Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಜಾತಕಪಾಳಿ • Jātakapāḷi |
೨೨. ಮಹಾನಿಪಾತೋ
22. Mahānipāto
೫೩೮. ಮೂಗಪಕ್ಖಜಾತಕಂ (೧)
538. Mūgapakkhajātakaṃ (1)
೧.
1.
‘‘ಮಾ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚಯಂ 1 ವಿಭಾವಯ, ಬಾಲಮತೋ ಭವ ಸಬ್ಬಪಾಣಿನಂ।
‘‘Mā paṇḍiccayaṃ 2 vibhāvaya, bālamato bhava sabbapāṇinaṃ;
ಸಬ್ಬೋ ತಂ ಜನೋ ಓಚಿನಾಯತು, ಏವಂ ತವ ಅತ್ಥೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ’’॥
Sabbo taṃ jano ocināyatu, evaṃ tava attho bhavissati’’.
೨.
2.
‘‘ಕರೋಮಿ ತೇ ತಂ ವಚನಂ, ಯಂ ಮಂ ಭಣಸಿ ದೇವತೇ।
‘‘Karomi te taṃ vacanaṃ, yaṃ maṃ bhaṇasi devate;
ಅತ್ಥಕಾಮಾಸಿ ಮೇ ಅಮ್ಮ, ಹಿತಕಾಮಾಸಿ ದೇವತೇ’’॥
Atthakāmāsi me amma, hitakāmāsi devate’’.
೩.
3.
‘‘ಕಿಂ ನು ಸನ್ತರಮಾನೋವ, ಕಾಸುಂ ಖಣಸಿ ಸಾರಥಿ।
‘‘Kiṃ nu santaramānova, kāsuṃ khaṇasi sārathi;
ಪುಟ್ಠೋ ಮೇ ಸಮ್ಮ ಅಕ್ಖಾಹಿ, ಕಿಂ ಕಾಸುಯಾ ಕರಿಸ್ಸಸಿ’’॥
Puṭṭho me samma akkhāhi, kiṃ kāsuyā karissasi’’.
೪.
4.
‘‘ರಞ್ಞೋ ಮೂಗೋ ಚ ಪಕ್ಖೋ ಚ, ಪುತ್ತೋ ಜಾತೋ ಅಚೇತಸೋ।
‘‘Rañño mūgo ca pakkho ca, putto jāto acetaso;
ಸೋಮ್ಹಿ ರಞ್ಞಾ ಸಮಜ್ಝಿಟ್ಠೋ, ಪುತ್ತಂ ಮೇ ನಿಖಣಂ ವನೇ’’॥
Somhi raññā samajjhiṭṭho, puttaṃ me nikhaṇaṃ vane’’.
೫.
5.
ಅಧಮ್ಮಂ ಸಾರಥಿ ಕಯಿರಾ, ಮಂ ಚೇ ತ್ವಂ ನಿಖಣಂ ವನೇ’’॥
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane’’.
೬.
6.
ಅಧಮ್ಮಂ ಸಾರಥಿ ಕಯಿರಾ, ಮಂ ಚೇ ತ್ವಂ ನಿಖಣಂ ವನೇ’’॥
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane’’.
೭.
7.
ಕೋ ವಾ ತ್ವಂ ಕಸ್ಸ ವಾ ಪುತ್ತೋ, ಕಥಂ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯಂ’’॥
Ko vā tvaṃ kassa vā putto, kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ’’.
೮.
8.
‘‘ನಮ್ಹಿ ದೇವೋ ನ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ನಾಪಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ।
‘‘Namhi devo na gandhabbo, nāpi sakko purindado;
೯.
9.
‘‘ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಹಂ ಪುತ್ತೋ, ಯಂ ತ್ವಂ ಸಮ್ಮೂಪಜೀವಸಿ 11।
‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, yaṃ tvaṃ sammūpajīvasi 12;
ಅಧಮ್ಮಂ ಸಾರಥಿ ಕಯಿರಾ, ಮಂ ಚೇ ತ್ವಂ ನಿಖಣಂ ವನೇ॥
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane.
೧೦.
10.
‘‘ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ।
‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;
೧೧.
11.
‘‘ಯಥಾ ರುಕ್ಖೋ ತಥಾ ರಾಜಾ, ಯಥಾ ಸಾಖಾ ತಥಾ ಅಹಂ।
‘‘Yathā rukkho tathā rājā, yathā sākhā tathā ahaṃ;
ಯಥಾ ಛಾಯೂಪಗೋ ಪೋಸೋ, ಏವಂ ತ್ವಮಸಿ ಸಾರಥಿ।
Yathā chāyūpago poso, evaṃ tvamasi sārathi;
ಅಧಮ್ಮಂ ಸಾರಥಿ ಕಯಿರಾ, ಮಂ ಚೇ ತ್ವಂ ನಿಖಣಂ ವನೇ॥
Adhammaṃ sārathi kayirā, maṃ ce tvaṃ nikhaṇaṃ vane.
೧೨.
12.
ಬಹೂ ನಂ ಉಪಜೀವನ್ತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Bahū naṃ upajīvanti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೩.
13.
‘‘ಯಂ ಯಂ ಜನಪದಂ ಯಾತಿ, ನಿಗಮೇ ರಾಜಧಾನಿಯೋ।
‘‘Yaṃ yaṃ janapadaṃ yāti, nigame rājadhāniyo;
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Sabbattha pūjito hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೪.
14.
ಸಬ್ಬೇ ಅಮಿತ್ತೇ ತರತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Sabbe amitte tarati, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೫.
15.
ಞಾತೀನಂ ಉತ್ತಮೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Ñātīnaṃ uttamo hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೬.
16.
ವಣ್ಣಕಿತ್ತಿಭತೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Vaṇṇakittibhato hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೭.
17.
‘‘ಪೂಜಕೋ ಲಭತೇ ಪೂಜಂ, ವನ್ದಕೋ ಪಟಿವನ್ದನಂ।
‘‘Pūjako labhate pūjaṃ, vandako paṭivandanaṃ;
ಯಸೋ ಕಿತ್ತಿಞ್ಚ ಪಪ್ಪೋತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Yaso kittiñca pappoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೮.
18.
‘‘ಅಗ್ಗಿ ಯಥಾ ಪಜ್ಜಲತಿ, ದೇವತಾವ ವಿರೋಚತಿ।
‘‘Aggi yathā pajjalati, devatāva virocati;
ಸಿರಿಯಾ ಅಜಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Siriyā ajahito hoti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೧೯.
19.
‘‘ಗಾವೋ ತಸ್ಸ ಪಜಾಯನ್ತಿ, ಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತಂ ವಿರೂಹತಿ।
‘‘Gāvo tassa pajāyanti, khette vuttaṃ virūhati;
ವುತ್ತಾನಂ ಫಲಮಸ್ನಾತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Vuttānaṃ phalamasnāti, yo mittānaṃ na dubbhati.
೨೦.
20.
‘‘ದರಿತೋ ಪಬ್ಬತಾತೋ ವಾ, ರುಕ್ಖತೋ ಪತಿತೋ ನರೋ।
‘‘Darito pabbatāto vā, rukkhato patito naro;
ಚುತೋ ಪತಿಟ್ಠಂ ಲಭತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ॥
Cuto patiṭṭhaṃ labhati, yo mittānaṃ na dubbhati.
೨೧.
21.
‘‘ವಿರೂಳ್ಹಮೂಲಸನ್ತಾನಂ, ನಿಗ್ರೋಧಮಿವ ಮಾಲುತೋ।
‘‘Virūḷhamūlasantānaṃ, nigrodhamiva māluto;
ಅಮಿತ್ತಾ ನಪ್ಪಸಾಹನ್ತಿ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದುಬ್ಭತಿ’’॥
Amittā nappasāhanti, yo mittānaṃ na dubbhati’’.
೨೨.
22.
‘‘ಏಹಿ ತಂ ಪಟಿನೇಸ್ಸಾಮಿ, ರಾಜಪುತ್ತ ಸಕಂ ಘರಂ।
‘‘Ehi taṃ paṭinessāmi, rājaputta sakaṃ gharaṃ;
ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಕಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕರಿಸ್ಸಸಿ’’॥
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi’’.
೨೩.
23.
ಯಂ ಮೇ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾಯ, ರಜ್ಜಂ ಲಬ್ಭೇಥ ಸಾರಥಿ’’॥
Yaṃ me adhammacariyāya, rajjaṃ labbhetha sārathi’’.
೨೪.
24.
ಪಿತಾ ಮಾತಾ ಚ ಮೇ ದಜ್ಜುಂ, ರಾಜಪುತ್ತ ತಯೀ ಗತೇ॥
Pitā mātā ca me dajjuṃ, rājaputta tayī gate.
೨೫.
25.
‘‘ಓರೋಧಾ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ।
‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
ತೇಪಿ ಅತ್ತಮನಾ ದಜ್ಜುಂ, ರಾಜಪುತ್ತ ತಯೀ ಗತೇ॥
Tepi attamanā dajjuṃ, rājaputta tayī gate.
೨೬.
26.
೨೭.
27.
ಉಪಾಯನಾನಿ ಮೇ ದಜ್ಜುಂ, ರಾಜಪುತ್ತ ತಯೀ ಗತೇ’’॥
Upāyanāni me dajjuṃ, rājaputta tayī gate’’.
೨೮.
28.
‘‘ಪಿತು ಮಾತು ಚಹಂ ಚತ್ತೋ, ರಟ್ಠಸ್ಸ ನಿಗಮಸ್ಸ ಚ।
‘‘Pitu mātu cahaṃ catto, raṭṭhassa nigamassa ca;
ಅಥೋ ಸಬ್ಬಕುಮಾರಾನಂ, ನತ್ಥಿ ಮಯ್ಹಂ ಸಕಂ ಘರಂ॥
Atho sabbakumārānaṃ, natthi mayhaṃ sakaṃ gharaṃ.
೨೯.
29.
‘‘ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಅಹಂ ಮತ್ಯಾ, ಸಞ್ಚತ್ತೋ ಪಿತರಾ ಮಹಂ।
‘‘Anuññāto ahaṃ matyā, sañcatto pitarā mahaṃ;
ಏಕೋರಞ್ಞೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ನ ಕಾಮೇ ಅಭಿಪತ್ಥಯೇ॥
Ekoraññe pabbajito, na kāme abhipatthaye.
೩೦.
30.
‘‘ಅಪಿ ಅತರಮಾನಾನಂ, ಫಲಾಸಾವ ಸಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Api ataramānānaṃ, phalāsāva samijjhati;
ವಿಪಕ್ಕಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋಸ್ಮಿ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಸಾರಥಿ॥
Vipakkabrahmacariyosmi, evaṃ jānāhi sārathi.
೩೧.
31.
‘‘ಅಪಿ ಅತರಮಾನಾನಂ, ಸಮ್ಮದತ್ಥೋ ವಿಪಚ್ಚತಿ।
‘‘Api ataramānānaṃ, sammadattho vipaccati;
ವಿಪಕ್ಕಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋಸ್ಮಿ, ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅಕುತೋಭಯೋ’’॥
Vipakkabrahmacariyosmi, nikkhanto akutobhayo’’.
೩೨.
32.
ಕಸ್ಮಾ ಪಿತು ಚ ಮಾತುಚ್ಚ, ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಭಣೀ ತದಾ’’॥
Kasmā pitu ca mātucca, santike na bhaṇī tadā’’.
೩೩.
33.
೩೪.
34.
‘‘ಪುರಿಮಂ ಸರಾಮಹಂ ಜಾತಿಂ, ಯತ್ಥ ರಜ್ಜಮಕಾರಯಿಂ।
‘‘Purimaṃ sarāmahaṃ jātiṃ, yattha rajjamakārayiṃ;
ಕಾರಯಿತ್ವಾ ತಹಿಂ ರಜ್ಜಂ, ಪಾಪತ್ಥಂ ನಿರಯಂ ಭುಸಂ॥
Kārayitvā tahiṃ rajjaṃ, pāpatthaṃ nirayaṃ bhusaṃ.
೩೫.
35.
‘‘ವೀಸತಿಞ್ಚೇವ ವಸ್ಸಾನಿ, ತಹಿಂ ರಜ್ಜಮಕಾರಯಿಂ।
‘‘Vīsatiñceva vassāni, tahiṃ rajjamakārayiṃ;
೩೬.
36.
‘‘ತಸ್ಸ ರಜ್ಜಸ್ಸಹಂ ಭೀತೋ, ಮಾ ಮಂ ರಜ್ಜಾಭಿಸೇಚಯುಂ 47।
‘‘Tassa rajjassahaṃ bhīto, mā maṃ rajjābhisecayuṃ 48;
ತಸ್ಮಾ ಪಿತು ಚ ಮಾತುಚ್ಚ, ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಭಣಿಂ ತದಾ॥
Tasmā pitu ca mātucca, santike na bhaṇiṃ tadā.
೩೭.
37.
‘‘ಉಚ್ಛಙ್ಗೇ ಮಂ ನಿಸಾದೇತ್ವಾ, ಪಿತಾ ಅತ್ಥಾನುಸಾಸತಿ।
‘‘Ucchaṅge maṃ nisādetvā, pitā atthānusāsati;
೩೮.
38.
ಅಮೂಗೋ ಮೂಗವಣ್ಣೇನ, ಅಪಕ್ಖೋ ಪಕ್ಖಸಮ್ಮತೋ।
Amūgo mūgavaṇṇena, apakkho pakkhasammato;
ಸಕೇ ಮುತ್ತಕರೀಸಸ್ಮಿಂ, ಅಚ್ಛಾಹಂ ಸಮ್ಪರಿಪ್ಲುತೋ॥
Sake muttakarīsasmiṃ, acchāhaṃ samparipluto.
೩೯.
39.
‘‘ಕಸಿರಞ್ಚ ಪರಿತ್ತಞ್ಚ, ತಞ್ಚ ದುಕ್ಖೇನ ಸಂಯುತಂ।
‘‘Kasirañca parittañca, tañca dukkhena saṃyutaṃ;
೪೦.
40.
‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಅಲಾಭೇನ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಅದಸ್ಸನಾ।
‘‘Paññāya ca alābhena, dhammassa ca adassanā;
೪೧.
41.
‘‘ಅಪಿ ಅತರಮಾನಾನಂ, ಫಲಾಸಾವ ಸಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Api ataramānānaṃ, phalāsāva samijjhati;
ವಿಪಕ್ಕಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋಸ್ಮಿ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಸಾರಥಿ॥
Vipakkabrahmacariyosmi, evaṃ jānāhi sārathi.
೪೨.
42.
‘‘ಅಪಿ ಅತರಮಾನಾನಂ, ಸಮ್ಮದತ್ಥೋ ವಿಪಚ್ಚತಿ।
‘‘Api ataramānānaṃ, sammadattho vipaccati;
ವಿಪಕ್ಕಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋಸ್ಮಿ, ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅಕುತೋಭಯೋ’’॥
Vipakkabrahmacariyosmi, nikkhanto akutobhayo’’.
೪೩.
43.
‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ರಾಜಪುತ್ತ ತವನ್ತಿಕೇ।
‘‘Ahampi pabbajissāmi, rājaputta tavantike;
ಅವ್ಹಾಯಸ್ಸು 59 ಮಂ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಮಮ ರುಚ್ಚತಿ’’॥
Avhāyassu 60 maṃ bhaddante, pabbajjā mama ruccati’’.
೪೪.
44.
‘‘ರಥಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಿತ್ವಾನ, ಅನಣೋ ಏಹಿ ಸಾರಥಿ।
‘‘Rathaṃ niyyādayitvāna, anaṇo ehi sārathi;
ಅನಣಸ್ಸ ಹಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಏತಂ ಇಸೀಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ’’॥
Anaṇassa hi pabbajjā, etaṃ isīhi vaṇṇitaṃ’’.
೪೫.
45.
‘‘ಯದೇವ ತ್ಯಾಹಂ ವಚನಂ, ಅಕರಂ ಭದ್ದಮತ್ಥು ತೇ।
‘‘Yadeva tyāhaṃ vacanaṃ, akaraṃ bhaddamatthu te;
ತದೇವ ಮೇ ತ್ವಂ ವಚನಂ, ಯಾಚಿತೋ ಕತ್ತುಮರಹಸಿ॥
Tadeva me tvaṃ vacanaṃ, yācito kattumarahasi.
೪೬.
46.
‘‘ಇಧೇವ ತಾವ ಅಚ್ಛಸ್ಸು, ಯಾವ ರಾಜಾನಮಾನಯೇ।
‘‘Idheva tāva acchassu, yāva rājānamānaye;
ಅಪ್ಪೇವ ತೇ ಪಿತಾ ದಿಸ್ವಾ, ಪತೀತೋ ಸುಮನೋ ಸಿಯಾ’’॥
Appeva te pitā disvā, patīto sumano siyā’’.
೪೭.
47.
‘‘ಕರೋಮಿ ತೇತಂ ವಚನಂ, ಯಂ ಮಂ ಭಣಸಿ ಸಾರಥಿ।
‘‘Karomi tetaṃ vacanaṃ, yaṃ maṃ bhaṇasi sārathi;
ಅಹಮ್ಪಿ ದಟ್ಠುಕಾಮೋಸ್ಮಿ, ಪಿತರಂ ಮೇ ಇಧಾಗತಂ॥
Ahampi daṭṭhukāmosmi, pitaraṃ me idhāgataṃ.
೪೮.
48.
‘‘ಏಹಿ ಸಮ್ಮ ನಿವತ್ತಸ್ಸು, ಕುಸಲಂ ವಜ್ಜಾಸಿ ಞಾತಿನಂ।
‘‘Ehi samma nivattassu, kusalaṃ vajjāsi ñātinaṃ;
ಮಾತರಂ ಪಿತರಂ ಮಯ್ಹಂ, ವುತ್ತೋ ವಜ್ಜಾಸಿ ವನ್ದನಂ’’॥
Mātaraṃ pitaraṃ mayhaṃ, vutto vajjāsi vandanaṃ’’.
೪೯.
49.
ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಕತ್ವಾ ಚ ನಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ।
Tassa pāde gahetvāna, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;
ಸಾರಥಿ ರಥಮಾರುಯ್ಹ, ರಾಜದ್ವಾರಂ ಉಪಾಗಮಿ॥
Sārathi rathamāruyha, rājadvāraṃ upāgami.
೫೦.
50.
‘‘ಸುಞ್ಞಂ ಮಾತಾ ರಥಂ ದಿಸ್ವಾ, ಏಕಂ ಸಾರಥಿಮಾಗತಂ।
‘‘Suññaṃ mātā rathaṃ disvā, ekaṃ sārathimāgataṃ;
ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ, ರೋದನ್ತೀ ನಂ ಉದಿಕ್ಖತಿ॥
Assupuṇṇehi nettehi, rodantī naṃ udikkhati.
೫೧.
51.
‘‘ಅಯಂ ಸೋ ಸಾರಥಿ ಏತಿ, ನಿಹನ್ತ್ವಾ ಮಮ ಅತ್ರಜಂ।
‘‘Ayaṃ so sārathi eti, nihantvā mama atrajaṃ;
ನಿಹತೋ ನೂನ ಮೇ ಪುತ್ತೋ, ಪಥಬ್ಯಾ ಭೂಮಿವಡ್ಢನೋ॥
Nihato nūna me putto, pathabyā bhūmivaḍḍhano.
೫೨.
52.
‘‘ಅಮಿತ್ತಾ ನೂನ ನನ್ದನ್ತಿ, ಪತೀತಾ ನೂನ ವೇರಿನೋ।
‘‘Amittā nūna nandanti, patītā nūna verino;
ಆಗತಂ ಸಾರಥಿಂ ದಿಸ್ವಾ, ನಿಹನ್ತ್ವಾ ಮಮ ಅತ್ರಜಂ॥
Āgataṃ sārathiṃ disvā, nihantvā mama atrajaṃ.
೫೩.
53.
‘‘ಸುಞ್ಞಂ ಮಾತಾ ರಥಂ ದಿಸ್ವಾ, ಏಕಂ ಸಾರಥಿಮಾಗತಂ।
‘‘Suññaṃ mātā rathaṃ disvā, ekaṃ sārathimāgataṃ;
೫೪.
54.
‘‘ಕಿನ್ನು ಮೂಗೋ ಕಿಂ ನು ಪಕ್ಖೋ, ಕಿನ್ನು ಸೋ ವಿಲಪೀ ತದಾ।
‘‘Kinnu mūgo kiṃ nu pakkho, kinnu so vilapī tadā;
ನಿಹಞ್ಞಮಾನೋ ಭೂಮಿಯಾ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಸಾರಥಿ॥
Nihaññamāno bhūmiyā, taṃ me akkhāhi sārathi.
೫೫.
55.
‘‘ಕಥಂ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ, ಮೂಗಪಕ್ಖೋ ವಿವಜ್ಜಯಿ।
‘‘Kathaṃ hatthehi pādehi, mūgapakkho vivajjayi;
ನಿಹಞ್ಞಮಾನೋ ಭೂಮಿಯಾ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ’’॥
Nihaññamāno bhūmiyā, taṃ me akkhāhi pucchito’’.
೫೬.
56.
ಯಂ ಮೇ ಸುತಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಂ ವಾ, ರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’॥
Yaṃ me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, rājaputtassa santike’’.
೫೭.
57.
‘‘ಅಭಯಂ ಸಮ್ಮ ತೇ ದಮ್ಮಿ, ಅಭೀತೋ ಭಣ ಸಾರಥಿ।
‘‘Abhayaṃ samma te dammi, abhīto bhaṇa sārathi;
ಯಂ ತೇ ಸುತಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಂ ವಾ, ರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’॥
Yaṃ te sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, rājaputtassa santike’’.
೫೮.
58.
‘‘ನ ಸೋ ಮೂಗೋ ನ ಸೋ ಪಕ್ಖೋ, ವಿಸಟ್ಠವಚನೋ ಚ ಸೋ।
‘‘Na so mūgo na so pakkho, visaṭṭhavacano ca so;
೫೯.
59.
‘‘ಪುರಿಮಂ ಸರತಿ ಸೋ ಜಾತಿಂ, ಯತ್ಥ ರಜ್ಜಮಕಾರಯಿ।
‘‘Purimaṃ sarati so jātiṃ, yattha rajjamakārayi;
ಕಾರಯಿತ್ವಾ ತಹಿಂ ರಜ್ಜಂ, ಪಾಪತ್ಥ ನಿರಯಂ ಭುಸಂ॥
Kārayitvā tahiṃ rajjaṃ, pāpattha nirayaṃ bhusaṃ.
೬೦.
60.
‘‘ವೀಸತಿಞ್ಚೇವ ವಸ್ಸಾನಿ, ತಹಿಂ ರಜ್ಜಮಕಾರಯಿ।
‘‘Vīsatiñceva vassāni, tahiṃ rajjamakārayi;
ಅಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ನಿರಯಮ್ಹಿ ಅಪಚ್ಚಿ ಸೋ॥
Asītivassasahassāni, nirayamhi apacci so.
೬೧.
61.
‘‘ತಸ್ಸ ರಜ್ಜಸ್ಸ ಸೋ ಭೀತೋ, ಮಾ ಮಂ ರಜ್ಜಾಭಿಸೇಚಯುಂ।
‘‘Tassa rajjassa so bhīto, mā maṃ rajjābhisecayuṃ;
ತಸ್ಮಾ ಪಿತು ಚ ಮಾತುಚ್ಚ, ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಭಣೀ ತದಾ॥
Tasmā pitu ca mātucca, santike na bhaṇī tadā.
೬೨.
62.
‘‘ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಆರೋಹಪರಿಣಾಹವಾ।
‘‘Aṅgapaccaṅgasampanno, ārohapariṇāhavā;
ವಿಸಟ್ಠವಚನೋ ಪಞ್ಞೋ, ಮಗ್ಗೇ ಸಗ್ಗಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತಿ॥
Visaṭṭhavacano pañño, magge saggassa tiṭṭhati.
೬೩.
63.
ಏಹಿ ತಂ ಪಾಪಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ತೇಮಿಯೋ’’॥
Ehi taṃ pāpayissāmi, yattha sammati temiyo’’.
೬೪.
64.
೬೫.
65.
‘‘ವಾದನ್ತು 73 ಭೇರೀ ಸನ್ನದ್ಧಾ, ವಗ್ಗೂ ವಾದನ್ತು ದುನ್ದುಭೀ।
‘‘Vādantu 74 bherī sannaddhā, vaggū vādantu dundubhī;
೬೬.
66.
‘‘ಓರೋಧಾ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ।
‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
೬೭.
67.
‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ।
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
೬೮.
68.
‘‘ಸಮಾಗತಾ ಜಾನಪದಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ।
‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ಖಿಪ್ಪಂ ಯಾನಾನಿ ಯೋಜೇನ್ತು, ಗಚ್ಛಂ ಪುತ್ತನಿವೇದಕೋ’’ 81॥
Khippaṃ yānāni yojentu, gacchaṃ puttanivedako’’ 82.
೬೯.
69.
‘‘ಅಸ್ಸೇ ಚ ಸಾರಥೀ ಯುತ್ತೇ, ಸಿನ್ಧವೇ ಸೀಘವಾಹನೇ।
‘‘Asse ca sārathī yutte, sindhave sīghavāhane;
ರಾಜದ್ವಾರಂ ಉಪಾಗಚ್ಛುಂ, ಯುತ್ತಾ ದೇವ ಇಮೇ ಹಯಾ’’॥
Rājadvāraṃ upāgacchuṃ, yuttā deva ime hayā’’.
೭೦.
70.
‘‘ಥೂಲಾ ಜವೇನ ಹಾಯನ್ತಿ, ಕಿಸಾ ಹಾಯನ್ತಿ ಥಾಮುನಾ।
‘‘Thūlā javena hāyanti, kisā hāyanti thāmunā;
ಕಿಸೇ ಥೂಲೇ ವಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ, ಸಂಸಟ್ಠಾ ಯೋಜಿತಾ ಹಯಾ’’॥
Kise thūle vivajjetvā, saṃsaṭṭhā yojitā hayā’’.
೭೧.
71.
‘‘ತತೋ ರಾಜಾ ತರಮಾನೋ, ಯುತ್ತಮಾರುಯ್ಹ ಸನ್ದನಂ।
‘‘Tato rājā taramāno, yuttamāruyha sandanaṃ;
೭೨.
72.
‘‘ವಾಲಬೀಜನಿಮುಣ್ಹೀಸಂ, ಖಗ್ಗಂ ಛತ್ತಞ್ಚ ಪಣ್ಡರಂ।
‘‘Vālabījanimuṇhīsaṃ, khaggaṃ chattañca paṇḍaraṃ;
೭೩.
73.
ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಉಪಾಗಚ್ಛಿ, ಯತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ತೇಮಿಯೋ॥
Khippameva upāgacchi, yattha sammati temiyo.
೭೪.
74.
‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ಆಯನ್ತಂ, ಜಲನ್ತಮಿವ ತೇಜಸಾ।
‘‘Tañca disvāna āyantaṃ, jalantamiva tejasā;
೭೫.
75.
‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು ತಾತ ಕುಸಲಂ, ಕಚ್ಚಿ ತಾತ ಅನಾಮಯಂ।
‘‘Kacci nu tāta kusalaṃ, kacci tāta anāmayaṃ;
೭೬.
76.
‘‘ಕುಸಲಞ್ಚೇವ ಮೇ ಪುತ್ತ, ಅಥೋ ಪುತ್ತ ಅನಾಮಯಂ।
‘‘Kusalañceva me putta, atho putta anāmayaṃ;
ಸಬ್ಬಾ ಚ ರಾಜಕಞ್ಞಾಯೋ, ಅರೋಗಾ ತುಯ್ಹ ಮಾತರೋ’’॥
Sabbā ca rājakaññāyo, arogā tuyha mātaro’’.
೭೭.
77.
ಕಚ್ಚಿ ಸಚ್ಚೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ, ದಾನೇ ತೇ ರಮತೇ ಮನೋ’’॥
Kacci sacce ca dhamme ca, dāne te ramate mano’’.
೭೮.
78.
‘‘ಅಮಜ್ಜಪೋ ಅಹಂ ಪುತ್ತ, ಅಥೋ ಮೇ ಸುರಮಪ್ಪಿಯಂ।
‘‘Amajjapo ahaṃ putta, atho me suramappiyaṃ;
ಅಥೋ ಸಚ್ಚೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ, ದಾನೇ ಮೇ ರಮತೇ ಮನೋ’’॥
Atho sacce ca dhamme ca, dāne me ramate mano’’.
೭೯.
79.
‘‘ಕಚ್ಚಿ ಅರೋಗಂ ಯೋಗ್ಗಂ ತೇ, ಕಚ್ಚಿ ವಹತಿ ವಾಹನಂ।
‘‘Kacci arogaṃ yoggaṃ te, kacci vahati vāhanaṃ;
ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಬ್ಯಾಧಯೋ ನತ್ಥಿ, ಸರೀರಸ್ಸುಪತಾಪನಾ’’॥
Kacci te byādhayo natthi, sarīrassupatāpanā’’.
೮೦.
80.
‘‘ಅಥೋ ಅರೋಗಂ ಯೋಗ್ಗಂ ಮೇ, ಅಥೋ ವಹತಿ ವಾಹನಂ।
‘‘Atho arogaṃ yoggaṃ me, atho vahati vāhanaṃ;
೮೧.
81.
‘‘ಕಚ್ಚಿ ಅನ್ತಾ ಚ ತೇ ಫೀತಾ, ಮಜ್ಝೇ ಚ ಬಹಲಾ ತವ।
‘‘Kacci antā ca te phītā, majjhe ca bahalā tava;
೮೨.
82.
‘‘ಅಥೋ ಅನ್ತಾ ಚ ಮೇ ಫೀತಾ, ಮಜ್ಝೇ ಚ ಬಹಲಾ ಮಮ।
‘‘Atho antā ca me phītā, majjhe ca bahalā mama;
ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಞ್ಚ ಕೋಸಞ್ಚ, ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಪಟಿಸನ್ಥತಂ’’॥
Koṭṭhāgārañca kosañca, sabbaṃ me paṭisanthataṃ’’.
೮೩.
83.
‘‘ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ ಮಹಾರಾಜ, ಅಥೋ ತೇ ಅದುರಾಗತಂ।
‘‘Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;
ಪತಿಟ್ಠಪೇನ್ತು 99 ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ, ಯತ್ಥ ರಾಜಾ ನಿಸಕ್ಕತಿ’’॥
Patiṭṭhapentu 100 pallaṅkaṃ, yattha rājā nisakkati’’.
೮೪.
84.
೮೫.
85.
‘‘ಇದಮ್ಪಿ ಪಣ್ಣಕಂ ಮಯ್ಹಂ, ರನ್ಧಂ ರಾಜ ಅಲೋಣಕಂ।
‘‘Idampi paṇṇakaṃ mayhaṃ, randhaṃ rāja aloṇakaṃ;
೮೬.
86.
‘‘ನ ಚಾಹಂ 107 ಪಣ್ಣಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ನ ಹೇತಂ ಮಯ್ಹ ಭೋಜನಂ।
‘‘Na cāhaṃ 108 paṇṇaṃ bhuñjāmi, na hetaṃ mayha bhojanaṃ;
ಸಾಲೀನಂ ಓದನಂ ಭುಞ್ಜೇ, ಸುಚಿಂ ಮಂಸೂಪಸೇಚನಂ’’॥
Sālīnaṃ odanaṃ bhuñje, suciṃ maṃsūpasecanaṃ’’.
೮೭.
87.
‘‘ಅಚ್ಛೇರಕಂ ಮಂ ಪಟಿಭಾತಿ, ಏಕಕಮ್ಪಿ ರಹೋಗತಂ।
‘‘Accherakaṃ maṃ paṭibhāti, ekakampi rahogataṃ;
ಏದಿಸಂ ಭುಞ್ಜಮಾನಾನಂ, ಕೇನ ವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ’’॥
Edisaṃ bhuñjamānānaṃ, kena vaṇṇo pasīdati’’.
೮೮.
88.
‘‘ಏಕೋ ರಾಜ ನಿಪಜ್ಜಾಮಿ, ನಿಯತೇ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ।
‘‘Eko rāja nipajjāmi, niyate paṇṇasanthare;
ತಾಯ ಮೇ ಏಕಸೇಯ್ಯಾಯ, ರಾಜ ವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ॥
Tāya me ekaseyyāya, rāja vaṇṇo pasīdati.
೮೯.
89.
ತಾಯ ಮೇ ಸುಖಸೇಯ್ಯಾಯ, ರಾಜ ವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ॥
Tāya me sukhaseyyāya, rāja vaṇṇo pasīdati.
೯೦.
90.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ಯಾಪೇಮಿ, ತೇನ ವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ॥
Paccuppannena yāpemi, tena vaṇṇo pasīdati.
೯೧.
91.
‘‘ಅನಾಗತಪ್ಪಜಪ್ಪಾಯ, ಅತೀತಸ್ಸಾನುಸೋಚನಾ।
‘‘Anāgatappajappāya, atītassānusocanā;
ಏತೇನ ಬಾಲಾ ಸುಸ್ಸನ್ತಿ, ನಳೋವ ಹರಿತೋ ಲುತೋ’’॥
Etena bālā sussanti, naḷova harito luto’’.
೯೨.
92.
‘‘ಹತ್ಥಾನೀಕಂ ರಥಾನೀಕಂ, ಅಸ್ಸೇ ಪತ್ತೀ ಚ ವಮ್ಮಿನೋ।
‘‘Hatthānīkaṃ rathānīkaṃ, asse pattī ca vammino;
ನಿವೇಸನಾನಿ ರಮ್ಮಾನಿ, ಅಹಂ ಪುತ್ತ ದದಾಮಿ ತೇ॥
Nivesanāni rammāni, ahaṃ putta dadāmi te.
೯೩.
93.
‘‘ಇತ್ಥಾಗಾರಮ್ಪಿ ತೇ ದಮ್ಮಿ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಂ।
‘‘Itthāgārampi te dammi, sabbālaṅkārabhūsitaṃ;
ತಾ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು 113, ತ್ವಂ ನೋ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ॥
Tā putta paṭipajjassu 114, tvaṃ no rājā bhavissasi.
೯೪.
94.
ಕಾಮೇ ತಂ ರಮಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕರಿಸ್ಸಸಿ॥
Kāme taṃ ramayissanti, kiṃ araññe karissasi.
೯೫.
95.
‘‘ಪಟಿರಾಜೂಹಿ ತೇ ಕಞ್ಞಾ, ಆನಯಿಸ್ಸಂ ಅಲಙ್ಕತಾ।
‘‘Paṭirājūhi te kaññā, ānayissaṃ alaṅkatā;
ತಾಸು ಪುತ್ತೇ ಜನೇತ್ವಾನ, ಅಥ ಪಚ್ಛಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸಿ॥
Tāsu putte janetvāna, atha pacchā pabbajissasi.
೯೬.
96.
ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಕಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕರಿಸ್ಸಸಿ’’॥
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi’’.
೯೭.
97.
‘‘ಯುವಾ ಚರೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಯುವಾ ಸಿಯಾ।
‘‘Yuvā care brahmacariyaṃ, brahmacārī yuvā siyā;
ದಹರಸ್ಸ ಹಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಏತಂ ಇಸೀಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ॥
Daharassa hi pabbajjā, etaṃ isīhi vaṇṇitaṃ.
೯೮.
98.
‘‘ಯುವಾ ಚರೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಯುವಾ ಸಿಯಾ।
‘‘Yuvā care brahmacariyaṃ, brahmacārī yuvā siyā;
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಾಹಂ ರಜ್ಜೇನ ಮತ್ಥಿಕೋ॥
Brahmacariyaṃ carissāmi, nāhaṃ rajjena matthiko.
೯೯.
99.
ಕಿಚ್ಛಾಲದ್ಧಂ ಪಿಯಂ ಪುತ್ತಂ, ಅಪ್ಪತ್ವಾವ ಜರಂ ಮತಂ॥
Kicchāladdhaṃ piyaṃ puttaṃ, appatvāva jaraṃ mataṃ.
೧೦೦.
100.
‘‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ವೋಹಂ ದಹರಿಂ, ಕುಮಾರಿಂ ಚಾರುದಸ್ಸನಿಂ।
‘‘Passāmi vohaṃ dahariṃ, kumāriṃ cārudassaniṃ;
೧೦೧.
101.
‘‘ದಹರಾಪಿ ಹಿ ಮಿಯ್ಯನ್ತಿ, ನರಾ ಚ ಅಥ ನಾರಿಯೋ।
‘‘Daharāpi hi miyyanti, narā ca atha nāriyo;
ತತ್ಥ ಕೋ ವಿಸ್ಸಸೇ ಪೋಸೋ, ದಹರೋಮ್ಹೀತಿ ಜೀವಿತೇ॥
Tattha ko vissase poso, daharomhīti jīvite.
೧೦೨.
102.
‘‘ಯಸ್ಸ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಆಯು ಅಪ್ಪತರಂ ಸಿಯಾ।
‘‘Yassa ratyā vivasāne, āyu appataraṃ siyā;
೧೦೩.
103.
‘‘ನಿಚ್ಚಮಬ್ಭಾಹತೋ ಲೋಕೋ, ನಿಚ್ಚಞ್ಚ ಪರಿವಾರಿತೋ।
‘‘Niccamabbhāhato loko, niccañca parivārito;
೧೦೪.
104.
‘‘ಕೇನ ಮಬ್ಭಾಹತೋ ಲೋಕೋ, ಕೇನ ಚ ಪರಿವಾರಿತೋ।
‘‘Kena mabbhāhato loko, kena ca parivārito;
ಕಾಯೋ ಅಮೋಘಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ’’॥
Kāyo amoghā gacchanti, taṃ me akkhāhi pucchito’’.
೧೦೫.
105.
‘‘ಮಚ್ಚುನಾಬ್ಭಾಹತೋ ಲೋಕೋ, ಜರಾಯ ಪರಿವಾರಿತೋ।
‘‘Maccunābbhāhato loko, jarāya parivārito;
ರತ್ಯೋ ಅಮೋಘಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಖತ್ತಿಯ॥
Ratyo amoghā gacchanti, evaṃ jānāhi khattiya.
೧೦೬.
106.
ಅಪ್ಪಕಂ ಹೋತಿ ವೇತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಮಚ್ಚಾನ ಜೀವಿತಂ॥
Appakaṃ hoti vetabbaṃ, evaṃ maccāna jīvitaṃ.
೧೦೭.
107.
ಏವಮಾಯು ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಗಚ್ಛಂ ನುಪನಿವತ್ತತಿ॥
Evamāyu manussānaṃ, gacchaṃ nupanivattati.
೧೦೮.
108.
‘‘ಯಥಾ ವಾರಿವಹೋ ಪೂರೋ, ವಹೇ ರುಕ್ಖೇಪಕೂಲಜೇ।
‘‘Yathā vārivaho pūro, vahe rukkhepakūlaje;
ಏವಂ ಜರಾಮರಣೇನ, ವುಯ್ಹನ್ತೇ ಸಬ್ಬಪಾಣಿನೋ’’॥
Evaṃ jarāmaraṇena, vuyhante sabbapāṇino’’.
೧೦೯.
109.
‘‘ಹತ್ಥಾನೀಕಂ ರಥಾನೀಕಂ, ಅಸ್ಸೇ ಪತ್ತೀ ಚ ವಮ್ಮಿನೋ।
‘‘Hatthānīkaṃ rathānīkaṃ, asse pattī ca vammino;
ನಿವೇಸನಾನಿ ರಮ್ಮಾನಿ, ಅಹಂ ಪುತ್ತ ದದಾಮಿ ತೇ॥
Nivesanāni rammāni, ahaṃ putta dadāmi te.
೧೧೦.
110.
‘‘ಇತ್ಥಾಗಾರಮ್ಪಿ ತೇ ದಮ್ಮಿ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಂ।
‘‘Itthāgārampi te dammi, sabbālaṅkārabhūsitaṃ;
ತಾ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ತ್ವಂ ನೋ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ॥
Tā putta paṭipajjassu, tvaṃ no rājā bhavissasi.
೧೧೧.
111.
‘‘ಕುಸಲಾ ನಚ್ಚಗೀತಸ್ಸ, ಸಿಕ್ಖಿತಾ ಚಾತುರಿತ್ಥಿಯೋ।
‘‘Kusalā naccagītassa, sikkhitā cāturitthiyo;
ಕಾಮೇ ತಂ ರಮಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕರಿಸ್ಸಸಿ॥
Kāme taṃ ramayissanti, kiṃ araññe karissasi.
೧೧೨.
112.
‘‘ಪಟಿರಾಜೂಹಿ ತೇ ಕಞ್ಞಾ, ಆನಯಿಸ್ಸಂ ಅಲಙ್ಕತಾ।
‘‘Paṭirājūhi te kaññā, ānayissaṃ alaṅkatā;
ತಾಸು ಪುತ್ತೇ ಜನೇತ್ವಾನ, ಅಥ ಪಚ್ಛಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸಿ॥
Tāsu putte janetvāna, atha pacchā pabbajissasi.
೧೧೩.
113.
‘‘ಯುವಾ ಚ ದಹರೋ ಚಾಸಿ, ಪಠಮುಪ್ಪತ್ತಿಕೋ ಸುಸು।
‘‘Yuvā ca daharo cāsi, paṭhamuppattiko susu;
ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಕಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕರಿಸ್ಸಸಿ॥
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi.
೧೧೪.
114.
‘‘ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಞ್ಚ ಕೋಸಞ್ಚ, ವಾಹನಾನಿ ಬಲಾನಿ ಚ।
‘‘Koṭṭhāgārañca kosañca, vāhanāni balāni ca;
ನಿವೇಸನಾನಿ ರಮ್ಮಾನಿ, ಅಹಂ ಪುತ್ತ ದದಾಮಿ ತೇ॥
Nivesanāni rammāni, ahaṃ putta dadāmi te.
೧೧೫.
115.
‘‘ಗೋಮಣ್ಡಲಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋ, ದಾಸಿಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತೋ।
‘‘Gomaṇḍalaparibyūḷho, dāsisaṅghapurakkhato;
ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಕಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕರಿಸ್ಸಸಿ’’॥
Rajjaṃ kārehi bhaddante, kiṃ araññe karissasi’’.
೧೧೬.
116.
‘‘ಕಿಂ ಧನೇನ ಯಂ ಖೀಯೇಥ 135, ಕಿಂ ಭರಿಯಾಯ ಮರಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Kiṃ dhanena yaṃ khīyetha 136, kiṃ bhariyāya marissati;
೧೧೭.
117.
‘‘ತತ್ಥ ಕಾ ನನ್ದಿ ಕಾ ಖಿಡ್ಡಾ, ಕಾ ರತಿ ಕಾ ಧನೇಸನಾ।
‘‘Tattha kā nandi kā khiḍḍā, kā rati kā dhanesanā;
ಕಿಂ ಮೇ ಪುತ್ತೇಹಿ ದಾರೇಹಿ, ರಾಜ ಮುತ್ತೋಸ್ಮಿ ಬನ್ಧನಾ॥
Kiṃ me puttehi dārehi, rāja muttosmi bandhanā.
೧೧೮.
118.
ಅನ್ತಕೇನಾಧಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಕಾ ರತೀ ಕಾ ಧನೇಸನಾ॥
Antakenādhipannassa, kā ratī kā dhanesanā.
೧೧೯.
119.
‘‘ಫಲಾನಮಿವ ಪಕ್ಕಾನಂ, ನಿಚ್ಚಂ ಪತನತೋ ಭಯಂ।
‘‘Phalānamiva pakkānaṃ, niccaṃ patanato bhayaṃ;
ಏವಂ ಜಾತಾನ ಮಚ್ಚಾನಂ, ನಿಚ್ಚಂ ಮರಣತೋ ಭಯಂ॥
Evaṃ jātāna maccānaṃ, niccaṃ maraṇato bhayaṃ.
೧೨೦.
120.
‘‘ಸಾಯಮೇಕೇ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪಾತೋ ದಿಟ್ಠಾ ಬಹೂ ಜನಾ।
‘‘Sāyameke na dissanti, pāto diṭṭhā bahū janā;
ಪಾತೋ ಏಕೇ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಾಯಂ ದಿಟ್ಠಾ ಬಹೂ ಜನಾ॥
Pāto eke na dissanti, sāyaṃ diṭṭhā bahū janā.
೧೨೧.
121.
‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಕಿಚ್ಚಂ ಆತಪ್ಪಂ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ।
‘‘Ajjeva kiccaṃ ātappaṃ, ko jaññā maraṇaṃ suve;
೧೨೨.
122.
‘‘ಚೋರಾ ಧನಸ್ಸ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ, ರಾಜಮುತ್ತೋಸ್ಮಿ ಬನ್ಧನಾ।
‘‘Corā dhanassa patthenti, rājamuttosmi bandhanā;
ಏಹಿ ರಾಜ ನಿವತ್ತಸ್ಸು, ನಾಹಂ ರಜ್ಜೇನ ಮತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ॥
Ehi rāja nivattassu, nāhaṃ rajjena matthiko’’ti.
ಮೂಗಪಕ್ಖಜಾತಕಂ ಪಠಮಂ।
Mūgapakkhajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಜಾತಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [೫೩೮] ೧. ಮೂಗಪಕ್ಖಜಾತಕವಣ್ಣನಾ • [538] 1. Mūgapakkhajātakavaṇṇanā