Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૮. મનસિકારસુત્તં
8. Manasikārasuttaṃ
૮. અથ ખો આયસ્મા આનન્દો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ –
8. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘સિયા નુ ખો, ભન્તે, ભિક્ખુનો તથારૂપો સમાધિપટિલાભો યથા ન ચક્ખું મનસિ કરેય્ય, ન રૂપં મનસિ કરેય્ય, ન સોતં મનસિ કરેય્ય, ન સદ્દં મનસિ કરેય્ય, ન ઘાનં મનસિ કરેય્ય, ન ગન્ધં મનસિ કરેય્ય, ન જિવ્હં મનસિ કરેય્ય, ન રસં મનસિ કરેય્ય, ન કાયં મનસિ કરેય્ય, ન ફોટ્ઠબ્બં મનસિ કરેય્ય, ન પથવિં મનસિ કરેય્ય, ન આપં મનસિ કરેય્ય, ન તેજં મનસિ કરેય્ય, ન વાયં મનસિ કરેય્ય, ન આકાસાનઞ્ચાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન ઇધલોકં મનસિ કરેય્ય, ન પરલોકં મનસિ કરેય્ય, યમ્પિદં દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં પત્તં પરિયેસિતં અનુવિચરિતં મનસા, તમ્પિ ન મનસિ કરેય્ય; મનસિ ચ પન કરેય્યા’’તિ?
‘‘Siyā nu kho, bhante, bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā na cakkhuṃ manasi kareyya, na rūpaṃ manasi kareyya, na sotaṃ manasi kareyya, na saddaṃ manasi kareyya, na ghānaṃ manasi kareyya, na gandhaṃ manasi kareyya, na jivhaṃ manasi kareyya, na rasaṃ manasi kareyya, na kāyaṃ manasi kareyya, na phoṭṭhabbaṃ manasi kareyya, na pathaviṃ manasi kareyya, na āpaṃ manasi kareyya, na tejaṃ manasi kareyya, na vāyaṃ manasi kareyya, na ākāsānañcāyatanaṃ manasi kareyya, na viññāṇañcāyatanaṃ manasi kareyya, na ākiñcaññāyatanaṃ manasi kareyya, na nevasaññānāsaññāyatanaṃ manasi kareyya, na idhalokaṃ manasi kareyya, na paralokaṃ manasi kareyya, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi na manasi kareyya; manasi ca pana kareyyā’’ti?
‘‘સિયા, આનન્દ, ભિક્ખુનો તથારૂપો સમાધિપટિલાભો યથા ન ચક્ખું મનસિ કરેય્ય, ન રૂપં મનસિ કરેય્ય, ન સોતં મનસિ કરેય્ય, ન સદ્દં મનસિ કરેય્ય, ન ઘાનં મનસિ કરેય્ય, ન ગન્ધં મનસિ કરેય્ય, ન જિવ્હં મનસિ કરેય્ય, ન રસં મનસિ કરેય્ય, ન કાયં મનસિ કરેય્ય, ન ફોટ્ઠબ્બં મનસિ કરેય્ય, ન પથવિં મનસિ કરેય્ય, ન આપં મનસિ કરેય્ય, ન તેજં મનસિ કરેય્ય, ન વાયં મનસિ કરેય્ય, ન આકાસાનઞ્ચાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં મનસિ કરેય્ય, ન ઇધલોકં મનસિ કરેય્ય, ન પરલોકં મનસિ કરેય્ય, યમ્પિદં દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં પત્તં પરિયેસિતં અનુવિચરિતં મનસા, તમ્પિ ન મનસિ કરેય્ય; મનસિ ચ પન કરેય્યા’’તિ.
‘‘Siyā, ānanda, bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā na cakkhuṃ manasi kareyya, na rūpaṃ manasi kareyya, na sotaṃ manasi kareyya, na saddaṃ manasi kareyya, na ghānaṃ manasi kareyya, na gandhaṃ manasi kareyya, na jivhaṃ manasi kareyya, na rasaṃ manasi kareyya, na kāyaṃ manasi kareyya, na phoṭṭhabbaṃ manasi kareyya, na pathaviṃ manasi kareyya, na āpaṃ manasi kareyya, na tejaṃ manasi kareyya, na vāyaṃ manasi kareyya, na ākāsānañcāyatanaṃ manasi kareyya, na viññāṇañcāyatanaṃ manasi kareyya, na ākiñcaññāyatanaṃ manasi kareyya, na nevasaññānāsaññāyatanaṃ manasi kareyya, na idhalokaṃ manasi kareyya, na paralokaṃ manasi kareyya, yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi na manasi kareyya; manasi ca pana kareyyā’’ti.
‘‘યથા કથં પન, ભન્તે, સિયા ભિક્ખુનો તથારૂપો સમાધિપટિલાભો યથા ન ચક્ખું મનસિ કરેય્ય, ન રૂપં મનસિ કરેય્ય… યમ્પિદં દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં પત્તં પરિયેસિતં અનુવિચરિતં મનસા, તમ્પિ ન મનસિ કરેય્ય; મનસિ ચ પન કરેય્યા’’તિ?
‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā na cakkhuṃ manasi kareyya, na rūpaṃ manasi kareyya… yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi na manasi kareyya; manasi ca pana kareyyā’’ti?
‘‘ઇધાનન્દ, ભિક્ખુ એવં મનસિ કરોતિ – ‘એતં સન્તં એતં પણીતં, યદિદં સબ્બસઙ્ખારસમથો સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગો તણ્હાક્ખયો વિરાગો નિરોધો નિબ્બાન’ન્તિ. એવં ખો, આનન્દ, સિયા ભિક્ખુનો તથારૂપો સમાધિપટિલાભો યથા ન ચક્ખું મનસિ કરેય્ય, ન રૂપં મનસિ કરેય્ય…પે॰… યમ્પિદં દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં પત્તં પરિયેસિતં અનુવિચરિતં મનસા, તમ્પિ ન મનસિ કરેય્ય; મનસિ ચ પન કરેય્યા’’તિ. અટ્ઠમં.
‘‘Idhānanda, bhikkhu evaṃ manasi karoti – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti. Evaṃ kho, ānanda, siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā na cakkhuṃ manasi kareyya, na rūpaṃ manasi kareyya…pe… yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā, tampi na manasi kareyya; manasi ca pana kareyyā’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૭-૮. પઠમસઞ્ઞાસુત્તાદિવણ્ણના • 7-8. Paṭhamasaññāsuttādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૧૦. કિમત્થિયસુત્તાદિવણ્ણના • 1-10. Kimatthiyasuttādivaṇṇanā