| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೫. ಮಿಗಸಾಲಾಸುತ್ತಂ
5. Migasālāsuttaṃ
೭೫. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಮಿಗಸಾಲಾಯ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಿಗಸಾಲಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ಮಿಗಸಾಲಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ –
75. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho migasālā upāsikā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho migasālā upāsikā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘ಕಥಂ ಕಥಂ ನಾಮಾಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಅಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಉಭೋ ಸಮಸಮಗತಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ। ಪಿತಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಾಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಹೋತಿ ಆರಾಚಾರೀ 1 ವಿರತೋ ಮೇಥುನಾ ಗಾಮಧಮ್ಮಾ। ಸೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತೋ – ‘ಸಕದಾಗಾಮೀ ಸತ್ತೋ 2 ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ’ತಿ। ಪಿತಾಮಹೋ ಮೇ 3, ಭನ್ತೇ, ಇಸಿದತ್ತೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ ಸದಾರಸನ್ತುಟ್ಠೋ। ಸೋಪಿ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತೋ – ‘ಸಕದಾಗಾಮೀ ಸತ್ತೋ ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ’ತಿ।
‘‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaṃ. Pitā me, bhante, purāṇo brahmacārī hoti ārācārī 4 virato methunā gāmadhammā. So kālaṅkato bhagavatā byākato – ‘sakadāgāmī satto 5 tusitaṃ kāyaṃ upapanno’ti. Pitāmaho me 6, bhante, isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālaṅkato bhagavatā byākato – ‘sakadāgāmī satto tusitaṃ kāyaṃ upapanno’ti.
‘‘ಕಥಂ ಕಥಂ ನಾಮಾಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಅಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಉಭೋ ಸಮಸಮಗತಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭಗಿನಿ, ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತ’’ನ್ತಿ।
‘‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāya’’nti? ‘‘Evaṃ kho panetaṃ, bhagini, bhagavatā byākata’’nti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಮಿಗಸಾಲಾಯ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ನಿವೇಸನೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
Atha kho āyasmā ānando migasālāya upāsikāya nivesane piṇḍapātaṃ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ānando pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ಇಧಾಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಮಿಗಸಾಲಾಯ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿಂ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಮಿಗಸಾಲಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಮಿಗಸಾಲಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಮಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘Idhāhaṃ , bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃ. Atha kho, bhante, migasālā upāsikā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho, bhante, migasālā upāsikā maṃ etadavoca –
‘ಕಥಂ ಕಥಂ ನಾಮಾಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಅಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಉಭೋ ಸಮಸಮಗತಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ। ಪಿತಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಾಣೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ ಆರಾಚಾರೀ ವಿರತೋ ಮೇಥುನಾ ಗಾಮಧಮ್ಮಾ। ಸೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತೋ ಸಕದಾಗಾಮೀ ಸತ್ತೋ ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನೋತಿ। ಪಿತಾಮಹೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಇಸಿದತ್ತೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ ಸದಾರಸನ್ತುಟ್ಠೋ। ಸೋಪಿ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತೋ – ಸಕದಾಗಾಮೀ ಸತ್ತೋ ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನೋತಿ।
‘Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaṃ. Pitā me, bhante, purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālaṅkato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti. Pitāmaho me, bhante, isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālaṅkato bhagavatā byākato – sakadāgāmī satto tusitaṃ kāyaṃ upapannoti.
ಕಥಂ ಕಥಂ ನಾಮಾಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಅಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಉಭೋ ಸಮಸಮಗತಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯ’ನ್ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಿಗಸಾಲಂ ಉಪಾಸಿಕಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಏವಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭಗಿನಿ, ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತ’’’ನ್ತಿ।
Kathaṃ kathaṃ nāmāyaṃ, bhante ānanda, bhagavatā dhammo desito aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāya’nti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, migasālaṃ upāsikaṃ etadavocaṃ – ‘evaṃ kho panetaṃ, bhagini, bhagavatā byākata’’’nti.
‘‘ಕಾ ಚಾನನ್ದ, ಮಿಗಸಾಲಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ಅಮ್ಮಕಾ ಅಮ್ಮಕಪಞ್ಞಾ 7, ಕೇ ಚ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಪರೋಪರಿಯೇ ಞಾಣೇ?
‘‘Kā cānanda, migasālā upāsikā bālā abyattā ammakā ammakapaññā 8, ke ca purisapuggalaparopariye ñāṇe?
‘‘ದಸಯಿಮೇ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಕತಮೇ ದಸ? ಇಧಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ, ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ನ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಹಾನಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಾಯ; ಹಾನಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಗಾಮೀ।
‘‘Dasayime, ānanda, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame dasa? Idhānanda, ekacco puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa taṃ dussīlyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ 9 ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ವಿಸೇಸಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ಹಾನಾಯ; ವಿಸೇಸಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ಹಾನಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ dussīlyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ 10 hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ, ಪಮಾಣಿಕಾ ಪಮಿಣನ್ತಿ – ‘ಇಮಸ್ಸಪಿ ತೇವ ಧಮ್ಮಾ, ಅಪರಸ್ಸಪಿ ತೇವ ಧಮ್ಮಾ। ಕಸ್ಮಾ ನೇಸಂ ಏಕೋ ಹೀನೋ ಏಕೋ ಪಣೀತೋ’ತಿ? ತಞ್ಹಿ ತೇಸಂ, ಆನನ್ದ, ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ।
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti – ‘imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā nesaṃ eko hīno eko paṇīto’ti? Tañhi tesaṃ, ānanda, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ, ಯ್ವಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಮುನಾ ಪುರಿಮೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮಂ ಹಾನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲಂ ಧಮ್ಮಸೋತೋ ನಿಬ್ಬಹತಿ। ತದನ್ತರಂ ಕೋ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತಥಾಗತೇನ! ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಮಾ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಿಕಾ ಅಹುವತ್ಥ , ಮಾ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹಿತ್ಥ। ಖಞ್ಞತಿ ಹಾನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ। ಅಹಂ ವಾ, ಆನನ್ದ 11, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಯೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಮಾದಿಸೋ।
‘‘Tatrānanda, yvāyaṃ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ dussīlyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. Ayaṃ, ānanda, puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Imaṃ hānanda, puggalaṃ dhammasoto nibbahati. Tadantaraṃ ko jāneyya, aññatra tathāgatena! Tasmātihānanda, mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha , mā puggalesu pamāṇaṃ gaṇhittha. Khaññati hānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇhanto. Ahaṃ vā, ānanda 12, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ಸೀಲಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ನ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಹಾನಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಾಯ; ಹಾನಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo sīlavā hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa taṃ sīlaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ಸೀಲಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ವಿಸೇಸಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ಹಾನಾಯ; ವಿಸೇಸಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ಹಾನಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo sīlavā hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ sīlaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ, ಪಮಾಣಿಕಾ ಪಮಿಣನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅಹಂ ವಾ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಯೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಮಾದಿಸೋ।
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti…pe… ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಿಬ್ಬರಾಗೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ಸೋ ರಾಗೋ ಅಪರಿಸೇಸೋ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ನ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಹಾನಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಾಯ; ಹಾನಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo tibbarāgo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಿಬ್ಬರಾಗೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ಸೋ ರಾಗೋ ಅಪರಿಸೇಸೋ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ವಿಸೇಸಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ಹಾನಾಯ; ವಿಸೇಸಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ಹಾನಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo tibbarāgo hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ , ಪಮಾಣಿಕಾ ಪಮಿಣನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅಹಂ ವಾ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಯೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಮಾದಿಸೋ।
‘‘Tatrānanda , pamāṇikā pamiṇanti…pe… ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ಸೋ ಕೋಧೋ ಅಪರಿಸೇಸೋ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ನ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಹಾನಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಾಯ; ಹಾನಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo kodhano hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa so kodho apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ಸೋ ಕೋಧೋ ಅಪರಿಸೇಸೋ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ವಿಸೇಸಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ಹಾನಾಯ; ವಿಸೇಸಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ಹಾನಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo kodhano hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa so kodho apariseso nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ, ಪಮಾಣಿಕಾ ಪಮಿಣನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅಹಂ ವಾ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಯೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಮಾದಿಸೋ।
‘‘Tatrānanda, pamāṇikā pamiṇanti…pe… ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉದ್ಧತೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ನ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಹಾನಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಾಯ; ಹಾನಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ವಿಸೇಸಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo uddhato hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa taṃ uddhaccaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi akataṃ hoti, bāhusaccenapi akataṃ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ na labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā hānāya pareti, no visesāya; hānagāmīyeva hoti, no visesagāmī.
‘‘ಇಧ ಪನಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉದ್ಧತೋ ಹೋತಿ। ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ವಿಸೇಸಾಯ ಪರೇತಿ, ನೋ ಹಾನಾಯ; ವಿಸೇಸಗಾಮೀಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ಹಾನಗಾಮೀ।
‘‘Idha panānanda, ekacco puggalo uddhato hoti. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ uddhaccaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā visesāya pareti, no hānāya; visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ , ಪಮಾಣಿಕಾ ಪಮಿಣನ್ತಿ – ‘ಇಮಸ್ಸಪಿ ತೇವ ಧಮ್ಮಾ, ಅಪರಸ್ಸಪಿ ತೇವ ಧಮ್ಮಾ। ಕಸ್ಮಾ ನೇಸಂ ಏಕೋ ಹೀನೋ ಏಕೋ ಪಣೀತೋ’ತಿ? ತಞ್ಹಿ ತೇಸಂ, ಆನನ್ದ, ಹೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ।
‘‘Tatrānanda , pamāṇikā pamiṇanti – ‘imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā nesaṃ eko hīno eko paṇīto’ti? Tañhi tesaṃ, ānanda, hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya.
‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ, ಯ್ವಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉದ್ಧತೋ ಹೋತಿ ತಞ್ಚ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ ಯತ್ಥಸ್ಸ ತಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಅಪರಿಸೇಸಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ತಸ್ಸ ಸವನೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚೇನಪಿ ಕತಂ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಾಯಿಕಮ್ಪಿ ವಿಮುತ್ತಿಂ ಲಭತಿ। ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಮುನಾ ಪುರಿಮೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು ? ಇಮಂ ಹಾನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲಂ ಧಮ್ಮಸೋತೋ ನಿಬ್ಬಹತಿ। ತದನ್ತರಂ ಕೋ ಜಾನೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ತಥಾಗತೇನ! ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಮಾ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಿಕಾ ಅಹುವತ್ಥ; ಮಾ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹಿತ್ಥ। ಖಞ್ಞತಿ ಹಾನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ। ಅಹಂ ವಾ, ಆನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಯೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಮಾದಿಸೋ।
‘‘Tatrānanda, yvāyaṃ puggalo uddhato hoti tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa taṃ uddhaccaṃ aparisesaṃ nirujjhati, tassa savanenapi kataṃ hoti, bāhusaccenapi kataṃ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaṃ hoti, sāmāyikampi vimuttiṃ labhati. Ayaṃ, ānanda, puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu ? Imaṃ hānanda, puggalaṃ dhammasoto nibbahati. Tadantaraṃ ko jāneyya aññatra tathāgatena! Tasmātihānanda, mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha; mā puggalesu pamāṇaṃ gaṇhittha. Khaññati hānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇhanto. Ahaṃ vā, ānanda, puggalesu pamāṇaṃ gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
‘‘ಕಾ ಚಾನನ್ದ, ಮಿಗಸಾಲಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ಅಮ್ಮಕಾ ಅಮ್ಮಕಪಞ್ಞಾ, ಕೇ ಚ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಪರೋಪರಿಯೇ ಞಾಣೇ! ಇಮೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ದಸ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ।
‘‘Kā cānanda, migasālā upāsikā bālā abyattā ammakā ammakapaññā, ke ca purisapuggalaparopariye ñāṇe! Ime kho, ānanda, dasa puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
‘‘ಯಥಾರೂಪೇನ, ಆನನ್ದ, ಸೀಲೇನ ಪುರಾಣೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಹೋಸಿ ತಥಾರೂಪೇನ ಸೀಲೇನ ಇಸಿದತ್ತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ನಯಿಧ ಪುರಾಣೋ ಇಸಿದತ್ತಸ್ಸ ಗತಿಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ। ಯಥಾರೂಪಾಯ ಚಾನನ್ದ, ಪಞ್ಞಾಯ ಇಸಿದತ್ತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಹೋಸಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಪುರಾಣೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ನಯಿಧ ಇಸಿದತ್ತೋ ಪುರಾಣಸ್ಸ ಗತಿಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ। ಇತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಇಮೇ ಪುಗ್ಗಲಾ ಉಭೋ ಏಕಙ್ಗಹೀನಾ’’ತಿ। ಪಞ್ಚಮಂ।
‘‘Yathārūpena, ānanda, sīlena purāṇo samannāgato ahosi tathārūpena sīlena isidatto samannāgato abhavissa, nayidha purāṇo isidattassa gatimpi aññassa. Yathārūpāya cānanda, paññāya isidatto samannāgato ahosi tathārūpāya paññāya purāṇo samannāgato abhavissa, nayidha isidatto purāṇassa gatimpi aññassa. Iti kho, ānanda, ime puggalā ubho ekaṅgahīnā’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಮಿಗಸಾಲಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Migasālāsuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೫-೧೦. ಮಿಗಸಾಲಾಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 5-10. Migasālāsuttādivaṇṇanā
