Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    അഭിധമ്മപിടകേ

    Abhidhammapiṭake

    യമകപ്പകരണ-അട്ഠകഥാ

    Yamakappakaraṇa-aṭṭhakathā

    സങ്ഖേപേനേവ ദേവാനം, ദേവദേവോ സുരാലയേ;

    Saṅkhepeneva devānaṃ, devadevo surālaye;

    കഥാവത്ഥുപ്പകരണം, ദേസയിത്വാ രണഞ്ജഹോ.

    Kathāvatthuppakaraṇaṃ, desayitvā raṇañjaho.

    യമസ്സ വിസയാതീതോ, നാനായമകമണ്ഡിതം;

    Yamassa visayātīto, nānāyamakamaṇḍitaṃ;

    അഭിധമ്മപ്പകരണം, ഛട്ഠം ഛട്ഠാന ദേസകോ.

    Abhidhammappakaraṇaṃ, chaṭṭhaṃ chaṭṭhāna desako.

    യമകം അയമാവത്ത-നീലാമലതനൂരുഹോ;

    Yamakaṃ ayamāvatta-nīlāmalatanūruho;

    യം ദേസയി അനുപ്പത്തോ, തസ്സ സംവണ്ണനാക്കമോ;

    Yaṃ desayi anuppatto, tassa saṃvaṇṇanākkamo;

    ഇദാനി യസ്മാ തസ്മാസ്സ, ഹോതി സംവണ്ണനാ അയന്തി.

    Idāni yasmā tasmāssa, hoti saṃvaṇṇanā ayanti.

    ൧. മൂലയമകം

    1. Mūlayamakaṃ

    ഉദ്ദേസവാരവണ്ണനാ

    Uddesavāravaṇṇanā

    . മൂലയമകം , ഖന്ധയമകം, ആയതനയമകം, ധാതുയമകം, സച്ചയമകം, സങ്ഖാരയമകം, അനുസയയമകം, ചിത്തയമകം, ധമ്മയമകം, ഇന്ദ്രിയയമകന്തി ഇമേസം ദസന്നം യമകാനം വസേന ഇദം പകരണം ദസവിധേന വിഭത്തന്തി ഹി വുത്തം. തത്ഥ യേസം ദസന്നം യമകാനം വസേന ഇദം പകരണം ദസവിധേന വിഭത്തം, തേസഞ്ചേവ ഇമസ്സ ച പകരണസ്സ നാമത്ഥോ താവ ഏവം വേദിതബ്ബോ – കേനട്ഠേന യമകന്തി? യുഗളട്ഠേന. യുഗളഞ്ഹി യമകന്തി വുച്ചതി – ‘യമകപാടിഹാരിയം, യമകസാലാ’തിആദീസു വിയ. ഇതി യുഗളസങ്ഖാതാനം യമകാനം വസേന ദേസിതത്താ ഇമേസു ദസസു ഏകേകം യമകം നാമ. ഇമേസം പന യമകാനം സമൂഹഭാവതോ സബ്ബമ്പേതം പകരണം യമകന്തി വേദിതബ്ബം.

    1. Mūlayamakaṃ , khandhayamakaṃ, āyatanayamakaṃ, dhātuyamakaṃ, saccayamakaṃ, saṅkhārayamakaṃ, anusayayamakaṃ, cittayamakaṃ, dhammayamakaṃ, indriyayamakanti imesaṃ dasannaṃ yamakānaṃ vasena idaṃ pakaraṇaṃ dasavidhena vibhattanti hi vuttaṃ. Tattha yesaṃ dasannaṃ yamakānaṃ vasena idaṃ pakaraṇaṃ dasavidhena vibhattaṃ, tesañceva imassa ca pakaraṇassa nāmattho tāva evaṃ veditabbo – kenaṭṭhena yamakanti? Yugaḷaṭṭhena. Yugaḷañhi yamakanti vuccati – ‘yamakapāṭihāriyaṃ, yamakasālā’tiādīsu viya. Iti yugaḷasaṅkhātānaṃ yamakānaṃ vasena desitattā imesu dasasu ekekaṃ yamakaṃ nāma. Imesaṃ pana yamakānaṃ samūhabhāvato sabbampetaṃ pakaraṇaṃ yamakanti veditabbaṃ.

    തത്ഥ മൂലവസേന പുച്ഛാവിസ്സജ്ജനം കത്വാ ദേസിതത്താ ദസന്നം താവ സബ്ബപഠമം മൂലയമകന്തി വുത്തം. തസ്സ ഉദ്ദേസവാരോ, നിദ്ദേസവാരോതി ദ്വേ വാരാ ഹോന്തി . തേസു ഉദ്ദിട്ഠാനുക്കമേന നിദ്ദിസിതബ്ബത്താ ഉദ്ദേസവാരോ പഠമോ. തസ്സ യേ കേചി കുസലാ ധമ്മാ, സബ്ബേ തേ കുസലമൂലാ; യേ വാ പന കുസലമൂലാ, സബ്ബേ തേ ധമ്മാ കുസലാതി ഇദം യമകം ആദി . തസ്സ കുസലാകുസലമൂലസങ്ഖാതാനം ദ്വിന്നം അത്ഥാനം വസേന അത്ഥയമകന്തി വാ, തേസഞ്ഞേവ അത്ഥാനം വസേന അനുലോമപടിലോമതോ പവത്തപാളിധമ്മവസേന ധമ്മയമകന്തി വാ, അനുലോമപടിലോമതോ പവത്തപുച്ഛാവസേന പുച്ഛായമകന്തി വാ തിധാ യമകഭാവോ വേദിതബ്ബോ. സേസേസുപി ഏസേവ നയോ.

    Tattha mūlavasena pucchāvissajjanaṃ katvā desitattā dasannaṃ tāva sabbapaṭhamaṃ mūlayamakanti vuttaṃ. Tassa uddesavāro, niddesavāroti dve vārā honti . Tesu uddiṭṭhānukkamena niddisitabbattā uddesavāro paṭhamo. Tassa ye keci kusalā dhammā, sabbe te kusalamūlā; ye vā pana kusalamūlā, sabbe te dhammā kusalāti idaṃ yamakaṃ ādi . Tassa kusalākusalamūlasaṅkhātānaṃ dvinnaṃ atthānaṃ vasena atthayamakanti vā, tesaññeva atthānaṃ vasena anulomapaṭilomato pavattapāḷidhammavasena dhammayamakanti vā, anulomapaṭilomato pavattapucchāvasena pucchāyamakanti vā tidhā yamakabhāvo veditabbo. Sesesupi eseva nayo.

    ഇദാനി ഇമേസം യമകാനം വസേന ദേസിതേ ഇമസ്മിം മൂലയമകേ ഉദ്ദേസവാരസ്സ താവ നയയമകപുച്ഛാഅത്ഥവാരപ്പഭേദവസേന പാളിവവത്ഥാനമേവ ഏവം വേദിതബ്ബം – കുസലത്തികമാതികായ ഹി ‘കുസലാ ധമ്മാ’തി ഇദം ആദിപദം നിസ്സായ മൂലനയോ, മൂലമൂലനയോ, മൂലകനയോ, മൂലമൂലകനയോതി ഇമേ ചത്താരോ നയാ ഹോന്തി. തേസം ഏകേകസ്മിം നയേ മൂലയമകം, ഏകമൂലയമകം, അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലയമകന്തി തീണി തീണി യമകാനി. ഏവം ചതൂസു നയേസു ദ്വാദസ യമകാനി, ഏകേകസ്മിം യമകേ അനുലോമപടിലോമവസേന ദ്വേ ദ്വേ പുച്ഛാതി ചതുവീസതി പുച്ഛാ, ഏകേകായ പുച്ഛായ സന്നിട്ഠാനസംസയവസേന ദ്വേ ദ്വേ അത്ഥാതി അട്ഠചത്താലീസ അത്ഥാതി.

    Idāni imesaṃ yamakānaṃ vasena desite imasmiṃ mūlayamake uddesavārassa tāva nayayamakapucchāatthavārappabhedavasena pāḷivavatthānameva evaṃ veditabbaṃ – kusalattikamātikāya hi ‘kusalā dhammā’ti idaṃ ādipadaṃ nissāya mūlanayo, mūlamūlanayo, mūlakanayo, mūlamūlakanayoti ime cattāro nayā honti. Tesaṃ ekekasmiṃ naye mūlayamakaṃ, ekamūlayamakaṃ, aññamaññamūlayamakanti tīṇi tīṇi yamakāni. Evaṃ catūsu nayesu dvādasa yamakāni, ekekasmiṃ yamake anulomapaṭilomavasena dve dve pucchāti catuvīsati pucchā, ekekāya pucchāya sanniṭṭhānasaṃsayavasena dve dve atthāti aṭṭhacattālīsa atthāti.

    തത്ഥ യേ കേചി കുസലാ ധമ്മാതി കുസലേസു ‘‘കുസലാ നു ഖോ, ന കുസലാ നു ഖോ’’തി സന്ദേഹാഭാവതോ ഇമസ്മിം പദേ സന്നിട്ഠാനത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. സബ്ബേ തേ കുസലമൂലാതി ‘‘സബ്ബേ തേ കുസലാ ധമ്മാ കുസലമൂലാ നു ഖോ, നനു ഖോ’’തി ഏവം വിമതിവസേന പുച്ഛിതത്താ ഇമസ്മിം പദേ സംസയത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. സോ ച ഖോ വേനേയ്യാനം സംസയട്ഠാനേ സംസയദീപനത്ഥം വുത്തോ, തഥാഗതസ്സ പന സംസയോ നാമ നത്ഥി. ഇതോ പരേസുപി പുച്ഛാപദേസു ഏസേവ നയോ.

    Tattha ye keci kusalā dhammāti kusalesu ‘‘kusalā nu kho, na kusalā nu kho’’ti sandehābhāvato imasmiṃ pade sanniṭṭhānattho veditabbo. Sabbe te kusalamūlāti ‘‘sabbe te kusalā dhammā kusalamūlā nu kho, nanu kho’’ti evaṃ vimativasena pucchitattā imasmiṃ pade saṃsayattho veditabbo. So ca kho veneyyānaṃ saṃsayaṭṭhāne saṃsayadīpanatthaṃ vutto, tathāgatassa pana saṃsayo nāma natthi. Ito paresupi pucchāpadesu eseva nayo.

    യഥാ ച കുസലപദം നിസ്സായ ഇമേ ചത്താരോ നയാ, ഏകേകസ്മിം നയേ തിണ്ണം തിണ്ണം യമകാനം വസേന ദ്വാദസ യമകാനി, ഏകേകസ്മിം യമകേ ദ്വിന്നം ദ്വിന്നം പുച്ഛാനം വസേന ചതുവീസതി പുച്ഛാ; ഏകേകായ പുച്ഛായ ദ്വിന്നം ദ്വിന്നം അത്ഥാനം വസേന അട്ഠചത്താലീസ അത്ഥാ ച ഹോന്തി. അകുസലപദം നിസ്സായപി തഥേവ. അബ്യാകതപദം നിസ്സായപി തഥേവ. തീണിപി പദാനി ഏകതോ കത്വാ നിദ്ദിട്ഠം നാമപദം നിസ്സായപി തഥേവാതി കുസലത്തികമാതികായ ചതൂസു പദേസു സബ്ബേപി സോളസ നയാ, അട്ഠചത്താലീസ യമകാനി , ഛന്നവുതി പുച്ഛാ, ദ്വേനവുതിസതം അത്ഥാ ച ഉദ്ദേസവസേന വുത്താതി വേദിതബ്ബാ. ഏത്താവതാ മൂലവാരോ നാമ പഠമം ഉദ്ദിട്ഠോ ഹോതി.

    Yathā ca kusalapadaṃ nissāya ime cattāro nayā, ekekasmiṃ naye tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ yamakānaṃ vasena dvādasa yamakāni, ekekasmiṃ yamake dvinnaṃ dvinnaṃ pucchānaṃ vasena catuvīsati pucchā; ekekāya pucchāya dvinnaṃ dvinnaṃ atthānaṃ vasena aṭṭhacattālīsa atthā ca honti. Akusalapadaṃ nissāyapi tatheva. Abyākatapadaṃ nissāyapi tatheva. Tīṇipi padāni ekato katvā niddiṭṭhaṃ nāmapadaṃ nissāyapi tathevāti kusalattikamātikāya catūsu padesu sabbepi soḷasa nayā, aṭṭhacattālīsa yamakāni , channavuti pucchā, dvenavutisataṃ atthā ca uddesavasena vuttāti veditabbā. Ettāvatā mūlavāro nāma paṭhamaṃ uddiṭṭho hoti.

    തതോ പരം യേ കേചി കുസലാ ധമ്മാ, സബ്ബേ തേ കുസലഹേതൂതിആദയോ തസ്സേവ മൂലവാരസ്സ വേവചനവസേന നവ വാരാ ഉദ്ദിട്ഠാ. ഇതി മൂലവാരോ, ഹേതുവാരോ, നിദാനവാരോ, സമ്ഭവവാരോ, പഭവവാരോ, സമുട്ഠാനവാരോ, ആഹാരവാരോ, ആരമ്മണവാരോ, പച്ചയവാരോ, സമുദയവാരോതി സബ്ബേപി ദസ വാരാ ഹോന്തി. തത്ഥ മൂലവാരേ ആഗതപരിച്ഛേദേനേവ സേസേസുപി നയാദയോ വേദിതബ്ബാതി സബ്ബേസുപി ദസസു വാരേസു സട്ഠിസതനയാ, അസീതിഅധികാനി ചത്താരി യമകസതാനി, സട്ഠിഅധികാനി നവപുച്ഛാസതാനി, വീസാധികാനി ഏകൂനവീസതി അത്ഥസതാനി ച ഉദ്ദിട്ഠാനീതി വേദിതബ്ബാനി. ഏവം താവ ഉദ്ദേസവാരേ നയയമകപുച്ഛാഅത്ഥവാരപ്പഭേദവസേന പാളിവവത്ഥാനമേവ വേദിതബ്ബം.

    Tato paraṃ ye keci kusalā dhammā, sabbe te kusalahetūtiādayo tasseva mūlavārassa vevacanavasena nava vārā uddiṭṭhā. Iti mūlavāro, hetuvāro, nidānavāro, sambhavavāro, pabhavavāro, samuṭṭhānavāro, āhāravāro, ārammaṇavāro, paccayavāro, samudayavāroti sabbepi dasa vārā honti. Tattha mūlavāre āgataparicchedeneva sesesupi nayādayo veditabbāti sabbesupi dasasu vāresu saṭṭhisatanayā, asītiadhikāni cattāri yamakasatāni, saṭṭhiadhikāni navapucchāsatāni, vīsādhikāni ekūnavīsati atthasatāni ca uddiṭṭhānīti veditabbāni. Evaṃ tāva uddesavāre nayayamakapucchāatthavārappabhedavasena pāḷivavatthānameva veditabbaṃ.

    മൂലം ഹേതു നിദാനഞ്ചാതി ഗാഥാ ദസന്നമ്പി വാരാനം ഉദ്ദാനഗാഥാ നാമ. തത്ഥ മൂലാദീനി സബ്ബാനിപി കാരണവേവചനാനേവ. കാരണഞ്ഹി പതിട്ഠാനട്ഠേന മൂലം. അത്തനോ ഫലനിപ്ഫാദനത്ഥം ഹിനോതി പവത്തതീതി ഹേതു. ‘ഹന്ദ, നം ഗണ്ഹാഥാ’തി ദസ്സേന്തം വിയ അത്തനോ ഫലം നിദേതീതി നിദാനം. ഏതസ്മാ ഫലം സമ്ഭോതീതി സമ്ഭവോ. പഭവതീതി പഭവോ. സമുട്ഠാതി ഏത്ഥ ഫലം, ഏതേന വാ സമുട്ഠാതീതി സമുട്ഠാനം. അത്തനോ ഫലം ആഹരതീതി ആഹാരോ. അപ്പടിക്ഖിപിതബ്ബേന അത്തനോ ഫലേന ആലമ്ബിയതീതി ആലമ്ബണം. ഏതം പടിച്ച അപ്പടിക്ഖിപിത്വാ ഫലം ഏതി പവത്തതീതി പച്ചയോ. ഏതസ്മാ ഫലം സമുദേതീതി സമുദയോ. ഏവമേതേസം പദാനം വചനത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.

    Mūlaṃ hetu nidānañcāti gāthā dasannampi vārānaṃ uddānagāthā nāma. Tattha mūlādīni sabbānipi kāraṇavevacanāneva. Kāraṇañhi patiṭṭhānaṭṭhena mūlaṃ. Attano phalanipphādanatthaṃ hinoti pavattatīti hetu. ‘Handa, naṃ gaṇhāthā’ti dassentaṃ viya attano phalaṃ nidetīti nidānaṃ. Etasmā phalaṃ sambhotīti sambhavo. Pabhavatīti pabhavo. Samuṭṭhāti ettha phalaṃ, etena vā samuṭṭhātīti samuṭṭhānaṃ. Attano phalaṃ āharatīti āhāro. Appaṭikkhipitabbena attano phalena ālambiyatīti ālambaṇaṃ. Etaṃ paṭicca appaṭikkhipitvā phalaṃ eti pavattatīti paccayo. Etasmā phalaṃ samudetīti samudayo. Evametesaṃ padānaṃ vacanattho veditabbo.

    ഉദ്ദേസവാരവണ്ണനാ.

    Uddesavāravaṇṇanā.

    നിദ്ദേസവാരവണ്ണനാ

    Niddesavāravaṇṇanā

    ൫൦. ഇദാനി യേകേചി കുസലാ ധമ്മാതിആദിനാ നയേന നിദ്ദേസവാരോ ആരദ്ധോ. തത്ഥ യേ കേചീതി അനവസേസവചനം. കുസലാ ധമ്മാതി കുസലത്തികസ്സ പദഭാജനേ വുത്തലക്ഖണാ അനവജ്ജസുഖവിപാകാ കുസലസഭാവാ. സബ്ബേ തേ കുസലമൂലാതി കിം തേ സബ്ബേയേവ കുസലമൂലാതി പുച്ഛതി. തീണേവ കുസലമൂലാനീതി ന തേ സബ്ബേ കുസലമൂലാനി, അലോഭാദീനി പന തീണി ഏവ കുസലമൂലാനീതി അത്ഥോ. അവസേസാ കുസലാ ധമ്മാ ന കുസലമൂലാതി അവസേസാ ഫസ്സാദയോ കുസലാ ധമ്മാ കുസലമൂലാനി നാമ ന ഹോന്തി. അഥ വാ അവസേസാ ഫസ്സാദയോ കുസലാ ധമ്മായേവ നാമ, ന കുസലമൂലാനീതിപി അത്ഥോ. യേ വാ പന കുസലമൂലാതി യേ വാ പന പഠമപുച്ഛായ ദുതിയപദേന കുസലമൂലാതി തയോ അലോഭാദയോ ഗഹിതാ. സബ്ബേ തേ ധമ്മാ കുസലാതി കിം തേ സബ്ബേ തയോപി ധമ്മാ കുസലാതി പുച്ഛതി. ആമന്താതി സബ്ബേസമ്പി കുസലമൂലാനം കുസലഭാവം സമ്പടിച്ഛന്തോ ആഹ. അയം താവ മൂലനയേ മൂലയമകസ്സ അത്ഥോ. ഇമിനാ ഉപായേന സബ്ബപുച്ഛാസു വിസ്സജ്ജനനയോ വേദിതബ്ബോ. യം പന യത്ഥ വിസേസമത്തം അത്ഥി, തദേവ വണ്ണയിസ്സാമ.

    50. Idāni yekeci kusalā dhammātiādinā nayena niddesavāro āraddho. Tattha ye kecīti anavasesavacanaṃ. Kusalā dhammāti kusalattikassa padabhājane vuttalakkhaṇā anavajjasukhavipākā kusalasabhāvā. Sabbe te kusalamūlāti kiṃ te sabbeyeva kusalamūlāti pucchati. Tīṇevakusalamūlānīti na te sabbe kusalamūlāni, alobhādīni pana tīṇi eva kusalamūlānīti attho. Avasesā kusalā dhammā na kusalamūlāti avasesā phassādayo kusalā dhammā kusalamūlāni nāma na honti. Atha vā avasesā phassādayo kusalā dhammāyeva nāma, na kusalamūlānītipi attho. Ye vā pana kusalamūlāti ye vā pana paṭhamapucchāya dutiyapadena kusalamūlāti tayo alobhādayo gahitā. Sabbe te dhammā kusalāti kiṃ te sabbe tayopi dhammā kusalāti pucchati. Āmantāti sabbesampi kusalamūlānaṃ kusalabhāvaṃ sampaṭicchanto āha. Ayaṃ tāva mūlanaye mūlayamakassa attho. Iminā upāyena sabbapucchāsu vissajjananayo veditabbo. Yaṃ pana yattha visesamattaṃ atthi, tadeva vaṇṇayissāma.

    ൫൧. ഏകമൂലയമകേ താവ സബ്ബേ തേ കുസലമൂലേന ഏകമൂലാതി ഗണനട്ഠേന ഏകമൂലകം അഗ്ഗഹേത്വാ സമാനട്ഠേന ഗഹേതബ്ബാ. അയഞ്ഹേത്ഥ അത്ഥോ – സബ്ബേ തേ കുസലമൂലേന സമാനമൂലാ. യം ഫസ്സസ്സ മൂലം, തദേവ വേദനാദീനന്തി. അഥ നേസം തഥാഭാവം സമ്പടിച്ഛന്തോ ആമന്താതി ആഹ. കുസലസമുട്ഠാനന്തി കുസലചിത്തസമുട്ഠാനരൂപം ദസ്സിതം. ഏകമൂലന്തി അലോഭാദിനാ കുസലമൂലേന സമാനമൂലം . യഥേവ ഹി ഫസ്സാദീനം അലോഭാദയോ ഹേതുപച്ചയത്താ മൂലം, തഥാ തം സമുട്ഠാനരൂപസ്സാപി, കുസലലക്ഖണാഭാവേന പന തം ന കുസലം.

    51. Ekamūlayamake tāva sabbe te kusalamūlena ekamūlāti gaṇanaṭṭhena ekamūlakaṃ aggahetvā samānaṭṭhena gahetabbā. Ayañhettha attho – sabbe te kusalamūlena samānamūlā. Yaṃ phassassa mūlaṃ, tadeva vedanādīnanti. Atha nesaṃ tathābhāvaṃ sampaṭicchanto āmantāti āha. Kusalasamuṭṭhānanti kusalacittasamuṭṭhānarūpaṃ dassitaṃ. Ekamūlanti alobhādinā kusalamūlena samānamūlaṃ . Yatheva hi phassādīnaṃ alobhādayo hetupaccayattā mūlaṃ, tathā taṃ samuṭṭhānarūpassāpi, kusalalakkhaṇābhāvena pana taṃ na kusalaṃ.

    ൫൨. അഞ്ഞമഞ്ഞയമകേ ‘യേകേചി കുസലാ’തി അപുച്ഛിത്വാ യേകേചി കുസലമൂലേന ഏകമൂലാതി പുച്ഛാ കതാ. കസ്മാ? ഇമിനാപി ബ്യഞ്ജനേന തസ്സേവത്ഥസ്സ സമ്ഭവതോ. കുസലമൂലാനീതി ഇദം പുരിമസ്സ വിസേസനം. ‘മൂലാനി യാനി ഏകതോ ഉപ്പജ്ജന്തീ’തി ഹി വുത്തം, താനി പന കുസലമൂലാനിപി ഹോന്തി അകുസലഅബ്യാകതമൂലാനിപി, ഇധ കുസലമൂലാനീതി വിസേസദസ്സനത്ഥമിദം വുത്തം. അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലാനി ചാതി അഞ്ഞമഞ്ഞം ഹേതുപച്ചയേന പച്ചയാ ഹോന്തീതി അത്ഥോ. തസ്സേവ പടിലോമപുച്ഛായ ‘സബ്ബേ തേ ധമ്മാ കുസലമൂലേന ഏകമൂലാ’തി അവത്വാ സബ്ബേ തേ ധമ്മാ കുസലാതി വുത്തം. കസ്മാ? അത്ഥവിസേസാഭാവതോ. കുസലമൂലേന ഏകമൂലാതി ഹി പുച്ഛായ കതായ ‘മൂലാനി യാനി ഏകതോ ഉപ്പജ്ജന്തീ’തി ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ വിസ്സജ്ജനം കാതബ്ബം ഭവേയ്യ, ഏവഞ്ച സതി അത്ഥവിസേസാഭാവോ ഹോതി. തസ്മാ തഥാ അകത്വാ ഏവം പുച്ഛാ കതാ. ഇമിനാ ഉപായേന മൂലമൂലനയാദീസുപി അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലയമകേ പുച്ഛാവിസേസോ വേദിതബ്ബോ.

    52. Aññamaññayamake ‘yekeci kusalā’ti apucchitvā yekeci kusalamūlena ekamūlāti pucchā katā. Kasmā? Imināpi byañjanena tassevatthassa sambhavato. Kusalamūlānīti idaṃ purimassa visesanaṃ. ‘Mūlāni yāni ekato uppajjantī’ti hi vuttaṃ, tāni pana kusalamūlānipi honti akusalaabyākatamūlānipi, idha kusalamūlānīti visesadassanatthamidaṃ vuttaṃ. Aññamaññamūlāni cāti aññamaññaṃ hetupaccayena paccayā hontīti attho. Tasseva paṭilomapucchāya ‘sabbe te dhammā kusalamūlena ekamūlā’ti avatvā sabbe te dhammā kusalāti vuttaṃ. Kasmā? Atthavisesābhāvato. Kusalamūlena ekamūlāti hi pucchāya katāya ‘mūlāni yāni ekato uppajjantī’ti heṭṭhā vuttanayeneva vissajjanaṃ kātabbaṃ bhaveyya, evañca sati atthavisesābhāvo hoti. Tasmā tathā akatvā evaṃ pucchā katā. Iminā upāyena mūlamūlanayādīsupi aññamaññamūlayamake pucchāviseso veditabbo.

    ൫൩-൫൫. മൂലമൂലനയേ സബ്ബേ തേ കുസലമൂലമൂലാതി സബ്ബേ തേ കുസലമൂലസങ്ഖാതാ മൂലാതി പുച്ഛതി. ഏകമൂലമൂലാതി സമാനട്ഠേന ഏകമേവ മൂലമൂലം ഏതേസന്തി ഏകമൂലമൂലാ. അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലമൂലാതി അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ മൂലം അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലം, അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലം ഹേതുപച്ചയട്ഠേന മൂലം ഏതേസന്തി അഞ്ഞമഞ്ഞമൂലമൂലാ.

    53-55. Mūlamūlanaye sabbe te kusalamūlamūlāti sabbe te kusalamūlasaṅkhātā mūlāti pucchati. Ekamūlamūlāti samānaṭṭhena ekameva mūlamūlaṃ etesanti ekamūlamūlā. Aññamaññamūlamūlāti aññamaññassa mūlaṃ aññamaññamūlaṃ, aññamaññamūlaṃ hetupaccayaṭṭhena mūlaṃ etesanti aññamaññamūlamūlā.

    ൫൬. മൂലകനയേ കുസലമൂലകാതി ഹേതുപച്ചയട്ഠേന കുസലം മൂലം ഏതേസന്തി കുസലമൂലകാ.

    56. Mūlakanaye kusalamūlakāti hetupaccayaṭṭhena kusalaṃ mūlaṃ etesanti kusalamūlakā.

    ൫൭-൬൧. മൂലമൂലകനയേ കുസലമൂലമൂലകാതി കുസലാനം മൂലം കുസലമൂലം. ഹേതുപച്ചയട്ഠേനേവ കുസലമൂലം മൂലം ഏതേസന്തി കുസലമൂലമൂലകാതി. അയം താവ കുസലപദം നിസ്സായ നയയമകപുച്ഛാസു വിസേസത്ഥോ.

    57-61. Mūlamūlakanaye kusalamūlamūlakāti kusalānaṃ mūlaṃ kusalamūlaṃ. Hetupaccayaṭṭheneva kusalamūlaṃ mūlaṃ etesanti kusalamūlamūlakāti. Ayaṃ tāva kusalapadaṃ nissāya nayayamakapucchāsu visesattho.

    ൬൨-൭൩. അകുസലപദാദീസുപി ഏസേവ നയോ. അയം പന വിസേസോ, അഹേതുകം അകുസലന്തി വിചികിച്ഛായ ചേവ ഉദ്ധച്ചേന ച സമ്പയുത്തം മോഹം സന്ധായ വുത്തം.

    62-73. Akusalapadādīsupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso, ahetukaṃ akusalanti vicikicchāya ceva uddhaccena ca sampayuttaṃ mohaṃ sandhāya vuttaṃ.

    ൭൪-൮൫. അഹേതുകം അബ്യാകതന്തി അട്ഠാരസ ചിത്തുപ്പാദാ രൂപം, നിബ്ബാനഞ്ച. അബ്യാകതമൂലേന ന ഏകമൂലന്തി ഇധ പന ഠപേത്വാ സഹേതുകഅബ്യാകതസമുട്ഠാനം രൂപം, സേസം ലബ്ഭതി. സഹേതുകഅബ്യാകതസമുട്ഠാനം രൂപം അബ്യാകതമൂലേന ഏകമൂലം ഹോതി, തം അബ്ബോഹാരികം കത്വാ ഏകതോ ലബ്ഭമാനകവസേനേവ ചേതം വിസ്സജ്ജനം കതം.

    74-85. Ahetukaṃabyākatanti aṭṭhārasa cittuppādā rūpaṃ, nibbānañca. Abyākatamūlena na ekamūlanti idha pana ṭhapetvā sahetukaabyākatasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ, sesaṃ labbhati. Sahetukaabyākatasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ abyākatamūlena ekamūlaṃ hoti, taṃ abbohārikaṃ katvā ekato labbhamānakavaseneva cetaṃ vissajjanaṃ kataṃ.

    ൮൬-൯൭. നാമാ ധമ്മാതി നാമസങ്ഖാതാ ധമ്മാ. തേ അത്ഥതോ ചത്താരോ അരൂപിനോ ഖന്ധാ, നിബ്ബാനഞ്ച. നവേവ നാമമൂലാനീതി കുസലാകുസലഅബ്യാകതമൂലവസേന നവ മൂലാനി. അഹേതുകം നാമം നാമമൂലേന ന ഏകമൂലന്തി അഹേതുകം സബ്ബമ്പി അട്ഠാരസ ചിത്തുപ്പാദവിചികിച്ഛുദ്ധച്ചസമ്പയുത്തമോഹനിബ്ബാനസങ്ഖാതം നാമം നാമമൂലേന ന ഏകമൂലം . ന ഹി തം തേന സദ്ധിം ഉപ്പജ്ജതി. സഹേതുകം നാമം നാമമൂലേനാതി പദേപി സഹേതുകം നാമം നാമമൂലേനാതി അത്ഥോ. സേസം സബ്ബത്ഥ ഉത്താനത്ഥമേവാതി.

    86-97. Nāmā dhammāti nāmasaṅkhātā dhammā. Te atthato cattāro arūpino khandhā, nibbānañca. Naveva nāmamūlānīti kusalākusalaabyākatamūlavasena nava mūlāni. Ahetukaṃ nāmaṃ nāmamūlena na ekamūlanti ahetukaṃ sabbampi aṭṭhārasa cittuppādavicikicchuddhaccasampayuttamohanibbānasaṅkhātaṃ nāmaṃ nāmamūlena na ekamūlaṃ . Na hi taṃ tena saddhiṃ uppajjati. Sahetukaṃnāmaṃ nāmamūlenāti padepi sahetukaṃ nāmaṃ nāmamūlenāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    മൂലവാരവണ്ണനാ.

    Mūlavāravaṇṇanā.

    ൯൮-൯൯. ഹേതുവാരാദീസുപി ഇമിനാവുപായേന അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. മൂലം ഹേതു നിദാനഞ്ചാതിഗാഥാ യഥാനിദ്ദിട്ഠാനം ദസന്നമ്പി വാരാനം പുന ഉദ്ദാനവസേനേവ വുത്താതി.

    98-99. Hetuvārādīsupi imināvupāyena attho veditabbo. Mūlaṃ hetu nidānañcātigāthā yathāniddiṭṭhānaṃ dasannampi vārānaṃ puna uddānavaseneva vuttāti.

    മൂലയമകവണ്ണനാ.

    Mūlayamakavaṇṇanā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / യമകപാളി • Yamakapāḷi / ൧. മൂലയമകം • 1. Mūlayamakaṃ

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൧. മൂലയമകം • 1. Mūlayamakaṃ

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൧. മൂലയമകം • 1. Mūlayamakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact