| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
३. मणिथूणविमानवण्णना
3. Maṇithūṇavimānavaṇṇanā
उच्चमिदं मणिथूणं विमानन्ति मणिथूणविमानं। तस्स का उप्पत्ति? भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने। तेन समयेन सम्बहुला थेरा भिक्खू अरञ्ञायतने विहरन्ति। तेसं गामं पिण्डाय गमनमग्गे एको उपासको विसमं समं करोति, कण्टके नीहरति, गच्छगुम्बे अपनेति, उदककाले मातिकासु सेतुं बन्धति, विवनट्ठानेसु छायारुक्खे रोपेति, जलासयेसु मत्तिकं उद्धरित्वा ते पुथुलगम्भीरे करोति, तित्थे सम्पादेति, यथाविभवं दानं देति, सीलं रक्खति। सो अपरभागे कालं कत्वा तावतिंसेसु द्वादसयोजनिके कनकविमाने निब्बत्ति। तं आयस्मा महामोग्गल्लानत्थेरो उपसङ्कमित्वा इमाहि गाथाहि पटिपुच्छि –
Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti maṇithūṇavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sambahulā therā bhikkhū araññāyatane viharanti. Tesaṃ gāmaṃ piṇḍāya gamanamagge eko upāsako visamaṃ samaṃ karoti, kaṇṭake nīharati, gacchagumbe apaneti, udakakāle mātikāsu setuṃ bandhati, vivanaṭṭhānesu chāyārukkhe ropeti, jalāsayesu mattikaṃ uddharitvā te puthulagambhīre karoti, titthe sampādeti, yathāvibhavaṃ dānaṃ deti, sīlaṃ rakkhati. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero upasaṅkamitvā imāhi gāthāhi paṭipucchi –
११२६.
1126.
‘‘उच्चमिदं मणिथूणं विमानं, समन्ततो द्वादस योजनानि।
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ, samantato dvādasa yojanāni;
कूटागारा सत्तसता उळारा, वेळुरियथम्भा रुचकत्थता सुभा॥
Kūṭāgārā sattasatā uḷārā, veḷuriyathambhā rucakatthatā subhā.
११२७.
1127.
‘‘तत्थच्छसि पिवसि खादसि च, दिब्बा च वीणा पवदन्ति वग्गुं।
‘‘Tatthacchasi pivasi khādasi ca, dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ;
दिब्बा रसा कामगुणेत्थ पञ्च, नारियो च नच्चन्ति सुवण्णच्छन्ना॥
Dibbā rasā kāmaguṇettha pañca, nāriyo ca naccanti suvaṇṇacchannā.
११२८.
1128.
‘‘केन तेतादिसो वण्णो…पे॰…वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
सोपि तस्स गाथाहि ब्याकासि –
Sopi tassa gāthāhi byākāsi –
११३०.
1130.
‘‘सो देवपुत्तो अत्तमनो…पे॰… यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
११३१.
1131.
‘‘अहं मनुस्सेसु मनुस्सभूतो, विवने पथे सङ्कमनं अकासिं।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, vivane pathe saṅkamanaṃ akāsiṃ;
आरामरुक्खानि च रोपयिस्सं, पिया च मे सीलवन्तो अहेसुं।
Ārāmarukkhāni ca ropayissaṃ, piyā ca me sīlavanto ahesuṃ;
अन्नञ्च पानञ्च पसन्नचित्तो, सक्कच्च दानं विपुलं अदासिं॥
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
११३२.
1132.
‘‘तेन मेतादिसो वण्णो…पे॰…वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
११३१. तत्थ विवनेति अरञ्ञे। आरामरुक्खानि चा आरामभूते रुक्खे, आरामं कत्वा तत्थ रुक्खे रोपेसिन्ति अत्थो। सेसं सब्बं वुत्तनयमेव।
1131. Tattha vivaneti araññe. Ārāmarukkhāni cā ārāmabhūte rukkhe, ārāmaṃ katvā tattha rukkhe ropesinti attho. Sesaṃ sabbaṃ vuttanayameva.
मणिथूणविमानवण्णना निट्ठिता।
Maṇithūṇavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / ३. मणिथूणविमानवत्थु • 3. Maṇithūṇavimānavatthu
