Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೬. ನಾಗಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    6. Nāgitattheragāthāvaṇṇanā

    ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪುಥುಅಞ್ಞವಾದಿನನ್ತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ನಾಗಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನಾರದೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಮಾಳಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಪುರಕ್ಖತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿತ್ಥವಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಗರೇ ಸಕ್ಯರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ನಾಗಿತೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಭಗವತಿ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಮಧುಪಿಣ್ಡಿಕಸುತ್ತಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೯ ಆದಯೋ) ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೪.೪೭-೫೪) –

    Itobahiddhā puthuaññavādinanti āyasmato nāgitattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle nārado nāma brāhmaṇo hutvā ekadivasaṃ māḷake nisinno bhagavantaṃ bhikkhusaṅghena purakkhataṃ gacchantaṃ disvā pasannamānaso tīhi gāthāhi abhitthavi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthunagare sakyarājakule nibbatti, nāgitotissa nāmaṃ ahosi. So bhagavati kapilavatthusmiṃ viharante madhupiṇḍikasuttaṃ (ma. ni. 1.199 ādayo) sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.14.47-54) –

    ‘‘ವಿಸಾಲಮಾಳೇ ಆಸೀನೋ, ಅದ್ದಸಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ।

    ‘‘Visālamāḷe āsīno, addasaṃ lokanāyakaṃ;

    ಖೀಣಾಸವಂ ಬಲಪ್ಪತ್ತಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ॥

    Khīṇāsavaṃ balappattaṃ, bhikkhusaṅghapurakkhataṃ.

    ‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಾ ತೇವಿಜ್ಜಾ, ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ।

    ‘‘Satasahassā tevijjā, chaḷabhiññā mahiddhikā;

    ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನಪ್ಪಸೀದತಿ॥

    Parivārenti sambuddhaṃ, ko disvā nappasīdati.

    ‘‘ಞಾಣೇ ಉಪನಿಧಾ ಯಸ್ಸ, ನ ವಿಜ್ಜತಿ ಸದೇವಕೇ।

    ‘‘Ñāṇe upanidhā yassa, na vijjati sadevake;

    ಅನನ್ತಞಾಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನಪ್ಪಸೀದತಿ॥

    Anantañāṇaṃ sambuddhaṃ, ko disvā nappasīdati.

    ‘‘ಧಮ್ಮಕಾಯಞ್ಚ ದೀಪೇನ್ತಂ, ಕೇವಲಂ ರತನಾಕರಂ।

    ‘‘Dhammakāyañca dīpentaṃ, kevalaṃ ratanākaraṃ;

    ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನಪ್ಪಸೀದತಿ॥

    Vikappetuṃ na sakkonti, ko disvā nappasīdati.

    ‘‘ಇಮಾಹಿ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ, ನಾರದೋವ್ಹಯವಚ್ಛಲೋ।

    ‘‘Imāhi tīhi gāthāhi, nāradovhayavacchalo;

    ಪದುಮುತ್ತರಂ ಥವಿತ್ವಾನ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅಪರಾಜಿತಂ॥

    Padumuttaraṃ thavitvāna, sambuddhaṃ aparājitaṃ.

    ‘‘ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ, ಬುದ್ಧಸನ್ಥವನೇನ ಚ।

    ‘‘Tena cittappasādena, buddhasanthavanena ca;

    ಕಪ್ಪಾನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ದುಗ್ಗತಿಂ ನುಪಪಜ್ಜಹಂ॥

    Kappānaṃ satasahassaṃ, duggatiṃ nupapajjahaṃ.

    ‘‘ಇತೋ ತಿಂಸಕಪ್ಪಸತೇ, ಸುಮಿತ್ತೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ।

    ‘‘Ito tiṃsakappasate, sumitto nāma khattiyo;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಅವಿತಥದೇಸನತಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ನಿಯ್ಯಾನಿಕತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಞ್ಜಾತಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪೀತಿವೇಗಪ್ಪವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā satthu avitathadesanataṃ dhammassa ca niyyānikataṃ nissāya sañjātapītisomanasso pītivegappavissaṭṭhaṃ udānaṃ udānento –

    ೮೬.

    86.

    ‘‘ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪುಥುಅಞ್ಞವಾದಿನಂ, ಮಗ್ಗೋ ನ ನಿಬ್ಬಾನಗಮೋ ಯಥಾ ಅಯಂ।

    ‘‘Ito bahiddhā puthuaññavādinaṃ, maggo na nibbānagamo yathā ayaṃ;

    ಇತಿಸ್ಸು ಸಙ್ಘಂ ಭಗವಾನುಸಾಸತಿ, ಸತ್ಥಾ ಸಯಂ ಪಾಣಿತಲೇವ ದಸ್ಸಯ’’ನ್ತಿ॥ –

    Itissu saṅghaṃ bhagavānusāsati, satthā sayaṃ pāṇitaleva dassaya’’nti. –

    ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Gāthaṃ abhāsi.

    ತತ್ಥ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧಸಾಸನಾ ಬಾಹಿರಕೇ ಸಮಯೇ, ತೇನಾಹ ‘‘ಪುಥುಅಞ್ಞವಾದಿನ’’ನ್ತಿ, ನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಗ್ಗೋ ನ ನಿಬ್ಬಾನಗಮೋ ಯಥಾ ಅಯನ್ತಿ ಯಥಾ ಅಯಂ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಏಕಂಸೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ನಿಬ್ಬಾನಗಮೋ, ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮೀ, ಏವಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಮೋ ಮಗ್ಗೋ ತಿತ್ಥಿಯಸಮಯೇ ನತ್ಥಿ ಅಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಪ್ಪವೇದಿತತ್ತಾ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯವಾದಸ್ಸ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

    Tattha ito bahiddhāti imasmā buddhasāsanā bāhirake samaye, tenāha ‘‘puthuaññavādina’’nti, nānātitthiyānanti attho. Maggo na nibbānagamo yathā ayanti yathā ayaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo ekaṃsena nibbānaṃ gacchatīti nibbānagamo, nibbānagāmī, evaṃ nibbānagamo maggo titthiyasamaye natthi asammāsambuddhappaveditattā aññatitthiyavādassa. Tenāha bhagavā –

    ‘‘ಇಧೇವ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ, ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೧೪; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೩೯; ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೪೧)।

    ‘‘Idheva , bhikkhave, samaṇo, idha dutiyo samaṇo, idha tatiyo samaṇo, idha catuttho samaṇo, suññā parappavādā samaṇebhi aññehī’’ti (dī. ni. 2.214; ma. ni. 1.139; a. ni. 4.241).

    ಇತೀತಿ ಏವಂ। ಅಸ್ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಸಙ್ಘನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ, ಉಕ್ಕಟ್ಠನಿದ್ದೇಸೋಯಂ ಯಥಾ ‘‘ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ। ಸಙ್ಘನ್ತಿ ವಾ ಸಮೂಹಂ, ವೇನೇಯ್ಯಜನನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಭಗವಾತಿ ಭಾಗ್ಯವನ್ತತಾದೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಭಗವಾ, ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ವಿತ್ಥಾರೋ ಪನ ಪರಮತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ಇತಿವುತ್ತಕವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸತ್ಥಾತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಪರಮತ್ಥೇಹಿ ಯಥಾರಹಂ ಅನುಸಾಸತೀತಿ ಸತ್ಥಾ। ಸಯನ್ತಿ ಸಯಮೇವ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ‘‘ಸೀಲಾದಿಕ್ಖನ್ಧತ್ತಯಸಙ್ಗಹೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಆದೀನಂ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮೀ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಯಥಾ ಮಮ ಸಾಸನೇ ಅತ್ಥಿ, ಏವಂ ಬಾಹಿರಕಸಮಯೇ ಮಗ್ಗೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಸೀಹನಾದಂ ನದನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾ ಭಗವಾ ಸಯಮೇವ ಸಯಮ್ಭೂಞಾಣೇನ ಞಾತಂ, ಸಯಮೇವ ವಾ ಮಹಾಕರುಣಾಸಞ್ಚೋದಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ದೇಸನಾವಿಲಾಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಹತ್ಥತಲೇ ಆಮಲಕಂ ವಿಯ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ವೇನೇಯ್ಯಜನತಂ ಅನುಸಾಸತಿ ಓವದತೀತಿ।

    Itīti evaṃ. Assūti nipātamattaṃ. Saṅghanti bhikkhusaṅghaṃ, ukkaṭṭhaniddesoyaṃ yathā ‘‘satthā devamanussāna’’nti. Saṅghanti vā samūhaṃ, veneyyajananti adhippāyo. Bhagavāti bhāgyavantatādīhi kāraṇehi bhagavā, ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana paramatthadīpaniyaṃ itivuttakavaṇṇanāyaṃ vuttanayena veditabbo. Satthāti diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi yathārahaṃ anusāsatīti satthā. Sayanti sayameva. Ayañhettha attho – ‘‘sīlādikkhandhattayasaṅgaho sammādiṭṭhiādīnaṃ aṭṭhannaṃ aṅgānaṃ vasena aṭṭhaṅgiko nibbānagāmī ariyamaggo yathā mama sāsane atthi, evaṃ bāhirakasamaye maggo nāma natthī’’ti sīhanādaṃ nadanto amhākaṃ satthā bhagavā sayameva sayambhūñāṇena ñātaṃ, sayameva vā mahākaruṇāsañcodito hutvā attano desanāvilāsasampattiyā hatthatale āmalakaṃ viya dassento bhikkhusaṅghaṃ veneyyajanataṃ anusāsati ovadatīti.

    ನಾಗಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Nāgitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೬. ನಾಗಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 6. Nāgitattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact