| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / धम्मपदपाळि • Dhammapadapāḷi |
२३. नागवग्गो
23. Nāgavaggo
३२०.
320.
अहं नागोव सङ्गामे, चापतो पतितं सरं।
Ahaṃ nāgova saṅgāme, cāpato patitaṃ saraṃ;
अतिवाक्यं तितिक्खिस्सं, दुस्सीलो हि बहुज्जनो॥
Ativākyaṃ titikkhissaṃ, dussīlo hi bahujjano.
३२१.
321.
दन्तं नयन्ति समितिं, दन्तं राजाभिरूहति।
Dantaṃ nayanti samitiṃ, dantaṃ rājābhirūhati;
दन्तो सेट्ठो मनुस्सेसु, योतिवाक्यं तितिक्खति॥
Danto seṭṭho manussesu, yotivākyaṃ titikkhati.
३२२.
322.
३२३.
323.
न हि एतेहि यानेहि, गच्छेय्य अगतं दिसं।
Na hi etehi yānehi, gaccheyya agataṃ disaṃ;
यथात्तना सुदन्तेन, दन्तो दन्तेन गच्छति॥
Yathāttanā sudantena, danto dantena gacchati.
३२४.
324.
बद्धो कबळं न भुञ्जति, सुमरति 9 नागवनस्स कुञ्जरो॥
Baddho kabaḷaṃ na bhuñjati, sumarati 10 nāgavanassa kuñjaro.
३२५.
325.
मिद्धी यदा होति महग्घसो च, निद्दायिता सम्परिवत्तसायी।
Middhī yadā hoti mahagghaso ca, niddāyitā samparivattasāyī;
महावराहोव निवापपुट्ठो, पुनप्पुनं गब्भमुपेति मन्दो॥
Mahāvarāhova nivāpapuṭṭho, punappunaṃ gabbhamupeti mando.
३२६.
326.
इदं पुरे चित्तमचारि चारिकं, येनिच्छकं यत्थकामं यथासुखं।
Idaṃ pure cittamacāri cārikaṃ, yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukhaṃ;
तदज्जहं निग्गहेस्सामि योनिसो, हत्थिप्पभिन्नं विय अङ्कुसग्गहो॥
Tadajjahaṃ niggahessāmi yoniso, hatthippabhinnaṃ viya aṅkusaggaho.
३२७.
327.
अप्पमादरता होथ, सचित्तमनुरक्खथ।
Appamādaratā hotha, sacittamanurakkhatha;
३२८.
328.
सचे लभेथ निपकं सहायं, सद्धिं चरं साधुविहारिधीरं।
Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
अभिभुय्य सब्बानि परिस्सयानि, चरेय्य तेनत्तमनो सतीमा॥
Abhibhuyya sabbāni parissayāni, careyya tenattamano satīmā.
३२९.
329.
नो चे लभेथ निपकं सहायं, सद्धिं चरं साधुविहारिधीरं।
No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
राजाव रट्ठं विजितं पहाय, एको चरे मातङ्गरञ्ञेव नागो॥
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya, eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
३३०.
330.
एकस्स चरितं सेय्यो, नत्थि बाले सहायता।
Ekassa caritaṃ seyyo, natthi bāle sahāyatā;
एको चरे न च पापानि कयिरा, अप्पोस्सुक्को मातङ्गरञ्ञेव नागो॥
Eko care na ca pāpāni kayirā, appossukko mātaṅgaraññeva nāgo.
३३१.
331.
अत्थम्हि जातम्हि सुखा सहाया, तुट्ठी सुखा या इतरीतरेन।
Atthamhi jātamhi sukhā sahāyā, tuṭṭhī sukhā yā itarītarena;
पुञ्ञं सुखं जीवितसङ्खयम्हि, सब्बस्स दुक्खस्स सुखं पहानं॥
Puññaṃ sukhaṃ jīvitasaṅkhayamhi, sabbassa dukkhassa sukhaṃ pahānaṃ.
३३२.
332.
सुखा मत्तेय्यता लोके, अथो पेत्तेय्यता सुखा।
Sukhā matteyyatā loke, atho petteyyatā sukhā;
सुखा सामञ्ञता लोके, अथो ब्रह्मञ्ञता सुखा॥
Sukhā sāmaññatā loke, atho brahmaññatā sukhā.
३३३.
333.
सुखं याव जरा सीलं, सुखा सद्धा पतिट्ठिता।
Sukhaṃ yāva jarā sīlaṃ, sukhā saddhā patiṭṭhitā;
सुखो पञ्ञाय पटिलाभो, पापानं अकरणं सुखं॥
Sukho paññāya paṭilābho, pāpānaṃ akaraṇaṃ sukhaṃ.
नागवग्गो तेवीसतिमो निट्ठितो।
Nāgavaggo tevīsatimo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / धम्मपद-अट्ठकथा • Dhammapada-aṭṭhakathā / २३. नागवग्गो • 23. Nāgavaggo
