| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཁུདྡསིཀྑཱ-མཱུལསིཀྑཱ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
མཱཏིཀཱཝཎྞནཱ
Mātikāvaṇṇanā
(ཁ-ཛ) ཨིདཱནི ‘‘སམཱཏིཀ’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱ མཱཏིཀཾ ཏཱཝ དསྶེཏུཾ ‘‘པཱརཱཛིཀཱ ཙ ཙཏྟཱརོ’’ཏིཨཱདི ཨཱརདྡྷཾ། སབྦསིཀྑཱནཾ པན མཱུལབྷཱུཏཏྟཱ ཨདྷིསཱིལསིཀྑཱཝ པཋམཾ ཝུཏྟཱ། ‘‘སཱིལེ པཏིཊྛཱཡཱ’’ཏི (སུཾ॰ ནི॰ ༡.༡.༢༣, ༡༩༢; པེཊཀོ॰ ༢༢; མི॰ པ॰ ༢.༡.༩) ཧི ཝུཏྟཾ། ཏཏྲཱཔི མཧཱསཱཝཛྫཏྟཱ, མཱུལཙྪེཛྫཝསེན པཝཏྟནཏོ ཙ སབྦཔཋམཾ ཛཱནིཏབྦཱཏི པཱརཱཛིཀཱཝ པཋམཾ ཝུཏྟཱཏི། ཨིདཱནི ཡཐཱནིཀྑིཏྟཱནི མཱཏིཀཱཔདཱནི པཊིཔཱཊིཡཱ ཝིཏྠཱརེཏྭཱ དསྶེཏུཾ ‘‘པཱརཱཛིཀཱ ཙ ཙཏྟཱརོ’’ཏི པཋམཔདཾ ཨུདྡྷཊཾ, ཏསྶཱཡམཏྠོ – པཱརཱཛིཀཱཏི པརཱཛིཏཱ པརཱཛཡམཱཔནྣཱ, སིཀྑཱཔདཾ ཨཏིཀྐམིཏྭཱ ཏེནེཝ ཨཱཔཏྟིཾ ཨཱཔཛྫིཏྭཱ, ཏཱཡ ཝཱ པརཱཛཡམཱཔཱདིཏཱནམེཏཾ ཨདྷིཝཙནཾ, ཏེ པན ཙཏྟཱརོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི།
(Kha-ja) idāni ‘‘samātika’’nti vuttattā mātikaṃ tāva dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’tiādi āraddhaṃ. Sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā. ‘‘Sīle patiṭṭhāyā’’ti (suṃ. ni. 1.1.23, 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9) hi vuttaṃ. Tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ jānitabbāti pārājikāva paṭhamaṃ vuttāti. Idāni yathānikkhittāni mātikāpadāni paṭipāṭiyā vitthāretvā dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti paṭhamapadaṃ uddhaṭaṃ, tassāyamattho – pārājikāti parājitā parājayamāpannā, sikkhāpadaṃ atikkamitvā teneva āpattiṃ āpajjitvā, tāya vā parājayamāpāditānametaṃ adhivacanaṃ, te pana cattāroti vuttaṃ hoti.
