Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੩੨] ੨. ਨਚ੍ਚਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [32] 2. Naccajātakavaṇṇanā

    ਰੁਦਂ ਮਨੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਬਹੁਭਣ੍ਡਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। વਤ੍ਥੁ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦੇવਧਮ੍ਮਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੧.੧.੬) વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇવ। ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਭਣ੍ਡੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਭਣ੍ਡੋ ਜਾਤੋਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਸੁਤ੍વਾવ ਕੁਦ੍ਧੋ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਦਾਨਿ ਨੀਹਾਰੇਨ વਿਚਰਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਨਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਧੀ ਧੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਸੋ ਤਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤੋ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਪੁਰਤੋ ਏવਰੂਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਗੁਣਕਥਂ ਕਥੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਭਨ੍ਤੇ, ‘‘ਸੋ ਹਿ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਰਤੋ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਪਹਾਯ ਗਾਮਦਾਰਕੋ વਿਯ ਨਗ੍ਗੋ ਠਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਸਾਸਨਾ ਪਰਿਹੀਨੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਗੁਣਕਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਮ੍ਹਾਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਭਾવੇਨ ਰਤਨਸਾਸਨਾ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਪਟਿਲਾਭਤੋਪਿ ਪਰਿਹੀਨੋਯੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Rudaṃ manuññanti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ bahubhaṇḍikaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu heṭṭhā devadhammajātake (jā. 1.1.6) vuttasadisameva. Satthā taṃ bhikkhuṃ ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu bahubhaṇḍo’’ti pucchi. ‘‘Āma, bhante’’ti. ‘‘Kiṃkāraṇā tvaṃ bhikkhu bahubhaṇḍo jātosī’’ti? So ettakaṃ sutvāva kuddho nivāsanapārupanaṃ chaḍḍetvā ‘‘iminā dāni nīhārena vicarāmī’’ti satthu purato naggo aṭṭhāsi. Manussā ‘‘dhī dhī’’ti āhaṃsu. So tato palāyitvā hīnāyāvatto. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannisinnā ‘‘satthu nāma purato evarūpaṃ karissatī’’ti tassa aguṇakathaṃ kathesuṃ. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti bhikkhū pucchi. Bhante, ‘‘so hi nāma bhikkhu tumhākaṃ purato catuparisamajjhe hirottappaṃ pahāya gāmadārako viya naggo ṭhatvā manussehi jigucchiyamāno hīnāyāvattitvā sāsanā parihīno’’ti tassa aguṇakathāya nisinnāmhāti. Satthā ‘‘na, bhikkhave, idāneva so bhikkhu hirottappābhāvena ratanasāsanā parihīno, pubbe itthiratanapaṭilābhatopi parihīnoyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਪਠਮਕਪ੍ਪੇ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਸੀਹਂ ਰਾਜਾਨਂ ਅਕਂਸੁ, ਮਚ੍ਛਾ ਆਨਨ੍ਦਮਚ੍ਛਂ, ਸਕੁਣਾ ਸੁવਣ੍ਣਹਂਸਂ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸੁવਣ੍ਣਹਂਸਰਾਜਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਹਂਸਪੋਤਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ વਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਤਂ ਸਾਮਿਕਂ વਾਰੇਸਿ। ਹਂਸਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ વਰਂ ਦਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਕੁਣੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਸਿ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਹਂਸਮੋਰਾਦਯੋ ਸਕੁਣਗਣਾ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਮਹਨ੍ਤੇ ਪਾਸਾਣਤਲੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ। ਹਂਸਰਾਜਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਤਂ ਸਾਮਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਤੂ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿ। ਸਾ ਸਕੁਣਸਙ੍ਘਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਮਣਿવਣ੍ਣਗੀવਂ ਚਿਤ੍ਰਪੇਖੁਣਂ ਮੋਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਸਾਮਿਕੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਸਕੁਣਸਙ੍ਘਾ ਮੋਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਹਂਸੁ ‘‘ਸਮ੍ਮ ਮੋਰ, ਅਯਂ ਰਾਜਧੀਤਾ ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ ਸਕੁਣਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਸਾਮਿਕਂ ਰੋਚੇਨ੍ਤੀ ਤਯਿ ਰੁਚਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ। ਮੋਰੋ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਤਾવ ਮੇ ਬਲਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਤਿਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤਾવ ਮਹਤੋ ਸਕੁਣਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਪਕ੍ਖੇ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਨਚ੍ਚਿਤੁਂ ਆਰਭਿ, ਨਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ।

    Atīte paṭhamakappe catuppadā sīhaṃ rājānaṃ akaṃsu, macchā ānandamacchaṃ, sakuṇā suvaṇṇahaṃsaṃ. Tassa pana suvaṇṇahaṃsarājassa dhītā haṃsapotikā abhirūpā ahosi. So tassā varaṃ adāsi, sā attano cittarucitaṃ sāmikaṃ vāresi. Haṃsarājā tassā varaṃ datvā himavante sabbe sakuṇe sannipātāpesi, nānappakārā haṃsamorādayo sakuṇagaṇā samāgantvā ekasmiṃ mahante pāsāṇatale sannipatiṃsu. Haṃsarājā ‘‘attano cittarucitaṃ sāmikaṃ āgantvā gaṇhātū’’ti dhītaraṃ pakkosāpesi. Sā sakuṇasaṅghaṃ olokentī maṇivaṇṇagīvaṃ citrapekhuṇaṃ moraṃ disvā ‘‘ayaṃ me sāmiko hotū’’ti ārocesi. Sakuṇasaṅghā moraṃ upasaṅkamitvā āhaṃsu ‘‘samma mora, ayaṃ rājadhītā ettakānaṃ sakuṇānaṃ majjhe sāmikaṃ rocentī tayi ruciṃ uppādesī’’ti. Moro ‘‘ajjāpi tāva me balaṃ na passatī’’ti atituṭṭhiyā hirottappaṃ bhinditvā tāva mahato sakuṇasaṅghassa majjhe pakkhe pasāretvā naccituṃ ārabhi, naccanto appaṭicchanno ahosi.

    ਸੁવਣ੍ਣਹਂਸਰਾਜਾ ਲਜ੍ਜਿਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨੇવ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ, ਨਾਸ੍ਸ ਭਿਨ੍ਨਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸ ਮਮ ਧੀਤਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਕੁਣਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Suvaṇṇahaṃsarājā lajjito ‘‘imassa neva ajjhattasamuṭṭhānā hirī atthi, na bahiddhāsamuṭṭhānaṃ ottappaṃ, nāssa bhinnahirottappassa mama dhītaraṃ dassāmī’’ti sakuṇasaṅghamajjhe imaṃ gāthamāha –

    ੩੨.

    32.

    ‘‘ਰੁਦਂ ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਰੁਚਿਰਾ ਚ ਪਿਟ੍ਠਿ, વੇਲ਼ੁਰਿਯવਣ੍ਣੂਪਨਿਭਾ ਚ ਗੀવਾ।

    ‘‘Rudaṃ manuññaṃ rucirā ca piṭṭhi, veḷuriyavaṇṇūpanibhā ca gīvā;

    ਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਪੇਖੁਣਾਨਿ, ਨਚ੍ਚੇਨ ਤੇ ਧੀਤਰਂ ਨੋ ਦਦਾਮੀ’’ਤਿ॥

    Byāmamattāni ca pekhuṇāni, naccena te dhītaraṃ no dadāmī’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਰੁਦਂ ਮਨੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਦ-ਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਰੁਤਂ ਮਨਾਪਂ, વਸ੍ਸਿਤਸਦ੍ਦੋ ਮਧੁਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰੁਚਿਰਾ ਚ ਪਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਰਾ ਚੇવ ਸੋਭਨਾ ਚ। વੇਲ਼ੁਰਿਯવਣ੍ਣੂਪਨਿਭਾਤਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯਮਣਿવਣ੍ਣਸਦਿਸਾ। ਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਕਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ। ਪੇਖੁਣਾਨੀਤਿ ਪਿਞ੍ਛਾਨਿ। ਨਚ੍ਚੇਨ ਤੇ ਧੀਤਰਂ ਨੋ ਦਦਾਮੀਤਿ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਚ੍ਚਿਤਭਾવੇਨੇવ ਤੇ ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਨੋ ਦਦਾਮੀਤਿ વਤ੍વਾ ਹਂਸਰਾਜਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਹਂਸਪੋਤਕਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਅਦਾਸਿ। ਮੋਰੋ ਹਂਸਪੋਤਿਕਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਲਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਪਲਾਯਿ। ਹਂਸਰਾਜਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਤੋ।

    Tattha rudaṃ manuññanti ta-kārassa da-kāro kato, rutaṃ manāpaṃ, vassitasaddo madhuroti attho. Rucirā ca piṭṭhīti piṭṭhipi te citrā ceva sobhanā ca. Veḷuriyavaṇṇūpanibhāti veḷuriyamaṇivaṇṇasadisā. Byāmamattānīti ekabyāmappamāṇāni. Pekhuṇānīti piñchāni. Naccena te dhītaraṃ no dadāmīti hirottappaṃ bhinditvā naccitabhāveneva te evarūpassa nillajjassa dhītaraṃ no dadāmīti vatvā haṃsarājā tasmiṃyeva parisamajjhe attano bhāgineyyassa haṃsapotakassa dhītaraṃ adāsi. Moro haṃsapotikaṃ alabhitvā lajjitvā tatova uppatitvā palāyi. Haṃsarājāpi attano vasanaṭṭhānameva gato.

    ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ ਏਸ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਰਤਨਸਾਸਨਾ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਪਟਿਲਾਭਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋਯੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਮੋਰੋ ਬਹੁਭਣ੍ਡਿਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਹਂਸਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā ‘‘na, bhikkhave, idāneva esa hirottappaṃ bhinditvā ratanasāsanā parihīno, pubbepi itthiratanapaṭilābhato parihīnoyevā’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā moro bahubhaṇḍiko ahosi, haṃsarājā pana ahameva ahosi’’nti.

    ਨਚ੍ਚਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦੁਤਿਯਾ।

    Naccajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੩੨. ਨਚ੍ਚਜਾਤਕਂ • 32. Naccajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact