| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
೩. ಮತ್ತಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
3. Mattāpetivatthuvaṇṇanā
ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಮತ್ತಂ ನಾಮ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ। ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಕೋಧನಾ ವಞ್ಝಾ ಚ ಅಹೋಸಿ ನಾಮೇನ ಮತ್ತಾ ನಾಮ। ಅಥ ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಕುಲವಂಸೂಪಚ್ಛೇದನಭಯೇನ ಸದಿಸಕುಲತೋ ತಿಸ್ಸಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞಂ ಕಞ್ಞಂ ಆನೇಸಿ। ಸಾ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಸಾಮಿನೋ ಚ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ, ಸಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಗಬ್ಭಿನೀ ಹುತ್ವಾ ದಸಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ‘‘ಭೂತೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸಾ ಗೇಹಸ್ಸಾಮಿನೀ ಹುತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ, ವಞ್ಝಾ ಪನ ತಂ ಉಸೂಯತಿ।
Naggā dubbaṇṇarūpāsīti idaṃ satthari jetavane viharante mattaṃ nāma petiṃ ārabbha vuttaṃ. Sāvatthiyaṃ kira aññataro kuṭumbiko saddho pasanno ahosi. Tassa bhariyā assaddhā appasannā kodhanā vañjhā ca ahosi nāmena mattā nāma. Atha so kuṭumbiko kulavaṃsūpacchedanabhayena sadisakulato tissaṃ nāma aññaṃ kaññaṃ ānesi. Sā ahosi saddhā pasannā sāmino ca piyā manāpā, sā nacirasseva gabbhinī hutvā dasamāsaccayena puttaṃ vijāyi, ‘‘bhūto’’tissa nāmaṃ ahosi. Sā gehassāminī hutvā cattāro bhikkhū sakkaccaṃ upaṭṭhahi, vañjhā pana taṃ usūyati.
ತಾ ಉಭೋಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಸೀಸಂ ನ್ಹತ್ವಾ ಅಲ್ಲಕೇಸಾ ಅಟ್ಠಂಸು, ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಗುಣವಸೇನ ತಿಸ್ಸಾಯ ಆಬದ್ಧಸಿನೇಹೋ ಮನುಞ್ಞೇನ ಹದಯೇನ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹುಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತಂ ಅಸಹಮಾನಾ ಮತ್ತಾ ಇಸ್ಸಾಪಕತಾ ಗೇಹೇ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಸಙ್ಕಾರಂ ತಿಸ್ಸಾಯ ಮತ್ಥಕೇ ಓಕಿರಿ। ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಬಲೇನ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವತಿ। ತಂ ಪನ ದುಕ್ಖಂ ಪಾಳಿತೋ ಏವ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸಾ ಪೇತೀ ಸಞ್ಝಾಯ ವೀತಿವತ್ತಾಯ ಗೇಹಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇ ನ್ಹಾಯನ್ತಿಯಾ ತಿಸ್ಸಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ –
Tā ubhopi ekasmiṃ divase sīsaṃ nhatvā allakesā aṭṭhaṃsu, kuṭumbiko guṇavasena tissāya ābaddhasineho manuññena hadayena tāya saddhiṃ bahuṃ sallapanto aṭṭhāsi. Taṃ asahamānā mattā issāpakatā gehe sammajjitvā ṭhapitaṃ saṅkāraṃ tissāya matthake okiri. Sā aparena samayena kālaṃ katvā petayoniyaṃ nibbattitvā attano kammabalena pañcavidhaṃ dukkhaṃ anubhavati. Taṃ pana dukkhaṃ pāḷito eva viññāyati. Athekadivasaṃ sā petī sañjhāya vītivattāya gehassa piṭṭhipasse nhāyantiyā tissāya attānaṃ dassesi. Taṃ disvā tissā –
೧೩೪.
134.
‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ।
‘‘Naggā dubbaṇṇarūpāsi, kisā dhamanisanthatā;
ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೇ ಕಿಸಿಕೇ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ॥ –
Upphāsulike kisike, kā nu tvaṃ idha tiṭṭhasī’’ti. –
ಗಾಥಾಯ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ। ಇತರಾ –
Gāthāya paṭipucchi. Itarā –
೧೩೫.
135.
‘‘ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾ, ಸಪತ್ತೀ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ।
‘‘Ahaṃ mattā tuvaṃ tissā, sapattī te pure ahuṃ;
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ॥ –
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
ಗಾಥಾಯ ಪಟಿವಚನಂ ಅದಾಸಿ। ತತ್ಥ ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾತಿ ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ನಾಮ, ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾ ನಾಮ। ಪುರೇತಿ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ। ತೇತಿ ತುಯ್ಹಂ ಸಪತ್ತೀ ಅಹುಂ, ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುನ ತಿಸ್ಸಾ –
Gāthāya paṭivacanaṃ adāsi. Tattha ahaṃ mattā tuvaṃ tissāti ahaṃ mattā nāma, tuvaṃ tissā nāma. Pureti purimattabhāve. Teti tuyhaṃ sapattī ahuṃ, ahosinti attho. Puna tissā –
೧೩೬.
136.
‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ।
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ॥ –
Kissakammavipākena, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
ಗಾಥಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಪುನ ಇತರಾ –
Gāthāya katakammaṃ pucchi. Puna itarā –
೧೩೭.
137.
‘‘ಚಣ್ಡೀ ಚ ಫರುಸಾ ಚಾಸಿಂ, ಇಸ್ಸುಕೀ ಮಚ್ಛರೀ ಸಠಾ।
‘‘Caṇḍī ca pharusā cāsiṃ, issukī maccharī saṭhā;
ತಾಹಂ ದುರುತ್ತಂ ವತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ॥ –
Tāhaṃ duruttaṃ vatvāna, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
ಗಾಥಾಯ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ತತ್ಥ ಚಣ್ಡೀತಿ ಕೋಧನಾ। ಫರುಸಾತಿ ಫರುಸವಚನಾ। ಆಸಿನ್ತಿ ಅಹೋಸಿಂ। ತಾಹನ್ತಿ ತಂ ಅಹಂ। ದುರುತ್ತನ್ತಿ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ನಿರತ್ಥಕವಚನಂ। ಇತೋ ಪರಮ್ಪಿ ತಾಸಂ ವಚನಪಟಿವಚನವಸೇನೇವ ಗಾಥಾ ಪವತ್ತಾ –
Gāthāya attanā katakammaṃ ācikkhi. Tattha caṇḍīti kodhanā. Pharusāti pharusavacanā. Āsinti ahosiṃ. Tāhanti taṃ ahaṃ. Duruttanti dubbhāsitaṃ niratthakavacanaṃ. Ito parampi tāsaṃ vacanapaṭivacanavaseneva gāthā pavattā –
೧೩೮.
138.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಚಣ್ಡಿಕಾ ಅಹು।
‘‘Sabbaṃ ahampi jānāmi, yathā tvaṃ caṇḍikā ahu;
ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ಪಂಸುಕುನ್ಥಿತಾ॥
Aññañca kho taṃ pucchāmi, kenāsi paṃsukunthitā.
೧೩೯.
139.
‘‘ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾ ತುವಂ ಆಸಿ, ಸುಚಿವತ್ಥಾ ಅಲಙ್ಕತಾ।
‘‘Sīsaṃnhātā tuvaṃ āsi, sucivatthā alaṅkatā;
ಅಹಞ್ಚ ಖೋ ಅಧಿಮತ್ತಂ, ಸಮಲಙ್ಕತತರಾ ತಯಾ॥
Ahañca kho adhimattaṃ, samalaṅkatatarā tayā.
೧೪೦.
140.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಪೇಕ್ಖಮಾನಾಯ, ಸಾಮಿಕೇನ ಸಮನ್ತಯಿ।
‘‘Tassā me pekkhamānāya, sāmikena samantayi;
ತತೋ ಮೇ ಇಸ್ಸಾ ವಿಪುಲಾ, ಕೋಧೋ ಮೇ ಸಮಜಾಯಥ॥
Tato me issā vipulā, kodho me samajāyatha.
೧೪೧.
141.
‘‘ತತೋ ಪಂಸುಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಪಂಸುನಾ ತಞ್ಹಿ ಓಕಿರಿಂ।
‘‘Tato paṃsuṃ gahetvāna, paṃsunā tañhi okiriṃ;
ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ಪಂಸುಕುನ್ಥಿತಾ॥
Tassakammavipākena, tenamhi paṃsukunthitā.
೧೪೨.
142.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಪಂಸುನಾ ಮಂ ತ್ವಮೋಕಿರಿ।
‘‘Sabbaṃ ahampi jānāmi, paṃsunā maṃ tvamokiri;
ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನ ಖಜ್ಜಸಿ ಕಚ್ಛುಯಾ॥
Aññañca kho taṃ pucchāmi, kena khajjasi kacchuyā.
೧೪೩.
143.
‘‘ಭೇಸಜ್ಜಹಾರೀ ಉಭಯೋ, ವನನ್ತಂ ಅಗಮಿಮ್ಹಸೇ।
‘‘Bhesajjahārī ubhayo, vanantaṃ agamimhase;
ತ್ವಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಮಾಹರಿ, ಅಹಞ್ಚ ಕಪಿಕಚ್ಛುನೋ॥
Tvañca bhesajjamāhari, ahañca kapikacchuno.
೧೪೪.
144.
‘‘ತಸ್ಸಾ ತ್ಯಾಜಾನಮಾನಾಯ, ಸೇಯ್ಯಂ ತ್ಯಾಹಂ ಸಮೋಕಿರಿಂ।
‘‘Tassā tyājānamānāya, seyyaṃ tyāhaṃ samokiriṃ;
ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನ ಖಜ್ಜಾಮಿ ಕಚ್ಛುಯಾ॥
Tassakammavipākena, tena khajjāmi kacchuyā.
೧೪೫.
145.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಸೇಯ್ಯಂ ಮೇ ತ್ವಂ ಸಮೋಕಿರಿ।
‘‘Sabbaṃ ahampi jānāmi, seyyaṃ me tvaṃ samokiri;
ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ನಗ್ಗಿಯಾ ತುವಂ॥
Aññañca kho taṃ pucchāmi, kenāsi naggiyā tuvaṃ.
೧೪೬.
146.
‘‘ಸಹಾಯಾನಂ ಸಮಯೋ ಆಸಿ, ಞಾತೀನಂ ಸಮಿತೀ ಅಹು।
‘‘Sahāyānaṃ samayo āsi, ñātīnaṃ samitī ahu;
ತ್ವಞ್ಚ ಆಮನ್ತಿತಾ ಆಸಿ, ಸಸಾಮಿನೀ ನೋ ಚ ಖೋಹಂ॥
Tvañca āmantitā āsi, sasāminī no ca khohaṃ.
೧೪೭.
147.
‘‘ತಸ್ಸಾ ತ್ಯಾಜಾನಮಾನಾಯ, ದುಸ್ಸಂ ತ್ಯಾಹಂ ಅಪಾನುದಿಂ।
‘‘Tassā tyājānamānāya, dussaṃ tyāhaṃ apānudiṃ;
ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ನಗ್ಗಿಯಾ ಅಹಂ॥
Tassakammavipākena, tenamhi naggiyā ahaṃ.
೧೪೮.
148.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ದುಸ್ಸಂ ಮೇ ತ್ವಂ ಅಪಾನುದಿ।
‘‘Sabbaṃ ahampi jānāmi, dussaṃ me tvaṃ apānudi;
ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ಗೂಥಗನ್ಧಿನೀ॥
Aññañca kho taṃ pucchāmi, kenāsi gūthagandhinī.
೧೪೯.
149.
‘‘ತವ ಗನ್ಧಞ್ಚ ಮಾಲಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಗ್ಘಞ್ಚ ವಿಲೇಪನಂ।
‘‘Tava gandhañca mālañca, paccagghañca vilepanaṃ;
ಗೂಥಕೂಪೇ ಅತಾರೇಸಿಂ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ।
Gūthakūpe atāresiṃ, taṃ pāpaṃ pakataṃ mayā;
ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ಗೂಥಗನ್ಧಿನೀ॥
Tassakammavipākena, tenamhi gūthagandhinī.
೧೫೦.
150.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ತಯಾ।
‘‘Sabbaṃ ahampi jānāmi, taṃ pāpaṃ pakataṃ tayā;
ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ದುಗ್ಗತಾ ತುವಂ॥
Aññañca kho taṃ pucchāmi, kenāsi duggatā tuvaṃ.
೧೫೧.
151.
‘‘ಉಭಿನ್ನಂ ಸಮಕಂ ಆಸಿ, ಯಂ ಗೇಹೇ ವಿಜ್ಜತೇ ಧನಂ।
‘‘Ubhinnaṃ samakaṃ āsi, yaṃ gehe vijjate dhanaṃ;
ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಾಸಿಮತ್ತನೋ।
Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākāsimattano;
ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ದುಗ್ಗತಾ ಅಹಂ॥
Tassakammavipākena, tenamhi duggatā ahaṃ.
೧೫೨.
152.
‘‘ತದೇವ ಮಂ ತ್ವಂ ಅವಚ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನಿಸೇವಸಿ।
‘‘Tadeva maṃ tvaṃ avaca, pāpakammaṃ nisevasi;
ನ ಹಿ ಪಾಪೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ, ಸುಲಭಾ ಹೋತಿ ಸುಗ್ಗತಿ॥
Na hi pāpehi kammehi, sulabhā hoti suggati.
೧೫೩.
153.
‘‘ವಾಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಚ್ಚೇಸಿ, ಅಥೋಪಿ ಮಂ ಉಸೂಯಸಿ।
‘‘Vāmato maṃ tvaṃ paccesi, athopi maṃ usūyasi;
ಪಸ್ಸ ಪಾಪಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ, ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ ಯಾದಿಸೋ॥
Passa pāpānaṃ kammānaṃ, vipāko hoti yādiso.
೧೫೪.
154.
‘‘ತೇ ಘರಾ ತಾ ಚ ದಾಸಿಯೋ, ತಾನೇವಾಭರಣಾನಿಮೇ।
‘‘Te gharā tā ca dāsiyo, tānevābharaṇānime;
ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ, ನ ಭೋಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಸ್ಸತಾ॥
Te aññe paricārenti, na bhogā honti sassatā.
೧೫೫.
155.
‘‘ಇದಾನಿ ಭೂತಸ್ಸ ಪಿತಾ, ಆಪಣಾ ಗೇಹಮೇಹಿತಿ।
‘‘Idāni bhūtassa pitā, āpaṇā gehamehiti;
ಅಪ್ಪೇವ ತೇ ದದೇ ಕಿಞ್ಚಿ, ಮಾ ಸು ತಾವ ಇತೋ ಅಗಾ॥
Appeva te dade kiñci, mā su tāva ito agā.
೧೫೬.
156.
‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಮ್ಹಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ।
‘‘Naggā dubbaṇṇarūpāmhi, kisā dhamanisanthatā;
ಕೋಪೀನಮೇತಂ ಇತ್ಥೀನಂ, ಮಾ ಮಂ ಭೂತಪಿತಾದ್ದಸ॥
Kopīnametaṃ itthīnaṃ, mā maṃ bhūtapitāddasa.
೧೫೭.
157.
‘‘ಹನ್ದ ಕಿಂ ವಾ ತ್ಯಾಹಂ ದಮ್ಮಿ, ಕಿಂ ವಾ ತೇಚ ಕರೋಮಹಂ।
‘‘Handa kiṃ vā tyāhaṃ dammi, kiṃ vā teca karomahaṃ;
ಯೇನ ತ್ವಂ ಸುಖಿತಾ ಅಸ್ಸ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ॥
Yena tvaṃ sukhitā assa, sabbakāmasamiddhinī.
೧೫೮.
158.
‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೇ।
‘‘Cattāro bhikkhū saṅghato, cattāro pana puggale;
ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜಯಿತ್ವಾ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸ।
Aṭṭha bhikkhū bhojayitvā, mama dakkhiṇamādisa;
ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ॥
Tadāhaṃ sukhitā hessaṃ, sabbakāmasamiddhinī.
೧೫೯.
159.
‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸಾ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ಭೋಜಯಿತ್ವಾಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖವೋ।
‘‘Sādhūti sā paṭissutvā, bhojayitvāṭṭha bhikkhavo;
ವತ್ಥೇಹಚ್ಛಾದಯಿತ್ವಾನ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೀ॥
Vatthehacchādayitvāna, tassā dakkhiṇamādisī.
೧೬೦.
160.
‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ।
‘‘Samanantarānuddiṭṭhe, vipāko udapajjatha;
ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ॥
Bhojanacchādanapānīyaṃ, dakkhiṇāya idaṃ phalaṃ.
೧೬೧.
161.
‘‘ತತೋ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ।
‘‘Tato suddhā sucivasanā, kāsikuttamadhārinī;
ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಸಪತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ॥
Vicittavatthābharaṇā, sapattiṃ upasaṅkami.
೧೬೨.
162.
‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನ, ಯಾ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ದೇವತೇ।
‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;
ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ॥
Obhāsentī disā sabbā, osadhī viya tārakā.
೧೬೩.
163.
‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
೧೬೪.
164.
‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸೀ ಪುಞ್ಞಂ।
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsī puññaṃ;
ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀತಿ॥
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatīti.
೧೬೫.
165.
‘‘ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾ, ಸಪತ್ತೀ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ।
‘‘Ahaṃ mattā tuvaṃ tissā, sapattī te pure ahuṃ;
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ॥
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā.
೧೬೬.
166.
‘‘ತವ ದಿನ್ನೇನ ದಾನೇನ, ಮೋದಾಮಿ ಅಕುತೋಭಯಾ।
‘‘Tava dinnena dānena, modāmi akutobhayā;
ಚಿರಂ ಜೀವಾಹಿ ಭಗಿನಿ, ಸಹ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಞಾತಿಭಿ।
Ciraṃ jīvāhi bhagini, saha sabbehi ñātibhi;
ಅಸೋಕಂ ವಿರಜಂ ಠಾನಂ, ಆವಾಸಂ ವಸವತ್ತಿನಂ॥
Asokaṃ virajaṃ ṭhānaṃ, āvāsaṃ vasavattinaṃ.
೧೬೭.
167.
‘‘ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ದಾನಂ ದತ್ವಾನ ಸೋಭನೇ।
‘‘Idha dhammaṃ caritvāna, dānaṃ datvāna sobhane;
ವಿನೇಯ್ಯ ಮಚ್ಛೇರಮಲಂ ಸಮೂಲಂ, ಅನಿನ್ದಿತಾ ಸಗ್ಗಮುಪೇಹಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ॥
Vineyya maccheramalaṃ samūlaṃ, aninditā saggamupehi ṭhāna’’nti.
೧೩೮. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಚಣ್ಡಿಕಾ ಅಹೂತಿ ‘‘ಚಣ್ಡೀ ಚ ಫರುಸಾ ಚಾಸಿ’’ನ್ತಿ ಯಂ ತಯಾ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಚಣ್ಡಿಕಾ ಕೋಧನಾ ಫರುಸವಚನಾ ಇಸ್ಸುಕೀ ಮಚ್ಛರೀ ಸಠಾ ಚ ಅಹೋಸಿ। ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಪುನ ತಂ ಇದಾನಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ। ಕೇನಾಸಿ ಪಂಸುಕುನ್ಥಿತಾತಿ ಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸಙ್ಕಾರಪಂಸೂತಿ ಓಗುಣ್ಠಿತಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಓಕಿಣ್ಣಸರೀರಾ ಅಹೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
138. Tattha sabbaṃ ahampi jānāmi, yathā tvaṃ caṇḍikā ahūti ‘‘caṇḍī ca pharusā cāsi’’nti yaṃ tayā vuttaṃ, taṃ sabbaṃ ahampi jānāmi, yathā tvaṃ caṇḍikā kodhanā pharusavacanā issukī maccharī saṭhā ca ahosi. Aññañca kho taṃ pucchāmīti aññaṃ puna taṃ idāni pucchāmi. Kenāsi paṃsukunthitāti kena kammena saṅkārapaṃsūti oguṇṭhitā sabbaso okiṇṇasarīrā ahūti attho.
೧೩೯-೪೦. ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾತಿ ಸಸೀಸಂ ನ್ಹಾತಾ। ಅಧಿಮತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಕತರಂ। ಸಮಲಙ್ಕತತರಾತಿ ಸಮ್ಮಾ ಅತಿಸಯೇನ ಅಲಙ್ಕತಾ। ‘‘ಅಧಿಮತ್ತಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಅತಿವಿಯ ಮತ್ತಾ ಮಾನಮದಮತ್ತಾ, ಮಾನನಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಯಾತಿ ಭೋತಿಯಾ । ಸಾಮಿಕೇನ ಸಮನ್ತಯೀತಿ ಸಾಮಿಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಲ್ಲೋಪಸಲ್ಲಾಪವಸೇನ ಕಥೇಸಿ।
139-40.Sīsaṃnhātāti sasīsaṃ nhātā. Adhimattanti adhikataraṃ. Samalaṅkatatarāti sammā atisayena alaṅkatā. ‘‘Adhimattā’’ti vā pāṭho, ativiya mattā mānamadamattā, mānanissitāti attho. Tayāti bhotiyā . Sāmikena samantayīti sāmikena saddhiṃ allopasallāpavasena kathesi.
೧೪೨-೧೪೪. ಖಜ್ಜಸಿ ಕಚ್ಛುಯಾತಿ ಕಚ್ಛುರೋಗೇನ ಖಾದೀಯಸಿ, ಬಾಧೀಯಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭೇಸಜ್ಜಹಾರೀತಿ ಭೇಸಜ್ಜಹಾರಿನಿಯೋ ಓಸಧಹಾರಿಕಾಯೋ। ಉಭಯೋತಿ ದುವೇ, ತ್ವಞ್ಚ ಅಹಞ್ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವನನ್ತನ್ತಿ ವನಂ। ತ್ವಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಮಾಹರೀತಿ ತ್ವಂ ವೇಜ್ಜೇಹಿ ವುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಉಪಕಾರಾವಹಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಹರಿ। ಅಹಞ್ಚ ಕಪಿಕಚ್ಛುನೋತಿ ಅಹಂ ಪನ ಕಪಿಕಚ್ಛುಫಲಾನಿ ದುಫಸ್ಸಫಲಾನಿ ಆಹರಿಂ। ಕಪಿಕಚ್ಛೂತಿ ವಾ ಸಯಂಭೂತಾ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಂಭೂತಾಯ ಪತ್ತಫಲಾನಿ ಆಹರಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಯ್ಯಂ ತ್ಯಾಹಂ ಸಮೋಕಿರಿನ್ತಿ ತವ ಸೇಯ್ಯಂ ಅಹಂ ಕಪಿಕಚ್ಛುಫಲಪತ್ತೇಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಅವಕಿರಿಂ।
142-144.Khajjasi kacchuyāti kacchurogena khādīyasi, bādhīyasīti attho. Bhesajjahārīti bhesajjahāriniyo osadhahārikāyo. Ubhayoti duve, tvañca ahañcāti attho. Vanantanti vanaṃ. Tvañca bhesajjamāharīti tvaṃ vejjehi vuttaṃ attano upakārāvahaṃ bhesajjaṃ āhari. Ahañca kapikacchunoti ahaṃ pana kapikacchuphalāni duphassaphalāni āhariṃ. Kapikacchūti vā sayaṃbhūtā vuccati, tasmā sayaṃbhūtāya pattaphalāni āharinti attho. Seyyaṃ tyāhaṃ samokirinti tava seyyaṃ ahaṃ kapikacchuphalapattehi samantato avakiriṃ.
೧೪೬-೧೪೭. ಸಹಾಯಾನನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾನಂ। ಸಮಯೋತಿ ಸಮಾಗಮೋ। ಞಾತೀನನ್ತಿ ಬನ್ಧೂನಂ। ಸಮಿತೀತಿ ಸನ್ನಿಪಾತೋ। ಆಮನ್ತಿತಾತಿ ಮಙ್ಗಲಕಿರಿಯಾವಸೇನ ನಿಮನ್ತಿತಾ। ಸಸಾಮಿನೀತಿ ಸಭತ್ತಿಕಾ, ಸಹ ಭತ್ತುನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನೋ ಚ ಖೋಹನ್ತಿ ನೋ ಚ ಖೋ ಅಹಂ ಆಮನ್ತಿತಾ ಆಸಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ದುಸ್ಸಂ ತ್ಯಾಹನ್ತಿ ದುಸ್ಸಂ ತೇ ಅಹಂ। ಅಪಾನುದಿನ್ತಿ ಚೋರಿಕಾಯ ಅವಹರಿಂ ಅಗ್ಗಹೋಸಿಂ।
146-147.Sahāyānanti mittānaṃ. Samayoti samāgamo. Ñātīnanti bandhūnaṃ. Samitīti sannipāto. Āmantitāti maṅgalakiriyāvasena nimantitā. Sasāminīti sabhattikā, saha bhattunāti attho. No ca khohanti no ca kho ahaṃ āmantitā āsinti yojanā. Dussaṃ tyāhanti dussaṃ te ahaṃ. Apānudinti corikāya avahariṃ aggahosiṃ.
೧೪೯. ಪಚ್ಚಗ್ಘನ್ತಿ ಅಭಿನವಂ, ಮಹಗ್ಘಂ ವಾ। ಅತಾರೇಸಿನ್ತಿ ಖಿಪಿಂ। ಗೂಥಗನ್ಧಿನೀತಿ ಗೂಥಗನ್ಧಗನ್ಧಿನೀ ಕರೀಸವಾಯಿನೀ।
149.Paccagghanti abhinavaṃ, mahagghaṃ vā. Atāresinti khipiṃ. Gūthagandhinīti gūthagandhagandhinī karīsavāyinī.
೧೫೧. ಯಂ ಗೇಹೇ ವಿಜ್ಜತೇ ಧನನ್ತಿ ಯಂ ಗೇಹೇ ಧನಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ತಂ ತುಯ್ಹಂ ಮಯ್ಹಞ್ಚಾತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಭಿನ್ನ ಸಮಕಂ ತುಲ್ಯಮೇವ ಆಸಿ। ಸನ್ತೇಸೂತಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಸು। ದೀಪನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಂ, ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ।
151.Yaṃ gehe vijjate dhananti yaṃ gehe dhanaṃ upalabbhati, taṃ tuyhaṃ mayhañcāti amhākaṃ ubhinna samakaṃ tulyameva āsi. Santesūti vijjamānesu. Dīpanti patiṭṭhaṃ, puññakammaṃ sandhāya vadati.
೧೫೨. ಏವಂ ಸಾ ಪೇತೀ ತಿಸ್ಸಾಯ ಪುಚ್ಛಿತಮತ್ಥಂ ಕತ್ಥೇತ್ವಾ ಪುನ ಪುಬ್ಬೇ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಅಪರಾಧಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ‘‘ತದೇವ ಮಂ ತ್ವ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ತದೇವಾತಿ ತದಾ ಏವ, ಮಯ್ಹಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವೇ ಠಿತಕಾಲೇಯೇವ। ತಥೇವಾತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಯಥಾ ಏತರಹಿ ಜಾತಂ, ತಂ ತಥಾ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ, ತ್ವನ್ತಿ ತಿಸ್ಸಂ। ಅವಚಾತಿ ಅಭಣಿ। ಯಥಾ ಪನ ಅವಚ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಾಪಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಪಾಪಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ಪಾಳಿ। ‘‘ತ್ವಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಾನಿಯೇವ ಕರೋಸಿ, ಪಾಪೇಹಿ ಪನ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಸುಗತಿ ಸುಲಭಾ ನ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ದುಗ್ಗತಿ ಏವ ಸುಲಭಾ’’ತಿ ಯಥಾ ಮಂ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಚ ಓವದಿ, ತಂ ತಥೇವಾತಿ ವದತಿ।
152. Evaṃ sā petī tissāya pucchitamatthaṃ katthetvā puna pubbe tassā vacanaṃ akatvā attanā kataṃ aparādhaṃ pakāsentī ‘‘tadeva maṃ tva’’ntiādimāha. Tattha tadevāti tadā eva, mayhaṃ manussattabhāve ṭhitakāleyeva. Tathevāti vā pāṭho, yathā etarahi jātaṃ, taṃ tathā evāti attho. Manti attānaṃ niddisati, tvanti tissaṃ. Avacāti abhaṇi. Yathā pana avaca, taṃ dassetuṃ ‘‘pāpakamma’’ntiādi vuttaṃ. ‘‘Pāpakammānī’’ti pāḷi. ‘‘Tvaṃ pāpakammāniyeva karosi, pāpehi pana kammehi sugati sulabhā na hoti, atha kho duggati eva sulabhā’’ti yathā maṃ tvaṃ pubbe avaca ovadi, taṃ tathevāti vadati.
೧೫೩. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ ‘‘ವಾಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಚ್ಚೇಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಆಹ। ತತ್ಥ ವಾಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಚ್ಚೇಸೀತಿ ವಿಲೋಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಅಧಿಗಚ್ಛಸಿ, ತುಯ್ಹಂ ಹಿತೇಸಿಮ್ಪಿ ವಿಪಚ್ಚನೀಕಕಾರಿನಿಂ ಕತ್ವಾ ಮಂ ಗಣ್ಹಾಸಿ। ಮಂ ಉಸೂಯಸೀತಿ ಮಯ್ಹಂ ಉಸೂಯಸಿ, ಮಯಿ ಇಸ್ಸಂ ಕರೋಸಿ। ಪಸ್ಸ ಪಾಪಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ, ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ ಯಾದಿಸೋತಿ ಪಾಪಕಾನಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕೋ ಯಾದಿಸೋ ಯಥಾ ಘೋರತರೋ, ತಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸಾತಿ ವದತಿ।
153. Taṃ sutvā tissā ‘‘vāmato maṃ tvaṃ paccesī’’tiādinā tisso gāthā āha. Tattha vāmato maṃ tvaṃ paccesīti vilomato maṃ tvaṃ adhigacchasi, tuyhaṃ hitesimpi vipaccanīkakāriniṃ katvā maṃ gaṇhāsi. Maṃ usūyasīti mayhaṃ usūyasi, mayi issaṃ karosi. Passa pāpānaṃ kammānaṃ, vipāko hoti yādisoti pāpakānaṃ nāma kammānaṃ vipāko yādiso yathā ghorataro, taṃ paccakkhato passāti vadati.
೧೫೪. ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತೀತಿ ತೇ ಘರೇ ದಾಸಿಯೋ ಆಭರಣಾನಿ ಚ ಇಮಾನಿ ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಇದಾನಿ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ‘‘ಇಮೇ’’ತಿ ಹಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ। ನ ಭೋಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಸ್ಸತಾತಿ ಭೋಗಾ ನಾಮೇತೇ ನ ಸಸ್ಸತಾ ಅನವಟ್ಠಿತಾ ತಾವಕಾಲಿಕಾ ಮಹಾಯಗಮನೀಯಾ, ತಸ್ಮಾ ತದತ್ಥಂ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಾದೀನಿ ನ ಕತ್ತಬ್ಬಾನೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
154.Te aññe paricārentīti te ghare dāsiyo ābharaṇāni ca imāni tayā pubbe pariggahitāni idāni aññe paricārenti paribhuñjanti. ‘‘Ime’’ti hi liṅgavipallāsena vuttaṃ. Na bhogā honti sassatāti bhogā nāmete na sassatā anavaṭṭhitā tāvakālikā mahāyagamanīyā, tasmā tadatthaṃ issāmacchariyādīni na kattabbānīti adhippāyo.
೧೫೫. ಇದಾನಿ ಭೂತಸ್ಸ ಪಿತಾತಿ ಇದಾನೇವ ಭೂತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ। ಆಪಣಾತಿ ಆಪಣತೋ ಇಮಂ ಗೇಹಂ ಏಹಿತಿ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ। ಅಪ್ಪೇವ ತೇ ದದೇ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಗೇಹಂ ಆಗತೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ತುಯ್ಹಂ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಅಪಿ ನಾಮ ದದೇಯ್ಯ। ಮಾ ಸು ತಾವ ಇತೋ ಅಗಾತಿ ಇತೋ ಗೇಹಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ವತ್ಥುತೋ ಮಾ ತಾವ ಅಗಮಾಸೀತಿ ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನಾ ಆಹ।
155.Idānibhūtassa pitāti idāneva bhūtassa mayhaṃ puttassa pitā kuṭumbiko. Āpaṇāti āpaṇato imaṃ gehaṃ ehiti āgamissati. Appeva te dade kiñcīti gehaṃ āgato kuṭumbiko tuyhaṃ dātabbayuttakaṃ kiñci deyyadhammaṃ api nāma dadeyya. Mā su tāva ito agāti ito gehassa pacchā vatthuto mā tāva agamāsīti taṃ anukampamānā āha.
೧೫೬. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಕೋಪೀನಮೇತಂ ಇತ್ಥೀನನ್ತಿ ಏತಂ ನಗ್ಗದುಬ್ಬಣ್ಣತಾದಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬತಾಯ ಇತ್ಥೀನಂ ಕೋಪೀನಂ ರುನ್ಧನೀಯಂ। ಮಾ ಮಂ ಭೂತಪಿತಾದ್ದಸಾತಿ ತಸ್ಮಾ ಭೂತಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಮಂ ಮಾ ಅದ್ದಕ್ಖೀತಿ ಲಜ್ಜಮಾನಾ ವದತಿ।
156. Taṃ sutvā petī attano ajjhāsayaṃ pakāsentī ‘‘naggā dubbaṇṇarūpāmhī’’ti gāthamāha. Tattha kopīnametaṃ itthīnanti etaṃ naggadubbaṇṇatādikaṃ paṭicchādetabbatāya itthīnaṃ kopīnaṃ rundhanīyaṃ. Mā maṃ bhūtapitāddasāti tasmā bhūtassa pitā kuṭumbiko maṃ mā addakkhīti lajjamānā vadati.
೧೫೭. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ ಸಞ್ಜಾತನುದ್ದಯಾ ‘‘ಹನ್ದ ಕಿಂ ವಾ ತ್ಯಾಹಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಹನ್ದಾತಿ ಚೋದನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಕಿಂ ವಾ ತ್ಯಾಹಂ ದಮ್ಮೀತಿ ಕಿಂ ತೇ ಅಹಂ ದಮ್ಮಿ, ಕಿಂ ವತ್ಥಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಉದಾಹು ಭತ್ತನ್ತಿ। ಕಿಂ ವಾ ತೇಧ ಕರೋಮಹನ್ತಿ ಕಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ತೇ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಉಪಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ।
157. Taṃ sutvā tissā sañjātanuddayā ‘‘handa kiṃ vā tyāhaṃ dammī’’ti gāthamāha. Tattha handāti codanatthe nipāto. Kiṃ vā tyāhaṃ dammīti kiṃ te ahaṃ dammi, kiṃ vatthaṃ dassāmi, udāhu bhattanti. Kiṃ vā tedha karomahanti kiṃ vā aññaṃ te idha imasmiṃ kāle upakāraṃ karissāmi.
೧೫೮. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘತೋ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಯಥಾರುಚಿಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಮ ಆದಿಸ, ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತಿದಾನಂ ದೇಹಿ। ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯದಾ ತ್ವಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಮ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸಸಿ, ತದಾ ಅಹಂ ಸುಖಿತಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
158. Taṃ sutvā petī ‘‘cattāro bhikkhū saṅghato’’ti gāthamāha. Tattha cattāro bhikkhū saṅghato, cattāro pana puggaleti bhikkhusaṅghato saṅghavasena cattāro bhikkhū, puggalavasena cattāro bhikkhūti evaṃ aṭṭha bhikkhū yathāruciṃ bhojetvā taṃ dakkhiṇaṃ mama ādisa, mayhaṃ pattidānaṃ dehi. Tadāhaṃ sukhitā hessanti yadā tvaṃ dakkhiṇaṃ mama uddisissasi, tadā ahaṃ sukhitā sukhappattā sabbakāmasamiddhinī bhavissāmīti attho.
೧೫೯-೧೬೧. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ ತಮತ್ಥಂ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸಿ, ಸಾ ತಾವದೇವ ಪಟಿಲದ್ಧದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಕಾ ಪುನ ತಿಸ್ಸಾಯ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸಾ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ’’ತಿಆದಿಕಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಠಪಿತಾ।
159-161. Taṃ sutvā tissā tamatthaṃ attano sāmikassa ārocetvā dutiyadivase aṭṭha bhikkhū bhojetvā tassā dakkhiṇamādisi, sā tāvadeva paṭiladdhadibbasampattikā puna tissāya santikaṃ upasaṅkami. Tamatthaṃ dassetuṃ saṅgītikārehi ‘‘sādhūti sā paṭissutvā’’tiādikā tisso gāthā ṭhapitā.
೧೬೨-೧೬೭. ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪನ ನಂ ತಿಸ್ಸಾ ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ। ಇತರಾ ‘‘ಅಹಂ ಮತ್ತಾ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಚಿರಂ ಜೀವಾಹೀ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ತಸ್ಸಾ ಅನುಮೋದನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನಾ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ। ತತ್ಥ ತವ ದಿನ್ನೇನಾತಿ ತಯಾ ದಿನ್ನೇನ। ಅಸೋಕಂ ವಿರಜಂ ಠಾನನ್ತಿ ಸೋಕಾಭಾವೇನ ಅಸೋಕಂ, ಸೇದಜಲ್ಲಿಕಾನಂ ಪನ ಅಭಾವೇನ ವಿರಜಂ ದಿಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ದೇವಲೋಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಆವಾಸನ್ತಿ ಠಾನಂ। ವಸವತ್ತಿನನ್ತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ವತ್ತೇನ್ತಾನಂ। ಸಮೂಲನ್ತಿ ಸಲೋಭದೋಸಂ। ಲೋಭದೋಸಾ ಹಿ ಮಚ್ಛರಿಯಸ್ಸ ಮೂಲಂ ನಾಮ। ಅನಿನ್ದಿತಾತಿ ಅಗರಹಿತಾ ಪಾಸಂಸಾ, ಸಗ್ಗಮುಪೇಹಿ ಠಾನನ್ತಿ ರೂಪಾದೀಹಿ ವಿಸಯೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಅಗ್ಗತ್ತಾ ‘‘ಸಗ್ಗ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ದಿಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಉಪೇಹಿ, ಸುಗತಿಪರಾಯಣಾ ಹೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
162-167. Upasaṅkamitvā ṭhitaṃ pana naṃ tissā ‘‘abhikkantena vaṇṇenā’’tiādīhi tīhi gāthāhi paṭipucchi. Itarā ‘‘ahaṃ mattā’’ti gāthāya attānaṃ ācikkhitvā ‘‘ciraṃ jīvāhī’’ti gāthāya tassā anumodanaṃ datvā ‘‘idha dhammaṃ caritvānā’’ti gāthāya ovādaṃ adāsi. Tattha tava dinnenāti tayā dinnena. Asokaṃ virajaṃ ṭhānanti sokābhāvena asokaṃ, sedajallikānaṃ pana abhāvena virajaṃ dibbaṭṭhānaṃ, sabbametaṃ devalokaṃ sandhāya vadati. Āvāsanti ṭhānaṃ. Vasavattinanti dibbena ādhipateyyena attano vasaṃ vattentānaṃ. Samūlanti salobhadosaṃ. Lobhadosā hi macchariyassa mūlaṃ nāma. Aninditāti agarahitā pāsaṃsā, saggamupehi ṭhānanti rūpādīhi visayehi suṭṭhu aggattā ‘‘sagga’’nti laddhanāmaṃ dibbaṭṭhānaṃ upehi, sugatiparāyaṇā hohīti attho. Sesaṃ uttānameva.
ಅಥ ತಿಸ್ಸಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ, ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸಂವೇಗೋ ವಿನೇಯ್ಯ ಮಚ್ಛೇರಾದಿಮಲಂ ದಾನಸೀಲಾದಿರತೋ ಸುಗತಿಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸೀತಿ।
Atha tissā taṃ pavattiṃ kuṭumbikassa ārocesi, kuṭumbiko bhikkhūnaṃ ārocesi, bhikkhū bhagavato ārocesuṃ. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi, taṃ sutvā mahājano paṭiladdhasaṃvego vineyya maccherādimalaṃ dānasīlādirato sugatiparāyaṇo ahosīti.
ಮತ್ತಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mattāpetivatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿ • Petavatthupāḷi / ೩. ಮತ್ತಾಪೇತಿವತ್ಥು • 3. Mattāpetivatthu
