Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ૨૯. મિચ્છાજીવવિવજ્જનાનિદ્દેસવણ્ણના

    29. Micchājīvavivajjanāniddesavaṇṇanā

    ૨૦૯. આગમ્મ જીવન્તિ એતેનાતિ આજીવો, કો સો? પચ્ચયપરિયેસનવાયામો. મિચ્છાય આજીવો, તસ્સ વિવજ્જના મિચ્છાજીવવિવજ્જના. સા પનાયં અત્થતો ‘‘ઇધ ભિક્ખુ પાતિમોક્ખસંવરસંવુતો વિહરતિ આચારગોચરસમ્પન્નો’’તિ (વિભ॰ ૫૦૮) એવં પાતિમોક્ખસંવરસમ્પત્તિયા પટિપત્તિદસ્સનવસેન આગતો આચારો ચેવ યથાક્કમેન પારાજિકસઙ્ઘાદિસેસથુલ્લચ્ચયપાચિત્તિયપાટિદેસનીયદુબ્ભાસિતદુક્કટાનં કારણભૂતસ્સ આજીવહેતુપઞ્ઞત્તાનં અભૂતારોચનસઞ્ચરિત્તઅઞ્ઞાપદેસભૂતારોચનપણીતભોજનવિઞ્ઞત્તિ ભિક્ખુનિભોજનવિઞ્ઞત્તિસૂપોદનવિઞ્ઞત્તિસિક્ખાપદાનં વીતિક્કમસ્સ ચ કુહનલપનનેમિત્તિકતા નિપ્પેસિકતા લાભેન લાભં નિજિગીસનતાતિ એવમાદીનઞ્ચ પાપધમ્માનં વસેન પવત્તં મિચ્છાજીવવિરતિસઙ્ખાતં આજીવપારિસુદ્ધિસીલઞ્ચ. તસ્સા પન કસ્સચિ ઇધ દસ્સનં યથા દસ્સેતુમારદ્ધં પાતિમોક્ખસંવરસઙ્ખાતાય અધિસીલસિક્ખાય, ચતુરારક્ખવિપસ્સનાવસેન આગતાનં અધિચિત્તઅધિપઞ્ઞાસઙ્ખાતાનં દ્વિન્નં સિક્ખાનઞ્ચ ઉપકારકધમ્મપરિદીપનત્થન્તિ દટ્ઠબ્બં, એવમીદિસં વિઞ્ઞેય્યં, તં દસ્સેતિ ‘‘દારુ’’ન્તિઆદિના. તત્થ ‘‘દારુ’’ન્તિઆદીનિ ‘‘દદે’’તિ એતસ્સ પત્તિકમ્મં. ચુણ્ણં સિરીસચુણ્ણાદિનહાનિયચુણ્ણં. ન્હાનમુખોદકન્તિ ન્હાનઞ્ચ મુખઞ્ચ, તસ્સ ઉદકન્તિ સમાસો. આદિ-સદ્દેન પણ્ણાદિં સઙ્ગણ્હાતિ. કુલસઙ્ગહાતિ કુલસઙ્ગહકરણેન.

    209. Āgamma jīvanti etenāti ājīvo, ko so? Paccayapariyesanavāyāmo. Micchāya ājīvo, tassa vivajjanā micchājīvavivajjanā. Sā panāyaṃ atthato ‘‘idha bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno’’ti (vibha. 508) evaṃ pātimokkhasaṃvarasampattiyā paṭipattidassanavasena āgato ācāro ceva yathākkamena pārājikasaṅghādisesathullaccayapācittiyapāṭidesanīyadubbhāsitadukkaṭānaṃ kāraṇabhūtassa ājīvahetupaññattānaṃ abhūtārocanasañcarittaaññāpadesabhūtārocanapaṇītabhojanaviññatti bhikkhunibhojanaviññattisūpodanaviññattisikkhāpadānaṃ vītikkamassa ca kuhanalapananemittikatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigīsanatāti evamādīnañca pāpadhammānaṃ vasena pavattaṃ micchājīvaviratisaṅkhātaṃ ājīvapārisuddhisīlañca. Tassā pana kassaci idha dassanaṃ yathā dassetumāraddhaṃ pātimokkhasaṃvarasaṅkhātāya adhisīlasikkhāya, caturārakkhavipassanāvasena āgatānaṃ adhicittaadhipaññāsaṅkhātānaṃ dvinnaṃ sikkhānañca upakārakadhammaparidīpanatthanti daṭṭhabbaṃ, evamīdisaṃ viññeyyaṃ, taṃ dasseti ‘‘dāru’’ntiādinā. Tattha ‘‘dāru’’ntiādīni ‘‘dade’’ti etassa pattikammaṃ. Cuṇṇaṃ sirīsacuṇṇādinahāniyacuṇṇaṃ. Nhānamukhodakanti nhānañca mukhañca, tassa udakanti samāso. Ādi-saddena paṇṇādiṃ saṅgaṇhāti. Kulasaṅgahāti kulasaṅgahakaraṇena.

    ૨૧૦. પરિભટતિ પરેસં દારકે પરિહરતીતિ પરિભટો, પરિભટસ્સ કમ્મં પારિભટકો, સકત્થે તમેવ પારિભટકતા. અલઙ્કરણાદિના કુલદારકપરિહરણસ્સેતં નામં. મુગ્ગસ્સ સૂપો મુગ્ગસૂપો, સોયેવ મુગ્ગસુપ્પો. યથા મુગ્ગસૂપે પચ્ચમાને કોચિદેવ મુગ્ગો ન પચ્ચતિ, અવસેસા પચ્ચન્તિ, એવં યસ્સ પુગ્ગલસ્સ વચને કિઞ્ચિદેવ સચ્ચં હોતિ, સેસં અલિકં, અયં પુગ્ગલો મુગ્ગસૂપસદિસતાય ઉપચારેન ‘‘મુગ્ગસુપ્પો’’તિ વુચ્ચતિ, તસ્સ ભાવો મુગ્ગસુપ્પતા . સચ્ચાલિકેન જીવિતકપ્પનસ્સેતં અધિવચનં. ઘરવત્થુઆદિસમ્બન્ધિની વિજ્જા વત્થુવિજ્જા. પારિભટકતા ચાતિઆદિના દ્વન્દો નપુંસકત્તાભાવે પારિ…પે॰… વિજ્જા, તાય. રસ્સો પન ગાથાબન્ધવસેન, તથા દીઘો. પહિણાનં તસ્મિં તસ્મિં કમ્મે તેસં તેસં નિયુઞ્જનં પહેણં. આદરેન દૂતેન કારેતબ્બં યં કિઞ્ચિ કમ્મં દૂતકમ્મં. પિસનં પેસનં, જઙ્ઘાય પાદેન પેસનં જઙ્ઘપેસનં, તમસ્સ અત્થીતિ જઙ્ઘપેસનિયં. તેસં તેસં ગિહીનં ગામન્તરદેસન્તરાદીસુ સાસનપટિસાસનહરણસ્સેતમધિવચનં.

    210. Paribhaṭati paresaṃ dārake pariharatīti paribhaṭo, paribhaṭassa kammaṃ pāribhaṭako, sakatthe tameva pāribhaṭakatā. Alaṅkaraṇādinā kuladārakapariharaṇassetaṃ nāmaṃ. Muggassa sūpo muggasūpo, soyeva muggasuppo. Yathā muggasūpe paccamāne kocideva muggo na paccati, avasesā paccanti, evaṃ yassa puggalassa vacane kiñcideva saccaṃ hoti, sesaṃ alikaṃ, ayaṃ puggalo muggasūpasadisatāya upacārena ‘‘muggasuppo’’ti vuccati, tassa bhāvo muggasuppatā . Saccālikena jīvitakappanassetaṃ adhivacanaṃ. Gharavatthuādisambandhinī vijjā vatthuvijjā. Pāribhaṭakatā cātiādinā dvando napuṃsakattābhāve pāri…pe… vijjā, tāya. Rasso pana gāthābandhavasena, tathā dīgho. Pahiṇānaṃ tasmiṃ tasmiṃ kamme tesaṃ tesaṃ niyuñjanaṃ paheṇaṃ. Ādarena dūtena kāretabbaṃ yaṃ kiñci kammaṃ dūtakammaṃ. Pisanaṃ pesanaṃ, jaṅghāya pādena pesanaṃ jaṅghapesanaṃ, tamassa atthīti jaṅghapesaniyaṃ. Tesaṃ tesaṃ gihīnaṃ gāmantaradesantarādīsu sāsanapaṭisāsanaharaṇassetamadhivacanaṃ.

    ૨૧૧. લાભાસાય લઞ્જદાનં અનુપ્પદાનં. સમ્બુદ્ધપ્પટિકુટ્ઠેન બુદ્ધગરહિતેન અઙ્ગવિજ્જાનક્ખત્તવિજ્જાસુપિનવિજ્જાભૂતવિજ્જાદિના અઞ્ઞેન વા.

    211. Lābhāsāya lañjadānaṃ anuppadānaṃ. Sambuddhappaṭikuṭṭhena buddhagarahitena aṅgavijjānakkhattavijjāsupinavijjābhūtavijjādinā aññena vā.

    ૨૧૨. અઞ્ઞાતકાનં અપ્પવારિતાનં વિઞ્ઞાપનં વિઞ્ઞત્તિ, યાચનવસેન પવત્તો કાયવચીપયોગો. બુદ્ધપ્પટિકુટ્ઠેન મિચ્છાજીવેન પચ્ચયપરિયેસના અનેસના. અભૂતસ્સ અત્તનિ અવિજ્જમાનસ્સ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મસ્સ ઉલ્લપનં કથનં અભૂતુલ્લપના. કુહનાદીહીતિ કુહનાલપનાદીહિ. તત્થ લાભસક્કારસિલોકસન્નિસ્સિતસ્સ પચ્ચયપ્પટિસેવનસામન્તજપ્પનઇરિયાપથસણ્ઠાપનવસેન જનવિમ્હાપના કુહના. વિહારં આગતે મનુસ્સે દિસ્વા ‘‘કિમત્થાય ભોન્તો આગતા, કિં ભિક્ખૂ નિમન્તેતુ’’ન્તિ વા ‘‘મયિ રાજા પસન્નો, અસુકો ચ અસુકો ચ રાજમહામત્તો પસન્નો’’તિ વા આદિના નયેન આલપના લપના. ખાદનીયં ગહેત્વા ગચ્છન્તે દિસ્વા ‘‘કિં ખાદનીયં લભિત્થા’’તિઆદિના નયેન નિમિત્તકરણાદિ નેમિત્તકતા. ‘‘અસ્સદ્ધો અપ્પસન્નો’’તિઆદિના નયેન ગરહણાનિ ચ ‘‘એતં એત્થ કથેથા’’તિઆદિના નયેન વાચાય ઉક્ખિપનાદિ ચ નિપ્પેસિકતા. અપ્પેન લાભેન બહુકં વઞ્ચેત્વા ગહેતું ઇચ્છનં લાભેન લાભં નિજિગીસનતા. કુલદૂસાદીતિ એત્થ આદિ-સદ્દેન રૂપિયપ્પટિગ્ગહણરૂપિયસંવોહારા સઙ્ગય્હન્તીતિ.

    212. Aññātakānaṃ appavāritānaṃ viññāpanaṃ viññatti, yācanavasena pavatto kāyavacīpayogo. Buddhappaṭikuṭṭhena micchājīvena paccayapariyesanā anesanā. Abhūtassa attani avijjamānassa uttarimanussadhammassa ullapanaṃ kathanaṃ abhūtullapanā. Kuhanādīhīti kuhanālapanādīhi. Tattha lābhasakkārasilokasannissitassa paccayappaṭisevanasāmantajappanairiyāpathasaṇṭhāpanavasena janavimhāpanā kuhanā. Vihāraṃ āgate manusse disvā ‘‘kimatthāya bhonto āgatā, kiṃ bhikkhū nimantetu’’nti vā ‘‘mayi rājā pasanno, asuko ca asuko ca rājamahāmatto pasanno’’ti vā ādinā nayena ālapanā lapanā. Khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā ‘‘kiṃ khādanīyaṃ labhitthā’’tiādinā nayena nimittakaraṇādi nemittakatā. ‘‘Assaddho appasanno’’tiādinā nayena garahaṇāni ca ‘‘etaṃ ettha kathethā’’tiādinā nayena vācāya ukkhipanādi ca nippesikatā. Appena lābhena bahukaṃ vañcetvā gahetuṃ icchanaṃ lābhena lābhaṃ nijigīsanatā. Kuladūsādīti ettha ādi-saddena rūpiyappaṭiggahaṇarūpiyasaṃvohārā saṅgayhantīti.

    મિચ્છાજીવવિવજ્જનાનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Micchājīvavivajjanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact