Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૪. મનાપદાયીસુત્તં
4. Manāpadāyīsuttaṃ
૪૪. એકં સમયં ભગવા વેસાલિયં વિહરતિ મહાવને કૂટાગારસાલાયં. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન ઉગ્ગસ્સ ગહપતિનો વેસાલિકસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો ઉગ્ગો ગહપતિ વેસાલિકો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ઉગ્ગો ગહપતિ વેસાલિકો ભગવન્તં એતદવોચ –
44. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena uggassa gahapatino vesālikassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho uggo gahapati vesāliko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uggo gahapati vesāliko bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘સમ્મુખા મેતં, ભન્તે, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘મનાપદાયી લભતે મનાપ’ન્તિ. મનાપં મે, ભન્તે, સાલપુપ્ફકં 1 ખાદનીયં; તં મે ભગવા પટિગ્ગણ્હાતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા અનુકમ્પં ઉપાદાય.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sālapupphakaṃ 2 khādanīyaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘સમ્મુખા મેતં, ભન્તે, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘મનાપદાયી લભતે મનાપ’ન્તિ. મનાપં મે, ભન્તે, સમ્પન્નકોલકં સૂકરમંસં 3; તં મે ભગવા પટિગ્ગણ્હાતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા અનુકમ્પં ઉપાદાય.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, sampannakolakaṃ sūkaramaṃsaṃ 4; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘સમ્મુખા મેતં, ભન્તે, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘મનાપદાયી લભતે મનાપ’ન્તિ. મનાપં મે, ભન્તે, નિબ્બત્તતેલકં 5 નાલિયસાકં; તં મે ભગવા પટિગ્ગણ્હાતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા અનુકમ્પં ઉપાદાય.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpaṃ me, bhante, nibbattatelakaṃ 6 nāliyasākaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘સમ્મુખા મેતં, ભન્તે, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘મનાપદાયી લભતે મનાપ’ન્તિ. મનાપો મે, ભન્તે, સાલીનં ઓદનો વિચિતકાળકો 7 અનેકસૂપો અનેકબ્યઞ્જનો; તં મે ભગવા પટિગ્ગણ્હાતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા અનુકમ્પં ઉપાદાય.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpo me, bhante, sālīnaṃ odano vicitakāḷako 8 anekasūpo anekabyañjano; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘સમ્મુખા મેતં, ભન્તે, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘મનાપદાયી લભતે મનાપ’ન્તિ. મનાપાનિ મે, ભન્તે, કાસિકાનિ વત્થાનિ; તાનિ મે ભગવા પટિગ્ગણ્હાતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા અનુકમ્પં ઉપાદાય.
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti. Manāpāni me, bhante, kāsikāni vatthāni; tāni me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya.
‘‘સમ્મુખા મેતં, ભન્તે, ભગવતો સુતં સમ્મુખા પટિગ્ગહિતં – ‘મનાપદાયી લભતે મનાપ’ન્તિ . મનાપો મે, ભન્તે, પલ્લઙ્કો ગોનકત્થતો પટલિકત્થતો કદલિમિગપવરપચ્ચત્થરણો 9 સઉત્તરચ્છદો ઉભતોલોહિતકૂપધાનો. અપિ ચ, ભન્તે, મયમ્પેતં જાનામ – ‘નેતં ભગવતો કપ્પતી’તિ. ઇદં મે, ભન્તે, ચન્દનફલકં અગ્ઘતિ અધિકસતસહસ્સં; તં મે ભગવા પટિગ્ગણ્હાતુ અનુકમ્પં ઉપાદાયા’’તિ. પટિગ્ગહેસિ ભગવા અનુકમ્પં ઉપાદાય. અથ ખો ભગવા ઉગ્ગં ગહપતિં વેસાલિકં ઇમિના અનુમોદનીયેન અનુમોદિ –
‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘manāpadāyī labhate manāpa’nti . Manāpo me, bhante, pallaṅko gonakatthato paṭalikatthato kadalimigapavarapaccattharaṇo 10 sauttaracchado ubhatolohitakūpadhāno. Api ca, bhante, mayampetaṃ jānāma – ‘netaṃ bhagavato kappatī’ti. Idaṃ me, bhante, candanaphalakaṃ agghati adhikasatasahassaṃ; taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya. Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumodi –
‘‘મનાપદાયી લભતે મનાપં,
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
નાનાપ્પકારાનિ ચ પચ્ચયાનિ.
Nānāppakārāni ca paccayāni.
ખેત્તૂપમે અરહન્તે વિદિત્વા;
Khettūpame arahante viditvā;
સો દુચ્ચજં સપ્પુરિસો ચજિત્વા,
So duccajaṃ sappuriso cajitvā,
મનાપદાયી લભતે મનાપ’’ન્તિ.
Manāpadāyī labhate manāpa’’nti.
અથ ખો ભગવા ઉગ્ગં ગહપતિં વેસાલિકં ઇમિના અનુમોદનીયેન અનુમોદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામિ.
Atha kho bhagavā uggaṃ gahapatiṃ vesālikaṃ iminā anumodanīyena anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
અથ ખો ઉગ્ગો ગહપતિ વેસાલિકો અપરેન સમયેન કાલમકાસિ. કાલઙ્કતો 17 ચ ઉગ્ગો ગહપતિ વેસાલિકો અઞ્ઞતરં મનોમયં કાયં ઉપપજ્જિ. તેન ખો પન સમયેન ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો ઉગ્ગો દેવપુત્તો અભિક્કન્તાય રત્તિયા અભિક્કન્તવણ્ણો કેવલકપ્પં જેતવનં ઓભાસેત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ. એકમન્તં ઠિતં ખો ઉગ્ગં દેવપુત્તં ભગવા એતદવોચ – ‘‘કચ્ચિ તે, ઉગ્ગ, યથાધિપ્પાયો’’તિ? ‘‘તગ્ઘ મે, ભગવા, યથાધિપ્પાયો’’તિ. અથ ખો ભગવા ઉગ્ગં દેવપુત્તં ગાથાહિ અજ્ઝભાસિ –
Atha kho uggo gahapati vesāliko aparena samayena kālamakāsi. Kālaṅkato 18 ca uggo gahapati vesāliko aññataraṃ manomayaṃ kāyaṃ upapajji. Tena kho pana samayena bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho uggo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho uggaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci te, ugga, yathādhippāyo’’ti? ‘‘Taggha me, bhagavā, yathādhippāyo’’ti. Atha kho bhagavā uggaṃ devaputtaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘મનાપદાયી લભતે મનાપં,
‘‘Manāpadāyī labhate manāpaṃ,
અગ્ગસ્સ દાતા લભતે પુનગ્ગં;
Aggassa dātā labhate punaggaṃ;
વરસ્સ દાતા વરલાભિ હોતિ,
Varassa dātā varalābhi hoti,
સેટ્ઠં દદો સેટ્ઠમુપેતિ ઠાનં.
Seṭṭhaṃ dado seṭṭhamupeti ṭhānaṃ.
‘‘યો અગ્ગદાયી વરદાયી, સેટ્ઠદાયી ચ યો નરો;
‘‘Yo aggadāyī varadāyī, seṭṭhadāyī ca yo naro;
દીઘાયુ યસવા હોતિ, યત્થ યત્થૂપપજ્જતી’’તિ. ચતુત્થં;
Dīghāyu yasavā hoti, yattha yatthūpapajjatī’’ti. catutthaṃ;
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૪. મનાપદાયીસુત્તવણ્ણના • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૪. મનાપદાયીસુત્તવણ્ણના • 4. Manāpadāyīsuttavaṇṇanā