Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[੩੮੧] ੬. ਮਿਗਾਲੋਪਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
[381] 6. Migālopajātakavaṇṇanā
ਨ ਮੇ ਰੁਚ੍ਚੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦੁਬ੍ਬਚੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਦਾਨੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਤ੍વਂ ਦੁਬ੍ਬਚੋਯੇવ, ਦੁਬ੍ਬਚਭਾવਞ੍ਚ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ વਚਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ વੇਰਮ੍ਭવਾਤਮੁਖੇ ਬ੍ਯਸਨਂ ਗਤੋਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।
Name ruccīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ dubbacabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Satthā taṃ bhikkhuṃ pakkosāpetvā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu dubbaco’’ti pucchitvā ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘na kho bhikkhu idāneva, pubbepi tvaṃ dubbacoyeva, dubbacabhāvañca pana nissāya paṇḍitānaṃ vacanaṃ akaronto verambhavātamukhe byasanaṃ gatosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਗਿਜ੍ਝਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਪਨਨ੍ਦਗਿਜ੍ਝੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਗਿਜ੍ਝਗਣਪਰਿવੁਤੋ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਪਬ੍ਬਤੇ વਸਿ। ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਿਗਾਲੋਪੋ ਨਾਮ ਥਾਮਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਿਜ੍ਝਾਨਂ ਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਤਿਉਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਤਿ। ਗਿਜ੍ਝਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਅਤਿਦੂਰਂ ਉਪ੍ਪਤਤੀ’’ਤਿ ਗਿਜ੍ਝਰਞ੍ਞੋ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ। ਸੋ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਤ੍વਂ ਕਿਰ, ਤਾਤ, ਅਤਿਉਚ੍ਚਂ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਅਤਿਉਚ੍ਚਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto gijjhayoniyaṃ nibbattitvā apanandagijjho nāma ahosi. So gijjhagaṇaparivuto gijjhakūṭapabbate vasi. Putto panassa migālopo nāma thāmabalasampanno ahosi, so aññesaṃ gijjhānaṃ sīmaṃ atikkamitvā atiuccaṃ uppati. Gijjhā ‘‘putto te atidūraṃ uppatatī’’ti gijjharañño ācikkhiṃsu. So taṃ pakkosetvā ‘‘tvaṃ kira, tāta, atiuccaṃ gacchasi, atiuccaṃ gacchanto jīvitakkhayaṃ pāpuṇissasī’’ti vatvā tisso gāthā abhāsi –
੩੪.
34.
‘‘ਨ ਮੇ ਰੁਚ੍ਚਿ ਮਿਗਾਲੋਪ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਤਾਦਿਸੀ ਗਤੀ।
‘‘Na me rucci migālopa, yassa te tādisī gatī;
ਅਤੁਚ੍ਚਂ ਤਾਤ ਪਤਸਿ, ਅਭੂਮਿਂ ਤਾਤ ਸੇવਸਿ॥
Atuccaṃ tāta patasi, abhūmiṃ tāta sevasi.
੩੫.
35.
‘‘ਚਤੁਕ੍ਕਣ੍ਣਂવ ਕੇਦਾਰਂ, ਯਦਾ ਤੇ ਪਥવੀ ਸਿਯਾ।
‘‘Catukkaṇṇaṃva kedāraṃ, yadā te pathavī siyā;
ਤਤੋ ਤਾਤ ਨਿવਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਮਾਸ੍ਸੁ ਏਤ੍ਤੋ ਪਰਂ ਗਮਿ॥
Tato tāta nivattassu, māssu etto paraṃ gami.
੩੬.
36.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਕੁਣਾ, ਪਤ੍ਤਯਾਨਾ વਿਹਙ੍ਗਮਾ।
‘‘Santi aññepi sakuṇā, pattayānā vihaṅgamā;
ਅਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ વਾਤવੇਗੇਨ, ਨਟ੍ਠਾ ਤੇ ਸਸ੍ਸਤੀਸਮਾ’’ਤਿ॥
Akkhittā vātavegena, naṭṭhā te sassatīsamā’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਮਿਗਾਲੋਪਾਤਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਅਤੁਚ੍ਚਂ ਤਾਤ ਪਤਸੀਤਿ ਤਾਤ, ਤ੍વਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਿਜ੍ਝਾਨਂ ਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਤਿਉਚ੍ਚਂ ਗਚ੍ਛਸਿ। ਚਤੁਕ੍ਕਣ੍ਣਂવ ਕੇਦਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਸੀਮਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਤਾਤ, ਯਦਾ ਤੇ ਅਯਂ ਮਹਾਪਥવੀ ਚਤੁਕ੍ਕਣ੍ਣਂ ਕੇਦਾਰਂ વਿਯ ਸਿਯਾ, ਏવਂ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾ વਿਯ ਹੁਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥ, ਅਥ ਤ੍વਂ ਏਤ੍ਤਕਾ ਠਾਨਾ ਨਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਏਤ੍ਤੋ ਪਰਂ ਮਾ ਗਮੀਤਿ। ਸਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਪੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਤ੍વਮੇવ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਗਿਜ੍ਝਾ ਏવਂ ਕਰਿਂਸੂਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਅਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਤੇਪਿ ਗਿਜ੍ਝਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਗਤਾ વਾਤવੇਗੇਨ ਆਕਡ੍ਢਿਤਾ ਨਸ੍ਸਿਂਸੁ। ਸਸ੍ਸਤੀਸਮਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤੀਹਿ ਪਥવੀਪਬ੍ਬਤਾਦੀਹਿ ਸਮਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਂ ਆਯੁਂ ਅਪੂਰੇਤ੍વਾਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਨਟ੍ਠਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha migālopāti puttaṃ nāmena ālapati. Atuccaṃ tāta patasīti tāta, tvaṃ aññesaṃ gijjhānaṃ sīmaṃ atikkamitvā atiuccaṃ gacchasi. Catukkaṇṇaṃva kedāranti imināssa sīmaṃ ācikkhati. Idaṃ vuttaṃ hoti – tāta, yadā te ayaṃ mahāpathavī catukkaṇṇaṃ kedāraṃ viya siyā, evaṃ khuddikā viya hutvā paññāyetha, atha tvaṃ ettakā ṭhānā nivatteyyāsi, etto paraṃ mā gamīti. Santi aññepīti na kevalaṃ tvameva, aññepi gijjhā evaṃ kariṃsūti dīpeti. Akkhittāti tepi gijjhā amhākaṃ sīmaṃ atikkamitvā gatā vātavegena ākaḍḍhitā nassiṃsu. Sassatīsamāti sassatīhi pathavīpabbatādīhi samaṃ attānaṃ maññamānā attano vassasahassaparimāṇaṃ āyuṃ apūretvāpi antarā naṭṭhāti attho.
ਮਿਗਾਲੋਪੋ ਅਨੋવਾਦਕਤ੍ਤਾ ਪਿਤੁ વਚਨਂ ਅਕਤ੍વਾ ਲਙ੍ਘਨ੍ਤੋ ਪਿਤਰਾ ਅਕ੍ਖਾਤਂ ਸੀਮਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਕਾਲવਾਤੇ ਪਤ੍વਾ ਤੇਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤੋ વੇਰਮ੍ਭવਾਤਮੁਖਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ, ਅਥ ਨਂ વੇਰਮ੍ਭવਾਤਾ ਪਹਰਿਂਸੁ। ਸੋ ਤੇਹਿ ਪਹਟਮਤ੍ਤੋવ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਂ ਹੁਤ੍વਾ ਆਕਾਸੇਯੇવ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ।
Migālopo anovādakattā pitu vacanaṃ akatvā laṅghanto pitarā akkhātaṃ sīmaṃ disvā taṃ atikkamma kālavāte patvā tepi chinditvā uppatito verambhavātamukhaṃ pakkhandi, atha naṃ verambhavātā pahariṃsu. So tehi pahaṭamattova khaṇḍākhaṇḍaṃ hutvā ākāseyeva antaradhāyi.
੩੭.
37.
‘‘ਅਕਤ੍વਾ ਅਪਨਨ੍ਦਸ੍ਸ, ਪਿਤੁ વੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ।
‘‘Akatvā apanandassa, pitu vuddhassa sāsanaṃ;
ਕਾਲવਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, વੇਰਮ੍ਭਾਨਂ વਸਂ ਅਗਾ॥
Kālavāte atikkamma, verambhānaṃ vasaṃ agā.
੩੮.
38.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਚ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਅਨੁਜੀવਿਨੋ।
‘‘Tassa puttā ca dārā ca, ye caññe anujīvino;
ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਯਸਨਮਾਪਾਦੁਂ, ਅਨੋવਾਦਕਰੇ ਦਿਜੇ॥
Sabbe byasanamāpāduṃ, anovādakare dije.
੩੯.
39.
‘‘ਏવਮ੍ਪਿ ਇਧ વੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਯੋ વਾਕ੍ਯਂ ਨਾવਬੁਜ੍ਝਤਿ।
‘‘Evampi idha vuddhānaṃ, yo vākyaṃ nāvabujjhati;
ਅਤਿਸੀਮਚਰੋ ਦਿਤ੍ਤੋ, ਗਿਜ੍ਝੋવਾਤੀਤਸਾਸਨੋ।
Atisīmacaro ditto, gijjhovātītasāsano;
ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਪ੍ਪੋਨ੍ਤਿ, ਅਕਤ੍વਾ વੁਦ੍ਧਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
Sabbe byasanaṃ papponti, akatvā vuddhasāsana’’nti. –
ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾ।
Imā tisso abhisambuddhagāthā.
ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਜੀવਿਨੋਤਿ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀવਨਕਾ। ਅਨੋવਾਦਕਰੇ ਦਿਜੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਿਗਾਲੋਪੇ ਗਿਜ੍ਝੇ ਓવਾਦਂ ਅਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤਿਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਨਾਸਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ। ਏવਮ੍ਪੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਥਾ ਸੋ ਗਿਜ੍ਝੋ, ਏવਂ ਯੋ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਗਹਟ੍ਠੋ વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਾ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪਕਾਨਂ વੁਦ੍ਧਾਨਂ વਚਨਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋਪਿ ਅਯਂ ਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਚਰਨ੍ਤੋ ਦਿਤ੍ਤੋ ਗਬ੍ਬਿਤੋ ਗਿਜ੍ਝੋવ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ।
Tattha anujīvinoti taṃ nissāya jīvanakā. Anovādakare dijeti tasmiṃ migālope gijjhe ovādaṃ agaṇhante sabbepi te tena saddhiṃ atisīmaṃ gantvā vināsaṃ pāpuṇiṃsu. Evampīti, bhikkhave, yathā so gijjho, evaṃ yo aññopi gahaṭṭho vā pabbajito vā hitānukampakānaṃ vuddhānaṃ vacanaṃ na gaṇhāti, sopi ayaṃ sīmaṃ atikkamitvā caranto ditto gabbito gijjhova byasanaṃ pāpuṇātīti.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਮਿਗਾਲੋਪੋ ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ, ਅਪਨਨ੍ਦੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā migālopo dubbacabhikkhu ahosi, apanando pana ahameva ahosi’’nti.
ਮਿਗਾਲੋਪਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਛਟ੍ਠਾ।
Migālopajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੩੮੧. ਮਿਗਾਲੋਪਜਾਤਕਂ • 381. Migālopajātakaṃ