Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૫. મિગસાલાસુત્તં
5. Migasālāsuttaṃ
૭૫. એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો આયસ્મા આનન્દો પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન મિગસાલાય ઉપાસિકાય નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. અથ ખો મિગસાલા ઉપાસિકા યેનાયસ્મા આનન્દો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં આનન્દં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો મિગસાલા ઉપાસિકા આયસ્મન્તં આનન્દં એતદવોચ –
75. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho migasālā upāsikā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho migasālā upāsikā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘કથં કથં નામાયં, ભન્તે આનન્દ, ભગવતા ધમ્મો દેસિતો અઞ્ઞેય્યો, યત્ર હિ નામ બ્રહ્મચારી ચ અબ્રહ્મચારી ચ ઉભો સમસમગતિકા ભવિસ્સન્તિ અભિસમ્પરાયં. પિતા મે, ભન્તે, પુરાણો બ્રહ્મચારી હોતિ આરાચારી 1 વિરતો મેથુના ગામધમ્મા. સો કાલઙ્કતો ભગવતા બ્યાકતો – ‘સકદાગામી સત્તો 2 તુસિતં કાયં ઉપપન્નો’તિ. પિતામહો મે 3, ભન્તે, ઇસિદત્તો અબ્રહ્મચારી અહોસિ સદારસન્તુટ્ઠો. સોપિ કાલઙ્કતો ભગવતા બ્યાકતો – ‘સકદાગામી સત્તો તુસિતં કાયં ઉપપન્નો’તિ.
‘‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaṃ. Pitā me, bhante, purāṇo brahmacārī hoti ārācārī 4 virato methunā gāmadhammā. So kālaṅkato bhagavatā byākato – ‘sakadāgāmī satto 5 tusitaṃ kāyaṃ upapanno’ti. Pitāmaho me 6, bhante, isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālaṅkato bhagavatā byākato – ‘sakadāgāmī satto tusitaṃ kāyaṃ upapanno’ti.
‘‘કથં કથં નામાયં, ભન્તે આનન્દ, ભગવતા ધમ્મો દેસિતો અઞ્ઞેય્યો, યત્ર હિ નામ બ્રહ્મચારી ચ અબ્રહ્મચારી ચ ઉભો સમસમગતિકા ભવિસ્સન્તિ અભિસમ્પરાય’’ન્તિ? ‘‘એવં ખો પનેતં, ભગિનિ, ભગવતા બ્યાકત’’ન્તિ.
‘‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāya’’nti? ‘‘Evaṃ kho panetaṃ, bhagini, bhagavatā byākata’’nti.
અથ ખો આયસ્મા આનન્દો મિગસાલાય ઉપાસિકાય નિવેસને પિણ્ડપાતં ગહેત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામિ. અથ ખો આયસ્મા આનન્દો પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ –
Atha kho āyasmā ānando migasālāya upāsikāya nivesane piṇḍapātaṃ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ānando pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ઇધાહં , ભન્તે, પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન મિગસાલાય ઉપાસિકાય નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિં. અથ ખો, ભન્તે, મિગસાલા ઉપાસિકા યેનાહં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા મં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો, ભન્તે, મિગસાલા ઉપાસિકા મં એતદવોચ –
‘‘Idhāhaṃ , bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃ. Atha kho, bhante, migasālā upāsikā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho, bhante, migasālā upāsikā maṃ etadavoca –
‘કથં કથં નામાયં, ભન્તે આનન્દ, ભગવતા ધમ્મો દેસિતો અઞ્ઞેય્યો, યત્ર હિ નામ બ્રહ્મચારી ચ અબ્રહ્મચારી ચ ઉભો સમસમગતિકા ભવિસ્સન્તિ અભિસમ્પરાયં. પિતા મે, ભન્તે, પુરાણો બ્રહ્મચારી અહોસિ આરાચારી વિરતો મેથુના ગામધમ્મા. સો કાલઙ્કતો ભગવતા બ્યાકતો સકદાગામી સત્તો તુસિતં કાયં ઉપપન્નોતિ. પિતામહો મે, ભન્તે, ઇસિદત્તો અબ્રહ્મચારી અહોસિ સદારસન્તુટ્ઠો. સોપિ કાલઙ્કતો ભગવતા બ્યાકતો – સકદાગામી સત્તો તુસિતં કાયં ઉપપન્નોતિ.
‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaṃ. Pitā me, bhante, purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālaṅkato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti. Pitāmaho me, bhante, isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālaṅkato bhagavatā byākato – sakadāgāmī satto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti.
કથં કથં નામાયં, ભન્તે આનન્દ, ભગવતા ધમ્મો દેસિતો અઞ્ઞેય્યો, યત્ર હિ નામ બ્રહ્મચારી ચ અબ્રહ્મચારી ચ ઉભો સમસમગતિકા ભવિસ્સન્તિ અભિસમ્પરાય’ન્તિ? એવં વુત્તે અહં, ભન્તે, મિગસાલં ઉપાસિકં એતદવોચં – ‘એવં ખો પનેતં, ભગિનિ, ભગવતા બ્યાકત’’’ન્તિ.
Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāya’nti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, migasālaṃ upāsikaṃ etadavocaṃ – ‘evaṃ kho panetaṃ, bhagini, bhagavatā byākata’’’nti.
‘‘કા ચાનન્દ, મિગસાલા ઉપાસિકા બાલા અબ્યત્તા અમ્મકા અમ્મકપઞ્ઞા 7, કે ચ પુરિસપુગ્ગલપરોપરિયે ઞાણે?
‘‘Kā cānanda, migasālā upāsikā bālā abyattā ammakā ammakapaññā 8, ke ca purisapuggalaparopariye ñāṇe?
‘‘દસયિમે, આનન્દ, પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે દસ? ઇધાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો દુસ્સીલો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, યત્થસ્સ તં દુસ્સીલ્યં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ અકતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ અકતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ અપ્પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં ન લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા હાનાય પરેતિ, નો વિસેસાય; હાનગામીયેવ હોતિ, નો વિસેસગામી.
‘‘Dasayime, ānanda, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame dasa? Idhānanda, ekacco puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa taṃ dussīlyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો દુસ્સીલો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ તં દુસ્સીલ્યં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં 9 હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા વિસેસાય પરેતિ, નો હાનાય; વિસેસગામીયેવ હોતિ, નો હાનગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ dussīlyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ 10 hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘તત્રાનન્દ, પમાણિકા પમિણન્તિ – ‘ઇમસ્સપિ તેવ ધમ્મા, અપરસ્સપિ તેવ ધમ્મા. કસ્મા નેસં એકો હીનો એકો પણીતો’તિ? તઞ્હિ તેસં, આનન્દ, હોતિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાય.
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti – ‘imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā nesaṃ eko hīno eko paṇīto’ti? Tañhi tesaṃ, ānanda, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
‘‘તત્રાનન્દ, ય્વાયં પુગ્ગલો દુસ્સીલો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ તં દુસ્સીલ્યં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. અયં, આનન્દ, પુગ્ગલો અમુના પુરિમેન પુગ્ગલેન અભિક્કન્તતરો ચ પણીતતરો ચ. તં કિસ્સ હેતુ? ઇમં હાનન્દ, પુગ્ગલં ધમ્મસોતો નિબ્બહતિ. તદન્તરં કો જાનેય્ય, અઞ્ઞત્ર તથાગતેન! તસ્માતિહાનન્દ, મા પુગ્ગલેસુ પમાણિકા અહુવત્થ , મા પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હિત્થ. ખઞ્ઞતિ હાનન્દ, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હન્તો. અહં વા, આનન્દ 11, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હેય્યં યો વા પનસ્સ માદિસો.
‘‘Tatrānanda, yvāyaṃ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ dussīlyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. Ayaṃ, ānanda, puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Imaṃ hānanda, puggalaṃ dhammasoto nibbahati. Tadantaraṃ ko jāneyya, aññatra tathāgatena! Tasmātihānanda, mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha , mā puggalesu pamāṇaṃ gaṇhittha. Khaññati hānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇhanto. Ahaṃ vā, ānanda 12, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો સીલવા હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ યત્થસ્સ તં સીલં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ અકતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ અકતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ અપ્પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં ન લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા હાનાય પરેતિ, નો વિસેસાય; હાનગામીયેવ હોતિ, નો વિસેસગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo sīlavā hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa taṃ sīlaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો સીલવા હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ તં સીલં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા વિસેસાય પરેતિ, નો હાનાય; વિસેસગામીયેવ હોતિ, નો હાનગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo sīlavā hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ sīlaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘તત્રાનન્દ, પમાણિકા પમિણન્તિ…પે॰… અહં વા, આનન્દ, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હેય્યં યો વા પનસ્સ માદિસો.
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti…pe… ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો તિબ્બરાગો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ યત્થસ્સ સો રાગો અપરિસેસો નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ અકતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ અકતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ અપ્પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં ન લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા હાનાય પરેતિ, નો વિસેસાય; હાનગામીયેવ હોતિ, નો વિસેસગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo tibbarāgo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો તિબ્બરાગો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ સો રાગો અપરિસેસો નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા વિસેસાય પરેતિ, નો હાનાય; વિસેસગામીયેવ હોતિ, નો હાનગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo tibbarāgo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘તત્રાનન્દ , પમાણિકા પમિણન્તિ…પે॰… અહં વા, આનન્દ, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હેય્યં યો વા પનસ્સ માદિસો.
‘‘Tatrānanda , pamāṇikā pamiṇanti…pe… ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો કોધનો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ યત્થસ્સ સો કોધો અપરિસેસો નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ અકતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ અકતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ અપ્પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં ન લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા હાનાય પરેતિ, નો વિસેસાય; હાનગામીયેવ હોતિ, નો વિસેસગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo kodhano hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa so kodho apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો કોધનો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ સો કોધો અપરિસેસો નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા વિસેસાય પરેતિ, નો હાનાય; વિસેસગામીયેવ હોતિ, નો હાનગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo kodhano hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa so kodho apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘તત્રાનન્દ, પમાણિકા પમિણન્તિ…પે॰… અહં વા, આનન્દ, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હેય્યં યો વા પનસ્સ માદિસો.
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti…pe… ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો ઉદ્ધતો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ યત્થસ્સ તં ઉદ્ધચ્ચં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ અકતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ અકતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ અપ્પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં ન લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા હાનાય પરેતિ, નો વિસેસાય; હાનગામીયેવ હોતિ, નો વિસેસગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo uddhato hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa taṃ uddhaccaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ઇધ પનાનન્દ, એકચ્ચો પુગ્ગલો ઉદ્ધતો હોતિ. તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ તં ઉદ્ધચ્ચં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ. તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. સો કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા વિસેસાય પરેતિ, નો હાનાય; વિસેસગામીયેવ હોતિ, નો હાનગામી.
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo uddhato hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ uddhaccaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘તત્રાનન્દ , પમાણિકા પમિણન્તિ – ‘ઇમસ્સપિ તેવ ધમ્મા, અપરસ્સપિ તેવ ધમ્મા. કસ્મા નેસં એકો હીનો એકો પણીતો’તિ? તઞ્હિ તેસં, આનન્દ, હોતિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાય.
‘‘Tatrānanda , pamāṇikā pamiṇanti – ‘imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā nesaṃ eko hīno eko paṇīto’ti? Tañhi tesaṃ, ānanda, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
‘‘તત્રાનન્દ, ય્વાયં પુગ્ગલો ઉદ્ધતો હોતિ તઞ્ચ ચેતોવિમુત્તિં પઞ્ઞાવિમુત્તિં યથાભૂતં પજાનાતિ યત્થસ્સ તં ઉદ્ધચ્ચં અપરિસેસં નિરુજ્ઝતિ, તસ્સ સવનેનપિ કતં હોતિ, બાહુસચ્ચેનપિ કતં હોતિ, દિટ્ઠિયાપિ પટિવિદ્ધં હોતિ, સામાયિકમ્પિ વિમુત્તિં લભતિ. અયં, આનન્દ, પુગ્ગલો અમુના પુરિમેન પુગ્ગલેન અભિક્કન્તતરો ચ પણીતતરો ચ. તં કિસ્સ હેતુ ? ઇમં હાનન્દ, પુગ્ગલં ધમ્મસોતો નિબ્બહતિ. તદન્તરં કો જાનેય્ય અઞ્ઞત્ર તથાગતેન! તસ્માતિહાનન્દ, મા પુગ્ગલેસુ પમાણિકા અહુવત્થ; મા પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હિત્થ. ખઞ્ઞતિ હાનન્દ, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હન્તો. અહં વા, આનન્દ, પુગ્ગલેસુ પમાણં ગણ્હેય્યં યો વા પનસ્સ માદિસો.
‘‘Tatrānanda, yvāyaṃ puggalo uddhato hoti tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ uddhaccaṃ aparisesaṃ nirujjhati, tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. Ayaṃ, ānanda, puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu ? Imaṃ hānanda, puggalaṃ dhammasoto nibbahati. Tadantaraṃ ko jāneyya aññatra tathāgatena! Tasmātihānanda, mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha; mā puggalesu pamāṇaṃ gaṇhittha. Khaññati hānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇhanto. Ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘કા ચાનન્દ, મિગસાલા ઉપાસિકા બાલા અબ્યત્તા અમ્મકા અમ્મકપઞ્ઞા, કે ચ પુરિસપુગ્ગલપરોપરિયે ઞાણે! ઇમે ખો, આનન્દ, દસ પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં.
‘‘Kā cānanda, migasālā upāsikā bālā abyattā ammakā ammakapaññā, ke ca purisapuggalaparopariye ñāṇe! Ime kho, ānanda, dasa puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
‘‘યથારૂપેન, આનન્દ, સીલેન પુરાણો સમન્નાગતો અહોસિ તથારૂપેન સીલેન ઇસિદત્તો સમન્નાગતો અભવિસ્સ, નયિધ પુરાણો ઇસિદત્તસ્સ ગતિમ્પિ અઞ્ઞસ્સ. યથારૂપાય ચાનન્દ, પઞ્ઞાય ઇસિદત્તો સમન્નાગતો અહોસિ તથારૂપાય પઞ્ઞાય પુરાણો સમન્નાગતો અભવિસ્સ, નયિધ ઇસિદત્તો પુરાણસ્સ ગતિમ્પિ અઞ્ઞસ્સ. ઇતિ ખો, આનન્દ, ઇમે પુગ્ગલા ઉભો એકઙ્ગહીના’’તિ. પઞ્ચમં.
‘‘Yathārūpena, ānanda, sīlena purāṇo samannāgato ahosi tathārūpena sīlena isidatto samannāgato abhavissa, nayidha purāṇo isidattassa gatimpi aññassa. Yathārūpāya cānanda, paññāya isidatto samannāgato ahosi tathārūpāya paññāya purāṇo samannāgato abhavissa, nayidha isidatto purāṇassa gatimpi aññassa. Iti kho, ānanda, ime puggalā ubho ekaṅgahīnā’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૫. મિગસાલાસુત્તવણ્ણના • 5. Migasālāsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૫-૧૦. મિગસાલાસુત્તાદિવણ્ણના • 5-10. Migasālāsuttādivaṇṇanā