Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൩൯൭] ൨. മനോജജാതകവണ്ണനാ

    [397] 2. Manojajātakavaṇṇanā

    യഥാ ചാപോ നിന്നമതീതി ഇദം സത്ഥാ വേളുവനേ വിഹരന്തോ വിപക്ഖസേവകം ഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. വത്ഥു പന ഹേട്ഠാ മഹിളാമുഖജാതകേ (ജാ॰ ൧.൧.൨൬) വിത്ഥാരിതമേവ. തദാ പന സത്ഥാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപേസ വിപക്ഖസേവകോയേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.

    Yathā cāpo ninnamatīti idaṃ satthā veḷuvane viharanto vipakkhasevakaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu pana heṭṭhā mahiḷāmukhajātake (jā. 1.1.26) vitthāritameva. Tadā pana satthā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa vipakkhasevakoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ സീഹോ ഹുത്വാ സീഹിയാ സദ്ധിം സംവസന്തോ ദ്വേ പോതകേ ലഭി – പുത്തഞ്ച ധീതരഞ്ച. പുത്തസ്സ മനോജോതി നാമം അഹോസി, സോ വയപ്പത്തോ ഏകം സീഹപോതികം ഗണ്ഹി. ഇതി തേ പഞ്ച ജനാ അഹേസും. മനോജോ വനമഹിംസാദയോ വധിത്വാ മംസം ആഹരിത്വാ മാതാപിതരോ ച ഭഗിനിഞ്ച പജാപതിഞ്ച പോസേതി. സോ ഏകദിവസം ഗോചരഭൂമിയം ഗിരിയം നാമ സിങ്ഗാലം പലായിതും അപ്പഹോന്തം ഉരേന നിപന്നം ദിസ്വാ ‘‘കിം, സമ്മാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഉപട്ഠാതുകാമോമ്ഹി, സാമീ’’തി വുത്തേ ‘‘സാധു, ഉപട്ഠഹസ്സൂ’’തി തം ഗഹേത്വാ അത്തനോ വസനഗുഹം ആനേസി. ബോധിസത്തോ തം ദിസ്വാ ‘‘താത മനോജ, സിങ്ഗാലാ നാമ ദുസ്സീലാ പാപധമ്മാ അകിച്ചേ നിയോജേന്തി, മാ ഏതം അത്തനോ സന്തികേ കരീ’’തി വാരേതും നാസക്ഖി.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto sīho hutvā sīhiyā saddhiṃ saṃvasanto dve potake labhi – puttañca dhītarañca. Puttassa manojoti nāmaṃ ahosi, so vayappatto ekaṃ sīhapotikaṃ gaṇhi. Iti te pañca janā ahesuṃ. Manojo vanamahiṃsādayo vadhitvā maṃsaṃ āharitvā mātāpitaro ca bhaginiñca pajāpatiñca poseti. So ekadivasaṃ gocarabhūmiyaṃ giriyaṃ nāma siṅgālaṃ palāyituṃ appahontaṃ urena nipannaṃ disvā ‘‘kiṃ, sammā’’ti pucchitvā ‘‘upaṭṭhātukāmomhi, sāmī’’ti vutte ‘‘sādhu, upaṭṭhahassū’’ti taṃ gahetvā attano vasanaguhaṃ ānesi. Bodhisatto taṃ disvā ‘‘tāta manoja, siṅgālā nāma dussīlā pāpadhammā akicce niyojenti, mā etaṃ attano santike karī’’ti vāretuṃ nāsakkhi.

    അഥേകദിവസം സിങ്ഗാലോ അസ്സമംസം ഖാദിതുകാമോ മനോജം ആഹ – ‘‘സാമി, അമ്ഹേഹി ഠപേത്വാ അസ്സമംസം അഞ്ഞം അഖാദിതപുബ്ബം നാമ നത്ഥി, അസ്സം ഗണ്ഹിസ്സാമാ’’തി. ‘‘കഹം പന, സമ്മ, അസ്സാ ഹോന്തീ’’തി? ‘‘ബാരാണസിയം നദീതീരേ’’തി. സോ തസ്സ വചനം ഗഹേത്വാ തേന സദ്ധിം അസ്സാനം നദിയാ ന്ഹാനവേലായം ഗന്ത്വാ ഏകം അസ്സം ഗഹേത്വാ പിട്ഠിയം ആരോപേത്വാ വേഗേന അത്തനോ ഗുഹാദ്വാരമേവ ആഗതോ. അഥസ്സ പിതാ അസ്സമംസം ഖാദിത്വാ ‘‘താത, അസ്സാ നാമ രാജഭോഗാ, രാജാനോ ച നാമ അനേകമായാ കുസലേഹി ധനുഗ്ഗഹേഹി വിജ്ഝാപേന്തി, അസ്സമംസഖാദനസീഹാ നാമ ദീഘായുകാ ന ഹോന്തി, ഇതോ പട്ഠായ മാ അസ്സം ഗണ്ഹീ’’തി ആഹ. സോ പിതു വചനം അകത്വാ ഗണ്ഹതേവ. ‘‘സീഹോ അസ്സേ ഗണ്ഹാതീ’’തി സുത്വാ രാജാ അന്തോനഗരേയേവ അസ്സാനം പോക്ഖരണിം കാരാപേസി. തതോപി ആഗന്ത്വാ ഗണ്ഹിയേവ. രാജാ അസ്സസാലം കാരേത്വാ അന്തോസാലായമേവ തിണോദകം ദാപേസി. സീഹോ പാകാരമത്ഥകേന ഗന്ത്വാ അന്തോസാലാതോപി ഗണ്ഹിയേവ.

    Athekadivasaṃ siṅgālo assamaṃsaṃ khāditukāmo manojaṃ āha – ‘‘sāmi, amhehi ṭhapetvā assamaṃsaṃ aññaṃ akhāditapubbaṃ nāma natthi, assaṃ gaṇhissāmā’’ti. ‘‘Kahaṃ pana, samma, assā hontī’’ti? ‘‘Bārāṇasiyaṃ nadītīre’’ti. So tassa vacanaṃ gahetvā tena saddhiṃ assānaṃ nadiyā nhānavelāyaṃ gantvā ekaṃ assaṃ gahetvā piṭṭhiyaṃ āropetvā vegena attano guhādvārameva āgato. Athassa pitā assamaṃsaṃ khāditvā ‘‘tāta, assā nāma rājabhogā, rājāno ca nāma anekamāyā kusalehi dhanuggahehi vijjhāpenti, assamaṃsakhādanasīhā nāma dīghāyukā na honti, ito paṭṭhāya mā assaṃ gaṇhī’’ti āha. So pitu vacanaṃ akatvā gaṇhateva. ‘‘Sīho asse gaṇhātī’’ti sutvā rājā antonagareyeva assānaṃ pokkharaṇiṃ kārāpesi. Tatopi āgantvā gaṇhiyeva. Rājā assasālaṃ kāretvā antosālāyameva tiṇodakaṃ dāpesi. Sīho pākāramatthakena gantvā antosālātopi gaṇhiyeva.

    രാജാ ഏകം അക്ഖണവേധിം ധനുഗ്ഗഹം പക്കോസാപേത്വാ ‘‘സക്ഖിസ്സസി താത, സീഹം വിജ്ഝിതു’’ന്തി ആഹ. സോ ‘‘സക്കോമീ’’തി വത്വാ പാകാരം നിസ്സായ സീഹസ്സ ആഗമനമഗ്ഗേ അട്ടകം കാരേത്വാ അട്ഠാസി. സീഹോ ആഗന്ത്വാ ബഹിസുസാനേ സിങ്ഗാലം ഠപേത്വാ അസ്സഗഹണത്ഥായ നഗരം പക്ഖന്ദി. ധനുഗ്ഗഹോ ആഗമനകാലേ ‘‘അതിതിഖിണോ വേഗോ’’തി സീഹം അവിജ്ഝിത്വാ അസ്സം ഗഹേത്വാ ഗമനകാലേ ഗരുഭാരതായ ഓലീനവേഗം സീഹം തിഖിണേന നാരാചേന പച്ഛാഭാഗേ വിജ്ഝി. നാരാചോ പുരിമകായേന നിക്ഖമിത്വാ ആകാസം പക്ഖന്ദി. സീഹോ ‘‘വിദ്ധോസ്മീ’’തി വിരവി. ധനുഗ്ഗഹോ തം വിജ്ഝിത്വാ അസനി വിയ ജിയം പോഥേസി. സിങ്ഗാലോ സീഹസ്സ ച ജിയായ ച സദ്ദം സുത്വാ ‘‘സഹായോ മേ ധനുഗ്ഗഹേന വിജ്ഝിത്വാ മാരിതോ ഭവിസ്സതി, മതകേന ഹി സദ്ധിം വിസ്സാസോ നാമ നത്ഥി, ഇദാനി മമ പകതിയാ വസനവനമേവ ഗമിസ്സാമീ’’തി അത്തനാവ സദ്ധിം സല്ലപന്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –

    Rājā ekaṃ akkhaṇavedhiṃ dhanuggahaṃ pakkosāpetvā ‘‘sakkhissasi tāta, sīhaṃ vijjhitu’’nti āha. So ‘‘sakkomī’’ti vatvā pākāraṃ nissāya sīhassa āgamanamagge aṭṭakaṃ kāretvā aṭṭhāsi. Sīho āgantvā bahisusāne siṅgālaṃ ṭhapetvā assagahaṇatthāya nagaraṃ pakkhandi. Dhanuggaho āgamanakāle ‘‘atitikhiṇo vego’’ti sīhaṃ avijjhitvā assaṃ gahetvā gamanakāle garubhāratāya olīnavegaṃ sīhaṃ tikhiṇena nārācena pacchābhāge vijjhi. Nārāco purimakāyena nikkhamitvā ākāsaṃ pakkhandi. Sīho ‘‘viddhosmī’’ti viravi. Dhanuggaho taṃ vijjhitvā asani viya jiyaṃ pothesi. Siṅgālo sīhassa ca jiyāya ca saddaṃ sutvā ‘‘sahāyo me dhanuggahena vijjhitvā mārito bhavissati, matakena hi saddhiṃ vissāso nāma natthi, idāni mama pakatiyā vasanavanameva gamissāmī’’ti attanāva saddhiṃ sallapanto dve gāthā abhāsi –

    .

    8.

    ‘‘യഥാ ചാപോ നിന്നമതി, ജിയാ ചാപി നികൂജതി;

    ‘‘Yathā cāpo ninnamati, jiyā cāpi nikūjati;

    ഹഞ്ഞതേ നൂന മനോജോ, മിഗരാജാ സഖാ മമ.

    Haññate nūna manojo, migarājā sakhā mama.

    .

    9.

    ‘‘ഹന്ദ ദാനി വനന്താനി, പക്കമാമി യഥാസുഖം;

    ‘‘Handa dāni vanantāni, pakkamāmi yathāsukhaṃ;

    നേതാദിസാ സഖാ ഹോന്തി, ലബ്ഭാ മേ ജീവതോ സഖാ’’തി.

    Netādisā sakhā honti, labbhā me jīvato sakhā’’ti.

    തത്ഥ യഥാതി യേനാകാരേനേവ ചാപോ നിന്നമതി. ഹഞ്ഞതേ നൂനാതി നൂന ഹഞ്ഞതി. നേതാദിസാതി ഏവരൂപാ മതകാ സഹായാ നാമ ന ഹോന്തി. ലബ്ഭാ മേതി ജീവതോ മമ സഹായോ നാമ സക്കാ ലദ്ധും.

    Tattha yathāti yenākāreneva cāpo ninnamati. Haññate nūnāti nūna haññati. Netādisāti evarūpā matakā sahāyā nāma na honti. Labbhā meti jīvato mama sahāyo nāma sakkā laddhuṃ.

    സീഹോപി ഏകവേഗേന ഗന്ത്വാ അസ്സം ഗുഹാദ്വാരേ പാതേത്വാ സയമ്പി മരിത്വാ പതി. അഥസ്സ ഞാതകാ നിക്ഖമിത്വാ തം ലോഹിതമക്ഖിതം പഹാരമുഖേഹി പഗ്ഘരിതലോഹിതം പാപജനസേവിതായ ജീവിതക്ഖയം പത്തം അദ്ദസംസു, ദിസ്വാ ചസ്സ മാതാ പിതാ ഭഗിനീ പജാപതീതി പടിപാടിയാ ചതസ്സോ ഗാഥാ ഭാസിംസു –

    Sīhopi ekavegena gantvā assaṃ guhādvāre pātetvā sayampi maritvā pati. Athassa ñātakā nikkhamitvā taṃ lohitamakkhitaṃ pahāramukhehi paggharitalohitaṃ pāpajanasevitāya jīvitakkhayaṃ pattaṃ addasaṃsu, disvā cassa mātā pitā bhaginī pajāpatīti paṭipāṭiyā catasso gāthā bhāsiṃsu –

    ൧൦.

    10.

    ‘‘ന പാപജനസംസേവീ, അച്ചന്തം സുഖമേധതി;

    ‘‘Na pāpajanasaṃsevī, accantaṃ sukhamedhati;

    മനോജം പസ്സ സേമാനം, ഗിരിയസ്സാനുസാസനീ.

    Manojaṃ passa semānaṃ, giriyassānusāsanī.

    ൧൧.

    11.

    ‘‘ന പാപസമ്പവങ്കേന, മാതാ പുത്തേന നന്ദതി;

    ‘‘Na pāpasampavaṅkena, mātā puttena nandati;

    മനോജം പസ്സ സേമാനം, അച്ഛന്നം സമ്ഹി ലോഹിതേ.

    Manojaṃ passa semānaṃ, acchannaṃ samhi lohite.

    ൧൨.

    12.

    ‘‘ഏവമാപജ്ജതേ പോസോ, പാപിയോ ച നിഗച്ഛതി;

    ‘‘Evamāpajjate poso, pāpiyo ca nigacchati;

    യോ വേ ഹിതാനം വചനം, ന കരോതി അത്ഥദസ്സിനം.

    Yo ve hitānaṃ vacanaṃ, na karoti atthadassinaṃ.

    ൧൩.

    13.

    ‘‘ഏവഞ്ച സോ ഹോതി തതോ ച പാപിയോ, യോ ഉത്തമോ അധമജനൂപസേവീ;

    ‘‘Evañca so hoti tato ca pāpiyo, yo uttamo adhamajanūpasevī;

    പസ്സുത്തമം അധമജനൂപസേവിതം, മിഗാധിപം സരവരവേഗനിദ്ധുത’’ന്തി.

    Passuttamaṃ adhamajanūpasevitaṃ, migādhipaṃ saravaraveganiddhuta’’nti.

    തത്ഥ അച്ചന്തം സുഖമേധതീതി ന ചിരം സുഖം ലഭതി. ഗിരിയസ്സാനുസാസനീതി അയം ഏവരൂപാ ഗിരിയസ്സാനുസാസനീതി ഗരഹന്തോ ആഹ. പാപസമ്പവങ്കേനാതി പാപേസു സമ്പവങ്കേന പാപസഹായേന. അച്ഛന്നന്തി നിമുഗ്ഗം. പാപിയോ ച നിഗച്ഛതീതി പാപഞ്ച വിന്ദതി. ഹിതാനന്തി അത്ഥകാമാനം. അത്ഥദസ്സിനന്തി അനാഗതഅത്ഥം പസ്സന്താനം. പാപിയോതി പാപതരോ. അധമജനൂപസേവീതി അധമജനം ഉപസേവീ. ഉത്തമന്തി സരീരബലേന ജേട്ഠകം.

    Tattha accantaṃ sukhamedhatīti na ciraṃ sukhaṃ labhati. Giriyassānusāsanīti ayaṃ evarūpā giriyassānusāsanīti garahanto āha. Pāpasampavaṅkenāti pāpesu sampavaṅkena pāpasahāyena. Acchannanti nimuggaṃ. Pāpiyo ca nigacchatīti pāpañca vindati. Hitānanti atthakāmānaṃ. Atthadassinanti anāgataatthaṃ passantānaṃ. Pāpiyoti pāpataro. Adhamajanūpasevīti adhamajanaṃ upasevī. Uttamanti sarīrabalena jeṭṭhakaṃ.

    പച്ഛിമാ അഭിസമ്ബുദ്ധഗാഥാ –

    Pacchimā abhisambuddhagāthā –

    ൧൪.

    14.

    ‘‘നിഹീയതി പുരിസോ നിഹീനസേവീ, ന ച ഹായേഥ കദാചി തുല്യസേവീ;

    ‘‘Nihīyati puriso nihīnasevī, na ca hāyetha kadāci tulyasevī;

    സേട്ഠമുപഗമം ഉദേതി ഖിപ്പം, തസ്മാത്തനാ ഉത്തരിതരം ഭജേഥാ’’തി.

    Seṭṭhamupagamaṃ udeti khippaṃ, tasmāttanā uttaritaraṃ bhajethā’’ti.

    തത്ഥ നിഹീയതീതി ഭിക്ഖവേ, നിഹീനസേവീ നാമ മനോജോ സീഹോ വിയ നിഹീയതി പരിഹായതി വിനാസം പാപുണാതി. തുല്യസേവീതി സീലാദീഹി അത്തനാ സദിസം സേവമാനോ ന ഹായതി, വഡ്ഢിയേവ പനസ്സ ഹോതി. സേട്ഠമുപഗമന്തി സീലാദീഹി ഉത്തരിതരംയേവ ഉപഗച്ഛന്തോ. ഉദേതി ഖിപ്പന്തി സീഘമേവ സീലാദീഹി ഗുണേഹി ഉദേതി, വുദ്ധിം ഉപഗച്ഛതീതി.

    Tattha nihīyatīti bhikkhave, nihīnasevī nāma manojo sīho viya nihīyati parihāyati vināsaṃ pāpuṇāti. Tulyasevīti sīlādīhi attanā sadisaṃ sevamāno na hāyati, vaḍḍhiyeva panassa hoti. Seṭṭhamupagamanti sīlādīhi uttaritaraṃyeva upagacchanto. Udeti khippanti sīghameva sīlādīhi guṇehi udeti, vuddhiṃ upagacchatīti.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ വിപക്ഖസേവകോ സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne vipakkhasevako sotāpattiphale patiṭṭhahi.

    തദാ സിങ്ഗാലോ ദേവദത്തോ അഹോസി, മനോജോ വിപക്ഖസേവകോ, ഭഗിനീ ഉപ്പലവണ്ണാ, ഭരിയാ ഖേമാ ഭിക്ഖുനീ, മാതാ രാഹുലമാതാ, പിതാ സീഹരാജാ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Tadā siṅgālo devadatto ahosi, manojo vipakkhasevako, bhaginī uppalavaṇṇā, bhariyā khemā bhikkhunī, mātā rāhulamātā, pitā sīharājā pana ahameva ahosinti.

    മനോജജാതകവണ്ണനാ ദുതിയാ.

    Manojajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൩൯൭. മനോജജാതകം • 397. Manojajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact