmo dubbaṇṇā ca hoti durūpā supāpikā dassanāya; aḍḍhā ca hoti mahaddhanā mahābhogā mahesakkhā ca. Ayaṃ kho, mallike, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacco mātugāmo abhirūpā ca hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā; daliddā ca hoti appassakā appabhogā appesakkhā ca. Ayaṃ pana, mallike, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacco mātugāmo abhirūpā ca hoti dassanīyā pāsādikā paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgatā; aḍḍhā ca hoti mahaddhanā mahābhogā mahesakkhā cā’’ti.
‘‘યા નૂનાહં, ભન્તે, અઞ્ઞં જાતિં દાતા અહોસિં સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા અન્નં પાનં વત્થં યાનં માલાગન્ધવિલેપનં સેય્યાવસથપદીપેય્યં, સાહં, ભન્તે, એતરહિ અડ્ઢા 13 મહદ્ધના મહાભોગા.
‘‘Yā nūnāhaṃ, bhante, aññaṃ jātiṃ dātā ahosiṃ samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ, sāhaṃ, bhante, etarahi aḍḍhā 14 mahaddhanā mahābhogā.
‘‘યા નૂનાહં, ભન્તે, અઞ્ઞં જાતિં અનિસ્સામનિકા અહોસિં, પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ન ઇસ્સિં ન ઉપદુસ્સિં ન ઇસ્સં બન્ધિં, સાહં, ભન્તે, એતરહિ મહેસક્ખા. સન્તિ ખો પન, ભન્તે, ઇમસ્મિં રાજકુલે ખત્તિયકઞ્ઞાપિ બ્રાહ્મણકઞ્ઞાપિ ગહપતિકઞ્ઞાપિ, તાસાહં ઇસ્સરાધિપચ્ચં કારેમિ. એસાહં, ભન્તે, અજ્જતગ્ગે અક્કોધના ભવિસ્સામિ અનુપાયાસબહુલા, બહુમ્પિ વુત્તા સમાના નાભિસજ્જિસ્સામિ ન કુપ્પિસ્સામિ ન બ્યાપજ્જિસ્સામિ ન પતિત્થીયિસ્સામિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ ન પાતુકરિસ્સામિ; દસ્સામિ સમણસ્સ વા બ્રાહ્મણસ્સ વા અન્નં પાનં વત્થં યાનં માલાગન્ધવિલેપનં સેય્યાવસથપદીપેય્યં. અનિસ્સામનિકા ભવિસ્સામિ, પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ન ઇસ્સિસ્સામિ ન ઉપદુસ્સિસ્સામિ ન ઇસ્સં બન્ધિસ્સામિ. અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… ઉપાસિકં મં, ભન્તે, ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ. સત્તમં.
‘‘Yā nūnāhaṃ, bhante, aññaṃ jātiṃ anissāmanikā ahosiṃ, paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na issiṃ na upadussiṃ na issaṃ bandhiṃ, sāhaṃ, bhante, etarahi mahesakkhā. Santi kho pana, bhante, imasmiṃ rājakule khattiyakaññāpi brāhmaṇakaññāpi gahapatikaññāpi, tāsāhaṃ issarādhipaccaṃ kāremi. Esāhaṃ, bhante, ajjatagge akkodhanā bhavissāmi anupāyāsabahulā, bahumpi vuttā samānā nābhisajjissāmi na kuppissāmi na byāpajjissāmi na patitthīyissāmi, kopañca dosañca appaccayañca na pātukarissāmi; dassāmi samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Anissāmanikā bhavissāmi, paralābhasakkāragarukāramānanavandanapūjanāsu na ississāmi na upadussissāmi na issaṃ bandhissāmi. Abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsikaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૭. મલ્લિકાદેવીસુત્તવણ્ણના • 7. Mallikādevīsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૭. મલ્લિકાદેવીસુત્તવણ્ણના • 7. Mallikādevīsuttavaṇṇanā