| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೨. ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
೯೫. ಅಪಸಾದೇತೀತಿ ತಜ್ಜೇತಿ। ಉಸ್ಸಾದೇತೀತಿ ಉಕ್ಕಂಸೇತಿ। ಅಯಂ ಕಿರ ಥೇರೋ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತೋ। ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಸ್ಸ ಅನನುಯುಜ್ಜನೇನ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ।
95.Apasādetīti tajjeti. Ussādetīti ukkaṃseti. Ayaṃ kira thero mālukyaputto. Pamajjitvāti yonisomanasikārassa ananuyujjanena pamajjitvā.
ಯತ್ರಾತಿ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಚನಾಲಙ್ಕಾರೇ। ನಾಮಾತಿ ಅಸಮ್ಭಾವನೇ ಅಪಸಾದನಪಕ್ಖೇ, ಉಸ್ಸಾದನಪಕ್ಖೇ ಪನ ಸಮ್ಭಾವನೇ। ಕಿಂ ಜಾತನ್ತಿ ಕಿಂ ತೇನ ಮಹಲ್ಲಕಭಾವೇನ ಜಾತನ್ತಿ ಮಹಲ್ಲಕಭಾವಂ ತಿಣಾಯಪಿ ಅಮಞ್ಞಮಾನೋ ವದತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯದಿ…ಪೇ॰… ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ’’ತಿ। ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋತಿ ಅಚಿನ್ತೇನ್ತೋ। ಮಾದಿಸಾನಂ ಭಗವತೋ ಓವಾದೋ ಉಪಕಾರಾವಹೋತಿ ಏತರಹಿ ಓವಾದಞ್ಚ ಪಸಂಸನ್ತೋ।
Yatrāti paccattaṃ vacanālaṅkāre. Nāmāti asambhāvane apasādanapakkhe, ussādanapakkhe pana sambhāvane. Kiṃ jātanti kiṃ tena mahallakabhāvena jātanti mahallakabhāvaṃ tiṇāyapi amaññamāno vadati. Tenāha ‘‘yadi…pe… anuggaṇhanto’’ti. Anuggaṇhantoti acintento. Mādisānaṃ bhagavato ovādo upakārāvahoti etarahi ovādañca pasaṃsanto.
‘‘ಅದಿಟ್ಠಾ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಪರಿಕಪ್ಪವಸೇನ ವುತ್ತನಿದಸ್ಸನಂ ‘‘ಯಥಾ ಏತೇಸು ಛನ್ದಾದಯೋ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಮಿತರೇಸುಪಿ ಪರಿಞ್ಞಾತೇಸೂ’’ತಿ ನಯಪಟಿಪಜ್ಜನತ್ಥಂ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಇಮೇಹಿ ಸಮಾನೇತಬ್ಬತ್ತಾ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಪಿನಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೩೪; ೨.೪೬; ಪಾಚಿ॰ ೪೧೭; ಚೂಳವ॰ ೬೫)।
‘‘Adiṭṭhā adiṭṭhapubbā’’tiādinā parikappavasena vuttanidassanaṃ ‘‘yathā etesu chandādayo na honti, evamitaresupi pariññātesū’’ti nayapaṭipajjanatthaṃ, tesampi imehi samānetabbattā. Tena vuttaṃ ‘‘supinakūpamā kāmā’’ti (ma. ni. 1.234; 2.46; pāci. 417; cūḷava. 65).
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ದಿಟ್ಠೇ ದಿಟ್ಠಮತ್ತನ್ತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ರೂಪಾಯತನಂ ಯತ್ತಕೋ ಗಹಣಾಕಾರೋ, ತತ್ತಕಂ। ಕಿತ್ತಕಂ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅತ್ತಸಂವೇದಿಯಂ ಪರಸ್ಸ ನ ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಕಪ್ಪನಾಮತ್ತಂ ರೂಪಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ರೂಪೇತಿ ರೂಪಾಯತನೇ। ರೂಪಮತ್ತಮೇವಾತಿ ನೀಲಾದಿಭೇದಂ ರೂಪಾಯತನಮತ್ತಂ, ನ ನೀಲಾದಿ। ವಿಸೇಸನಿವತ್ತನತ್ಥೋ ಹಿ ಅಯಂ ಮತ್ತ-ಸದ್ದೋ। ಯದಿ ಏವಂ, ಏವ-ಕಾರೋ ಕಿಮತ್ಥಿಯೋ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಹಿ ರೂಪಾಯತನೇ ಲಬ್ಭಮಾನಮ್ಪಿ ನೀಲಾದಿವಿಸೇಸಂ ‘‘ಇದಂ ನೀಲಂ ನಾಮ, ಇದಂ ಪೀತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕುತೋ ನಿಚ್ಚಾನಿಚ್ಚಾದಿಸಭಾವತ್ಥನ್ತಿ ಸಂಹಿತಸ್ಸಪಿ ನಿವತ್ತನತ್ಥಂ ಏವಕಾರಗ್ಗಹಣಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ನ ನಿಚ್ಚಾದಿಸಭಾವ’’ನ್ತಿ। ಸೇಸವಿಞ್ಞಾಣೇಹಿಪೀತಿ ಜವನವಿಞ್ಞಾಣೇಹಿಪಿ।
Cakkhuviññāṇena diṭṭhe diṭṭhamattanti cakkhuviññāṇassa rūpāyatanaṃ yattako gahaṇākāro, tattakaṃ. Kittakaṃ pamāṇanti attasaṃvediyaṃ parassa na disitabbaṃ, kappanāmattaṃ rūpaṃ. Tenāha ‘‘cakkhuviññāṇaṃ hī’’tiādi. Rūpeti rūpāyatane. Rūpamattamevāti nīlādibhedaṃ rūpāyatanamattaṃ, na nīlādi. Visesanivattanattho hi ayaṃ matta-saddo. Yadi evaṃ, eva-kāro kimatthiyo? Cakkhuviññāṇañhi rūpāyatane labbhamānampi nīlādivisesaṃ ‘‘idaṃ nīlaṃ nāma, idaṃ pītaṃ nāmā’’ti na gaṇhāti. Kuto niccāniccādisabhāvatthanti saṃhitassapi nivattanatthaṃ evakāraggahaṇaṃ. Tenāha ‘‘na niccādisabhāva’’nti. Sesaviññāṇehipīti javanaviññāṇehipi.
ದಿಟ್ಠಂ ನಾಮ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ರೂಪಾಯತನಸ್ಸ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಕತ್ವಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ರೂಪೇ ರೂಪವಿಜಾನನ’’ನ್ತಿ। ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಮತ್ತಮೇವಾತಿ ಯತ್ತಕಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ರೂಪಾಯತನೇ ಗಹಣಮತ್ತಂ, ತಂಮತ್ತಮೇವ ಮೇ ಸಬ್ಬಂ ಚಿತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ರಾಗಾದಿರಹೇನಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ದಿಟ್ಠಂ ನಾಮ ಪದತ್ಥತೋ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ದಿಟ್ಠಂ ರೂಪಂ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ದಿಟ್ಠಮತ್ತೇ ರೂಪೇ। ಚಿತ್ತತ್ತಯಂ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಂ ನಾಮ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಯ ರಾಗಾದಿವಿರಹೇನ ಪವತ್ತನತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಥಾ ತ’’ನ್ತಿ ಆದಿ।
Diṭṭhaṃ nāma cakkhuviññāṇaṃ rūpāyatanassa dassananti katvā. Tenāha ‘‘rūpe rūpavijānana’’nti. Cakkhuviññāṇamattamevāti yattakaṃ cakkhuviññāṇaṃ rūpāyatane gahaṇamattaṃ, taṃmattameva me sabbaṃ cittaṃ bhavissatīti attho. ‘‘Rāgādirahenā’’ti vā pāṭho. Diṭṭhaṃ nāma padatthato cakkhuviññāṇena diṭṭhaṃ rūpaṃ. Tatthevāti cakkhuviññāṇena diṭṭhamatte rūpe. Cittattayaṃ diṭṭhamattaṃ nāma cakkhuviññāṇaṃ viya rāgādivirahena pavattanato. Tenāha ‘‘yathā ta’’nti ādi.
ಮನೋದ್ವಾರಾವಜ್ಜನೇನ ವಿಞ್ಞಾತಾರಮ್ಮಣಂ ವಿಞ್ಞಾತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ರಾಗಾದಿವಿರಹೇನ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಥಾ ಆವಜ್ಜನೇನಾ’’ತಿಆದಿ।
Manodvārāvajjanenaviññātārammaṇaṃ viññātanti adhippetaṃ rāgādivirahena viññeyyato. Tenāha ‘‘yathā āvajjanenā’’tiādi.
ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ, ನ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ದಿಟ್ಠಮತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಯೇಸಂ ರಾಗಾದೀನಂ ನಿವತ್ತನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತೇ ‘‘ತೇನಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ತ-ಸದ್ದೇನ ಪಚ್ಚಾಮಸೀಯನ್ತೀತಿ ‘‘ತೇನ ರಾಗೇನ ವಾ ರತ್ತೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥಾತಿ ವಿಸಯೇ ಭುಮ್ಮಂ, ವಿಸಯಭಾವೋ ಚ ವಿಸಯಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಟಿಬದ್ಧೋ’’ತಿಆದಿ।
Tadāti tasmiṃ kāle, na tato paṭṭhāyāti ayamettha atthoti dasseti. ‘‘Diṭṭhamatta’’ntiādinā yesaṃ rāgādīnaṃ nivattanaṃ adhippetaṃ, te ‘‘tenā’’ti ettha ta-saddena paccāmasīyantīti ‘‘tena rāgena vā ratto’’tiādi vuttaṃ. Tatthāti visaye bhummaṃ, visayabhāvo ca visayinā sambandhavasena icchitabboti vuttaṃ ‘‘paṭibaddho’’tiādi.
ಸತೀತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾಸಭಾವಸಲ್ಲಕ್ಖಣಾ ಸತಿ ಮುಟ್ಠಾ ಪಿಯನಿಮಿತ್ತಮನಸಿಕಾರೇನ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ। ಅಜ್ಝೋಸಾತಿ ಅಜ್ಝೋಸಾಯ। ಗಿಲಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಿಯಕರಣೇನ।
Satīti rūpassa yathāsabhāvasallakkhaṇā sati muṭṭhā piyanimittamanasikārena anuppajjanato na dissati nappavattati. Ajjhosāti ajjhosāya. Gilitvā pariniṭṭhapetvā attaniyakaraṇena.
ಅಭಿಜ್ಝಾ ಚ ವಿಹೇಸಾ ಚಾತಿ ಕರಣತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಅಭಿಜ್ಝಾಯ ಚ ವಿಹೇಸಾಯ ಚಾ’’ತಿ। ಅತ್ಥವಸೇನ ವಿಭತ್ತಿಪರಿಣಾಮೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಅಭಿಜ್ಝಾವಿಹೇಸಾಹೀ’’ತಿ। ಆಚಿನನ್ತಸ್ಸಾತಿ ವಡ್ಢೇನ್ತಸ್ಸ। ಪಟಿಸ್ಸತೋತಿ ಪತಿಸ್ಸತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸತಿಯಾ ಯುತ್ತೋ। ಸೇವತೋ ಚಾಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಚ-ಸದ್ದೋ ಅಪಿ-ಸದ್ದೋ ಚ ನಿಪಾತಮತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಸೇವನ್ತಸ್ಸ’’ಇಚ್ಚೇವ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ।
Abhijjhā ca vihesā cāti karaṇatthe paccattavacananti āha – ‘‘abhijjhāya ca vihesāya cā’’ti. Atthavasena vibhattipariṇāmoti āha – ‘‘abhijjhāvihesāhī’’ti. Ācinantassāti vaḍḍhentassa. Paṭissatoti patissato sabbattha satiyā yutto. Sevato cāpīti ettha ca-saddo api-saddo ca nipātamattanti ‘‘sevantassa’’icceva attho vutto.
ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mālukyaputtasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೨. ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತಸುತ್ತಂ • 2. Mālukyaputtasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Mālukyaputtasuttavaṇṇanā
