| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
೪. ಮೇತ್ತಗೂಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
4. Mettagūmāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
೧೮. ಚತುತ್ಥೇ ಮೇತ್ತಗೂಸುತ್ತೇ – ಮಞ್ಞಾಮಿ ತಂ ವೇದಗೂ ಭಾವಿತತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ವೇದಗೂ’’ತಿ ಚ ‘‘ಭಾವಿತತ್ತೋ’’ತಿ ಚ ಏವಂ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ।
18. Catutthe mettagūsutte – maññāmi taṃ vedagū bhāvitattanti ‘‘ayaṃ vedagū’’ti ca ‘‘bhāvitatto’’ti ca evaṃ taṃ maññāmi.
ಅಪರಿತ್ತೋತಿ ನ ಅಪ್ಪೋ। ಮಹನ್ತೋತಿ ನ ಖುದ್ದಕೋ। ಗಮ್ಭೀರೋತಿ ನ ಉತ್ತಾನೋ। ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋತಿ ಮಿನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋ। ದುಪ್ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೋತಿ ಅವಗಾಹಿತುಂ ಓತರಿತುಂ ದುಕ್ಖೋ। ಬಹುರತನೋ ಸಾಗರೂಪಮೋತಿ ಬಹೂನಂ ಧಮ್ಮರತನಾನಂ ಆಕರತ್ತಾ ಅನೇಕವಿಧರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ವಿಯ ಬಹುರತನೋ ಸಾಗರಸದಿಸೋ।
Aparittoti na appo. Mahantoti na khuddako. Gambhīroti na uttāno. Appameyyoti minituṃ na sakkuṇeyyo. Duppariyogāḷhoti avagāhituṃ otarituṃ dukkho. Bahuratano sāgarūpamoti bahūnaṃ dhammaratanānaṃ ākarattā anekavidharatanasampanno mahāsamuddo viya bahuratano sāgarasadiso.
ನ ಮಙ್ಕು ಹೋತೀತಿ ನ ವಿಕುಣಿತಮುಖೋ ಹೋತಿ। ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋತಿ ದೋಸವಸೇನ ನ ಘನೀಭೂತಚಿತ್ತೋ। ಅಲೀನಮನಸೋತಿ ನ ಸಙ್ಕುಚಿತಚಿತ್ತೋ। ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚೇತಸೋತಿ ನ ಪೂತಿಚಿತ್ತೋ।
Na maṅku hotīti na vikuṇitamukho hoti. Appatiṭṭhitacittoti dosavasena na ghanībhūtacitto. Alīnamanasoti na saṅkucitacitto. Abyāpannacetasoti na pūticitto.
ದಿಟ್ಠೇ ದಿಟ್ಠಮತ್ತೋತಿ ಚಕ್ಖುವಿಸಯೇ ರೂಪಾರಮ್ಮಣೇ ದಿಟ್ಠಮತ್ತೋಯೇವ ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕತ್ತಾ ವಾ ಕಾರೇತಾ ವಾ ನತ್ಥಿ। ಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಟ್ಠಂ ವಣ್ಣಾಯತನಮೇವ। ಸುತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಪಿ ಚ ದಿಟ್ಠೇತಿ ದಸ್ಸನಯೋಗೇನ ವಣ್ಣಾಯತನಂ, ಸವನಯೋಗೇನ ಸದ್ದಾಯತನಂ, ಮುತಯೋಗೇನ ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಾಯತನಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಘಾನಸ್ಸ ಗನ್ಧಾಯತನಂ, ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಾಯತನಂ, ಕಾಯಸ್ಸ ಪಥವೀ ತೇಜೋ ವಾಯೂತಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನಂ, ವಿಞ್ಞಾತಯೋಗೇನ ಧಮ್ಮಾಯತನಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ದಿಟ್ಠೇ ಅನೂಪಯೋತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ದಿಟ್ಠೇ ರಾಗೂಪಯವಿರಹಿತೋ। ಅನಪಾಯೋತಿ ಕೋಧವಿರಹಿತೋ ಅಪ್ಪಟಿಘೋ । ಅನಿಸ್ಸಿತೋತಿ ತಣ್ಹಾಯ ಅನಲ್ಲೀನೋ। ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೋತಿ ಮಾನೇನ ನ ಬದ್ಧೋ। ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋತಿ ಸಬ್ಬಾರಮ್ಮಣತೋ ಮುತ್ತೋ। ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋತಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಯುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಠಿತೋ।
Diṭṭhe diṭṭhamattoti cakkhuvisaye rūpārammaṇe diṭṭhamattoyeva taṃ ārammaṇaṃ bhavissati, kattā vā kāretā vā natthi. Yaṃ cakkhunā diṭṭhaṃ vaṇṇāyatanameva. Sutādīsupi eseva nayo. Api ca diṭṭheti dassanayogena vaṇṇāyatanaṃ, savanayogena saddāyatanaṃ, mutayogena ghānajivhākāyāyatanāni dasseti. Ghānassa gandhāyatanaṃ, jivhāya rasāyatanaṃ, kāyassa pathavī tejo vāyūti phoṭṭhabbāyatanaṃ, viññātayogena dhammāyatanaṃ dasseti. Diṭṭhe anūpayoti cakkhuviññāṇena diṭṭhe rāgūpayavirahito. Anapāyoti kodhavirahito appaṭigho . Anissitoti taṇhāya anallīno. Appaṭibaddhoti mānena na baddho. Vippamuttoti sabbārammaṇato mutto. Visaññuttoti kilesehi viyutto hutvā ṭhito.
ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಭಗವತೋ ಚಕ್ಖೂತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಕತಿಮಂಸಚಕ್ಖು ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಪಸ್ಸತೀತಿ ದಕ್ಖತಿ ಓಲೋಕೇತಿ। ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪನ್ತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ರೂಪಾರಮ್ಮಣಂ। ಛನ್ದರಾಗೋತಿ ತಣ್ಹಾಛನ್ದೋ।
Saṃvijjati bhagavato cakkhūti buddhassa bhagavato pakatimaṃsacakkhu upalabbhati. Passatīti dakkhati oloketi. Cakkhunā rūpanti cakkhuviññāṇena rūpārammaṇaṃ. Chandarāgoti taṇhāchando.
ದನ್ತಂ ನಯನ್ತಿ ಸಮಿತಿನ್ತಿ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಾಮಣ್ಡಲಾದೀಸು ಹಿ ಮಹಾಜನಮಜ್ಝಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ದನ್ತಮೇವ ಗೋಣಂ ವಾ ದನ್ತಂ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯಂ ವಾ ಯಾನೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಯನ್ತಿ। ರಾಜಾತಿ ತಥಾರೂಪಾನೇವ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ರಾಜಾಪಿ ದನ್ತಮೇವ ಅಭಿರುಹತಿ। ಮನುಸ್ಸೇಸೂತಿ ಮನುಸ್ಸೇಸುಪಿ ಚತೂಹಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇಹಿ ದನ್ತೋ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೋವ ಸೇಟ್ಠೋ। ಯೋತಿವಾಕ್ಯನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮವಚನಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವುಚ್ಚಮಾನಮ್ಪಿ ತಿತಿಕ್ಖತಿ ನಪ್ಪತಿಪ್ಫರತಿ ನ ವಿಹಞ್ಞತಿ, ಏವರೂಪೋ ದನ್ತೋ ಸೇಟ್ಠೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Dantaṃ nayanti samitinti uyyānakīḷāmaṇḍalādīsu hi mahājanamajjhaṃ gacchantā dantameva goṇaṃ vā dantaṃ assājānīyaṃ vā yāne yojetvā nayanti. Rājāti tathārūpāneva ṭhānāni gacchanto rājāpi dantameva abhiruhati. Manussesūti manussesupi catūhi ariyamaggehi danto nibbisevanova seṭṭho. Yotivākyanti evarūpaṃ atikkammavacanaṃ punappunaṃ vuccamānampi titikkhati nappatippharati na vihaññati, evarūpo danto seṭṭhoti attho.
ಅಸ್ಸತರಾತಿ ವಳವಾಯ ಗದ್ರಭೇನ ಜಾತಾ। ಆಜಾನೀಯಾತಿ ಯಂ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ, ತಸ್ಸ ಖಿಪ್ಪಂ ಜಾನನಸಮತ್ಥಾ। ಸಿನ್ಧವಾತಿ ಸಿನ್ಧವರಟ್ಠೇ ಜಾತಾ ಅಸ್ಸಾ। ಮಹಾನಾಗಾತಿ ಕುಞ್ಜರಸಙ್ಖಾತಾ ಮಹಾಹತ್ಥಿನೋ। ಅತ್ತದನ್ತೋತಿ ಏತೇ ಅಸ್ಸತರಾ ವಾ ಸಿನ್ಧವಾ ವಾ ಕುಞ್ಜರಾ ವಾ ದನ್ತಾವ, ನ ಅದನ್ತಾ। ಯೋ ಪನ ಚತುಮಗ್ಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಅತ್ತನೋ ದನ್ತತಾಯ ಅತ್ತದನ್ತೋ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೋ, ಅಯಂ ತತೋಪಿ ವರಂ, ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಏತೇಹಿ ಉತ್ತರಿತರೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
Assatarāti vaḷavāya gadrabhena jātā. Ājānīyāti yaṃ assadammasārathi kāraṇaṃ kāreti, tassa khippaṃ jānanasamatthā. Sindhavāti sindhavaraṭṭhe jātā assā. Mahānāgāti kuñjarasaṅkhātā mahāhatthino. Attadantoti ete assatarā vā sindhavā vā kuñjarā vā dantāva, na adantā. Yo pana catumaggasaṅkhātena attano dantatāya attadanto nibbisevano, ayaṃ tatopi varaṃ, sabbehipi etehi uttaritaroti attho.
ನ ಹಿ ಏತೇಹಿ ಯಾನೇಹೀತಿ ಯಾನಿ ಏತಾನಿ ಹತ್ಥಿಯಾನಾದೀನಿ ಉತ್ತಮಯಾನಾನಿ, ಏತೇಹಿ ಯಾನೇಹಿ ಕೋಚಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸುಪಿನನ್ತೇನಪಿ ಅಗತಪುಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಅಗತ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖಾತಂ ನಿಬ್ಬಾನದಿಸಂ ತಥಾ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಯಥಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಇನ್ದ್ರಿಯದಮೇನ ದನ್ತೇನ, ಅಪರಭಾಗೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವನಾಯ ಸುದನ್ತೇನ ದನ್ತೋ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೋ ಸಪ್ಪಞ್ಞೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಂ ಅಗತಪುಬ್ಬಂ ದಿಸಂ ಗಚ್ಛತಿ, ದನ್ತಭೂಮಿಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತದಮನಮೇವ ವರತರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ (ಧ॰ ಪ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೨೨; ಮಹಾನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೦)।
Na hi etehi yānehīti yāni etāni hatthiyānādīni uttamayānāni, etehi yānehi koci puggalo supinantenapi agatapubbattā ‘‘agata’’nti saṅkhātaṃ nibbānadisaṃ tathā na gaccheyya. Yathā pubbabhāge indriyadamena dantena, aparabhāge ariyamaggabhāvanāya sudantena danto nibbisevano sappañño puggalo taṃ agatapubbaṃ disaṃ gacchati, dantabhūmiṃ pāpuṇāti, tasmā attadamanameva varataranti attho (dha. pa. aṭṭha. 2.322; mahāni. aṭṭha. 90).
ವಿಧಾಸು ನ ವಿಕಮ್ಪನ್ತೀತಿ ನವವಿಧಮಾನಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ನ ಚಲನ್ತಿ ನ ವೇಧೇನ್ತಿ। ವಿಪ್ಪಮುತ್ತಾ ಪುನಬ್ಭವಾತಿ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸತೋ ಸಮುಚ್ಛೇದವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ಮುತ್ತಾ। ದನ್ತಭೂಮಿಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಠಿತಾ। ತೇ ಲೋಕೇ ವಿಜಿತಾವಿನೋತಿ ತೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ಖೀಣಾಸವಾ ಸತ್ತಲೋಕೇ ವಿಜಿತವಿಜಯಾ ನಾಮ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩.೭೬; ಮಹಾನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೦)।
Vidhāsu na vikampantīti navavidhamānakoṭṭhāsesu na calanti na vedhenti. Vippamuttā punabbhavāti kammakilesato samucchedavimuttiyā suṭṭhu muttā. Dantabhūmiṃ anuppattāti arahattaphalaṃ pāpuṇitvā ṭhitā. Te loke vijitāvinoti te vuttappakārā khīṇāsavā sattaloke vijitavijayā nāma (saṃ. ni. aṭṭha. 2.3.76; mahāni. aṭṭha. 90).
ಯಸ್ಸಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಭಾವಿತಾನೀತಿ ಯಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಸದ್ಧಾದಿಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ವಡ್ಢಿತಾನಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚಾತಿ ಚಕ್ಖಾದಿಅಜ್ಝತ್ತಾಯತನಾನಿ ಚ ರೂಪಾದಿಬಹಿದ್ಧಾಯತನಾನಿ ಚ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಾನಿ ಕತಾನಿ। ಸಬ್ಬಲೋಕೇತಿ ಸಕಲತೇಧಾತುಕೇ ಲೋಕೇ ಚ। ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝ ಇಮಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕನ್ತಿ ಇಮಞ್ಚ ಅತ್ತಭಾವಂ ಪರಲೋಕೇ ಚ ಅತ್ತಭಾವಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಖೀಣಾಸವೋ । ಕಾಲಂ ಕಙ್ಖತಿ ಭಾವಿತೋ ಸ ದನ್ತೋತಿ ಸೋ ಖೀಣಾಸವೋ ಚಕ್ಖಾದಿತೋ ದನ್ತೋ ವಡ್ಢಿತಚಿತ್ತೋ ಮರಣಕಾಲಂ ಪತ್ಥೇತಿ (ಸು॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೫೨೨; ಮಹಾನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೯೦)।
Yassindriyāni bhāvitānīti yassa khīṇāsavassa saddhādipañcindriyāni arahattaphalaṃ pāpetvā vaḍḍhitāni. Ajjhattañca bahiddhā cāti cakkhādiajjhattāyatanāni ca rūpādibahiddhāyatanāni ca nibbisevanāni katāni. Sabbaloketi sakalatedhātuke loke ca. Nibbijjha imaṃ parañca lokanti imañca attabhāvaṃ paraloke ca attabhāvaṃ atikkamitvā ṭhito khīṇāsavo . Kālaṃ kaṅkhati bhāvito sa dantoti so khīṇāsavo cakkhādito danto vaḍḍhitacitto maraṇakālaṃ pattheti (su. ni. aṭṭha. 2.522; mahāni. aṭṭha. 90).
ಯೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಆದಿತೋ ಸಮುದಾಗಮನಂ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಯೇಸಂ ಖನ್ಧಾದಿಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಅತ್ಥಙ್ಗಮತೋ ನಿರೋಧೋತಿ ಅತ್ಥಙ್ಗಮನವಸೇನ ತೇಸಂಯೇವ ಅಭಾವೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಕಮ್ಮಸನ್ನಿಸ್ಸಿತೋ ವಿಪಾಕೋತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮನಿಸ್ಸಿತೋ ವಿಪಾಕೋ ಕಮ್ಮಂ ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪವತ್ತನತೋ ವಿಪಾಕೋಪಿ ಕಮ್ಮಸನ್ನಿಸ್ಸಿತೋವ ನಾಮ। ನಾಮಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ರೂಪನ್ತಿ ಸಬ್ಬರೂಪಂ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪವತ್ತನತೋ ನಾಮಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ನಾಮ ಜಾತಂ। ಜಾತಿಯಾ ಅನುಗತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮಾದಿಕಂ ಜಾತಿಯಾ ಅನುಪವಿಟ್ಠಂ। ಜರಾಯ ಅನುಸಟನ್ತಿ ಜರಾಯ ಪತ್ಥಟಂ। ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಅಭಿಭೂತನ್ತಿ ಬ್ಯಾಧಿದುಕ್ಖೇನ ಅಭಿಮದ್ದಿತಂ। ಮರಣೇನ ಅಬ್ಭಾಹತನ್ತಿ ಮಚ್ಚುನಾ ಅಭಿಹಟಂ ಪಹಟಂ। ಅತಾಣನ್ತಿ ಪುತ್ತಾದೀಹಿಪಿ ತಾಯನಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಅತಾಯನಂ ಅನಾರಕ್ಖಂ ಅಲಬ್ಭಣೇಯ್ಯಂ ಖೇಮಂ ವಾ। ಅಲೇಣನ್ತಿ ಅಲ್ಲೀಯಿತುಂ ನಿಸ್ಸಯಿತುಂ ಅನರಹಂ, ಅಲ್ಲೀನಾನಮ್ಪಿ ನ ಲೇಣಕಿಚ್ಚಕರಣಂ। ಅಸರಣನ್ತಿ ನಿಸ್ಸಿತಾನಂ ನ ಭಯಹಾರಕಂ, ನ ಭಯವಿನಾಸಕಂ। ಅಸರಣೀಭೂತನ್ತಿ ಪುರೇ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಅಭಾವೇನೇವ ಅಸರಣಂ, ಉಪ್ಪತ್ತಿಸಮಕಾಲಮೇವ ಅಸರಣಭೂತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Yesaṃ dhammānaṃ ādito samudāgamanaṃ paññāyatīti yesaṃ khandhādidhammānaṃ uppatti paññāyati. Atthaṅgamato nirodhoti atthaṅgamanavasena tesaṃyeva abhāvo paññāyati. Kammasannissito vipākoti kusalākusalakammanissito vipāko kammaṃ amuñcitvā pavattanato vipākopi kammasannissitova nāma. Nāmasannissitaṃ rūpanti sabbarūpaṃ nāmaṃ gahetvā pavattanato nāmasannissitaṃ nāma jātaṃ. Jātiyā anugatanti sabbaṃ kammādikaṃ jātiyā anupaviṭṭhaṃ. Jarāya anusaṭanti jarāya patthaṭaṃ. Byādhinā abhibhūtanti byādhidukkhena abhimadditaṃ. Maraṇena abbhāhatanti maccunā abhihaṭaṃ pahaṭaṃ. Atāṇanti puttādīhipi tāyanassa abhāvato atāyanaṃ anārakkhaṃ alabbhaṇeyyaṃ khemaṃ vā. Aleṇanti allīyituṃ nissayituṃ anarahaṃ, allīnānampi na leṇakiccakaraṇaṃ. Asaraṇanti nissitānaṃ na bhayahārakaṃ, na bhayavināsakaṃ. Asaraṇībhūtanti pure uppattiyā attano abhāveneva asaraṇaṃ, uppattisamakālameva asaraṇabhūtanti attho.
೧೯. ಅಪುಚ್ಛಸೀತಿ ಏತ್ಥ ಅ-ಇತಿ ಪದಪೂರಣಮತ್ತೇ ನಿಪಾತೋ, ಪುಚ್ಛಸಿತ್ವೇವ ಅತ್ಥೋ। ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಯಥಾ ಪಜಾನನ್ತಿ ಯಥಾ ಪಜಾನನ್ತೋ ಆಚಿಕ್ಖತಿ, ಏವಂ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ। ಉಪಧಿನಿದಾನಾ ಪಭವನ್ತಿ ದುಕ್ಖಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಉಪಧಿನಿದಾನಾ ಜಾತಿಆದಿದುಕ್ಖವಿಸೇಸಾ ಪಭವನ್ತಿ।
19.Apucchasīti ettha a-iti padapūraṇamatte nipāto, pucchasitveva attho. Pavakkhāmi yathā pajānanti yathā pajānanto ācikkhati, evaṃ ācikkhissāmi. Upadhinidānā pabhavanti dukkhāti taṇhādiupadhinidānā jātiādidukkhavisesā pabhavanti.
ತಣ್ಹೂಪಧೀತಿ ತಣ್ಹಾ ಏವ ತಣ್ಹೂಪಧಿ। ಸಸ್ಸತುಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿ ಏವ ದಿಟ್ಠೂಪಧಿ। ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಾ ಏವ ಕಿಲೇಸೂಪಧಿ। ಪುಞ್ಞಾದಿಕಮ್ಮಾನಿ ಏವ ಕಮ್ಮೂಪಧಿ। ತಿವಿಧದುಚ್ಚರಿತಾನಿಯೇವ ದುಚ್ಚರಿತೂಪಧಿ। ಕಬಳೀಕಾರಾದಯೋ ಆಹಾರಾ ಏವ ಆಹಾರೂಪಧಿ। ದೋಸಪಟಿಘೋ ಏವ ಪಟಿಘೂಪಧಿ। ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಕಮ್ಮೇನೇವ ಗಹಿತಾ ಪಥವಾದಯೋ ಚತಸ್ಸೋ ಧಾತುಯೋವ ಚತಸ್ಸೋ ಉಪಾದಿನ್ನಧಾತುಯೋ ಉಪಧೀ। ಚಕ್ಖಾದಿಛಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ಆಯತನಾನಿ ಏವ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ಆಯತನಾನಿ ಉಪಧೀ। ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಛವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾವ ಛ ವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾ ಉಪಧೀ। ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ದುಕ್ಖಮನಟ್ಠೇನಾತಿ ಸಬ್ಬತೇಭೂಮಕಂ ದುಕ್ಖಂ ದುಸ್ಸಹನಟ್ಠೇನ ಉಪಧಿ।
Taṇhūpadhīti taṇhā eva taṇhūpadhi. Sassatucchedadiṭṭhi eva diṭṭhūpadhi. Rāgādikilesā eva kilesūpadhi. Puññādikammāni eva kammūpadhi. Tividhaduccaritāniyeva duccaritūpadhi. Kabaḷīkārādayo āhārā eva āhārūpadhi. Dosapaṭigho eva paṭighūpadhi. Kammasamuṭṭhānā kammeneva gahitā pathavādayo catasso dhātuyova catasso upādinnadhātuyo upadhī. Cakkhādichaajjhattikāni āyatanāni eva cha ajjhattikāni āyatanāni upadhī. Cakkhuviññāṇādichaviññāṇakāyāva cha viññāṇakāyā upadhī. Sabbampi dukkhaṃ dukkhamanaṭṭhenāti sabbatebhūmakaṃ dukkhaṃ dussahanaṭṭhena upadhi.
೨೦. ಏವಂ ಉಪಧಿನಿದಾನತೋ ಪಭವನ್ತೇಸು ದುಕ್ಖೇಸು – ಯೋ ವೇ ಅವಿದ್ವಾತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಪಜಾನನ್ತಿ ಸಙ್ಖಾರೇ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಜಾನನ್ತೋ। ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಜಾತಿಪ್ಪಭವಾನುಪಸ್ಸೀತಿ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಜಾತಿಕಾರಣಂ ‘‘ಉಪಧೀ’’ತಿ ಅನುಪಸ್ಸನ್ತೋ। ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ನಿದ್ದೇಸೇ ವತ್ತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ।
20. Evaṃ upadhinidānato pabhavantesu dukkhesu – yo ve avidvāti gāthā. Tattha pajānanti saṅkhāre aniccādivasena jānanto. Dukkhassa jātippabhavānupassīti vaṭṭadukkhassa jātikāraṇaṃ ‘‘upadhī’’ti anupassanto. Imissā gāthāya niddese vattabbaṃ natthi.
೨೧. ಸೋಕಪರಿದ್ದವಞ್ಚಾತಿ ಸೋಕಞ್ಚ ಪರಿದೇವಞ್ಚ। ತಥಾ ಹಿ ತೇ ವಿದಿತೋ ಏಸ ಧಮ್ಮೋತಿ ಯಥಾ ಯಥಾ ಸತ್ತಾ ಜಾನನ್ತಿ, ತಥಾ ತಥಾ ಞಾಪನವಸೇನ ವಿದಿತೋ ಏಸ ತಯಾ ಧಮ್ಮೋತಿ।
21.Sokapariddavañcāti sokañca paridevañca. Tathā hi te vidito esa dhammoti yathā yathā sattā jānanti, tathā tathā ñāpanavasena vidito esa tayā dhammoti.
ತತ್ಥ ತರನ್ತೀತಿ ಪಠಮಮಗ್ಗೇನ ದಿಟ್ಠೋಘಂ ತರನ್ತಿ। ಉತ್ತರನ್ತೀತಿ ದುತಿಯಮಗ್ಗೇನ ಕಾಮೋಘಂ ತನುಕರಣವಸೇನ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ತರನ್ತಿ। ಪತರನ್ತೀತಿ ತಮೇವ ನಿರವಸೇಸಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ತತಿಯಮಗ್ಗೇನ ವಿಸೇಸೇನ ತರನ್ತಿ। ಸಮತಿಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಭವೋಘಅವಿಜ್ಜೋಘಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗೇನ ಸಮ್ಮಾ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ವೀತಿವತ್ತನ್ತೀತಿ ಫಲಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ।
Tattha tarantīti paṭhamamaggena diṭṭhoghaṃ taranti. Uttarantīti dutiyamaggena kāmoghaṃ tanukaraṇavasena uggantvā taranti. Patarantīti tameva niravasesappahānavasena tatiyamaggena visesena taranti. Samatikkamantīti bhavoghaavijjoghappahānavasena catutthamaggena sammā atikkamanti. Vītivattantīti phalaṃ pāpuṇitvā tiṭṭhanti.
೨೨. ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಧಮ್ಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಪಟಿಪದಾಧಮ್ಮಞ್ಚ ತೇ ದೇಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ। ದಿಟ್ಠೇ ಧಮ್ಮೇತಿ ದಿಟ್ಠೇವ ದುಕ್ಖಾದಿಧಮ್ಮೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಾ ಅತ್ತಭಾವೇ। ಅನೀತಿಹನ್ತಿ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಂ। ಯಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಧ॰ ಪ॰ ೨೭೭; ಥೇರಗಾ॰ ೬೭೬; ಕಥಾ॰ ೭೫೩) ನಯೇನ ಸಮ್ಮಸನ್ತೋ ವಿದಿತ್ವಾ।
22.Kittayissāmi te dhammanti nibbānadhammaṃ nibbānagāminipaṭipadādhammañca te desayissāmi. Diṭṭhe dhammeti diṭṭheva dukkhādidhamme, imasmiṃyeva vā attabhāve. Anītihanti attapaccakkhaṃ. Yaṃ viditvāti yaṃ dhammaṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’tiādinā (dha. pa. 277; theragā. 676; kathā. 753) nayena sammasanto viditvā.
ತತ್ಥ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣನ್ತಿ ಹಿತ್ವಾಪಿ ಅನುತ್ತರಂ ವಿವೇಕಸುಖಂ ಧಮ್ಮಂ ತವ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಬಹುಂ ವಾ ಕಿತ್ತಯನ್ತೋ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಾದಿಪ್ಪಕಾರಮೇವ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ। ಆದಿಮ್ಹಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಭದ್ದಕಂ ಅನವಜ್ಜಮೇವ ಕತ್ವಾ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ । ಮಜ್ಝೇಪಿ। ಪರಿಯೋಸಾನೇಪಿ ಭದ್ದಕಂ ಅನವಜ್ಜಮೇವ ಕತ್ವಾ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಭಗವಾ ಏಕಗಾಥಮ್ಪಿ ದೇಸೇಸಿ, ಸಾ ಸಮನ್ತಭದ್ದಕತ್ತಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಠಮಪಾದೇನ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಾ, ದುತಿಯತತಿಯಪಾದೇಹಿ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಾ, ಪಚ್ಛಿಮಪಾದೇನ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಾ। ಏಕಾನುಸನ್ಧಿಕಂ ಸುತ್ತಂ ನಿದಾನೇನ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ, ನಿಗಮನೇನ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ, ಸೇಸೇನ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ। ನಾನಾನುಸನ್ಧಿಕಂ ಸುತ್ತಂ ಪಠಮಾನುಸನ್ಧಿನಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ, ಸೇಸೇಹಿ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ।
Tattha ādikalyāṇanti hitvāpi anuttaraṃ vivekasukhaṃ dhammaṃ tava kittayissāmi, tañca kho appaṃ vā bahuṃ vā kittayanto ādikalyāṇādippakārameva kittayissāmi. Ādimhi kalyāṇaṃ bhaddakaṃ anavajjameva katvā kittayissāmi . Majjhepi. Pariyosānepi bhaddakaṃ anavajjameva katvā kittayissāmīti vuttaṃ hoti. Yasmiñhi bhagavā ekagāthampi desesi, sā samantabhaddakattā dhammassa paṭhamapādena ādikalyāṇā, dutiyatatiyapādehi majjhekalyāṇā, pacchimapādena pariyosānakalyāṇā. Ekānusandhikaṃ suttaṃ nidānena ādikalyāṇaṃ, nigamanena pariyosānakalyāṇaṃ, sesena majjhekalyāṇaṃ. Nānānusandhikaṃ suttaṃ paṭhamānusandhinā ādikalyāṇaṃ, pacchimena pariyosānakalyāṇaṃ, sesehi majjhekalyāṇaṃ.
ಅಪಿ ಚ ಸನಿದಾನಉಪ್ಪತ್ತಿತ್ತಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ, ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ಅನುರೂಪತೋ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಅವಿಪರೀತತಾಯ ಚ ಹೇತುದಾಹರಣಯುತ್ತತೋ ಚ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ, ಸೋತೂನಂ ಸದ್ಧಾಪಟಿಲಾಭಜನನೇನ ನಿಗಮನೇನ ಚ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ।
Api ca sanidānauppattittā ādikalyāṇaṃ, veneyyānaṃ anurūpato atthassa aviparītatāya ca hetudāharaṇayuttato ca majjhekalyāṇaṃ, sotūnaṃ saddhāpaṭilābhajananena nigamanena ca pariyosānakalyāṇaṃ.
ಸಕಲೋ ಹಿ ಸಾಸನಧಮ್ಮೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಭೂತೇನ ಸೀಲೇನ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣೋ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಫಲೇಹಿ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣೋ, ನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣೋ। ಸೀಲಸಮಾಧೀಹಿ ವಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣೋ, ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗೇಹಿ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣೋ, ಫಲನಿಬ್ಬಾನೇಹಿ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣೋ। ಬುದ್ಧಸುಬೋಧಿತಾಯ ವಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣೋ, ಧಮ್ಮಸುಧಮ್ಮತಾಯ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣೋ, ಸಙ್ಘಸುಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣೋ । ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಥತ್ತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೇನ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಾಯ ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿಯಾ ವಾ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣೋ, ಪಚ್ಚೇಕಬೋಧಿಯಾ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣೋ, ಸಾವಕಬೋಧಿಯಾ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣೋ।
Sakalo hi sāsanadhammo attano atthabhūtena sīlena ādikalyāṇo, samathavipassanāmaggaphalehi majjhekalyāṇo, nibbānena pariyosānakalyāṇo. Sīlasamādhīhi vā ādikalyāṇo, vipassanāmaggehi majjhekalyāṇo, phalanibbānehi pariyosānakalyāṇo. Buddhasubodhitāya vā ādikalyāṇo, dhammasudhammatāya majjhekalyāṇo, saṅghasuppaṭipattiyā pariyosānakalyāṇo . Taṃ sutvā tathattāya paṭipannena adhigantabbāya abhisambodhiyā vā ādikalyāṇo, paccekabodhiyā majjhekalyāṇo, sāvakabodhiyā pariyosānakalyāṇo.
ಸುಯ್ಯಮಾನೋ ಚೇಸ ನೀವರಣವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಭವನೇನಪಿ ಕಲ್ಯಾಣಮೇವ ಆವಹತೀತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣೋ, ಪಟಿಪಜ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಸುಖಾವಹನತೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾಪಿ ಕಲ್ಯಾಣಮೇವ ಆವಹತೀತಿ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣೋ, ತಥಾಪಟಿಪನ್ನೋ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧) ಚ ಪಟಿಪತ್ತಿಫಲೇ ನಿಟ್ಠಿತೇ ತಾದಿಭಾವಾವಹನತೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಫಲೇನಪಿ ಕಲ್ಯಾಣಮೇವ ಆವಹತೀತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣೋತಿ।
Suyyamāno cesa nīvaraṇavikkhambhanato bhavanenapi kalyāṇameva āvahatīti ādikalyāṇo, paṭipajjiyamāno samathavipassanāsukhāvahanato paṭipattiyāpi kalyāṇameva āvahatīti majjhekalyāṇo, tathāpaṭipanno (pārā. aṭṭha. 1.1) ca paṭipattiphale niṭṭhite tādibhāvāvahanato paṭipattiphalenapi kalyāṇameva āvahatīti pariyosānakalyāṇoti.
ಯಂ ಪನೇಸ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸಾಸನಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಞ್ಚ ಪಕಾಸೇತಿ, ನಾನಾನಯೇಹಿ ದೀಪೇತಿ। ತಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಅತ್ಥಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಾತ್ಥಂ। ಬ್ಯಞ್ಜನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಸಙ್ಕಾಸನಪಕಾಸನವಿವರಣವಿಭಜನಉತ್ತಾನೀಕರಣಪಞ್ಞತ್ತಿಅತ್ಥಪದಸಮಾಯೋಗತೋ ಸಾತ್ಥಂ। ಅಕ್ಖರಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾಕಾರನಿರುತ್ತಿನಿದ್ದೇಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಅತ್ಥಗಮ್ಭೀರತಾಪಟಿವೇಧಗಮ್ಭೀರತಾಹಿ ಸಾತ್ಥಂ । ಧಮ್ಮಗಮ್ಭೀರತಾದೇಸನಾಗಮ್ಭೀರತಾಹಿ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಅತ್ಥಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಸಯತೋ ಸಾತ್ಥಂ। ಧಮ್ಮನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಸಯತೋ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಪಣ್ಡಿತವೇದನೀಯತೋ ಸರಿಕ್ಖಕಜನಪ್ಪಸಾದಕನ್ತಿ ಸಾತ್ಥಂ। ಸದ್ಧೇಯ್ಯತೋ ಲೋಕಿಯಜನಪ್ಪಸಾದಕನ್ತಿ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಗಮ್ಭೀರಾಧಿಪ್ಪಾಯತೋ ಸಾತ್ಥಂ। ಉತ್ತಾನಪದತೋ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಉಪನೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಸಕಲಪರಿಪುಣ್ಣಭಾವೇನ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ। ಅಪನೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ನಿದ್ದೋಸಭಾವೇನ ಪರಿಸುದ್ಧಂ।
Yaṃ panesa bhagavā dhammaṃ desento sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca pakāseti, nānānayehi dīpeti. Taṃ yathānurūpaṃ atthasampattiyā sātthaṃ. Byañjanasampattiyā sabyañjanaṃ. Saṅkāsanapakāsanavivaraṇavibhajanauttānīkaraṇapaññattiatthapadasamāyogato sātthaṃ. Akkharapadabyañjanākāraniruttiniddesasampattiyā sabyañjanaṃ. Atthagambhīratāpaṭivedhagambhīratāhi sātthaṃ. Dhammagambhīratādesanāgambhīratāhi sabyañjanaṃ. Atthapaṭibhānapaṭisambhidāvisayato sātthaṃ. Dhammaniruttipaṭisambhidāvisayato sabyañjanaṃ. Paṇḍitavedanīyato sarikkhakajanappasādakanti sātthaṃ. Saddheyyato lokiyajanappasādakanti sabyañjanaṃ. Gambhīrādhippāyato sātthaṃ. Uttānapadato sabyañjanaṃ. Upanetabbassa abhāvato sakalaparipuṇṇabhāvena kevalaparipuṇṇaṃ. Apanetabbassa abhāvato niddosabhāvena parisuddhaṃ.
ಅಪಿ ಚ – ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅಧಿಗಮಬ್ಯತ್ತಿತೋ ಸಾತ್ಥಂ। ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಆಗಮಬ್ಯತ್ತಿತೋ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಸೀಲಾದಿಪಞ್ಚಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಯುತ್ತತೋ ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ। ನಿರುಪಕ್ಕಿಲೇಸತೋ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ ಪವತ್ತಿತೋ ಲೋಕಾಮಿಸನಿರಪೇಕ್ಖತೋ ಚ ಪರಿಸುದ್ಧಂ। ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೇಹಿ ಸೇಟ್ಠೇಹಿ ಚರಿತಬ್ಬತೋ, ತೇಸಞ್ಚ ಚರಿಯಭಾವತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧)।
Api ca – paṭipattiyā adhigamabyattito sātthaṃ. Pariyattiyā āgamabyattito sabyañjanaṃ. Sīlādipañcadhammakkhandhayuttato kevalaparipuṇṇaṃ. Nirupakkilesato nittharaṇatthāya pavattito lokāmisanirapekkhato ca parisuddhaṃ. Sikkhattayapariggahitattā brahmabhūtehi seṭṭhehi caritabbato, tesañca cariyabhāvato brahmacariyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.1).
ಏವಂ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ’’ತಿ ಆಹ। ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಲೋಕುತ್ತರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚಾ’’ತಿ ಆಹ। ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗಸೀಲಸಮಾಧಿವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮಞ್ಚ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ।
Evaṃ pariyattidhammaṃ dassetvā idāni lokuttaradhammaṃ dassetuṃ ‘‘cattāro satipaṭṭhāne’’ti āha. Sattatiṃsabodhipakkhiyadhamme dassetvā nibbattitalokuttaraṃ dassetuṃ ‘‘nibbānañcā’’ti āha. Nibbānagāminiñca paṭipadanti pubbabhāgasīlasamādhivipassanādhammañca kittayissāmi.
ದುಕ್ಖೇ ದಿಟ್ಠೇತಿ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚೇ ಸರಸಲಕ್ಖಣೇನ ದಿಟ್ಠೇ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ಸಮುದಯಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Dukkhe diṭṭheti dukkhasacce sarasalakkhaṇena diṭṭhe dukkhasaccaṃ pakāsessāmi. Samudayādīsupi eseva nayo.
೨೩. ತಞ್ಚಾಹಂ ಅಭಿನನ್ದಾಮೀತಿ ತಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಧಮ್ಮಜೋತಕಂ ತವ ವಚನಂ ಅಹಂ ಪತ್ಥಯಾಮಿ। ಧಮ್ಮಮುತ್ತಮನ್ತಿ ತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಮುತ್ತಮಂ ಅಭಿನನ್ದಾಮಿ।
23.Tañcāhaṃabhinandāmīti taṃ vuttappakāradhammajotakaṃ tava vacanaṃ ahaṃ patthayāmi. Dhammamuttamanti tañca dhammamuttamaṃ abhinandāmi.
ತತ್ಥ ಮಹತೋ ತಮೋಕಾಯಸ್ಸ ಪದಾಲನನ್ತಿ ಮಹತೋ ಅವಿಜ್ಜಾರಾಸಿಸ್ಸ ಛೇದನಂ। ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಏಸೀ। ದುಕ್ಖಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಗವೇಸೀ। ಅನತ್ತಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಸಮನ್ತತೋ ಪರಿಯೇಸೀ। ಮಹತೋ ವಿಪಲ್ಲಾಸಸ್ಸ ಪಭೇದನನ್ತಿ ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಅಸುಭೇ ಸುಭನ್ತಿಆದಿದ್ವಾದಸವಿಧಸ್ಸ ವಿಪಲ್ಲಾಸಸ್ಸ ಭೇದನಂ। ಮಹತೋ ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಸ್ಸ ಅಬ್ಬಹನನ್ತಿ ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋತುದನಟ್ಠೇನ ತಣ್ಹಾಕಣ್ಟಕಸ್ಸ ಲುಞ್ಚನಂ। ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟಸ್ಸ ವಿನಿವೇಠನನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿಯೇವ ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನಪ್ಪವತ್ತಿತೋ ಸಙ್ಘಟಿತಟ್ಠೇನ ಸಙ್ಘಾಟೋ, ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟಸ್ಸ ನಿವತ್ತನಂ। ಮಾನಧಜಸ್ಸ ಪಾತನನ್ತಿ ಉಸ್ಸಿತಟ್ಠೇನ ಉನ್ನತಿಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಮಾನದ್ಧಜಸ್ಸ ಪಾತನಂ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಸ್ಸ ವೂಪಸಮನ್ತಿ ಪುಞ್ಞಾದಿಅಭಿಸಙ್ಖಾರಸ್ಸ ಉಪಸಮನಂ। ಓಘಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣನ್ತಿ ವಟ್ಟೇ ಓಸೀದಾಪನಸ್ಸ ಕಾಮೋಘಾದಿಓಘಸ್ಸ ನಿತ್ಥರಣಂ ನಿಕ್ಖಮನಂ। ಭಾರಸ್ಸ ನಿಕ್ಖೇಪನನ್ತಿ ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಭಾರಸ್ಸ ಖಿಪನಂ ಛಡ್ಡನಂ। ಸಂಸಾರವಟ್ಟಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛೇದನ್ತಿ ಖನ್ಧಾದಿಪಟಿಪಾಟಿಸಂಸಾರವಟ್ಟಸ್ಸ ಹೇತುನಸ್ಸನೇನ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನಂ। ಸನ್ತಾಪಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾಪನನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಸನ್ತಾಪಸ್ಸ ನಿಬ್ಬುತಿಂ। ಪರಿಳಾಹಸ್ಸ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಪರಿಳಾಹಸ್ಸ ವೂಪಸಮಂ ಪಟಿಪಸ್ಸಮ್ಭನಂ। ಧಮ್ಮಧಜಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಪನನ್ತಿ ನವವಿಧಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಠಪನಂ। ಪರಮತ್ಥಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಉತ್ತಮಟ್ಠೇನ ಪರಮತ್ಥಂ। ನತ್ಥಿ ಏತಸ್ಸ ಮರಣಸಙ್ಖಾತಂ ಮತನ್ತಿ ಅಮತಂ। ಕಿಲೇಸವಿಸಪಟಿಪಕ್ಖತ್ತಾ ಅಗದನ್ತಿಪಿ ಅಮತಂ। ಸಂಸಾರದುಕ್ಖಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬುತನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ನತ್ಥೇತ್ಥ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಾತಂ ವಾನನ್ತಿಪಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ।
Tattha mahato tamokāyassa padālananti mahato avijjārāsissa chedanaṃ. Aniccalakkhaṇavasena esī. Dukkhalakkhaṇavasena gavesī. Anattalakkhaṇavasena samantato pariyesī. Mahato vipallāsassa pabhedananti mahantassa asubhe subhantiādidvādasavidhassa vipallāsassa bhedanaṃ. Mahato taṇhāsallassa abbahananti mahantassa antotudanaṭṭhena taṇhākaṇṭakassa luñcanaṃ. Diṭṭhisaṅghāṭassa viniveṭhananti diṭṭhiyeva abbocchinnappavattito saṅghaṭitaṭṭhena saṅghāṭo, tassa diṭṭhisaṅghāṭassa nivattanaṃ. Mānadhajassa pātananti ussitaṭṭhena unnatilakkhaṇassa mānaddhajassa pātanaṃ. Abhisaṅkhārassa vūpasamanti puññādiabhisaṅkhārassa upasamanaṃ. Oghassa nittharaṇanti vaṭṭe osīdāpanassa kāmoghādioghassa nittharaṇaṃ nikkhamanaṃ. Bhārassa nikkhepananti rūpādipañcakkhandhabhārassa khipanaṃ chaḍḍanaṃ. Saṃsāravaṭṭassa upacchedanti khandhādipaṭipāṭisaṃsāravaṭṭassa hetunassanena ucchijjanaṃ. Santāpassa nibbāpananti kilesasantāpassa nibbutiṃ. Pariḷāhassa paṭipassaddhanti kilesapariḷāhassa vūpasamaṃ paṭipassambhanaṃ. Dhammadhajassa ussāpananti navavidhalokuttaradhammassa ussāpetvā ṭhapanaṃ. Paramatthaṃ amataṃ nibbānanti uttamaṭṭhena paramatthaṃ. Natthi etassa maraṇasaṅkhātaṃ matanti amataṃ. Kilesavisapaṭipakkhattā agadantipi amataṃ. Saṃsāradukkhapaṭipakkhabhūtattā nibbutanti nibbānaṃ. Natthettha taṇhāsaṅkhātaṃ vānantipi nibbānaṃ.
ಮಹೇಸಕ್ಖೇಹಿ ಸತ್ತೇಹೀತಿ ಮಹಾನುಭಾವೇಹಿ ಸಕ್ಕಾದೀಹಿ ಸತ್ತೇಹಿ। ಪರಿಯೇಸಿತೋತಿ ಪರಿಯಿಟ್ಠೋ। ಕಹಂ ದೇವದೇವೋತಿ ದೇವಾನಂ ಅತಿದೇವೋ ಕುಹಿಂ। ಕಹಂ ನರಾಸಭೋತಿ ಉತ್ತಮಪುರಿಸೋ।
Mahesakkhehi sattehīti mahānubhāvehi sakkādīhi sattehi. Pariyesitoti pariyiṭṭho. Kahaṃ devadevoti devānaṃ atidevo kuhiṃ. Kahaṃ narāsabhoti uttamapuriso.
೨೪. ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ಏತ್ಥ ಉದ್ಧನ್ತಿ ಅನಾಗತದ್ಧಾ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಧೋತಿ ಅತೀತದ್ಧಾ। ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದ್ಧಾ। ಏತೇಸು ನನ್ದಿಞ್ಚ ನಿವೇಸನಞ್ಚ, ಪನುಜ್ಜ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಏತೇಸು ಉದ್ಧಾದೀಸು ತಣ್ಹಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿನಿವೇಸನಞ್ಚ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಪನುದೇಹಿ। ಪನುದಿತ್ವಾ ಚ ಭವೇ ನ ತಿಟ್ಠೇತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ದುವಿಧೇಪಿ ಭವೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ಏವಂ ತಾವ ಪನುಜ್ಜಸದ್ದಸ್ಸ ಪನುದೇಹೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೇ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪನುದಿತ್ವಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೇ ಭವೇ ನ ತಿಟ್ಠೇತಿ ಅಯಮೇವ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತಾನಿ ನನ್ದೀನಿವೇಸನವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ ಪನುದಿತ್ವಾ ದುವಿಧೇಪಿ ಭವೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ।
24.Uddhaṃ adho tiriyañcāpi majjheti ettha uddhanti anāgataddhā vuccati. Adhoti atītaddhā. Tiriyañcāpi majjheti paccuppannaddhā. Etesu nandiñca nivesanañca, panujja viññāṇanti etesu uddhādīsu taṇhañca diṭṭhinivesanañca abhisaṅkhāraviññāṇañca panudehi. Panuditvā ca bhave na tiṭṭheti evaṃ sante duvidhepi bhave na tiṭṭheyya. Evaṃ tāva panujjasaddassa panudehīti imasmiṃ atthavikappe sambandho. Panuditvāti etasmiṃ pana atthavikappe bhave na tiṭṭheti ayameva sambandho. Etāni nandīnivesanaviññāṇāni panuditvā duvidhepi bhave na tiṭṭheyyāti.
ಸಹೋಕಾಸವಸೇನ ದೇವಲೋಕೋ ಉದ್ಧಂ। ಅಪಾಯಲೋಕೋ ಅಧೋ। ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ ಮಜ್ಝೇ। ತತ್ಥ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ ಅಪಾಯಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿದಾನತೋ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಉದ್ಧನ್ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪಾಯೇಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿದಾನತೋ ಅಧೋತಿ। ತದುಭಯವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಕತಾ ಧಮ್ಮಾ ತಿರಿಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಜ್ಝೇತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೋಪರಿವಸೇನ ಅರೂಪಧಾತು ಉದ್ಧಂ। ಸಬ್ಬಅಧೋವಸೇನ ಕಾಮಧಾತು ಅಧೋ। ತದುಭಯನ್ತರವಸೇನ ರೂಪಧಾತು ಮಜ್ಝೇ। ಕಾಯಚಿತ್ತಾಬಾಧಖನನವಸೇನ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಉದ್ಧಂ । ದುಕ್ಖಮನವಸೇನ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಧೋ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ಮಜ್ಝೇ। ಅತ್ತಭಾವವಸೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಉದ್ಧನ್ತಿ ಉದ್ಧಂ ಪಾದತಲಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉದ್ಧಂ ಪಾದತಲಾತಿ ಪಾದತಲತೋ ಉಪರಿ। ಅಧೋ ಕೇಸಮತ್ಥಕಾತಿ ಕೇಸಮತ್ಥಕತೋ ಅಧೋ। ಮಜ್ಝೇತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅನ್ತರಂ।
Sahokāsavasena devaloko uddhaṃ. Apāyaloko adho. Manussaloko majjhe. Tattha kusalā dhammāti apāyaṃ muñcitvā upari paṭisandhidānato kusalā dhammā uddhanti vuccanti. Akusalādhammā apāyesu paṭisandhidānato adhoti. Tadubhayavimuttattā abyākatā dhammā tiriyañcāpi majjheti vuccanti. Sabboparivasena arūpadhātu uddhaṃ. Sabbaadhovasena kāmadhātu adho. Tadubhayantaravasena rūpadhātu majjhe. Kāyacittābādhakhananavasena sukhā vedanā uddhaṃ . Dukkhamanavasena dukkhā vedanā adho. Adukkhamasukhā vedanā majjhe. Attabhāvavasena paricchedaṃ dassento ‘‘uddhanti uddhaṃ pādatalā’’tiādimāha. Tattha uddhaṃ pādatalāti pādatalato upari. Adho kesamatthakāti kesamatthakato adho. Majjheti dvinnaṃ antaraṃ.
ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ತೇರಸವಿಧಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಕಮ್ಮವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಅಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ದ್ವಾದಸವಿಧಅಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಕಮ್ಮವಿಞ್ಞಾಣಂ। ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರಸಹಗತಂ ಕಮ್ಮವಿಞ್ಞಾಣಂ। ನುಜ್ಜಾತಿ ಖಿಪ। ಪನುಜ್ಜಾತಿ ಅತೀವ ಖಿಪ। ನುದಾತಿ ಲುಞ್ಚ। ಪನುದಾತಿ ಅತೀವ ಲುಞ್ಚ। ಪಜಹಾತಿ ಛಡ್ಡೇಹಿ। ವಿನೋದೇಹೀತಿ ದೂರಂ ಕರೋಹಿ।
Puññābhisaṅkhārasahagataṃviññāṇanti terasavidhapuññābhisaṅkhārasampayuttaṃ kammaviññāṇaṃ. Apuññābhisaṅkhārasahagataṃ viññāṇanti dvādasavidhaapuññābhisaṅkhārasampayuttaṃ kammaviññāṇaṃ. Āneñjābhisaṅkhārasahagataṃ viññāṇanti catubbidhaṃ āneñjābhisaṅkhārasahagataṃ kammaviññāṇaṃ. Nujjāti khipa. Panujjāti atīva khipa. Nudāti luñca. Panudāti atīva luñca. Pajahāti chaḍḍehi. Vinodehīti dūraṃ karohi.
ಕಮ್ಮಭವಞ್ಚಾತಿ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಚೇತನಾವ। ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಞ್ಚ ಪುನಬ್ಭವನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ರೂಪಾದಿಪುನಬ್ಭವಞ್ಚ। ಪಜಹನ್ತೋ ಪಠಮಮಗ್ಗೇನ, ವಿನೋದೇನ್ತೋ ದುತಿಯಮಗ್ಗೇನ, ಬ್ಯನ್ತೀ ಕರೋನ್ತೋ ತತಿಯಮಗ್ಗೇನ, ಅನಭಾವಂ ಗಮೇನ್ತೋ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗೇನ। ಕಮ್ಮಭವೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ ಪುಞ್ಞಾದಿಅಭಿಸಙ್ಖಾರೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ।
Kammabhavañcāti puññābhisaṅkhāracetanāva. Paṭisandhikañca punabbhavanti paṭisandhiyā rūpādipunabbhavañca. Pajahanto paṭhamamaggena, vinodento dutiyamaggena, byantī karonto tatiyamaggena, anabhāvaṃ gamento catutthamaggena. Kammabhave na tiṭṭheyyāti puññādiabhisaṅkhāre na tiṭṭheyya.
೨೫. ಏತಾನಿ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಭವೇ ಅತಿಟ್ಠನ್ತೋ ಏಸೋ – ಏವಂ ವಿಹಾರೀತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಇಧೇವಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಸಾಸನೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಾ ಅತ್ತಭಾವೇ। ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ನಿದ್ದೇಸೋ ಉತ್ತಾನತ್ಥೋವ।
25. Etāni vinodetvā bhave atiṭṭhanto eso – evaṃ vihārīti gāthā. Tattha idhevāti imasmiṃyeva sāsane, imasmiṃyeva vā attabhāve. Imissā gāthāya niddeso uttānatthova.
೨೬. ಸುಕಿತ್ತಿತಂ ಗೋತಮನೂಪಧೀಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅನೂಪಧೀಕನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಆಲಪನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ಸುಕಿತ್ತಿತಂ ಗೋತಮನೂಪಧೀಕ’’ನ್ತಿ।
26.Sukittitaṃ gotamanūpadhīkanti ettha anūpadhīkanti nibbānaṃ, taṃ sandhāya bhagavantaṃ ālapanto āha – ‘‘sukittitaṃ gotamanūpadhīka’’nti.
ನಿದ್ದೇಸೇ ಕಿಲೇಸಾ ಚಾತಿ ಉಪತಾಪನಟ್ಠೇನ ರಾಗಾದಯೋ ಕಿಲೇಸಾ ಚ ರಾಸಟ್ಠೇನ ವಿಪಾಕಭೂತಾ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಚ ಕುಸಲಾದಿಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಚೇತನಾ ಚ ‘‘ಉಪಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಕಥೀಯನ್ತಿ। ಉಪಧಿಪ್ಪಹಾನಂ ತದಙ್ಗಪ್ಪಹಾನೇನ, ಉಪಧಿವೂಪಸಮಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನಪ್ಪಹಾನೇನ, ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಂ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನೇನ ಉಪಧಿಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಫಲೇನಾತಿ।
Niddese kilesā cāti upatāpanaṭṭhena rāgādayo kilesā ca rāsaṭṭhena vipākabhūtā pañcakkhandhā ca kusalādiabhisaṅkhārā cetanā ca ‘‘upadhī’’ti vuccanti kathīyanti. Upadhippahānaṃ tadaṅgappahānena, upadhivūpasamaṃ vikkhambhanappahānena, upadhipaṭinissaggaṃ samucchedappahānena upadhipaṭipassaddhaṃ phalenāti.
೨೭. ನ ಕೇವಲಂ ದುಕ್ಖಮೇವ ಪಹಾಸಿ – ತೇ ಚಾಪೀತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ, ಸದಾ ವಾ। ತಂ ತಂ ನಮಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ। ಸಮೇಚ್ಚಾತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ। ನಾಗಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಆಲಪನ್ತೋ ಆಹ।
27. Na kevalaṃ dukkhameva pahāsi – te cāpīti gāthā. Tattha aṭṭhitanti sakkaccaṃ, sadā vā. Taṃ taṃ namassāmīti tasmā taṃ namassāmi. Sameccāti upagantvā. Nāgāti bhagavantaṃ ālapanto āha.
ನಿದ್ದೇಸೇ ಸಮೇಚ್ಚಾತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ, ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ವಾ। ಅಭಿಸಮೇಚ್ಚಾತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ। ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಹುತ್ವಾ। ಅಭಿಸಮಾಗನ್ತ್ವಾತಿ ಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ। ಸಮ್ಮುಖಾತಿ ಸಮ್ಮುಖೇ। ಆಗುಂ ನ ಕರೋತೀತಿ ಪಾಪಂ ನ ಕರೋತಿ।
Niddese sameccāti jānitvā, ekato hutvā vā. Abhisameccāti paṭivijjhitvā. Samāgantvāti sammukhā hutvā. Abhisamāgantvāti samīpaṃ gantvā. Sammukhāti sammukhe. Āguṃ na karotīti pāpaṃ na karoti.
೨೮. ಇದಾನಿ ನಂ ಭಗವಾ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಭಗವಾ ಪಹಾಸಿ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಿದಿತೋಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ಅನುಪನೇತ್ವಾವ ಪಹೀನದುಕ್ಖೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ’’ನ್ತಿ ಗಾಥಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಂ ತಂ ಅಭಿಜಾನನ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಬಾಹಿತಪಾಪತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ವೇದೇಹಿ ಗತತ್ತಾ ವೇದಗೂ, ಕಿಞ್ಚನಾಭಾವಾ ಅಕಿಞ್ಚನೋ, ಕಾಮೇಸು ಚ ಭವೇಸು ಚ ಅಸತ್ತತ್ತಾ ಕಾಮಭವೇ ಅಸತ್ತೋ’’ತಿ ಜಞ್ಞಾ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ। ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಓಘಮಿಮಂ ಅತಾರಿ, ತಿಣ್ಣೋ ಚ ಪಾರಂ ಅಖಿಲೋ ಅಕಙ್ಖೋ।
28. Idāni naṃ bhagavā ‘‘addhā hi bhagavā pahāsi dukkha’’nti evaṃ tena brāhmaṇena viditopi attānaṃ anupanetvāva pahīnadukkhena puggalena ovadanto ‘‘yaṃ brāhmaṇa’’nti gāthamāha. Tassattho – yaṃ taṃ abhijānanto ‘‘ayaṃ bāhitapāpattā brāhmaṇo, vedehi gatattā vedagū, kiñcanābhāvā akiñcano, kāmesu ca bhavesu ca asattattā kāmabhave asatto’’ti jaññā jāneyyāsi. Addhā hi so oghamimaṃ atāri, tiṇṇo ca pāraṃ akhilo akaṅkho.
ನಿದ್ದೇಸೇ ರಾಗಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ರಾಗಪಲಿಬೋಧಂ। ದೋಸಕಿಞ್ಚನನ್ತಿಆದಿಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಾಮೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ। ಭವೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ। ದಿಟ್ಠೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೇನ। ಅವಿಜ್ಜೋಘಂ ತಿಣ್ಣೋ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ। ಸಂಸಾರಪಥಂ ತಿಣ್ಣೋ ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮಪ್ಪಭೇದೇನಾತಿ। ಉತ್ತಿಣ್ಣೋ ಪಠಮಮಗ್ಗೇನ। ನಿತ್ತಿಣ್ಣೋ ದುತಿಯಮಗ್ಗೇನ। ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ತತಿಯಮಗ್ಗೇನ। ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗೇನ।ವೀತಿವತ್ತೋ ಫಲೇನ।
Niddese rāgakiñcananti rāgapalibodhaṃ. Dosakiñcanantiādipi eseva nayo. Kāmoghaṃ tiṇṇo anāgāmimaggena. Bhavoghaṃ tiṇṇo arahattamaggena. Diṭṭhoghaṃ tiṇṇo sotāpattimaggena. Avijjoghaṃ tiṇṇo arahattamaggena. Saṃsārapathaṃ tiṇṇo kusalākusalakammappabhedenāti. Uttiṇṇo paṭhamamaggena. Nittiṇṇo dutiyamaggena. Atikkanto tatiyamaggena. Samatikkanto catutthamaggena.Vītivatto phalena.
೨೯. ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ವಿದ್ವಾ ಚ ಯೋತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ, ಅತ್ತಭಾವೇ ವಾ। ವಿಸಜ್ಜಾತಿ ವೋಸಜ್ಜಿತ್ವಾ।
29. Kiñca bhiyyo – vidvā ca yoti gāthā. Tattha idhāti imasmiṃ sāsane, attabhāve vā. Visajjāti vosajjitvā.
ನಿದ್ದೇಸೇ ಸಜ್ಜನ್ತಿ ಮುಞ್ಚನಂ। ವಿಸಜ್ಜನ್ತಿ ವೋಸಜ್ಜನಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಕಟಮೇವ। ಏವಂ ಭಗವಾ ಇದಮ್ಪಿ ಸುತ್ತಂ ಅರಹತ್ತನಿಕೂಟೇನೇವ ದೇಸೇಸಿ। ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ವುತ್ತಸದಿಸೋ ಏವ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ।
Niddese sajjanti muñcanaṃ. Visajjanti vosajjanaṃ. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Evaṃ bhagavā idampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi. Desanāpariyosāne ca vuttasadiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪಜ್ಜೋತಿಕಾಯ ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
ಮೇತ್ತಗೂಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mettagūmāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Cūḷaniddesapāḷi
೪. ಮೇತ್ತಗೂಮಾಣವಪುಚ್ಛಾ • 4. Mettagūmāṇavapucchā
೪. ಮೇತ್ತಗೂಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ • 4. Mettagūmāṇavapucchāniddeso
