Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
മൂലപഞ്ഞത്തിവണ്ണനാ
Mūlapaññattivaṇṇanā
൫൫. നിദ്ദിസിതബ്ബസ്സാതി വിവരിതബ്ബസ്സ പകാസേതബ്ബസ്സ. കിലേസേഹീതി അഹിരികാദീഹി കിലേസേഹി. ഇതോ പട്ഠായാതി ദുട്ഠുല്ല-പദതോ പട്ഠായ. തസ്സ കമ്മസ്സാതി മേഥുനധമ്മപടിസേവനസങ്ഖാതസ്സ കമ്മസ്സ. ദസ്സനന്തിആദി വുത്തനയമേവ. അസ്സാതി മേഥുനധമ്മസ്സ.
55.Niddisitabbassāti vivaritabbassa pakāsetabbassa. Kilesehīti ahirikādīhi kilesehi. Ito paṭṭhāyāti duṭṭhulla-padato paṭṭhāya. Tassa kammassāti methunadhammapaṭisevanasaṅkhātassa kammassa. Dassanantiādi vuttanayameva. Assāti methunadhammassa.
ദ്വീഹി ദ്വീഹി സമാപജ്ജിതബ്ബാ ദ്വയംദ്വയസമാപത്തീതി ആഹ ‘‘ദ്വയേന ദ്വയേന സമാപജ്ജിതബ്ബതോ’’തി. രാഗപരിയുട്ഠാനേന സദിസഭാവപ്പത്തിയാ മിഥുനാനം ഇദം മേഥുനം, മേഥുനമേവ ധമ്മോ മേഥുനധമ്മോതി ആഹ ‘‘ഉഭിന്നം രത്താന’’ന്തിആദി. തത്ഥ രത്താനന്തി മേഥുനരാഗേന രത്താനം. സാരത്താനന്തി തേനേവ രാഗേന അതിവിയ രത്താനം. അവസ്സുതാനന്തി ലോകസ്സാദമിത്തസന്ഥവവസേന ഉപ്പന്നമേഥുനരാഗേന തിന്താനം. പരിയുട്ഠിതാനന്തി മേഥുനരാഗുപ്പത്തിയാ പരിയോനദ്ധചിത്താനം. സദിസാനന്തി രത്തതാദീഹി സദിസാനം.
Dvīhi dvīhi samāpajjitabbā dvayaṃdvayasamāpattīti āha ‘‘dvayena dvayena samāpajjitabbato’’ti. Rāgapariyuṭṭhānena sadisabhāvappattiyā mithunānaṃ idaṃ methunaṃ, methunameva dhammo methunadhammoti āha ‘‘ubhinnaṃ rattāna’’ntiādi. Tattha rattānanti methunarāgena rattānaṃ. Sārattānanti teneva rāgena ativiya rattānaṃ. Avassutānanti lokassādamittasanthavavasena uppannamethunarāgena tintānaṃ. Pariyuṭṭhitānanti methunarāguppattiyā pariyonaddhacittānaṃ. Sadisānanti rattatādīhi sadisānaṃ.
യസ്മാ ‘‘പടിസേവതി നാമാ’’തി പദം മാതികായ നത്ഥി, തസ്മാ ‘‘പടിസേവതി നാമാതി കസ്മാ ഉദ്ധട’’ന്തി യോ മഞ്ഞതി, തസ്സ കാരണം ദസ്സേന്തോ ‘‘പടിസേവേയ്യാതി ഏത്ഥ…പേ॰… മാതികാപദ’’ന്തി ആഹ. ഇത്ഥിയാ നിമിത്തേനാതി ഇദം ‘‘മഗ്ഗേന ഗച്ഛതീ’’തിആദി വിയ ദട്ഠബ്ബം. യഥാ ഹി ‘‘മഗ്ഗേന ഗച്ഛതീ’’തി വുത്തേ ‘‘മഗ്ഗം ഗച്ഛതി, മഗ്ഗേ വാ ഗച്ഛതീ’’തി അയമത്ഥോ ലബ്ഭതി, ഏവം ‘‘ഇത്ഥിയാ നിമിത്തേന പവേസേതീ’’തി വുത്തേ ‘‘ഇത്ഥിയാ നിമിത്തം പവേസേതി, നിമിത്തേ വാ പവേസേതീ’’തി അയമത്ഥോ ലബ്ഭതി. ഇദഞ്ച യേഭുയ്യേന പുരിസപയോഗദസ്സനത്ഥം വുത്തം. നിമിത്തം അങ്ഗജാതന്തി അത്ഥതോ ഏകം. പവേസനം നാമ ന ബഹി ഛുപനമത്തന്തി ആഹ ‘‘വാതേന അസമ്ഫുട്ഠേ അല്ലോകാസേ’’തി. അബ്ഭന്തരഞ്ഹി പവേസേന്തോ ‘‘പവേസേതീ’’തി വുച്ചതി, ന ബഹി ഛുപന്തോ. അബ്ഭന്തരന്തി ച പകതിയാ സബ്ബസോ പിഹിതസ്സ നിമിത്തസ്സ വാതേന അസമ്ഫുട്ഠോകാസോ വുച്ചതീതി.
Yasmā ‘‘paṭisevati nāmā’’ti padaṃ mātikāya natthi, tasmā ‘‘paṭisevati nāmāti kasmā uddhaṭa’’nti yo maññati, tassa kāraṇaṃ dassento ‘‘paṭiseveyyāti ettha…pe… mātikāpada’’nti āha. Itthiyā nimittenāti idaṃ ‘‘maggena gacchatī’’tiādi viya daṭṭhabbaṃ. Yathā hi ‘‘maggena gacchatī’’ti vutte ‘‘maggaṃ gacchati, magge vā gacchatī’’ti ayamattho labbhati, evaṃ ‘‘itthiyā nimittena pavesetī’’ti vutte ‘‘itthiyā nimittaṃ paveseti, nimitte vā pavesetī’’ti ayamattho labbhati. Idañca yebhuyyena purisapayogadassanatthaṃ vuttaṃ. Nimittaṃ aṅgajātanti atthato ekaṃ. Pavesanaṃ nāma na bahi chupanamattanti āha ‘‘vātena asamphuṭṭhe allokāse’’ti. Abbhantarañhi pavesento ‘‘pavesetī’’ti vuccati, na bahi chupanto. Abbhantaranti ca pakatiyā sabbaso pihitassa nimittassa vātena asamphuṭṭhokāso vuccatīti.
ഇദാനി സബ്ബഥാ ലേസോകാസപിദഹനത്ഥം ഇത്ഥിനിമിത്തേ പുരിസനിമിത്തേ ച ലബ്ഭമാനം പവേസകാലേ അഞ്ഞമഞ്ഞം ഫസ്സാരഹം പദേസവിസേസം വിഭജിത്വാ ദസ്സേന്തോ ‘‘ഇത്ഥിനിമിത്തേ ചത്താരി പസ്സാനീ’’തിആദിമാഹ. വാതേന ഹി അസമ്ഫുട്ഠേ അല്ലോകാസേ യത്ഥ കത്ഥചി ഏകേനപി പദേസേന ഛുപിത്വാ പവേസേന്തോ ‘‘പവേസേതീ’’തി വുച്ചതി. വേമജ്ഝന്തി യഥാ ചത്താരി പസ്സാനി അസമ്ഫുസന്തോ പവേസേതി, ഏവം കതവിവരസ്സ ഇത്ഥിനിമിത്തസ്സ ഹേട്ഠിമതലം വുച്ചതി , പുരിസനിമിത്തേ പന മജ്ഝന്തി അഗ്ഗകോടിം സന്ധായ വദതി. ഉപരീതി അഗ്ഗകോടിതോ ഉപരിഭാഗപ്പദേസോ. ഇദഞ്ച മജ്ഝേന സമിഞ്ജിത്വാ പവേസേന്തസ്സ മജ്ഝിമപബ്ബസമിഞ്ജിതങ്ഗുലിം കത്ഥചി പവേസേന്തസ്സ അങ്ഗുലിയാ മജ്ഝിമപബ്ബപിട്ഠിസദിസം അങ്ഗജാതസ്സ ഉപരിഭാഗവേമജ്ഝം സന്ധായ വുത്തം. ഹേട്ഠാ പവേസേന്തോതി ഇത്ഥിനിമിത്തസ്സ ഹേട്ഠിമഭാഗേന ഛുപന്തം പവേസേന്തോ. മജ്ഝേന പവേസേന്തോതി അബ്ഭന്തരതലം ഛുപിത്വാ മജ്ഝേന പവേസേന്തോ. കത്ഥചി അച്ഛുപന്തം പവേസേത്വാ നീഹരന്തസ്സ ഹി നത്ഥി പാരാജികം, ദുക്കടം പന ഹോതി ഛിന്നസീസവത്ഥുസ്മിം വട്ടകതേ മുഖേ അച്ഛുപന്തം പവേസേത്വാ നീഹരന്തസ്സ വിയ. മജ്ഝേനേവ ഛുപന്തം പവേസേന്തോതി അഗ്ഗകോടിയാ ഛുപന്തം പവേസേന്തോ. മജ്ഝിമപബ്ബപിട്ഠിയാ സമിഞ്ജിതങ്ഗുലിന്തി സമ്ബന്ധോ. അഥ വാ സമിഞ്ജിതങ്ഗുലിം മജ്ഝിമപബ്ബപിട്ഠിയാ പവേസേന്തോ വിയാതി യോജേതബ്ബം. സങ്കോചേത്വാതി നിമിത്തമജ്ഝേന ഭിന്ദിത്വാ. ഉപരിഭാഗേനാതി സങ്കോചിതസ്സ ഉപരിഭാഗകോടിയാ. ഇദാനി പുരിസനിമിത്തസ്സ ഹേട്ഠാ വുത്തേസു ഛസു ഠാനേസു ഉപരീതി വുത്തട്ഠാനന്തരസ്സ വസേന വിസും ചത്താരി പസ്സാനി ഗഹേത്വാ പുരിസനിമിത്തേ ദസധാ ഠാനഭേദം ദസ്സേന്തോ ‘‘തത്ഥാ’’തിആദിമാഹ. ഹേട്ഠാ പന വിസും താനി അഗ്ഗഹേത്വാ ‘‘ചത്താരി പസ്സാനീ’’തി വചനസാമഞ്ഞതോപി വിസും വിസും ലബ്ഭമാനാനി ഏകച്ചം ഗഹേത്വാ ഛ ഠാനാനി വുത്താനി. തുലാദണ്ഡസദിസം പവേസേന്തസ്സാതി ഉജുകം പവേസേന്തസ്സ.
Idāni sabbathā lesokāsapidahanatthaṃ itthinimitte purisanimitte ca labbhamānaṃ pavesakāle aññamaññaṃ phassārahaṃ padesavisesaṃ vibhajitvā dassento ‘‘itthinimitte cattāri passānī’’tiādimāha. Vātena hi asamphuṭṭhe allokāse yattha katthaci ekenapi padesena chupitvā pavesento ‘‘pavesetī’’ti vuccati. Vemajjhanti yathā cattāri passāni asamphusanto paveseti, evaṃ katavivarassa itthinimittassa heṭṭhimatalaṃ vuccati , purisanimitte pana majjhanti aggakoṭiṃ sandhāya vadati. Uparīti aggakoṭito uparibhāgappadeso. Idañca majjhena samiñjitvā pavesentassa majjhimapabbasamiñjitaṅguliṃ katthaci pavesentassa aṅguliyā majjhimapabbapiṭṭhisadisaṃ aṅgajātassa uparibhāgavemajjhaṃ sandhāya vuttaṃ. Heṭṭhā pavesentoti itthinimittassa heṭṭhimabhāgena chupantaṃ pavesento. Majjhena pavesentoti abbhantaratalaṃ chupitvā majjhena pavesento. Katthaci acchupantaṃ pavesetvā nīharantassa hi natthi pārājikaṃ, dukkaṭaṃ pana hoti chinnasīsavatthusmiṃ vaṭṭakate mukhe acchupantaṃ pavesetvā nīharantassa viya. Majjheneva chupantaṃ pavesentoti aggakoṭiyā chupantaṃ pavesento. Majjhimapabbapiṭṭhiyā samiñjitaṅgulinti sambandho. Atha vā samiñjitaṅguliṃ majjhimapabbapiṭṭhiyā pavesento viyāti yojetabbaṃ. Saṅkocetvāti nimittamajjhena bhinditvā. Uparibhāgenāti saṅkocitassa uparibhāgakoṭiyā. Idāni purisanimittassa heṭṭhā vuttesu chasu ṭhānesu uparīti vuttaṭṭhānantarassa vasena visuṃ cattāri passāni gahetvā purisanimitte dasadhā ṭhānabhedaṃ dassento ‘‘tatthā’’tiādimāha. Heṭṭhā pana visuṃ tāni aggahetvā ‘‘cattāri passānī’’ti vacanasāmaññatopi visuṃ visuṃ labbhamānāni ekaccaṃ gahetvā cha ṭhānāni vuttāni. Tulādaṇḍasadisaṃ pavesentassāti ujukaṃ pavesentassa.
നിമിത്തേ ജാതന്തി അത്തനോ നിമിത്തേ ജാതം. ചമ്മഖീലന്തി നിമിത്തേ ഉട്ഠിതം ചമ്മമേവ. ‘‘ഉണ്ണിഗണ്ഡോ’’തിപി വദന്തി. നിമിത്തേ ജാതമ്പി ചമ്മഖീലാദി നിമിത്തമേവാതി ആഹ ‘‘ആപത്തി പാരാജികസ്സാ’’തി. ‘‘ഉപഹതകായപ്പസാദ’’ന്തി അവത്വാ ‘‘നട്ഠകായപ്പസാദ’’ന്തി വചനം ഉപാദിന്നഭാവസ്സ നത്ഥിതാദസ്സനത്ഥം. തേനേവാഹ – ‘‘മതചമ്മം വാ സുക്ഖപീളകം വാ’’തി. സതി ഹി ഉപാദിന്നഭാവേ ഉപഹതേപി കായപ്പസാദേ ഉപഹതിന്ദ്രിയവത്ഥുസ്മിം വിയ പാരാജികാപത്തിയേവ സിയാ, മതചമ്മം പന സുക്ഖപീളകഞ്ച അനുപാദിന്നകം ഉപാദിന്നകേയേവ ച പാരാജികാപത്തി. തേനേവാഹ ‘‘ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി. ന ച ഏവം കരോന്തസ്സ അനാപത്തി സക്കാ വത്തുന്തി ദുക്കടം വുത്തം, ഇത്ഥിനിമിത്തസ്സ പന നട്ഠേപി ഉപാദിന്നഭാവേ പാരാജികാപത്തിയേവ. മതേ അക്ഖായിതേ യേഭുയ്യേന അക്ഖായിതേ പാരാജികാപത്തിവചനതോ മേഥുനസ്സാദേനാതി ഇമിനാ കായസംസഗ്ഗരാഗം നിവത്തേതി. സതി ഹി കായസംസഗ്ഗരാഗേ സങ്ഘാദിസേസോവ സിയാ, ബീജാനിപി നിമിത്തസങ്ഖ്യം ന ഗച്ഛന്തീതി ദുക്കടമേവ വുത്തം. ‘‘നിമിത്തേന നിമിത്തം പവേസേതീ’’തി ഹി വുത്തം.
Nimitte jātanti attano nimitte jātaṃ. Cammakhīlanti nimitte uṭṭhitaṃ cammameva. ‘‘Uṇṇigaṇḍo’’tipi vadanti. Nimitte jātampi cammakhīlādi nimittamevāti āha ‘‘āpatti pārājikassā’’ti. ‘‘Upahatakāyappasāda’’nti avatvā ‘‘naṭṭhakāyappasāda’’nti vacanaṃ upādinnabhāvassa natthitādassanatthaṃ. Tenevāha – ‘‘matacammaṃ vā sukkhapīḷakaṃ vā’’ti. Sati hi upādinnabhāve upahatepi kāyappasāde upahatindriyavatthusmiṃ viya pārājikāpattiyeva siyā, matacammaṃ pana sukkhapīḷakañca anupādinnakaṃ upādinnakeyeva ca pārājikāpatti. Tenevāha ‘‘āpatti dukkaṭassā’’ti. Na ca evaṃ karontassa anāpatti sakkā vattunti dukkaṭaṃ vuttaṃ, itthinimittassa pana naṭṭhepi upādinnabhāve pārājikāpattiyeva. Mate akkhāyite yebhuyyena akkhāyite pārājikāpattivacanato methunassādenāti iminā kāyasaṃsaggarāgaṃ nivatteti. Sati hi kāyasaṃsaggarāge saṅghādisesova siyā, bījānipi nimittasaṅkhyaṃ na gacchantīti dukkaṭameva vuttaṃ. ‘‘Nimittena nimittaṃ pavesetī’’ti hi vuttaṃ.
ഇദാനി ഇമിസ്സാ മേഥുനകഥായ അസബ്ഭിരൂപത്താ ‘‘ഈദിസം ഠാനം കഥേന്തേഹി സുണന്തേഹി ച ഏവം പടിപജ്ജിതബ്ബ’’ന്തി അനുസാസന്തോ ‘‘അയഞ്ച മേഥുനകഥാ നാമാ’’തിആദിമാഹ. മേഥുനകഥായ രാഗവുദ്ധിഹേതുത്താ ഹാസവിസയത്താ ച തദുഭയനിവത്തനത്ഥം പടികൂലമനസികാരാദീസു നിയോജേതി. പടികൂലമനസികാരേന ഹി രാഗോ നിവത്തതി, സമണസഞ്ഞാദീസു പച്ചുപട്ഠിതേസു ഹാസോ നിവത്തതി. സത്താനുദ്ദയായാതി സത്താനം അപായദുക്ഖാദീഹി അനുരക്ഖണത്ഥം. ലോകാനുകമ്പായാതി സത്തലോകവിസയായ അനുകമ്പായ.
Idāni imissā methunakathāya asabbhirūpattā ‘‘īdisaṃ ṭhānaṃ kathentehi suṇantehi ca evaṃ paṭipajjitabba’’nti anusāsanto ‘‘ayañca methunakathā nāmā’’tiādimāha. Methunakathāya rāgavuddhihetuttā hāsavisayattā ca tadubhayanivattanatthaṃ paṭikūlamanasikārādīsu niyojeti. Paṭikūlamanasikārena hi rāgo nivattati, samaṇasaññādīsu paccupaṭṭhitesu hāso nivattati. Sattānuddayāyāti sattānaṃ apāyadukkhādīhi anurakkhaṇatthaṃ. Lokānukampāyāti sattalokavisayāya anukampāya.
മുഖം അപിധായാതി മുഖം അപിദഹിത്വാ, യേന കേനചി പമാദേന കദാചി മന്ദഹാസോ ഭവേയ്യ, തദാ ഗരുത്തം കുപ്പേയ്യ, തസ്മാ താദിസേ കാലേ ഗരുഭാവസ്സ അവികോപനത്ഥം ബീജകേന മുഖം പടിച്ഛാദേത്വാ നിസീദിതബ്ബന്തി അധിപ്പായോ. അഥ വാ മുഖം അപിധായാതി മുഖം പിദഹിത്വാതി അത്ഥോ. ബീജകേന മുഖം പടിച്ഛാദേത്വാ ഹസമാനേന ന നിസീദിതബ്ബന്തി അയമേത്ഥ അധിപ്പായോ. ദന്തവിദംസകന്തി ദന്തേ ദസ്സേത്വാ വിവരിത്വാ ചാതി അത്ഥോ. ഗബ്ഭിതേനാതി സങ്കോചം അനാപജ്ജന്തേന, ഉസ്സാഹജാതേനാതി അത്ഥോ. യദി ഹി ‘‘ഈദിസം നാമ അസബ്ഭിം കഥേമീ’’തി സങ്കോചം ആപജ്ജേയ്യ, അത്ഥവിഭാവനം ന സിയാ, തസ്മാ ‘‘താദിസേന സമ്മാസമ്ബുദ്ധേനപി താവ ഈദിസം കഥിതം, കിമങ്ഗം പനാഹം കഥേമീ’’തി ഏവം ഉസ്സാഹജാതേന കഥേതബ്ബന്തി അധിപ്പായോ. സത്ഥുപടിഭാഗേനാതി സത്ഥുകപ്പേന, സത്ഥുസദിസേനാതി അത്ഥോ.
Mukhaṃ apidhāyāti mukhaṃ apidahitvā, yena kenaci pamādena kadāci mandahāso bhaveyya, tadā garuttaṃ kuppeyya, tasmā tādise kāle garubhāvassa avikopanatthaṃ bījakena mukhaṃ paṭicchādetvā nisīditabbanti adhippāyo. Atha vā mukhaṃ apidhāyāti mukhaṃ pidahitvāti attho. Bījakena mukhaṃ paṭicchādetvā hasamānena na nisīditabbanti ayamettha adhippāyo. Dantavidaṃsakanti dante dassetvā vivaritvā cāti attho. Gabbhitenāti saṅkocaṃ anāpajjantena, ussāhajātenāti attho. Yadi hi ‘‘īdisaṃ nāma asabbhiṃ kathemī’’ti saṅkocaṃ āpajjeyya, atthavibhāvanaṃ na siyā, tasmā ‘‘tādisena sammāsambuddhenapi tāva īdisaṃ kathitaṃ, kimaṅgaṃ panāhaṃ kathemī’’ti evaṃ ussāhajātena kathetabbanti adhippāyo. Satthupaṭibhāgenāti satthukappena, satthusadisenāti attho.
മൂലപഞ്ഞത്തിവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Mūlapaññattivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. പഠമപാരാജികം • 1. Paṭhamapārājikaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧. പഠമപാരാജികം • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / മൂലപഞ്ഞത്തികഥാവണ്ണനാ • Mūlapaññattikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / മൂലപഞ്ഞത്തിവണ്ണനാ • Mūlapaññattivaṇṇanā