Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
മൂലപഞ്ഞത്തികഥാവണ്ണനാ
Mūlapaññattikathāvaṇṇanā
൫൫. ‘‘പടിസേവതിനാമാ’’തി പദം മാതികായം നത്ഥി, തസ്മാ ‘‘പടിസേവേയ്യാതി ഏത്ഥാ’’തിആദിമാഹ. ‘‘ഏസോ മേഥുനധമ്മോ നാമാ’’തി സബ്ബപാളിപോത്ഥകേസു, അട്ഠകഥായം ‘‘ഏസോ വുച്ചതി മേഥുനധമ്മോ നാമാ’’തി ഉദ്ധടാ. ഇത്ഥിയാ നിമിത്തേന അത്തനോ നിമിത്തന്തി ദുവിഞ്ഞേയ്യമേതം ദസ്സിതം. അത്തനോ നിമിത്തേന ഇത്ഥിയാ നിമിത്തം സുവിഞ്ഞേയ്യത്താ ന ദസ്സിതം. ചത്താരി ഠാനാനി മുഞ്ചിത്വാതി ഏത്ഥ അബ്ഭന്തരതലം ഛുപന്തംയേവ സന്ധായ വുത്തം, അച്ഛുപന്തം നീഹരന്തസ്സ അനാപത്തി. മജ്ഝന്തി അഗ്ഗപ്പദേസം. ഉപരിഭാഗമജ്ഝന്തി ഉപരിഭാഗസ്സ അഗ്ഗപ്പദേസം. നട്ഠകായപ്പസാദന്തി ഏത്ഥ ഉപഹതിന്ദ്രിയസ്സ ആപത്തിസമ്ഭവതോ ഇധാപി ആപത്തീതി ചേ? നേതി ദസ്സനത്ഥം ‘‘മതചമ്മം വാ’’തിആദി വുത്തം. മതചമ്മഞ്ഹി അനുപാദിന്നം, ഉപാദിന്നേ ഏവ പാരാജികാപത്തി. അപിധായ അപ്പടിച്ഛാദേത്വാ. യഥാ ദന്താ ന ദിസ്സന്തി, തഥാ പിധായേവ നിസീദിതബ്ബന്തി അധിപ്പായോ.
55. ‘‘Paṭisevatināmā’’ti padaṃ mātikāyaṃ natthi, tasmā ‘‘paṭiseveyyāti etthā’’tiādimāha. ‘‘Eso methunadhammo nāmā’’ti sabbapāḷipotthakesu, aṭṭhakathāyaṃ ‘‘eso vuccati methunadhammo nāmā’’ti uddhaṭā. Itthiyā nimittena attano nimittanti duviññeyyametaṃ dassitaṃ. Attano nimittena itthiyā nimittaṃ suviññeyyattā na dassitaṃ. Cattāri ṭhānāni muñcitvāti ettha abbhantaratalaṃ chupantaṃyeva sandhāya vuttaṃ, acchupantaṃ nīharantassa anāpatti. Majjhanti aggappadesaṃ. Uparibhāgamajjhanti uparibhāgassa aggappadesaṃ. Naṭṭhakāyappasādanti ettha upahatindriyassa āpattisambhavato idhāpi āpattīti ce? Neti dassanatthaṃ ‘‘matacammaṃ vā’’tiādi vuttaṃ. Matacammañhi anupādinnaṃ, upādinne eva pārājikāpatti. Apidhāya appaṭicchādetvā. Yathā dantā na dissanti, tathā pidhāyeva nisīditabbanti adhippāyo.
ഗോനസോതി ഗോണപിട്ഠികോ മണ്ഡലസപ്പോ, യസ്സ പിട്ഠേ ലോഹിതകാനി മണ്ഡലാനി ദിസ്സന്തി. കലലപരിചയവാരിചാരമച്ഛഗ്ഗഹണേന കിഞ്ചാപി സമുദ്ദേ മഹാമുഖാ ഹത്ഥിസരീരമ്പി ഏകപ്പഹാരേന ഗിലിതും സമത്ഥാ തതോ മഹന്തതരാ ച ഗഹിതാ ഹോന്തി, തേസം മുഖാദീസു മേഥുനധമ്മോ ന സമ്ഭവതീതി തത്ഥ ഠാനപരിച്ഛേദോ നത്ഥീതി ഏകേ, വിചാരേത്വാ ഗഹേതബ്ബം. ഏതമേവ ഹീതി അനന്തരം സന്ധായ. സദ്ധിം യോജനായ അക്ഖരയോജനായ. ‘‘പഞ്ഞത്തം പന സിക്ഖാപദം സബ്ബേഹിപി ലജ്ജീപുഗ്ഗലേഹി സമം സിക്ഖിതബ്ബഭാവതോ സമസിക്ഖതാ നാമാതി വുത്തത്താ സബ്ബസിക്ഖാപദം സബ്ബഭിക്ഖൂഹി സിക്ഖിതബ്ബം. ന ഹി കസ്സചി ഊനമധികം വാ അത്ഥീ’’തി തസ്സ ഗണ്ഠിപദേ വുത്തം. പരിവാരേ പന –
Gonasoti goṇapiṭṭhiko maṇḍalasappo, yassa piṭṭhe lohitakāni maṇḍalāni dissanti. Kalalaparicayavāricāramacchaggahaṇena kiñcāpi samudde mahāmukhā hatthisarīrampi ekappahārena gilituṃ samatthā tato mahantatarā ca gahitā honti, tesaṃ mukhādīsu methunadhammo na sambhavatīti tattha ṭhānaparicchedo natthīti eke, vicāretvā gahetabbaṃ. Etameva hīti anantaraṃ sandhāya. Saddhiṃ yojanāya akkharayojanāya. ‘‘Paññattaṃ pana sikkhāpadaṃ sabbehipi lajjīpuggalehi samaṃ sikkhitabbabhāvato samasikkhatā nāmāti vuttattā sabbasikkhāpadaṃ sabbabhikkhūhi sikkhitabbaṃ. Na hi kassaci ūnamadhikaṃ vā atthī’’ti tassa gaṇṭhipade vuttaṃ. Parivāre pana –
‘‘ന ഉക്ഖിത്തകോ ന ച പന പാരിവാസികോ,
‘‘Na ukkhittako na ca pana pārivāsiko,
ന സങ്ഘഭിന്നോ ന ച പന പക്ഖസങ്കന്തോ;
Na saṅghabhinno na ca pana pakkhasaṅkanto;
സമാനസംവാസകഭൂമിയാ ഠിതോ,
Samānasaṃvāsakabhūmiyā ṭhito,
കഥം നു സിക്ഖായ അസാധാരണോ സിയാ’’തി. (പരി॰ ൪൭൯) –
Kathaṃ nu sikkhāya asādhāraṇo siyā’’ti. (pari. 479) –
വുത്തം. തദട്ഠകഥായ ച ‘‘അയം പഞ്ഹാ നഹാപിതപുബ്ബകം സന്ധായ വുത്താ. അയഞ്ഹി ഖുരഭണ്ഡം പരിഹരിതും ന ലഭതി, അഞ്ഞേ ലഭന്തി. തസ്മാ സിക്ഖായ അസാധാരണോ’’തി വുത്തം. തം സബ്ബം യഥാ സംസന്ദതി സമേതി, തഥാ വേദിതബ്ബം . ഭിക്ഖുനീനംയേവ സാധാരണാനി സിക്ഖാപദാനിപി ഭിക്ഖു സിക്ഖതി, ഏവമഞ്ഞോപി അന്ഹാപിതപുബ്ബകോ ഭിക്ഖു തം സിക്ഖാപദം സിക്ഖതി ഏവ തദത്ഥകോസല്ലത്ഥന്തി കത്വാ സബ്ബമ്പി സിക്ഖാപദം സമസിക്ഖതാ നാമാതി. യം തം വുത്തന്തി സമ്ബന്ധോ. ‘‘തിസ്സോ ഇത്ഥിയോ’’തിആദിവിഭങ്ഗോതംനിയാമകോതിലക്ഖണത്താ വത്ഥുനിയമനത്ഥം വുത്തം. തേന അമനുസ്സിത്ഥിപ്പസങ്ഗേന കതേ സുവണ്ണരജതാദിമയേ പടിക്ഖിപതി. ഇതോ പട്ഠായ യേ ച ‘‘തയോ അത്ഥവസേ പടിച്ച വിഭങ്ഗോ പവത്തതീ’’തി പുബ്ബേ വുത്താ, തേ യഥാസമ്ഭവം യോജേത്വാ വേദിതബ്ബാ.
Vuttaṃ. Tadaṭṭhakathāya ca ‘‘ayaṃ pañhā nahāpitapubbakaṃ sandhāya vuttā. Ayañhi khurabhaṇḍaṃ pariharituṃ na labhati, aññe labhanti. Tasmā sikkhāya asādhāraṇo’’ti vuttaṃ. Taṃ sabbaṃ yathā saṃsandati sameti, tathā veditabbaṃ . Bhikkhunīnaṃyeva sādhāraṇāni sikkhāpadānipi bhikkhu sikkhati, evamaññopi anhāpitapubbako bhikkhu taṃ sikkhāpadaṃ sikkhati eva tadatthakosallatthanti katvā sabbampi sikkhāpadaṃ samasikkhatā nāmāti. Yaṃ taṃ vuttanti sambandho. ‘‘Tisso itthiyo’’tiādivibhaṅgotaṃniyāmakotilakkhaṇattā vatthuniyamanatthaṃ vuttaṃ. Tena amanussitthippasaṅgena kate suvaṇṇarajatādimaye paṭikkhipati. Ito paṭṭhāya ye ca ‘‘tayo atthavase paṭicca vibhaṅgo pavattatī’’ti pubbe vuttā, te yathāsambhavaṃ yojetvā veditabbā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. പഠമപാരാജികം • 1. Paṭhamapārājikaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧. പഠമപാരാജികം • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / മൂലപഞ്ഞത്തിവണ്ണനാ • Mūlapaññattivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / മൂലപഞ്ഞത്തിവണ്ണനാ • Mūlapaññattivaṇṇanā